DE SPANJAARDEN AAN DE
STEMBUS.
En hoe Spaansch het er toe ging.
DE RIJKSDAGBRAND.
DINSDAG 21 NOVEMBER 1933
VORMING VAN EEN GROOT
LINKSCH FRONT
OORDEEL VAN ROES J Dl BEY OVER
DEN EUROPEESCHEN TOESTAND.
DE INTERN. JURISTEN
COMMISSIE.
„VOOR DE KERK EN VOOR
SPANJE".
Het anti-marxistische front in
den opmarsch.
REVOLVER EN STEMBILJET.
Een bloedige verkiezingsdag
in Spanje
SUCCES DER RECHTSCHE PARTIJEN.
HET GEDESAVOUEERDE „SATURDAY
REVIEW'-ARTIKEL.
MINISTER GOERING ZIEK.
AMERIKAANSCHE ESKADERS
NAAR WLADIWOSTOK?
Een waarschuwing van het Japansche
ministerie van buitenlandsche
zaken.
JAPAN SLAAT AANDACHTIG GADE.
GESLEPEN AUTODIEVEN
GEARRESTEERD.
TU QUOQUE BRUTE
NADOLNY MAAKT ZIJN ENTREE
TE MOSKOU.
VITTORIO SCIALOJA t-
Jurist en jarenlang Italiaansclie
gedelegeerde bij den Volkenbond.
DE POLITIEKE ONRUST IN
DENEMARKEN.
Minister Munch over de spanning
in Noord-Sleeswijk.
AMERIKAANSCHE VLIEGERS NAAR
DE STRATOSFEER
KALININ TOT HET AMERI
KAANSCHE VOLK.
EEN BRANDKAST MET INHOUD
GESTOLEN.
MONSTERPROCES TEGEN SMOKKEL-
BENDE.
DE MOORDENAARS VAN INOEKAI
OPZIENBARENDE ARRESTATIE
TE LONDEN.
DRIE DOODEN DOOR GASKACHEL
overbracC
NA DE KOOL OOK DE VLIEG
MACHINES.
DRIE TON OPIUM ONTDEKT.
BEGENADIGD.
De vrouwen aan de stembus
De door de „Daily Telegraph" in verband
met de Spaansche cortesverkiezingen naar Ma
drid gezonden journalist Noel Panter deelt in
een uitvoerig verslag een aantal interessante
bizonderheden mede omtrent de deelneming
der vrouwen aan de verkiezingen van Zon
dag j.l.
Volgens mijn meening. zoo schrijft hij, was
het nu niet direct een blijk van Spaansche rid
derlijkheid, dat de vrouwen, voordat zij tot de
stemlokalen werden toegelaten, aan de bij de
deur opgestelde politieagenten haar paraplu's
en tompouces moesten afgeven. De verden
king dat de geëmancipeerde dames zich ge
neigd zouden voelen, haar politieke opinies te
onderstrepen met een zekere force majeure,
werd echter wellicht gerechtvaardigd door een
incident te Bilbao, waar een paar vrouwelijke
supporters den vroegeren socialistischen mi
nister van openbare werken, Prieto, toen hij
zich naar het stemlokaal begaf, een alles
behalve zachtzinnigen slag in het gezicht gaven.
Opvallend was het, dat het zwakke geslacht
ondanks de dreigementen der socialisten (in
Madrid hadden de socis aangekondigd, dat
ze een legen van ratten in de stemlokalen zou
den loslaten) zich heelemaal niet lieten inti-
mideeren Overal zag men de dames in de eer
ste rijen.
Duizenden mannen weigerden de stembu-
reaux te presideeren, maar tal van vrouwen
pakten deze taak gretig aan o.a. een 65 jarige
senora, Rosa Echave, die zich op een gegeven
oogenblik zoo opwond, dat ze in een lokaal te
San Sebastian dood neerviel.
In Madrid zag men honderden particuliere
auto's met kloosterzusters van wie er sommi
gen in geen vijftig jaar meer op straat waren
geweest In het gebouw van de Madrileensche
Munt hadden een honderdtal nonnen bizonder
veel bekijks. Zij hadden voor deze gelegenheid
van haar geestelijke overheid toestemming
gekregen, om zich in burgerkleeren te steken,
welke zij natuurlijk hier en daar hadden moe
ten leenen. De meesten droegen mantels welke
veel te groot of veel te klein waren met op
geslagen kragen en een zwarten omslagdoek
om het hoofd.
Hoe Gil Robles ging stemmen
De bekende leider der „Accion Popular" prof.
dr. Gil Robles, wiens leven de laatste weken
voortdurend in gevaar verkeerde, verliet Zon
dagmorgen het Katholieke hoofdkwartier te
Madrid, omgeven door de grootste lijfgarde
welke ooit een Spaansch kiezer vergezelde.
Veertig jonge adellijke personen allen gewa.
pend, vergezelden hem in zes automobielen.
Bizondere aandacht trok ook de monarchis
tische candidaat graaf de Romanones, die met
zijn manke been bijna een uur lang in de file
voor het stemlokaal moest wachten, voordat hij
aan de beurt kwam.
De voorzitters van de stembureaux waren,
zooals vanzelf spreekt, uit alle partijen gekozen
Een der Madrileensche bureaux werd gepresi
deerd door den hertog van Alba, Spanje's groo-
ten maecenas, die Zondagmorgen om zeven uur
reeds zijn paleis verliet en s'avonds laat nog
druk bezig was met het tellen der stemmen.
