WEER RUZIE IN HET RIJKSGERECHT, corporativisme.
ZATERDAG TERUG NAAR LEIPZIG.
SARRAUT OVER DE
VREDESPOLITIEK.
DE CRISIS TE GENEVE.
DONDERDAG 16 NOVEMBER 1933
DIMITROFF'S COLBERTJE
DIMITROFF EN TEICHERT.
„Wenn Sie 'mal schlank werden
wollen, Herr Praesident
„Denk eraan, uw lot hangt van de
herkenning af".
Beklaagde heeft vooral de steno
grafische protocollen noodig.
Is het in andere landen te
verwezenlijken
MUSSOLINI NOEMT DRIE VOOR
WAARDEN.
De crisis van 't kapitalisme.
Duitschland heeft recht op
veiligheid en op zijn
eigen plaats.
FRANKRIJKS WIL TOT ONDER
HANDELEN.
Motie van vertrouwen aan
BALBO'S NIEUWE FUNCTIE.
Hij heeft zich er al mee verzoend.
DE DUITSCH—POOLSCHE
BETREKKINGEN.
„Rechtstreeksche onderhandelingen en
vermijding van geweld".
DE
PERSCONFERENTIE
MADRID
TE
DE CORRESPONDENT IN HET
BUITENLAND.
NAAR EEN LANGDURIGE VER
DAGING DER ONTWAPENINGS
CONFERENTIE
AMERIKA'S VLOOTBOUW-
PROGRAM.
WEENEN—BERLIJN.
POGINGEN TOT TOENADERING?
In 1937 de sterkste vloot ter wereld.
BEGRAFENIS VAN NADIR KHAN.
DE NAZI-PROPAGANDA IN AMERIKA.
DEMONSTRATIE VOOR DE OPERA TE
ANTWERPEN.
HET A S. FEEST VAN DE MADONNA
DELLA SALUTE TE VENETIE.
BERLIJN, 15 November. (VAN ONZEN
CORRESPONDENT). Om maar met het einde
te beginnen, werd de zitting van heden met de
tót blijdschap stemmende mededeeling geslo
ten, dat het hof Zaterdag aanstaande naar
Leipzig verhuist en Vrijdag dus de laatste zit
ting in het rijksdaggebouw zal plaats vinden.
Dit besluit is reeds daarom toe te juichen,
wijl het de hoop rechtvaardigt, dat de ietwat
andere atmosfeer, welke in de stad van de
Messe heerscht, van gunstigen invloed op de
verhandelingen zal wezen. Deze beginnen in
Berlijn namelijk langzaam maar zeker naar
een steeds lager niveau af te zinken, hetgeen
in het bijzonder gezegd kan worden van den
toon, waarop zij gevoerd worden.
Vandaag was deze toon zoo, dat allen, wien
het decorum en de waardigheid van een ge
rechtelijke zitting na aan het hart liggen, met
heftige aanvallen van meewarigheid te kam
pen kregen.
In den aanvang hebben de uiterlijke vormen
der procesvoering zeer hoog gestaan, maar nu,
op den negen-en-dertigsten zittingsdag, hebben
alle deelnemers aan het geding het onderling
aan den stok gekregen en uiten zij hun mee-
ningsverschillen op een kij venden, mopperen
den ruziemakerstoon.
De president valt op ongeduldige wijze ge
tuigen en aangeklaagden in de rede; de aange
klaagden dienen hem op hun manier van ant
woord; de advocaten en de clienten vliegen
elkander in de haren; het openbaar ministerie
doet ook een duit in het zakje; kortom het is
over de geheele linie snauwen, ruzie en bas
sen, wat men te hooren krijgt.
Deze geprikkelde stemming wordt af en toe
wel door een lachsalvo wat geluwd, maar hoe
aangenaam het ook wezen moge, van tijd tot
tijd op een goeden zet getracteerd te worden,
toch kan men niet beweren, dat de standing
van het rijksgerecht door de grappenmake
rijen, welke er heden gedebiteerd worden, ver
hoogd wordt.
Daar werd bijvoorbeeld de onvermijdelijke
heer Dimitroff met een of anderen getuige ge
confronteerd. Dimitroff maakt var. deze gele
genheden altijd gebruik, om de wereld mede
te deelen, dat hij, dank de goede verpleging,
zooals hij het noemt, te Moabit (naam van de
Berlijnsche stadsgevangenis) twintig pond in
gewicht afgenomen is.
Vandaag was hij weer lichtelijk tegen Moa
bit aan het ageeren geweest. Hij ware over dit
punt al uitgesproken geraakt, als de procu
reur-generaal, die een opvallende begaafdheid
om te spreken heeft, wanneer hij verstandiger
deed te zwijgen, niet een beetje schamper op
het colbertje van Dimitroff wijzend, had ver
klaard, dat dit hem paste, als ware het om zijn
eigenaar heengegoten. Waarop Dimitroff ons
mededeelde, dat hij zijn pak al zes jaar achter
elkaar draagt. Daarna ging hij met zijn vuist
allerlei evoluties binnen in zijn vest uitvoeren,
om aan te toonen, hoe wijd hem dit tegenwoor
dig om zijn nog altijd aanwezig embonpoint
heenfladdert.
De aanwezigen raakten aan het lachen; de
procureur-generaal ging ietwat geslagen zit
ten en Dimitroff, zich meester van het terrein
voelend, wendde zich met oolijk lachen tot
den voorzitter met de woorden: „Wenn Sie
'mal schlank werden wollen, Herr Prasident".
Hier werd den vermetelen spotter op don
derende wijze het woord afgesneden, maar
ieder had den volzin toch voor zichzelf volein
digd en dank Dimitrof weten we nu, dat de
stadsgevangenis van Moabit het aangewezen
oord voor corpulente rechtsgeleerden is, die
eenvermageringskuur wenschen te onderne
men.
