■Hü
BU EEN
GOUDEN JUBELTIJ
V
*/>-
De relieken van Sint Servaas.
Zonder nog te spreken over de beroemde
Schatkamer van Sint Servaaskerk, vermel
den we reeds nu de aanwezigheid van de voor
name relieken van den Heiligen Bisschop, on
afgebroken door de eeuwen heen vereerd, se
dert zijn rustplaats in 721 werd wedergevon-
den. Men vond bij het heilig lichaam zijn pon
tificaal gewaad, waarvan stukken nog in de
schatkamer te zien zijn. Men vond den sleutel,
geschenk van paus Damasus. Men vond den
bisschoppelijken staf en een tweeden staf, die
onder den naam van pelgrimstok bekend is.
doch mijns inziens niets anders is dan een bis
schopsstaf volgens Grieksch model. Men vond
ook zijn drinkbeker, volgens de legende hem
door een engel gebracht. Doch bovenal vond
men het heilig gebeente zelf.
De Maastriclitsche Reliekenschat
De Heiligdomsvaarten.
De huidige vereering van
Sint Servaas.
De viering van Mei 1934.
- :*H
i flat paf vim St. Servaas in de krocht van de St, Servaaskerk
De vereering van Sint Servaas.
Mgr. J. Wouterspastoor-deken van Maas
tricht huisprelaat van Z. H. den Paus,
kanunnik van het kathedraal kapittel van
Roermond en eere-kanunnik van Luik
m
eeutofeest
ban
Verbaas,
jSeerlanös eersten
In den kopLinks de St. Servaaskerk te
Maastricht gezien van't Vrijthof Recht»
eenige voorwerpen uit de schatkamerde
sleutel en de staf van St. Servaast eenige
kelken met in het midden een drinkbeker
en geheel rechts de pelgrimsstok van den
Heilige.
ningen, de latere Duitsche keizers en Lotha-
ringsche hertogen gaven het hooge voorbeeld
en kwamen als pelgrims naar Maastricht. Vor
sten vroegen begraven te worden bij het graf
van St. Servaas, heiligen als de bisschop St.
Candidus en de priester St. Amor kwamen et
sterven. St. Gerlach deed van Houthem uit zijn
dagelijksche bedevaart naar Maastricht, St. Ju-
liana ven Cornillon bij Luik knielde als pel
grim bij het geheiligde graf. Groote goederen
werden geschonken aan de Sint Servaaskerk, in
Nederland en België en tot in Duitschland aan
den Rijn toe.
De kerk van Sint Servaas wordt abdij en
later, kapittelkerk, in den loop der tijden wordt
zij sterk uitgebreid; een deel schijnt door Karei
den Groote gebouwd. De koning van Frank
rijk, Lodewijk XI, bouwde er de later afge
broken Lode wijkskapel.
De bedevaarten naar het graf van Sint Ser
vaas stroomden toe uit alle landen van West-
Europa. Niet enkel uit de Nederlanden, doch
uit Bohemen, Hongarije, Duitschland, Norman-
dië, Bretagne, Provence, ja, zelfs uit Savoie en
Noord-Italië.
En misschien mag wel even vermeld worden,
hoe Maastricht een voorbeeld is van die ste
den, welke aan de vereering van hun Patroon
ook stoffelijke welvaart danken, gelijk overal,
waar de Kerk in eere gehouden wordt. De naam
der stad ging door alle landen van het Westen
en dit is haar nijverheid en handel ten goede
gekomen. Door de kerk en haar kapittelschool
werd zij een centrum van wetenschap en cul
tuur, door haar reliekenschat een museum van
middeleeuwsche kunst. Doch hierop nader in
te gaan moge voor later bewaard blijven.
De vereering van Sint Servaas vond haar
officieele bevestiging, toen op de bisschoppen
vergadering te Mainz in 1049, geleid door
Paus Leo IX, keizer Hendrik III verzocht, de
levensbeschrijving van den Heilige goed te
keuren en haar in het brevier te doen opne
men, hetgeen de Paus toestond. In latere tijden
zijn herhaaldelijk groote geestelijke gunsten
door de pausen verleend.
Het grootste deel hiervan rust in de beroem
de Noodkist, zoo genaamd, omdat zij in tijden
van nood op verzoek van de bevolking wordt
rondgedragen. Dit meesterstuk van middel
eeuwsche kunst, in de 12e eeuw vervaardigd,
staat thans door de goede zorgen van deken
Mgr. Wouters in een afzonderlijke kapel ter
voortdurende vereering uitgesteld.