Opvallend groot was het aantal monarchis
ten, dat in verband met de verkiezingen uit het
buitenland naar Madrid was teruggekeerd.
Op verschillende punten van de stad kwam
het tot botsingen tusschen hen en groepen van
jeugdige communisten welke meestal werden
aangevoerd door luidruchtig schreeuwende
meisjesstudenten. In de onmiddellijke omge
ving der stemlokalen vooral te Sevilla en te
Valencia bleven vechtpartijen niet uit. Alles
te zamen genomen moet men echter erkennen
dat deze verkiezingen voor een land als Spanje
nog al rustig zijn verloopen. Men had erger
gevreesd.
MADRID, 20 November. (R.O.) Naar uit
over het algemeen welingelichte bron verno
men wordt, zou de leider der radicalen, Ler-
roux, met het oog op de totdusver bekende re
sultaten der verkiezingen aan de regeering
hebben voorgesteld, bij de socialisten en links-
republikeinsche groepen stappen te doen, ten
einde een gemeenschappelijke candidatenlijst
te vormen, om aldus bij den tweeden stembus
gang het rechtsche front met meer kracht te
kunnen bestrijden. (Zooals bekend zal in een
dertigtal provincies as. Zondag een herstem
ming worden gehouden.) De regeering zou het
voorstel van Lerroux hebben aanvaard.
De minister van verkeerswezen, Emilio Pa-
lomo, zou in dit verband reeds een onderhoud
gehad hebben met den vroegeren socialistischen
voorzitter van de cortes, Besteiro, die hem een
korten bekendtijd zou hebben gevraagd, ten
einde met het bestuuh der socialistische partij
overleg te kunnen plegen.
Misvatting omtrent haar taak en
samenstelling.
Zaterdagavond heeft mevr. B. Bakker-Nort
te Amsterdam een lezing gehouden over het
onderzoek van de Intern. Juristencommissie te
Londen en te Parijs inzake den rijksdagbrand.
Spreekster maakt daarbij gebruik van de
gelegenheid, veel misverstand omtrent de
juristencommissie te bestrijden.
Ten eerste omtrent het werk. In de pers
is dit met den pakkenden titel bestempeld
van schaduw- of contra-proces. De commis
sie heeft van het eerste oogenblik, dat zij
publiek is opgetreden en telkens weer daar
tegen geprotesteerd.
De commissie heeft geen rechtbankje ge
speeld, geen strafproces geleid. Het ontbrak
haar daarvoor aan de bevoegdheid en de
macht, getuigen te dagvaarden en onder eede
te hooren.
De commissie, bestaande uit juristen uit
verschillende landen, die daarin zitting hadden
als particulieren en natuurlijk niet als verte
genwoordigers van hun land, heeft echter wel
met groote nauwgezetheid de documenten en
mondelinge verklaringen, die te harer be
schikking stonden, onderzocht om daarop
enkele conclusies te bouwen. En het blijkt tel
kens, hoe grooten invloed zij daardoor heeft
op het proces in Duitschland.
Een andere vergissing is, dat de leden der
juristencommissie voor het meerendeel zouden
bestaan uit communisten en daarom niet ob
jectief zouden kunnen oordeelen. Het is echter
een feit, dat geen der leden communist is en
dat stellig het meerendeel, zoo niet allen,
evenals spreekster zelve, voorstanders zijn van
de parlementaire democratie en dat zij de
proletarische dictatuur in Rusland even funest
achten als de nationaal-socialistische terreur
in Duitschland.
De veel verspreide opvatting, dat deze com
missie verantwoordelijk is voor de uitgave van
het Bruinboek, is dan ook volkomen valsch.
En de commissie heeft geen enkel feit uit het
vele materiaal uit het Bruinboek over den
brand in haar rapport gebruikt zonder dat
dit nauwgezet is onderzocht en geverifieerd.
Gevraagd kan worden: Wat was de reden,
dat een internationale juristencommissie zich
geroepen voelde, deze zaak te onderzoeken
en dit niet overliet aan de Duitsche rechters?
Daarop is het antwoord: Er zijn in de ge
schiedenis der menschheid enkele misdaden,
die de consciëntie der geheele wereld raken.
De rijksdagbrand behoort daartoe. Over de
geheele wereld kwam de onrust tot uiting
over de meedoogenlooze onderdrukking van
elkeen (en speciaal van communisten en so
cialisten), die niet gelijk de Nazi dacht, vlak
na en naar aanleiding van den brand.
Algemeen werd gevoeld, dat onder de ge
geven omstandigheden de verdedigers der
verdachten niet konden beschikken over de
noodzakelijke vrijheid. Waren niet reeds her
haaldelijk advocaten, die den moed hadden
communisten of socialisten te willen verde
digen, zelve in concentratiekampen opgesloten?
Bovendien zouden tal van personen, die ge
wichtige inlichtingen konden geven omtrent
de verdachten, niet in Duitschland kunnen
getuigen, zonder zichzelve en hun nabestaan
den aan groote gevaren bloot te stellen.
Thans zijn veertig zittingsdagen van het
proces voorbij. Een stroom van getuigen a
charge is voor het hoogste Duitsche rijksge
recht verschenen. Zij zijn uit gevangenissen,
concentratiekampen, doch ook uit paleizen
van regeerders gekomen om de communisten
te beschuldigen, niet alleen van den brand,
doch ook van pogingen een bloedige revolutie
uit te lokken.
