De BijLelscLe Gescliiedenis
f
MANUFACTUREN HANDEL
DAM 9, SCHIEDAM, TELEFOON 68142
WERKELIJK
BELANGR JKE
PRIJSVERMINDERIN
IGEN
Het f| êscLenL TKQor S«. N icolaa^eii, K erstmis
DE LEERPLICHTWET IN EGYPTE.
m
De prijzen zijn scherp concurreerend en onze sorteering isZtER UITGEBREID
Koopt 't bij Kofa!
Koopt 't in Schiedam!
AFDEELINGEN. hOOFDSTEEG - HOUTTUIN - BOERENSTEIGER - MIDDENSTEIGER
- ROTTERDAM
DINSDAG 28 NOVEMBER 1933
van Prof. Dr. Jos. Keulers is gereed en gebonden verkrijgbaar a f 35.— of in 10 tweemaandelijksche termijnen van f 3.50
ha is de voorraad uitverkocht a Bestelt onmiddellijk in den Boekhandel of bij J. J. Romen Zonen, Roermond
HET 10T DER MISSIE-SCHOLEN.
„Missionarissen zijn Roed voor de
heidensche en onbeschaafde
landen.
(Van onzen bijzonderen correspondent).
BIJ DE BELGISCHE
SOCIALISTEN.
EEN VIJF-JAREN-PLAN.
Om nieuwe actie te ontplooien.
fVari onzen correspondent).
GOEMBOES IN OOSTENRIJK.
Zeer ruim gesorteerd in dames- en kindertofnpouces. heerén-
parapluies, handschoenen voor dames, heereri en kifideréh
zakdoeken, dames* en héerenpullovers, heerénóVerhemdert, heerendassen, dames-
en heerenshawls, Eau de Cologne, doosjes zeep, etc.
Ih ohze bedden- en tapijtènafdeëÜng Uitgebreide collectie in handweel-artikelen, zooals tafel-
kleeden, schoorsteenloopers, dressoirloopers, divankleeden en divankussens* zijden
en wollen dekens, bedkruiken, wiegen, poppenwiegen, tochtdekens, enz. enz.
Bij aankoop van minstens 50 ets, wordt aan de kinderen een aardig cadeautje door Sint Nicolaas aangeboden.
GROOTE OPRUIMING!
Dames- en Meisjeskleeding en Dames- en Meisjeshoeden
In de maand Juni 1.1. werd in het Egyptische
parlement de leerplichtwet behandeld, ea bijna
gelijktijdig daarmede werd in parlement en
pers een heftige campagne gevoerd tegen de
scholen der missionarissen van verschillende
Christelijke gezindten. Deze scholen zijn in
Egypte zeer talrijk. Volgens een statistiek, die
in de maand Juli verscheen in het bekende
dagblad „Al»Aïlram" zijn er biet minder dan
334 scholen in het land, die onder leiding van
buitenlanders staan. Deze inrichtingen worden
door ruim 70.000 Egyptische kinderen bezocht.
En deze kinderen zijn natuurlijk voor verreweg
het grootste gedeelte Mahomedaneh (de Islam
is in Egypte niet alleen de geloofsbelijdenis
van de overgroote meerderheid der bevolking,
maar bovendien ook grondwettelijk erkend als
staatsgodsdienst).
Een belangrijk percentage van de door bui
tenlanders bestuurde inrichtingen van onder
wijs, vormen de missiescholen. Eh onder die
missiescholen nemen de katholieke de belang
rijkste plaats in. Ruim 150 lagere en middel
bare scholen, pensiohaten enz., enz. worden
bestuurd door R. K. geestelijken, broeders en
missiezusters, meest van Fransche of Italiaan-
sche nationaliteit. De hiet-katholieke missie-
Scholen worden in hoofdzaak onderhouden
door onderscheidene Amerikaansche en Engel-
sehe missiegenootschappen, Methodisten, Pres
byterianen, enz., enz.
