n
ADVERTEERENDE
ZAKEN
LANGST!!!
MAANDAG 3 JUNI 1935
K|?
CIRCULAIRES E.D. BRIEVEN
OP ADVERTENTIES.
DE ZAAK IN HOOGER BEROEP VOOR
HET HAAGSCH GERECHTSHOF.
CULTUREELE WEEK VAN
NIJMEEGSCH STUDENTEN
CORPS.
N. V DE ROTTERDAMMERS.
Prof. mr. C. P. M. Romme over:
„Vrijheid en ordening''.
DE NATIONALE BASILIEK VAN
KOEKELBERG.
Door Kard. van Roey ingezegend.
DE DERDE DAG.
PUBLIEKE TELEFOON.
MAATSCHAPPELIJK HULPBETOON.
SCHERMVEREENIGING ELEGAST.
DUREN HET
10.000 ASSYRISCHE CHRISTENEN
NAAR SYRIË.
WIELRIJDERS EN TRAMVERKEER.
]4
De kwestie BosRotterdamsch
Nieuivsblad
Voor de civiele kamer van het Haagsche
Gerechtshof werd Zaterdag in hooger beroep
behandeld de zaak Bos contra Rotterdamsch
Nieuwsblad, voorzooveél betreft de vordering
tot schadevergoeding van den heer R. Bos te
"s-Grarvenihage wegens achterhouding van brie
ven (circulaires) door de administratie van het
Rotterdamsch Nieuwsblad, ingekomen naar aan
leiding van advertenties betreffende overname
van zaken e.d. onder nummer, welke brieven
of circulaires door Bos' toenmalige aakembeurs
waren ingezcnden. De Rotterdamsche rechtbank
had Bos niet ontvankelijk verklaard, daar zij
van oordeel was, dat hier niet van een onrecht
matige daad sprake was, maar ten hoogste van
inbreuk op een overeenkomst. Voorts werd Bos
niet-ootvankelijk verklaard in een bijvorde
ring, strekkende tot schadevergoeding wegens
het opzeggen van een advertentie-overeen
komst Tenslote werd ook niet-ontvankelijk ver
klaard een reconvention eel e vordering, door
het Nieuwsblad ingesteld en strekkende tot
schadevergoeding wegens door Bos gepleegde
oneerlijke concurrentie.
Voor Bos als appellant in de eerste twee niet-
ontvankelijkverklaringen pleitte mr. P. H. M.
Hoogenbergh uit Rotterdam, Voor het Rotter
damsch Nieuwsblad pleitte mr. J. A. L. M.
Loeff eveneens uit Rotterdam.
Pleidooi mr. Hoogenbergh.
het blad tegenover den adverteerder verplicht
ware. de stukken door te geven.
Aanvankelijk zond Bos gedrukte circulaires,
later liet hij ze typen, met heel geringe variaties
doch het begrip „circulaire" is daarop nog
evenzeer van toepassing. De „brieven" van Bos
waren analoog aan circulaires.
Bos voerde een bedrijf, dat op het Rotter
damsch Nieuwsblad parasiteerde en hij wilde
juist graag in het gebouw van het Nieuwsblad
zitten, omdat daardoor veel tijd van het her
haaldelijk inzenden van brieven op nummer
naar de administratie van het Nieuwsblad door
hem werd bespaard. Bos baseert zijn vordering
van ƒ10.000 op den prijs, dien hij destijds zelf
voor zijn zaak zou hebben betaald. Doch hij
wist toen, welk bedrijf hij aanging, een bedrijf,
dat ieder oogenblik de kans zou ioopen onmo
gelijk te worden gemaakt. Derhalve is niet
slechts het bedrag belachelijk hoog, maar het is
ook tot den verkeerde gericht, want indien hier
iets te vorderen ware, dan zou dit zijn van den
geen, van wien Bos destijds de zaak heeft ge
kocht.
Tenslotte verdedigt pleiter met een enkel
woord den contra-eisch van ƒ3000 door het
Nieuwsblad ingesteld tegen Bos terzake door
dezen gepleegde oneerlijke concurrentie Hierbij
gaat het niet om het bedrag, doch om te ken
nen te geven, dat zoodanige concurrentie is ge
pleegd.
Het Hof zal Donderdag 27 Juni arrest nemen.