Een andermaal ondervroeg Dimitroff een
getuige op iet of wat snauwenden toon.
„Zwijg", beet de president hem toe, „of denkt
gij soms, dat gij een getuige op^den toon van
een rechter moogt ondervragen?"
De president had het natuurlijk anders be
doeld dan hij het uitdrukte, maar de zaal nam
de vergissing voor een goede mop op en juich
te haar toe.
Er waren heden echter ook oogenblikken,
waarop men geen lust had te lachen. Daar
stond bijvoorbeeld een vrouwtje voor de vier
schaar, van hetwelk men meende, dat het Po-
poff als commensaal geherbergd had en zulks
op tijdstippen, waarop hij volgens zijn eigen
zeggen in Rusland vertoefde.
Het mensch was bij de politie ontboden,
kreeg een aantal foto's voorgelegd en werd
daarop uitgenoodigd, Popoff te herkennen met
de opwekkende bijvoeging: „Denk eraan, uw
lot hangt van zijn herkenning af".
Zulk een mededeeling wekt het vermoeden,
dat bij de politie-verhooren pressie ten na-
deele van de aangeklaagden op de getuigen
uitgeoefend is geworden. De president beijver
de zich, den slechten indruk wat te verdoeze
len, welke deze verklaring op de aanwezigen
maakte en het zal hem wel aan het hart gegaan
zijn, toen hij alle aanwezige journalisten, voor
zoover het tenminste buitenlanders zijn, hun
potlooden zag grijpen, om nota van het gezeg
de van dezen getuige te nemen. Maar hij be
reikte met zijn afzwakkingspogingen niets an
ders, dan dat het vrouwtje haar bewering nog
eens verduidelijkt herhaalde en onderstreepte.
Pijnlijk deed ook het incident aan tusschen
Dimitroff en zijn officieelen „verslaggever'"
mr. Teichert.
Dimitroff verklaart bij alle passende en on
passende gelegenheden, dat hij zichzelf verde
digt en hoewel mr. Teichert deze verklaring in
den beginne met een zuur gezicht aanhoorde,
is hij na negen-en-dertig zittingsdagen ver
standig genoeg geworden, om ze met een vroo-
lijken glimlach te quiteeren. Dat had vandaag
ook een paar keer plaats, maar terwijl alles
op pais en vree leek, zaten we ineens midden
in een incident. Dimitroff beklaagde er zich
over, dat hem de protocollen en de stenogram
men van de zitting niet op tijd ter hand wor
den gesteld en hij verzocht het hof hierin een
wijziging aan te brengen, daar hij gezegde do
cumenten bij zijn verdediging niet ontberen
kan.
Hierop verklaarde mr. Teichert, dat hij zijn
client wèl vlug en volledig van het gesprokene
op de hoogte hield.
„Neen", zei Dimitroff weer, den zevenden
November ben ik door een presidentieele uit
sluiting niet in de rechtszaal aanwezig geweest,
ofschoon toen een der hoofdbelastingsgetuigen
verhoord werd. Het protocol van dit verhoor
werd mij pas op veertien Novemoer ter hand
gesteld, dus een volle week na dato"
Mr. Teichert wist hiervoor wel een reden te
vinden en de president kwam hem op de ge
bruikelijke wijze ter hulp door Dimitroff in de
rede te vallen en het woord af te nemen en de
procureur-generaal kwam van zijn kant ook
wet allerlei wetsparagrafen aandragen, die
pimitroff in het ongelijk schijnen te stellen.
Maar zijn schot zat toch en de volkomen
harmonie tusschen Dimitroff en mr. Teichert,
een der weinige lichtpunten van het proces,
werd door kijven en ruzie maken, hopelijk
voor korten tijd, verduisterd.
Na de pauze wordt getuige HELMER van
Bayernhof met getuige Rossner geconfronteerd.
Helmer verklaart, dat een verwisseling van
Rossner met van der Lubbe beslist is uitgeslo
ten Hij kent Rossner en weet, dat hij ook in
Bayernhof geweest is.
Beklaagde DIMITROFF wijst getuige erop,
dat majoor Schroeder verklaard heeft, dat hij
de buitenlanders in Bayernhof niet gezien
heeft.
HELMER zegt naar aanleiding hiervan, dat
hij beslist heeft moeten aannemen, dat Schroe
der naar de tafel, waaraan de buitenlanders
zaten, gekeken heeft, nadat deze door hem
speciaal op de buitenlanders opmerkzaam was
gemaakt. Schroeder had trouwens ook gezegd,
dat hij die menschen eens goed wilde bekijken.
De VOORZITTER wijst erop, dat getuige in
ieder geval bij zijn verhoor gezegd heeft, dat
Schroeder de buitenlanders heeft aangekeken.
Het ware beter geweest als getuige zich tot
feitelijke mededeelingen beperkt had.
Beklaagde DIMITROFF houdt dan een uit
voerig betoog naar aanleiding van de verkla
ring van getuige Helmer en wijst met nadruk
erop, dat hij van Mei tot Juni 1932 heelemaal
niet 'in Duitschland geweest is.
Als de voorzitter een opmerking maakt, zegt
Dimitroff, dat hij zich zelf verdedigt. Hij ver
zoekt van iedere voogdij bevrijd te worden.
Hij heeft vooral de stenografische protocollen
noodig en hij voelt zich ten deze benadeeld,
wijl die documenten alleen als zijn verdediger
het goed vindt, te zijner beschikking gesteld
worden.