Het hoofd werd gevat in een zilver-verguld
borstbeeld, geschenk van hertog Hendrik van
Beieren op 't laatst der 14e eeuw, dat van ont
zaglijken rijkdom moet geweest zijn, doch tij
dens het beleg der stad onder Parma in 1579
verdwenen is. De schedel van Sint Servaas
werd echter gered en bevindt zich in het borst
beeld, dat Parma bij wijze van eerherstel
schonk.
Gedeelten der kaak werden door keizer Hen
drik II gevat in een gouden borstbeeld, en ge
schonken aan de kerk van Goslar, keizer Karei
TV kreeg een ander gedeelte, dat hij eveneens
in een borstbeeld deed vatten; de onderkaak
berust in den schat van de St. Pieterskerk te
Rome en de overbrenging daarvan wordt in
het Vaticaansche missaal herdacht. Talrijke
andere kerken in binnen- en buitenland bezit
ten gedeelten van het heilig gebeente.
Te Maastricht wordt de drinkbeker van Sint
Servaas nog gebracht aan koortslijders en ik
ken gevallen van gebedsverhooring na het
drinken uit dezen beker, die een mensch tot
ernstig nadenken stemmen.
De overweldigende rijkdom van den reliek-
schat van Sint Servaaskerk en Onze Lieve
Vrouwekerk te Maastricht, grooter dan in
welke stad der Noordelijke en Zuidelijke Ne
derlanden ook, bewijst reeds op zich, welk een
ontzaglijk centrum van vereering Maastricht in
den loop der eeuwen was en nog is. De grootsten
onder de grooten der aarde stelden er een eer
in aan de Trichter Kerken een kostbare reliek te
mogen schenken en die te vatten in schrijnen at
n ouders, die veelal meesterstukken van
edelsmeedkunst zijn. Zoo werden Maas-
trichtsche schatkamers niet alleen plaat
sen, waar gebeente of herinneringen van
onze dierbaarste en grootste Heiligen rus
ten, doch ook verzamelingen van kunst
zonder weerga.
De schatkamer van Sint Servaas is door
Mgr. Wouters thans zoo modern ingericht,
voorzien van uitstekende belichting, van
doelmatige kasten, dat zij met ieder museum
kan wedijveren.
De schat van Sint Servaaskerk bevat be
halve de reeds genoemde relieken van den
grooten Bisschop, de groote reliek van het
H. Kruis, benevens meerdere kleinere ge
deelten. Hier berusten relieken van de Moe
der Gods en van de Apostelen. Godfried van
Bouillon schonk na de verovering van
Edessa den arm van den Apostel Thomas,
gevat in een kostbaren zilveren arm. Zeven
borstbeelden bevatten relieken der Maas-
trichtsche Bisschoppen. We zien er een dal-
matiek van St. Monulphus, bouwer der
Sint Servaaskerk. In een groot aan
tal kostbare houders, doosjes van ivoor
of hout, met fijn snijwerk gesierd,
drinkhorens. In schrijnen worden tal van
relieken bewaard van Martelaren en Belijders,
de manipel van St. Franciscus van Sales, het
ontwerp eener preek van St. Alphonsus, en zoo
vele andere dierbare herinneringen aan de die
naren Gods. De verzameling kerkelijke gewaden
toont, welke meesterwerken de borduurnaald
kan wrochten. Hier staan de werken van den
Maastrichtschen meester Ulrich, het groote dub-
belkruis en de monstrans uit de 14e eeuw.
Prachtige schilderstukken uit de middeleeuwen
en den renaissance-tijd, een ongeëvenaard
altaarstuk of retóbel.
Onze Lieve Vrouwekerk bewaart een stuk
van den gordel van Maria, zoo kostbaar-heilig,
dat in vroeger tijden de priester, met de tooning
wie 2lch verzette tegen de ge
wapende macht, kon veroordeeld
worden tot een bedevaart naar
Rocamadour of St. Josse sur Mer,
beide abdijen in Frankrijk. Al
deze maatregelen wijzen op druk
bezoek. De muur, die om het
Vrijthof stond werd dan afge-
x broken en het plein overdekt
met kramen en tenten. Burgemeester en
raadsleden ontvingen ieder drie anker
wijn om gasten van hoogen rang waar
dig te ontvangen en elke kanunnik ontving
een bijzondere toelage met de verplichting ten
minste zes gasten te herbergen.
