EEN OUD EN MODERN PROBLEEM
„AUSLANDDE UTSCHTUM".
DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN.
STADSNIEUWS
WEEK
57ste JAARGANG.
MAANDAG 19 FEBRUARI 1934
No. 16876
BUREAU: KOEMARKT 4, SCHIEDAM.'
TELEFOON INTERCOMM. No. 68085
dermetSv vereenigde Glasfabrieken
langvingers in actie
burgerlijke stand
I
LANIPEKAP
ORNAMENTEN
rijwiel opgespoord
gestolen auto teruggevonden
SCHEEPVAART
SCHIEDAM, 18 Febr. Aangekomen: s.s.
Tomislav, van Santander om te dokken in de
Wilhelminahaven; Duitsch s.s. Goslar, met olie
van Koba via Rotterdam voor N.V. Schieveem;
s.s. Tangsha, met stukgoed van Hamburg; Jap.
s.s. France Maru met stukgoed van Hamburg,
3 vn-tJde Wilhelihinahaven.
kethel
ZWIJNDRECHT.
DERTIG MILLIOEN DUITSÓHERS
BUITEN DE GRENZEN.
Geen politieke of cultureele
invloed.
NOTEERING MOUTWIJN EN
SPIRITUS.
DE THERMEN VAN DIOCLETIAAN
TE ROME.
BELANGRIJKE RESTAURATIES.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
DRIE BLADEN
De ABONNEMENTSPRIJS van de NIEUWE
SCHIEDAMSCHE COURANT bedraagt, franco
bij vooruitbetaling:
Per drie maanden ƒ3.25; per maand ƒ1.10;
per week 25 cents.
Bij bezorging franco per post bedraagt de
abonnementsprijs per drie maanden 3.75, bij
vooruitbetaling.
LOSSE EXEMPLAREN zijn steeds aan ons
bureau Koemarkt 4 verkrijgbaar a 5 cents
per stuk.
POSTCHEQUE- en GIRODIENST No. 81440.
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt:
Voor 16 regels ƒ1.55 elke regel meer 25 ets.
Bij contract aanzienlijke reductie.
Geen prijsverhooging voor den Zaterdagavond
Reclames tusschen den tekst dubbel adv.tarief.
Liefdadigheidsadv. half tarief. Voor Liefdadig-
heidsadv. worden geen contracten afgesloten.
Kabouter-advertenties: 5 regels 0.50; 10
regels ƒ1.15 regels ƒ1.50, bij vooruit
betaling. Porto voor opzending van brieven
gelieve men bij te voegen.
Graris-On"evallenverzekering 500.bij overlijden door een ongeval; 500.bij verlies van beide handen, voeten of oogen; 250.bij verlies van één hand, één voet of één oog; 150.bij verlies van een duim; 75.bij verlies van
een wijsvinder 50bij verlies van twee voorste ledematen alle vingers van een hand; 25.hij verlies van eiken anderen vinger. De Verzekering loopt op de voorwaarden als eenmaal per maand in dit blad wordt afgedrukt.
R. K. FABRIEKSARBEIDERSBOND
Vrijdag jJ. hield deafdeelingS*^
den Ned. R. K. Fabneksarbeide
Willibrordus" een druk bezoc
rinS- - bracht de voorzitter,
In zijn openingswoord leden hartelijk
de heer M J. V^°^ing in het afgeloopen
dank voor de vertrouw(je, hierop ook
laar ondervonden.^^
aanwezVen oen Zalig Nieuwjaar toe.
T™°de notulen waren goedgekeurd, was
het woord aan den eerw. adviseur ter be
handeling van het onderwerp „Nationaal-
socialisme
Uitvoerig ging spr. na, welke voor- of na-
deelen deze beweging zou kunnen brengen. Na
een overzicht te hebben gegeven van wat in
het buitenland is gebeurd, stelde hij de vraag,
of wel de heer MusSert den weg naar de wel
vaart zou vinden en niet de heer Colijn, die
een wereldreputatie geniet.
Ook op sociaal terrein achtte spr. het natio-
naal-socialisme van geen waarde. De program
ma-punten van deze beweging zijn bij ons
oud. Ze staan al in de encyclieken
Novarum" en „Quadragesimo Ann°"' dement
Spr. herinnerde aan het vastenamendement
van het Episcopaat en hij ^«^e' beijveren
vertrouwen uit, dat allen zich zouenJ oods_
om de eenheid op sociaal-, Po11
dienstig terrein te bewaren. k
Nadat de voorzitter den
de Olie- en ^abriek afovi ^evoerd^he-
nevens een - reffende jeugdkampen. Voorts
*e vergadering ^er
standsorganisatie en de te houden retraite voor
werkloozen.
