ZEVEN INZITTENDEN GEDOOD
DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN.
MAANDAG 8 APRIL 1935
No. 17222
58sfe .TA APH AXG.
BUREAU: KOEMARKT 4, SCHIEDAM'
TELEFOON INTERCOMM. No. 68085
Het K. L. M.-vliegtuig „Leeuwerik" type F 12, commandant P. Sem
is Zaterdagmiddag op weg van Praag naar Amsterdam bij Brilon
(tusschen Dortmund en Cassel) tegen een berg gevlogen en ver
brand. Alle inzittenden kwamen om het leven: de vier leden der
bemanning en drie passagiers. De namen der slachtoffers zijn:
eerste bestuurder P. Soer, de tweede bestuurder Prillewitz, de
marconist v. d. Klein en de werktuigkundige Weiman. Voorts de
drie passagiers de heer W. de Vlugt, zoon van den burgemeester
van Amsterdam, de heer Briel, lid der directie van de A. K. U. te
Arnhem, en de heer Wingelaar te Amstelveen.
TOESTEL IN EEN SNEEUW
STORM tegen EEN BERG
GEVLOGEN.
De lijken onherkenbaar verkoold
terüggeVondeii.
brilo
VERMOEDELIJKE TOEDRACHT
VAN DE RAMP.
GROOTE VERSLAGENHEID
TE AMSTERDAM.
UI
ITS
NAAR DE PLAATS VAN DE RAMP.
VERRADERLIJKE BUIEN.
ONDERHOUD MET DEN HEER
PLESMAN.
SOER'S INSTRUCTEUR VERTELT.
NEDERLANDERS IN DEN VREEMDE.
DE ABONNEMENTSPRIJS van do NIEVWB
SCHIEDAMSCHE COURANT bedraagt, franco
bij vooruitbetaling:
p drie maanden 3.25; per maand fl-10"»
per week 25 cent.
gy bezorging franco per post bedraagt do
abonnementsprijs per drie maanden /3.7o, bij
vooruitbetaling.
LOSSE EXEMPLAREN zijn steeds ami ons
bureau Koemartk 4 verkrijgbaar 5 cen'
per stuk.
Postchéque- en Girodienst No. 81440.
Uitgave van de N.V. de Courant De Maasbode
te Rotterdam.
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt:
Voor 16 regels 1.55, elke regel meer 25 ct.
Bij contract aanzienlijke reductie.
Geen prijsverhooging voor den Zaterdagavond.
Reclames tusscken den tekst dubbel adv.tarief.
Liefdadigheidsadv. hall tarief. Voor Liefdadig-
heidsadv. worden geen contracten afgesloten.
Kabouter-advertenties: 5 regels 0.50; 10
regels f 1.15 regels 1.50, bij vooruit
betaling. Porto voor opzending van brieven
gelieve men bij te voegen.
Gratis-OnaevaUenverzekeringƒ500.bij overlijden door een ongeval; 500.— bij verlies van beide banden, voeten of oogen250— bij verlies van één band, één voet of één oog; ƒ150.bij verlies van een duim; 75.bij
verlies van een wijsvinger; 50.bij verlies van twee voorste ledematen van een hand; 25.bij verlies van eiken anderen vinger. De Verzekering loopt op de voorwaarden als eenmaal per maand in dit blad wordt afgedrukt
DE „LEEUWERIK" VERONGELUKT.
ge-
Een zware ramp heeft de K. L. M. ow_
troffen, door het vergaan van de „Leeuwe
rik".
Een ramp, die in heel ons land diepe ont
roering zal wekken.
In een sneeuwstorm is het toestel tegen
een berg gebotst, neergestort en in brand
gevlogen, waarbij alle zeven inzittenden den
ieeselijken verbrandingsdood zijn gestor
ven.
Te meer treffend is deze ramp, daar het
toestel slechts enkele dagen in dienst was
0p de nieuwe lijn AmsterdamPraag, de
lijn welke met zooveel verblijdende vooruit
zichten op feestelijke wijze is geopend.
