NUL mn NUL j
DE LAATSTE GETUIGEN A CHARGE.
Sen yaxdiekoude
Wfnkacdi's pMder
GROTHE DOOR SINGER GELOGENSTRAFT.
WARSCHAU EN
BERLIJN.
WASHINGTON-MOSKOU HET HEILIG JAAR
ZATERDAG 18 NOVEMBER 1933
DE VEERTIGSTE DAG.
Overgeloopen communist vijf uur
onder eede
NOG STEEDS NIETS BEWEZEN.
GROTHE RAAKT VERWARD.
Po po ff gewaardigt zich niet, dezen
getuige een vraag te stellen.
PERTINENT DEMENTI VAN SINGER.
DUITSCHE WAARDEERING VAN
POOLSCHE STAATSLIEDEN.
DE
SARRAUT IN GEVAAR
DE FINANCIEELE VOORSTELLEN
WEER STRUIKELBLOK.
Het eerste telefoongesprek tusschen
Witte Huis en de sovjet
hoofdstad.
DE SOVJETREGEERING REEDS
ERKEND
WORDT NIET VERLENGD.
PARLEMENTSVERDAGING IN
ENGELAND.
Per stuk 8 ct. Doos 45 ct. Bij Uw drogist
Red. 7978 QS¥6 0
ITALIË EN DE VOLKENBOND.
VUILLEMIN'S ESKADER
ENTHOUSIAST ONTVANGEN.
„DE GROOTE ZWEED'
KONING OVER HET HERSTEL VAN
HET VERTOUWEN.
Leest 't verhaal van één van dit jonge geslacht:
- PRIJS THANS f 1.25 -
C. HAZELZET, POSTBUS 60 ROTTERDAM
NOODLOTTIGE AARDVERSCHUIVING
IN COLUMBIA.
VERHOOGDE IMPORT IN
DUITSCHLAND...
SPANJE BEZORGD OVER ZIJN
DEFENSIE.
22 VISSCHERSBOOTEN VERMIST.
DE BOYCOTT VAN DUITSCHE
GOEDEREN.
ERNSTIG AUTO-ONGELUK BIJ
KEULEN.
BONCOUR EN SIMON NAAR GENEVE.
DE A.S. VERKIEZINGEN IN SPANJE.
DE WET TEGEN GEWOONTE-
MISDRIJVEN.
DE LETTER VAN HET VERDRAG.
De beteekenis van De Valera's
wetsontwerpen.
BERLIJN, 17 November (VAN ONZEN COR
RESPONDENT). Vandaag vierden we in alle
stilte het veertigdagig jubileum van het. Van
der Lubbe-proces. De dag ging, gelijk men bij
zulke gelegenheden zegt, ongemerkt voorbij
en dat was ook maar gelukkig, want veel reden,
om de vlag uit te steken, is er niet.
Veertig dagen achter elkaar hebben we
dozijnen en dozijnen getuigen als citroenen
uitgeperst en nog altijd hebben we geen atoom
schuld gevonden, welke men den aangeklaag
den, met uitzondering van Van der Lubbe, ten
laste kan leggen.
Het tegendeel is veeleer waar, want we zijn
in het niet erg aangename bezit van aanwijzin
gen geraakt, welke een iet of wat onzeker licht
op het politioneele vooronderzoek werpen.
We hebben ook leeren inzien, dat de instruc
tie maar voor één ding geëigend is en wel om
haar schepper voor elk juridisch examen te
laten zakken als een baksteen.
Zoowel de fouten, die de politie als die, welke
de onderzoekingsrechter gemaakt heelt, kwa
men telkens ten nadeele van de beschuldigden,
maar desondanks werd de medeplichtigheid aan
de misdaad door al deze vergissingen niet waar
schijnlijker.
Dat was ook niet het geval, toen al die man
nen van het bruine armee optraden, dewelke
met zulk een ongehoord goede geheugens toe
gerust bleken te zijn. Die acht- of negenmaal
herhaalde, honderdprocentige herkenning van
menschen, welke men onder de ongunstigste
omstandigheden maar een deeltje van een
seconde gezien had, werkte niet bijster over-
tuigend, want er werd daarbij van het goede
een" scheutje teveel opgediend en op gevaar
af, voor een ongeloovige thomas gehouden te
wórden, moet het ons van het hart, dat we ook
geen mogelijkheid zien, om veel waarde te
hechten aan het legioen van tuchthuisboeven
en al die renegaten, verraders en verklikkers,
welke men tegen de aangeklaagden uitgespeeld
heeft, alsook niet aan die bewoners van con
centratie-kampen, welke hun vrijheid misschien
wel tegen eiken prijs willen koopen. Ja, zelfs
het gedonder van een Goering, de dreigemen
ten van een Heines en het gladde gedebatteer
van een Goebbels hebben de aangeklaagden
niet meer belast, dan zij dat veertig zittings
dagen geleden ook al waren.
Men zou zeggen, dat bij dezen staat van zaken
maar één logische consequentie te trekken valt
en wel een demonstratieve poging van de ver
dediging, om hun clienten in vrijheid te stel
len, wijl de aanklager te zeer in gebreke ge
bleven is dan dat men hem nog au sérieux
zou kunnen nemen.
Maar zulke krachttoeren durft men hier niet
aan en dus zeurt men verder.
Wij gebruiken hier expresselijk het woord
„zeuren", wijl er geen ander voorradig is, waar
mede men de „Schwung", die in de verhande
lingen zit, beter karakteriseeren kan.