Door de verificatie-commissie werd bij monde
van den heer Weber gunstig verslag uitge
bracht en ten slotte volgde de rondvraag. Hier
bij werd de aandacht gevraagd voor de kost
gangers. Als dezen in de kost lagen in een ge-
zin, waarvan het hoofd zonder werk is dan
moet dit 2/9 als steun missen van wat de kost
ganger betaalt. Tevens werd gesproken over de
wachtdagen der werkloozenkas De vragen
stellers werden door den voorzitter beantwoord.
Ten laatste richtte de geestelijk adviseur een
opwekkend woord tot de leden
Naar de voorzitter hierop nog meedeelde, zal
ri^7, Jeriadenng P^ts vinden op Don
derdag 22 Maart met als spreker den bonds-
penmngmeester, den heer j. Heynis, die het
onderwerp „De werkloozenkas en wij" zal be
handelen.
R. K. VROUWENBOND
Den leden wordt er de aandacht op geves
tigd dat de aangifte tot het volgen van den
cursus „Ziekenverpleging aan huis" nog slechts
enkele dagen mogelijk is, zoodat spoedige op
gave dringend gewenscht is.
Zooals bekend mag worden verondersteld,
wordt deze cursus gegeven door mevr. Peters
Kalf, die verleden jaar den Moedercursus
leidde.
Aangifte moet geschieden bij mevr. M. van
Oppen, Hoogstraat 183, tel.
GRIINO
Oe vereeniging van Groningers hier ter ste-
hield Zaterdagavond weer eens een
ArnsS6 bijeenkomst in de bovenzaal van de
^^"openingswoord van den voorzitter,
tnd een Veenkamp schaarden allen zrch
verscheM *Cht Groningsche koffietafel, waarna
hS opvS^^en hun krachten toonden by
Tusschen de toneelstukjes.
Schilperoord ukken in maakte d
de muziek tijd^k en deze verzorgde ook
ding van den heer 1* bal' dat stond 0111
Schilperoord.
SOIRéE VAN „POLYHYMNIA"
Zaterdag heeft de gemeil opni,ing
Polyhvmnia", dirigent P^d» zangvereemgmg
R. K. Volksbond haar ja v; d. Putten, in d
gehouden. ^Jksche feestavond
In zijn openingswoord wev+
de heer A. de Bruin, de e de voorzitter,
geen lid van de vereeniging ^ezigen, die nog
om het koor te komen verste^611, er toe op,
Het programma bestond o.a.
ten van den humorist L. de Bru;'1 voordrach-
van mevr. Jurgens—van Wiering etl liederen
den heer J. C. M. Feltzer en mevr. j?' die door
Feltzer resp. met fluit en piano begel% Berck-
Later voerden de beide accompagna werd.
kele nummers tezamen uit. rs en-
De Hakkert-band zorgde voor VTooiijk
wisseling en ook bij het bal verleende hij ^af
werking.
In den nacht van Vrijdag op Zaterdag zijn
twee inbraken gepleegd, n.l. in de distilleerde
rij van de fa. Van der E. aan de Korte Haven
en in het bureau van Gemeentewerken, even.
eens aan de Korte Haven.
Uit het kantoor van de distilleerderij
worden postzegels cn statistiek zegels vermist,'
ter waarde in totaal van ongeveer 10 gulden,
terwijl uit het kantoor van Gemeentewerken
vermist worden 35, zegels en een kistje si-
garen.
Aangiften van 1516 Februari.
GEBOREN, Gerrit, z. van C. Heus en C.
Hess, Prins ï'rederik Hendrinkstraat 17.
Maartje d., van W. J. Schouten en K. van
Otterloo, Prof. Kam. Onneslaan 154. Antonia
en Simon d. en z. van K. C. Beumer en M. H
Muis, Groenweegje 79. Hendrika M„ d. van
J. Sonneveld en W. van Dijk, Prof. Kam. On
neslaan 135. Wilhelmus Chr., z: van P. W.
M. Westdijk en C. H. J. van Konijnenburg,
Voitastraat 22. Cornells L., z. van C. Swage-
makers en H. M. de Gier, van Leeuwenhoeck-
straat 42. Daniël, z. van P. J. de Bruijne
en A. J. W. Stout, Rubengplein 19.