Mr. Hoogenbergh zette uiteen, dat zijn cliënt
in 1926 met diens bemiddelingswerk b:j koop
en verkoop van neringzaken is aangevangen, en
dat hij sindsdien geregeld in het Rott. Nbl. ad
vertenties heeft geplaatst en eveneens geregeld
brieven op advertenties onder nummer geplaatst
betreffende ter overname aangeboden of ge
vraagde neringzaken in het Rott. Nieuwsblad,
heeft ingezonden. Men heeft zich altijd op het
standpunt gesteld, dait dergelijke brieven ter
beschikking van den adverteerder behoorden te
worden gesteld, c.q. aan dezen toegezonden,
wanneer althans de portokosten zijn gestort.
Met het systeem van achterhouden of ver
nietigen van circulaires e.d. is destijds het dag
blad De Telegraaf begonnen; vóórdien hoorde
men daarvan niet, nadien heeft de Nederland-
sche Dagbladpers het systeem overgenomen,
zoo ook het Rotterdamsch Nieuwsblad, op grond,
dat dergelijke circulaires op advertenties onder
nummer voor den adverteerder geen waarde
hadidn en dat de toezending ervan door hen niet
cp prijs werd gesteld.
Op 25 Juli 1933 heeft Bos de eerste dagvaar
ding in kort geding tegen het Rotterdamsch
Nieuwsblad doen uitbrengen. Om twee uur
dienzelfdien dag werd deze geteekend en om
7 uiur 's avonds kon men in genoemd biad lezen,
dat brieven, welke het karakter van circulaires
droegen, ingezonden door tusschenpersonen op
advertenties inzake koop of verkoop onder
nummer, toegezonden aan het blad, niet zouden
warden doorgegeven.
Keiter acht het onmogelijk, dat die mededee-
ling het gevolg was van eenig op dien zelfden
daig met de adverteerders gepleegd overleg en
het- is z.i. ook anderszins zeer oorwaarsohijnlijk,
dat zoodanige achterhouding zou zijn geschied
met toestemming van de adverteerders.
■Wanneer iemand bij advertentie ondier num
mer het een of ander vraagt of aanbiedt, dan
behooren de daarop inkomende brieven te zij
n-er beschikking te staan. De inhoud van die
brieven gaat niemand anders dian den adver
teerder aan. Pleiter noemt als voorbeelden
advertenties onder nummer inzake ter-over-
nameaanbieding van een piano of betreffende
een verlangd huwelijk.
Het argument dat de juffrouw van de admi
nistratie van het blad op het gevoel af kan
weten welke brieven eenvoudige circulaires als
hierbedoeld inhouden, zoodat zij precies zou
weten welke brieven niet voor doorzending in
aanmerking kwamen, kwam pleiter apocrief
voor.
Bovendien: wat is een circulaire? Eenige
brieven van een zelfden Inhoud zijn dairom
nog geen circulaires. Ook dagvaardingen en
kennisgevingen van de griffie van een rechter
lijk college zijn veelal eensluidend, doch dragen
volstrekt niet het karakter van 'n circulaire.
Toch ging het Rotterdamsch Nieuwsblad tol
achterhouding van de brieven van Bos over.
Het Rotterdamsch Nieuwsblad beeft de rela
tie met Bos verbroken en hêm de huur op
gezegd van het vertrek in het gebouw van het
Nieuwsblad, waar Bos zijn Zakenbeurs had ge
vestigd. Thans adverteert Bos niet meer en
schrijft niet meer op dergelijke advertenties,
omdat zijn zaak is gebroken. Hij heeft door de
actie van het Nieuwsblad een schade van tien
duizend gulden.
Tenslotte wijst pleiter erop, dat de Ned. Dag
bladpers zelf geen groote beteekenis hecht aan
het briefgeheim, wanneer het eigen brieven
betreft. Pleiter neemt het geval Heldring (direc
teur Handelsblad)—N. S. B. Toen stond de ge-
heele dagbladpers overhoop en met name de
Vrijheidsbond, omdat de inhoud van een werke
lijk verkeerd bezorgden brief, van den heer
Heldring in het blad „Volk en Vaderland" was
vermeld.
Pleiter concludeert tot toewijzing van de
schadevordering.
Pleidooi mr. Loeff.
Daarna is het woord aan mr. Loeff.
Pleiter herinnert aan de vorige behandelingen
dezer zaak en betoogt, dat Bos zeer goed heeft
geweten, dat circulaires e.d., van hem afkomstig,
J ...Avl Art J
Hotel „Het Witte Paard".
