f
m
BEZUINIGEN.
KINPERK IJTIFDINC
MERKWAARDIGE VROUWENFIGUREN
f
„BRIEVEN SCHRIJVEN"
ZATERDAG lï NVOEMBER 1933
EEN ZWARE TAAK VOOR DE
HUISMOEDER.
EEN NIEUWE SLUITING.
UIT GROOTMOEDERS DAGBOEK.
HONDERD KOPJES THEE
De werkkast.
H. H. MISSEN IN PLAATS VAN
BLOEMEN.
KUNT U MIJ OOK ZEGGEN.
LUCHT IS 'N SLECHTE
ZACHTE NOUGAT.
ELEGANTE ENSEMBLES.
PARIJSCHE MODEPRAATJES.
KRISTALLEN.
Het maakt een groot onderscheid hoe de huis
vrouw met het haar toevertrouwde geld weet
om te springen. Reeds onze voorvaderen, scherp
zinnige lui als zij waren, hebben dit feit ge
constateerd en aldra liep er het rake gezegde:
,.Een vrouw kan in haar schort meer uit 't huis
dragen, dan de man er met vier paarden kan
binnensleepen."
Meer prozaïsch uitgedrukt; wil dit eenvoudig
zeggen, dat het niet van de grootte van het in
komen afhangt, of een huishouden goed gaat,
maar dat het er op aankomt, hoe de vrouw
het geld besteedt.
Hoevele huismoeders zuchten niet, als dat
huishoudboekje maar niet wil kloppen, „m'n
man verdient te weinig", terwijl zij er heelemaal
niet aan denken, dat er tal van menschen zijn,
die met minder inkomen nog heel goed weten
rond te komen, omdat de vrouw van het haar
gegeven geld een nuttig gebruik weet te maken
Het staat als een paal boven water, dat veruit
het grootste deel van het volksinkomen door de
handen van een vrouw gaat. Zij zorgt voor de
meeste huishoudelijke inkoopen: voedsel, Klee
ding, vaak ook voor huur en kolen.
Op haar rust dan ook in de huidige tijdsom
standigheden de zware taak het budget van het
huishouden te herzien, teneinde den post .uit
gaven" te reduceeren, d.w.z., nog meer te bezui
nigen dan tot nog toe.
Als een vrouw aan 't bezuinigen gaat, begint ze
in de meeste gevallen het eerst met den grooten
en jammer genoeg zoo voelbaren post van
de woninghuur.
„Als we eens een kleinere, goedkoopere wo
ning opzochten? Een kamer minder. Marie kan
wel weer bij kleine zusje slapen. Een kamer voor
haar alleen is in de tegenwoordige omstandig
heden toch eigenlijk een luxe. Daarmee zou een
aanzienlijke besparing worden bereikt, terwijl
dan tevens niet op het eten en de kleeding zou
behoeven bezuinigd te worden. Met het eten
haalt het toch zoo weinig uit, dat merkt men
haast niet. Op de kleeding kan men zoo gemak
kelijk niet uitzuinigen. Dat maak zoo'n vervelen
den indruk naar buiten."
Dan komen de verschillende luxe uitgaven
aan de beurt.
„De wandeltochten, die Theo geregeld onder
neemt. zouden best geschrapt kunnen worden,
hoewel hij het toch heusch niet overdrijft en
dan de muzieklessen van Antoon! Vader zou
ook het fotografeeren kunnen opgeven. Derge
lijke liefhebberijen kosten zooveel geld. Zichzelf
wil ze niet uitzonderen. Zij zal voortaan de
inkoopen voor haar garderobe zoo zuinig moge
lijk aanleggen, al spijt het haar ook genoeg,
dat zij afstand zal moeten doen van al die
mooie dingen, waarin zij zooveel plezier had.
Als ieder zoo zijn offertje brengt en afstand
doet van zijn liefhebberijen, zal dat met elkaar
een aardig sommetje uitmaken en dat mag toch
verwacht worden van een gezin in de tegen
woordige omstandigheden".
Op die manier denkt moeder de vrouw een
rationeel bezuinigingsprogram in elkaar te heb
ben gezet.
Hierbij echter heeft zij geheel en al buiten den
waard, in casu vader en kinderen gerekend.
Als zij den volgenden dag haar plannen aan
tafel begint te ontvouwen, steekt er een ware
storm van algemeene verontwaardiging op.
Zijn haar man en kinderen dan zulke egoïsten,
dat zij in het geheel geen offertje voor het alge
meen brengen willen?
Neen. Egoïsten zijn ze niet, dat weet zij zelf
welHeusch, het kan vader niks niemen
dal schelen, als hij zijn winterjas, waarop zij
verleden jaar al iets aan te merken had, nog een
„seizoen" dragen moet. Hij geeft er zelfs niets
om, met „gelapte" schoenen te loopeh. Maar zijn
fotografisch werk buiten in de vrije natuur en
binnen in de donkere kamer, zijn fotografie, die
hij met oneindige toewijding en als een soort
hoogere kunst beoefent, is zijn tweede, misschien
zijn eigenlijk leven geworden. Dat kan hij niet
opgeven, zonder dat er iets in hem breekt.