OVERLEDEN: M. Walraven, 86 j., weduwe
van R. Ponse, N. Haven 225.
Laat Uw
door ons overtrekken
en bij verhuizing uw
I
Mag, ,,'t LICHTPUNT". Hoogstraat 109, Tel.
overhangen volgens
voorschrift G. E. B
Reel. 132S l
A- S. V.-VARIA
ASV 1 heeft gisteren een volledig Martinit in
een spannenden strijd met 3—2 geklopt; ASV 2
verpletterde Delfshaven 2 met 16—0; ASV 3
klopte. Feijenoord 16 met 9—0; ASV 4 verloor
haar uitwedstrijd tegen The Rising Hope 7
met 34.
De recherche te Rotterdam heeft bij een
rijwielopkooper aldaar een rijwiel in beslag
genomen, dat hier ter stede ten nadeele van
H. uit de Van Ostadelaan ontvreemd was.
Zaterdagavond is op de Nieuwe Haven een
luxe auto van H. J. van E., wonende te Rotter
dam, gestolen. Later is- de auto te Rotterdam
onbeheerd aangetroffen.
EEN ERG HUMANE PATROON
De politie heeft D. v. d. B. van hier aange
houden, die zijn patroon bestolen had. De pa
troon wenschte echter geen strafrechterlijke
vervolging, waarop de man weer vrij gelaten
is.
DOOR EIGEN ONVOORZICHTIGHEID
Zaterdagavond stapte de 74-jarige C. B. van
hier uit 'n rijdende autobus. Hij viel en be
kwam een bloedende hoofdwonde. Een pas-
seerend marinier heeft den man naar dr. van
den Berg gebracht, die hem heeft verbonden.
ONGEWENSCHT BEZOEK
Mej. L. van G. uit de Nieuwe Buurt ontving
Zondagmiddag geheel onverwachts bezoek van
een man, H. van B., die bij haar in hetzelfde
hofje woont. De man, die in kennelijken staat
van dronkenschap verkeerde, greep de juffrouw
die alleen thuis was, bij de keel en wierp haar
op den grond. Zij zag echter kans los te ko
men, vluchtte naar buiten, doch de man zette
haar na. Toen de politie verscheen, koos de
man het hazermad.
DOOR STEEN GERAAKT
Aan den politiepost aan de Groote Markt
heeft de politie gisteren den 9-jarigen W. van
R. verbonden, die een steen tegen het hoofd
gekregen had en daardoor bloedend was ver
wond. Hij moest zich onder donktersbehande-
ling stellen.
AANRIJDING
Zaterdagmorgen is de 16-jarige wielrijder W.
K. in de Gerrit Verboomstraat aangereden
door een hem passeerenden vrachtauto, be
stuurd door M. van B. uit Rotterdam. De fiets
werd vernield; de wielrijder kwam er zonder
kleerscheuren af.
SCHIEDAM, 19 Febr. Vertrokken; Duitsch
s.s. Goslar, met stukgoed naar Hamburg.
KNIP- en NAAILESSEN.
Onze plaatsgenoote mej. M. v. Beurden, ge
diplomeerd leearres in modevakken, heeft zich
als zoodanig gevestigd. Zij zal les geven in
naaien en knippen, terwijl ook gelegenheid zal
worden gegeven in enkele andere aanverwante
vakken te worden opgeleid.
PROCES-VERBAAL
Heden werd door de politie dezer gemeente
procesverbaal opgemaakt tegen een persoon,
die zich schuldig gemaakt had aan dief
stal van een rijwiel ten nadeele van v. P. al
hier. Het rijwiel werd begin Januari j.l. ont
heemd op het terrein van de Groenten- en
fruitveiling.
Proficiat met je vrijspraak, Wat z(j. de
rechter?
Dat ik den volgenden keer beter moet op
passen.
Hij heeft gelijk, dan moet je rubberzolen
onder je schoenen laten zetten!
(Marius).
Stamboom-kennis, het nieuwste leervak op de Duitsche scholen. Leerlingen van
't Lette-instituut te Berlijn tijdens het onderricht in afstamming en verwantschap.
(Van onzen Correspondent).
B e r 1 ij n, Februari 1934.