Maar is het hun tot heden gelukt de schuld
van de vier mede-verdachten van Van der
Lubbe aan de brandstichting te bewijzen?
Behalve in sommige fantastische verhalen,
met den naam van romans bestempeld in de
'pers, van enkele getuigen, meest vroegere
communisten, thans overgeloopen naar de
nazi's, is het verband met deze misdaad van
Torgler en de drie Bulgaren, niet waarschijn
lijk gemaakt, laat staan bewezen. Doch even
min is de medeplichtigheid aan de misdaad
van de regeeringspartij ook maar eenigszins
komen vast te staan.
Kan men verwachten, gezien den hoogen
druk, waaronder men thans leeft in Duitsch
land, dat er iemand den moed heeft, tegen
de regeering te getuigen?
Twee vragen blijven nog altijd open. Zal
eindelijk Van der Lubbe openbaren wie zijn
medeplichtigen waren, of zal tenslotte komen
vast te staan, dat van der Lubbe het onbe
wust werktuig is geweest van een of andere
politieke groep?
Naar algemeen in Spanje verwacht wordt,
zal het nog minstens vier en twintig uur du
ren. vóór men een duidelijk beeld kan hebben
van hetgeen de verkiezingen van Zondag voor
het land hebben opgeleverd. Wel is voorloopig
de zeer sterke indruk, dat de rechtsche par
tijen en daarin domineeren de Katholieken
groote successen, wellicht zelfs een schitte
rende overwinning behaald hebben. Zoo lang
echter de officieele en definitieve cijfers niet
gepubliceerd zijn, doet men goed de uiterste
gereserveerdheid in acht te nemen en niet te
vroeg te juichen, wijl het eindresultaat dan te
hoog gespannen verwachtingen in een bittere
ontgoocheling zou kunnen doen verkeeren.
Het opmaken der slotcijfers wordt natuur
lijk zeer sterk door de heerschende onrust be
moeilijkt. Afgezien van het feit, dat er enkele
stembussen vernield zijn ditmaal „slechts"
een vijftigtal, meldt een Madrileensch bericht
is het altijd onaangenaam om tegenover een
tamelijk sterke bevolkingsgroep, die met ge
weld dreigt, als zij haar zin niet heeft gekre
gen, teleurstellende mededeelingen te moeten
doen. Dat leidt er toe, dat het eene stembureau
met publicaties op het andere wacht, om aldus
de oerkracht van de plotselingheid te temperen.
Deze tactische overweging is echter aller
minst de eenige reden, waarom de stembusuit
slagen zoo Iaat bekend zullen worden. De
hoofdoorzaak is wel de buitengemeene tech
nische ingewikkeldheid van het Spaansche ver
kiezingssysteem, hetwelk moeilijke arithue-
tische berekeningen noodzakelijk maakt, al
vorens de uitslag bekend is. Men heeft de
Spaansche kieswet de meest absurde wet van
Europa genoemd, en zelfs deskundigen op dit
gebied verklaren, dat in het Spaansche stelsel
zooveel speling aan het toeval en ook aan het
combinatievermogen der tellers gelaten wordt,
dat het practisch onmogelijk is een berekening
te maken, als men behalve de richtlijnen der
wet ook niet die der opnemers kent. Op het al
lerlaatste oogenblik heeft de regeering dan ook
nog normen vastgesteld, uit vrees, dat de kies
wet, welke aanvankelijk er geheel opgericht
was om de socialistisch-burgerlijke meerder
heid te bestendigen, zich tegen de ontwerpers
kan keeren, wijl de interpretatie juist van hen
zal moeten komen, die men had willen onder
drukken.
Een typisch voorbeeld is het volgende. Om
bij den eersten stembusgang, gekozen te zijn
moeten ministens 40 procent van het totaal der
stemmen bereikt zijn. In zooverre deze niet
behaald zijn, is een herstemming noodig, waar
bij de relatieve meerderheid beslist; doch
waaraan slechts zij kunnen deelnemen, die
minstens acht procent behaald hebben. En
daarbij werkt een zonderling en volkomen
willekeurig getrapt percentagesysteem, dat de
minderheden, al zijn ze nog zoo groot, in een
ongunstige positie stelt, vaak volkomen uit
schakelt. Gesteld, dat in een district van
300.000 kiezers (een groote stad dus) lijst A
90.000 stemmen haalt, lijst B 80.000, lijst C
70.000 en lijst D 60.000, dan heeft lijst A als
„meerderheid" recht op tien van de dertien
zetels. Lijst B krijgt als grootste minderheid
de drie in dit geval resteerende zetels, terwijl
de 130.000 stemmen van C en D. geheel buiten
beschouwing blijven.
En dan bestaan nog meeningsverschillen over
de vraag, of combinaties van partijen, op één
lijst uitkomend, als één lijst kunnen gelden, dan
wel als even zoovele lijsten moeten tellen. Zoo
dat een lijst, welke zelfs de absolute meerder
heid zou halen, door een willekeurige en in al
le opzichten onrechtvaardige deeling, in zulke
kleine brokjes zou uiteenvallen, dat die meer
derheid geen kans maakt om zelfs op een z.g.
minderheidslijst zetels te verwerven.
Daarin ligt het groote gevaar, waaraan de
rechtsche partijen op het oogenblik bloot staan.
