ONDERWIJS-BEGROOTING IN DE
TWEEDE KAMER.
Ét-: -
HöfeSS
,P
55JT TJ 1
DONDERDAG 14 DECEMBER 1933
VOOR EENDRACHT,
MAAR
jï. - K -<*v
1mm
DEBAT OVER GELOOF EN
WETENSCHAP.
HET TIJDELIJK KARAKTER DER
COUPONBELASTING VASTGELEGD
WEGENFONDSBEGROOTING.
STEUN AAN NOODLIJDENDE
GEMEENTEN.
BESPREKINGEN MET JAPANSCHE
KATOENINDUSTRIEELEN.
Nadere bijzonderheden
STRENGE VORST.
RADIOTELEFOONDIENST NEDER.
LAND—NED.-INDIE.
PAKKET-POST VOOR GROOT-
BRITANNIE EN IERLAND.
MINISTER COLIJN TERUG.
AUTO-OLIE
WEGENAANLEG.
TIJDELIJKE ONDERSTAND
ONTSLAGEN LANDSDIENAREN.
Tot onze spijt hebben wy ons den laat-
sten tijd wei eens meermalen moeten afvra
gen. of de voorlichting van den zoo ver
dienstelijken secretaris van den R. K. Ne-
derl. Boeren- en Tuindersbond en redacteur
van het weekblad „De R K. Boeren- en
Tuindersstand", mr. H. van Haastert, wel
blijk gaf van de vooral in deze dagen, zoo
broodnoodige rust en evenwicht.
De toon van zijn critiek lijkt ons onge
woon fel, vooral in aanmerking genomen
het vele dat voor den boerenstand werd
verricht door de regeering met krachtigen
steun van de R. K. Staatspartij.
Deze laatste gaf ook een bewijs van door
en door gezonde activiteit, toen zij na de
verwerping van de pachtwet niet bij de
pakken gmg neerzitten, maar onmiddellijk
een commissie instelde voor de principieele
belichting en de practische oplossing van
dit vraagstuk en beslag wist te leggen op
niemand minder dan mr. van Schaik als
voorzitter. Dat het vervroegen van de ver
kiezingen, gevolgd door het optreden van
den voorzitter der commissie als minister
op den voortgang van de werkzaamheden
remmend moest werken, lijkt ons zóó over
duidelijk, dat de critiek, door mr. van Haas
tert daarop geleverd, beslist in vrij hooge
mate beneden zijn standing blijft.
Het is ten langen laatste ir. Bemelmans
wat te machtig geworden en in het orgaan
van de Limburgsche boeren en tuinders
schreef deze deskundige geestelijke over de
voorlichting, door mr. van Haastert gege
ven o.a.:
Wat ons persoonlijk ontstemt dat is de
toon en de bitterheid, waarin den laatsten
tijd verschillende stukjes van de red. v. d.
Boerenstand zijn gesteld en waardoor o.i. een
verkeerde geest wordt gevoed tegenover over
heid en tegenover de Staatspartij. We heb
ben dat al eens binnenskamers gezegd maar
herhalen het hier nog eens openlijk, dat aan
die voorlichting o.i. iets hapert en dat is:
de noodige evenwichtigheid in de critiek en
de noodige warmte voor de katholieke één
heid in de Staatspartij.
Zelfs als de Staatsparty deze zaak had
laten slepen dat heeft zij inderdaad niet
gedaan dan moet een voorlichter, die iets
voelt voor eenheid der katholieken op staat
kundig terrein en die iets verder ziet dan
alleen het direct stoffelijk voordeel, dat een
partij brengen kan, toch een zekere rem zich
aanleggen in zijn crtiek om de groote
ideëele belangen die aan een sterke katho
lieke partij vastzitten en die men door wan-
trouwen-zaaiende critiek ondergraaft.
Hierop heeft de heer van Haastert o.a.
geantwoord:
Ik wil alleen dit zeggen: Ik ken uitsluitend
eene alléén-zaligmakende Kerk, n.l. onze
Moeder de Heilige Katholieke Kerk maar
ik ken geen enkele alléén-zaligmakende po
litieke partij, ook niet de R. K. Staatspartij
Ik ben vóór eendracht (eenheid is hier een
verkeerd woord, alleen God is een Eenheid,
is Een) onder de Katholieken, maar dit sluit
niet uit, dat we heel goed langs verschillende
wegen naar hetzelfde hooge doel: de uitbrei
ding van Gods Rijk hier op aarde kunnen
oprukken.
De warmte is er bij mij en volop, dat kan
ik den redacteur verzekeren. Mocht evenwel
die warmte niet zijn daar. waar hij ze graag
zou willen hebben, dan spijt mij dit oprecht
voor hem, maar met mijn liefde marchandeer
ik niet en nooit; ik plaats deze slechts daar,
waar mijn overtuiging en mijn geweten mij
verplichten ze te plaatsen".
Wij moeten eerlijk bekennen, dat een der
gelijk hanteeren van den term „alléén-zalig
makend" niet erg sympathiek aandoet.