Dr. TEICHERT wijst met nadruk erop, dat
Dimitroff steeds de stenogrammen van hem
krijgt, als hij ze zelf heeft doorgewerkt. Ove
rigens moet hij verklaren, dat hij de verdedi
ging voert op de wijze welke hij de juiste
acht. Hij heeft als officieele verdediger ook
verplichtingen jegens Popoff en Taneff, die
met de agitatorische verdediging van Dimitroff
niet accoord gaan.
De PROCUREUR GENERAAL wijst erop,
dat beklaagde volgens het reglement, dat voor
processen is vastgesteld, geen recht heeft op
inzage in de acten, maar alleen de verdediger.
Dimitroff kan niet anders behandeld worden
dan iedere andere beklaagde.
Daarna wordt de vroegere communistische
afgevaardigde NEUBAUER nogmaals als ge
tuige verhoord in verband met de verklaring
van den liftjongen Kaufmann, dat dr. Neu-
bauer in den laten namiddag van den 23sten
of 25sten Februari 1933 in de lift tezamen met
zijn zoon en beklaagde Dimitroff naar de bo
venverdieping van het rijksdaggebouw is ge
gaan.
Dr. NEUBAUER, tegenover wien getuige
Kaufmann zijn vroegere verklaring herhaalt
verklaart, dat hij zich niet herinneren kan, of
hij op dien dag in den rijksdag geweest is en
van de lift gebruik heeft gemaakt. Hij weet
echter absoluut zeker, dat hij niet met Dimi
troff naar boven is gegaan. Hij heeft Dimitroff
overigens eerst in den loop van dit proces ge
zien.
Beklaagde DIMITROFF vraagt getuige Kauf
mann, of hij nog steeds bij zijn verklaring blijft
en of niet de mogelijkheid van een persoons
verwisseling bestaat.
Getuige KAUFMANN: „Ik heb aan mijn ver
klaring niets toe te voegen en acht een per
soonsverwisseling niet mogelijk".
De volgende getuige is mevrouw dr. LIS
SITSCHEWA; zij zal mededeelingen doen over
het verblijf van Popoff in de Krim in 1932.
Getuige, die thans als arts te Leningrad
werkzaam is, vertelt, dat op 3 Augustus 1932
Popoff, dien zij reeds als 16-jarig gymnasiast
in Bulgarije heeft gekend, met zijn vrouw in
het sanatorium Suuksu in de Krim is aange
komen. Getuige heeft beiden behandeld. Op 13
September 1932 zijn Popoff en zijn vrouw naar
Moskou teruggekeerd.
Op de vraag van den OBERREICHSAN-
WALT, hoe getuige deze data zoo precies
weet, antwoordt zij, dat zij in het sanatorium
navraag heeft gedaan. Zij heeft de inlichtingen,
die het sanatorium verstrekte, niet meege
bracht, doch de officieele registers over het
verblijf van het echtpaar Popoff kunnen wel
ter beschikking worden gesteld.
Daarna wordt de gewezen bediende in het
Karl-Liebknechthuis RUDOLF BERNSTEIN,
thans in een concentratie-kamp opgesloten,
voorgeleid. Getuige zou in aanmerking komen
voor verwisseling met Taneff. Getuige Weber-
stadt heeft nl. verklaard, dat op een dag voor
den brand een lange man met een kist door
den rijksdag liep, in gezelschap van een op
vallend kleinen man. Volgens Weberstadt moe
ten dat wel van der Lubbe en Taneff geweest
zijn.
Getuige Bernstein zegt, dat hij ongeveer
eens per maand in den rijksdag kwam. Den
laatsten keer op den dag na de sluiting van
het Karl Liebknecht-huis, teneinde Torgler
een afschrift te geven van de politieverorde
ning. Dat is dus den 24sten Februari geweest.
Taneff wordt dan naast Bernstein geplaatst,
opdat het hof kan onderzoeken, of persoons
verwisseling mogelijk is. Bernstein is nog
kleiner dan Taneff. Bernstein verklaart, dat
hij op den bewusten dag een donkeren winter
jas droeg, die bijzonder lang was. Hij ver
klaart verder, in antwoord op hem gestelde
vragen, dat hij alleen was gekomen en dat hij
zich ook geen man kan herinneren, die een kist
droeg.
Tenslotte wordt nog de verloofde van Taneff,
de Bulgaarsche Tschikalikova gehoord. Zij be
hoeft den eed niet af te leggen. Zij deelt mede,
dat Taneff van November 1931 tot Januari 1932
bij haar in Philippopel is geweest en daarna
tot 21 September 1932 in Sofia. In dien tijd
heeft hij niet gereisd. Zij heeft hem iederen
dag gezien.
Op de vraag van den voorzitter, hoe zij zich
dien datum van 21 September zoo goed herin
nert, als zijnde den dag van Taneff's vertrek,
antwoordt getuige zonder meer, dat zij zich
dien datum inderdaad zeer nauwkeurig herin
nert.
De zitting wordt daarna tot Vrijdag ver
daagd. Donderdag zal geen zitting plaats heb
ben.
De voorzitter deelt mede, dat de strafsenaat
Vrijdag, en zoo noodig ook Zaterdag, nog het
proces in Berlijn zal voeren, maar dat daarna
in ieder geval de zittingen weer in Leipzig zul
len plaats vinden.
De moeder van Dimitroff.
WEENEN, 15 November. (H. N.) De moeder
van Dimitroff is uit Bulgarije te Weenen aan
gekomen. Zij zal zich van daar naar Parijs
en vervolgens naar Berlijn begeven, waar zij
ten gunste van haar zoon wil getuigen.
ROME, 14 November. (R.O.) Gelijk gemeld,
heeft Mussolini voor den corporatieven raad
een rede gehouden, waarin hij ook den volken
bond en de internationale samenwerking te
berde bracht.