Er is in den laatsten tijd weer veel sprake
van het z.g. Auslanddeutschtum en het Derde
Rijk is bezig zijn positie ten opzichte van d;
verschijnsel te bepalen. Duitschland zelf her
bergt een dikke 60 millioen inwoners. Volgens
schattingen wonen er nog 30 millioen Duit-
schers aan gene zijde van de rijksgrenzen en
deze cijfers zijn wel voldoende om het for
maat aan te geven van het probleem, door het
woord „Auslanddeutschtum" vertolkt.
Wanneer men deze kwestie benadert, wordt
men getroffen door den enormen omvang van
den menschelijken export dien onze buren
sedert eeuwen bedreven hebben. Want onder
de dertig millioen Auslanddeutschen zijn die
genen, die zich met hun nieuwe omgeving vol
komen versmolten hebben, niet inbegre
pen En dat is nog het grootste deel. Hoeveel
Duitschers een klein land als Holland b.v. ge
absorbeerd heeft, is in de verste verte niet na
te tellen, maar het is in elk geval zeer aanzien
lijk. Amerika heeft er natuurlijk nog veel meer
in zich opgezogen. Toen de Staten gegrondvest
werden, heeft het maar aan één stem in het
toenmalige congres gehaperd, of de taal van
het nieuwe land was Duitsch geworden. Vol
gens sommige schattingen zou een derde deel
van de 120 millioen bewoners dezer republiek
van Duitschen oorsprong zijn, maar het over-
groote deel ervan is niet meer „hyphenated",
zooals de oude Rooseveldt het noemen zou.
Het is volkomen in de angelsaksische gemeen
schap opgegaan en zelfs de familienamen wer
den meestal voldoende verbasterd om den
Duitschen oorsprong onkenbaar te maken.
Geschiedkundig beschouwd wortelt het Aus
landdeutschtum in de 12de eeuw. Zooals men
weet, werd in die dagen om het aangezicht
van Europa gevochten, net zooals dat tegen
woordig nog geschiedt en zooals het in de toe
komst waarschijnlijk nog veel meer plaats zal
grijpen. Zal Europa Slavisch of Germaansch
worden, 'dat was in die dagen de vraag, die
voorloopig op het slagveld van Lenzen door
het zwaard ten gunste van de Germanen beant
woord werd. In dien slag werden de Slaven
verpletterend verslagen en eerlang werden ze,
helaas met al te zachte hand in de rich
ting teruggedrongen van de paragien, welke
zij nimmer hadden behooren te verlaten. Bij
hun terugtocht werden zij op den voet gevolgd
door Germaansche kolonisten, die in sommige
gevallen nog veel harder liepen dan de Slaven
zelf. Maar dat was meestal aan bijzondere om
standigheden te danken. Zoo liet de Duitsche
Orde verscheidene nederzettingen midden in
het nog geheel slavische land neer en zulks
om er het Christendom te verspreiden. Rauw
en ongelikt als die oude ridders geweest mogen
zijn, staken zij in ieder opzicht toch kophoog
boven hun heidensche entourage uit en daar
aan is het te danken, dat in de Baltische lan
den een gemeenschap tot stand kwam, waar
het Deutschtum, hoeverre het ook in de min
derheid mocht zijn, toch het heft in handen
kreeg en de lakens uitdeelde. Dit verschijnsel
is waard gesignaleerd te worden, want ner
gens elders is het den Duitschers gelukt met
hun millioenen-export van menschen in poli
tiek of cultureel opzicht ook maar iets te be
reiken, hetzij dan in de negentiende eeuw, toen
zij in Afrika met negers te doen kregen. Zij
verschillen in dit opzicht dus zeer aanzienlijk
van hun angelsaksische neven, die zulk een
aanzienlijk deel onze globe voor alle toekom
stige tijden angliceerdea of met de Spanjaar
den, de Portugeezen, de Arabieren, die hun
stempel ook onuitwischbaar op heele stukken
der aarde wisten te drukken.
Tot op welke groote afstanden de Germanen,
de terugtrekkende Slaven soms voorbij holden,
wordt o.a. aangetoond aoor de Saksen, die tot
diep in Zevenburgen doordrongen en daar een
gemeenschap stichtten, welke tot op den dag
van heden bestaat en als een der voornaam
ste sieraden van het Auslanddeutschtum aan
gezien werdt. Deze Saksen werden echter door
de lokale vorsten naar die ver verwijderde stre
ken geroepen en namen van meet af aan een
bevoorrechte plaats in. Deze kwam hun van
natuurwege toe, want ofschoon het hier om
gewone boeren gaat en niet om adellijken zoo-
als in het Balticum, stonden ook deze boeren
ver boven het niveau van de inboorlingen te
midden, waarvan zij zich vestigden.