De heer van Haastert weet natuurlijk
evengoed als wij, dat het woordje „alléén-
zaligmakend" hier volkomen misplaatst is.
Het past slechts in de sfeer, waarin sprake
is van de afzonderlijke zielen. Voor dat zie
lenheil heeft de Kerk zorgen.
De politieke partij laat haar zorg o.a. gaan
over het behoud en de bevordering van
katholieke waarden in het staatkundige
leven, en daarvoor bestaat geen ander af
doend middel dan een politieke organisatie,
even goed als de sociale belangen der boeren
alleen te behartigen zijn door hun sociale
organisatie.
De heer van Haastert zegt, dat de katho
lieken „heel goed langs verschillende wegen
kunnen oprukken". Dit is de oude, reeds
door Schaepman tot pulver geslagen theorie
van „de eenheid in het noodzakelijke". Ze
ker, in abstracto kunnen wij de mogelijkheid
aannemen, dat de Nederlandsche katholieken
ook hun hoogste belangen kunnen beharti
gen, als zy politiek verdeeld zijn, maar het
gaat er juist om, wat in concreto kan en
dan leert de geschiedenis in ons land vol
doende. hoe ellendig weinig politieke in
vloed door de Katholieken werd uitgeoe
fend,, zoolang zy staatkundige eenheid
misten. Hier geldt ook weer het „Germania
docet", zy het in waarschuwenden zin: In
dien de Duitsche katholieken één waren ge
bleven de nationalist Kube heeft het
onomwonden erkend zouden zij nu niet
beroofd zijn van hun leiders, van hun pers.
van hun sociale organisaties en practisch
zelfs van hun jeugdorganisatie.
Mr. van Haastert schryft tenslotte, dat
hij zijn liefde plaatst, waar „mijn overtui
ging en gevoelen mij verplichten ze te plaat
sen".
Accoord voorhemzelf! Maar hy is
leider van een groote groep katholieken en
ex officio voorlichter. En indien hij als zoo
danig de politieke kracht der katholieken
ondermijnt, dan is dit volstrekt geen zaak
meer van louter persoonlijk geweten, maar
dan gaat het, zooals ir. Bemelmans terecht
opmerkte „om groote ideëele belangen",
welke duizenden katholieken raken en die
ook onze. geestelijke overheid bij versplin
tering van onze politieke eenheid in gevaar
ziet. Alleen reeds om deze laatste reden
lijkt ons een voorlichting in dezen toon en
van dezen inhoud in het officieel orgaan van
een groote katholieke organisatie niet op
haar plaats.
Daarom gelooven wij, dat de bekwame
secretaris van den Kath. Boeren- en Tuin
dersbond goed zal doen de oprechte waar
schuwing van zijn vriend ter harte te ne
men. Het niet te miskennen leedvermaak,
dat een landbouwredacteur van een liberaal
blad in zijn houding schept, kan mr. van
Haastert mede doen beseffen, dat er wellicht
meer gevaar in zijn critiek steekt, dan hij
zelf vermoedt. Zijn goede bedoelingen aan
vaarden wij onvoorwaardelijk, maar hij is
te scherpzinnig om niet te weten, dat de
realiteit niet met bedoelingen rekent maar
met daden,
i
v.
MINISTERIEELE PLANNEN.
Avondvergadering van Dinsdag
Een begrooting, die in geWone tijden altijd
al gevoelige plekken heeft, maar nu meer dan
ooit en daarbij een Minister, die strijdbaar is
op het agressieve af, deed van zelf een bewogen
avondvergadering verwachten. Het is niet al
leen een merkwaardige vergadering geweest,
maar de discussie, welke tot ruim half diie
duurde, zal hoogstwaarschijnlijk tot een der
gewichtigste behooren van deze parlementaire
zitting. Mgr. dr. van Gils, die tot ver na mid
dernacht de debatten bleef volgen zal waar
schijnlijk aan mr. baron van Wijnbergen mee-
deelen, dat deze gerust kan zijn en dat de
principieele verdediging van de groote onder
wij sbelangen veilig aan de fractie kan worden
toevertrouwd. Ware onze oude kampioen, die
zoo onnoemelijk veel voor het bijzonder onder
wijs gedaan heeft, in de Kamer geweest, hij zou
vanavond zeker de tribune hebben beklommen
en het zijne hebben gezegd. Nu waren er de
heeren Suring Moller en Goseling en dit drie
manschap heeft zich niet onbetuigd gelaten.
Suring had zijn rustige, maar sterk gebouwde
rede bij het lager onderwijs, waarin hij niet
alleen op beëindiging van de thans bestaande
onzekerheid aandrong, maar bij de groote, ko
mende reconstructie rekening wilde zien ge
houden met het afgedane werk, met de mee
ning van schoolbesturen en onderwijzersorga
nisaties, terwijl hij terecht ook de aandacht
vestigde op dén onhoudbaren toestand bij het
bewaarschoolonderwijs, waar de financiering
van beide takken één schreeuwende onbillijk
heid is. Zijn advies inzake de onderwijzersop
leiding, n.l. de behoefte te nemen als maatstaf
en daarnaar berekend 60 a 70 kweekscholen te
verdeelen over het heele land, ontlokte aan
de linkerzijde kreten, maar geen tegenargu
menten.