Wanneer dan eiken dag de relieken getoond
werden op den omgang aan de buitenzijde van
het priesterkoor, bood het Vrijthof een onbe-
schrijflijken aanblik en zaten de menschen tot
op de daken der huizen rondom. Ook Onze Lieve
Vrouwekerk toonde haar reliekenschat en het
werd meer dan eens een twist tusschen beide
kapittels om rechten en voorrechten.
De laatste Heiligdomsvaart vond plaats in
1573. In 1579 komt met de verovering der stad
door Parma een rampjaar over Maastricht. In
1622 en 1662 hebben wel reliekentooningen
plaats gehad, doch zeker niet buiten de kerk
en was ook het aantal pelgrims niet beduidend.
In 1797, toen de Franschen meester van ons
land werden, bleven de schatten der kerk over
't algemeen gespaard, zoowel die van Sint Ser
vaas als van Onze Lieve Vrouw, en toen in
1817 alle hoop op het herstel der kapittels moest
worden opgegeven, stonden de kanunniken ze
af aan hun kerken, die nu parochiekerk gewor
den waren. In 1829 werd de tooning der relieken
in Sint Servaaskerk hervat, voor 't eerst sedert
30 jaren. Een betere tijd brak aan, die tot heden
in schittering toenam. Doch het zou 1874 wor
den, eer de zeven-jaarlijksche Heiligdomsvaar
ten in eere hersteld werden. Mgr. Rutten. deken
van Maastricht, oefende in Sint Servaaskerk een
pastoraat uit, dat onder de voorspoedigste mag
gerekend worden. De kerk werd door Cuypers
geheel hersteld, de schatkamer weer geordend.
Het is echter vooral aan den huidigen pastoor
deken, Mgr. Wouters, te danken, dat de Heilig-
domsvaten luisterrijker zijn geworden dan ooit.
De kerkelijke feesten duren veertien dagen en
elke dag ziet in Sint Servaas een pontificale
Hoogmis, opgedragen beurtelings door alle
„Onder de Bogen". Een doorkijkje onder de groote poort van de schatkamer der
St. Servaaskerk.
belast, zich door vasten en gebed moest voor
bereiden op de heiligheid zijner handeling.
In waarheid staat men hier op heiligen grond
Het is moeilijk vast te stellen, wanneer de
zeven-jaarlijksche Heiligdomsvaarten zijn ont
staan. De eerste vermelding in officieele bron
nen vinden wij in het jaar 1440, maar het is
zeker, <jat ze toen reeds lang bestonden, hetgeen
men kan opmaken uit verleening van gunsten
door paus paus Innocentius IV en paus Innocen-
tius VI. De proost Gerardus stond in 1291 reeds
toe, dat ieder banneling gedurende de veertien
Het verguld zilveren borstbeeld van St.
Servaas- in de kérk te Maastricht.
dagen der relieken-tooning binnen de stad mocht
vertoeven. In Juli 1440 echter werd door het
stadsbestuur een verordening uitgevaardigd, die
meer houvast geeft. Zij regelt allerlei dingen
met betrekking tot de overgroote drukte
gedurende de dagen der Heiligdomsvaart. Bij
brand moesten zelfs de geestelijken en klooster
zusters helpenin ieder huis moesten kuipen
water gereed staan. Schout en manschappen
moesten steeds bij de hand zijn. Verkoop van
levensmiddelen boven den vastgestelden prijs
was strafbaarde brouwers mochten zooveel
bier brouwen als ze maar wilden, ene, S.a
Nederlandsche Bisschoppen en door andere
Bisschoppen en Abten. Dagelijks hebben dan
voor de duizenden pelgrims de plechtige too
ningen in de kerk plaats. De stad is gesierd
de feestelijkheden buiten de kerk trekken
ontelbare toeschouwers. In 1916 was 't het Spel
van Sint Servaas, in 1923 het Spel van Sint
Lambertus, beide geschreven door wijlen Chr.
Mertz en op het Vrijthof uitgevoerd. In 1930
was 't de grootsche historische optocht.
De volgende Heiligdomsvaart heeft plaats in
1937 en het daartoe ingesteld Comité is reeds
bezig aan de voorbereiding.
Het spreekt vanzelf, dat de vereering van
Sint Servaas te Maastricht in hooge eere staat.
Op het kleine altaar, tusschen de trappen, die
naar het verheven priesterkoor leiden, staat
zijn door Parma geschonken borstbeeld en
overschouwt altijd door de nazaten van hen,
die uoor hem bekeerd werden.