Maar bovendien ontvingen zij direct bij aan
komst allerlei privileges, welke hun voldoende
recht en lijfszekerheid waarborgden om naar
eigen zeden ongestoord voort te leven en op
die manier een Duitsch eiland zoo ver van de
groote Germaansche gemeenschap te kunnen
handhaven.
Deze Saksen vormen echter toch een uitzon
dering, want zij trokken niet alléén naar het
toen nog zoo verre Oosten heen. Beduidende
golven vergezelden of volgden hen maar deze
zijn op den duur in de gindsche gemeenschap
pen opgegaan. Soms heeft dat lang geduurd en
hebben zij nog tijd gehad aan tal van steden
of dorpen een Duitsch cachet te geven; kleine
splinters hebben zich moeizaam tot in deze
eeuw toe gehandhaafd, maar tot iets groots of
duurzaams hebben zij het nergers en nimmer
gebracht.
De drang naar het Oosten is tot in de 15de
eeuw toe levendig over de Germanen gebleven
en landverhuizing vond geregeld plaats. Maar
dan treedt een stilstand in en blijft de Ger
maansche boer liever thuis.
Hierin kwam weer een verandering, twee
honderd jaar later, toen de zon der Turken
ter ondergang begon te neigen. De Moskovie-
ters joegen de Ottomanen meer en meer in de
richting van Konstantinopel terug en daardoor
kwam veel land vrij dat gekoloniseerd behoor
de te worden. Daar de tsaren hun eigen moe-
jiks kenden en derhalve niet hoog aansloegen,
keken ze naar elders heen om goed menschen-
materiaal voor hun doeleinden te vinden en
eerlang bereikten hun invitaties de Duitsche
gauwen. Aldus werd de tweede groote golf
van landverhuizers naar het Oosten ingeluid.
De lui trokken nu naar de Wolgaoevers, waar
zij aaneengesloten nederzettingen grondvest
ten, die, ook al weer met privileges toegerust,
den strijd om het bestaan tamelijk gemakke
lijk voeren konden. De Zwaben reisden niet
zoo ver, maar nestelden zich in het Banaat en
hier ligt de oorsprong van die Auslanddeut
schen, welke over Hongarije en Joego-Slavië
verdeeld werden. De Boheemsche Duitschers
dateeren nog van de eerste golf. De lui hadden
het in zooverre gemakkelijk, dat zij direkt aan
hun land van oorsprong aan bleven leunen
maar zij maakten de fout met de Tsjechen in
vrede te leven in stede van dezen naar Siberie
te zenden en van deze fout zijn zij nu het
slachtoffers. Het heerlijke Boheemsche land is
in de Slavische greep geraakt en een knappe
kerel, die het er weer uit los krijgt.
Wat cijfers betreft staat deze tweede groep
ver boven de eerste en vooral boven de Zeven-
burgsche Saksen. Maar wat kwaliteit betreft
doet ze dat niet. Naar Zevenburgen en vooral
naar het Balticum trok een deel van de fine
fleur der natie mee en in deze landen is er
dus van den beginne af aan een ,,Führer
schicht" geweest, zooals dat tegenwoordig heet
en deze wist werkelijk leiding te geven. Boven
dien hadden de Zevenburgers een soort auto
nomie en een eigen rechtspraak. Zulke voor
rechten hebben de Wclga-Duitschers en de
Banater-Zwaben nimmer gekend. Het waren
ook maar eenvoudige landlieden, zonder veel
geestelijk weerstandsvermogen tegen hun om
geving. Had deze het er van meet af aan op
toegelegd hen te absorbeeren, dan ware dat
makkelijk geschied. Maar men liet de lui in
hun eigen jus gaar koken en bekommerde zich ef
niet om. Door de wet der traagheid bleven ze
dus Duitsch een verschijnsel, dat overigens
door grondbezit in de hand gewerkt werd. Dit
bezit voorkwam het nomadiseeren., dat in de
tegenwoordige maatschappij „zoeken naar een
betrekking" genoemd wordt en de daaraan ge
paarde lekkages.