Vandaag althans stond er weer zoo'n onguur
individu voor de rechters, een overgeloopen
communist, die, na de verandering in de poli
tieke conjunctuur gadegeslagen te hebben, met
een zekeren wellust zijn vrienden van gisteren
aan de galg probeert te helpen.
Aan dit heerschap werden weer vijf volle
uren besteed en toen deze afgeloopen waren,
begon men in te zien, dat men den man wel
wat al te snel beëedigd had. Dat hij onder zijn
eed had staan liegen, is blijkbaar zoo heel erg
niet, wijl hij als getuige a charge optreedt, maar
het verleden van dezen getuige is tijdens het
vooronderzoek onvoldoende opgeklaard ge
worden. Hij lijdt aan een spraakgebrek en toen
mr. Sack hem naar de oorzaak daarvan vroeg,
weigerde hij aanvankelijk hierover uitsluitsel
te geven. Daarna vertelde hij, dat dit gebrek
veroorzaakt was door een ongeluk, dat hij
tijdens den oorlog had opgeloopen en toen
mr. Sack, die meer van de zaak scheen te
weten, verder bleef aandringen, vernamen we,
dat de getuige zich dit gebrek als kind op
school aangewend had.
Later ging mr. Teichert een beetje wroeten
in het verleden van dezen getuige en in de
verschillende aanrakingen, welke hij met de
politie gehad heeft. Op dit punt heerscht nog
volkomen duisternis, maar intusschen was de
man toch al beëedigd en had hij vijf uren tegen
Torgler, Popoff Van der Lubbe en diverse
voormalige kameraden mogen uitpakken.
Hij legde zijn getuigenis zoo af, dat men
slechts af en toe, ten koste van de grootste
inspanning een woord ervan kon verstaan. Hij
schudde daarbij met zijn hoofd op en neer als
een ijsbeer in zijn kooi en zijn eindelooze uit
eenzettingen werden in zoo'n monotonen vorm
gegeven, dat we tenslotte van puur ongeduld
allemaal het gevoel hadden op een speldenkus
sen te zitten.
De presdent vond den man echter erg inte
ressant en moedigde hem tot het afleggen van
altijd maar meer welsprekendheidsbewijzen
aan. We daalden daarbij zeer ver van den rijks
dagbrand af, maar we kregen daarbij veel te
hooren over de organisatie van de communis
tische partij, vooral ook nadat zij door een ver
bod getroffen was.
Het is nuttig, dat men deze dingen weet, maar
het is twijfelachtig, of de inzameling van der
gelijke gegevens tot de taak van het hoogste
gerechtshof in den lande behoort. Een recher
cheur had op zijn bureau evenveel uit dezen
man kunnen persen.
Tegen het einde van de voorstelling kwam
nog een tweede communist ten tooneele, maar
ditmaal een, die zijn beginselen min of meer
trouw gebleven is en daarom in een concen
tratie-kamp resideert en met een gevolg van
twee Schupo's voor de rechtbank verschijnt.
Nadat deze heeren tegenover elkander ge
plaatst waren, mochten ze om de beurt zeggen,
wat ze van elkander dachten en dat was wel
het aardigste oogenblik van den dag. Zij vonden
elkander wederzijds schurken en bedriegers,
maar dat konden ze natuurlijk niet zoo zender
er doekjes om te winden zeggen, terwijl zij van
aangezicht tot aangezicht tegenover rechters
staar», welke bij het gebruik van dergelijke
termen hun wenkbrauwen waarschijnlijk wel
zeer dreigend fronsen.
Had de president Popoff 's morgens al niet
aangebruld, wijl de jongeling het bestaan dorst
het woord „Schmutziger Mensch" uit te spuwen,
hetgeen overigens alweer een bewijs is, hoe
voortreffelijk Duitsch men in Moabit leeren
kan. Maar de twee communisten moesten elkan
der nu in salonfahige termen uitschelden en
dat kost nogal wat moeite, maar het lukte ten
slotte toch en toen dat vastgesteld was, ging
het gordijn omlaag.
BERLIJN, 17 November. (W.B.) Bij de voort
zetting van het verhoor stelt de voorzitter ge
tuige Grothe, die zoo zware beschuldigingen
heeft ingebracht tegen Popoff, nog eenige
vragen.
VOORZITTER: „Gij hebt destijds meege
deeld, dat op 27 Februari om 11 uur 's avonds
alles was voorbereid op groot alarm en dat
toen de communisten in het bezit waren van
naar schatting vierduizend schietwapenen. Dat
hebt ge vandaag niet verklaard."
GETUIGE: „Ik heb in dit verband niet aan
alle bijzonderheden gedacht."
VOORZITTER: „Heeft Singer u dat allemaal
verteld?"
GETUIGE: „Wat ik heb meegedeeld over de
namen, heeft Singer inderdaad woordelijk ver
teld; het verdere wist ik uit eigen kennis en
van Kempner."
Dr. SACK: „U wist derhalve uit eigen ken
nis, dat de rijksdagbrand zou worden gesticht
en u wist precies, hoe dat gebeuren zou en ook
de verdeeling der rollen."
GETUIGE: „Volgens afspraak zouden om 18
uur 45 Torgler, Popoff, van der Lubbe en nog
twee personen, alsmede een zekere Gorgoff,
den rijksdag betreden. Popoff heeft de noodige
aanwijzingen gegeven voor het aanleggen van
den brand en had tot taak den terugtocht te
dekken. Popoff verkeerde in de meening, dat
ook van der Lubbe al was teruggekeerd en zoo
kwam het, dat van der Lubbe werd gearres
teerd."