Het parlementaire stelsel is een anachronisme,
aldus Mussolini, en in strijd met de mentaliteit
van het Italiaansche volk.
De nieuwe kamer van afgevaardigden zal pas
in het volgende voorjaar worden gekozen, daar
het niet mogelijk is, de corporatieve instellin
gen eerder in het leven te roepen.
De nieuwe kamer zal dan echter harikiri
moeten plegen.
Mussolini gaf in zijn rede in groote lijnen een
overzicht van de geschiedenis van het kapitalis
me in de afgeloopen eeuw, welke de eeuw van
het kapitalisme zou kunnen worden genoemd.
De duce onderscheidde in de geschiedenis
van het kapitalisme drie tijdvakken, n.l. het
dynamische, het statistische en het decadente
tijdperk.
Gedurende de eerste periode, welke zich uit
strekte over de jaren 1830 tot 1870, deden zich
geen economische vraagstukken voor.
In 1870 traden de eerste symptomen van ver
moeidheid en ontaarding in de kapitalistische
samenleving aan den dag. De kartels werden
gevormd, hetgeen het einde beteekende van de
vrije concurrentie.
Na den wereldoorlog en als gevolg van dien
oorlog trad een abnormale inflationistische ont
wikkeling van het kapitalisme in. Een super-
kapitalisme ontstond, dat zijn rechtvaardiging
vond in een vrijwel onbeperkt gebruik.
Een kapitalistische onderneming verliest
echter haar economisch karakter, wanneer zij
als gevolg van haar afmetingen, een sociale
factor wordt. Dat is het oogenblik, waarop een
kapitalistische onderneming, welke zich in
moeilijkheden bevindt, zich in de armen van
den staat werpt.
Thans zijn wij zoover gekomen, zeide Mus
solini, dat wanneer de staat zich vier en twin
tig uur lang terugtrok, dit voldoende zou zijn
om een ramp uit te lokken.
Thans is er geen enkel economisch gebied
meer, waarop de staat niet gedwongen is zich
te bewegen.
Zouden wij ons aan deze laatste phase van
het kapitalisme overgeven, dan zouden wij ko
men tot het staats-kapitalisme, dat niets anders
is dan staatssocialisme.
Dit is de crisis van het kapitalistische stelsel,
wanneer men dit beschouwt in zijn wereld-
beteekenis.
De Europeesche crisis.
Voor ons echter Is er een speciale crisis, wel
ke in het bijzonder voor ons, als Italianen en
Europeanen, van beteekenis is. Er is n.l. een
speciaal Europeesche crisis. Europa is niet lan
ger het werelddeel, dat leiding geeft aan de
menschelijke beschaving.
Er is een tijd geweest, dat Europa in poli
tiek, cultureel en economisch opzicht de ge
heele wereld beheerschte. Thans echter heeft
zich aan de andere zijde van den Atlantischen
Oceaan een groot industrieel en kapitalistisch
land ontwikkeld.
In het Verre Oosten nadert Japan, na in den
oorlog van 1905 in contact te zijn gekomen met
Europa, met groote stappen de mogendheden
van het Westen. Hier is het probleem van po-
litieken aard.
De volkenhond.
De volkenbond heeft alles, wat hem politieke
beteekenis en historische strekking zou kunnen
verleenen, ingeboet, Rusland, Amerika, Japan
en Duitschland maken geen deel er van uit.
De volkenbond dankt zijn ontstaan aan 'n be
ginsel, dat prachtig was van conceptie. In zijn
verzwakten vorm is de bond echter absurd.
Welke andere diplomatieke middelen bestaan
er, welke het contact tusschen de mogendheden
kunnen herstellen? Het verdrag van Locarno
heeft niets uitstaande met de ontwapening.
Op het oogenblik bewaart men een diep stil
zwijgen over het pact van vier. Niemand
spreekt er over, doch allen denken er aan.
(Levendig applaus).
Juist om die reden zijn wij niet van zins, nog
maals het initiatief te nemen of de ontwikke
ling te overhaasten van een situatie, welke vol
gens de wetten van de logica en van het nood
lot zal moeten rijpen.
Mussolini behandelde vervolgens de kwestie,
of Italië een kapitalistische staat is. Hij be
antwoordde die vraag ontkennend, wanneer
men kapitalistischen staat neemt in den ge-
bruikelijken zin van dit woord.
Tenslotte stelde Mussolini de vraag, of het
corporativisme in andere handen kan worden
toegepast, een vraag, die in alle landen wordt
gesteld.
Ongetwijfeld zullen corporatieve oplossingen,
tengevolge van de algemeene crisis van het
kapitalisme, zich overal opdringen, maar om
een volledig, volkomen, ongerept en revoluti-
onnair corporativisme te verwezenlijken zijn
er drie voorwaarden te vervullen.
Eén enkele partij, die naast de economische
discipline ook politieke discipline bezit. Boven
de belangen der betrokkenen moet een bond
zijn, die alle burgers bindt, dat wil zeggen een
gemeenschappelijke belijdenis.
Dit is niet voldoende. Na de eene partij moet
er de totaliteitsstaat zijn, d.w.z. een staat, die
in zichzelf alle energie, alle belangen, alle ver.
wachtingen van een volk opslorpt om haar te
hervormen en te versterken.
Dit alles is nog niet voldoende. Er ls een
derde en laatste voorwaarde en wel de voor
naamste der voorwaarden.
Men moet leven in een periode van zeer
hooge ideale spanning. Wij leven in deze
periode van hoogee idealè spanning. Ziedaar de
periode van hooge ideale spanning. Ziedaar de
gestalte zullen geven aan al onze plannen, ge
heel onze leer in feiten zullen omzetten.