Den eersten dag van vorige week, 1 April,
was het de „Leeuwerik", die 's morgens om
tien uur van Schiphol vertrok voor de ope
ning van den nieuwen luchtdienst en op den
laatsten dag van deze zelfde week is het
toestel op den terugweg van Praag naar
Amsterdam in Duitschland neergestort,
waarbij alle inzittenden om het leven zijn
gekomen.
Het eerste bericht, dat ons over het
luk bereikte, was een mededeelinE
rr t t\/t aat een
vliegtuig van de K.L.M. in Diutschland een
noodlanding had gemaakt. Dit bericht be
hoefde nog geen ernstige vermoedens te
wekken.
Spoedig echter kwam een ander en meer
definitief bericht, dat alle hoop met één slag
deed vervliegen en ons voor de harde wer
kelijkheid plaatste van een ernstig vlieg
ongeluk.
Reuter seinde uit Berlijn d.d. 5 April:
„Heden middag 0m 3 uur jg een Neder-
landsch verkeersvliegtuig Van de üjn Praag.
Amsterdam nabij Cassel neergestort. Beide
leden der bemanning en twee pgassagiers zijn
omgekomen.
Een daarop volgend comm
K.L.M., dat ons kort na het ReutLtelearam
bereikte, kwam dit schokkend bericK^
alleen bevestigen, maar maakte tevens ri
delijk, dat de omvang van de ramp p
grooter was en dat niet minder dan 7 Neder?
landers op weg naar het vaderland, een tra_
gischen dood in een neerstortend en bran
dend vliegtuig hadden gevonden.
Communique van de K. L. M.
De K.L.M. gaf over de ramp het volgen
de communiqué:
Het K.L.M.-viiegtuig „Leeuwerik" type
1-, commandant p. Soer, is Zaterdagmid
dag op weg van Praag naar A'dam bij Bri-
lot (Duitschland), tusschen Cassel en Dort
mund, verongelukt. Alle zes ingezetenen
n.L de vier leden der bemanning en twee
passagiers werden gedood.
Het toestel was om 13.14 uur uit Leipzig
vertrokken op weg naar Amsterdam via
Essen. Om 14.35 uur meldde het zich draad
loos boven Cassel. Alles scheen normaal.
Vier minuten later 14.39 uur seinde de
„Leeuwerik" dat de antenne zou worden
ingehaald wegens onweer. Om 15 uur is het
toestel gevonden.
Als tweede bestuurder deed dienst Pril
lewitz, vliegtuigbestuurder van K.N.I.L.M.
met Europeesch verlof hier te lande; de
marconist was v. d. Klein, terwijl wegens
organisatie van den dienst ook de werktuig
kundige Weiman aan boord was.
Passagiers waren de heeren de Vlugt,
zoon van den burgemeester van. Amster
dam en Briel.
Onmiddellijk na het vernemen van het
rampspoedig bericht zijn de deskundigen
van de K.L.M. de heeren Patist en van der
Muien, naar de plaats van het ongeluk ver
trokken voor het instellen van een nader
onderzoek.
--üQ»
DORTMUMO
TVaar de Leeuwerikverongelukte.
Een correspondent van het persbureau
Vaz Dias in Westfalen is een half uur na
het vreeselijk ongeluk met de „Leeuwerik"
op de plaats des onheils aangekomen.
Tegen een berg\ gevlogen.
Zooals in het eerste bericht reeds gemeld
werd, heeft de ramp plaats gevonden Zater
dagmiddag even voor drie uur. Op dat
oogenblik woedde boven de omgeving een
zeer zware sneeuwstorm, die in dichtheid
zeer ongelijk was, maar toch in de minst
hevige momenten niet meer dan hoogstens
200 M. zicht mogelijk maakte. Waarschijnlijk
is het aan deze omstandigheid toe te schrij
ven, dat de „Leeuwerik" midden in de
vlucht tegen een berg is aangevlogen.
Zooals reeds gemeld, heeft het ongeluk
Plaats gevonden op een afstand van naar
schatting 25 K.M. van het plaatsje Brilot,
vanwaar de plaats van de ramp per auto
in een half uur rijden bereikbaar is. De
berg, waartegen de „Leeuwerik" is opge
vlogen is de Burgberg nabij het gehucht
Roesenbeck in het Sauerland. De streek
daar is buitengewoon eenzaam, zoodat het
ongeveer een kwartier duurde alvorens
degenen, die het vreeselijk ongeluk zagen
gebeuren, ter plaatse konden zijn. Het was
een afschuwelijk schouwspel, dat zich daar
aan hen voordeed.
