DE NIEUWE HERDER VAN DE
FLORESMISSIE.
ütf
50 35 20
MAANDAG 13 NOVEMBER 1933
BIJ DE BISSCHOPSWIJDING VAN
MGR. H. LEVEN S.V.D.
ZIJN ERKEN EN ZIJN
ZORGEN.
Mgrj, H, Leven S.V.D.
VERGADERING R. K. GEMEENTE-
RAADSLEDEN.
DE NIROM GAAT UITZENDEN.
DE A. S. CANONISATIES.
MGR. J. H. GOUMANS.
Mi,
De kortingswet; critiek op gemengde-
en zonnebaden.
FINANCIEEL BEHEER VAN DE
MODERNE VAKBEWEGING.
NU goedkooperl
WEGONGELUKKEN.
BEOEFENING VAN HET FRIESCH.
In de Mij. der Ned. Letterkunde.
DE DRANK EN DE AUTO.
REORGANISATIE RIJKSMUSEUM.
Aan den lieer W. v. Rijn de zilveren
museum-medaille uitgereikt.
OPRUIEND PAMFLET.
DE KRAKATAU.
VERSOBERING IN HET LEGER.
DECORATIE VOOR DAPPERHEID.
EEN GEVAARLUKE HOND.
Voor de tweede maal in een korte spanne
tijds van vijf dagen werd in ons land een
priester tot bisschop gewijd.
In de monumentale parochiekerk van Uden,
waar het eerste missiehuis naar St. Willibrord
geheeten, ligt van de Nederlandsche provincie
van de Congregatie van het Goddelijk Woord,
is gisteren de opvolger van Mgr. Arnold Ver-
straeten z.g. Z. H. Exc. Mgr. Henricus Leven
S.V.D. bekleed geworden met de volheid van
het priesterschap.
De heilige wijding werd verricht door Z.
H. Exc. Mgr. A. F. Diepen, Bisschop van 's-Her-
togenbosch, met als medeconsecratoren H.H.
Exc. Mgr. P. Hopmans, Bisschop van Breda en
Mgr. Dr. J. H. G. Lemmens, Bisschop van
Roermond.
Door ijverige bemoeiingen van het comité en
het naarstig werken der drie sub-comité's, was
het benoodigde geld voor 'n smaakvolle enca-
dreering der hoofdstraten bijeengebracht. Loyale
medewerking van plaatselijke en kerkelijke
autoriteiten werd verkregen. Heel de katho
lieke bevolking in hare verschillende corpora
ties nam actief deel aan de waardige en blijde
Viering van dezen zeer schoonen dag.
De nieuw-benoemde opperherder van het
aan Nederland toebehoorende missieveld, dat
de kleine Soenda-eilanden omvat, is sinds 1919
in die missie werkzaam. Hij werd in 1883 ge-
horen in de parochie Lank-Stratum, in het
tegenwoordige bisdom Aken, maar sinds zijn
benoeming voor de nieuwe missie van Steyl-
Uden, is hij practisch en wettelijk volslagen
Nederlander geworden met alle burgerrechten
daaraan verbonden.
Zijn eerste werk na zijn aanstelling tot mis
sionaris in Nederlandsch Oost-Indië was, met
inspanning en ijver zich bekwamen in onze taal
en hij rustte niet, alvorens hij die vloeiend,
zuiver en correct kon spreken en schrijven. Hij
zelf was het, die gevraagd had na den oorlog
om in de nieuwe Nederlandsche missie te
mogen werken.
Uit dankbaarheid voor hetgeen Nederland
heeft gedaan voor de Congregatie van het
Goddelijk Woord, vooral door het gastvrije ver
blijf te Steyl, heeft de opvolger van den Stich
ter, de Hoogeerwaarde Superior Nicolaus Blum,
Uden-Teteringen gesticht voor lagere en hoo
gere studies voor eigen Nederlandsche missio
narissen met het oog op onze eigen koloniale
bezittingen. Daarvoor werd de geduchte mis
sionaris pater Petrus Noyen uit zijn vruchtbaar
apostolaat van China teruggeroepen om in Uden
te beginnen met Indië in het verschiet
Toen het kruis zwaar en breed
over de missie lag.
In 1913 heeft de Congregatie van Steyl de
kleine Soenda-eilanden Bali, Lombok, Soem-
bawa, Flores en Timor overgenomen van de
paters Jesuieten, omdat bij gebrek aan perso
neel de missie niet naar behooren kon worden
behartigd. En zie, daar breekt de groote oor
log uit, de Duitsche missionarissen worden
teruggeroepen. De Hollanders zijn nog in voor
bereiding. En dan rukt de onmeedoogende
dood in den grieptijd ongeveer alle missiona
rissen weg. Op Flores bleven nog drie priesters
over, op Timor één, pater Verstraelen. Het
schijnt achteraf, dat met dezen duren cijns de
missie van Flores en Timor den wonderbaren
zegen van thans heeft betaald. Het zaad moest
eerst geheel en al in de voren sterven, alvorens
het tot zulk een wasdom kwam.
