H
n
DE REDE VAN PATER HENRICUS.
Woensdag 24 öct. >bër 1934
mm
'N „SOCIALE-ZONDAG"-LEZING". 1)
II
De aankomst van den kardinaal-legaat Z. Em. Kardinaal Pacelli, te Buenos Aires, ivaar ter ontvangst n eerewacht stond opge
steld en de burgemeester rechtseen begroetingsrede hield
WETEN, WILLEN EN WERKEN l
DE
Z1NKWITFABRIEKEN
IN WERKING.
WEER
AARDAPPELEN VOOR MINDER
GESITUEERDEN EN GROOTE
GEZINNEN.
MUSEUM VOOR GRAFISCHE VAKKEN
TE UTRECHT GEOPEND.
DE VERKOOPGELEGENHEID OP
ZONDAG.
De uitvoering van de „crisisbepalingen
der Winkelsluitingswet.
JAARWEDDEN GED. STATEN VAN
fcUID-HOLLAND.
DE GOUDSCHE GLAZEN.
RIK BOERSEMA.
VREEMDE WERKKRACHTEN
IN NEDERLAND.
Musici, artisten en hellners-
NEDERLANDERS IN DEN
VREEMDE.
PREMIèRE „DOOD WATER".
In „Christus Koning" geeft pater Hen-
ricus den tekst van zijn Zondagsche
veel-besproken Helmondsche rede. Wij
erkennen gaarne, dat de rede, zooals zij
hier thans voor ons ligt, een anderen
indruk maakt dan het verslag, dat in
de bladen verscheen.
Wij laten hier den tekst letterlijk vol
gen, zooals hij in „Christus-Koning"
verscheen, met de bijgevoegde aantee-
keningen en de toegift „Weten, Willen,
Werken waarvan pater Henricus den
tekst van zijn rede vergezeld doet gaan.
Of er komt: 'n woord van hart tot hart? of
'n kreet?, 'n bazuinstoot?
Pi etentieloos bedoeldvan alles wat!
En waar hier politiek door mij als priester
niet wordt met rust gelaten, zit heel geen
zucht voor naar machtsmisbruik; wordt even
min 'n luchtig spelletje gespeeld met „priester-
en-politiek". Laat me als „staatsburger" aan
t woord hier komen, met „chediet" voor zoover
"logisch!"
In 'n miserabelen tijd als thans, moet, eerst
en vooral, het volk bewerkt met het serum van
godsdienst; 't zwaard moet gewet aan 'n kerk-
kolom. Religie is 'n almachtige zegen en 'n ze
genende almacht; religie leert, desnoods op
ijzer kauwen, geeft 'n ruggegraat van staal;
religie boort enorme energie,-bronnen aan, bant
galbrouwerij, kan humor baren terwijl men
zweetend den levensberg opkruit.
Maar godsdienst doet den boterham niet ver
geten. God tegen goud verronselen, mag niet
(vandaar moet Economie naar de doopvont),
maar zonder 't goud van 'n behoorlijke wel
vaart, zal kwalijk God gevonden of hervonden!
„Meer industrie" en „ombouw van de
bank"t moge sommigen haast godslaster
lijk klinkenzijn voor heele massa's vandaag
misschien de meest rechte wegen naar de Kerk!
De lui weer aan 't werk te zien te krijgen en
het land economisch zoo weerbaar mogelijk ma
ken, zijn de grootste oplawaaiers, die Moskou
kunnen toegediend, zullen, op den duur, de
beste missie en retraite blijken!
Voor 't herkrijgen van kansen op 'n zélf ver
dienden boterham, moet stevig aangepakt!
Tegen 't „hengelen" hebben dierenbescher
mers het onlangs serieus opgenomen: hengelen
is 'n wreed bedrijf, beweren ze: 'n levende made
of 'n regenwormpje wordt aan den haak ge
slagen, en 'n argeloos vischje ziet zich uit zn
waterparadijs gerukt, pardoes, den dood in, in
h' ijskelder of braadpan!En dandie
.■springboonen", waar men larfjes instopt, wier
Ai den kinderen amuseeren moet! Ingewijden
^veten, hoe heel anders de zaken zich verhou
den, Gn voor de massa kan 'n fanatieke anti-
sPtingboon-actie de overigens zeer sympathieke
bescherming van beesten slechts banaal-belache-
Aik maken!5 Waar wij hier speciaal op wijzen
willen, is; vóór men zjch om hengelen en om
springende boonen slapelooze nachten berok
kent, moge 't meelij wat meer uitgaan naar ont
wortelde en gemartelde heusche menschen, op
gesloten in de benauwenis van lichamelijkcn
en geestelijken uitersten nood!
t Crisist! Er moet aangepakt!
Ja, ja: vóór en over alles héén, ik onderschrijf
het, en onderschrijf het van heeler harte, mogen
de „muschjes" en de „lelies" niet vergeten, die
van den hemel zélf krijgen „uitgekeerd". Maar
wachten we ons, 't bekende Evangeliewoord een
zijdig te beklemtonen; nectar kan gif worden!