Met de wandeltochten van Theo is het het
zelfde. Door zijn beroep tot een zittend leven
gedwongen ln een bedompt vertrek, zijn zij hem
tot verlossing, ontspanning en verheffing uit
de geestdoodende monotoonheid van de dage-
lijksche sleur. Met liefde wil hij afzien van het
dinertje. 's Zondags en van de lekkere schotel
tjes, die moeder zoo nu en dan weet klaar te
maken, als er maar geen einde komt aan zijn
wandeltochten, die hij voor lichaam en ziel
noodig heeft.
En Marie, de oudste dochter, die op de
M.U.L.O. gaat, die zoo innig en zalig van haar
eindelijk verworven, eigen rijk, haar klein
och zoo klein kamertje geniet, het verzorgt,
vertroetelt, het op alle mogelijke manieren ver
fraait en het tot deelgenoot van haar bakvis-
schengeheimen maakt, er haar boezemvriendin
nen ontvangt en met haar al datgene bepraat
wat moeder, als zij het wist, toch maar „idiote'
rommel zou noemen, dit heiligdom afstaan?
Weer met Ali samen op één kamer, dat kind,
dat nog veel te klein is voor haar toovertuin,
voor de droomen van haar zestien jaren? Neen,
Liever verhongeren en bevriezen, liever barre
voets loopen tot het einde der wereld dan dit,
haar rijk, te moeten opgeven. Liever alles dan
dat.
Zoo gaat het altijd, als er bezuinigd moet wor
den, afstand moet worden gedaan van een ge
liefd Iets. Er zal wel niemand gevonden kunnen
worden, die dan met geestdrift „ja" zal zeggen,
doch ieder zal trachten, juist zijn eigen liefneb-
berijen te redden. Dat is niet alleen in de ge
wone huishouding het geval, doch dat gebeurt
ook, als de staat op zijn begrooting aan het
bezuinigen gaat. Ook dan zal iedere stand, die
door het financieele program getroffen wordt,
zich verzetten tegen een benadeeling van zijn
belangen.
Evenmin als een minister van financiën, zal
het de huismoeder gemakkelijk, vallen ieder lid
van het gezin in zijn, door aanleg, neigingen,
ouderdom, enz., in het leven geroepen belangen,
recht te doen wedervaren. Zij mag de vereen
voudiging van het leven niet schematisch, niet
naar het voorbeeld van anderen doorvoeren,
willen niet voorname belangen van de leden van
het gezin daaronder lijden. Zij moet de behoef
ten van ieder afzonderlijk zorgvuldig tegen
elkander afwegen. Onder bepaalde Omstandig
heden ziet de een liever af van de meest nood
zakelijke levensbehoeften, om zekere persoon
lijke, misschien artistieke of cultureele behoef
ten kunnen bevredigen.
Wil het geheele gezin, of een afzonderlijk lid
daarvan, niet onder een bezuinigingsprogram
lijden, dan is het noodzakelijk, met ieder indi
vidu rekening te houden, in zooverre dat gaat,
zonder al te zeer te compliceeren. Het gaat
er om datgene, wat voor ieder mensch van
essentieel belang is, namelijk juist dat, wat in
zijn innerlijke wezen besloten ligt en daarom
niet zonder meer van het budget geschrapt kan
worden, onaangetast te laten.
Als daaraan gedacht wordt, als de in-zichzelf-
gekeerde zijn eigen kamer houdt, als natuur
vriend zijn lust kan blijven botvieren, de
liefhebberijen zijn legio j, dan zal ook ieder
voor rede vatbaar zijn en begrijpen, dat in pmats
daarvan op andere posten bezuinigd zal moeten
worden.
Van belang is het daarom, dat allen hun leven
geheel opnieuw inrichten, niet alleen financieel,
doch ook in hoogeren zin: geestelijk, zoodat
verlaging van den levensstandaard niet berust
op een moeten, doch op een willen, op inzicht,
niet op dwang. Dan beheerscht men den nieuwen
toestand, in stede dat men zich erdoor beheer-
schen laat en draagt het onvermijdelijke met die
montere waardigheid, welke het kenmerk is van
den verstandigen mensch.
Hierbij laten we een origineele japonslulting
zien, die den laatsten tijd nog al opgang maakt.
Waar anders de knoopen zouden zitten, zijn
in dit geval metalen kokertjes aangebracht, die
„Ik schrijf nooit brieven, niets vervelender
dan dat"zoo luchtte zich een jonge dame.
„Maar u krijgt toch zeker wel graag
brieven"
„Natuurlijk, hoe meer hoe liever, maar ant
woorden ph".
Ach arme, leege ziel, dacht ik! Wat is er nu
gezelliger dan in een brief, je eigen eens uit-
zeggen.
Wat is een brief anders dan het eenvoudig
neerschrijven van je gedachten, goede, vroo-
lijke, booze of kwadê; deze laatste niet te
prefereeren.
Maar een brief van vader of moeder, zuster
of broer, of van goede vrienden, kan toch een
heel somberen dag goed maken.