VOORZITTER: „Zijn dat allemaal mededee-
lingen van Singer?"
GETUIGE: „Neen."
VOORZITTER: „Van u?"
GETUIGE: „Ja, dat heb ik opgemaakt uit
hetgeen Kempner gezegd heeft en uit de in
lichtingen van Singer."
VOORZITTER: „Getuige heeft destijds
Kempner niet willen noemen en daarom zijn
mededeelingen gedaan zonder bronvermelding.
Maar dat verklaart toch niet,, waarom zijn ge
tuigenis thans anders luidt dan toen."
Dr. SACK: „Getuige heeft thans ook niet ge
zegd, dat zich in de reistasch 400 Meter lont,
gedrenkt in zwavel en ether, en pakken in
ether gedrenkte watten bevonden. Aan het
slot van het protocol wordt voorts naar voren
gebracht, dat de brandstichters het materiaal
in den rijksdag wilden probeeren; als de revo
lutie gelukte, zou Popoff te Warschau en Praag
een soortgelijke brandstichting ensceneeren.
Wil getuige uiteenzetten, wie hem die inlich
tingen over het geprepareerde brandmateriaal
enz. verstrekt heeft?"
GETUIGE: „Gezegd heeft me wel niemand,
maar het blijkt uit onze instructies en cursus
sen, waarin de kwesties van explosieve stoffen
behandeld worden."
Dr. SACK: „Wie heeft u gezegd, dat het ge
prepareerde brandmateriaal in den rijksdag
geprobeerd zou worden?"
BERLIJN, 17 November (W.B.) De verkla
ringen van den Poolschen minister van buiten-
landsche zaken, Beck, over de ontvangst van
den Poolschen gezant Lipski door den Duitschen
rijkskanselier, waarin Beek zich in positieven
zin uitspreekt over de inleiding van de Duitsch-
Poolsche besprekingen, worden te Berlijn met
levendige voldoening begroet.
Door minister Beek, achter wien de groote
figuur van den Poolschen staatsman Pilsoedski
staat, is thans het initiatief genomen, om door
rechtstreeksche gedachtenwisselingen, met het
derde rijk tot overeenstemming te komen. Daar
bij moet er op worden gewezen, dat met minis
ter Beck, die afkomstig is uit den officiers
stand, in de Europeesche diplomatie een geheel
nieuwe figuur is opgedoken, met volkomen
nieuwe inzichten.
Na den teleurstellenden afloop van zoo vele
internationale besprekingen, de besprekin
gen over het tarievenbestand, de economische
conferentie en vooral de ontwapeningsconferen
tie wordt thans voor den eersten keer ge
tracht, door directe Poolsch-Duitsche onder
handelingen politieke problemen met z'n tweeën
to regelen.
Gelijk de laatste maanden te Danzig door het
initiatief van senaatspresident Rauschning het
terrein is voorbereid voor nieuwe onderhande
lingen, zoo is thans door het onderhoud tus-
schen den rijkskanselier en den Poolschen ge
zant en door de uitingen van den Poolschen
minister van buitenlandsche zaken op gelijke
wijze een betere atmosfeer geschapen.
Men spreekt al van een nieuw
kabinet.
PARIJS, 17 November. (V.D.) Met de be
handeling van het eerste gedeelte van de
financieele voorstellen der regeering in het
parlement beginnen voor de regeering-Sarraut
moeilijke dagen. De financieele kamercom
missie, die gisteren in groote trekken de plan
nen heeft behandeld en vandaag met de arti-
kelsgewijze behandeling zal beginnen, zou
waarschijnlijk het liefst de voorstellen in hun
geheel afwijzen. Om echter de verantwoorde
lijkheid daarvoor aan de kamer over te laten,
zal de commissie zich waarschijnlijk er toe
beperken, de voornaamste artikelen af te wij
zen, zoodat tenslotte van de gewenschte be
zuinigingen en nieuwe inkomsten ten bedrage
van drie milliard francs nog slechts rond een
milliard overblijft.
Minister-president Sarraut, wien men aan
vankelijk het voornemen had toegeschreven,
bereid te zijn tot bepaalde veranderingen,
schijnt vast besloten te zijn, het voortbestaan
van zijn regeering in de waagschaal te werpen.
Daardoor schijnt echter het uitbreken van
een nieuwe regeeringscrisis thans reeds vast te
staan. In parlementaire kringen verwacht men
met stelligheid, dat de regeering de zaak niet
overleeft, en niet veilig door de openbare be
handeling in de kamer, die Dinsdag a.s. met
de artikelgewijze behandeling begint, heen-
komt.
WASHINGTON, 27 November. (R.O.) De
onderhandelingen tusschen president Roosevelt
en Litwinoff hebben tot een voor beide par
tijen bevredigend resultaat geleid, zooals blijkt
uit een hedennamiddag gepubliceerd gemeen
schappelijk communiqué.
Gevolg gevend aan den wensch van Roose
velt, die alle voor- en na-oorlogsche kwesties,
welke voor vereffening in aanmerking komen,
ten spoedigste wil geregeld zien, heeft Litwi
noff besloten, nog ongeveer een week in Was
hington te blijven.
Hij zal met de beambten van het Amerikaan-
sche staatsdepartement de akten van de vroe
gere Russische legatie onderzoeken, o.a. dus
ook de documenten over de verplichtingen je
gens Amerika van de tsaren-regeering en van
het Kerenski-bewind.
Het Witte Huis is heden in telefonische ver
binding geweest met Moskou. Hieruit, zoomede
uit het gemeenschappelijk communiqué volgt,
dat de erkenning der sovjet-regeering en het
herstel der diplomatieke betrekkingen tusschen
beide regeeringen een feit is geworden.