Want de zoo juist besproken „moeilijkheid" is
juist uitgedacht omdat rechts bijna overal in
combinatie optreedt en aldus een kracht kan
ontplooien, waarop de huidige regeeringsmeer-
derheid heelemaal niet gerekend had. Want
samenwerking en eensgezindheid zijn nooit de
sterke zijde der Spaansche Katholieken ge
weest, en het moet den fel-anticlericalen be
windvoerders wel als een doodelijken schrik
op het lijf zijn gevallen dat het gevaar voor
Kerk en godsdienst ten slotte toch de eenheid
der Katholieken, die onder de leuze „Voor de
Kerk en voor Spanje" de verkiezingen zijn in
gegaan, heeft weten te bewerken.
Tot dusverre ontbrak den Spaanschen Ka
tholieken een krachtige politieke organisatie
om de Katholieke belangen tegen de aanval
len der verwoede, niets ontziende kerkvervol-
gers te verdedigen. Ook nu is een dergelijke
organisatie nog lang niet in alle volmaaktheid
aanwezig, maar er zijn soliede grondslagen ge
legd, waarop reeds bij deze verkiezingen is
voortgewerkt.
Daarbij is de leidende gedachte geweest een
anti-marxistisch eenheidsfront te vormen, wijl
men wel beseft, dat het materialisme van het
socialisme het ergste gevaar is voor een samen
leving, daar het niet alleen den moreelen fac
tor in het nationale en volkenleven uitsluit,
maar tevens door het brutale beginsel van den
klassenstrijd de menschelijke solidariteit ver
nietigt
Dit anti-marxistische front omvat de Ceda
(het Spaansche verbond der autonome" rechts-
partijen), de Renovacion Espanola, de Accion
Popular, de traditionalisten (de Katholieke
Basken met vele monarchisten) en de agrariërs.
De Accion Popular is door Gil Robles, de
groote Katholieke strijdfiguur gesticht en is
een Katholieke partij voor Madrid en Kastilie,
welke zich geheel buiten de kwestie republiek
of monarchie heeft gehouden. Met de Renova
cion, de partij der Alfonisten, die vooral in het
Noorden, in Asturie en in Galicie haar aanhan
gers heeft, eischt zij een principieele wijziging
van den staatsvorm in den zin van de corpora
tieve volksgemeenschap. Samen vinden zij
steun bij de agrariërs, eigenlijk de fractie der
Katholieke afgevaardigden, die in de ontbon
den constitueerende Cortes reeds voor de
eischen opkwamen, welke nu door de vereenig-
de rechtsche partijen gezamenlijk verdedigd
worden. Trouwens, de programs der rechtsche
partijen verschillen in hun diepste wezen zeer
weinig; de groepen zijn echter regionaal, en
worden daarom aangevuld door de Ceda, welke
in vele opzichten op de Accion Popular gelijkt,
doch een meer het geheele land omvattend
karakter draagt
Slechts één zwak punt is er in dit groote
front, nl. dat Miguel Maura, de leider der con
servatieve republikeinen, welke groep zeer vele
Katholieken omvat, zich van rechts heeft verre
gehouden. Maar ook hij eischt ten slotte een
herziening der anti-kerkelijke wetgeving, wil
•chter van een verder-gaande grondwetsher-
liening niets weten. In dit laatste opzicht staat
*uj heel dicht bij de radicale republikeinen van
Lerroux.
Bij deze geweldige verwikkelingen en ver-
Warringen, naast de volkomen onzekerheid, hoe
zich het overwicht der 800.000 kiezeressen zal
uitwerken, willen wij ons op grond van de wei
nige bekende gegevens van elke prognose ont
houden. En zelfs als de cijfers bekend zullen
zijn, zal men zich tot algemeene conclusies
moeten beperken. Gedetailleerde gevolgtrek
kingen zal men slechts kunnen maken, als te
vens bekend is, hoe de overwinnaars samen
werking en eensgezindheid zullen handhaven.
Dit geldt, onverschillig wie in de komende
periode in Spanje het overwicht zal hebben.
MADRID, 19 November (R.O.) In verschil
lende provincies en steden van Spanje is het
roerig toegegaan op den stembusdag.
Kort voor middernacht kwam het ministerie
in het gebouw van den minister-president bij
een. Tegelijkertijd werden op diverse punten
der stad politiemaatregelen getroffen.
Wat de aanleiding hiertoe was, is niet be
kend.
Te Barcelona liepen in den namiddag ge
ruchten, dat extremistische elementen een
complot hadden gesmeed. Orde-maatregelen
werden terstond genomen en de politie ontving
opdracht, in den avond een groot aantal arres
taties te verrichten van personen, welke om
hun extremistische denkbeelden bekend ston
den.
In den laten namiddag ontplofte in een trans
formator een bom, waardoor de electrische
stroom en de openbare verlichting gestoord
werden.
Te Sevilla werden aanhangers van de recht
sche partijen door 17 gewapende anarchisten
aangehouden, waarop het tot een schietpartij
kwam, waarbij een man gedood en drie andere
gewond werden.
De syndicalisten drongen ook stemlocalen
binnen, waar zij begonnen te schieten. Zes aan
hangers der rechtsche partijen o.a. de afge
vaardigde Ferreiro werden gedood. De voor
zitter van een vakvereeniging werd gewond.