Het toestel vliegt in brand.
De „Leeuwerik" was na de botsing over
den kop geslagen en in brand gevlogen.
Dicht bij het bosch aan den voet van den
berg was het gevaarte neergestort en geheel
uitgebrand. Van de prachtige F 18 was niets
meer over dan het kromgetrokken ijzeren
geraamte en de verkoolde resten van het
hontwerk en de bekleedingstoffen. De drie
motoren zaten nog in het geraamte, doch
waren geheel vernield. Ook de bagage was
zoo goed als geheel door het vuur verteerd,
met uitzondering van een aantal sieraden,
die in een der koffers hadden gezeten en
het vuur hadden kunnen weerstaan. De
sieraden de autoriteiten alhier spraken
het vermoeden uit, dat deze zouden heb
ben toebehoord aan een juwelier had
den echter geen buitengewoon groote
waarde.
Merkwaardigerwijze werden midden tus
schen de verbrande resten nog een aantal
door het vuur vrijwel geheel gespaarde
papieren gevonden, waaruit de identiteit van
het toestel kon worden opgemaakt.
Verkoolde lijken gevonden
Een deerniswekkend schouwspel boden
de lijken van de inzittenden. Geen hunner
had kans gezien uit het brandende vliegtuig
te ontsnappen, waarschijnlijk doordat het
reeds voor het in brand vloog over den kop
was geslagen. Alle lijken waren geheel
verkoold en volkomen onherkenbaar.
De eerstaangekomenen waarschuwden
onmiddellijk de politie te Brilot, die ruim
een half uur na de ramp ter plaatse ver
scheen, onder leiding van den Landrat van
de Kreis Brilot, den heer Heinrich Jansen.
Deze constateerde, dat geen hulp meer ge
boden kon worden en liet de nog rookende
puinhoop onder politiebewaking stellen.
Onmiddellijk waarschuwde hij de Flug-
wache van Dortmund, die in den loop van
den avond personeel naar de plaats van
de ramp zond, terwijl ook onderzoekings
ambtenaren zich onmiddellijk van Dort
mund naar de plaats van de ramp begaven,
waar zij omstreeks zeven uur arriveerden.
In afwachting van hun komst liet men zoo
wel de lijken van de slachtoffers als den
puinhoop van het vernielde toestel onaan
geroerd. Alleen werden nog bij daglicht de
noodige foto's gemaakt.
Sobere mededeeling in de
Duitsche pers.
De Duitsche pers ontving van het minis
terie de mededeeling, dat omtrent de ramp
van de „Leeuwerik" niets mocht worden
gepubliceerd, dan het naakte feit van het
ongeval zelf, zonder eenige nadere bijzon
derheden.
Groote verslagenheid heerschte er in Am
sterdam op het bekend worden van het
noodlottig einde van de „Leeuwerik". Niet
alleen op Schiphol, en in luchtvaartkringen
verwekte het vergaan van het Nederland-
sche vliegtuig met bemanning en passagiers
boven vreemden bodem groote ontsteltenis,
diepen indruk maakte deze droeve tijding
ook op de breede lagen van de bevolking,
vooral toen het tot de massa doordrong, dat
de algemeen bekende „Pelikaan"-vlieger
Soer, alsmede een zoon van den burgemees
ter van Amsterdam, mr. W. de Vlugt, op
noodlottige wijze om het leven waren geko
men. Groepjes menschen verdrongen zich,
angstig keken nieuwsgierigen voor het K.
L. M. gebouw op het Leidscheplein evenals
bij de ontzettende ramp van nog geen vier
maanden geleden. De belangstelling voor 't
K. L. M. gebouw groeide in de avonduren
aan. Steeds waren er tal van nieuwsgieri
gen, in de veronderstelling daar bijzonder
heden te kunnen vernemen- Dit was eenter
niet het geval.
De haastig verspreide bulletins trokken
weer de aandacht en met groote deernis
werd kennis genomen van de verschrikke
lijke ramp.
Op Schiphol.