NEW YORK, 17 November. (H.N.) Volgens
een bericht uit Washington zou tusschen Roo
sevelt en Litwinoff in hoofdzaak reeds over
eenstemming zijn verkregen omtrent de vraag
stukken der godsdienstvrijheid, der propagan
da en der handelsbetrekkingen.
Litwinoff heeft vandaag de telefonische ver
binding Washington-Moskou ingewijd door het
eerste gesprek te voeren. Hij onderhield zich
met zijn vrouw en zijn zoon te Moskou.
De leider van de afdeeling Oost-Europa van
het departement van buitenlandsche zaken,
Harry F. Payer, is belast met de waarneming
van de afdeeling buitenlandschen handel van de
Finance Reconstruction Cy. Men neemt aan,
dat deze benoeming is geschied met het oog
op het verleenen van credieten aan sovjet-
Rusland.
De eerste gezant benoemd.
WASHINGTON, 17 November (R.O.) Roose
velt heeft officieel meegedeeld, dat de Ver
Staten erin hebben toegestemd, de normale be
trekkingen met sovjet-Rusland te hervatten
Beide regeeringen zullen eerlang hun ambas
sadeurs benoemen.
De eerste gezant van Amerika te Moskou
wordt W. C. Bullit.
Men seint ons uit Rome:
Herhaaldelijk is door persagentschappen den
laatsten tijd op de mogelijkheid, zelfs op de
waarschijnlijkheid gezinspeeld van een verlen
ging van het H. Jaar tot ver in 1934.
In antwoord op de vele aanvragen om inlich
tingen dienaangaande, welke door pelgrimage
leiders tot het comité-generaal van het H. Jaar
werden gericht, heeft genoemd comité thans
officieel medegedeeld, dat alle geruchten over
verlenging van het Anno Santo onjuist zijn en
dat dus het H. Jaar eindigt op 2 April 1934,
zooals in de bulle „Quod nuper" was bepaald.
Het partijbestuur der socialistische partij
__B__ heeft reeds besloten, de kamerfractie voor te
GETUIGE: „Als ik mij niet vergis, geloof ik, stellen, tegen het plan te stemmen.' Men ver-
is spoedig verdreven met een
dat ik daarover eens met Kaempfer heb ge
sproken.
Dr. SACK: „Is dat die Kaempfer, die hier,
samen met zijn vrouw is verhoord?"
GETUIGE: „Ja."
Beklaagde POPOFF acht het niet noodig, tot
dezen getuige eenige vragen te richten. Hij
heeft Grothe vóór het proces nooit gezien. Hij
is nimmer in de Roode Hulp geweest. Hij heeft
met die organisatie niets te maken gehad. Al
les wat Grothe van hem heeft verteld, is één
ongehoorde leugen."
De OBERREICHSANWALT spreekt vervol
gens over verschillende verzoeken tot toela
ting van getuigen, welke door de verdediging
zijn gedaan.
Dr. SACK wenscht nl. ongeveer 30 getuigen
a décharge te hooren. Ook wordt nog even van
gedachten gewisseld over het concept van
Torgler's artikel in de „Rooden Kiezer".
Het valt op, dat VAN DER LUBBE herhaal
delijk voor zich heen zit te lachen, om dan
weer het hoofd te laten zakken, alsof hij sliep.
Daarna wordt de chauffeur SINGER ge
hoord, van wien getuige Grothe zijn inlichtin
gen zegt te hebben ontvangen. Singer is 28
jaar en bevindt zich op het oogenblik in hech
tenis. Hij wordt niet beëedigd. Hij is in Agram
geboren, in 1925 naar Berlijn gekomen en heeft
zich daar bij de communisten aangesloten.
Op een vraag van den voorzitter verklaart
hij nooit met communistische leiders bijeen
geweest te zijn. Hij was maar een onderge
schikte functionaris. Aan de door Grothe ver
melde bespreking in de woning van Barz heeft
hij niet deelgenomen en hij kent Barz ook niet.
Grothe kent hij wel, omdat hij met hem in de
zelfde straat woonde.
Op verdere vragen van den voorzitter ver
klaart Singer, dat hij nooit aan een zitting van
de Roode Hulp heeft deelgenomen en nooit
dingen heeft gezegd, als Grothe thans ver
klaart van hem te hebben gehoord.
Getuige Singer ontkent verder met alle be
slistheid, dat hij op den dag van den rijksdag
brand koerier der communistische centrale zou
zijn geweest.
Als communist moest Grothe weten, dat hij
(Singer) als ondergeschikte functionaris, nooit
dergelijke koeriersposten heeft kunnen be-
kleeden."
Ook met terreurgroepen heeft getuige Sin
ger nooit iets te maken gehad. ..Overigens",
aldus getuige „moet ik er het gerechtshof op
wijzen, dat Grothe in de partij als onbetrouw
baar werd beschouwd. Grothe heeft altijd op
gesneden. Hem was 't er vóór alles om te doen,
in de krant te komen."
De beide getuigen, Grothe en Singer, wor
den dan met elkaar geconfronteerd. Zij over
laden elkaar met verwijten en Singer verklaart
ten slotte, dat Grothe heelemaai geen leidende
positie in de partij heeft bekleed, maar de
meest ondergeschikte, die er was, die van kas
sier van een groep van enkele leden.
De OBERREICHSANWALT wijst getuige er
op, dat Grothe dan toch groepsleider is ge
weest bij den rooden frontstrijdersbond, waar
op Singer antwoordt, dat hij die organisatie
van den rooden frontstrijdersbond niet kent.