Het is in 1919 in den tijd, dat het kruis zwaar
en breed over deze missie lag, dat pater Leven
op zijn verzoek naar Timor kwam. Hij was
juist uit de gevangenis ontslagen. Dit klinkt
wel niet als een aanbeveling, maar ook Sint
Paulus durft roemen op „in carceribus abun-
dantius". Pater Leven had namelijk van 1910,
zijn wijdingsjaar tot aan het uitbreken van den
grooten oorlog als missionaris gearbeid in Togo,
in het zwarte werelddeel, het graf der Euro
peanen. Tijdens den wereldoorlog werd hij
met de andere Duitsche missionarissen geïn
terneerd op het Engelsche eiland Man in de
Iersche zee.
Nauwelijks was de vrede geteekend en stond
ook voor de Duitsche missionarissen de weg
naar de verschillende missies weer open, of
pater Leven werd met zoovele anderen van
zijn medebroeders uit Togo bestemd voor de
nieuwe missie van Steyl-Uden in Nederlandsch-
Oost-Indië.
In den tusschentijd had hij op verzoek van
den pastoor van zijn geboorteplaats, als kape
laan dienst gedaan in de parochie van Lank-
Stratum. Aller harten wist hij door zijn ijver
en toewijding in korten tijd daar te winnen.
In zijn missieland aangekomen, werd pater
Leven door Mgr. Noyen z.g. geplaatst op de
missiestatie van Atapoepoe op Timor, de zus-
terstatie van Lahoeroes, waar als pastoor fun
geerde zijn reeds vier jaar eerder uit Togo
naar Indie overgeplaatste medebroeder en
vriend, pater Verstraelen.
Zijn leven samengeweven met
dat van zijn grooten voorganger.
Het is hier de plaats om er op te wijzen hoe
het leven vanden gisteren gewijden bisschop
is samengeweven met dat van zijn nog steeds
betreurden, zoo tragisch uit zijn arbeid wegge
roepen voorganger, den edelen Mgr. Arnold
Verstraelen, onder wiens rustig, mannelijk be
wind de Flores-missie zoo ontzaglijk is toege
nomen.
Slechts één Jaar verschillen de verscheiden
en de nieuw benoemde Apostolische vicarissen
in leeftijd. Beiden hadden tot vader het hoofd
van de school van hun geboortedorp en beide
vaders muntten uit door een ongewonen ijver
voor de uitbreiding en voortplanting van het
heilig geloof. In Sevenum, het Limburgsch
missiedorp bij uitstek leeft nog de herinnering
aan den missiegeest van meester Verstraelen
en toen pater Leven onder geweldige belang
stelling in zijn geboortedorp zijn eerste plech
tige Heilige Mis opdroeg had zijn vader niet
alleen alles in het werk gesteld om dezen dag
tc verheffen tot een eeredag voor zijn priester
zoon, maar tevens tot een even breed opgevat-
ten als grootsch opgezetten missiedag. Als een
merkwaardige bijzonderheid vermelden wij
nog, dat de feestpredikant bij die plechtigheid
was de toenmalige missionaris uit China, de
latere apostolische Prefect en benoemde Apos
tolische Vicaris van Flores-Timor, Pater Petrus
Noyen uit Helmond.
Öp jeugdigen leeftijd verliet Heinrich Leven
het ouderlijk huis om zich voor het apostolaat
te gaan voorbereiden in het naburige groote
missiehuis St. Michael in Steyl, dat jaar in jaar
uit de oevers van de Limburgsche Maas vrucht
baar maakt als het doopwater de menschheid,
dat in zijn nog geen zestigjarig bestaan al
meer dan 1500 missionarissen letterlijk over
geheel de aarde heeft uitgezonden. Den kleinen
Heinrich werd bij zijn intrede volgens het ge
bruik als gids aangewezen Arnold Verstraelen
uit Sevenum. Voor het noviciaat en de hoogere
studies vertrok Heinrich Leven in 1904 naar
het tweede huis, dat de groote pionier gesticht
had in het Wienerwald in de schaduw van de
hooge bergtoppen met de ruines van burchten,
die herinneren aan Jan Sobieski. In dat huis,
in Mödling opgericht onder de schutse van den
Aartsengel Gabriël, dat de zetel is yan de
Anthroposinstelling en dat mannen herhergde
met een wereldnaam als Wilhelm Schmidt,
Gusinde, Koppers en Schebesta, ,vond hij we
derom Arnold Verstraelen. Zooals op alle mis
sionarissen van Steyl, ook de oudere garde van
de Nederlandsche provincie heeft het verblijf
in die romantische omgeving een onuitwisch-
baren indruk op het gemoed achtergelaten.
Zijn missionarisarbeid.
In het voorjaar van 1910 ontving frater Le
ven uit de handen van den wijbisschop van
Weenen, Mgr. Marshall den Kelk van het
priesterschap en in hetzelfde jaar nog behoort
de jeugdige priester tot de dappere Gideons
bende, die uit Steyl de brandende fakkel des
geloofs naar de landen der duisternis gaat dra
gen. Van zijn Generaal-Overste ontvangt hij
het zoo vurig verlangde missiekruis met de
bestemming voor Togoland. In de tranen van
het afscheid van alles wat hem dierbaar was,
lichtte de blijdschap van de edelmoedige liefde,
uitziend naar de gebieden van het eeuwig le
ven, waar de bestemming van de menschheid
ligt. In Afrika was het wederom Pater Ver
straelen, drie jaar vroeger naar hier vertrok
ken, die den nieuwen missionaris verwelkom
de. Zes jaar lang diende hij hier als onmiddel
lijke helper den Apostolischen Prefect, Mgr.