Te Torrente in de buurt van Valencia werden
de stembussen vernield. Bij de vechtpartij
werden, een persoon gedood en twee mannen
ernstig gewond.
Te Valencia ontploften twee bommen. In deze
stad ging het den geheelen dag zeer rumoerig
toe. Ook in de provincie Alicante is het op
verschillende plaatsen tot vechtpartijen ge
komen.
In de provincie Bilbao werd in het plaatsje
Gallarta een priester door extremistische ele
menten gedood en zijn lijk verminkt.
In het dorp Siruela (provincie Badajoz) be
legerde de bevolking de kazerne der civiele
garde, waar elf gardisten zich schuil hielden
De oorzaak van dit optreden der bevolking
was het omkoopen van kiezers.
Van de omliggende kazernes werden ver
sterkingen gezonden, om de belegerden te ont
zetten.
Eerste uitslagen.
MADRID, 20 September. (R.O.) Volgens de
voorloopige officieuze uitslagen zijn in Spanje
115 rechtsche afgevaardigden gekozen, onder
wie 61 agrariërs, 29 leden der „Action Popu
laire", 11 monarchisten en traditionalisten, 7 le
den van de nationale liga en 7 Baskische na
tionalisten.
De linksche partijen behaalden 114 zetels,
van welke de radicalen er 55 verkregen, de
socialisten 25, republikeinsche conservatieven
14, de republikeinsche actie 3, de federalen 1,
de progressisten 1, de Esquerra-partij 7, de Ca-
talaansche socialistische unie 3 en de onafhan-
kelijken 5.
De minister van binnenlandsche zaken ver
klaarde, dat in 30 a 35 provincies een tweede
verkiezing zal moeten worden gehouden.
Rechtsche overwinning in
Catalonië.
Naar de correspondent van de „Times" uit
Barcelona meldt, ging de strijd om de een en
veertig Catalaansche zetels in de nieuwe Cor
tes voornamelijk tusschen Macia's partij, de
„Esquerra Catalana" en de Katholieke Liga
Catalana, welke onder leiding staat van Fran-
cesso Cambo. Volgens de voorloopige uitslagen
heeft de Esquerra alleen de overwinning be
haald in de provincie Barcelona, echter niet in
de Catalaansche hoofdstad en ook niet in de
provincies Lerida en Cerona.
Opmerkelijk was, dat in Barcelona meer
vrouwen dan mannen naar de stembus togen.
De meeste vrouwen gingen rechtstreeks uit de
kerk naar het stemlokaal. Een groote menigte
verdrong zich voor een lokaal in het centrum
der stad waar een stembureau gepresideerd
werd door een kloosterzuster.
Reeds 123 rechtsche af ge-
vaardigden
MADRID, 20 November. (H.N.) Het ministe
rie van binnenlandsche zaken maakte heden
middag bekend, dat tot dusverre 123 candida-
ten van het blok der rechter zijde gekozen
waren voorts 48 radicalen, 30 links-Cataloniërs,
19 socialisten, 4 candidaten der republikein
sche actie, 2 radicaal-socialisten, 3 onafhanke
lijke republikeinen, een progressief, een com
munist, 6 conservatieven en 5 candidaten van
het Catalonische socialistische verbond. In
het geheel waren dus 242 van de 473 zetels
toegekend.
De uitslag der verkiezingen wordt slechts
zeer langzaam bekend, wat gedeeltelijk ook
hieraan te wijten is, dat de vrouwen voor de
eerste maal gestemd hebben, zoodat het aan
tal kiezers grooter is dan vroeger.
Het secretariaat der Accion Popular ver
wacht, dat het rechtsche blok ten minste 200
afgevaardigden in de cortes zal krijgen. Ler
roux sprak de verwachting uit, dat de radica
len 80 zetels zullen verkrijgen. De secretaris
der partij wenschte zich over de tot nu toe
bekend geworden resultaten niet uit te laten,
doch verwacht met stelligheid, dat de radicalen
120 zetels zullen verkrijgen.
De socialistische partij heeft in de stad
Madrid 147.730 stemmen verkregen, de recht
sche partijen 136.434. Aangezien echter geen
enkele candidaat 40% der uitgebrachte stem
men op zich heeft vereenigd, zal een herkie
zing noodig zijn. De provincie Madrid heeft
ten gunste van de rechtsche partijen gestemd.
In de provincie Navarra hebben de recht
sche partijen gezegevierd, terwijl in Cordoba
en Granada waarschijnlijk een herkiezing
noodig zal zijn. De rechtsche partijen hebben
hier een verwoeden strijd tegen de socialisti
sche partijen gestreden. Te Malaga is waar
schijnlijk de communistische candidaat geko
zen.
In de provincie Bilbao heeft de nationalisti
sche partij een groot succes behaald, doch aan
gezien ook hier waarschijnlijk geen der can
didaten 40% der uitgebrachte stemmen heeft
verworven, zal ook hier een herstemming
noodig zijn, t
Welk resultaat hij verwacht van zijn
a.s reis naar Belgrado.
ANGORA, 20 November. (R.O.) De Turk-
sche minister van buitenlandsche zaken, dr.
Tevfik Roesjdi Bey, verklaarde in een inter
view aan een vertegenwoordiger van het
Havasagentschap, dat zijn aanstaande reis naar
Belgrado, waar hij met Joegoslavië een vriend
schapsverdrag zal ondertaekene.i, in groote
mate ertoe zal bijdragen de rust op den Balkan
te handhaven en den geest van verzoening
tusschen de Balkanstaten te versterken.