Wil "iemand vruchtbaar over de Providentie
spreken, dan moet hij beginnen met ap
plicatie op zichzelf! Het Christuswoord bedoelt
ook geen verzoening met wat onmenschwaardig
is! Bedoelt niet: voor dekmantel spelen over
wraakroepende toestanden heen! 't Kan hoog
spel wezen, bij lui, die vergaan van kommer, en
in vreugd maar wanhoop tegelijk weer nieuwen
..hemelzegen" wachtend zijn, komen aandragen
met „Voorzienigheid", terwijl sluwheid en ge
meenheid van 'n boel menschen telkens alles
kapot trappen, en men zélf geruster is op n
veüig banksaldo dan op Vader Hierboven!
We kunnen van den hemel niet verlangen, dat
die bijpast, als en waar de maatschappij niet be
taalt; dat de hemel maar goedig telkens weer
restitutie doet voor wat vrij uitgaande dieven
Weghalen!Het meest platte misbruik van
God zou zijn: plunderen, in den naam van den
duivel, en dan in Christus' naam opwekken tot
hemelvertrouwen. Waar menschen telkens el-
kaars ruiten moedwillig'ingooien, zou 't heusch
arrogant worden, van den hemel te verlangen,
z'n engelen regelmatig te sturen, willig en gra
tis, als ruitenzetters!
't Crisist! Er moet aangepakt!
■*->e »n" is geen levenskwestie; met het ver
dwijnen ervan, hoeft niet ook het mènschdom
naar de haaien toe! Toch zijn tegen Marchant
indertijd heele troepen overeind geveerd, harts
tochtelijk! Zelden heeft 'n minister zooveel moe
ten slikken; en, waar anders nauwelijks binnen
kamers 't woordje kabinetscrisis mag gefluisterd,
praatte men hier vrij en vlot over de porte
feuille-kwestie!We willen dit niet on
barmhartig vonnissen, maar:
ua^°IA.k6n en mócht toén alles zoo venijnig,
wordt, als'menhir61 SewèldiSer kwesties
schermd met Tn»™' Z°°
Men durft toch de boterhamk i
Het leed van anderen™el af
„i- C*kt toch voldoende?
Men is toch van plan, honderd percent eer
lijk spel te spelen? Zonder pardon alle won
den bloot te leggen. Drastische maatregelen te
nemen, als en waar het moet? Te dwingen, als
en waar offerzin ontbreekt? In dagen van erop-
of-eronder, eerlijk naar meerderheden te zoe
ken, als en waar die zijn te vinden?
't Crisist! Er moet aangepakt!
"Rood" congresseert en marcheert graag „pi
kant"! Gezien de mentaliteit daar, t zit alles
V°1 buskruit zou ik er niet graag mn zegen
°P geven. Maar kon „Roomsch", fiksch in me-
kaar gezet en behoorlijk gebreideld, op «e vo e
straat niet 'ns wat meer pittig de ellende van
eiken stand gaan illustreeren? Niet als kwijlend
gekanker, maar als gewetensvolle pressie-uit-
oefening! Schijnbare rust kan zooveel verrotting
en bankroeten bergen, kan méér stukken maken
dan wat gezonde herrie! We doemen oproeren
als indertijd in Amsterdam b.v., al mogen zij,
die maar direct den mond vol hebben van „hang
de kwallen op", zich wel 'ns ernstig afvragen:
waren de slachtoffers-van-demagogie-en-ma-
chinegeweren tevoren niet de tragisch-gedu-
peerden-van-'n-stelsel; en heb ik voor God m'n
best gedaan, om dat stelsel mee af te maken.
Maar.Roomsch" kan ooit te weinig roerig
^ezen!
't Crisist! Er moet aangepakt! Clergé en leek
bG'den, moeten durven! Durven blaffen tegen
kastegeest; durven eischcn, bij versoberings-
PAcht, dat er bezuinigd worde van onder tot
koven toe; durven tooncn, diep overtuigd te
zijn, dat Communisme niet met^ den gummistok
uiteengeranseld wordt, maar alléén door „Room-
sche revolutioneering" van woord en van daad!
't Crisist! Er moet aangepakt! De verworden
Maatschappij moet moeizaam gemaakt tot 'n
bijenkorf, met prima honing van eersteklasbe
leving van eersteklasbeginselen, en puike raten
van puike maatschappelijke ordening. Zonder
innerlijke vernieuwing, kan men hoogstens 'n
wordenden dwangstaat krijgen, die eigenlijk
naast ieder individu 'n veldwachter zou moeten
hebben: maar, omgekeerd, krijgen geloof en
zeden zoo licht de tering in 'n ongebonden
Maatschappij, waar gladjanussen over de rug
gen van sukkels heen naar de vetpotjes krui
pen!We moeten naar 'n nieuwe wereld,
waarin de mensch geen slaaf is van kapitaal
noch grond; geen economisch nummer maar
drager van rechten en waarden. Naar 'n Maat
schappij, volniet van vernietigend dyna
miet maar van bouwende dynamiek; vol van
dynamisch rechtsgevoel en dynamische zich
wegschenkende liefde. Naar 'n Maatschappij, die
staat in 't teeken van grootmoedigheid!