Op Schiphol kwam het bericht van het
ongeluk kort na vijf uur binnen, waar een
nerveuse en gespannen stemming ontstond.
Een koortsachtige drukte heerschte er,
haastig werden telefonades met binnen- en
buitenland aangevraagd, en kwamen de mel
dingen voor intercommunale verbindingen
binnen, 'n Buitengewoon moeilijke taak was
het om familieleden van bemanning en pas
sagiers in kennis te stellen van het vreese
lijk gebeuren. Men begrijpt de groote ont
steltenis, die in de familiekringen ontstond.
Onzekerheid bleef nog bestaan over het
aantal personen, die het leven met deze ramp
verloren hebben. Het was bekend, dat Soer
en Prillewitz en van der Klein met de
Leeuwerik naar Amsterdam vlogen. Wie
echter als werktuigkundige aan boord was,
was niet bekend. Den vorigen dag waren
twee werktuigkundigen van Schiphol per
vliegtuig vertrokken, wie echter terugkwam
naai' Nederland, of wel beide werktuigkun
digen of een van hen, hieromtrent verkeerde
men in onzekere spanning.
De eerste uren brachten nog geen ophel
dering. Vast stond echter, dat de beman
ning, die omgekomen was zeker uit vier
leden bestond, misschien zelfs uit vijf leden.
Men hoopte, dat een van de werktuigkundi-
'gl.i achtergebleven was.
Een zevende slachtoffer.
Tegen tien uur gelukte het de K.L.M. een
telefoonverbinding te krijgen met den Duit-
schen politieman, die persoonlijk op het ter
rein van de ramp aanwezig was geweest,
nadat het ongeluk had plaats gehad. Deze
politieman maakte voor de K-L.M. aan alle
onzekerheid een einde.
Hadden de berichten tot dusverre nog
steeds melding gemaakt van zes slachtof
fers, de vrees, die op Schiphol bestond om
trent het aantal leden van de bemanning
werd door de mededeelingen van den Duit-
scher helaas werkelijkheid. De ramp had
nog tragischer gevolgen gehad, dan aan
vankelijk gemeld werd. De Duitscher had
namelijk zeven lijken geteld. De beide werk
tuigkundigen, die Zaterdag met dezelfde be
manning en met hetzelfde vliegtuig van
Schiphol naar Praag waren vertrokken, had
den ook de terugreis met dit vliegtuig „de
Leeuwerik" aanvaard. Beide werktuigkun
digen zijn helaas ook het slachtoffer gewor
den. Het zijn de heeren P. Weiman, onge
huwd en wonende te Schiphol en H. Winge
laar, gehuwd en wonende te Amstelveen.
Verschillende piloten, die het vreeselijke
nieuws in den loop der uren vernomen had
den, stonden in de groote hall van het sta
tionsgebouw en op andere plaatsen bij el
kander en zij voerden hun gesprekken op
fluisterenden toon.
De heeren Thomson, chef der K.L.M. op
Schiphol en Aler, chef van den vliegtech-
nischen dienst, deden met bedrukte ge
zichten hun plicht. Geruimen tijd werd ge
confereerd over de maatregelen, welke men
in verband met deze noodlottige gebeurtenis,
onmiddellijk noodig achtte en voortdurend
was er dan ook telefonisch contact met de
leiding te Den Haag.
Overigens vonden de diensten geregeld
*De Leeuweriktoen het vliegtuig startklaar werd gemaakt op het vliegveld Schiphol, voor het maken van de eerste vlucht in den dienst
Amsterdam—Praag,
voortgang. Het terrein was over zijn gansche
oppervlakte zichtbaar in het schijnsel der
landing'slichten. Vliegtuigen kwamen en
vliegtuigen gingen met het zware geronk
van hun motoren-
Plicht boven alles-
In den loop van den avond zijn door de
K.L.M. uitgebreide maatregelen getroffen
in verband met de., ramp. Reeds gingen
er enkele auto's onderweg naar Brilot, o.a.
met vertegenwoordigers van den lucht
vaartdienst de heeren v. d. Heijden en van
de K.L.M. de heeren van der Muien en van
Beynen.