Het hoogtepunt van het debat was echter na
middernacht, toen ds. van der Heide niet alleen
Minister Marchant scherp aanviel over de rede,
welke deze bij het lustrum van de Nijmeegsche
Universiteit had gehouden, maar evenzeer
diens principieele bereidwilligheid om de Til-
burgsche Handelshoogeschool te subsidieeren,
bestreed en ons een college over „katholieke
wetenschap" gaf, dat ten duidelijkste bewees,
dat den soc. dem predikant ons standpunt
allesbehalve duidelijk voor oogen staat.
Natuurlijk werd ds. v. d. Heide bijgevallen
door de heeren dr. Zandt en ds. Lingbeek, ter
wijl de communist Wijnkoop een rede hield,
welke men gerust als uiting van feilen haat
tegen het heele Christendom mag beschouwen
Hier bleek duidelijk, zooals deze spreker trou
wens ook zei, dat hij niet Rome alleen haatte,
maar „het Christendom, dat de godsdienst in
het bijzonder is", de godsdienst, die de weten
schap „vervalscht
Ofschoon de zaak niet in de stukken voorbe
reid was, trad eerst de heer Zijlstra in 't ge
weer om het anti-revolutionair standpunt te
verdedigen. Daarna kwam mr. Goseling aan
het woord, die a l'improviste een rede uitsprak,
zoo kloek van inhoud en zoo keurig van vorm,
dat zij met die, welke dr. Moller daarna bij
de replieken uitsprak, tot het allerbeste valt
te rekenen van hetgeen wij den laatsten tijd
seling vooral een staatkundige belichting van de
vraag over het goed recht eener katholieke
Universiteit en herinnerde hij er ds v. d. Heide
aan, dat wetenschapsbeoefening zonder levens
beschouwing ons nog wel lang in den ban van
het rationalisme konden houden, terwijl hij er
de hoop bij uitsprak, dat men eens algemeen
de nationale waarde van een instituut als de
Keizer Karei Universiteit zou zien, dr. Moller
toonde zich de superieure docent door de ver
houding geloof en wetenschap wijsgeerig te
belichten.
Dit laatste was vooral goed na 's heeren
Zijlstra's rede, want op dit punt bestaat er
een principieel onderscheid tusschen Katho
lieken en Gereformeerden, dat buitenstaanders
al te veel ontgaat. Dr. Moller's rede, waarin hij
ds. v. d. Heide op drie grove vergissingen wees
en waarin hij zich behalve op St. Paulus' fides
rationabilis" ook op Pasteur. Thomas v Aquino
en Newman's „Idea of an University" beriep,
vormde met mr. Goseling's kloeke woord een
repliek, waarop geen enkel tegenstander nog
één woord te zeggen had.
Minister Marchant zelf, wiens rede te Nijme
gen de aanleiding tot dit debat was, liet zich
noch over Tilburg, noch over Nijmegen onbe
tuigd. Hij heeft in de
Mem. van Antwoord
geschreven geen prin
cipieele bezwaren
tegen subsidie aan Til
burg te hebben dr.
Moller dankte daar
voor, maar wilde om
de tijdsomstandighe
den geen begrootings-
post vragen en
handhaafde deze ver
klaring. Een tegen
overgesteld standpunt
heeft hij nimmer geuit
en het beroep van mr.
Boon op mr. Oud's
uitlating in „Om de
Democratie" was geen
Minister Marchant.
tegenbewijs. Ook wij wisten sinds verschillende
jaren, dat mr. Marchant anders stond tegen
over een subsidieering van Tilburg dan van
Nijmegen. Maar dit neemt niet weg, dat Z.Exc.
ook zijn rede te Nijmegen heeft verdedigd. Had
mr. Goseling reeds herinnerd aan een uitlating
van Kuyper over het begrip „wetenschap" in
Voor den communist is de materialistische
dialectiek „de" wetenschap Misschien had hij
zich kunnen herinneren, dat de ware weten
schap o.a. te schande werd gemaakt door Hac-
kel, die, zooals bewezen is, niet tegen verval-
schingen opzag om zijn materialistische, na-
«MMrwetenscbappelyke theses te bewijzen.
diens groote rede over het Hooger Onderwijs,
minister Marchant riep opnieuw de herinnering
wakker aan dezen emancipator van het vrij
hooger onderwijs.
Nijmegen, aldus de minister, heeft de recht
matigheid van zijn plaats bewezen en de fout
van ds. v. d. Heide c.s. is deze, dat zij de weten
schapsbeoefening van mannen met geloovige
levensbeschouwing niet aanvaarden.