Of in ons land werkelijk stevig aangepakt
wordt?
Gaarne dank brengend voor 't vele wat er
zit aan eerlijken wil en aan goede daden, kun
nen we kwalijk reppen van totale voldaanheid.
Is 't niet wat veel een politiek van laten uit
zieken, van pappen en pleisteren, waar 'n
serieuze operatie broodnoodig lijkt? Is 't niet
wat veel snoeimes-werk? Manoeuvreeren met de
schroef-zonder-einde? Krijgt het heele gemaat-
regel niet heel veel van deflatie tot het bit
ter uiterste toe? Wat, als straks de landskoe
finaal droog staat, en we 'n Maatschappij van
paupers zouden hebben, met, in 'n hoekje van
't land ergens, den gaven gulden? Brengt ons
bezuinigen althans eenige welvaartsperspectie
ven? Vermindering, stevige vermindering van
't tragische aantal werkloozen? Wordt, bij 't
omlaaghalen van het algemeen levenspeil,
angstig de verdeelende rechtvaardigheid be
tracht? Men weet inkomsten-uit-arbeid te vin
den. Ook voldoende de inkomsten.... uit geld?
Wordt wel werkelijk alles op baren en snaren
fezet, om te komen tot intensere verindustria-
fiseering? Durft men, fiksch en forsch, omzet
ting van bedrijven aan? Durft men autarkie en
imperiale zelfvoorziening ferm onder 't oog
zien?2)
Vragen, hoopen vragen:
Wordt het sociale karakter van den arbeid
voldoende begrepen? Wordt het privé-rechtelijke
van eigendom niet overschat? (Nog afgezien van
de vraag, hoe heele massa's sommen gelds ver
kregen en behouden werden). Worden simpele
menschen-citroenen niet wat érg uitgeknepen,
terwijl men tegenover menig hoog zuiver
inkomen nog steeds huiverig staat, en aarzelt,
cumulatie (al was 't alleen uit psychische over
wegingen) vlotweg den oorlog te verklaren?
Magazijnen zitten vol eetwaar en goederen, en
troepen lui slenteren hongerig en in todden
door de straat; is daar nu, waarachtig voor God
niets aan te doen, óók niet door heilig radi
calisme?. Kan 't spel van banken en leenerij
niet beter en nader gereglementeerd? Vragen,
hoopen vragen!
Ergeren kan ooit klaplooperijergeren: het
loopen met oogkleppen, het niet forsch genoeg
opkomen voor 't groote gezin
Groepen hebben meermalen iets (soms alles)
van groepsegoïsme; en bonzen zitten ooit ook
in kath. organisaties! En 't geslacht van: „liever
met naalden langs de deur, dan iets unfairs
doen", is sterk aan 't uitsterven, 't Druipt hier
en daar van smerigheid, en veler morgengebed
is: „hoe krijg ik vandaag m'n concurrent klein;
hoe beduvel ik de massa!" 't Algemeen belang
wordt aan de laars gelapt, de wereld krijgt iets
van 'n wereldwoud vol vechtende mensch-apen,
't leven gaat culmineeren in: Cain slaat z'n
broeder dood! Van zuiver-katholieke handels
moraal rest in de ruwe praktijk hier en daar
'11 mager beetje: onrecht heet noodzaak, en
diefstal wordt goedgepraat tot handigheid.
Er moet aangepakt.
Er moet geloofd, maar niet minder gestreden.
En maar aldoor kwetteren van „ethisch mini
mum", zonder 'n vlerk uit te steken om dit
economisch mógelijk te houden of weer te
krijgen, zou missioneeren zijn voor Moskou!
Hoeveel tonnen en millioenen heeft de haast
bodemlooze crisisput al doen verdwijnen!
En 't cijferverhaal over den werkloosheids-
geesel is één stuk tragiek. 3).
Voeg daarbij: verarming van nog-werkheb
benden, en allerlei opstoppers van neringdoen
den en patroons: och, ook durende slapte kan
zoo martelen.
Zie ook niet over het hoofd: versplintering
en verbittering, vertwijfeling en hardheid, die
hand over hand toenamen en -nemen!
Nederland werd 'n zorgelijk land!
Even 'n paar concrete vragen hier.
a) Kan de financiering der werkloos
heidslasten niet redelijker geregeld? 4)
b) We willen niet bedoeld hard wezen,
maar: dienen vrouw en meisje niet geweerd
uit werk, wat evengoed door mannelijke krach
ten kan worden verricht? Vanzelf: bedoeling
is niét, bedrijven erdoor kapot te maken (dit
zou worden: „van den wal in de sloot"); en
waar noodig, kon met bijslag gewerkt. 5)
c.) Tegenover buitenlandsche krachten
(wéér bedoelen we geen hardheid) kan 't ooit
categorisch móeten heeten: ,,'t hemd is nader
dan de rok!"
d) We hooren telkens van economisch-
technologiseh exploreeren en exploiteeren; is
er nu absoluut geen kans, dat de Regeering
haar breeë schouders b.v. 'ns onder 'n.wals-
werk zet
e) En zou, in niet voor export berekende,
besohermde-bedrijven, 'n verbod van nog vér
der mechaniseeren en rationaliseeren zoo'n on
zin zijn 6).