Een brief kan een weldaad zijn voor dengene,
die er op wacht, voor den eenzame, die niets
meer verwacht en zich vergeten waant.
Brieven schrijven, meer en meer begint de
jeugd het te haten. Tenminste om het zelf te
doen, brieven ontvangen dat vinden ze wel
fijn.
„Ik weet niet wat ik schrijven moet Ik weet
niets".
Stakkers Schrijf dat maar vast neer, en ver
tel dan maar eens precies wat er in je om
gaat, dan voel je wel dat het niet aangaat
zóó te schrijven en men komt vanzelf op andere
chapiters.
Menigeen zit vol geleerdheid, omgangsvormen,
begrippen over kunst en wetenschap, doch kan
geen behoorlijken brief schrijven.
En toch, hoe was het vroeger in eere, dat
bewijzen de brieven van beroemde personen,
die uitgegeven zijn. De cultiveering van het
briefschrijven is waarlijk niet te onderschatten.
Denkt eens aan den brievenschat der stad
houderlijke familie, het vorig jaar uitgegeven.
En welk prachtig bewijsmateriaal van oude
zeden en gebruiken bezitten wij niet in de oude
bundels.
Brieven zijn de band tusschen ons en hen, die
verre zijn, ver over zeeën en bergen. En het
ware te wenschen dat inplaats van opstellen te
maken over soms onmogelijke opgaven, de
kinderen eens wat meer In de gelegenheid
werden gesteld Zich een goeden briefstijl eigen
te maken.
't Is vaak een marteling een kind een
Nieuwjaars- of felicitatie-brief te doen schrij
ven, vooral omdat ze den lossen vrijen stijl niet
kennen, of op z'n ouderwetsch, niet benutten
mogen.
Brievenschrijven. Er zijn er velen, die bij
wijze van spreken, er de hand niet voor om
draaien, met genoegen 1214 brieven achter
elkaar af te pennen en dan zijn ze allen ver
schillend.
Als men schrijft moet men de(n) persoon, tot
wie(n) men zich richt vóór zich zien, in de
eigen omgeving met al het hare of zijne om
hen heen, fantaseer er een kopje koffie of een
cosy corner bij. En dan draai maar af; precies
als een spin (vergeef me de onvriendelijke
vergelijking, maar ze is juist) als een spin die
heur net weeft, langs lijnen van geleidelijkheid!
En dan rolt het vanzelf: de draad weeft zich
zelf.
Schrijf veel gezellige, degelijke, onderhouden
de brieven, en leer het ook aan de kinderen.
Het is een schat voor de toekomst.
Schrijf, maar weest altijd voorzichtig, ge
dachtig het wijze woord: „Men schrijft altijd
méér dan men zegt" en dat is waar en
kan gevaarlijk zijn, vooral in „lettres d'amour".
H.
precies als knoopen door knoopsgaten gestoken
worden, waarna telkens een staafje door zoo'n
huls wordt geschoven. De staafjes zijn uit hout
gesneden en met een fraai gemodelleerd dierenr
kopje versierd.
per dag moesten de arme patiënten van dr. Bon
tekoe te 's-Gravenhage slikken om beter te
worden! De Oost-Indische Compagnie was hem
daar zéér dankbaar voor en gaf hem een ruime
belooning! Daarop schreef de dokter weer het
zijne over het „excellente kruid".
De thee kostte toen 15 êi 20 het pond en
viel dus niet onder het bereik van den min
deren man 1
Zijn de borstels vol en buigzaam,
en de doeken, soepel, zacht?,
Is de wrijfwas, stijf noch ranzig,
maar doorzichtig, zuiver glanzig?
Heeft de keukenmaagd, geen klacht,
over schuurzand, poetspommade,
marmerslijpsel, blauwsteen, krijt?
ammaril en brusselsch' aarde,
puimsteen, zwartsel, 't heeft z'n waarde,
elk is noodig op z'n tijd.
Houd de olie ook in eere,
pijpaard en de terpentijn.
Ook voor soda, moet een plaatsje
in de keukenwerkkast zijn
Zeep en kwasten, groot en kleinen,
boeners, plumeau en zoo voort,
spons en zeem, en raagbol, dweilen,
glazenspuit, en zie bij wijle
of het al is, zoo 't behoort.
Dochter weet: het oog des meesters
doet het land gedijen gaan.
Maar: de welvaart van den huize
vangt bij poetsen, boenen, kuischen,
orde, vlijt en reinheid aan.
I
HELLENEN.
Het zaadje, destijds door pater G. Bonnike
S.J. uitgestrooid, heeft al is het zeer lang
zaam gegaan wortel geschoten en is, na ette
lijke jaren, eindelijk tot een heel klein plantje
uitgegroeid.
Zijn idee om bij het overlijden van onze dier
baren een H. Mis voor hun zielerust aan de
nabestaanden aan te bieden, in plaats van
bloemen, is langzamerhand bij de katholieken
doorgedrongen, echter nog lang niet genoeg
zaam. Altijd zijn er nog velen, die er geheel
onkundig van zijn, er nooit van gehoord heb
ben. Tlr moet meer propaganda voor gemaakt
worden.