Roesjdi Bey gaf verder als zijn meening te
kannen, dat de huidige toestand in Europa
uiterst gevaarlijk is en dat een nieuwe bij
eenkomst van studiecommissie voor de Euro-
peesche unie, welke gepresideerd wordt door
Herriot, veel zou bijdragen tot een kalmeering
der gemoederen. Een dergelijke bijeenkomst
van de vertegenwoordigers der Europeesche
staten zou het totstandbrengen van een alge
meene overeenstemming vergemakkelijken
BERLIJN, 20 November. (W.B.) De uitgever
van de „Saturday Review", Wenworth, heeft
in een telegram aan minister Goebbels in ver
band met het door zijn blad gepubliceerde,
ten onrechte aan Goebbels toegeschreven ar
tikel geantwoord, dat het artikel onder zoo
danige 'omstandigheden ontvangen werd, dat
er niet aan de echtheid viel te twijfelen. Hij
betreurt echter, de verspreiding van het be
treffende „Saturday Review"-nummer niet te
kunnen stopzetten, doch hoopt de eerstvolgen
de week een bericht van den minister in zijn
blad te mogen begroeten.
BERLIJN, 20 November. (H.N.) De Pruisi
sche minister-president Goering is ziek. Ten
gevolge van een ontsteking aan de kaak heeft
hij een operatie moeten ondergaan. Hij moet
voorloopig te bed blijven.
Dertil, die den moordaanslag pleegde op
den Oostenrijkschen Bondskanselier,
dr. Dollfuss, in de beklaagdenbank.
TOKIO, 20 November (V.D) In verband met
de hervatting der diplomatieke betrekkingen
tusschen Rusland en de Vereenigde Staten doen
te Charbin geruchten de ronde, dat de in het
verre Oosten gestationneerde eskaders der
Amerikaansche vloot ter bescherming van den
Amerikaanschen handel naar Wladiwostok ge
dirigeerd zullen worden.
Volgens andere geruchten zou de sovjet-re
geering den Vereenigde Staten de ontsluiting
van Noord-Sachalin hebben aangeboden.
Van de zijde van het Japansche departe
ment van buitenlandsche zaken wordt naar
aanleiding van deze geruchten verklaard, dat
de voor Washington bestemde ambassadeur der
sovjet-regeering, Trojanowski, een te goed
kenner van Japan is, om een dergelijke ont
wikkeling toe te laten.
Indien de geruchten juist zouden zijn, wat
nog ten zeerste betwijfeld moet worden, zal
Trojanowski ongetwijfeld moeten verhinderen,
dat de verwezenlijking van concentratie van
Amerikaansche oorlogsschepen te Wladi
wostok en van den verkoop van Noord-Sacha
lin aan Amerika zou kunnen geschieden.
Zooals bekend, was Trojanowski verschei
dene jaren ambassadeur der sovjet-unie te
Tokio.
Oekrainsch protest tegen erken
ning van Moskou
NEW-YORK, 19 November (R.O.) Te New-
York hebben vandaag zevenduizend Oekraïners
een optocht gehouden, om te protesteeren tegen
de erkenning van de sovjet-unie door Amerika.
Het kwam daarbij tot een paar vechtpartijen
tusschen betoogers, communisten en politie
agenten Drie agenten liepen kwetsuren op en
de Oekraïnsche vaandeldrager moest naar het
ziekenhuis worden gebracht, omdat hij peper
in zijn oogen had gekregen.
Oekraïnsche vrouwen, wier kleurige kleedij
een goed mikpunt was geweest voor de projec
tielen der communisten, namen na den optocht
'n motie aan, waarin er bij Roosevelt op wordt
aangedrongen, waarborg te vragen, dat de
Oekraïners in de sovjet-unie niet zullen wor
den vervolgd.
Wat het in Foekien worden zal.
TOKIO, 20 November. (V.D.) Na ontvangst
van de officieele mededeeling, dat Sjeng Min-
sjoe, de vroegere minister van verkeerswezen
in de Nanking-regeering op 20 November de
onafhankelijkheid zou proclameeren van de
provincie Foekien, heeft de woordvoerder van
het departement van buitenlandsche zaken ver
klaard, dat de Japansche regeering den toestand
met aandacht zou gadeslaan, totdat de wen-
schen en de bedoeling der beweging duidelijk
zouden zijn.
BERLIJN, 20 November. (V.D.) In de af-
geloopen maanden was te Berlijn een bende
autodieven aan het werk die in het algemeen
slechts Mercedes-auto's van luxe klasse en van
het nieuwste model stalen Een onderzoek van
de recherche wees u;t, dat eenige van deze wa
gens het eerst te Zürich in Zwitserland op
doken. Uit he; verders onderzoek bleek, dat
de bende buitengewoon goed georganiseerd was
en met geraffineerde middelen werkte.
De leider van de bende was een 35-jarige
electricien Karl Klaus, die voor vier verschil
lende delicten, waarbij hij zich bediende van
namen Karl Anders en Karl Schulze, door de
justitie werd gezocht De voornaamste heler,
de 25-jarige mecanicien Paul Angst die zich
te Zürich als garagehouder gevestigd had, kon
door de Zwitsersche politie gearresteerd wor
den.
De verbinding tusschen Klaus en Angst werd
gevormd door een zekeren Erwin Mayer uit
Constanz, die evenals Klaus en eenige andere
helers, gearresteerd kon worden.