Als de katholieken in Nederland nog twij
felen aan de noodzakelijkheid van hun poli
tieke eenheid of eendracht, indien mr. Van
Haastert dit secuurder vindt laten zij dan
niet alleen kennis nemen van het woedende
„Ceterum censeo", waarmee de anti-papisten
bij monde van dr. Lingbeek e.a. het lager on
derwijs bedreigen, maar laten zij ook over
wegen, hoe ons recht op hooger onderwijs toch
eigenlijk alleen door de anti-revolutionairen
wordt erkend en, getuige het besliste verzet
van socialisten, liberalen, christelijk-histori-
schen, communisten en anti-papisten, alleen door
mannen als mr. Marchant niet onwelwillend
wordt bejegend
Wat het algemeen beleid van den Minister
betreft, dr. Moller bleek diens plannen met
vertrouwen tegemoet te zien. Deze katholieke
afgevaardigde acht bezuiniging noodig en
mogelijk, uiteraard het minst op de afdeeling
hooger onderwijs, die trouwens tienmaal min
der bedraagt dan de afdeeling l.o. en waarop
de laatste jaren al 30 pet. bezuinigd is.
De heer Suring is niet tegen bezuiniging,
maar vroeg zich af, of voor algeheele recon
structie, welke Minister Marchant wil doorvoe
ren, de huidige tijd wel de meest geschikte
is.
In elk geval zal o.i. bij deze reconstructie
zeer scherp moeten worden gelet op handha
ving van wettelijke voorschriften. Hoezeer
wij ook vertrouwen stellen in Minister Mar-
chant's persoonlijk rechtvaardigheidsgevoel,
op dit terrein lijkt administratieve vrijheid en
aantasting der autonomie van het bijzonder
onderwijs ons uit den booze.
Bij de afdeeling Middelbaar onderwijs, waar
over dr. Moller enkele behartigenswaardige op
merkingen maakte wij denken aan zijn
denkbeelden over selectie, over bezoldiging
van leeraren, die nu te wisselvallig is, hetgeen
de Minister gelukkig ook inziet, en over de
wachtgeldregeling stond de nieuwe terri
toriale indeeling der inspecties op den voor
grond.
Dr. Moller, ofschoon zelf ook oud-leeraar in
klassieke talen, nam hier een standpunt In.
dat meer dat van den Minister naderde.
Vergadering van Woensdag
En zoo heeft de Kamer hedenmiddag de zoo
genaamde couponbelasting aanvaard, die ech
ter ook wel eens dividendbewijzen kan treffen
alsmede opbrengsten, welke niet op bewijs
stukken worden geïnd. Minister de Geer heeft
vroeger al aan een couponbelasting gedacht als
aanvulling van de inkomstenbelasting. Zijn
ambtsopvolger, die met een tekort van 190
millioen zat, heeft dit denkbeeld in anderen
vorm verwerkelijkt door een couponbelasting
te gieten in den vorm van een zakelijke belas
ting tot een laag percentage, ni. 2 pet. Zonder
verrekening met de inkomstenbelasting wor
den hier de opbrengsten getroffen van Neder
landsche obligaties en van buitenlandsche ef
fecten. Uitgezonderd zijn o.a. de bij de wet
vrijgestelde effecten en de opbrengst van Ne
derlandsche schatkistbiljetten en schatkistpro
messen. De opbrengst van de buitenlandsche
fondsen is aan de belasting onderworpen, in
dien zij toekomt aan een hier te lande geves
tigde natuurlijke of rechtspersoon.
Het is dus duidelijk, dat niet alleen particu
lieren door deze belasting worden getroffen;
er vallen even goed spaarbanken en weldadig
heidsinstellingen onder en een bezwaar, dat
o.i. niet onderschat mag worden ook bejaar
de menschen, die van een klein effectenbezit
leven en worden getroffen, zonder dat op hun
draagkracht wordt gelet. Minister Oud heeft in
zijn rede getoond dit ook wel te begrijpen
Zijnerzijds heeft de heer Fleskens er terecht
de aandacht op gevestigd, dat deze zakelijke
belasting, theoretisch beschouwd, niet thuis be
hoort in ons fiscaal stelsel met zijn algemeene
inkomstenbelasting naar draagkracht.
De eenige lichtzijde, die aan deze belasting
zit, is het feit, dat zij geheven wordt tot een
zeer gering percentage. Bovendien heeft de
heer Fleskens per amendement den tijdelijken
duur in de wet doen vastleggen. Zullen wij in
1939 inderdaad van deze en andere lasten af
zijn?
Intusschen zijn er altijd menschen, die vinden
dat men nooit zwaar genoeg belasten kan De
heer ter Laan vond de opbrengst van 6.4 mil
lioen veel te gering. Die was gemakkelijk te
verdobbelen door de belasting eenvoudig tot
5 pet. te verhoogen. Dit ware een essentieele
wijziging der wet geweest en het daartoe
strekkend amendement werd dan ook terecht
door den Minister onaanvaardbaar verklaard,
door den heer Schouten bestreden en door de
Kamer verworpen.