Een H. Mis aanbieden Kunnen we meer en
beter schenken Zijn we doordrongen van de
waarde van een H. Mis, van die oneindige
waarde
Weliswaar ziet men tegenwoordig spora
disch tusschen de hoop visite-kaartjes een
enkele H. Mis-kaart, maar die moeten talrijker
worden. Ik mis nog steeds het daartoe bestemd
schaaltje (om die kaarten in ontvangst te
nemen) naast het boek, waarin we, bij de
condoléance-visite, onzen naam moeten schrij
ven.
Zij vooral, die tot nu toe bloemen stuurden,
worden er nog eens met nadruk op gewezen,
dat onze afgestorvenen meer gebaat zijn met
een H. Mis.
De kaarten hiertoe bestemd, zijn tegenwoordig
bij de R. K. boekhandelaren te verkrijgen en
zoo niet, dan kan men ze bestellen (er zijn
twee soorten) aan het verzendingshuis van het
Geert Groote Genootschap, Marlënburg, 's Bosch.
J. v. H.
Rand ln glas. Een rand in 'n glazen wijwater
vat kan men behandelen met fijngestampte eier
schalen, wat zand met azijn. Overtuig u van te
voren of het glas niet wat men noemt verweerd
is, niet meer glad doch dof ruw, dan is er geen
schuren tegen en doet u beter een nieuw glaasje
in te zetten.
Vliegenvuil. Vliegenvuil op eikenhouten lin
nenkast, zou gemakkelijk te verwijderen zijn,
als onze lezeres er maar geen petroleum aan
gesmeerd had, dit mag alleen op gepolijst hout.
Nu is 't een troost, dat petroleum op den duur
verdwijnt, dus laten wij bij de vliegen blijven.
Neem eens een watje gedoopt in ammonia,
en wrijf daarmede de vlekjes, met heel fijn
schuurpapier gaat het eveneens; daarna op
nieuw in de was zetten met wat beits in de
kleur van het hout vermengd.
Omtrent sinaasappelsap, zult U de volgende
week antwoord vinden.
Boeken als door U bedoeld, zijn indertijd
door de Venlosche Courant in afleveringen uit
gegeven, echter is de uitgave gestaakt.
De R. K. Encyclopedie bevat ook daaromtrent
gegevens, deze afleveringen kosten 10.per
stuk. U ontvangt daaromtrent nog nadere ge
gevens.
Patronen. .Ter algemeene kennis diene, dat
van ons modeplaatjes in het „Rijk der Vrouw"
geen patronen kunnen verstrekt worden. Een
handige coupeuse, weet hier toch wel raad
mede.
De Modelkoffer. Op verschillende aanvragen
vermelden wij gaarne, dat de koffer te bestel
len is aan het Centraal Bureau der R. K.
Kraamverzorging, Goudschesingel 203 Tel. 12012.
Inktvlekken in bouclé tapijt. Deze verwijdert
men het beste door op de vlekken citroen te
druppelen, telkens met een scherp zilveren
lepel opscheppen, net zoo lang, tot alle Inkt is
opgelost.
Met schoon water nasponsen en linnen doek
droog wrijven.
Stoffen jurk. Men wascht een stoffen jurk
mits de stof kleurecht is, als volgt:
Flink uitkloppen, alles wat niet roestvrij is op
garneering er af tornen. Wasschen in een lauw
vlokkensopje of aftreksel van houtzeep. Giet
6 of 8 uren voor het wasschen kokend water
op de houtzeep, een ons per liter, laat het af
koelen, zeef het en zet er dan mét toevoeging
van meer water, de japon in. Een nacht laten
staan, kloppen en uitdrukken, in schoon water
öpspoelen en te drogen hangen.
Mocht de japon iets gekrompen zijn, dan op
de vereischte maat opspelden op een schoon
laken en aan den verkeerden kant goed uit
persen.
Probeer in ieder geval eerst een lapje of
ceintuur te wasschen.
Tuinparasol- De lezeres, welke de tuinparasol
gaarne schoon wegbergt, doe als volgt:
Zet de parasol ergens buiten, turn of plaatsje,
waranda, geheel open en zeep het linnen flink
in met een klein borsteltje, zoo 'n C ets. dingetje
Is de parasol flink ingezeept dan met tuinslang
Hierbij laten wij weer eens wat op het ge
bied van kinderkleeding zien, met dien ver
stande, dat nu ook aan de belangen van het
„sterke geslacht" aandacht gewijd is.
Wij beginnen met een groen manteltje, waar
van de schouders zijn verbreed en dat boogs
gewijze met persianer is afgezet.
De jeugdige schaatsenrijder, die bovenaan in
het midden van onze plaat prijkt, is heel spor
tief in een leeren jas, die met kameelhaar is
gevoerd, gehuld.
Daarnaast zien we een leuk jurkje voor thuis
of op school; het is van een geruite stof ge
maakt en met een groote flanellen kraag en
een gekleurde zijden strik gegarneerd, terwijl
de rok geplooid is.