In uitersten, moet het uiterste beproefd.
He „Magna Charta" van „Quadr. Anno" kan
'n Werkelijk duizendjarig Rijk construeeren!
Laten we geen lafbekken zijn.
Moskou doemt het oude; wij hebben het niet
te zoenen! Moskou kraakt op 'n verbijsterende
manier alle, ook 't gezónde individualisme;
laten wij waar nöödig, 't individualisme onver-
Saö5 v en!.. Mosk°u toont verbluffenden
durf; he en wij geen hazenhartIs Moskou
te wild
Zorgen we, zelf niet te tam te wezen: met 'n
muizenval vang je geen tijger. Lijdt Moskou
aan sociale koorts? 'k Geloof het graag-
maarP> wie b« óns allGS vrij normaal
vindt, niet even erg? We móeten geen Moskou;
maar de durf waarmee Lenin pardoes in een
smeulende wereldkamer sprong, dwingt blij
vend tot respect! Wat steekt ons aarzelen, óns
deserteeren misschien, daar treurig tegen af!
We zijn „miles Christi", „Christus-soldaat?"
Rasecht militair beteekent: zelf half-dood nog
'n stervend kameraad wegslecpen!
P. HENRICUS.
1) Na alle roerigheid in den lande, rond 'n
lezing van me, in Helmond op 30 September l,l.t
meen ik, hoe noode ik het ook doe, te moeten
overgaan hier, tot het publiceeren van den tekst.
Wie besliste verdoezelingen speurt, melde zich
vrijAls aanvulling alléén dit
a) Waar 't over „afbraakpolitiek" ging, lan
ceerde ik dezen éénen zin: ,,Ik geloof Colijn 'n
gaaf, diep-religieus karakter, knap en krachtig;
maarCoiijn is mijn man niet!" Tegen welk
gebod of verbod werd hier misdaan?
b) Het eindresultaat van goeddeels „uitziek-"
en „afbraak-politiek" schilderde ik in 't krasse
beeld: „acht millioen zigeuners rond den gaven
gulden". Waarom moest die uitdrukking dan op
'n goudschaaltje gelegdzelfs heel anders ge
commentarieerd, dan de Vergadering het blijk
baar onmiddellijk begreep?
c) Van 'n „regelrecht drijven naar kabinets
crisis",is niets waar.
d) Van 'n lanceeren: ,,'t uur heeft geslagen
voor 'n Coalitie Pwpomsch-Rood", is niets waar.
ei Ik zou de geestelijke vader wezen van 'n
befaamd geworden Helmondsche motie Hiervan
is niets waar.
f) De uitdrukking „vrij Rood", hebben, van
wie me hoorden alleen kwaadwilligen kunnen
verkrachten.
g) De lezing heeft, in feite, niet vergiftigd;
wel 'n gevoel van bevrijding en opluchting ge
bracht; heeft weer geloof in de toekomst gewekt.
h) Ik geloof, dat het jammerlijk dooreenhaspe-
len van m'n lezingen en de motie (waaraan ik
part noch deel heb, hoegenaamd) aanleiding ja
geweest voor heel wat opwinding in den lande.
i) Wat aangaat enkele uitdrukkingen, die, den
hemel dank, by 'n „spiets", in 't concrete, ge
moedelijke, beneden-Moerdyksch milieu, niet
shocking waren, deze vielen, zoo maar lukraak
verdwaald in de „Pers", vanzelf op! Och: als
hier en daar 'ns steekproeven werden genomèn
bij spreekbeurten, en men dan alles, precies zoo-
als 't over de lippen kwam, aan de Pers uit
reikte? Waarom moest hier alles op 'n, goud
schaaltje gelegd, terwijl de groote opzet Werd
vergeten!
j) Heusch, ik houd er niet van, als priester
me te moeien met détail-politiek! Maar
laat men eerlijk wezen: wordt hieraan onverbid-
delijk-altijd vastgehouden? Denk eens aa.il ver
kiezingsdagen! Wat er van zyde „Comm. v.
S.'\ die toch 'n priester als voorzitter heeft,
heeft er op aangedrongen, o.a. „walswerk" (in
verband met Helm. yzerindustrie) en ,,'t ver
vangen van vrouwelijke krachten door manne
lijke", 'n stevige beurt te geven.
k) Men kan me toedichten: gebrek aan ver
antwoordelijkheidsgevoel maar in elk geval
verantwoordelijkheidsgevoel mag het werkelijk
heidsgevoel geen parten spelen.
e) Sommigen ten slotte, die me nog heel
wat radicaler hadden gedacht, zullen bij 't lezen
van deze kolommen, ontnuchterd rakenDezen
mogen weten, dat niet demagogie, maar loutere
waarheidsliefde en eerlijkheid voorzaten.