De eerste gymptomen van den naderenden
strijd Vertoonden Zich bij de debatteh, die over
de nieuwe leerplichtwet gevoerd werdeii in de
Ëefste Kamef. Senator Choèsajn Wall, een be
kend orthodox Muzelman, Wilde tot iederen
prijs hét van buiten leefen van geheel dé Ko
ran op de lagere school verplichtend gesteld
Zien. Nu is de Koran een tamelijk omvangrijk
boek, ën bovendien zijn bepaalde gedeelten er-
Van verre van gemakkelijk. Den geheêlen Ko
ran woordelijk Vah buiten laten ieereh op de
lagere school, zou pradtisch ohgeveer hetzelfde
beteekeneh als wanneer Ihèh b.v. Vah onze
kinderen vérgeh ZOu, dat ze het geheele NieuWe
Testament de moeilijke episteien Vöh Sint
Paulus ihclüis van buiten konden opzeggen.
Het Voorstel wérd dan Ook niet aangenomen.
Het eerste programmapunt van de lagere
school omvat wel het Koran-onderwijs. Voor
dit onderwijs in den godsdienst worden Zelfs
de beste uren van den rooster beschikbaar ge
steld. In iedere stad en in ieder dofp zal bo
vendien gelègehheid gegeven worden aan alle
kinderen, Wier Ouders dat verlangen, om bui
ten de OffiCieele schooltijden Zich té Oefenen
in het woordelijk opzeggen van den Koran.
Maar daarmede was de genoemde senator vol
strekt hiét tevredëh gesteld. Onder heftig pro
test stemde hij tegen het wétsvööfstêl, öifidat
Z. i. aan den Koraft ih het onderwijs niet die
overwêgendé plaats werd toegekend, die hij
ér San Wenschte toegekend te zien.
Twee dagen na dit debat over het godsdienst
onderwijs op de openbare Arabische scholen,
had dé minister van binnenlandsche zaken een
vraag van twee parlementsleden te beantwoor
den. Deze vraag betrof een geval, dat zieh in
een Engelsche School te Port Saeld zou hebben
Voorgedaan. De school in qufestié wordt be
stuurd door Vrouwelijke protestantsehe zende
lingen. Een mohalhedaansch meisje zou door de
directrice mish&ndeid zijn, omdat Zij den Is
lam niet wildé verzakèn. De minister deelde
mede, dat de géïnefimeeraè feiten biet met
völdoehde zekerheid vaststonden. De autoritei
ten van dé school hadden verklaard, dat het
meisje enkel eh alleen om overtreding van de
schoöltucht straf had moeten Ondergaan. Maar
tévens deelde de minister medé, dat dé fégee-
rihg dé directrice dér school, een zekére miss
Marshall, had Uitgewezen uit Egypte.... Wan
neet hij van meening was het incident daar
mede uit de wereld te helpen, had hij zich
echter deerlijk verrekend Vooral naar aanlei
ding van deze interpellatie ih de tweede ka
mer, stak er in de mohamedaanséhe pers een
hevige storm op tegen de buitenlandsche scho
len, hospitalen, instituten, tehuizen, enz. en té
gen allé christelijke missionarissen in hét alge
meen. Hét Leitmotiv, dat in allé toonaarden
herhaald werd, luidde: Wij, Egypténarèh, heb
ben geen missie én geen missionarissen noodig!
Hier in Egypte valt niets te bekeeren Wij en
onze kinderen züllen Mohamedaneh blijven.
Wij zijn een beschaafd volk. Wij gelooven in
één God, als de Christenen. De moraal van on
zen Koran beveelt, evenals het Evangelie, het
goede te doen en het kwade te lateri. Missiona
rissen zijn goed voor heidensche en onbeschaaf
de landen, maar hier hebberl zij niets te zoe
ken
Nu had deze storm tegen de Christelijke mis
sies in Egypte zeer blijkbaar ook een politie-
ken kant. Het waren vooral de bladen van dé
nationale en de z.g. „Wafd"-partij, die zich óp-
wierpen als verdedigers van het voorvaderlijk
geloof in den Islam. Zij speculeerden op hét
godsdienstig fanatisme der massa, en vérweten
bij iedere gelegenheid aan dé regeeringspartij
haar slappe houding in mohammedaansch-reli-
gieuze aangelegenheden. Door heel Egypte rè-
gende het telegrammen, resoluties en pétitiès.