Wolff. Door den Europeeschen oorlog werd
Pater Leven wreed ontrukt aan hef hem dier
baar geworden Togo. Met de meesten zijner
medebroeders ging hij in October 1917 aan
boord van het Engelsche schip, dat hem naar
Europa bracht.
Na het sluiten van den vrede zagen wij pa
ter Leven naar de Flores-Timor missie ver
trekken, waar hij wederom in pater Ver
straelen zijn mentor vindt. Bij het aanvanke
lijk nog zoo nijpend gebrek aan missionaris
sen, stonden de weinige priesters, vooral op
Timor, den meesten tijd alleen. Nog in 1926
schreef pater Leven: „Op de statie zijn wij nu
met twee pastoors, maar ze zijn bijna nooit te
gelijkertijd thuis. Komt de een van de reis, dan
moet nummer twee ai gereed staan om weer
in andere richting te vertrekken om de veraf
gelegen christengemeenten of verstrooid wo
nende katholieke gezinnen te bezoeken. Op
reis ontmoet men maar zelden een Europeaan,
slechts nu en dan een officier of ambtenaar, in
het begin voelt men die eenzaamheid, maar
men went er aan en men heeft tijd over vele
dingen te mediteeren en voor veel aangelegen
heden te bidden.
Meer echter dan de eenzaamheid drukte
hem het gebrek aan apostolische werkkrachten
en gebrek aan middelen voor zoo hoog noodige
nieuwe kerkjes, scholen en inrichtingen van
liefdadigheid. „Ik heb hier dagelijks 130 kin
dertjes bij me aan tafel" schreef Pater Leven
in 1924.
Hoe de nederige missionaris aller hoogachting
genoot, ook bij de niet-katholieke ambtenaren,
is wel bewezen door het feit, dat eenige jaren
geleden een beroep is gedaan op de milddadig
heid voor een kerkje op Timor door een niet-
katholiek bestuurder. In drie weken tijds was
het geld bijeen en nog lang zal in de Timoree-
sche bergen een Godshuis getuigen van de
sympathie en hoogachting die men pater Leven
toedroeg. Dat hij, ondanks overdrukke bezig
heden, maandelijks een brief naar zijn ouders
schreef, zal ieder in hem prijzen.
Als provicaris.
In 1927 riep Mgr. Verstraelen pastoor Leven
naar Flores als zijn provicaris en plaatsvervan
ger in het bestuur van het vicariaat met 230.000
katholieken, 110 missionarissen, 320 scholen, een
seminarie met 80 seminaristen en een groot se
minarie in voorbereiding en als u nu voor oogen
gehouden wordt, dat de bisschop zelf bijna het
geheele jaar door op dienst- en vormreis is, dan
is het duidelijk dat de nieuwe bisschop bij het
aanvaarden van zijn hoog ambt er niet vreemd
voorstaat, dat hij in die jaren gelegenheid heeft
gehad met het wel en wee van de Floresmissie
op de hoogte te komen.
Dezelfde omzichtigheid, hetzelfde beleid en
organisatorisch talent die pater Leven steeds
gekenmerkt hadden, kwamen vooral uit in de
uitoefening van zijn gewichtig ambt als provi
caris en daarbij bleef hij steeds de bescheiden
priester en voor de andere missionarissen de
gedienstige en altijd minzame confrater.
In Maart 1932 viel de zwaarste slag, die de
Floresmissie treffen kon de onverwachte dood
van Mgr. Verstraelen en kwam de volle last
van het bestuur op de schouders van den pro
vicaris te drukken. Ruim een jaar daarna op
8 April 1.1. werd het officieele bericht ont
vangen, dat de beminde provicaris was be
noemd tot Vicaris-Apostolicus van de Kleine
oenda-eiianden. Men had alleen gevreesd, dat
oor, vi l ?at, kil geen geboren Nederlander was,
Pator t 1 V00r de benoeming zou zijn. Nu
j a e™. gedragen door het vertrouwen en
Hoor vot ri^ner Oversten en medebroeders ook
j PPergezag te Rome is aangesteld als
?it tnh' nhLoei ng verweesde kudde, ondanks
dit schijnbare bezwaar, is de vreugde dos te
grooter. Practisch was de Floresmissie door de
lange afwezigheid van Mgr Verstraelen, nog
zoo kort voor zijn dood. ruim drie jaar zon
der bisschop. In de uitgestrekte Floresmissie als
in de huizen van de Congregatie van Stevl
heerscht blijdschap en jubel.
Zware zorgen voor den nieu
wen Herder
Met het gouden bisschopskruis van Mgr. Ver
straelen, hem door zijn' geboorteplaats Sevenum
geschonken bij zijn wijding, erft Mgr. Leven de
andere zware kruisen die op Flores drukken.