2) Over „imperiale zelfvoorziening" schreven
we in 't nummer van 29 Aug. no. 35. Wie gaarne
dat. nummer nog bestudeeren wil, vrage gratis
het aan.
3) Over „werkloozen" brachten we iets in 't
nummer van 3 October.
4) Lees o.a. het werkje van Jos. v. Wel: „De
financiering der werkloosheidslasten" (N. Sam-
som N.V., Alphen a.d. Rijn 1934).
5) Treurig, dat zooveel meisjes oneindig liever
fabriek-loopen dan dienstbode zyn!
6) We konden hier verbijsterende staaltjes van
rationaliseering aanhalen.
'n Forsch geluid laat noodgedrongen dit num
mer van „Christus Koning" hooren.
Sommigen zuilen er woest van worden; an
deren (en ik geloof breeë massa's) zullen op
recht dankbaar wezen voor het eenigszins-
radicaal priester-geluid.
Ik wil hier dit wel zeggen: wat ik neerpen,
is geen bevlieging of nurksheid, is al evenmin
halsoverkopwerk
De hemel maakte me priester. En, als gees
telijke, sta je telkens weer verbijsterd over en
om duizenden verschrikkelijkheden in de
trieste wereld van innerlijke crisis. Er wordt
gestreden en geleden, gemokt en gewrokt, êe'
vreesd en gewanhoopt; men zit vol grieven en
rancune's tegen Kerk en tegen Staat; 't bid
den raakt men verleerd; de ster van Bethlehem
verbleekt, terwijl Moskou's paasehvuur flikkert
en flakkert; men begint God te wantrouwen,
en fiducie te stellen in Stalin; men chagrijnt
het kapotte leven door, als woesteling of afge
stompte, zonder geloof, zonder hoop en zon
der liefdeCrisis wordt 'n zuigpomp op de
religie van heele massa's; de beul, die veler
vroomheid naar de guillotine sleept!.... De
crisis bevechten (en dat natuurlijk niet met
een zwaard van bordpapier) is dus: als kleine
Michael wakend en schuttend trouw hij de
Kerkpoort staan
Doch,.... 'k voel me mensch, ook, geslagen
en gebeukt bij de stoffelijke ontberingen van
eiken dag weer opnieuw. Niet, dat ik zélf tekort
kom; van wat ik redelijkerwijze in m'n arme
lijke Orde verlangen kan, ontbrak me tot nu
toe nog vrijwel niets; O. L. Heer en goede
menschen zorgden ervoor. Maarwaar ande
ren schreien, knippert onwillekeurig ook eigen
oog. En is „liefde" niet Christus' hartegebod?
Zegt het geloof me niet, dat Neerland's grootste
sjappie 'n broer van me is, en de grootste si
m'n volle zus Aan wie „radicalist" me
schelden, antwoordde ik in m'n lezing: „Socialis
me doem ik z'n leer is anti-natuurlijk, is
anti-christelijk; maar, waar (naïef of moedwil
lig) geavanceerd voor socialistisch wordt ge
scholden, wil ik wél zeggen: schrijf later gerust
op 't kruisje van m'n graf: „vrij rood geweest!"
„Roomsch" heeft, speciaal in de dagen van
thans, wat „radicaal" te wezen, of't zal
zich aldoor meer uitgeschakeld zien; wat be-
teekenen zou: de maatschappij geestelijk en
tenslotte ook materiaal bankroet
„Roomsch" mag geen oogen dichtknijpen,
mag niet meezeulen, nog minder goedpraten;
„Roomsch" heeft den moed op te brengen, het
voor 'n nieuw heidendom taaie Evangelie te
beleven, wat praktisch zeggen wil: 'n „Room-
sche Revolutie" bewerkenGeen nood: daar
komt onzerzijds geen bloederig optreden bij te
pas; wel bloederige ernst!....
Was ook O. L. Heer niet herhaaldelijk radi
caal Hanteerde Hij geen woorden als: „witge
pleisterde graven" en „adderengebroed Heeft
Hij mammonisten niet doen beven, en sukkels
gestreeld; heeft Hij zelfs niet geargumenteerd
met 'n zweep En wat zou de Meester te zeggen
hebben, als Hij nu eens preeken kwam voor de
huidige (ook ooit katholieke) Phariseën
De S. D. A. P. kan spartelen en sputteren,
maar 'n pakkend concreet, actueel program
heeft ze niet. Wij wél; en als we durven, als
we 't rechtvaardigheidsgevoel van de massa
aanspreken, zullen we succes hebben en een
vastgeloopen wereld weer op gang;, brengen.