Hoe zou men kunnen ontkennen, dat deze
onze fascistische periode een periode van hooge
ideale spanning is? Niemand, die het ontkennen
kan.
Dit is de tijd waarin de wapens worden be
kroond met overwinningslauweren. Wij zien
nieuwe instellingen verrijzen, de aarde wordt
ontkluisterd, en nieuwe steden verheffen zich
in dezen herboren tijd.
Deze woorden van Mussolini werden met
eindeloos applaus en het gezang van de „Gio-
vinezza" begroet.
PARIJS, 15 November (H.N.) In de nachtzit
ting van de kamer heeft Sarraut ruim drie
kwartier over het vraagstuk der Fransch-
Duitsche betrekkingen gesproken, dat hij het
vraagstuk van den vrede noemde. Frankrijk,
dat vier jaar lang verwoest werd in een oor
log, welke het opgedrongen was, heeft alles
gedaan om den vrede te organiseeren, waarbij
het zelfs dikwijls buiten de door de voorzich
tigheid geboden grens is gegaan. Frankrijk wil
dit vredeswerk voortzetten, doch, evenmin als
vroeger, zal Frankrijk ook thans niet toegeven
op -die punten, waarop het niet mag toegeven,
n.l. de ontwapeningsconferentie en den vol
kenbond. Frankrijk wil geen overhaasten vrede.
Wat is nu tegen de bestaande gevaren te
doen? Een preventieve oorlog? Sarraut ver
klaarde, dat hij met voldoening de algemeene
instemming heeft gehoord, waarmede de Ka
mer de woorden vjin den afgevaardigde Men
del heeft aangehoord, toen deze van de ver
schrikkingen van den oorlog sprak. Een stelsel
van bondgenootschappen? Ook dit stelsel bevat
gevaren, want bondgenootschappen beteekenen
een wedstrijd in de bewapening, waaruit on
vermijdelijk een oorlog zal volgen, waarbij
Frankrijk slechts sommige kansen aan zijn kant
zal hebben. Men moet niet vergeten, dat Frank
rijk de hulp van de geheele wereld noodig had
om den tegenstander van 1914 te overwinnen.
Frankrijk zal slechts onder bepaalde voor
waarden en waarborgen ontwapenen.
Het verwijt, dat in de regeeringsverklaring
Duitschland niet is behandeld, beantwoordde
Sarraut met te herinneren aan de passage in
zijn verklaring, waarin gezegd wordt dat de
regeering de politiek van haar voorgangers zal
voortzetten, welke passage ook op Duitschland
betrekking had. Zoo hij de Fransch-Duitsche
betrekkingen niet uitvoeriger heeft behandeld,
dan is dit reeds daarom geschied, om deze
kwestie uit te stellen tot de algemeene beschou
wingen over de buitenlandsche politiek.
Frankrijk houdt er aan vast, dat een ont
wapeningsovereenkomst tot stand zal komen.
Het zal Duitschland dan vrij staan deze over
eenkomst te onderteekenen, indien Duitschland
werkelijk bezield is door den wensch naar vrede,
welken de rijkskanselier in zijn rede heeft be
tuigd. Zoo Duitschland den wensch naar vrede
en een vergelijk uit, dan is dit ook de wensch
van Frankrijk. Frankrijk heeft voor dezen
wensch alle offers gebracht. Het begin met de
offers is gemaakt met de politiek van Briand,
die een toenadering tot Duitschland wenschte,
tot een Duitschland, dat Frankrijk niet Wil
aanvallen noch vernederen.
Duitschland heeft recht op veiligheid en op
de plaats, die het onder de volken toekomt.
Steeds weer heeft Frankrijk naar een formule
voor toenadering gezocht, doch Frankrijk van
zijn kant heeft den plicht, een eerlijken wil tot
vrede te verlangen. Frankrijk verlangt van
Duitschland, dat het Frankrijk duidelijk zal
verklaren, wat het onder gelijke rechten ver
staat en dat Duitschland ophoudt, dit in het
onzekere te laten.
De vertegenwoordiger van Frankrijk heeft te
Genève de gelijke rechten voor Duitschland
aanvaard onder de uitdrukkelijke bepaling, dat
te Genève vastgesteld zal worden op welke
wijze de toekenning dezer gelijke rechten ge
regeld zal worden. Duitschland heeft echter de
conferentie verlaten.
is er veiligheid in geheime bewapening te
vinden? Er moet niet alleen met woorden wor
den gesproken, doch ook met daden, die niet
in tegenspraak met de woorden zijn. Een eisch
voor gelijke rechten zonder eenige compen
satie in zake de ontwapening moet door Frank
rijk met neen worden beantwoord.
Frankrijk wil met Duitschland onderhande
len doch in tegenwoordigheid van de geheele
wereld en Frankrijk wil weten, waarover men
zal onderhandelen. Er is een Fransch gezant
te Berlijn en een Duitsche gezant te Parijs.
De rede van Sarraut werd door de linksche
en middenpartijen van de Kamer luide toege
juicht.
genomen.
Daarop vond de stemming plaats over de
motie, die door de radicale fractie was inge
diend, waarin gezegd wordt dat de Kamer de
vredelievende wenschen van het land deelt,
aan den Volkenbond trouw blijft, dien zij als
een wachter voor de vrijheid en het recht be
schouwt. Voorts wordt in de motie gezegd, dat
de Kamer zich bij de verklaringen van de re
geering aansluit en vertrouwt dat deze zonder
haar waakzaamheid te verliezen een politiek
van internationale solidariteit zal volgen, die
er toe moet dienen om allen volken gelijke vei'
ligheid te waarborgen en een gecontroleerde
en gewaarborgde ontwapening te verwezen
lijken.