Voorts zijn met den nachttrein vertrok
ken ir. v. d. Maas van den rijksstudiedienst
voor de luchtvaart en de heer Patist van
de K.L.M. Maatregelen zouden getroffen
worden om de lijken van de slachtoffers,
die deerlijk verminkt zijn naar Nederland
te vervoeren.
De vertegenwoordiger van de K.L.M. in
Duitschland, de heer Laponder, is eveneens
Zaterdagavond uit Berlijn naar de plaats van
het ongeluk vertrokken.
In verband met 't tragisch ongeluk van „de
Leeuwerik" hebben we ons Zaterdagavond
laat nog even gewend tot den adjunct-direc
teur van het Kon. Ned. Meteor. Instituut te
De Bilt, dr. H. G. Cannegieter. Voor alles
wenschte dr. Cannegieter nog niet vooruit te
loopen op de nadere gegevens. Eén blik op
de weerkaart, zoo zeide hij, vertelde vol
doende, dat heel West-Europa dien middag
vol was van onweersbuien doch deze zijn zeer
plaatselijk. En een vliegtuig, dat een derge
lijke bui ten Noorden of ten Zuiden langs
vliegt, bespeurt er hoegenaamd niets van.
Bovendien overvallen deze buien zelfs den
besten vlieger. Zeker is, dat in het heuvel
land van het Sauerland de buien veel krach
tiger zijn en er meer verticale stroomingen
op het vliegtuig inwerken. Bij een bui als we
Zaterdagmiddag beleefden, heeft men boven
dien niet meer dan 200 a 300 M. zicht. En dan
komen er verraderlijke windstooten en onver
wachte wervelingen bij. Dit alles kan zijn
invloed op de ramp hebben gehad.
Op het hoofdkantoor van de K.L.M. was
de verslagenheid over de ramp van de
Leeuwerik zeer groot. Nog is de herinnering
levendig aan de catastrophe van nog geen 4
maanden geleden, waarbij ook zeven men-
schenlevens verloren gingen.
Als bijzonderheid kan er nog op worden
gewezen, dat het de „Leeuwerik" was, welke
de commissie van onderzoek naar Rutbah
Wells vervoerde.
Wij hadden op het hoofdkantoor van de
K.L.M. een kort onderhoud met den heer
Plesman, die met den president-commissaris
der N.V. den heer Wurfbain en de staf van
de K.L.M. druk confereerde over de treffen
maatregelen.
Allen waren diep onder den indruk van
de ramp, welke onze nationale luchtvaart
in den rouw gedompeld heeft
De heer Plesman, kort de feiten samen
vattend, deelde mede, dat de Leeuwerik om
15.15 Duitsche tijd tegen een berg bij Rosen-
beck 8 K.M. ten Noorden van Brilot was
terechtgekomen, vervolgens over den kop
geslagen en in brand gevlogen, waarbij alle
zeven inzittenden waren verongelukt. Dit
waren de passagiers de heer Wun de
Vlugt, de zoon van den Amsterdamschen
burgemeester, de heer Briel, vertegenwoor
diger van de Algemeene Kunstzijde Unie te
Arnhem, gezagvoerder P. Soer, 2e piloot
Prillewitz, Wingelaar werktuigkundige, Wei
man eveneens werktuigkundige en de mar
conist v. d. Klein.
De heer Plesman wees er op, dat er met
dit vliegtuig betrekkelijk veel personeel
meevloog en verklaarde aldus, dat er op een
nieuwe lijn gewoonlijk in den eersten tijd
weinig passagiers gebruik maken en er
aldus gelegenheid is om personeel op te
leiden.
Zoodra het bericht bij de K.L.M. bekend
werd, nam de Directie maatregelen om de
familie van de slachtoffers ermee in kennis
te stellen.
De twee broers vaii de heer de Vlugt
zijn dan ook direct naar Brilot vertrokken.
De politiewaclitmeester van Rosenbeck was
waarschijnlijk het eerste ter plaatse en heeft
onmiddellijk alarm gemaakt-
Van de oorzaak, zoo besloot de heer Ples
man, is nog weinig te zeggen. Toen het toe
stel in den sneeuwstorm raakte vloog hét op
400 meter hoogte. De vlucht was tot dan toe
normaal verloopen de vertrektijd uit Praag
was 11 uur.