Zooals we links onderaan constateeren, ziet
het kleine meisje er, wanneer het op bezoek
gaat, bijzonder aardig uit in een pastelkleurig
vleugeljurkje met sterk ingeregen rokje en
kleine bloemetjes langs de halsuitsnijding.
Wanneer „broer" op een feestje is uitgenoo-
digd, zou hij zich in een lange broek, een kort,
met één knoop gesloten jasje en een licht vest
kunnen steken.
Ten slotte nog een sportieve dracht; pofbroek,
wollen trui en korte overjas met aangezette
blaasbalg-zakken.
of gieter flink afspoelen, heeft men slang noch
gieter, dan met kan of ketel werken. De parasol
gespannen laten tot zij droog is. Is er een
volant aan, dan deze opstrijken.
De parasol ondersteboven in krantenpapier
wegzetten; niet neerleggen.
Zilveren kunstvoorwerpjes. Onze lezeres die
haar zilveren „Jolis petits riens" wil opknap
pen doe als volgt:
Klop de voorwerpjes door warm zeepsop,
waarin een scheutje ammonia. Borstel ze met
'n zacht schuiertje flink af, spoel ze na met
schoon water en leg ze in warm palmhout-
zaagsel te drogen. Met een droog borsteltje uit
borstelen en met zachten warmen doek opwrij
ven.
HUISMOEDER.
Gevraagde recepten voor mevr D. K. te U
Vruchten- en andere essences worden verkocht
in een comestibleswinkel of bij een drogist.
Fransche vruchten of geconfijte vruchten zijn
te verkrijgen in comestibleswinkels en bij sui
kerbakkers.
M. M.
warmte-geleider,maar waarom moeten wij
dan dikke kleeren aantrekken om onze
lichaamswarmte te behouden
Wel, verwarmde of warme lucht is lichter
dan koude lucht en zal dus vanzelf opstijgen
denk maar aan den „trek" in een schoorsteen.
Ook de lucht rond het lichaam vertoont die
eigenaardigheid. Andere lucht, koudere, zou
haar plaats weer innemen en zoo vervolgens,
totdat het lichaam haast geen warmte meer af
te geven had en kouder en kouder zou worden.
Om dit tegen te gaan hullen wij ons in dikke
kleeren bij koude, waardoor de lucht wordt
gevangen gehouden en dan niet zoo snel de
beenen nemen kan
Een a-ardige wollen stadsmantel, in groen
en grijs, gegarneerd met bont.
„Twaalf interessante vrouwen", door
Jo van AmmersKüller. Uit
gave J. M. Meulenhoff, Amsterdam.
Een nieuw boek van Jo van Ammers—Küller,
dat tot titel draagt „Twaalf interessante vrou-
wen".
Wij zouden er aan willen toevoegen twaalf
Interessante vrouwen plus één, want ook de
schrijfster zelve is een Interessante vrouw.
Eigenlijk is van alles aan dit boek het quali-
'tatief „interessant" het minst gelukkig gekozen,
want werkelijk aan de merkwaardige vrouwen
figuren, waarvan hier Jo van Ammers Küller de
geschreven portretten geeft, valt wel wat meer
te waardeeren dan alleen haar interessanterig-
heid.
Want welke vrouw ln 't algemeen is niet
gaarne interessant? Maar interessant zijn deze
portretten geschreven, en ook dit boek van de
altijd interesse wekkende schrijfster zal zeker
weer zeer velen interesseeren.
Reeds terloops in een „Weekpraatje" hebben
wij op dit nieuwe boek van Jo van Ammers
Küller gewezen, maar onder veie opzichten is
't interessant óm er nog even nader op terug
te komen.
Dit boek ligt geheel in de lijn van een schrijf
ster als Jo van Ammers Küller, die als geen
hier te lande de vijftigjarige geschiedenis der
vrouwenemancipatie in haar opeenvolgende
boeken zoo veelzijdig heeft belicht.
In dezen gedachtengang is 't dan ook volko
men verklaarbaar wat Jo van Ammers Küller
in de inleiding tot deze galerij van beduidende
vrouwen schrijft: „Al jarenlang koesterde ik
den wensch om een aantal vrouwen, die tot de
groote werkers van de wereld behooren, per
soonlijk te leeren kennen, om met haar te spre
ken over haar leven, haar succes en haar
moeilijkheden, haar strijd en idealen, om van
haar te hooren, hoe zij haar doel hebben be
reikt en haar te vragen, hoe zij, bij het over
zien van haar eigen levenswerk, oordeelen over
het nieuwe vrouwenleven van zelfstandigheid,
arbeid en verantwoordelijkheid. En om dan die
indrukken bijeen te verzamelen en er een
boek over te schrijven. Mijn vele reizen van de
laatste jaren, die mij met tal van vooraanstaan
de vrouwen in aanraking brachten, maakten het
mogelijk dit plan tenminste voor een deel te
verwerkelijken".
Haar keuze moest uiteraard beperkt blijven,
Jo van Ammers Küller had zich misschien
j wel aan een encyclopedie van interessante
vrouwen kunnen zetten, maar zij heeft zich
voorloopig bepaald tot een twaalftal, dat zij in
Europa heeft kunnen bereiken.