Over deze motie werd in gedeelten gestemd,
waarbij het eerste gedeelte met 545 tegen 11
het tweede met 395 tegen 194 stemmen werd
aangenomen, terwijl de motie in haar geheel
met 394 tegen 144 stemmen en ongeveer 70
onthoudingen werd aangenomen.
SNEEUWSTORM EN HITTEGOLF.
Resp. in New-York en in Californie.
NEW-YORK, 15 November (R.O.) Terwijl in
New-York een hevige sneeuwstorm woedt, heeft
de staat Californie te lijden van een hittegolf,
ten gevolge waarvan reeds twee personen zijn
bezweken.
Een verblindende sneeuwstorm heeft op het
Erie-meer twee stoombooten doen stranden en
op Michigan-meer een. Persoonlijke ongelukken
deden zich daarbij niet voor, doch op de groote
meren van het Midden Westen zijn nog ver
scheiden andere schepen genoodzaakt geweest
in de havens te vluchten.
NAAR DE PYGMEEëN EN GORILLA'S,
JOHANNESBURG, 14 November. (R.O.) Een
internationale groep wetenschappelijke perso
nen bereidt een expeditie voor naar centraal-
Afrika, om aldaar het leven der pygmeeën en
van de gorilla's te bestudeeren.
De expeditie is georganiseerd door den Ita-
liaanschen ontdekkingsreiziger Nino del
Grande.
ROME, 15 Novmeber (R.O.). Maarschalk
Balbo, die, zooals bekend, de vorige week tot
gouverneur van Lybie benoemd is, heeft zich
per vliegtuig naar Tripolis begeven, om zijn
nieuw domein te bezichtigen.
Het is een publiek geheim, dat Balbo zijn
nieuwen post met tegenzin heeft aanvaard, of
schoon hij voelde, dat het zijn plicht was, naar
Afrika te gaan, nu Mussolini dit wenschte.
Bij de terugkomst van zijn inspectie-tocht
verklaarde Balbo met zijn nieuwe taak ver
zoend te zijn, daar er goed werk in Lybie te
doen is.
Naar vernomen wordt is maarschalk Balbo
voornemens het garnizoen van Lybie ook een
luchtvaartafdeeling te geven, waartoe een aan
tal piloten van zijn jongste Transatlantische
vlucht hem zullen vergezellen.
BERLIJN, 15 November (W.B.) De rijkskan
selier heeft hedenmorgen in tegenwoordigheid
van den rijksminister van buitenlandsche zaken
den Poolschen gezant ontvangen, die hem zijn
eerste officieele bezoek bracht.
Uit de besprekingen over de Duitsch-Poolsche
betrekkingen bleek, dat beide regeeringen het
er volkomen over eens zijn, om de kwesties,
welke beide landen betreffen, door rechtstreek
sche onderhandelingen tot oplossing te brengen
en tot handhaving van den vrede in Europa
in hun verhouding tot elkaar af te zien van
iedere aanwending van geweld.
HET GROOTSTE VLIEGVELD
VAN EUROPA.
MILAAN, 15 November (V.D.). Te Milaan zal
eerlang een nieuw vliegterrein in gebruik wor
den genomen, hetwelk het grootste van geheel
Europa zal zijn. De totale oppervlakte bedraagt
300 H. A. Het landingsterrein is 2200 meter
lang en 1400 meter breed. Een groot aantal
hangars bevindt zich annex.
Rectificatie wtn de verkeerde bericht
geving in de internationale
pers.
MADRID, 14 November (V.D.). Op uitnoo-
diging van de Spaansche regeering is, zooals
men weet, de vorige week te Madrid de tweede
internationale persconferentie gehouden, waar
aan o.a. werd deelgenomen door de vertegen
woordigers van de persorganen der verschil--
lende regeeringen, door directeuren van pers-
bureaux, door internationale organisaties als
het internationaal arbeidsbureau en het inter
nationaal instituut voor intellectueele samen
werking te Genève, vertegenwoordigers van
verschillende organisaties van directeuren en
uitgevers van dagbladen en van journalisten.
De conferentie heeft zich met tal van pro
blemen, de pers betreffende, bezig gehouden en
op verschillende gebieden belangrijke besluiten
genomen. De aanwezige vertegenwoordigers
van vereenigingen van dagbladuitgevers en di
recteuren hebben zich in het begin van dit
aar, na een internationale bespreking te Den
Haag, aaneengesloten in de internationale fe
deratie van dagbladuitgevers.
Met instemming der conferentie besloten zij
ook te Madrid als zoodanig op te treden, wat
aanleiding was voor de conferentie tot het uit
spreken van den wensch, dat de internationale
organisatie van het dagbladwezen zich zoo
spoedig mogelijk ten volle zal voltrekken.
Naar aanleiding van de mededeeling over de
instelling van verschillende persdiensten door
delegaties naar internationale conferenties,
werd de wensch uitgesproken, dat de regeerin
gen haar bemoeiingen op dit gebied zullen uit
breiden.
Een der belangrijkste punten was de bespre
king van de onderdrukking der verkeerde be
richtgeving. De conferentie keurde een resolutie
goed, waarin zij o.a. constateert, dat het recht
van rectificatie op internationale schaal en in
de pers van verkeerde berichten een der doel
treffendste middelen is, om de schadelijke ge
volgen van valsche berichten, die de hand
having van den vrede en de goede verstand
houding tusschen de volken in gevaar kunnen
brengen, te bestrijden.
De wensch wordt uitgesproken, dat de vol
kenbond deze kwestie zal onderzoeken en de
resultaten van het onderzoek zal voorleggen
aan de volgende conferentie. Inmiddels kunnen
echter door de verschillende persorganisaties
onderlinge wederzij dsche overeenkomsten wor
den gemaakt.