De koning werd zélfs uitgènoodigd om in té
grijpen krachtens zijn sóévèrèihè réchtefl, êft
alle bestaande missiescholen in Egypte een
voudig te sluiten. Öp sommige plaatsen ging
het opgehitste volk ovèr tót betreurenswaar
dige daden van gewéld. in Cairo drong men
èên protéstantschen missie-pöst binnen en ran
selde een Koptisch geestelijke afwaar
schijnlijk bij vergissifig, want de strijd was niet
tegen de Kopten (inheèmsche Christenen) bé-
doëld. Té ThanthS wérd èeri mohammedaanse*
fègéèfihgsambtènaaf, die then, geheèl téii on
rechte, voor êéii missionaris had aangezien, uit
ëén moskee gesleurd en halfdood geslagen. In
Kafr-az-ZéyySt Werd een daar bestaand kin
dertehuis vah ïtaliaansché Zusters Francisca-
nesseh door hét volk bestormd, en dé zustêrs
moesten in aller ijl een goéd heenkomen zoe
ken om Zich onder béschérmihg van de Moham-
medaansche politie te gaan stellen.
Ook de groot-schama's van de Azhar-mos-
kee (waaraan tegelijkertijd éen zéér bekende
höogéschool vóör mohammedaansche gods-
diénststudie verbonden is) bemoeiden zich mèt
de zaak. Het is van hun stahdpdnt zeer begrij
pelijk, eii rrieh verstaat gereedelijk, dat zij
nooit erg gestéld zijn gewèest op het groote
aantal Christelijke scholen, dat in Egypte ge
vestigd is. De dódtoteh van deze moskee dan.
grepen dé gelegenheid aan, om een vlammend
protest en eèn omroep aan alle ware Muzel
mannen van Egypte te doen hooren. De Chris
telijke missionarissen worden in dit manifest
voorgesteld als schijnheilige bedriegers. Zij
stichten in hèt geheele land allerwegen hospi
talen, ziekenhuizen en vooral scholen. Het wer
kelijke doel van al deze inrichtingen is, den
muzelman van zijn voorvaderlijk geloof té be-
rooven. In hun scholen wordt een onderwijs
gegeven, dat het geloof in den Islam ondermijnt.
En daarom: iedere mohammedaan, die toestaat
dat zijn kinderen zulke scholen bezoeken, is,
om dat feit alleen reeds te beschouwen als éen
verloochenaar van zijn geloof.
Brussel, 24 November 1933.
De leiders van dé socialistische partij in Bel
gië, hebben eindelijk openlijk moeten toegeven
dat hun actie, in den loop van de laatste jaren,
steriel was en van zoodanigen negatieven aard
dat, als zij niet spoedig met wat anders voor
den dag kwamen, het vertrouwen in hun be
leid nog deerlijker zou geschokt worden dan
dit nu reeds het geval is, en dat zij daardoor
veel van hun aanhangers zouden verliezen.
Hun proeédé van altijd afbreken wat ré-
geeringen doen, waarin zij niet vertegenwoor
digd zijn, begon zelfs den man van de straat te
vervelen en niet in mindere mate de werkloo-
zen die uit een meerderheid van socialistische
vakvereenigingsmenschen bestaan), die nu
toeh niet zóó blind zijn om er zich geen re
kenschap van te geven dat, indièn er geen
bourgeois-regeering aan het bewind zou zijn,
waarin zich ook katholieke democraten be
vinden, zij niet den minsten Werkloozensteun
zouden ontvangen, om de eenvoudige reden,
dat de burgers en de financieele instellingen
èr niet aan zouden denken, een socialistische-
regeering te steunen, wier leuze toeh altijd zou
blijven: het vernietigen van het kapitaal en
het verarmen der bezittende klasse.
Ér ging de laatste jaren zoo weinig actie van
de socialistische partij uit, dat haar bladen de
kleinste gebeurtenissen aangrepen om deze tot
belangrijke feiten op te blazen en aldus de
aandacht van de roode kiezers van de werke
loosheid der partij af te leiden.
Zeer teekenend in dit verband is de cam
pagne, welke een socialistisch blad uit het
Vlaamschè land wekenlang met leugens, ver
dachtmakingen en waardeloóze „documenten"
heeft gevoerd tegen de dinasos, een groep
Vlaamschè fascisten, die op politiek gebed een
Groot-Nederlandsche strékking hebben. Vóór
die campagne begon, was er bijria niemand,
die iets van het bestaan van dié groep afwist
en nu is hij algemeen békend: de campagne
heeft hém een auréool van macht en belang
rijkheid gégeven, die hij nooit in werkelijkheid
heeft gehèd.