Het is weliswaar de vruchtbaarste missie van
onze Oost en zelfs een der vruchtbaarste van
de geheele wereld, maar zwaar zijn ook de
zorgen voor onderhoud der priesters en cate
chisten, zwaar de klassieke zorg van de Bis-
kcIi oppen, omtrent kerken, zwaar vooral de zorg
voor het onderwjjs, nu het Indisch Bestuur op
De laatste hand aan het werk. Schilders in actie op de voltooide verkeersbrug van
Zaltbommel, die Zaterdag 18 dezer wordt opengesteld.
allerlei wijze bezuinigt, zwaar de zorg voor het
bestaande klein- en het op te richten groot
seminarie. En toch bij den dood van Mgr Noyen,
den leider en organisator, den man, die bij mis
sionarissen en regeering aanzien genoot als geen
ander, die door de inlanders als een Vader werd
vereerd, zag de toestand er hopeloos uit en de
blijmoedige Mgr. Verstraelen smaakte in de
tien jaren van zijn vicariaat de voldoening zijn
missie met den rijksten zegen beladen te zien.
Mgr. Noyen stierf op den dag, bestemd voor
de bisschopswijding. Mgr. Verstralen nog geen
vijftig jaar, stierf in het harnas, op weg naai
zij n geliefd seminarie, hoog in de bergen.
J. O. M.
Plannen der directie.
Gelijk met een enkel woord reeds werd be
richt, zal eind Maart van het volgend jaar de
Ned.-Indische Radio-Omroep-Maatschappij met
haar uitzendingen in Indië beginnen.
Zooals men weet, is aan de Nirom het uit
sluitend recht toegekend in Indië een omroep
bedrijf op commercieelen grondslag uit te
oefenen, zoodat de situatie in onze overzeesche
gewesten sterk verschilt van die in het moe
derland. In Indië zal men een vergunning van
Overheidswege noodig hebben voor het bezit
ten van een ontvanginrichting en deze ver
gunning wordt slechts uitgereikt indien voor
af, tegen betaling van een omroepbijdrage, een
luisterovereenkomst is gesloten met de Nirom.
Evenals in vrijwel alle Europeesche landen bui
ten Nederland, zullen dus de luisteraars in In
dië verplicht zijn tot betaling van een vaste
omroepbijdrage, welke in een bepaalde ver
houding aan het Gouvernement en de Nirom
ten goede komt
De Nirom heeft daartegenover de verplich
ting om aanvankelijk over Java en later over
den geheelen Archipel een goed hoorbaren om
roep te geven. Nu is dit laatste in een tropisch
land verre van eenvoudig uit technisch oog
punt, maar door tallooze proefnemingen, waar
bij kosten noch moeite werden gespaard, heb
ben de Nirom-technici een bevredigend in
zicht verkregen in de desbetreffende proble
men.
Het is de bedoeling door eenige radiosta
tions, waarvan de voornaamste zijn of worden
opgericht te Batavia (Tandjong Priok), Ban
doeng, Semarang en Soerabaja de Nirom-pro-
gramma's uit te zenden, terwijl de sterke Ar
chipel-zender, welke de stem van de Nirom
door geheel Indië zal doen klinken, eveneens
te Priok komt.
Men is voornemens, geheel overeenkomstig
het verlangen van de Regeering, in Indië een
algemeenen omroep te geven. De wenschen
van het luisterend publiek zullen zooveel mo
gelijk worden bevredigd en daarom zal aan
de programma's de uiterste zorg besteed wor
den. Ontspanning brengt de Nirom en nuttige
voorlichting en wel in de vele en velerlei vor
men, waarin zoowel vermaak als leering tegen
woordig millioenen menschen over den omroep
bereiken.
De heer Bezemer, Indisch bestuursambtenaar
die met verlof hier te lande vertoeft en onlangs
benoemd Werd als algemeen omroepleider voor
de Nirom, maakt in verband met dit alles op
het oogenblik studie van de omroeppractijk in
Nederland en Europa.
Bij de samenstelling der programma's wordt,
zooals wel vanzelf spreekt, ook de noodige aan
dacht besteed aan de stem uit het moederland
er is hiertoe een regeling met de Phohi getrof
fen, volgens welke de Nirom voor heruitzen
ding over de Phohi-programma's kan beschik
ken. Tevens ligt het in de bedoeling belang
wekkende gedeelten van de programma's der
andere Europa-zenders, die met hun korte golf
Indië bereiken, te relayeeren.
De programma's van de Nirom, van de Phohi
en van vele buitenlandsche stations zullen met
toelichtenden tekst worden opgenomen in het
uit te geven luisterbiad de Nirombode.
In zekeren zin een noviteit is, dat in de
door de Indische Regeering verleende conces
sie aan de Nirom het exclusief recht is toege
staan reclame-omroep uit te zenden.
Zooals bekend is, wordt de directie van de
Nirom gevoerd door de Ned. Telegraaf-Mij.
„Radio-Holland" N. V. en de N. V. Handels
vennootschap voorheen Maintz Co. en zetelt
zij te Amsterdam, Keizersgracht 562.
De versiering van de St. Pieterkerk.
ROME, 11 November. (V. D.) Sedert een
week of vier is men bezig met de voorberei
dingen voor de versiering en de illuminatie
van het interieur der gint Pieterskerk te Rome,
in verband met de aanstaande plechtige hei
ligverklaring van Bernadette Soubirous.
De canonisatie zal den 8sten December, den
dag van Maria's Onbevlekte ontvangenis,
plaats vinden.