Wanneer te Berlijn 'n wagen was gestolen,
kreeg Paul Angst een telegram en kwam per
vliegtuig naar Berlijn, waardoor de gestolen
auto binnen twaalf uur over de grens kon wor
den gebracht.
Alle gearresteerden waren in het bezit van
valsohe rij- en nummerbewijzen. Zeven zeer
dure wagens konden op deze wijze over de
grens worden gebracht.
In een Zondag te Bentley gehouden redevoe
ring heeft de bekende Engelsche leider der in
tern. padvindersbeweging, Lord Baden Powell,
een beroep gedaan op de Engelsche jeugd „het
soldatenspel" te spelen en toe te treden tot het
Engelsche territoriale leger.
ROME, 19 November (R.O.) Senator Vittorio
Scialoja is heden in den ouderdom van 77 jaar
overleden.
Tijdens den oorlog was hij voorzitter van
den fascio, een groep, samengesteld uit ver
schillende leden van den senaat, welke voor
Italië's interventie waren. Als zoodanig genoot
hij indertijd groote sympathieën in Frankrijk
en Engeland.
Bij de vredesonderhandelingèn te Versailles
vertegenwoordigde hij met Tittoni Italië.
Internationale bekendheid verwierf de over
ledene zich verder als Italiaansche gedelegeer
de van den volkenbond.
In da laatste anderhalf jaar trad Scialoja
bijna niet meer op den voorgrond.
KOPENHAGEN, 19 November. (V.D.) De
Deensche minister van buitenlandsche zaken,
Munch, heeft een groote politieke redevoering
gehouden waarin hij o.m. verklaarde, dat ook
Denemarken wordt getroffen door de alge
meene politieke onrust, aangezien het een
vreemde minderheid binnen zijn grenzen heeft.
In het jaar 1920 heeft men er van Deensche
zijde naar gestreefd, een zoo zuiver mogelijke
grenslijn te trekken. Een geheel zuiver natio
nale grens is evenwel onmogelijk, waar twee
volken elkaar op vlak terrein ontmoeten.
Munch deelde mede, dat tegenover de Deen
sche regeering van Duitsche officieele zijde tot
dusver niet de minste toespeling is gemaakt,
om de grenskwestie op de een of andere wijze
op het tapijt te brengen. Niettemin is het een
feit dat bij de bevolking in Noord-Sleeswijk
een niet geringe onrust is ontstaan, welke zich
overplant op het overige Denemarken. Munch
achtte het noodzakelijk, dit gevoel van onvei
ligheid te bestrijden binnen het kader van den
volkenbond.
Oorlog zou een niet te overzienen achteruit
gang ten gevolge hebben op het gebied van
cultuur en bedrijfsleven. Wordt een oorlog
vermeden, dan zal het bedrijfsleven zich kun
nen herstellen. Zeer zeker echter is dit niet
spoedig te verwachten; men moet in elk geval
nog met groote moeilijkheden rekening hou
den.
Geen poging om Russisch record
te verbeteren,
NEW-YORK, 20 November. (V.D.) De vlie
gers Settle en Fordney zijn Maandag om 9 uur
35 pl. tijd te Akron opgestegen voor een stra
tosfeertocht. De ballon, waarmede de vliegers
hun tocht maken, is bij helder weer afgedre-
venen in Zuid-Oostelijke richting. De vliegers
hoopten bij zonsondergang weer te landen.
Settle verklaarde, dat hij niet voornemens
is, te probeeren het record der Russen te ver
beteren. Hij wil slechts wetenschappelijke
waarnemingen verrichten. Fordney maakt zijn
eersten tocht met een ballon.
AKRON, 20 November. (R.O.) De sjagtos-
feerballon had bijna 16 K.M. hoogte bereikt
om half 3 vanmiddag. Hij blijft steeds hooger
stijgen. Men verwacht, dat hij morgenoqi^nd
zal dalen.
AKRON, 20 November. (R.O.) De stratos-
feerballon heeft thans een hoogte van 17.700
meter bereikt.
AKRON, 20 November (R.O.) Nadat de stra-
tosfeer-ballon ongeveer 17.700 meter hoogte
had bereikt, begon hij snel te dalen, daar de
twee luchtvaarders besloten hadden vóór zons
ondergang te landen.
Het record van den Russischen ballon zal dus
ongeslagen blijven.
MOSKOU, 20 November. (V.D.) De president
van de executieve der sovjet-unie Kalinin heeft
Maandagmiddag een radioredevoering gehou
den voor het Amerikaansche volk, waarbij hij
er met nadruk op wees, dat de vreugde over
de hervatting der Amerikaansch-Russische be
trekkingen door de gansche wereld wordt
gedeeld.
MOSKOU, 20 November. (B.D.) De sovjet-
regeering heeft haar goedkeuring gehecht aan
de benoeming van Bullitt tot ambassadeur der
Vereenigde Staten te Moskou.
WASHINGTON, 20 November (R.O.) Litwi-
noff heeft vandaag een bespreking gehad met
staatssecretaris Phillips over de Russisch-Ame-
rikaansche oorlogsschulden.
Litwinoff zou den 25sten November uit Was
hington vertrekken.
Trojanowsky is heden definitief benoemd tot
Russisch gezant te Washington.