En zoowel wat verscheidenheid van aard als
levensroeping betreft heeft zij werkelijk een
gelukkige keuze gedaan, al is zij misschien
wat te uitsluitend in de neutrale zone gebleven.
Dit boek vraagit niet een den maatstaf aan te
leggen van kunst en literatuur, maar het draagt
het karakter van een voorname en frissche
journalistiek, dat van de eerste bladzijde tot de
laatste blijft boelen en interesseeren.
Ergens in dit veelkantige en rijk verscheiden
boek van Jo van Ammers Küller zijn wij op
een zin gestooten, waarvan de geest ons altijd
in de vele andere boeken van deze schrijfster,
hoe zij ook steeds naar het meest actueele en
mondaine leven grijpt, bijzonder heeft getrof
fen, en dat is waar zij zegt: „Mijn vrienden in
't buitenland plagen mij er gaarne mede, dat ik,
al heeft men mij in Duitschland het brevet eener
„Frauenrechtlerin" en van een strijdster voor
alle moderne ideeën gegeven, in mijn hart toch
eigenlijk echt conservatief (zij zeggen: „Hol-
landsch-conservatief') ben. Op 't oogenblik is
in ons vaderland een heftige strijd bezig tusschen
het oud-femlnisme en het zoogenaamde nieuw-
feminisme van Famke, welke laatste weer strijdt
voor het echt vrouwelijke in de vrouw, waar
het eerste in de eerste jaren van den moeilijken
strijd voor vrouwenemancipatie de gelijkge
rechtigdheid ook voor een groot deel zocht in het
simuleeren en imiteeren van vrouwelijke eigen
schappen."
Het oud-feminisme was het zoogenaamde
„neutraal" feminisme en 't is juist Jo van Am
mers Küller geweest, die in haar vele werken
van de laatste jaren, en ook nu weer in dit,
haar nieuwe boek, heeft betoond, dat dit „neu
traal" feminisme in de toekomst niet meer mo
gelijk zal zijn.
„Ik geloof niet", zegt Jo van Ammers Küller
ergens in haar nieuwe boek, „dat wij, willen wij
handhaven wat wij gewonnen hebben, onze
vrouwelijke eigenschappen blijven moeten neu
traliseeren en ons specialiseeren in die, welke
wij met de mannen gemeen hebben of waarin
we kunnen streven hun gelijk te zijn. De besten
en sterksten onder de vrouwen hebben twee
generaties lang het specifiek vrouwelijke ver
loochend, omdat er, naar zij wisten, zooveel
kleins en banaals en minderwaardigs was in het
kampen met de wapens van charme en vrou
welijke zwakheid, die eeuwenlang de eenige
waren, waarmee een vrouw kon veroveren. Om
dat het zoo'n vreugde, zoo'n eergevoel, zoo'n
zelfbesef gaf, ze niet meer te hoeven gebrui
ken. Maar die verloochening heeft „iets" ver
loren doen gaan, „iets", wat vele moderne
vrouwen thans missen en wat door geen zelfbe
wustzijn en zelfbeheersching te vervangen is."
En nu is juist het merkwaardige in het „con
servatieve". dat Jo van Ammers Küller door
haar vrienden wordt aangewreven, dat in haar
twaalf interessante vrouwenfiguren, hoe mo
dern en van hun tijd ze ook zijn, het echt- en
oer-Vrouwelijke telkens weer naar voren wordt
gebracht, en hoe deze schrijfster dit telkens en
telkens weer aan haar vrouwelijke sujetten, die
zij ter studie koos, heeft welen te ontlokken.
Een merkwaardig voorbeeld hiervan is de
bekende Rosa Manus, een figuur uit de oude
vrouwenbeweging, een Hollandsche, die 't door
eigen energie en actie wist te brengen tot vice-
presidente van den wereldbond voor vrouwen
kiesrecht. Aan deze vrouw, die zelf onge
trouwd een leven van arbeid en offer heeft
gewijd aan de zaak der vrouwen, stelt Jo van
Ammers Küller ten slotte de vraag, die de
kwestie is van den dag: „En hoe staat U dan
tegenover het probleem van de werkende
vrouw, die een huishouden heeft en moeder is?"
En dan refereert de interviewster: „De femi
niste zwijgt, en de vrouw, die nooit huwde,
maar een geboren huisvrouw en een geboren
moeder is, zegt met innige overtuiging: „Zij
behoort ln haar huis en bij haar kinderen."