In verband met deze plechtigheid zal niet
alleen het inwendige van de kerk worden geil-
lumineerd. Ook de koepel, de gevel en de zui
lengangen zullen worden verlicht.
Met de Bernadette-bedevaart naar Rome.
De Bernadette-Bedevaart naar Rome, die op
4 December a.s. onder leiding van den Zeer
Eerwaarden Pater H. Rothoff, Overste van het
Missiehuis te Blitterwijk, zal vertrekken, zal
onder hare pelgrims Z. H. Exc. Mgr. J. H. Gou-
mans uit Venray van de Orde der Kruisheeren,
Apost. Prefect van Bandoeng, tellen.
ROMEREIS DER DOMINICAANSCHE
DERDE ORDE.
C.D® Hoogeerw. Pater Generaal der Orde van
rw! D°minicus heeft het Internationaal Derde
rae Congres, dat aanvankelijk gehouden zou
worden in Februai'i a.s., verdaagd. Het Congres,
™m.e gehouden wordt, is nu vastgesteld
op 26—30 April 1934.
In verband hiermee is ook de Romereis der
Dominicaansche Derde Orde uitgesteld. Deze
zal nu plaats hebben van 23 April tot 7 Mei
Onder voorzitterschap van den heer J. J. W.
IJsselmuiden uit Arnhem, vergaderde in het
Jaarbeursrestaurant te Utrecht gisterenmiddag
de Federatie van bonden en centrales van R. K.
Gemeenteraadsleden in Nederland.
In zijn openingswoord wees spr. met nadruk
op de noodzakelijkheid om in de fractie-ver
gaderingen de gemeente-kwesties goed voor te
bereiden. Het is een typisch verschijnsel, dat
men niet meer zooveel vertrouwen stelt in de
gekozen vertegenwoordigers. Dit ligt voor een
deel aan den tijdgeest, maar eveneens aan on
voldoende studie en voorbereiding inzake de
aan de orde zijnde zaken.
Van verschillende zijden vertpont men de
neiging het hoofd te laten hangen. Men zegt:
De gemeenteraad kan zijn ontslag wel nemen,
want we kunnen er toch niets meer aan doen.
Hiertegenover stelde spr., dat eendrachtig sa
menwerken in staat zal zijn den moeilijkheden
het hoofd te bieden.
Bij de beschouwingen over het jaarverslag,
waarbij' ook het bestuursbeleid ter sprake
kwam, vroeg men er rekening mede te willen
houden in het vervolg, bij een eventueel con
gres gelijktijdig de jaarvergadering te houden,
hetgeen de te maken kosten vermindert.
Een voorstel om het bestuur van drie tot vijf
leden uit te breiden werd verworpen.
Besloten werd, dat het bestuur het volgend
jaar met een gelijkluidend voorstel zal komen,
zoodat er van te voren in de vereenigingen over
kan worden gesproken.
De voorzitter deelde vervolgens mede, dat het
in de bedoeling ligt in 't tijdschrift „Gemeente
raad" beknopte, populaire verhandelingen te
doen verschijnen over practische onderwerpen,
welke later als een brochure-reeks kunnen wor
den uitgegeven.
Uitkeering gemeentefonds.
Vervolgens werd de voorgestelde korting op
de uitkeering uit het Gemeentefonds besproken.
De voorzitter uitte als zijn meening, dat de
gemeenten door dezen maatregel zwaar getrof
fen zullen worden. De vraag is evenwel of door
de regeering de billijkheid zal worden betracht.
Ten onrechte is de regeering van meening, dat
de gemeenten nog veel zullen kunnen bezuini
gen, maar vele gemeentelijke instellingen zul
len daarbij getroffen worden. De kortingswet
bedoelde wel rekening te houden met de draag
kracht, maar juist van draagkracht is in het
geheel geen sprake meer. De maatregel werkt
de noodlijdendheid in de'hand, waarvan ver
schillende gemeenten het slachtoffer zullen
worden, terwijl de gemeenten meer en meer
onder curateele van het rijk komen te staan,
door een maatregel, die practisch onuitvoerbaar
is. In zijn antwoord aan enkele sprekers voegde
de voorzitter hier nog aan toe, dat men de re
geering niet alle crisislasten kan laten dragen,
maar dat het omgekeerde ook niet mogelijk is.
Tenslotte werd besloten een adres te zenden
aan de R. K. Kamerfractie, waarin er op wordt
aangedrongen te voorkomen, dat er nog meer
gemeenten noodlijdend worden gemaakt.
Bad-excessen.
Mr C. v. Haren voerde vervolgens het woord
over de toenemende mode van gemengd zwem
men, zonnebaden, natuurbaden, etc. Spr. heeft
overleg gevoerd met twee hoogleeraren in de
moraaltheologie, alvorens zijn eigen meening te
formuleeren in het blad van de federatie. Waar
in bestaat het kwaad van deze dingen? De
zondige handelingen gebeuren meestal buiten
de inrichtingen, maar de begeerte, die de aan
leiding is van het kwaad, wordt daar opgewekt.
Spr. betoogt, dat gemengd zwemmen minder
gevaarlijk is dan gemengd zonnebaden, wat een
gevaarlijke prikkeling is van de fantasie, ter
wijl de hygiëne van het lichaam er niet mede
wordt gediend. Zelfs vele katholieken zien het
kwaad niet meer van de gemengde zonnebaden,
of willen het niet zien. Wat kan er tegen wor
den gedaan?