KEULEN, 20 November. (R.O.) In de kanto
ren van een firma te Maesyk (België) was in
gebroken en de dieven namen de brandkast
mede, die 2 Yz ton woog. De brandkast werd
later gevonden in een herberg op eenigen af
stand van de plek van de inbraak. Hij bleek
met geweld te zijn opengebroken. Vermist wer
den ongeveer 60.000 Belgische francs in pa
pieren geld, een groot bedrag aan muntgeld,
80.000 francs aan obligaties in staats- en oor-
logsleeningen en een chèque van 10.000 francs.
In verband met dezen diefstal zijn 5 mannen
gearresteerd, waarvan 3 in MünchenGlad-
bach en twéé in Nederland.
O.a. 31 millioen boete geëischt.
PAPENBURG, 20 November (W.B.) In het
proces tegen de zoogenaamde Hemmlinger
smokkelbende werd heden een boete van niet
minder dan 31 millioen rijksmark geëischt. Ver
der werden gevangenisstraffen van in totaal 28
jaren, alsmede 27 jaren eerverlies geëischt.
De Hemmlinger smokkelbende heeft indertijd
tabak, thee en koffie bij tonnen gewichts over
de Duitsch-Nederlandsche grens gesmokkeld.
Er zijn 34 personen als beklaagden gedagvaard.
LONDEN, 20 November (V.D.) Groot opzien
heeft te Londen gebaard de arrestatie van cap
tain Miles, den commandant van het London
Salvage Corps, een officieuse, door de Engel
sche verzekeringsmaatschappijen gefinancierde
brandweerorganisatie. De commandant wordt
er van beschuldigd, betrokken te zijn bij de
brandstichtingen vanwege het concern Harris
c. s., welks leden onlangs na jarenlangen
zwendel op verzekeringsgebied, waarbij het om
millioenen ging, zijn veroordeeld tot langdurige
gevangenisstraffen. Captain Miles werd na borg
stelling van 5000 pond voorloopig weer op vrije
voeten gesteld.
BIELEFELD, 20 November (V.D.) Heden
morgen werden de drogist Sambo en zijn vrouw
te Bielefeld dood in bed gevonden, terwijl hun
achtjarig zoontje voor het bed lag. De drogist
had zijn gashaard met een gummislang aan de
gasleiding aangesloten en de slang met draad
aan de gasleiding bevestigd, opdat de slang niét
van de gaskraan zou glijden. Niettemin was
de slang in den loop van den nacht, terwijl de
kraan niet gesloten was, losgeraakt en was het
gas de woning ingestroomd.
Klaarblijkelijk had de knaap het eerst het ge
vaar gemerkt en wilde hij zijn ouders waar
schuwen, doch was toen neergevallen. Toen
men hem vond gaf hij nog zwakke teekenen
van leven zoodat men hem naar het ziekenhuis
HITLER GAAT EEN WEINIG RUSTEN.
BERLIJN, 20 November (W.B.) Naar de
„Völkische Beobachter" meldt, heeft rijkskan
selier Adolf Hitler zich naar Berchtesgaden
begeven, om eenige dagen op den Obersalsberg
in stille afzondering door te brengen.
In zijn begeleiding bevindt zich o.a. rijks
perschef der N.S.D.A.P. dr. Dietrich.
Wegens gebrek aan koopers vernietigd.
PRAAG, 20 November. (R.O.) Op het vlieg
veld van Praag zijn drie vliegtuigen in uit
stekenden staat opzettelijk verbrand, omdat
er geen kooper voor te vinden was.
De toestellen waren te koop aangeboden na
de fusie in de Fransche luchtvaartmaatschap
pijen.
Zij waren in gebruik geweest op de route
van Parijs naar centraal-Europa.
MARSEILLE, 20 November. (R.O.) In een
villa hier ter stede heeft de politie drie ton
opium ontdekt, verpakt in kisten. In verband
met deze ontdekking zijn drie Franschen ge
arresteerd. De autoriteiten kunnen niet be
grijpen, hoe het mogelijk is geweest, zulk een
groote hoeveelheid opium ongemerkt aan land
te brengen. Een uitgebreid onderzoek wordt
ingesteld.
MOSKOU, 20 November. (H.N.) De nieuw
benoemde Duitsche gezant te Moskou, von Na-
dolny, heeft in de groote zaal van het Kremlin
zijn geloofsbrieven overhandigd aan Kalinin,
den voorzitter van de executieve commissie der
Sovjet-Unie. Nadolny sprak daarbij een rede
uit, waarin hij de hoop uitte, dat de traditio-
neele vriendschappelijke be»"Vkkingen tusschen
Duitschland en Rusland gehandhaafd zullen
blijven. Hij beschouwde het als ziin taak. de
nauwe betrekkingen op verschillend gebied
tusschen beide landen nog nauwer aan te halen.
Kalinin antwoordde met een toespraak in den
zelfden geest.
TOKIO, 19 November (V.D.) De .keizer van
Japan heeft heden de Japansche marine-offi
cieren begenadigd, die wegens moord op den
vroegeren Japanschen premier Inoekai tot ge
vangenisstraffen waren veroordeeld. De bege
nadiging geschiedde op uitdrukkelijk verlangen
van de Japansche nationale kringen, aangezien
de moord uit zuiver patriottische gezindheid
was gepleegd. De marine-officieren werden v.
Jokosoeka onmiddellijk op vrije voeten gesteld
en door een groote menschenmenigte hartelijk
ontvangen. i