In de bijzondere zijkapel staat de Noodkist
met zijn heilig gebeente ter durende vereering
uitgesteld. De wekelijksche H. Mis, de Broeder
schap, die zijn naam draagt, de ze ven jaarlij ksche
Heiligdomsvaart, het meedragen van borstbeeld
en Noodkist in de plechtige processie op den
Zondag na zijn feest, 't zijn even veel ge
tuigenissen eener durende vereering. Nog wordt
aan koortslijders het water te drinken gegeven
uit de bron aan den Cannerweg, op zijn gebaar
ontsprongen.
Hoe staat het echter met de vereering buiten
Maastricht
Kerkpatroon is Sint Servaas binnen Neder
land in de dorpen Nunhem in Limburg en
verder te Dinther, Loosbroek, Erp, Borkel en
Schaft, Boerdonk, Westerhoven, Lieshout en 't
Wijbosch, naar ik meen, alle in Brabant gelegen.
In Duitschland bestaat een Sint Servaaskerk
te Immendorf bij Keulen en heeft Keulen zelf
in de St. Pantaleonkirche een Sint Servaas-
Broederschap. Luxemburg kent hem als kerk
patroon te Holztum, Harlingen, Eselbom, en
Wecker.
In België heeft het bisdom Luik Sint Servaas-
kerken te Luik, Poulseur, Grootloon, Granville,
Diepenbeek, Lautin, Sluysen en Nederheim. Te
Tongeren wordt hij eveneens vereerd, terwijl
de Heiligdomsvaart vóór den wereld-oorlog
steeds een Luiksche processie naar Maastricht
bracht, die bij het vijftiende eeuwfeest in 1884
meer dan zes duizend pelgrims telde, een tradi
tie, die hersteld moet worden.
Verder heeft België in het aartsbisdom Meche-
len Sint Servaaskerken te Schaerbeek bij Brus
sel, te Hersselt, Kersbeek, Campenhout, Raevelt,
Grimberghen en te Wemmei, waar evenals te
Maastricht en te Nunhem een bron zijn naam
draagt, die op zijn gebed ontsprong.
Ook in Frankrijk, het land, waar de Sara-
wuo verslagen werden en de Kruisvaarders
Houtsnede, gemaakt
het omdragen van de
vaas op 8
ter gelegenheid vatt
Noodkist van St. Ser*
Mei 1932.
Sint Servaas als patroon aannamen (St. Bernard
van Clairvaux predikte de Kruisvaart te Maas»
tricht), bestaat nog steeds een vrij intense ver
eering. Zoo hebben seminaries en kerken Sint
Servaas als patroon te Parijs, Quimper. St.
Brieux, Alet, St. Malo, Rance, Vannes, Rennes,
Escoutloc, Poitiers, Tours, Guérante, St. Riquier,
Corbie, St. Wandrille enz. enz.
Praag bezit een groote reliek van Sint Servaas,
St. Pieter te Rome eveneens.
Zóó staat 't op dit oogenblik.
Er is een oogenblik aan gedacht om de Heilig
domsvaart van 1937 te vervroegen en ze het
volgend jaar te houden bij gelegenheid van de
1550ste sterfdag-herdenking. Overwegingen van
practischen aard hebben hiervan doen afzien.
Een Heiligdoihsvaart organiseeren is geen klei
nigheiddaarvoor is meer tijd noodig dan
thans nog ter beschikking zou staan, wil men
althans bereiken, wat men van plan isde
Heiligdomsvaart hernieuwen en grootscher doen
zijn dan ooit.
In 1934 zal dus uitsluitend de sterfdag van
Sint Servaas herdacht worden en de Maasbode
heeft reeds een vrij uitvoerig bericht omtrent
de plannen doen verschijnen. De groote processie
op 13 Mei, waarin al de heilige Relieken zullen
meegedragen worden, hetgeen anders slechts
in het jaar der Heiligdomsvaart gebeurt, de
onthulling van het Sint Servaasmonument en
fontein op het Vrijthof, de daaraan verbonden
groote betooging van katholiek Maastricht en
van laten we hopen katholiek Limburg
en Nederland, dit alles vraagt veel arbeid.
Daarom stelde Mgr. Wouters, pastoor-deken van
Maastricht, ook reeds een paar maanden geleden
het voorbereidend comité samen en wanneer
ieder lid daarvan even veel frissche energie
betoont als onze vier en tachtig-jarige jeugdi,4e
deken, dan is het welslagen verzekerd.