De uitvinding van de stoomboot gaf den
stoot tot een derde golf van landverhuizing,
die nu echter niet naar het Oosten maar naar
het Wesren gericht zou wezen. Het karakter
dezer moderne emigratie verschilde ook op
twee punten van de oude. Er waren nu geen
vorsten meer, die de verhuizing aanwakkerden
en beschermden en het waren ook geen groe
pen van honderden koppen sterkte meer, die
zich bij elkaar aansloten om een door anderen
uitgewerkt plan ten uitvoer te brengen. Ieder
ging nu op eigen vuist; soms met medenemen
van een talrijk gezin en soms ook in los ver
band met wat dorpsgenooten. Maar alle voor
waarden waren toch gegeven om een assimi
latie met de nieuwe omgeving zoo zeker als
mogelijk te maken. Desniettemin werden er
hier en daar toch nog aaneengesloten gemeen
schappen gegrondvest, welke aanleding hadden
kunnen geven tot de stichting van meerdere
„dominions beyond the sea", maar deze ge
legenheid liet men ongebruikt voorbijgaan. In
Brazilië b.v. en in Chili zijn de. kansen daar-
SCHIEDAM, 19 Februari. Olficieele noteering
van de commissie uit de Kamer van Koop
handel.
Moutwijn
Moutwijn per H. L. ad 46 pet. 10.
Spoeling
Spoeling ƒ0.80 a ƒ0.90.
toe een tijdlang zeer schoon geweest, maar
toen kwam de kortzichtige Heimath met eigen
hand roet in het eten werpen. Bismarck die
eiken landverhuizer als een soort landverra
der beschouwde, stopte de emigratie naar Zuid-
Amerika en wakkerde de Franschen bovendien
zeer laat ging Duitschland zelf tot het verwer
ven van kolonies over en daaruit ontstond een
nieuwe maar onbeduidend stukje Ausland
deutschtum.
Van meer beteekenis is dat enorme heir van
handelsreizigers, bureaubedienden, geleerden,
ingenieurs, kooplieden, doktoren enz. enz., die
Duitschland echter voor een tijdje verlaten en
dat dan met de bedoeling te gelegener tijd
weer terug te keeren. Deze groep, die vele
tienduizenden van meestal intelligente en hoog
ontwikkelde menschen telt, wordt in het Aus
landdeutschtum meegerekend en vormt er met
de Zevenburgers als het ware de garde van.
De laatste groep Auslanddeutschen wordt ten
slotte door diegenen gevormd, welke door
Versailles van het moederland afgesneden en
nog niet over de grenzen geworpen werden
zooals dat in Polen veelal het geval was.
Al deze groepen en groepjes samen tellen,
gelijk reeds gezegd, bij de 30 millioen koppen
en dat daaruit nog al wat soesah kan ontstaan,
spreekt wel van zelf.
De groote thermen van Diocletianus, eens de
glorie van het oude Rome, met hun reeksen
zwembaden, sporthallen, speelzalen, biblio
theek etc., zijn tot op den huidigen dag groo-
tendeels bewaard gebleven en tevens in ge
bruik voor verschillende doeleinden.
Aan de Piazza Esedra staat de groote kerk
van Santa Maria degli Angeli, waarin op de
nationale feestdagen de kerkelijke plechtig
heden worden gehouden. Ze ziet daardoor
regelmatig den koning en Mussolini binnen
haar muren, alsmede alles, wat te Rome een
vooraanstaande positie bekleedt. Maarschalk
Diaz, de overwinnaar van Vittorio Veneto,
ligt er in een praalgraf begraven.
Het aanzicht van de Santa Maria degli
Angeli van de buitenzijde doet direct den
zwaren baksteenbouw der Romeinen herken
nen. De Scuola echter en het museum zijn
dermate ingebouwd, dat de oorspronkelijke
contouren bijna geheel verdwenen zijn.
Het museum bevindt zich in de gebouwen
van een klooster, dat door Michelangelo tege
lijkertijd met de Santa Maria degli Angeli uit
de ruïnen van de thermen werd opgebouwd.
Een met affiches volgeplakte muur, die langs
de Via Cernaia loopt, verbergt het voor het
oog. Een gedeelte van het voormalige klooster
ligt achter dezen muur en dit gedeelte werd
tot dusver als rommelbergplaats gebruikt. Er
is verder ook het rijkskantoor in gevestigd,
waar alle schilderstukken moeten worden ver
zegeld, die uit het land worden uitgevoerd.
Het is dus aan velen kunstminnaars welbe
kend.