De soc. dem. belastingspecialist had niet al
leen rijkelijk emplooi voor de meerdere op
brengst hij wilde een heele reeks maatre
gelen niet genomen zien, die samen al weer
40 millioen beliepen doch hij staarde zich
blind op „het arbeidsloos inkomen". Maar het
gold hier geen extra-belasting op „arbeidsloos
inkomen". Dit inkomen wordt immers reeds
zwaarder belast in de vermogens-, die inkom
sten uit vermogen zwaarder treft dan inkom
sten uit arbeid, terwijl de Minister nog herin
nerde aan de niet-particulieren, welke de
couponbelasting ook zullen betalen.
De heer ter Laan wilde ook nog een aparte
belasting op huizen. Zeker, wij hebben de
zakelijke belasting op bebouwde eigendommen,
maar, meent de heer ter Laan, die wordt toch
op de huurders afgewenteld. Dan moeten wij
heel zeker deze belasting niet hebben, merkte
mr. Oud snedig op, want als wij iets verlangen
is het juist: huurverlaging.
De wet is z. b s. aanvaard,
De Maas voor Rotterdam, geheel bedekt
met aaneengesloten ijsschotsen die slechts
een flinken vriesnacht „rust" behoeven
om tot. een omvrikbaren ijsvloer vast
te vriezen.
Bijna hadden wij om half vier op straat ge
staan, want de Memorie van Antwoord op het
Wegenfonds bereikte ons eerst hedenochtend
en er was geen eindverslag uitgebracht Voor
zitter Ruys de Beerenbrouck scheen daar ech
ter alles behalve over gesticht en achtereen
volgens zagen wij den Minister van Water-
setaat, den administrateur der Griffie en de
commiezen aantreden, waarvan het resultaat
zichtbaar was in een getypt eindverslag. Zoo
kon de Wegenfondsbegrooting beginnen. Maar
de rapporteurs gaven den Minister van Wa
terstaat te verstaan, dat de ambtenaren voor
zichtig zullen moeten zijn. Het eindverslag be
sloot ni. aldus: „dat de mededeelingen in de
eerste vier alinea's van de Memorie van Ant
woord het der Commissie van Rapporteurs
mogelijk maken, haar bezwaren tegen de late
indiening van de Memorie van Antwoord in
verband met den tijd van de aan de orde stel
ling van het wetsontwerp ondergeschikt te
maken aan de wenschelijkheid van de tijdige
afwerking van de door de Kamer te behande
len zaken, meent de Commissie van Rappor
teurs te kunnen verklaren, dat het wetsont
werp voor de openbare behandeling genoeg
zaam is voorbereid."
De heeren van Waterstaat hadden n.l. ge
dacht, dat in verband met het Verkeersfonds,
de wegenfondsbegrootng voor 1934 wel ach
terwege kon worden gelaten! Het is wel een
vreemde veronderstelling. Hebben de ambte
naren der afdeeling Spoorwegen misschien ook
gedacht, dat de kwestie „Spoorhout" zoo ge
makkelijk opgelost zou worden?
Intusschen, ir. Bongaerts heeft toegegeven,
dat het moeilijk debatteeren is over het We
genfonds zonder de gedachten van den Mi
nister over het Verkeersfonds, volledig te we
ten. Deze katholieke afgevaardigde drong aan
op bespoediging van den bruggenbouw daar
is inderdaad tijd genoeg aan verloren en
verbetering van spoorwegovergangen. Deze
zaken, aldus ir. Bongaerts, dienen vooral in
het licht der werkverschaffing te worden
gezien.
Alle openbare lichamen moeten
zich op veel lager niveau
instellen.
Verschenen is de Memorie van Antwoord op
het Voorloopig Verslag der Eerste Kamer over
de wetsontwerpen tot steun aan noodlijdende
gemeenten en tot vermindering der uitkeering
bedoeld in art. 3 der wet van 15 Juli 1929.
Wanneer vele gemeentebesturen aldus
zegt de Regeering door de aanneming der
ontwerpen voor moeilijkheden zullen worden
geplaatst, dan is dit een gevolg „er tijdsom
standigheden, die alle openbare lichamen
dwingen, zich in te stellen op een vee. lager
niveau van uitgaven. Het zou een onnatuur
lijke toestand zijn. indien de uitkeeringen aan
de gemeenten bleven gebaseerd op een belas
tingopbrengst, die tot het verleden behoort
Aan de autonomie wordt niet geraakt Die is
alleen bestaanbaar bij financieele zelfstandig
heid.
De regeering erkent de wenschelijkheid, de
rijksbijdrage in de werkloosheidslasten zooveel
mogelijk naar algemeen geldende regelen te
doen bepalen. Een wettelijke regeling acht zij
echter niet mogelijk niet alleen door het sterk
wisselend karakter dezer uitgaven, maar ook
omdat zich plaatselijk zoo zeer verschillende
toestanden voordoen, dat het niet mogelijk zou
zijn, daarvoor een algemeene wettelijke rege
ling te ontwerpen.
Indien sommige crisisuitgaven van gemeen
ten geen dekking zouden kunnen vinden door
verder voortgezette bezuiniging en evenmin
door verdere besparing op de kosten der
werkloosheidbestnjding kunnen verdwijnen,
zal de Regeering nader moeten overwegen, op
welke wijze hierin zal moeten worden voor
zien.