Honderd vernuftige compromissen veranderen
niets aan die elementaire wet. Als het anders
gebeurt, anders moet, zooals nog heel vaak ln
onze huidige maatschappij, is het een corni-
prami
Wie de maatschappij wil dienen moet begin
nen bij haar eigen familie, geen vrouw mag
naar mijn meening de zorg voor een gezin ver
zuimen terwille van een maatschappelijke taak,
al is die taak nog zoo gewichtig, ik voel vol
komen de moeilijkheid van het probleem, dat
vrouwen, die iets kunnen presteeren, die de mo
gelijkheid hebben om goed te verdienen, dat
vaak liever doen dan thuis met een ontoerei
kend inkomen rond te tobben. Ik weet zelf
hoe moeilijk het is om geestelijken arbeid op te
geven voor huishoudelijken. Maar ik vind het
ontzaglijk jammer en een van de groote fouten
van onzen tijd, dat de jonge vrouwen hoe
langer hoe meer gaan neerzien op dat huishou
delijk werk en het grootbrengen van kinderen
lastig vinden, of te veel een obstakel bij hun
beroep, haar'sport of haar genoegens. Ik was
Aletta Jacobs' bondgenoot bij haar strijd tegen
een zinlooze procreatie waarvan de afgebeul
de moeders en de te zwakke kinderen de slacht
offers zijn, maar ik ben evenzeer een tegen
standster van een gemakzuchtig één- of twee
kinderen stelsel, want ik weet bij ervaring hoe
groot de opvoedende kracht is die uitgaat van
een groot gezin. Wij moeten het niet in de
richting sturen, dat er hoe langer hoe meer bui
tenhuis werkende vrouwen komen, omdat de
arbeidsvoorwaarden voor de vrouw hoe langer
hoe gunstiger worden. Wij moeten in de eerste
plaats zorgen, dat de vrouw in haar gezin haar
taak zoo goed mogelijk kan vervullen en er de
waardeering voor vindt die haar toekomt".
„Verrast heb ik geluisterd", besluit Jo van
Ammers Küller, „naar deze uitspraak van de
presidente der Nederlandsche vereeniging voor
Vrouwenbelangen en Gelijk Staatsburgerschap,
van de vice-presidente van den wereldbond
voor vrouwenkiesrecht, van een zoo vurig femi
niste als Rosa Hanus, want met dit oordeel
ben ik het geheel en al eens. En ik weet maar
al te goed, dat een deel der Hollandsche femi
nisten heftig opponeert tegen de denkbeelden,
welke ik in mijn boeken verkondig en die als
verraad aan haar groote zaak beschouwt.
Rosa Hanus, hoewel ze nooit trouwde, kent
alle vreugden'en moeilijkheden van de vrouw,
die de verantwoording van een huisgezin
draagt en, hoewel haar sociale arbeid haar
door vrijwel alle landen van de wereld voerde,
heeft zich toch een groot deel van haar leven
voltrokken binnen de vier muren van een
Hollandsch huis. Haar jeugd kende hetzelfde
conservatisme, dezelfde beslotenheid als de
mijnewe hebben samen gelachen om deze
herinneringen aan een te groote strengheid,
aan een paedagogiseh stelsel, dat eenvoud, tucht
en plichtsbesef menigmaal ten koste van le
vensvreugd en onbevangenheid heeft doorge
voerd. Maar wij weten en erkennen ook alle
bei welk een macht ten goede uitging van zulk
400 gram suiker, lVz d.L. water, 200 gram
amandelen, 1 eiwit, 2 bladen ouwel, va
nille of vruchtenessence of cacaopoeder.
Pel de amandelen, droog en halveer ze in de
lengte, klop het eiwit stijf, leg een ouwelblad
op een bakblik. Breng het water aan de kook,
doe de suiker er in, roer en kook de oplossing
tot ge tusschen een weinigje ervan op een koud
bord en de lepel een draad kunt trekken. Meng
dan het eiwit er door, verwarm dit nog even,
neem de pan van het vuur, doe de amandelen
en een weinig vanille of vruchtenessence bij
de stroop en roer het mengsel tot de amandelen
niet meer zakken; giet het dan uit op het ouwel
blad, strijk het met een mes glad, druk het
tweede ouwelblad er op en laat de massa een
beetje bekoelen. Verdeel dan de nougat in vier
kantjes of reepen en laat deze een paar uur
rustig liggen. Indien ge inplaats van een essence
een theelepetje cacaopoeder gebruikt, kan dit
gelijk met de suiker toegevoegd worden. Wilt
ge de nougat in verschillende kleuren op elkaar
maken, dan wordt elke kleur tot het uitgieten,
afzonderlijk afgewerkt, zoodat elke gekleurdf,
laag bekoelen kan. voor de volgende er op kom^
M. M
een gezinsleven, waar het huwelijk een sacra
ment was en het „eert uw vader en moeder
een onaantastbaar gebod".
Een ander merkwaardig voorbeeld vinden we
in hot leven van een andere beroemde Holland
sche vrouw, in het hier ook neergeschreven
portret van Julia Culp één van Neer lands al
lergrootste zangeressen, en die meer dan welke
Hollandsche vrouw ook internationalen roem
heeft geoogst.
Waarom haar persoonlijkheid Jo van Ammers
Küller zoo zeer aantrok en haar gaarne een
plaats wilde geven in haar eeregalerij van
beroemde vrouwen?
Omdat deze Julia Culp haar kunstenaars
loopbaan heeft opgegeven, terwijl die nog op
volle middaghoogte was, omdat ze van roem,
succes en hulde afstand heeft gedaan, to®" ze
op acht en dertigjarigen leeftijd een gelukkig
huwelijk sloot, en van dat besluit nooit de
minste spijt heeft gehad.