Het is wel een oud paardje, dat hier van stal
is gehaald! Immers stamt „lm weissen Rössl"
het kluchtige blijspel van Blumenthal en Kadel-
berg, uit de laatste dekade der vorige eeuw,
toen onze groot-ouders zich ook reeds met het
erg aan de oppervlakte blijvend, maar handig
in elkaar gezette, vlot geschreven en vóór alles
dood-onschuldige geval amuseerden. En het ging
dan ook in den loop der jaren in diverse ver
tolkingen over de Nederlandsche planken, laat
stelijk zelfs in -operette-vorm, waartoe het ge
geven zich ongetwijfeld uitstekend leent.
Adolphe Engers, die het overjarige geval
regisseerde voor de „Rotterdammers", .welke
het in zomerexploitatie hebben genomen en
Zaterdagavond in den Grooten Schouwburg van
wal staken, maakte er een soort tusschending
van. Marius Spree werd met een orkestje tehulp
geroepen, om onder meer muzikale praestaties
ook ettelijke herinneringen op te halen uit
Benatzky's partituur, terwijl nu en dan ook een
Schlager werd gezongen. Voor het overige
volgde men den „klassieken" oertekst van hei
bekende duo, voorzoover althans de regisseur
niet een Rotterdamsche versie had voorgeschre
ven en eenige moderniteiten ingelascht.
Zelf speelde laatstgenoemde de rol van den
opvliegenden zakenman, om wien de vroolijke
handeling draait, ook al met de noodige impro
visaties; over het geheel vrij verdienstelijk ge
assisteerd door de overige leden van het 'gezel
schap, van welke wij Coba Kelling (de Wirtin)
Hélène Vink, Netty Gljswijt, Jean Janssens en
Paul Steenbergen extra vermelden.
Al werd voor de eerste opvoering de Groote
Schouwburg niet direct bestormd, het succes
was er niet te minder om en de gulle lach heel
den avond niet van de lucht. Vóór de pauze
werd onder warmen bijval van de aanwezigen
een prachtige bloemenmand opgedragen.
Het ligt in het voornemen der „Rotterdammers"
'n veertien dagen onder hun stadgenöötén te
vertoeven. We helpen gaarne wenschen, dat de
belangstelling nog moge groeien voor deze
avonden van gepast vermaak.
L. H.
Vrijdagmorgen, den tweeden dag van de cul-
tureele week sprak voor een talrijk gehoor van
professoren en studenten, prof. mr. C. P. M.
Romme. over: „Vrijheid en ordening"
Vandaag doet het probleem va» ordening en
vrijheid zich gelden op ieder levensgebied.
Spreekt men van ordening tusschen aanhalings.
teekens, dan is het probleem beperkt tot het
terrein van het beroeps, en bedrijfsleven. Ook
aldus Is de probleemstelling nog te ruim. Wat
hic et nunc met ordening tusschen aanhalings-
teekens wordt aangeduid, betreft ordening in
de wijze van de totstandkoming van het wet
gevend lichaam, in de inschakeling van het ge
ordende beroeps, en bedrijfsleven in de uitvoe
ring der Staatstaak, in de bevordering van de
welvaart van afzonderlijke functioneel bepaal
de volksgroepen, door groepsgenooten bindende
leefregels.
Het probleem ten slotte In zijn markantste
actualiteit gaat om het groepsgewijze ingrijpen,
uit sociaal-economische motieven, in de vrijheid
van bedrijfsvoering, door alle groepsgenooten
rechtens bindende regels. Subject van deze bin.