Gemeentebesturen kunnen veel doen. Politie
verordeningen kunnen worden uitgevaardigd,
terwijl ook zelfs zonder verordening door goed
politie-toezicht veel kwaad kan worden voor
komen. Tot maatregelen moet door de gemeen
teraden het initiatief worden genomen.
Het is niet te verantwoorden, aldus voegde
de voorzitter er aan toe, dat een R. K. Ge
meenteraadslid medewerkt aan het totstand
komen van gemengde bad-inrichtingen.
Ook Mag. Doodkorte O.P. kreeg het woord
over dit onderwerp. Spr. vond het een schande,
dat de Staat in dezen niets doet. Een Christe
lijke Staat moet het zedelijk-booze vernietigen,
omdat hij moet zorgdragen voor goede en
deugdzame burgers. Dit vereischt ook het na
tionaal belang. De gemengde baden zijn een
gevaar, nog slechter dan het heidendom en
het nationale eigen, het nationale fatsoen moet
daartegen worden beschermd.
De afd. Utrecht lichtte een voorstel toe, vol
gens hetwelk men de federatie adhaesie wilde
laten betuigen met een adres van de R. K.
Artsenvereeniging aan de leden van de Staten-
Generaal.
De voorzitter meende, dat de gemeentebestu
ren in deze kwestie geen enkele concessie mo
gen doen. Het kwam spr. het beste voor, een
beroep te doen op alle R. K. Gemeenteraads
leden en vervolgens van de regeering maat
regelen te vragen. Spr. achtte het genoemde
adres niet scherp en niet volledig genoeg en
stelde voor de redactie van een eigen adres
aan de bestuursleden over te laten, alsmede aan
alle R. K. Gemeenteraadsleden mededeeling te
doen van het standpunt van de federatie en aan
do gemeentebesturen te verzoeken gemengde
baden en zonnebaden te weren. In iederen ge
meenteraad moet deze zaak aan de orde komen.
Hierna werd de vergadering gesloten.
NAAR DE MISSIE.
Als missionarissen voor het Apostolisch Vi
cariaat van Padang zijn benoemd: P. Walterns,
P. Odilo on p. Elpidius van de Orde der Min
derbroeders Capucijnen.
De kosten van de werkloozenzorg.
Het financieele beheer van de moderne vak
beweging heeft in de laatste weken in ver
schillende periodieken een onderwerp van be
spreking uitgemaakt. Naar aanleiding daarvan
heeft het Dagelijksch Bestuur van het Neder
landsch Verbond van Vakvereenigingen een
persconferentie belegd om een uiteenzetting te
geven van den stand van zaken.
Door den voorzitter van het N.V.V., den heer
E. Kupers, werd allereerst het karakter van het
Verbond uiteengezet.
Het N.V.V. is een verbond van 30 vakbonden,
die ieder een eigen bestuur hebben en hun eigen
financiën beheeren.
De vakvereenigingen beheeren in verband
met de werkloozenzorg zeer groote bedragen,
welke ver uitgaan boven bet eigenlijke contri
butiebedrag. Aan contributie wordt 7.000.000
ontvangen, maar daarnaast moet nog worden
beheerd een bedrag van ongeveer 11.000.000,
dat in de werkloozenkassen vloeit uit de con
tributies der leden en uit bijslag der overheid.
Niettemin zijn de administratiekosten, spe
ciaal voor de werkloosheidsverzekering, zeer
laag.
In 1931 keerden de bonden, bij het N.V.V.
aangesloten, aan werkloozensteun uit 12.600.000;
in 1932 13.096.000. Voor al deze bemoeiingen
betaalde het Rijk in 1931 aan de bij het N.V.V.
aangesloten organisaties in totaal iets meer dan
100.000; in 1932 circa 60.000. Practisch be
talen het Rijk 1/5 in de kosten en de organi
saties 4/5.
Daarbij moet men in het oog houden, dat
ook de medewerking van de vakbeweging bij
de steunregeling tijd en geld kost.
Op de bondskantoren zijn tal van leden van
het personeel uitsluitend of grootendeels bezet
met het werk voor de werkloosheidsverzeke
ring.
Op de geldmiddelen van de moderne vakbe
weging bestaat een scherpe controle, eenerzijds
van de leden, terwijl bijna alle bonden ook
door een accountant controle laten uitoefenen.
Bovendien worden de financiën der werkloozen
kassen van overheidswege gecontroleerd. Ge
vallen van fraude komen dan ook bijna niet
voor.
Het is onjuist, zooals beweerd is, dat het
aantal bestuurders van het N.V.V. en de aan
gesloten bonden 2800 bedraagt. Op 31 December
1931 bedroeg het aantal bestuurders van alle
bonden tezamen 261, terwijl het aantal leden
van het personeel 331 bedroeg.
Ook de salarissen van de bestuurders zijn niet
aan den hoogen kant. Bij de handarbeidersbon
den bedragen zij omstreeks 3000, en bij de
hoofdarbeidersbonden, waarin de loonen in het
bedrijf zelf hooger zijn, omstreeks 4000.