Men heeft socialistische „raids" naar de „groe
ne huizen" dei- dinasos uitgelokt, die thans de
eer en het propagandistisch voordeel hebben,
dag en nacht door stérke afdeelingen politie
machten bewaakt én beschermd te worden;
niét uit sympathie van óvérheidswege wordt
die bescherming vérleend, natuurlijk niet,
maar omdat elke geméénté tnóét vérgoeden
de vernielingen die aan eigendommen worden
toegebracht, als zij de schuldigen niet heeft
wéten te arresteeren, om daar verhaal op té
hebbéri.
Dé kiezer wérd verder ook ontévrédén, om
dat de roodé leidér Vandérveldé zoo déérlijk
aan het aftakelen ié, dat bét èerste het beste
ministerie uit dé boufgéois-fegéering hem
schaamat kón zétten, télkens als bij in hét par
lement als öppósitié-redériaar optrad.
Met de andere leidèrs is hèt niét béter ge
stéld: af wel zijn zij ontgoocheld, ófwel zijn zij
in hun ftahdël én wandel zelf op en top bour
geois geworden, als zij het tenminste niet tot
kapitalist hebbéh gebracht, want er zijn heel
tv'dt socialistische parlementsleden, die als ge
wone kapitalisten in raden van beheer van
groote maatschappijen zétélen en er als rijken
op lós lévën.
Anderzijds is ér hét doftkèt vooruitzicht op
dè toekomst der partij, die, op een paar uit-
zonderifigéh na, geen leidéiide élémenten van
waarde in haar gelederen hééft, terwijl bij en
kele van haaf aankomende woordvoerders een
groote zwenking naar het c'ömmuriisfhè moet
geconstateerd worden. Doch zelfs deze com
munistisch gëtintê gekozenen, zijn in bun
privé-leven eehte bourgeois, die altij d gaarne
in de mondaine saioiis in rok of smoking pa
radeeren en geen grooter genot kennen, dan
daar te mogen verschijnen.
Dat alles bracht den man van de straat in de
war en men oordeelde, dat eindelijk eens met
iets anders moest voor den dag worden ge
komen, het liefst met iets van constructieven
aard. En alzoo kreeg de theoreticus Henri dé
Man de coming-man van de partij op
dracht, een opbouwend program van actie uit
te werken, dat op het Kerstcongres der partij
aan de goedkeuring der kameraden zal worden
voorgelegd en waarmede de leiders zich alvast
accoord hebben verklaard.
Het is een soort vijf-jaren-plan, waarvan
men verwacht dat het de werkloosheid zal te
niet doen, door in die periode het voluum der
binnenlandsche capaciteit met 100 pet. té doen
toenemen.
Als hoofddoel van dit plan wordt aangege
ven: éen economische en politieke transforma
tie van het land, die bestaat in: lo. hét in vóégé
brengén van eén regiem van geméngde vólk-
huishoudkunde, omvattende eenerzijds één
privé sector en anderzijds een genationaliseer
de sector, die de organisatie van het krediet
wezen en de voornaamste reeds gemonopoli
seerde nijverheden omvat; 2o. de op dié wijzé
fierihgérichtë voïkshuisfiöucfkuhcté lê öTftfSP-
werpen aan algemeene drectiéven, die ten doel
hebben het verruimen der binnenlandsche
markt, om de werkloosheid op te lossen en dé
voorwaarden te SCheppén langs déWelke een
toenemende economische welvaart zou té be
reiken zijn; 3o. het verwezenlijken, op politieke
basis, van eén hervorming van den Staat eü
van het parlementair stelsel, waaruit de basis
Zöu ontstaan van eén echte economische eri
maatschappelijke démocratie.
Henri de Man, heeft deze hoofdgedachten
dan in zeven paragrafen uitvoeriger uitge
werkt, en aldus een plan van actie ontworpen,
waarop in België de socialistische partij voor
taan haar activiteit zal concentreëren.
WEÈNEN, 27 November (V.D.). De Höngaaf-
sche minister-president Goemboës, dé minister
van binrierilandsehe zakén, Keresztes-Fischer,
de minister van landbouw, dr. Kalay eïi de
Oostenfijksche gezant dr. Hënnet zijn heden te
Weenëri aangekomen. Df. Dollfuss bööd den
Hongaarschen gasten in hotel Imperial een
lunch aan.
vwv"-'
GEBR. BERTELS-