Door de conferentie werd een resolutie aan
genomen, waarin de wenschelijkheid werd uit
gesproken, dat de radio-uitzending van nieuws
berichten in de verschillende landen zoodanig
zal geschieden, dat de goede verstandhouding
tusschen de volken er niet door geschaad wordt,
waarom het wenschelijk werd geacht, dat bij
persberichten het persbureau, de krant, of de
officieele instantie, die voor het bericht verant
woordelijk is, voor de radio wordt genoemd.
Tenslotte werd na uitvoerige discussie een
resolutie aangenomen inzake de bescherming
van den journalist in het buitenland luidende:
„De conferentie, constateerend de belang
rijke rol, zoowel in het leven van de pers zelf
als in de internationale betrekkingen van den
beroepsarbeid der dagbladcorrespondenten in
het buitenland; eveneens constateerende, dat
deze arbeid dikwijls onmogelijk wordt gemaakt,
zoowel door de interne verhoudingen in het
land, waarin de correspondenten gevestigd zijn,
als door de betrekkingen tusschen dit land en
hun eigen land, verder constateerende, dat deze
journalisten gevaar loopen, tengevolge van de
afwezigheid uit hun land geïsoleerd te worden
van hun blad of agentschap en van hun beroeps
organisatie, acht het wenschelijk, dat politieke,
juridische en professioneele maatregelen zullen
worden genomen, waardoor het werk en de
persoon van den buitenlandschen perscorres
pondent wordt beveiligd, spreekt den wensch
uit, dat deze maatregelen internationaal be
vestigd zullen worden en wel zoodanig, dat zij
de noodige wederkeerigheid inhouden en gelden
voor de dagbladcorrespondenten in welk land
zij zich ook bevinden."
Tegen deze resolutie werd bezwaar gemaakt
door de vertegenwoordigers van Cuba, San
Salvador, Peru, Costa Rica en Guatemala, ter
wijl de vertegenwoordigers van Italië, Honga
rije, Litauen en Nederland overleg met hun
regeeringen wenschten te plegen. Tenslotte
werd besloten, dat internationale conferenties,
als te Madrid, periodiek herhaald zullen
worden.
MADRID, 14 November. (V.D.) Op aandrin
gen voornamelijk van de internationale fede
ratie van uitgevers van dagbladen bij monde
van den heer Henny heeft de tweede interna
tionale persconferentie den wensch uitge
sproken, dat de internationale perskaarten
voortaan ook de handteekening zullen dragen
van den directeur van het dag" lad of het
persagentschap waartoe de houder behoort.
Zoowel de organisaties van directeuren als
van journalisten zullen gezamenlijk naar mid
delen moeten zoeken, waardoor het nut van de
internationale perskaart wordt verhoogd en
de houder niet langer voordeelen ervan zal
kunnen trekken, wanneer zijn medewerking
aan het dagblad of agentschap, waarvoor de
kaart hem is uitgereikt ophoudt. De perskaart
moet den journalist; die beroepsbezigheden
verricht, zonder formaliteiten of vertraging de
faciliteiten verschaffen, die hij voor zijn werk
noodig heeft. In dit verband werd o.a. gewezen
op de methode die, in Zwitserland wordt toe
gepast, waarbij zelfs zonder legitimatie tele
grammen geadresseerd aan een dagblad of
pers-agentschap die het karakter van pers
berichten dragen, onder een gereduceerd pers
tarief vallen.
GENèVE, 15 November. (W. B.) In de krin
gen der ontwapeningsconferentie heerschte he
den een gedrukte stemming.
De vice-voorzitter der conferentie, Politis,
maakte bekend, dat hij morgen Genève zoii
verlaten, om naar Parijs, waar hij, zooals men
weet, Grieksch gezant is, terug te keeren.
„Daar verscheiden mogendheden, met name
Italië en Engeland, geen verantwoordelijke per
soonlijkheden ter ontwapeningsconferentie heb
ben achtergelaten Di Soragna en Cacopan
hebben Genève eenige dagen geleden verla
ten is het mij," aldus Politis, „onmogelijk,
mijn taak als rapporteur voor de veiligheids
kwesties, welke overleg nopens verscheiden in
gewikkelde vraagstukken eischen naar behoo-
ren te vervullen."
De andere gedelegeerden zijn heden voor
middag in het bureau van den voorzitter bij
een gekomen, om overleg te plegen, waarna zij
besloten, den voorzitter te verzoeken, tot de
regeeringen van de in het bureau vertegen
woordigde mogendheden een schrijven te
richten, waarin op de kritieke situatie te
Genève gewezen wordt en wordt medegedeeld,
dat de rapporteurs de hun opgelegde taak niet
meer vervullen kunnen, tenzij de delegatielei
ders of hun gevolgmachtigden naar Genève te-
rugkeeren.
In conferentiekringen neemt men aan, dat,
tenzij de situatie zich spoedig wijzigt, de ar
beid der ontwapeningsconferentie voor langen
tijd zal worden verdaagd.
WEENEN, 15 November. (H. N.) Volgens ge
ruchten worden er van particuliere zijde po
gingen in het werk gesteld, om een toenadering
tusschen Oostenrijk en Duitschland tot stand
te brengen en tot onderhandelingen tusschen
beide landen te geraken.
Te Innsbruck worden pogingen in het werk
gesteld, om een bond voor een goede verstand
houding tusschen Duitschland en Oostenrijk
op te richten.
Bondskanselier Dollfuss en de Duitsche ge
zant hebben een aanvulling van het Duitsch-
Oostenrijksche handelsverdrag onderteekend,
waardoor eenige wijzigingen in het stelsel der
contingenteeringen gebracht zullen worden.
TIEN PERSONEN DOOR WAANZINNIGE
ERNSTIG GEWOND.