Mij lijkt ooit, dat hoopen menschen zich nog
lang niet voldoende alles realiseeren. Ik zit
hier in Helmond (aan den mond van 'n econo
mische hel); ik kan me 't stadje, wat ik lief-
kreeg in al de jaren dat ik er woon, voorstel
lenals 'n goor ding straks, op den rand
van De Peel, zonder industrie en totaal ver
armendDurf je jezelf daar eens inden
ken: wat zooiets aan drama's veronderstelt, bij
individuen, bij gezinnen en groepen; tragiek
rond den boterham, en deserties op godsdien
stig terrein Pas dan, met de noodige vari
anten, een en ander op ons hééle landje toe,
en laat me je vragen: is radicalisme niet bijster
hard noodig? Noodig in 't belang van werk
gever en werknemer, in 't belang van eiken
stand
Wat zouden menschen denken en zeggen en
aanraden te doen, menschen: deskundig,
karaktervol, godsdienstig, en nóch door rela
ties, nóch door eigen financiën gebiologeerd
Wat die doen zouden, moet 'n leidraad zijn
voor ons.
Voeg bij mekaar: al wat er gepiekerd wordt
en gewrokt, gestreden, gewanhoopt en geleden,
en voel aan, dat de beste weters, willers en
werkers nog nauwelijks goed genoeg zijn (in
onze vertwijfelde dagen) voor Parlement en
Ministerie.
Natuurlijk kan „Roomsch" alléén niet alles
dwingen, al kan ontegenzeggelijk, in een
college van honderd, door 'n dertig voortva
rende knappe koppen, één van geest en één van
hart, aardig veel bereikt worden. In alle geval
kan bij elke geschikte gelegenheid door ons in
de Kamers 'n duidelijk-gedurfd geluid doen
worden gehoord, uitgesproken met 'n overtui
ging, die imponeert, en met 'n overreding, die
aldoor meerderen meesleept. Enzou er, wat
de .hemel voorhoede, in de R. K. Staatspartij
zélf zoo'n blok en brok conservatisme zitten, dat
met zóó'n Fractie bij huidig noodweer beslist
niet zou kunnen gemanoeuvreerd, dan zou,
helaas, de R. K. Partij zich hebben overleefld,
zou ze dienen uiteen te vallenDe Partij is
middel, geen doel. Iets dergelijks dient van
elke Regeering gezegd; gruwelijk tegen een
Regeering sputteren, maar haar nooit naar huis
durven sturen, om de gevolgen die men er door
oproept, zou sterk veel kunnen gaan krijgen
van 'n vrijbrief de Regeering ter hand stellen:
„doe en laat wat je wil
„Roomsch" vergete tenslotte niet, vergete
nooit: Katholicisme wat alléén kerkelijk bloeit,
is 'n kreupel Katholicisme.
P. HENRICUS.
Aan de fabrieken te Eijsden en Maastricht
van de zinkwitmaatschappij, waar het werk
wegens afzet-moeilijkheden geruimen tijd stil
lag, is Maandag de arbeid gedeeltelijk hervat.
Met de arbeiders-organisaties is overeenstem
ming bereikt over een loonsverlaging van 2%
tot 5 pet.
De Ned. Chr. Landarbeidersbond te Utrecht
heeft aan den minister van Economische Zaken
een adres gericht waarin verzocht wordt dat
voor de werklooze en behoeftige gezinnen be
schikbaar worden gesteld de z.g. bovenmaat-
sche aardappelen.
De burgemeester van Utrecht heeft het jong
ste museum-van de' stad, een Grafisch Museum,
ondergebracht in een gebouw aan de Nicolaas-
dwarsstraat, officieel geopend. Jhr. dr. Rader-
macher Schorer heette de aanwezigen, onder
wie zich de wethouders en 'n groot aantal raads
leden bevonden, welkom, waarna hij het woord
verleepde aan burgemeester, mr. dr. Ter Pelk-
wijk. Deze constateerde met vreugde, dat er in
zijn stad wederom een museum kon worden
geopend, vooral in een tijd, dat er voor de gra
fische vakken juist in deze stad door een groot-
sche tentoonstelling belangstelling kon worden
gewekt.
De wijze, waarop de uitvoering der zooge
naamde crisisbepalingen van de wmkelsuitings-
wet ten uitvoer zijn gebracht, heeft den Ned.
R.K. Middenstandsbond aanleiding gegeven ter
zake enkele beschouwingen ter kennis van den
Minister van Economische Zaken te brengen.
In de eerste plaats maakt adressant een op
merking ten aanzien van de wijze, waarop de
betreffende bepalingen zijn gehanteerd ten op
zichte van de winkels, waarvoor een vergun
ning, als beoeld in art. 1 onder e) of onder g)
der Drankwet, geldt.
Klaarblijkelijk hebben onderscheidene ge
meentebesturen bij de beantwoording der vraag,
of de tegenwoordige buitengewone omstandig
heden tot het scheppen van eenige verkoop
gelegenheid op Zondag voor de slijterijen aan
leiding gaven, zich te eenenmale losgemaakt
van het belang der betreffende winkelliers en
van de positie, waarin deze mede ten gevolge
van de crisisomstandigheden verkeeren, belang
en positie, welke tot de totstandkoming der
onderhavige wetsbepalingen hebben geleid.