Op een vraag van DIMITROFF verklaart
Singer, dat het volkomen uitgesloten was, dat
in conferenties der ondergeschikte partijorga
nen over den rijksdagbrand en over soortge
lijke brandstichtingsplannen in Warschau of
Praag gesproken zou kunnen worden op een
wijze, als Grothe hier wil doen gelooven.
Antwoordend op een verdere vraag van Di-
mitroff antwoordt getuige, dat in de K.P.D.
geen alarmtoestand heeft bestaan.
Als advocaat RUST opmerkt, dat getuige
Grothe gesproken heeft van een alarmtoestand
bij den rooden frontstrijdersbond verklaart ge
tuige opnieuw, dat hij van dien bond niets
weet, tenzij dit, dat die roode frontstrijders
bond' in geen geval een actie zou hebben kun
nen ondernemen, die in strijd zou zijn met de
algemeene politieke gedragslijn der K.P.D.
Hierop werd de zitting verdaagd tot Zater
dag.
wacht zelfs, dat in de rijen der radicaal-socia
listen velen zich van stemming zullen onthou
den en zelfs tegen zullen stemmen.
In de wandelgangen van de kamer sprak
men gisteren over een aanstaand kabinet on
der leiding van Herriot of van George Bon
net. Na.ar de meening van velen zou deze laat
ste slechts een overgangskabinet vormen om
de begrooting onderdak te brengen.
Mussolini's kostbare adviezen.
MILAAN, 17 November. (V.D.) Na de jongste
rede van Mussolini bevat de Italiaansche pers
weer scherpe critiek op den volkenbond, op
wiens machteloosheid de „Popoio d'Italia"
wijst in een artikel, waarin gezegd wordt, dat
Mussolini Europa kostbare adviezen heeft ge
geven. De politieke crisis van Europa kan te
Genève noch. onderzocht, noch opgelost worden,
omdat de Vereenigde Staten sovjet-Rusland,
Japan en Duitschland afwezig zijn.
De onderhandelingen te Genève zijn gewor
den tot doelloos gepraat tusschen vertegen
woordigers van landen, die niet in staat zijn
over het lot van Europa en nog minder over
dat van de wereld te beslissen.
De volkenbond is te overhaast gesticht en
heeft er slechts toe gediend, de tegenstellingen
in de Europeesche politiek te verscherpen. Door
zijn natuur, zijn samenstelling en de fouten bij
zijn geboorte is de volkenbond onmachtig Euro
pa ook slechts het minimum van politieke een
heid te bieden, dat Mussolini noodzakelijk acht
om Europa weer de leiding van de wereldpo
litiek te verschaffen.
Politieman, die 14 gangsters tegelijk
onschadelijk maakte.
STOCKHOLM, 17 November. (H.N.) De bla
den melden uit New York het overlijden van
Alfred Anderson, die deel van het New York-
sche politiecorps heeft uitgemaakt.
Anderson, die in dit corps als „de groote
Zweed" bekend stond, onderscheidde zich door
zijn buitengewonen moed en kracht. Hij was
de grootste man van het corps, daarbij zeef
kalm en gemoedelijk, waardoor hij in het corps
zeer gezien was.
Toen Theodor Roosevelt nog chef der politie
te New York was, verraste Anderson eens drie
misdadigers, die bezig waren in te breken in een
huis, dat aan een neef van Roosevelt toebe
hoorde.
Na een kort doch hevig gevecht op een don
kere trap slaagde Anderson er in de misdadi
gers te overweldigen, dfe hij zonder eenige
hulp naar het politiebureau bracht.
Een anderen keer werd hij door niet minder
dan 14 gangsters aangevallen, die het er op
gezet hadden, hun rekening met hem eens voor
„oed te vereffenen. Anderson maakte echter
zoo goed gebruik van zijn gummistok en zijn
vuisten dat, toen tenslotte hulp aankwam, de
14 gangsters reeds buiten gevecht gesteld waren,
zoodat zij nog slechts naar het bureau gebracht
behoefden te worden.
LONDEN, 17 November (V.D.) Voor de ver
daging zijn vandaag beide huizen van het par
lement bijeengekomen voor het bijwonen van
de voorlezing van de troonrede van den koning.
Met vreugde constateert de koning de ge
stadige verbetering in handel en bedrijfsleven.
Handelsovereenkomsten, die naar hij hoopte, tot
wederzijdsch voordeel zouden zijn, waren ge
sloten met een aantal buitenlandsche mogend
heden en onderhandelingen met andere mogend
heden voor het sluiten van soortgelijke over
eenkomsten zouden spoedig beginnen.
Na te hebben gewezen op de regeling van
de kwestie van beleediging van de vlag in
eenige Portugeesche havens, kwam de koning
te spreken over de internationale economische
conferentie.
Ten aanzien van bepaalde kwesties, aldus
luidt het in de rede, waren belangrijke vorde
ringen gemaakt, doch tengevolge van de on
verwachte ontwikkeling in het internationale
geldwezen en de financieele situatie, was de
conferentie tot mijn leedwezen niet in staat ten
aanzien van belangrijke punten vóór haar ver
daging op 27 Juli, resultaten te bereiken. Niet
temin wekt het bevrediging, dat een gemeen
schappelijke verklaring ten aanzien van eenige
principieele punten ter conferentie kon wor
den bereikt door gedelegeerden van het Britsche
Gemeenebest. De conferentie heeft tenslotte ge
leid tot de instelling van een geschikte instan
tie, die de taak heeft een datum voor het weder-
bijeenkomen vast te stellen en de daartoe
noodige voorbereidingen te treffen.