Het nieuwe stelsel van subsidieering van
noodlijdende gemeenten, dat in voorbereiding
is, heeft ten doei. de controle op de finan
ciën der noodlijdende gemeenten door de rijks
organen te vereenvoudigen. Bovendien za! dit
stelsel, naar verwacht wordt, het mogetijk
maken de subsidies uit 's rijks schatkist tot
vooraf bepaalde bedragen te begrenzen.
Omtrent de besprekingen, die a.s. Zaterdag
hier te lande zullen worden gevoerd tusschen
Japansche en Nederlandsche katoenindustriee-
len vernemen wij nog, dat de Japansche katoen-
industrieelen, die reeds eenige weken in Lon
den vertoeven, contact hebben gezocht met de
Nederlandsche Katoenindustrie. De besprekin
gen zullen vermoedelijk loopen over verschil
lende vraagstukken, liggende op het terrein
van de Indische textielmarkt. Het lijkt ons niet
onwaarschijnlijk, dat de maatregelen, welke
door de Regeering genomen zullen worden ter
bescherming van de Nederlandsche textiel
markt in Indië niet geheel vreemd zijn aan
dit Japansche initiatief.
Van Nederlandsche zijde zullen de bespre
kingen gevoerd worden door een delegatie van
de Katoencommissie, welke een tweetal jaren
geleden werd benoemd en waarvan mr. M. P.
L. Steenberghe voorzitter is.
Gisterenmiddag is de Katoencommissie voor
het houden van een voor-bespreking bijeenge
komen en werd de delegatie aangewezen.
De besprekingen, welke Zaterdag met de uit
vier leden bestaande Japansche delegatie zul
len plaats vinden, zullen waarschijnlijk slechts
de beteekenis hebben van een eerste contact,
daar de Japansche heeren van plan zijn a.s.
Maandag weer te vertrekken.
De verkeersstremmingen
nemen toe
Postboot voor Holwert in het ijs-
Van de vier passagiers, die in de postboot
zaten, die Dinsdagavond op weg naar Holwert
op 300 M. van den steiger is blijven zitten, zijn
er gistermorgen twee over het ijs naar Hol
wert gegaan. De post is eveneens uitgeladen.
De twee andere passagiers durfden de reis
blijkbaar niet aan. Eenige passagiers die zich
in Holwert bevinden en de reis naar Ameland
willen maken, hebben zich naar de 300 M. af
stand zittende boot begeven, in de hoop dat
deze vlot zal komen. Hierop bestaat echter
weinig kans. Eenige zeelieden, die zich naar
Ameland willen begeven, zijn naar Amsterdam
teruggekeerd omdat zij de kans niet willen
loopen het eiland niet weer tijdig te kunnen
verlaten.
IJsbrekers in actie.
De ijsbreker „Willemina Goedkoop" is
hedenmorgen half zeven naar het Merwede-
karraal vertrokken voor het openbreken van
het vaarwater AmsterdamVreeswijk of mo
gelijk Gorcum Dit geschiedt in opdracht van
de Kamer van Koophandel te Amsterdam.
De ijsbreker „Daniël Goedkoop" is gistermid
dag 4 uur vertrokken voor het openbreken van
het vaarwater AmsterdamNieuwediep.
Nog in de vaart
De postboot van Vlieland en Terschelling
komt en vertrekt geregeld iederen dag en vrij
wel op de gewone uren, ondanks de vorstperiode
uit de haven van Harlingen. De verbinding
HollandFriesland wordt voorts op regel
matige wijze onderhouden door de binnen-
booten. Nog gisteren zijn vier Stanfries booten
en een Hunzeboot van Harlingen vertrokken,
om over de Waddenzee via den Helder langs
het groot-Noord-Hollandsche kanaal naar Am
sterdam te varen. Het kanaal LeeuwardenHar
lingen wordt opengehouden met een ijsploeg
en is nog steeds voor stoom- en motorbooten
bevaarbaar.
Drijf ijs in de Waal-
De felle Noord-Oostenwind en daarmee ge
paard gaande strenge vorst heeft sinds giste
renmiddag veel en zwaar drijfijs in de Waal
doen verschijnen. Gisteravond 7 uur was de
Waal bij Nijmegen voor meer dan de helft met
zware ijschollen bedekt.
Van den boven-Rijn werd felle vorst en nog
meer ijsgang geseind.
De veerdienst kon gisteravond met een pont
regelmatig onderhouden worden.
Lage waterstand van de Maas
De Maasveren bij Boxmeer, Cuyck Katwijk
en Tempel—Overasselt bij Grave zijn wegens
den abnormaal lagen waterstand gisteren niet
in de vaart gebracht. De overtocht voor voet
gangers en rijwielen geschiedt per motorboot
De Maas was gisteren zoo goed als vrij van
drijfijs geweest, maar tegen den avond werd
weer veel drijfijs gemeld. Hét vormde zich
tot groote ijsschollen.