Julia Culp leidt thans het leven van een
„gewone vrouw", haar belangen cirkelen om
haar man en haar huis en ze is een gelukkig
mensch, veel gelukkiger dan ze ooit in den tijd
van haar grootste successen geweest is.
Een derde voorbeeld vinden wij in de zoo
gevierde Oostenrijksche professor in de kinder
psychologie Charlotte Bühler.
Niet zonder ironie vertelt Jo van Ammers
Küller hoe zij zich deze vrouwelijke professor
had voorgesteld. Vermoedelijk een bejaarde
dame met een grooten hoornen bril en kleur
loos haar, dat in een knoetje achter in haar
nek is gedraaid, zij moest een vormloos figuur
hebben en een japon mode anno dazumal Zij
had geïnformeerd, wie de belangrijkste vrouw
in Oostenrijk was op wetenschappelijk gebied,
en men had haar geantwoord: „o, natuurlijk
Charlotte Bühler". En wie was deze Charlotte
Bühler, die zij ontmoette?
Een buitengewoon knappe, triumfante, zelf
bewuste vrouw, slank, sportief, in een licht
beige zomercostuum, met een klein sierlijk
hoedje coquet op haar donkere glanzende haar,
zoo jong, onbezorgd, fleurig, dat het de inter
viewster moeilijk scheen de eerbiedwaardige
reeks wetenschappelijke publicaties, welker
lijst zij zoo pas had ingezien, op haar rekening
te stellen.
Een echte vrouw, die er rond voor uit komt,
dat ze het succes van haar leven evenzeer
dankt aan haar groot en „mannelijk" intellect
als aan haar charmes van mooie aantrekkelijke
vrouw. Een moeder, die trotsch de portretten
van haar beide kinderen toont, wat alles te
zamen heimelijk in Jo van Ammers Kühler, de
onuitgesproken vraag beroert: „Wat zou haar
in haar léven het meeste waard zijn, haar suc
ces als geleerde of haar succes als vrouw?"
En dit is dan ook het meest verheugende en
tevens het meest verrassende in dit boek van
twaalf plus één interessante vrouwen, dat wij
telkens weer het echte en oer-vrouwelijke in
deze geschreven portretten terug vinden, wat
ook de grootste voldoening moet geweest zijn
voor de schrijfster zelve, dat zij In haar blik
op de ontwikkeling der vrouwenbeweging, ge
tuige haar vele geschriften op dit gebied, zich
niet heeft vergist.
Ook dit boek van twaalf vrouwen geeft ons
weer een hersteld vertrouwen in de vrouw van
de toekomst, de vrouw van morgen.
P. HYACINTH HEKMANS.
P a r ij s, 7 November 1933.
Van een ensemble van het meer elegante
genre kan men in deze wintermaanden in tal
van omstandigheden veel plezier hebben, voor
de miódagbezoeken,
voor thé's, of middag
bijeenkomsten van al
lerlei aard, zooals deze
nog al eens voorko
men, enz.
Men combineert dit
soort ensembles op
verschillende manie
ren, hetzij met een
langen mantel, of een
kort jaquette, een ge
heele robe, of een rok
en casaque.
Eén van de meest
geslaagde creaties in
dit genre is intus-
schen de ensemble,
die samengesteld is uit
een lange tuniek, die
iets korter valt dan de
drie-kwarts mantel,
welke het geheel com
pleteert. Het teekenin-
getje hiernaast geeft
van dit model een aar
dig voorbeeld.
Het ensemble is uit
gevoerd van zwart
velours-anglais. Maar
men kan ook een ande
re stof kiezen, zooals
velours-de-laine, of iets van dit genre. Ook
hiermede zal men een uitstekend resultaat be
reiken, vooral als men de stof kiest in een
van de donkere, warme nuances, die op het
oogenblik zoo gewild zijn.
De rok is recht en heel eenvoudig. De mantel
is vrij ruim van coupe, maar zonder overdrij
ving, en valt bijna drie-kwart van den rok. Hij
is gegarneerd met zwart breitschwartz-astrakan,
die hem een cmfortabel cachet geven. Het ge
heel wordt gecompleteerd door een lange tuniek
van flets-blauw satijn, alleen gegarneerd met
enkele kristallen knoopen, blauw getint. Men
verkrijgt aldus een zeer aantrekkelijk geheel.
Zegenrijker dan het werk van de grootste
wereldhervormers is het werk van de vrouw en
moeder, die de wereldhervormers heeft ge
maakt.
Edeler dan de kunst om ln hout of steen
schoone vormen te scheppen, is de kunst om
in een menschenziel te vervolmaken, het beeld
van God.
Iedere daad van den mensch heeft beteekenis
in zoover deze de expressie Is van een inner
lijke werkelijkheid, een wil, een doel, een
droom van het paradijs.
Wat is het toeval anders dan het ruwe
materiaal, dat leven aanneemt onder de hand
eens beeldhouwers
De Voorzienigheid schent het toeval, de
mensch echter moet het toeval omvormen tot
het doel.
Wanneer wij handelen alsof wij slechts acht
dagen te leven hadden, dan zal geen hartstocht
ons schaden.