dende regelen kunnen zijn individuen en ge
meenschappen, personen en organen,
Spr. beperkt zich echter tot den ondernemer,
om te onderzoeken wat de „ordening" beteekent
en behoort te beteekenen voor zijn vrijheid van
bedrijfsvoering. Uit de geschiedenis blijkt, dat
de uit den liberalen leefregel geboren poging, 't
individueele streven te versterken door het
Dam zal de vrijheid van bedrijfsvoering aan geest maakt iemand angstig, niet anders dan
reëele beteekenis winnen, en daaromOmdat een wandelende nier alles behalve het gevoel
de „ordening" er is voor de vrijheid, zij er van verlichting geeft. Geen wonder dat be-
vrijheid voor „ordening". keerllngen In de Kerk altijd ruimer en vrijer
worden, geen wonder ook dat de heiligen zoo
De vrijheid der kinderen Gods. I oorspronkelijk van scheppingskracht zijn. De
factoren milieu en ras verklaren nooit het
Dr. C. van Gestel O. P. van de Sociale hooge wezenlijke, dat in de geheimzinnige persoon-
school te Leuven, sprak daarna over,,De vrij lijkheid leeft. Goed verstaan, heeft Goethe
heid der kinderen Gods". daarom gelijk: „höchstes Gut der Erdenkinder
Het oude spreekwoord, dat de boeken hun 1st nur die Personlichkelt". God wil een per-
geschiedenis hebben, geldt niet alleen voor de soonlijke verhouding tot elke ziel, terwijl een
boeken maar ook voor de woorden, vooral voor log begrip als de wereldziel van Aristoteles
dié woorden, die de idealen van een tijdperk onze individueele vrijheid zou verpletteren,
vertolken. Vrijheid heet bij Sint Thomas het vermogen,
Het woord vrijheid begint in de nieuwste ge- dat den mensch volmaakt; en de verschillende
schiedenis zijn tocht roet de burgerlijke revo- leden werken vrij, zoolang ze niet los van el-
luüe van 1789 door de 19e eeuw, wordt verder Gander raken. Er is geen toekomst voor een
gedragen door Marxisme en socialisme maar voisiagen technische of een uitsluitend econo-
daamaast ook door de groote geesten van mische cultuur, die net doel voor het geheel,
Mantalerobert. Lammenals en Lacordaire. Het het mjddel voor het doel aanziet. Ook een
(Van onzen Correspondent)
B r u s s e 11, 29 Mei 1935.
Dit was wederom een dag, die in de annalen
van katholiek België met gouden letters zal
worden ingeschreven, met als hoofd: „de
inzegening van de nationale basiliek van het
H. Hart".
Reeds Leopold XI koesterde den droom om,
°P een verheven punt van Brussel, de hoog-
- ,--P vlakte van Koekelberg, een tempel des
streven naar de vrijheid is een kenmerk van aeatnetiscne cultuur, voor de jeugd misschien Heeren te zien oprijzen, waarvan het karak-
alle individualistische opvattingen. De burger- verieidelrjker, is ondenkbaar. Zoo beminnelijk ter nationaal zou zijn. Deleidende symboli-
lijke vrijheid leeft vooral in de Angelsaksische de kunst jSi zoo hatelijk het aesthetisme, dat sche gedachte hierbij was, dat geheel België
landen. De gosdiensUge en zedelijke vrijheid is het dilettantisme bij uitstek oplevert, door onder de hoede zou worden geplaatst van
levensvragen te beslissen naar smaak en
stemming, schijn en indruk, tenslotte Instinct,
als is het zoo'n edel instinct als hartstocht
voor de schoonheid. Blind is een tempera
mentsuiting. die stemming tegen de R. i£.
Staatspartij probeert te maken met de grief,
In Immortale Dei en LIbertas nam Leo XIII I dat Nolens geen verzen zou gelezen hebben of
stelling tegen de moderne vrijheden. Spr. ging dat onze Kamerleden meer met de vuist op
vervolgens over tot uiteenzetting van de Thom. tafel moeten slaan. De werkelijkheid leert
leer omtrent de vrijheid van den mensch, die ons, dat ze tijdig den nagel op dén kop gesla-
steunt op de rede en den wil- gen hebben met het einde van een honderd-
Omdat de vrijheid niet onafhankelijk van het jarigen schoolstrijd een ontzaglijke worsteling I basiliek moest verrijzen, een voorloopige kapel
gezag bestaat, en de keuze van het kwaad voor de vrijheid Van het onderwijs, zooals werd gebouwd.
geen land op de wereld heeft gevoerd, laat Het' geld, dat noodig was voor de verwe-
staan gewonnen, zenlijking van het gTootsche en kostbare ge-
Montaiembert huldigde Mgr. van Bommel bouw, moest door particulier initiatief wor-
lndertijd om zijn voorbeeld, maar Frankrijk den bijeengebracht. In'het begin van de
eeft het nog zoo weinig nagevolgd, dat de
het beloofde land voor de Duitsche idealisten,
terwijl de Franschen de voortrekkers waren
van de naturalistische vrijheid. Daartegenover
staat de Kerk met de vrijheid van de kinderen
Gods, zooals die leefde in de Thomistische wijs.
begeerte.
het H. Hart.
Leopold had de basiliek zoo grootsch moge
lijk gedroomd en hierbij gedacht aan de
Sacré-Coeur van Montmartre, aan den Dom
van Milaan, aan de Aya Sophia van Con-
stantinopel en aan nog Veel andere beroem
de monumenten.