KATTOWITZ, 15 November (V.D.) Te Czela-
da heeft een 28-jarige werklooze in een aanval
van verstandsverbijstering een knuppel gegre
pen en daarmede zijn vrouw, zijn beide kinde
ren en de bij hem inwonende beide ouders mis
handeld. Allen werden gewond, eenigen zelfs
vrij ernstig.
De waanzinnige sloeg daarna in huis alles
kort en klein.
Toen de ontboden politie de woning binnen
drong, sprong de man uit het venster en rende
door de straten, waarbij hij iedèr, die hem wilde
tegenhouden neersloeg.
Na een langen tijd kon de man overmeesterd
worden.
LONDEN, 15 November (V.D.) De marine
medewerker van de „Daily Telegraph" heeft
van officieele Amerikaansche zijde de volgende
bijzonderheden vernomen over het nieuwe
vlootprogram der Vereenigde Staten.
Volgens dit program, dat in het begin van
1937 geheel uitgevoerd moet zijn, zullen nieuw
worden gebouwd: twee vliegtuigmoederschepen,
de „Yorktown" en de „Enterprise", elk meten
de twintigduizend ton; twee kruisers elk van
tienduizend ton, elk uitgerust met negen stuk
ken geschut van 20 cM.; vier kruisers van tien
duizend ton, elk met twaalf of meer stukken
15 cM. geschut; acht flotilleleiders, elk van 1850
ton en uitgerust met zwaar geschut; 24 torpedo
jagers elk van 1500 ton; vier duikbooten, elk
van 1500 ton; twee groote kanonneerbooten.
Bij deze tonnage moet worden opgeteld de
tonnage van een aantal schepen van ouder
programs, die op het oogenblik nog in aan
bouw zijn.
Voorts wordt de geheele uit 15 dreadnoughts
bestaande Amerikaansche slagvloot gemoderni
seerd, waartoe voor elk schip een bedrag van
ruim 12 millioen dollar wordt uitgegeven.
Volgens den berichtgever in de „Daily Tele
graph" zal Amerika in het begin van 1937 een
sterkere vloot bezitten, dan welke andere natie
ook, met een tonneninhoud van een kwart mil
lioen, met de modernste slagschepen, het groot
ste personeel en de grootste marineluchtvloot.
Tot martelaar geproclameerd.
NEW DELHI, 15 November. (R.O.) De ver-
moorde koning van Afghanistan, Nadir Khan,
is door middel van een manifest van een aan
tal vooraanstaande religieuze leider» tot mar
telaar geproclameerd.
In het land heerscht absolute rust en na den
moord is er geen schot meer gevallen of geen
daad van geweld gepleegd, wat zeer te ver
wonderen is, gezien de historie van het land.
De vermoorde koning is gisteren op de meest
indrukwekkende wijze begraven. Vijftigdui
zend personen namen aan de algemeene rouw-
plechtigheden deel.
Door de buitenlandsche diplomaten werden
kransen op het graf gelegd, waarover een
bloedroode vlag was uitgespreid, om daarmede
het martelaarschap van den koning aan te
duiden.
Wat de „heer X" meedeelde.
WASHINGTON, 15 November (H.N.) De com
missie voor buitenlandsche zaken van het Hui»
van afgevaardigden heeft een geheimzinnigen
getuige gehoord over de bedrijvigheid der na-
tionaal-socialisten in de Vereenigde Staten. De
naam van dezen getuige wordt geheim gehou
den. Hij wordt slechts aangeduid als „de heer
X". Deze getuige heeft bizonderheden meege
deeld over de propaganda der nationaal-socia-
listen en ook meegedeeld, dat drukwerken van
propagandistische strekking in de Vereenigde
Staten zouden worden ingevoerd, waarin vooral
propaganda zou worden gemaakt voor de in
stelling van een dictatuur in Amerika.
De bariton was nazi-gezind en de
dirigent van Duitschen bloede.
ANTWERPEN, 15 November (H.N.) Commu
nisten en socialisten hebben bij het gebouw van
de opera gepost, om te betoogen tegen den
bariton van het daar optredend gezelschap, die
van nationaal-socialistische gezindheid wordt
verdacht en tegen den dirigent, die van Duit
sche afstamming moet zijn.
De dirigent en de bariton slaagden er In, het
gebouw ongemerkt door een zijdeur te ver
laten, zoodat het tot geen verdere incidenten
is gekomen.
MILAAN, 15 November. (V.D.) Evenals elk
jaar zal ook thans op den 21sten November te
Venetie het feest van de Madonna della Sa
lute worden gevierd. Dit feest, waarvoor jaar
lijks deelnemers uit geheel Italië naar de doge-
stad trekken, vindt zijn oorsprong in een ge
lofte uit het jaar 1576, toen Ventie door een
fatale epidemie werd geteisterd. Het herden
kingsfeest is vooral daarom zoo fraai, omdat
voor deze gelegenheid steeds een speciale brug
over het Canal Grande wordt geslagen, waar
over de bedevaartgangers voor een groot
gedeelte in nationale of regionale kleeder
dracht zich naar de votiefkerk begeven. Des
avonds worden de oevers van het kanaal met
gekleurde lampions verlicht.
WOLVEN OVERVALLEN ZIGEUNERS
KAMP.
BELGRADO, 15 November (R.O.) Door de
vroegtijdig ingetreden vorst zijn groote troepen
wolven van de heuvelen naar de dalen
gekomen. Uitgehongerd overvielen zij een
zigeunerkamp en verslonden drie paarden.
De zigeuners sloegen op de vlucht naar een
naburig dorp en weigerden later naar het kamp
terug te keeren, tenzij onder politiegeleide.
Zij kregen tenslotte een standplaats aan den
rand van het dorp.