Een lid van het Dagelijksch Bestuur van het
N.V.V. heeft 4000 met vier jaarlijksche ver
hoogingen van 150.
Cumulatie van functies komt in de moderne
vakbeweging niet voor. Slechts zijn er vijf vak-
vereenigingsbestuurders, die lid van de Tweede
Kamer zijn. In de practijk krijgen zij dan de
helft of 1/3 van hun salaris, terwijl het pen
sioen van de Kamer in mindering wordt ge
bracht op het pensioen, dat de vakvereeniging
geeft
Het is Juist, dat de loonen en salarissen bij de
vakbonden in het algemeen niet verlaagd zijn.
De beleggingen van de moderne vakbeweging
aldus de heer Kupers kunnen den toets
van elke critiek doorstaan. De gelden zijn in het
algemeen belegd in obligaties van Rijk, Ge
meenten en Provinciën, van de Spoorwegen en
in pandbrieven, welke voorkomen op de lijst
van beleggingen van de Rijksverzekeringsbank
voor de fondsen der Sociale Verzekering, terwijl
een klein deel belegd is in instellingen van de
vakbeweging zelf, zooals volksgebouwen enz.
Aandeelen in eenige particuliere onderneming
bezit het N.V.V. niet, in tegenstelling tot het
geen vaak beweerd wordt. Een klein deel van
het kapitaal van de moderne vakbeweging is
belegd in de N.V. „De Arbeiderspers".
Aan de S.DA.P. is zoo verklaart tenslotte
de heer Kupers nooit of te nimmer finan
cieele steun verleend, noch direct of indirect.
De verhouding tusschen het N.V.V. en de
S.D.A.P. is van zuiver organisatorischen aard.
Reel. 663DGVS 13
Het verhaal van kosten van ziekenhuis-
verpleging.
Het bestuur van de Nederlandsche Vereeni-
ging voor gemeentebelangen heeft een commis
sie benoemd, tot taak hebbende een rapport
uit te brengen over de werking der wettelijke
bepalingen betreffende het verhaal van kosten
van ziekenhuis verpleging c.a. waaromtrent
wegens den vereischten spoed niet te voren
een regeling kan worden getroffen (wegor.ge-
lukken).
Tot voorzitter der Commissie is benoemd: de
heer J. C. Baumann, burgemeester van Over-
schie en tot leden de heeren: mr. dr. F. W. Don
ker Curtius, secretaris-generaal van het Ne
derlandsch Roode Kruis te 's-Gravenhage;
mr. N. C. van Mastrigt, advocaat en procureur
te Overschie; mr. H. A. J. Reumer, substituut
officier van justitie bij de Arrondissements
rechtbank te Rotterdam en A. J. ten Hope,
voorzitter van den bond van bedrijfsautohou
ders te Rotterdam.
Ter jaarvergadering van de Maatschappij dee
Nederlandsche letterkunde te Leiden van 14
Juni j.l„ werd besloten een commissie in te
stellen, die de mogelijkheid zou onderzoeken
om het Friesch in de wet der Maatschappij on
der te brengen en de beoefening daarvan aan
te moedigen, alsmede den bloei te bevorderen
door periodieke prijzen uit te loven als anders
zins.
Naar wordt gemeld, ls deze Friesche com
missie sedert geconstitueerd en bestaat zij uit
de heeren dr. G. Gosses, M. Nijhoff en dr. J. de
Vries.
HET BURGEMEESTERSCHAP VAN
UTRECHT.
Enkele bladen meldden Zaterdagavond, dat de
burgemeester van Arnhem, mr. S. J. R. de
Monchy, ernstig in aanmerking komt voor de
opvolging van mr. Fockema Andr\ae als burge
meester van Utrecht.
Onze Amhemsche correspondent meldt ons
daarentegen, dat dit bericht op de meest stellige
gronden kan worden tegengesproken.
NIEUWE LEGESHEFFING IN
ZUID-HOLLAND.
Ged. Staten van Zuid-Holland stellen aan
de Prov. Staten voor een nieuwe verordening
op de heffing van leges vast te stellen, waar
van de hoogere opbrengst op ongeveer 7500
wordt geraamd.
In de kamer van den hoofddirecteur van het
Rijksmuseum, dr. F. Echmidt Degener, is Zater
dagmorgen namens H. M. de Koningin, door
den heer J. C. E. Baron van Lynden, hoofd van
den rijksgebouwendienst, de zilveren museum
medaille, een onderscheiding, welke slechts
zelden wordt verleend, uitgereikt aan den heer
W. van Rijn, als blijk van erkentelijkheid en
waardeering voor de onder zijn leiding zoo
voortreffelijk uitgevoerde reorganisatie van het
Rijksmuseum, een bouwkundig werk van groote
beteekenis, dat tien jaar geleden werd aan
gevangen, thans nagenoeg is voltooid.
Twee voormannen der Partij Indonesia
gearresteerd.
Twee voormannen van de Partij Indonesia
te Bandoeng, Rasiban en Sarimin, hebben een
pamflet verspreid, waarin stemming gemaakt
werd voor de stichting van de republiek „In
donesia". Het pamflet heeft een grootte van
ongeveer 30x25 cm., is met zeer duidelijke let
ters bedrukt en dus uitermate geschikt om in
vergaderzalen op te hangen.