In het jaar 1902 liet Leopold zich voor het
eerst over dit plan uit. Drie jaar later, werd
de eerste steen gelegd, terwijl m de onmid
dellijke omgeving van de plaats waarop de
slechts een onvolmaaktheid der vrijheid kan
worden genoemd, volgt dat de heiligen bij uit
stek vrij waren.
De erfzonde bracht de disharmonie in- de
mensohelijke vermogens. Door de vrijmaking
de verlossing van Christus, werd de mensch I atudenten aan de Instjtuts Catholiques, die
groepsverband, heeft bewezen dat de kracht van weer. gelijk Paulus zegt, vrij de vrijmaking zicb niet eens universiteiten mogen noemen,
het groepsverband voor het individu niet steeds van alles wat den ouden mensch gekluisterd n0g altijd hun graden bij den staat diénen te
toereikend was, om in zijn streven te slagen, .hield en vrij van de letter van de Oude Wet. halen. En dé Katholieke. ..universiteit van
Deze feitelijkheid deed hat bewustzijn ont- De geest van knechtschap werd vervangen door Mi[aan krijgt, ais het resultaat van de oper.-
waken, dat hij, die als individu de beschutting den geest van kindschap. De Liefde, die zich bare jury z00 uitvalt, zelfs professoren van I terzetten'
wil zoeken bij een groep, ook de groep moet be- zeiven wint door zich zeiven te verliezen lost ander geIoof of zonder eenig geloof door den De eers'te ateen jg daar j zéér lang ook
schutten tegen het individu. Maar de groep zal het probleem va» de afhankelijkheid en de vrij- gtaat opgedrongen. Onze staatspartij heeft de lenigste ateen gebleven. Viak vóór den
in haar beheersohing van het individu gebrei heid op. vrede bewerkt, een vrede die de strijdbare oorlog ging men over tot het leggen van
Ama et fac quod vis, bemin en doe wat ge jeugd ongeduldig kan stemmen, maar die ie reusachtige grondvesten van beton. Daar zijn
wilt doen. krachten, te lang In politiek verweer ver- dan wéér veel jaren overheen gegaan. Al de
De geestelijke mensch door de genade ge
twintigste eeuw, waren hier reeds ettelijke
millioenen voor noodig en niemand kon zich
ontveinzen, dat er veel jaren zouden voorbij
gaan, alvorens men over voldoende midde
len zou beschikken, om den droom van
Leopold, in een grandiose werkelijkheid om
deld moeten worde», bij haar streven moet zij
blijven in het kader van het algemeen belan,
Ongeregelde vrijheid gaf het aan zijn groeps
vorming. groepsvorming leidt tot groepsrecht,
bracht tot het kindschap Gods, die door de
het groepsrecht wordt toegepast in het kader liefde een eenheid vindt met God. wiens wijs.
van het algemeen welzijn.
Beteekesit „Ordening" vrijheidbeperking
Uitsluiting van ordeningsmogelijkheid betee
kent vrijheidsbeperking, order.in-gsmogelijkhei-d I
kan den ondernemer in staat stellen te doen,
wat hij, tegen zijn zin, te voren niet kon doen,
heid hem tot wet is vindt de ware autarkia
van zijn persoonlijkheid.
De derde dag ving aan met een plechtige
terwijl de ordening zelve wegen naar vrijheid I h. Mis in de St. Jozefkerk aan 't Keizer Ka-
ontsluit en afsluit. Men denke hierbij aan een relplein te Nijmegen,
stuk ordening dat tot stand komt, bij doorvoe De H. Mis werd opgedragen door Pater
ring der wet op het algemeen verbindend en Hoogcweegen S.J., moderator van 't N. S. C.
onverbindend verklaren van ondernemers met assistentie van twee Heeren Geestelijken
overeenkomsten. van het Pius-Convict.
Opgemerkt zij hier echter, dat de positief Na een gezamenlijk ontbijt in het Corpsge-
rechtelijke constructie der ordening - in het bouw sprak prof. dr. Gerard Brom in de vier-
ontwerp dezer wet neergelegd in de practijk j de conferentie over het onderwerp,
vooral aanvankelijk beperkend zal werken.