Maastricht bereidt zich inderdaad voor op een
ferme krachtsinspanningde oprichting van
het monument is reeds zoo goed als verzekerd.
het eerste nummer van het Sint Servaas-
maandblad verschijnt omstreeks Kerstmis. Het
is een eere-taak voor Maastricht, te zorgen, dat
de vereering van Sint Servaas weer door heel
Noord-Nederland gaat opbloeien en niet blijft
onderdoen voor de vereering in het buitenland.
Wij hebben onze Beschermers harder noodig
dan ooit. Nu menschelijke kracht het niet meer
alléén af kan en wij zelf geen weg meer vinden
in de moeilijkheden van den tijd, is het geraden
zich te wenden tot hen, die van ouds onz®
voorsprekers waren bij Hem, die het lot van
ons allen in Zijn Hand houdt. Die voorsprekers
hebben recht op onze beden om hulpzij zijn
onze volksgenooten, Bonifacius, Willibrord,
Lambertus en drie eeuwen vóór hen Sint
Servaas.
Het is in dezen zin, dat wij de herdenking van
zijn sterfjaar moeten zien. Meer dan vroeger
nog hebben wij Sint Servaas noodig, den behou
der van het Geloof, den bestrijder der ketterij,
den beschermer tegen allen tegenspoed. In de
middeleeuwen werd Sint Servaas zoo bijzonder
aangeroepen in tijd van tegenspoed en in finan-
cieele moeilijkheden, dat men leege beurzen
hing bij zijn beeld. Nu, wij zullen de Neder
landsche schatkist maar niet er bij zetten, maar
wij kunnen wél in deze tijden een heel bijzonder
gebed richten tot hem, die zijn volk zoo vaak
bijstond en redde.
Op 12 en 13 Mei 1934 moet niet enkel Limburg.
Nederlandsch en Belgisch, en Luik rond het
graf van Sint Servaas staan, maar moet heel
Nederland daar vertegenwoordigd zijn.
Dr. D. S.
De schatkamer van St. Servaas met de
gereden vitrine.
bekend, dan dat hij volgens de overleveringen
priester was en bewaker van Christus' graf te
Jeruzalem, eer hij als missionaris naar onze
landen kwam.
Maar van zijn werken als bisschop weten wij
meer. Wij vinden hem in 343 op de kerkverga
dering van Sardica in den Balkan, waar hij een
der felste bestrijders was van de Ariaansche
ketterij, de dwaalleer, die Christus' Godheid
ontkende en die met ontzettende snelheid zich
over heel de Kerk tot in het Westen toe ver
spreidde. Wij vinden hem eveneens op de kerk
vergadering van Rimini in 359, waar de Griek-
sche spitsvondigheid het een oogenblik wist te
winnen van de Latijnsche wijsheid en waar
Sint Servaas een der drie, later een der twintig
bisschoppen was, die niet in de strikken van
den keizer van het Oosten verward raakte. Wij
weten van hem, dat hij als vredesgezant van
keizer Magnentius naar keizer Constantius
werd gezonden. Wij weten, dat h(j het was, die
Er is weinig bekend van de eerste vereering,
die ongetwijfeld onder het volk moet bestaan
hebben, reeds aanstonds na zijn dood. Maar
wanneer men weet, dat de bisschoppen Monul
phus en Gondulphus op het einde der 6e eeuw
boven het graf van Sint Servaas een kerk kon
den bouwen, die zelfs door Gregorius van
Tours, 'n man. die toch heel wat van de wereld
gezien had, een magnum templum werd ge
noemd, dan moet in dien tijd reeds die ver
eering een zeer grooten bloei bereikt hebben.
De groote stoot lijkt me echter gegeven door
het feit, dat Karei Martel in zijn campagne
tegen de Saracenen tot beschermer zijner legers
Sint Servaas uitriep, den Heilige uit zijn eigen
geboorteland, wiens opvolger St. Hubertus,
Karel's vriend en raadsman, was. Een der
groote veldslagen in de buurt van Poitiers, ge
leverd in Mei 726 werd door Karei Martel ge
wonnen onder aanroeping van Sint Servaas.
Overgroot was de behaalde buit en Karei zond
den bisschop Willegisus van Verdun met rijke
geschenken naar Maastricht om er boven het
graf van Sint Servaas een kostbaar altaar te
bouwen.
Het was toen, dat het lichaam van Sint Ser
vaas, in vroeger tijden verborgen uit vrees voor
de invallende barbaren, werd teruggevonden
met al de schatten en relieken der kerken van
Tongeren en Maastricht. De juistheid van het
verhaal van den priester Jocundus werd bij de
herstellingswerken in de vorige eeuw onder
Cuypers bevestigd.