Mijn regeering heeft een belangrijk aandeel
gehad in de ontwapeningsconferentie en het
Britsche ontwerp, dat op 16 Maart werd inge
diend, werd in Juni j.l. aanvaard als basis voor
een ontwerp-conventie. Ik vertrouw ten volle,
dat de moeilijkheden, die sedert dien zijn ge
rezen, overwonnen zullen worden. Het terug
trekken van Duitschland, een maand geleden,
van de besprekingen te Genève, heeft nood
zakelijkerwijze de uitvoering van het program
bemoeilijkt, maar het werk voor internationale
ontwapening door overleg tusschen de naties
moet met kracht worden voortgezet".
Over de binnenlandsche aangelegenheden
zegt de koning: „De voortdurende bereidheid
van mijn volk, om zware offers te brengen,
heeft het voor dit land mogelijk gemaakt, bijna
als eenige tusschen de groote mogendheden
ter wereld, een bevredigend evenwicht te hand
haven tusschen het nationale inkomen en de
uitgaven. Het vertrouwen is hersteld door het
volgen van een gezonde financieele politiek,
gepaard met redelijke maatregelen tot bescher
ming van de industrie van het Vereenigd
Koninkrijk. Het aantal werkloozen is helaas
nog veel te groot, doch is aanzienlijk gedaald
en deze daling is in de afgeloopen maanden
voortgegaan, ondanks de gebruikelijke seizoen
beweging in omgekeerde richting.
BaBBSiaBSBBBBBEEEBBBESBBBEESBB
Of de Nederlandsche Natie een toekomst
heeft, en of dit een groote toekomst zal J
wezen, hangt voor een groot deel van g
het jonge geslacht af....
(Prof. Mr. W. P. J. POMPE in I
„Nationaal en Sociaal").
Roman van een Nederland-
schen Jongen door
C. P.M. HAZELZET
is een boek van/en voor de
OPGROEIENDE JEUGD.
„Het Vaderland" zegt er vanDit boek
is een verhaal van het heimwee van vele
jongeren naar groote gebeurtenissen en
naar Zuidelijk, lichtend leven. Boeiend
geschreven, hier en daar met onmisken
baar talent.
Het „Utrechtsch Dagblad"Soms denk
je dat je een gewoon jongensboek voor
je hebt, maar plotseling breekt de
diepere beteekenis van dit werk tot
je door.
„De Gelderlander": Een mooi stuk echt
jongensleven, dat zich in een groeiend
bewustzijn van zijn roeping en kunnen
voor den lezer voltrekt.
225 bladzijden. Fotografische omslag.
Toezending franco na ont
vangst van postw. ad. 1.40
Gebonden exemplaren 1.75 fr. per post.
Reel. 4242-5
Negen personen gedood; verscheidene
nog vermist.
BUENOS AIRES, 17 November (V.D.) Door
een geweldige aardverschuiving bij Manizales
in olumbia werden negen personen gedood.
Verscheidene menschen worden nog vermist.
De aardverschuiving werd veroorzaakt door
ontzettenden regenval.
..van oud-ijzer, wolfram en nikkel!
LONDEN, 17 November (H.N.) In het lager
huis deelde minister Runciman op een desbe
treffende vraag mede, dat Duitschland in de
eerste negen maanden van dit jaar zes maal
zooveel oud-ijzer, wolfram en nikkel heeft in
gevoerd, als in het overeenkomstig tijdvak van
1932
Heden wordt gestart naar Kayes.
BAMOKO, 17 November (R.O.) De deel
nemers aan de eskader-vlucht onder leiding
van generaal Vuillemin zijn in Bamoko enthou
siast ontvangen.
Morgen zal de tocht worden voortgezet naar
Kayes.
MOSKOU, 17 November. (V.D.) Uit Wladi-
wostock wordt gemeld dat aan de kust van Sa-
chalin een hevige typhoon woedt. De scheep
vaartverbindingen van Sachalin naar Rusland
en Japan zijn verbroken. 22 visschersschepen
worden vermist.
OPSTAND OP FORMOSA?
TOKIO, 16 November. (V.D.) Het telegraaf-
agentschap Sjimboen Rengo meldt, dat 15 No
vember j.l. groepen inwoners van Formosa het
politiebureau te Sjinboero hebben overvallen,
alwaar zij zich meester maakten van de aan
wezige wapenen en munitie, na een agent van
politie te hebben gedood. Een detachement po
litie is derwaarts gezonden, daar men bevreesd
is, dat deze aanval op het politieposthuis het
teeken vormt voor een opstandige beweging.
LONDEN, 17 November (R.O.) De Joodsche
raad maakt bekend, dat de boycot van Duitsche
goederen en diensten, waartoe krachtens de
resolutie van de conferentie op 5 November
is besloten, thans is georganiseerd.
Sir Robert Mond heeft het voorzitterschap
van den raad aanvaard.
Een speciale damescommissie zal zorgen voor
het organiseeren van den boycot onder de
vrouwelijke koopers.
STOCKHOLM, 17 November. (V.D.) De
Zweedsche schiidersgezellenbond heeft beslo
ten, voortaan alle Duitsche kleurstoffen te
boycotten en niet meer met Duitsche verf te
werken. Tot nog toe werd drie kwart van alle
in Zweden verbruikte kleurstoffen uit Duitsch
land ingevoerd.
Een oorlogspsychose.
MADRID, 17 November. (R.O.) De huidi-
ge politieke toestand in Europa heeft Spanje
met oorlogsschrik vervuld.