In zoover dient dan ook naar de meening
van de N.R.K.M. van een frustreering der wet
door deze gemeentebesturen te worden gespro
ken en mag z.i. de vraag gesteld, of de wetgever
in een dergelijke verijdeling van zijn bedoe
lingen door lagere organen kan berusten.
Oorzaak van dit misverstand zijn de bewoor
dingen der wet, die in één categorie heeft
samengebracht de winkels, waar uitsluitend of
in hoofdzaak een of meer der navolgende
warenbrood, bankel, suikerwerk of choco
lade, al dan niet tezamen met consumptie-ijs,
ten verkoop in voorraad zijn.
Uit den aard der zaak zijn in aansluiting aan
deze formuleering van de wet in de betref
fende enquêtes betrokken alle winkels, die
onder de hier samengevatte groepen konden
worden geacht te vallen.
Niet al deze uiteenlopende groepen echter
vertoonden aan verruiming der Zondagsche
verkoopgelegenheid behoefte.
Alleen uit het banketbakkersbedrijf is op
de totstandkoming der verruimende wetsbe
palingen aangedrongen, uit het broodbakkers
bedrijf is geen enkele stem in die richting ge
hoord, daar dit bedrijf hieraan geen behoefte
bleek te hebben.
Het is dan ook volkomen begrijpelijk, aldus
de Ned. R.K. Middenstandsbond, dat daar, waar
een enquête is gehouden onder de winkeliers
in brood en banket, aan deze enquête alleen
is ^eel genomen door die winkeliers, die bij
het al of niet tot standkomen der verruimende
verkoopgelegenheid rechtstreeks belang had
den. Dus niet de broodwinkels doch uitsluitend
de banketzaken en van deze nog alleen de
zoogenaamde loopwinkels niet de bestelzaken.
Bij de beantwording der vraag of het resul
taat der bedoelde enquêtes geacht kan worden
aan te toonen, dat een meerderheid der be-
drijfgenooten zich voor de noodzakelijkheid van
verruiminm heeft uitgesproken, mogen deze
onderscheidingen niet uit het oog worden ver
loren.
In overeenstemming met een desbetreffend
schrijven van den minister van Binnenlandsche
Zaken stellen Ged. Staten van Zuid-Holland
thans aan de Provinciale Staten voor, de tijde
lijke korting van 250. op elk hunner jaar
wedden (krachtens besluit der P. S. van 20
December '33) te vervangen door een blijvende
en alzoo het bedrag hunner jaarwedde, waar
van ieder de helft als vast inkomen geniet en
de andere helft tusschen de leden als presentie
geld wordt verdeeld, met ingang van 1 Januari
1935 vast te stellen op ƒ4750.
Ged. Staten stellen aan de Prov. Staten van
Zuid-Holland voor, aan het Fonds tot herstel
van de Goudische glazen (St. Janskerk te Gou
da) een provinciale bijdrage te verleenen van
25 pet. in de kosten van voltooiing van de
restauratie diqr glazen tot een maximum van
8250.
De voordrachtkunstenaar Rik Boersema, tijde
lijk in ons land vertoevend, ontving van ver
schillende plaatsen in Nederland uitnoodigingen
tot het houden van Chanson- en Volksliederen-
avonden, waarbij hij tevens causerieën zal hou
den over zijn leven en werken in den vreemde.
Als pianist zal fungeeren Cor Lemaire.
Commissie van advies voor afgifte vari
pasvisa en werkvergunningen
Door den Minister van Sociale Zaken is een
commissie ingesteld, welke van advies kan
dienen inzake het afgeven van pasvisa en het
verleenen van vergunningen voor het laten
verrichten van arbeid, voor wat betreft niet-
Nederlandsche musici en artisten en niet-
Nederlandseh personeel in hotel-, restaurant-,
café- en andere bedrijven. Tot voorzitter van
de commissie is benoemd mr. A. O. H. Teile
gen te 's-Gravenhage.
De commissie is gesplitst in twee afdeelin-
gen, resp. voor musici en artisten en voor
hotel-, restaurant- en cafépersoneel.
De voorzitter van de commissie, mr. A. O.
H. Teilegen, treedt tevens op als voorzitter
van elk der beide afdeelingen.
Tot secretaris van de commisise en van
ieder der beide afdeelingen is benoemd, de
heer J. A. C. Kersten, adjunct-commies bij den
Rijksdienst der werkloosheidsverzekering en
Arbeidsbemiddeling te 's-Gravenhage.
De vergaderingen van de commissie en van
de beide afdeelingen kunnen worden bijge
woond door den directeur van den Rijksdienst
der Werkloosheidsverzekering en Arbeidsbe
middeling, die zich kan doen bijstaan of ver
vangen door den heer Th. van Lier, referen
daris bij genoemden Rijksdienst.