Van dien tijd af ging de roem van Sint Seri
vaas door alle landen van het Westen en werd
Maastricht meer nog dan vroeger een stad van
bedevaarten. De Karolingische keizers en ko-
Den 13den Mei 1934 zal het vijftienhonderd
en vijftig jaren geleden zijn, dat Sint Servaas.
de eerste bisschop van de Noordelijke Neder
landen, de eeuwige belooning ging ontvangen
Voor den geweldigen arbeid in onze landen ter
eere Gods verricht.
Gelijk in 1884 het vijftiende eeuwfeest op
luistervolle wijze werd gevierd, zal ook deze
herdenking een bewijs worden van vertrouw-
volle vereering jegens den held Gods, die de
blijde boodschap kwam brengen aan de Neder
landen.
Nu de plannen beginnen te rijpen en reeds
In voorbereiding zijn, wordt 't tijd de aandacht
wat dringender te vestigen op deze groote fi
guur in onze geschiedenis. De zevenjaarlijksche
Heiligdomsvaarten te Maastricht zullen aan geen
onzer geloofsgenooten onbekend zijn, doch Sint
Servaas verdient beter dan eene zevenjaarlijk
sche herdenking en vooral in onze dagen kan
het geen kwaad zich eens te herinneren, dat wij.
Katholieken, in hem een beschermer en voor
spreker bezitten, wiens hulp wij niet kunnen
ontberen. Hij blijft immers voor ons een na
tionale Heilige en een nationale glorie.
Omstreeks het jaar 336 werd Sint Servaas,
Baar men meent Armeniër van afkomst, tot
tienden bisschop van Tongeren verkozen.
Van zijn leven vóór dien dag, is ons niets
op a. synode van Keulen den
Ariaanschen bisschop dier stad
deed afzetten en hij ook door
deze daad de redder werd van de Katholiciteit
in onze landen. Daarenboven kennen we van
hem minstens twee Rome-reizen, waar hij van
Paus Damasus den sleutel ten geschenke ont
ving, die vijlsel van de ketenen van St. Petrus
bevat en die nog in de schatkamer zijner kerk
te Maastricht bewaard wordt.
Deze onvermoeibare reiziger voor den Heer
vond daarbij den tijd om in zijn bisdom onder
zijn geloovigen de Ariaansche ketterij uit te
roeien en in zijn nog voor een groot deel hei-
densch bisdom het Christendom hecht en' on
vergankelijk te vestigen. De overlevering wil,
dat het op goddelijke ingeving was, dat hij uit
Rome weergekeerd en Tongeren, de rijke stad.
vindend in een leven van weelde en lichte ze
den, zijn zetel overbracht naar Maastricht, de
Romeinsche vestingstad, die veiliger leek in
een tijd, waarin zich de komende stormen en
de invallen der Barbaren begonnen af te tee
kenen. Het was dan ook te Maastricht, dat hij
stierf in 384, den 13den Mei.
De afwezigheid of vernietiging van betrouw
bare geschiedkundige bronnen in het woelige
en troebele tijdperk, dat na den dood van Sint
Servaas volgt, maakt eenig voorbehoud noo
dig omtrent onderdeelen van de geschiedenis
van den Maastrichtschen zetel, doch zeker
staat vast, dat een groot aantal Bisschoppen er
den kromstaf voerden. Vast staat de overbren
ging der kerkelijke goederen uit Tongeren en
de bevestiging van den zetel te Maastricht door
St. Domitianus, in 560 overleden. Vast staat de
bouw van een groote Sint Servaaskerk op het
graf van Neerlands eersten Bisschop door zijn
opvolgers St. Monulphus en St. Gondulphus. De
geschiedenis kent den bisschop-wonderdoener,
St. Perpetuus, den bisschop-godgeleerde, St.
Evergisus, St. Joannes Agnus, het Lam, uit
wiens staf bloemen ontbloeiden. St. Amandus,
die afstand deed van den zetel om in Vlaan
deren te gaan arbeiden, St. Remaclus, vriend
en leermeester van Heiligen, St. Theodardus,
gevallen voor de rechten zijner kerk, St. Lam
bertus, martelaar, gevallen als strijder voor de
onschendbaarheid van het huwelijk, St. Huber
tus, den raadsman van Karei Martel en over
brenger van den zetel naar Luik, waar tien
tallen bisschoppen hem zijn opgevolgd tot den
huidigen dag.