Een der vooraanstaande bladen verlangt van
de regeering dat zij 100 bombardementsvlieg
tuigen zal aankoopen, nu de „oorlogstrompet'
ten over Europa hebben geklonken". Slechts
door het aankoopen dezer machines kan Spanje
zijn neutraliteit verdedigen, daar de huidige
sterkte van leger en vloot onvoldoende is.
Het blad doet een beroep op alle Spanjaar
den om de gevaren van den toestand in Euro
pa in te zien en zich niet in slaap te laten
wiegen door een valsch gevoel van veiligheid.
PARIJS, 17 November. (V.D. Het staat thans
vast dat de Fransche minister van buitenland
sche zaken, Paul Boncour, vanavond met den
zelfden trein naar Genève zal vertrekken als
zijn Engelsche collega, sir John Simon, die
heden uit Londen te Parijs aankomt.
„JA"-STEMMERS IN VRIJHEID
DRESDEN, 17 November. (H. N.) Vandaag
zijn talrijke politieke gevangenen in vrijheid
gesteld. In de desbetreffende aankondiging
wordt meegedeeld, dat dit geschied is naar
aanleiding van de goede houding van de Sak
sische bevolking bij de stemming op 12 Novem
ber j.l.
Drie dooden.
KEULEN, 17 November. (V. D.) Hedenmor
gen heeft een ernstig auto-ongeluk op den
auto-verkeersweg van Keulen naar Bonn ter
hoogte van Godorf drie menschenlevens ge
kost.
Een auto met een jachtgezelschap, den com
missaris van politie uit Hodenkirchen, een land
eigenaar uit Immendorf en een hotelhouder uit
Keulen, kwam in volle vaart in botsing met
een auto uit Hagen.
De botsing was zóó hevig, dat de commissa
ris en de landeigenaar op slag werden gedood,
terwijl de hotelhouder ernstige doch niet le
vensgevaarlijke verwondingen opliep.
Ook de bestuurder van de auto uit Hagen,
werd op slag gedood. Beide auto's werden to
taal vernield.
Voorzorgsmaatregelen tegen onlusten.
GIBRALTAR, 17 November. (R.O.) Talrijke
vreemdelingen uit de provincie Andalusie,
waaronder ook vele toeristen, komen de stad
binnen, daar zij bij de algemeene verkiezingen,
die Zondag a.s. in Spanje gehouden worden,
onlusten en gewelddadigheden vreezen.
De Spaansche autoriteiten verwachten even
eens ongeregeldheden en hébben naar verschei
dene plaatsen, o.a. naar Algeciras, San Roque
en Lalinea, extra politie en militaire verster
kingen gezonden.
BERLIJN, 16 November. (V.D.) In zijn toe
lichting op de nieuwe strafwet tegen misda
digers zeide minister dr. Gürtner o.a., inzake
de kwestie hoeveel gewoontemisdadigers naar
schatting onder de nieuwe strafbepalingen
zouden vallen, dat volgens verschillende be
rekeningen twee normale gevangenissen vol
doende zouden zijn om voor het geheele
Duitsche rijk het gros der gewoontemisdadigers
op te nemen. Hun aantal ligt ongeveer tusschen
800 en 1000 De thans ingevoerde maatregelen
aldus de minister zullen in twee tot drie
jaar merkbaar worden en men kan met beslist
heid zeggen, dat de criminaliteit een buiten
gewone verminding te zien zal geven.
Van de strafvoorschriften zijn de volgende
bizonder belangrijk: zij bedreigen gevaarlijke
gewoontemisdadigers met tuchthuisstraffen
tot maximum 15 jaren, reeds in bezit hebben
van inbrekerswerktuigen bij misdadigers, die
reeds een vonnis te hunnen laste hebben, wordt
strafbaar verklaard, terwijl de straffen tegen
souteneurs worden verscherpt.
Het tweede strafvoorschrift is gericht tegen
beroepsmisdadigers tegen den eigendom, in het
bizonder tegen souterneurs.
Geesteszieken en geestelijk minderwaardi
gen, die een handeling welke strafbaar is. heb
ben begaan in den toestand van ontoerekenings
vatbaarheid of verminderde toerekenbaarheid
kunnen bij bepaling van den strafrechter in
het vervolg voor onbepaalden tijd naar een
inrichting woivlen overgebracht, indien de
openbare veiligheid zulks vereischt.
Alcoholisten, of personen, die bedwelmende
middelen gebruiken en als gevolg van dat ge
bruik misdaden hebben begaan, kunnen voor
den duur van maximum twee jaren naar een
inrichting of opvoedingsgesticht worden over
gebracht.
Landloopers, leegloopers, arbeidsschuwen,
die ten laste zijn van de openbare instanties
en dergelijke asociale elementen kunnen naar
een werkhuis worden overgebracht.
Gewoontemisdadigers kunnen eventueel le
venslang in verzekerde bewaring worden ge
steld.
Zooals zij, die de gebeurtenissen in Ierland
met eenige aandacht volgen, weten, ontkent
mr. de Valera, voorgelicht door zijn juridische
adviseurs, dat de voorgestelde grondwetswij
zigingen, en de afschaffing van den eed, die
het volgende jaar bijna automatisch in wer
king treedt, schendingen van het verdrag van
1921 met zich brengen.