Deze kunstminnaars weten echter niet, dat
het onoogelijke gebouwtje behoort tot een
serie huisjes met fraaie, aan Michel Angelo
toegeschreven portieken, waarin vroeger Kart
huizers hebben gewoond.
Deze huisjes nu zullen binnenkort worden
vrijgelegd en gerestaureerd, de tuintjes en
binnenplaatsjes er tusschen in ordelijken toe
stand worden gebracht. Door het afbreken van
den muur zullen ze van de Via Cernaia uit
zichtbaar worden en grootelijks bijdragen tot
verhooging van het stadsschoon ter plaatse.
Als afsluiting wordt een lage balustrade ge
maakt, met een versiering van amforen.
Reeds in de Middeleeuwen stond op den
grond, waarop nu de huisjes staan, een kerkje,
gewijd aan San Ciriaco, dat door Karthuizers
bediend werd. In 1561 droeg Paus Pius IV
dezen Karthuizers op, in de ruïnen van de
thermen een klooster te bouwen, zulks om te
voorkomen, dat die geheel en al zouden ver
dwijnen.
Vijftig jaar geleden werden de huisjes, ten
getale van zes, door de Karthuizers verlaten
en aan het Museo Nazionale toegevoegd. Door
gebrek aan middelen konden ze echter niet
behoorlijk worden ingericht.
Thans is reeds beslist, welke verzamelingen
zullen worden ondergebracht in het gedeelte,
dat niet tot administratielokalen wordt omge
bouwd. Op den beganen grond komt een ver
zameling Egyptische oudheden, afkomstig van
de expeditie van Carlo Anti, voorts een ver
zameling antieke voorwerpen, tijdens recente
werkzaamheden op den Gianicolo gevonden,
archeologisch materiaal uit andere gedeelten
van Rome's bodem en een collectie Middel-
eeuwsche kunstvoorwerpen uit Yemen. De
tegenwoordige, leelijke toegang van het Museo
Nazionale zal worden afgebroken en vervangen
worden door een, meer in stijl met het kloos
ter en de huisjes der Karthuizers. Voorts wordt
er een nieuwe ingang
degli Angeli gemaakt.
Wat de rest van de thermen betreft, men is
van plan, de Scuola Magistrale te ontmante
len, zoodat de koepel van het eigenlijke zwem
bassin van de thermen zich weer aan het oog
voor zal doen, zooals hij op een prent van
Piranesi voorkomt.
Wanneer de verschillende werkzaamheden
gereed zijn, zal Rome een nieuwe bezienswaar
digheid rijk wezen. De thermen van Diocle
tianus, die voor de meeste Rome-bezoekers
meer in naam dan in werkelijkheid bestaan,
doordat ze schuil gaan in groote gebouwen,
zullen alsdan in massaliteit wedijveren met
die van Caracalla, zooals ze in den keizerstijd
deden. Van de uitgestrektheid der thermen
van Diocletianus kan men zich eenigszins een
denkbeeld vormen, als men weet, dat er eens
o.a. de Piazza Esedra bij behoorde. En de
monumentaliteit er van realiseert zich ieder
een, die onder den geweldigen koepel van de
Santa Maria degli Angeli staat en de verhou
dingen van deze basiliek overschouwt.
Verwacht wordt:
In het Noorden matige, tijdelijk toenemende
Westelijke tot Noord-Westelijken wind, half
tot zwaar bewolkt, in het Zuiden zwakke tot
matigen, Westelijke tot Noord-Westelijken wind
nevelig tot licht of half bewolkt, weinig of
half bewolkt, weinig of geen neerslag, weinig
verandering in temperatuur.
.:1s-1 21 '5
Lichten op van 's avonds 5.46 tot 's morgens
6.41.
lederen Maandagavond repetitie Harmonie-
gezelschap St. Ambrosius. R. K. Volksbond,
8 uur. Aanmelding nieuwe leden. Instrumenten
beschikbaar.
lederen Maandagavond van 9 tot half IX
repetitie van het gemengd koor van den K. K,
Gorzen in het Parochiehuls.
lederen Dinsdag bestuursvergadering R. K.
Metaalbewerkersbond „St. Eloy", gebouw R. K.
Volksbond.
lederen Woensdagavond om half 9 repetitie
„Schiedams Mannenkoor" (dirigent Paul v. d.