De radio-berichten wezen er alle op, dat
alles normaal verliep.
25 Minuten na bet beriqbt „Wij balen oog®
De piloot Soer die om het leven i»
gekomen in gezelschap van dr. I. Vos-
wethouder van Amsterdam passagier bij
de eerste vlucht naar Praag.
antenne in wegens onweer" moet het onge-
luk gebeurd zijn.
De route was bij de piloten goed bekend,
daar zij deze reeds meermalen gevlogen
hadden.
De slachtoffers.
P. Soer, de gezagvoerder, was vader van een
kind; Prillewitz en Th. v. d. Klein wanen on
gehuwd. Wingelaar, was sinds 4 weken ge
huwd en is in 1934 in dienst van de K.L.M. ge
treden; de heer Briel was gehuwd en vader
van 3 kinderen; Weiman was ongehuwd era
sinds 29 October 1933 in dienst van de K.L.M.
Piet v. d. Griendt, de bekende instructeur
van de Soesterberger vlieghei die al zoo me-
nigen kranigen vliegkerel afleverde aan de
K. L. M., heeft ook aan Piet Soer de eerste
lessen in de vliegerij gegeven. En als we
hem in den laten avond na veel zoeken be
reiken, blijkt hij nog niet bekend te zijn
met het ontzaglijk ongeluk, dat een van zijn
beste leerlingen is overkomen. Hij is er dan
ook volslagen down van; een stemming, die
de altijd opgewekte vliegleeraar slechts bij
heel ernstige gelegenheden kent.
En even zocht hij naar woorden
Bijna fluisterend komt het er dan uit: „Het
is ontzettend, Piet Soer, arme beste jongen."
En als hij even heeft gezwegen in een trieste
overpeinzing dicteert hij ineens „een van de
beste piloten van de K. L. M., iemand van
een buitengewoon doorzicht en met een hel
der verstand. Piet Soer wist van den beginne
af aan, wat hem te doen stond. Ook als er
moed en snelle beslissingen geëischt worden.
Hij moet wel in bar slecht weer geraakt
zijn, in een verraderlijken sneeuwstorm of
zoo en nu hij gevallen is, is het alleen maar,
omdat hij niet tegen natuurelementen op
kon.
En dan vertelt adjudant v. d. Griendt, hoe
Piet Soer een van zijn eerste leerlingen is
geweest op de militaire vliegschooL Een
rustige jongen, een vlieger, die zeker was
van zijn zaak. Hij kwam er als sergeant
leerling-vlieger en toen hij na volbrachten
diensttijd heenging, was hij spoedig een der
besten bij de K. L. M.
Op het instructie-vliegtuig S IV kon Piet
Soer al spoedig worden losgelaten, dan
volgde de C I en tenslotte de snelle C IV
en C VI. De jachtvliegtuigen-afdeeling be
stond in die dagen nog niet. Soesterberg
kende toen alleen het eerste en het tweede
vliegtuig-escadrille. Soer was onder de eer
sten van het eerste.
En was er een jachtvliegtuigen-afdeeling
geweest, Piet zou er ongetwijfeld bij zijn
ingedeeld.
„Het was zoo'n ronde kerel" zegt v. d,
Griendt, „zoo echt wat wij noemen een vent.
En als hij terugkwam van een Indië-reis
ook, al was het geen Pelikaanvlucht, zocht
hij me nog trouw op en dan keuvelden we
samen over Indië-routen en over onze oude
trouwe vlieghei.
„Verdorie, het wil er nog niet bij me in."
I
Harry van Oss en Felix de
Nobel te Brussel.
Harry van Oss en Felix de Nobel geven op
Woensdag 10 April a.s. een volksliederenrecitaï
te Brussel.
Het programma omvat Nederlandsche volks
liederen (o.a. liederen van Bredero), Jiddische
volksliederen, Negro-spirituals en Fransche
volksliederen.
J
Een muziek-week in Wiesbaden.
Onder leiding van Carl Schuricht zal te
Wiesbaden in het najaar een Nederlandsche
muziekweek worden gehouden, waar werk van
onze componisten, oudere en jongere, ook voor
namelijk door Nederlandsche solisten zal woe
de» ten gehoor* gebracht,