Eenige maanden geleden, toen het ontwerp
betreffenden den eed in den Dail behandeld
was, hebben wij pogen aan te toonen, dat de
opvatting van mr. de Valera, ofschoon op het
eerste gezicht onhoudbaar, in werkelijkheid
juist was, en dat van een schending van de
letter van het verdrag geen sprake was. Dat
ook de bedoeling, het verdrag niet te schenden,
voorgezeten heeft, bleek hieruit dat de Iersche
regeering den Dail niet voorgesteld heeft den
afgeschaften eed door een anderen te vervan
gen. Werd een nieuwe eed in de grondwet in-
gelascht, dan zou wèl een formeele een flagran
te schending van het verdrag plaats hebben.
De drie wetsontwerpen, waarop mr. Thomas
doelt, werden twee maanden geleden ingediend.
Het eerste beoogt de afschaffing van het recht
van den gouverneur-generaal om zijn veto uit
te spreken over zekere wetsontwerpen, betrek
king hebbend op de aanwending van geldmid
delen. (Dit recht van veto is nog nooit uitge
oefend).
Het tweede ontwerp bepaalt, dat de gouver
neurs-generaal de koninklijke toestemming niet
zal kunnen onthouden aan eenige wet, door het
parlement van den Vrijstaat aangenomen.
Dit ontwerp kan geacht worden in strijd te
zijn met art. 1 van het verdrag, ofschoon ook
een tegenovergestelde opvatting verdedigbaar
is. Het recht van veto bestaat en wordt uit
sluitend toegepast om te voorkomen, dat on-
constitutioneele wetsontwerpen wet worden.
Met dit recht staat en valt de constitutioneele
monarchie.
Het derde wetsontwerp beoogt de afschaffing
van het recht van beroep op de Privy Council.
Het hooggerechtshof van den Vrijstaat zou dan
het hoogste hof van beroep zijn.
Het statuut van Westminster geeft elk do
minions het recht uit Britsche Gemeenebest te
treden. Het is twijfelachtig of het statuut den
dominions ook het recht geeft er bij stukjes en
beetjes uit te treden.
Tegen het statuut bestond, toen het twee
jaren geleden in het parlement behandeld werd,
groot verzet, omdat velen vreesden, dat de
Iersche Vrijstaat er gebruik van zou maken
om alle betrekkingen met Engeland te verbre
ken.
Kol. Grellon diende een amendement m,
strekkende tot het onwettig-verklaren van elke
wijziging, die het Iersche parlement mocht aan
brengen in de verdragswet en in de grondwet
van 1922.
Mr. Thomas gaf als zijn meening te kennen,
dat de Iersche regeeringen alle zeer loyaal
geweest waren jegens het verdrag. Vervolgens
las hij een brief, gedateerd van 21 November
(1931) van mr. Cosgrave aan den eersten minis
ter, mr. Mac Donald, voor. In dezen brief werd
opnieuw vastgesteld dat het verdrag alleen met
wederzijdsche instemming gewijzigd kon wor
den, dat goede betrekkingen moesten berusten
op wederzij dsch geloof in eikaars goede trouw,
en dat iedere poging om goede trouw bij statuut
te verzekeren, het Iersche volk zijn geloof in
de onschendbaarheid van het Verdrag ont
nemen zou.
Mr. Thomas voegde hieraan nog toe dat geen
statuut mr. de Valera ooit binden zou.
Eenige maanden na deze plompe en onvoor
zichtige uitlating stond mr. de Valera aan het
hoofd van de Iersche regeering.
Mr. Cosgrave's brief bracht een diepen in
druk teweeg. Lord Hugh Cecil en mr. Churchill
evenwel hielden vol dat het wettelijke recht
van Engeland, het verdrag te handhaven, indien
het door een opvolger van mr. Cosgrave mocht
gebroken worden, niet moest worden aangetast.
Mr. Baldwin bestreed zeer krachtig kol. Grel-
lon's amendement, en had hierbij het schrijven
van mr. Cosgrave als voornaamsten bondge-
noot.
Het ongeamendeerde statuut werd met 360
tegen 50 stemmen aangenomen. Opgemerkt zij,
dat de Cosgrave-regeering onmiddellijk plannen
maakte tot schrapping van art. 66 van de grond
wet, hetzelfde artikel^dat mr. de Valera
thans in zijn derde ontwerp wil afschaffen!
DOOR AMERIKAANSCHE FILMS OP DE
GEDACHTE GEKOMEN.
LONDEN, 17 November. (H. N.) Uit Bombay
wordt gemeld, dat twee rijke Indische geld
schieters ontvoerd zijn. Voor hun vrijlating
werd een hooge losprijs verlangd.
De ontvoerders verklaarden dat zij door
Amerikaansche films op de gedachte van de
ontvoering waren gekomen.
EEN SPOOR VAN FAWCETT?
LONDEN, 17 November. (H. N.) Volgens een
bericht uit Montevideo zou de Italiaansche on
derzoeker MicheleTrucclu' een spoor ontdekt
hebben van kolonel Fawcett. Zooals bekend,
is de kolonel in 1925 vertrokken voor een expe
ditie in de oerwouden van Brazilië, van waar
hij niet is teruggekeerd. Telkens zijn geruch
ten opgedoken, volgens welke Fawcett zich nog
in het leven zou bevinden, doch telkens bleken
deze geruchten niét op zékere feiten te steunen.
LONDEN, 16 November (H.N.) Volgens een
bericht uit Montreal zou de universiteit van
Toronto, de grootste universiteit van Canada,
gesloten worden bij gebrek aan voldoende mid
delen. Op het algemeene protest, vooral van de
zijde der studenten, heeft de provinciale regee
ring echter op het laatste oogenblik beslot»*
de noodige gelden beschikbaar te stelltaf