De stuwbrug bij Grave blijft geopend. De
waterstand was gisteravond 5.15.
Gevaarlijk en slecht ijs
Door het vastvriezen van de sneeuw heeft
het ijs hier en daar aanmerkelijk geleden, zoo
is o.a. de hoedanigheid van het ijs op het
Kanaal naar Gouda minder goed geworden.
De aandacht wordt er nog op gevestigd dat
op de Reeuwijksche Plassen bij het rijden
voorzichtigheid geboden blijft.
Voorts is het ijs op de vaart van Gouda naar
Stolwijk slecht en wordt aangeraden een sloot,
evenwijdig aan de vaart te berijden.
Friesche elfstedentocht-
Kaar wij vernemen zijn reeds voorbereiden
de maatregelen getroffen, door het bestuur van
de Friesche eifstedenvereeniging, om a.s. Zater
dag 16 December den elfstedentocht door Fries
land te organiseeren. Het ijs is volgens inge
komen berichten overal van goede kwaliteit
en betrouwbaar, ondanks den korten dooi,
welke onlangs heerschte.
Inschrijvingen voor dezen elfstedentocht,
welke sedert 1929 niet meer is gehouden, kun
nen bij den voorzitter der vereeniging, mr. M.
Hepkema, geschieden.
Opening verbinding met Makasser.
Met ingang van 15 December a.s. wordt de
radiotelefoondienst met Ned.-Indië uitgebreid
tot Makasser. Daartoe wordt gebruik gemaakt
van de radiotelefoonverbinding Bandoeng—
Makasser, waarop echter nog geen installatie
voor geheimtelefonie is aangebracht.
De gesprekken kunnen te Makasser voor
loopig alleen gevoerd worden in de aldaar in
gerichte radiospreekcel en alleen met personen,
die te Makasser wonen of verblijven. De af
wikkeling van deze gesprekken vindt uitslui
tend plaats in den morgenwerktijd.
De verbinding is tevens opengesteld voor het
voeren van Kerst- en Nieuwjaarsgesprekken
tegen verlaagden prijs.
Verhooging maximum gewicht.
Door den Nederlandschen P.T.T.-dienst is
met de „Continental express limited" te Londen
tot overeenstemming gekomen voor het vervoer,
met ingang van 1 Januari 1934, van postpak
ketten naar en van Groot-Britannië, Noord-
Ierland en den lerschen Vrijstaat.
Deze mogelijkheid heeft het voordeel dat,
naast de gewone verzendingswijze door tus-
schenkomst van den Engelschen postdienst een
tweede verzendingsweg wordt geopend, waar
voor minder beperkende bepalingen gelden.
Het maximumgewicht voor pakketten ver
zonden door tusschenkomst van de Continental
express ltd. bedraagt 20 kg., de maximum af
meting in de lengte 1,50 M. en voor de lengte,
vermeerderd met den grootsten omtrek ge
meten niet in de richting van de lengte 3 M
De tarieven zijn voor pakketten tot en met
10 K.G. (voor den lerschen Vrijstaat tot 5 K.G.)
gelijk aan die voor pakketten verzonden door
middel van den Britschen postdienst.
Toegelaten zijn pakketten met aangegeven
waarde (maximum 2000 goudfranken) met ver
rekening (maximum 500.met expresse
bestelling (tot 20 K.G.) en pakketten vrij van
rechten. De pakketten mogen echter geen ge
munt goud of goud in staven .•evatten.
Voor postpakketten, welke zoowel met de
Continental express ltd., als mét den Britschen
postdienst verzonden kunnen worden, behoort
door de afzenders de verzendingsweg te worden
aangegeven. Indien geen verzendingsweg is ver
meld, geschiedt de verzending via den Britschen
postdienst.
De minister-president dr. H. Colijn is gister
ochtend uit Zuid-Frankrijk te 's-Gravenhage
teruggekeerd en heeft den gewonen minister
raad gepresideerd.
WINTER SHELL: Nog dun uij de felste
koude (daardoor ge
makkelijk, vlug star
ten I) en toch voldoen
de dik bij de normale
bed rijf s temperatuur
van den motor.
WINTER SHELL: De eenige olie, spe
ciaal voor winterge
bruik vervaardigd.
WINTER SHELL: Geschikt voor alle
auto's v. alle merken
WINTER SHELL: Een weldaad voor Uw
„kouden" motor.
N.V. Bataafsehe Import Maatschappij Verkoopkan
toor van „Koninklijke Shell" producten Den Haag
RBBBHBOBBBBHBHBi
Reel. 8044-5 49
DE FINANCIERING VAN DEN
BRUGGENBOUW
Voldoening aan de eischen van het
snelverkeer,
In de Memorie van Antwoord aan de Twee
de Kamer betreffende de begrooting van het
wegenfonds voor 1934, wijst de Minister van
Waterstaat er o.a. op, dat in de afgeloopen ja
ren de inschrijvingen bij de aanbesteding van
werken steeds belangrijk (tot 30 pet.) lager
bleken te zijn dan de ramingen, al waren deze
gesteld beneden het voor het werk bij het op
stellen van de fondsbegrooting aangenomen
bedrag.