Putten). Groote zaal van den R. K. Volksbond.
lederen Woensdagavond van half 9 tot half 11
repetitie KoninkL Zangvereeniging Schiedams
Mannenkoor „Orpheus" onder leiding van E4
Flipse. Gebouw Eendracht.
lederen Woensdagmiddag van half 5 tot half 6
repetitie voor de jongens van het kinderkoor
van den K. K. Gorzen in het Parochiehuis.
lederen Woensdagavond te 8 uur repetitie
van het Symphonie-orkest L. v. Beethoven
(dir. J. C. M. Feltzer) in Musis Sacrum.
lederen W oensdag om half 9 bestuursvergade
ring van het afdeelingsbestuur van den Ned.
R. K. Volksbond.
lederen Donderdagavond van 8—10 uur repe
titie Polyhymnia. R. K. Volksbond.
lederen Vrijdagavond te 8 uur cursusavond
van de R. K. Ver. E. H. B. O. in de Broeders-
school aan de Nieuwe Haven.
lederen Vrijdagmiddag van 5 tot 6 uur repe
titie voor de meisjes van het kinderkoor van den
K. K. Gorzen in het Parochiehuis.
lederen Vrijdag om 8 uur repetitie R. K.
Gem. Tooneelvereeniging „Alberdingk Thijm",
Gebouw R. K. Volksbond.
lederen tweeden Vrijdag der maand bestuurs
vergadering van de afd. Schiedam van den Ned.
R. K. Bond van Overheidspersoneel „St. Pauius".
Tusschen 8 en 8.30 uur „klachten" voor de leden.
lederen Vrijdagavond van half 9half 10 so
ciale ontwikkelingslezing voor leden der Schie-
damsche locale Gezellenvereeniging onder lei
ding van den eerw. praeses, in gebouw Nieuwe
Haven 121.
lederen Zaterdagavond: Ned. R. K. Bond van
Houtbewerkers, Meubelmakers, Behangers en
aanverwante vakken „St. Antonius" van half 8
tot half 9 zitting van het bestuur. Gelegenheid
tot aanmelding van leden.
Maandag 19 Februari
Algemeene jaarvergadering der St. Vincen-
tiusvereeniging, St. Liduina-gesticht, half 9.
Donderdag 22 Februari
Ouderavond vanwege de Broedersscholen.
R. K. Volksbond, half 8.
Vrijdag 23 Februari.
Jaarvergadering van den Ned. R. K. Volks
bond, afd. Schiedam, 8 uur.
Jaarlijksche algem. vergadering van de
Schied. Zwemclub.
Woensdag 28 Februari
Jaarvergadering van den R. K. Bond voor
Groote Gezinnen. R. K. Volksbond, 8 uur
19 F e b r.: Nutszaal, Ned. Kamerorkest m. m.
v. Het Kralingsche Vrouwenkoor, kwar: over
acht.
20 F e b r.: Nutszaal, Sonaten-avond Ad. Busch
cn Rudolf Serkin, kwart over acht.
21 Feb r.: Groote Schouwburg, Ballet-Jooss,
8 uur (voor volwassenen).
22 Febr.: Groote Schouwburg, Die Fledei-
maus (Opera-studio) 8 uur (voor volwassenen).
D a g e 1 ij k s: Tivoli-Schouwburg, Vooruit
maar weer (Bouwmeester-revue) 8 uur. Zondag
ook 2 uur.
Bioscopen: Goedgekeurde programma's
tot en met Donderdag 22 Februari in: Luxor,
Victor en Victoria (voor volwassenen); Studio
'32, Dans les rues (voor volwassenen); Roval,
Ein Lied geht um die Welt; Roxy, De heeren
van Maxim (voorvolwassenen); Grand théatre,
De Jantjes (voor volwassenen); Capitol, Het
Chineesch bruidie (voor volw.); Lumière. Die
Sonne geht auf; Colosseum, A bedtime storvi
en M. Butterfly (voor volwassenen); Centraal,
Drie toffe jongens (voor volwassenen); Corso,
Siegfried; Oostertheater, Leise flehen meine
Lieder (voor volwassenen); Olyrapia, Wat zoel',
je nou? (voor volwassenen).
Tentoonstellingen: Stu
dio '32, werken van Else Berg en Dick
Elffers. Gebr. Koch, Noordblaak 23: werken
van Georges Hogerwaard (tot 1 Maart).
Schiedam.
Passage-theater: Eiken avond om 8.15 uur en
op Woensdag, Zaterdag en Zondag des middags
te 2.30: Het geheim van de duikboot en Das
Blaue vom Himmel (voor volwassenen).