Tot de taak van de eerste afdeeling der
commissie behoort ook het uitbrengen van ad
viezen betreffende het verleenen van vergun
ningen tot uitoefening van arbeidsbemiddeling
met winstoogmerk voor musici en artisten en
het verleenen van bijstand inzake het uit
oefenen van toezicht op de naleving van de
verplichtingen van degenen, aan wie een zoo
danige vergunning is verleend.
De taak van de eerste afdeeling werd tot
dusver verricht door een in Februari 1933 in
gestelde commissie, welke nu is opgeheven.
De eerste voorstelling van „Dood Water" op
26 October a.s. in het Passagetheater zal wor
den bijgewoond door de gezanten van Italië en
Zuid-Afrika, terwijl de Belgische gezant be
richt heeft gezonden, dat hij zich zal laten ver
tegenwoordigen door den attaché, den heer
Baert,
Jo Vincent op concerten in het I
buitenland.
Jo Vincent zal in de concerten van de Wie
ner Philharmoniker te Weenen op 3 en 4 No
vember onder leiding van dr. Willem Mengel
berg de sopraan-solo in de Vierde Symphonie
van Gustav Mahler zingen.
Voorts zal mevrouw Vincent, die als gewoon
lijk in vele concerten en oratorium-uitvoerin
gen gedurende den aanstaanden winter in ons
land zal optreden in tal van uitvoeringen in het
buitenland medewerken o.a. in orkest-concer
ten Zürich, Genève, Lausanne, Bazel, in de
Mattheus-Passion als groote Bach-herdenking
op 21 Maart te Berlijn, onder leiding van Wil
helm Furtwaengler, in de Bach-herdenking te
Londen in Queenshall op 26 Maart, onder lei
ding van sir Henry Wood,, in de Mattheus
Passion te Hamburg in het begin der Paasch-
week; voorts te Brussel in Mahler's Vierde
Symphonie, onder Willem Mengelberg en in
La Damnation de Faust, onder Désiré Defauw
te Bazel en Straatsburg (BachfeestenV Dort
mund (Deutsohes Requiem), Bonn (von Deut-
scher Seele), in liederavonden te Londen en
en Oxford enz.
PREMIETARIEF ONGEVALLEN-
WET 1921.
Eventueele verhooging niet voo
1 Juli 1935.
Naar wij nader van bevoegde zijde vernemen,
zal een eventueele verhooging van het premie
tarief voor de Ongevallenwet 1921 niet vóór
1 Juli 1935 worden in werking gesteld.
NA DEN BRAND TE HILVERSUM.
Antwoord op vragen.
De burgemeester van Hilversum beantwoord
de Maandag schriftelijk 'n serie vragen van het
R. K. raadslid C. F. J. Verbeek, gesteld in
verband met den brand in het Vereenigings-
gebouw der St. Clemens-parochie. Uitgaande'
van het feit, dat vergunning is verleend voor
het geven van een bioscoopvoorstelling in een
niet ongeschikt verklaard gebouw, vraagt
appèllant, of er een verordening bestaat ter
voorkoming van brand in zulk een gebouw, of
dat hieromtrent bepalingen in een verordening
zijn opgenomen. De burgemeester antwoordt
ontkennend en deelt mede, dat voor zulk geval
de voorwaarden voorzien tot het geven van ver
gunningen.
Naar aanleiding van de vraag omtrent het
toezicht waartoe B. en W. door de gemeentewet
verplicht zijn, wordt medegedeeld, dat dit toe
zicht berust bij de brandweer. Voor de fatale
voorstelling van 24 September waren door B.
en W.'geen bijzondere maatregelen getroffen
inzake voorzorg en toezicht; er was geen reden
voor. Bovendien droeg het college geen kennis
van de vergunningsverleening, welke trouwens
niet tot zijn competentie behoort. Nadien is
gebleken, dat in vele gemeenten vergunning
werd verleend, zooals te Hilversum geschiedde.
Dit gaf de Kon. Ned. Brandweer Vereeniging
aanleiding tot het instellen van een commissie.
In afwachting van het rapport zijn doeltreffen
de maatregelen getroffen ter bevordering van
het contact tusschen de desbetreffende ge
meentediensten. Deze bepalingen zullen den
raad worden overgelegd. Later zullen definitieve
maatregelen worden genomen.
In 'het antwoord komt verder tot uiting, dat
de voorwaarden voor de vergunning niet zijn
nageleefd, dat de commissaris van politie on
kundig was van de verleende vergunning en
dat politie en brandweer niet genoeg hebben
samengewerkt.
DE INDISCHE POSTVLUCHTEN.
Donderdagmorgen 25 October zal het K. L.
M.-vliegtuig Ijsvogel van Amsterdam naar
Batavia vertrekken.
De bemannng van dit vliegtuig zal bestaan
uit de heeren W. Beekman (le bestuurder), T.
Verhoeven (2e bestuurder), J. den Hartog
(werktuigkundige) en H. Moulijn (radiotele
grafist).
De post voor dit vliegtuig moet uiterlijk
hedenavond te Amsterdam zijn.
De Oehoe, uitreis, vloog gisteren van JucUipux
naar Calcutta.