De verspreiders verzoeken dan ook in een
kleine noot onder aan den tekst aan de lezers
om het opruiend papiertje aan den wand te
hangen, teneinde iederen dag aan de nuttige
aansporing herinnerd te worden, hetgeen
een voorwaarts streven in de richting van het
voorgestelde doel zeer zal bevorderen.
De oplaag, groot 1000 exemplaren is reeds
voor 80 pet. onder de bevolking te Bandoeng
en omgeving verspreid. Het mocht de politie
gelukken nog 200 stuks in beslag te nemen.
De opruiers zijn in hechtenis gesteld.
Weer actief.
BATAVIA, 11 November (ANETA).
De Krakatau is wederom actief. Bij het aan
breken van den dag van 10 November werden
31 erupties waargenomen, waarvan de hoogste
250 Meter was.
BATAVIA, 11 November (ANETA).
De „Java-Bode" meldt, dat in overweging is
op de hoogere rangen in het leger een versobe
ring in te voeren, door chefs van enkele dien
sten en wapens voortaan een lageren rang te
doen bekleeden dan thans het geval is.
SOERABAJA, 11 November (ANETA)
Gistermorgen werd in het Marinevliegkamp
Morokrembangan het Ridderkruis in de Orde
van Oranje Nassau uitgereikt aan den officier
vlieger Van der Graaff wegens betoonde dap
perheid bij het losmaken van een lichtparachulc
van eten vleugel van een Doruier Walvliegtuig
L.uens een oei en vlucht
Een wandelaar gedood.
Op den Utrechtschen weg is gistermiddag
onder Zeist de heer van Eek, die daar rfcs
zijn verloofde aan het wandelen was, door
een auto, bestuurd door jhr. v. V. aangere
den en op slag gedood. De bestuurder van
de auto, die onder den invloed van sterken
drank verkeerde, is door de politie in arrest
genomen, terwijl op zijn auto beslag werd
gelegd.
Het stoffelijk overschot van het slachtoffer
is naar het ziekenhuis te Zeist overgebracht.
Meisje gebeten en ernstig verwond.
Te Munsterscheveld schafte een landbouwer
een hond aan, die tot afschrik zou dienen voor
hen, die den laatsten tijd wel eens zonder toe
stemming een bezoek brachten aan zijn boom
gaard. Hij stelde prijs op een „echte kwaaie"
en het exemplaar, dat hij bemachtigde had on
miskenbaar die eigenschappen. Het dier werd
eerst een dag in een hok gehouden, om wat te
wennen. Den volgenden morgen zou de dochter
des huizes het dier wat voedsel brengen, waar
bij het dier gelegenheid had zijn „goede hoe
danigheden" reeds bij voorbaat te toonen. Hij
sprog op haar toe, vloog haar naar de keel
en zou haar zeker vermoord hebben, indien niet
door spoedig toegeschoten hulp het meisje kon
worden bevrijd. Zij had echter aan hoofd en
hals zoodanige verwondingen bekomen, dat zij
naar het Acad. Ziekenhuis te Groningen moest
worden overgebracht.
INBRAAK IN EEN PASTORIE.
Uit een schrijfbureau f 1000 ontvreemd.
Vrijdagnacht is door forceering en open
schuiving van een zijraam ingebroken in de
pastorie der R. K. Kerk te Bilthoven, meldt
het „U.D." De inbrekers werden door het
schuiven en openen van deuren om kwart over
vier door de bewoners gehoord, die daarop naar
beneden kwamen waarop de inbrekers de
vlucht namen.
Het bleek dat uit een schrijfbureau in de
pastorie, dat opengebroken was ,de som van
ruim 1000 was ontvreemd. Voorts hebben de
inbrekers getracht de kluis in een lokaal tus
schen kerk en pastorie, in welk lokaal men
de deuren opengebroken had, te openen, wat
evenwel niet gelukt is. In de kerk zijn offer
bussen van hun inhoud ontdaan.
Men vermoedt, dat de daders twee of drie
in getal zijn geweest te oordeelen naar de
sporen in de keuken, waar ze thee gedronken
hadden.
DRONKEN BESTUURDER OP ONVER-
LICHTEN WAGEN.
Op den Fleringerweg nabij het dorp Tubber-
gen had Vrijdagavond een aanrijding plaats
tusschen een autobus en een turfwagen. Door
dat de bestuurder van den turfwagen in staat
van dronkenschap verkeerde, wist hij geen on
derscheid meer tusschen rechts of links en reed
met zijn onverlichten wagen links van den
straatweg, met het gevolg, dat de autobus in
botsing kwam met den wagen. De bus werd
ernstig beschadigd het voorste gedeelte werd
ingedrukt door een boom van den turfwagen
en de bus werd in de sloot gedrukt. De chauf
feur had alles in het werk gesteld om de aan
rijding te voorkomen, maar het mocht niet
baten. Persoonlijke ongelukken hadden wonder
boven wonder niet plaats. De turfrijder werd
in arrest gesteld.
KINDJE OVERREDEN EN GEDOOD.
Zaterdagmorgen half 12 werd het ongeveer
3-jarig zoontje van den heer Welsing te Roer
mond, bij het oversteken van de straat door
een vrachtauto gegrepen en op slag gedood.