Bedragen van 2 a 3 ton per kilometer wor
den nog voor enkele van de voornaamste we
gen in slecht terrein uitgegeven, bij beteren
grondslag echter blijven de kosten ook voor
belangrijke wegen beneden 100.000 per kilo
meter. Minder belangrijke wegen in streken
met goeden grondslag en waar de grondprijzen
lager zijn dan in het Westen des lands, be
hoeven niet meer dan 50.000 a 60.000 per
kilometer te kosten.
Bij den aanleg of de verbetering van rijks
wegen nabij de grens, wordt aan de aanslui
ting aan het buitenlandsche wegennet aandacht
gewijd.
Indien met den aanleg van wegen voor het
snelverkeer, waarover het oordeel van den
Minister gevraagd wordt, bedoeld is de aanleg
van een net van geheel vrij liggende wegen
buiten en behalve die van het Rijkswegenplan,
kan de Minister mededeelen, dat hij diem «in
leg economisch nog niet verantwoord vindt.
Het is echter zijn bedoeling, de voornaamste
nieuwe verbindingen van het Rijkswegenplan
zoodanig te doen aanleggen, dat zij aan de
eischen "van het in de naaste toekomst te ver
wachten snelverkeer met motorrijtuigen ge
heel voldoen en ook de bestaande wegen van
dat plan zoodanig te verbeteren, dat zij ge
leidelijk meer voor veilig snelverkeer ge
schikt worden.
Naar overleg met gemeenten, met wier be
bouwingsplannen de wegen in aanraking ko
men, wordt zooveel mogelijk gestreefd. Hoe
wel op het verleenen van rijksbijdragen voor
denafkoop van tollen onder de thans heer-
schende omstandigheden niet gerekend zal
kunnen worden, zal toch in den loop van 1934
nog betaling moeten geschieden. Bovendien is
het gewenscht de mogelijkheid voor het ver
leenen van zoodanige bijdragen niet volkomen
uit te sluiten. Voor dit doel moest nog een post
op de ontwerp-begrooting worden uitgetrok
ken, welke intusschen van 200.000 voor 1933
op ƒ100.000 voor 1934 is teruggebraclit.
Een contract voor de levering van nog om
streeks 50 millioen straatklinkers is loopende.
De daarin gestelde prijzen zijn hooger dan de
thans geldende marktprijzen. Toen het con
tract gesloten werd, was dit echter niet het ge
val. Bij de herziening van het thans nog gel
dende contract in 1932 zijn de prijzen verlaagd
en thans worden besprekingen gevoerd om tot
nieuwe belangrijke verlaging te geraken.
Ook de minister is van meening, dat de ver
binding Amsterdam—'s-Gravenhage behoort te
worden verbeterd. In verband hiermede is dan
ook de weg no. 4 van het rijkswegenplan door
de Haarlemmermeer ontworpen. Met den aan
leg van deze verbinding is bereids een aanvang
gemaakt. Het ligt in het voornemen, spoedig
tot uitvoering van de werken voor den weg
no. 15 door de Alblasserwaard te komen.
Bruggenbouw-
Op de wijze van financiering van den brug-
gebouw zal de minister bij de begrooting van
van het verkeersfonds terugkomen. Die finan
ciering zal moeten strekken om tegemoet te
komen aan de verhooging van jaarlijksche uit
gaven uit de versnelling van den brugbouw ten
behoeve der werkverruiming voortvloeiende,
zoodat het verkeersfonds alleen belast zou wor
den met die uitgaven, welke bij uitvoering van
den bruggebouw in het aanvankelijk voorzien
langzame tempo daarop zouden zijn gebracht.
De vermeerdering van kosten rrorden
gedekt door het gebruik van alle bruggen over
de groote rivieren met tollen te belasten, ter
wijl de bouwsommen voor de bruggen zouden
worden geleverd door een consortium van par
ticulieren.
Bestaat eenmaal de zekerheid, dat een con
sortium gevormd zal worden, bereid met het
Rijk voor dit doel samen te werken, dan zal
de minister maatregelen nemen om den brugge
bouw zoodanig te versnellen, dat uiterlijk in
1942 alle bruggen gereed zijn.
In verband met deze voornemens stelt de
regeering geen prijs op verdere behandeling
van het wetsontwerp inzake den versnelden
bruggebouw.
Uitbreiding tot 47-jarigen.
BATAVIA, 13 December (ANETA)
De regeling, waarbij aan 55-jarige, wegens
overcompleet ontslagen tijdelijke landsdienaren,
een onderstand kan worden toegekend, is tijde
lijk uitgebreid tot 47-jarigen, die in dezelfde
omstandigheden verkeeren. In de overweging
van dit besluit wordt opgemerkt, dat eenerzijós
de noodzaak noopt tot steeds verder gaande be
zuiniging, terwijl het anderzijds practisch uit«
gesloten is, dat personen van omstreeks 50 jast
nog een nieuwen werkkring vinden. j