Voor de contractanten bij den ondernemers-
overeenkomsten zelf, beteekent deze wet vrij
heidsverruiming, voor derden echter vrijheids
beperking.
bruikt, eindelijk voor cultureele werken vrij hinderen, die tusschen 19141925 in de om-
helpt maken. geving van het Park van Koekelberg zijn
Wij willen volgens de liturgie God met opgegroeid, hebben deze grondvesten en de
vrijen geest dienen. Wie zijn geloof nog voelt be°gen zand, welke er omheen door de uit-
als een druk, heeft niet echt vrijwillig, offer- I gravingen waren opgehoopt, als speelplaats
vaardig, geestdriftig met spontane vreugde gekend.
leeren dienen. De proef op de som ligt in het vele jaren zijn verloopen. Albert I en Kar-
zoet e juk en den lichten last, door St. Bernard
zoo fijn vergeleken bij de vleugels, die een
vogel dragen in plaats van te drukken. „Als
de Zoon u vrij maakt, zult gij werkelijk vrij
zijn". De Annalen der critische Philosophie
halen deze maand het woord van Sorel aan,
dinaal Mercier waren de voortzetters van
Leopolds droombeeld. Architect van Uffel,
die het plan der basiliek had ontworpen, is
enkele maanden geleden overleden; ook hij
heeft de voltooiing van zjjn werk niet mogen
zien, want van zrjn volledig plan, is tot heden
Vrijheid en beschaving.
dat mythe alleen te keeren valt met een an- nog maar alleen het achterste gedeelte van
dere mythe. Neen, laat de kinderen van de de kerk gereed gekomen,
duisternis elkaar met schimmen bestrijden, De gekjeiijke middelen, die nog lang niet
wij overwinnen door iets, dat oneindig boven v0;doende zijn om de geheele basiliek te doen
elke Mythos uitgaat. Het is geen iets, het is afbouwell( komen de laatste jaren, wegens
iemand, de Zijnde zelf, die onze vrijheid be- de crlsis, maar in zeer langzaam tempo bln-
zielt, de levende, scheppende, openbarende
Logos, licht van licht.
In de middagconferentie, tevens vergade-
In het begin van deze eeuw werden de Ka
tholieken aan Duitsche universiteiten be
stormd met den eisch „Voraussetzungslosig-
„Ordening" is recht dat ingrijpt in de vrijheid keit der Wissenschaft". Niets is van dien vrij- ring der Juridische Interacademiale, sprak
van bedrijfsvoering. Gaat men er van uit, da'. Jieidswaan over gebleven, zoo dat wij vandaag I prof. mr. K. J. J. van der Heyden over.
vrijheid bij bedrijfsvoering onaantastbaar -ie Tjfóêtén opkomen' voorwat de wereld ons gis- 1
voor ingrijpen van het recht, dan is dit het ont- *teréii verweet te miskennen. Evenals het ra-
kennen van een probleem tusschen vrijheid en tlonalisme werd gevolgd door kleineering van
ordening. de rede, heeft het liberalisme de vrijheid ver-
Eveneens ontkent men dit bestaan, wanneer mtakt achtergelaten. Wij verdedigen deze
men de ordening, het recht, tot tyram der vrij. twee verdrukten met overtuiging, maar niet
heid promoveert. Het probleem is er slechts, zonder ironischen glimlach, waarin iets van
wanneer een relatie van de menschelijke vrij. het eeuwig spel der Goddelijke Wijsheid af-
heid wordt erkend met het recht, waarbij het straalt. Nadat Foerster pas vijf en twintig
recht de dienende taak heeft van bescherming jaar geleden een vrijgevochten menschheid
der vrijheid, welke op hare beurt de rechts- langs psychologischen weg louter inductief
normen heeft te eerbiedigen. De vraag is dus het onmisbare van gezag leerde aanvoelen,
hoe rechtens de bedrijfsvoering moet worden toonen de gangbare woorden „verbondenheid"
beschermd. en „verankerd", beide nog wel van Duitschen
Bij deze behandeling beperkt spr. zich tot de oorsprong hoe het moderne spraakgebruik 'n
vrijheid tot bedrijfsvoeren. Hoe staat het ten geest van objectiviteit is gaan afteekenen.
onzent met de rechtsbescherming daarvan Be- Alle kwesties worden gekruist door het pro-
houdens enkele uitzonderingen kan worden ge- bleem van de Kerk, die eerst verworpen werd
zegd, dat men rechtens i» Nederland vrij is het als een mechanisch instituut en nu de toe-
bedrijf te voeren dat men wil, wat echter nog vlucht voor de persoonlijkheid blijkt te zijn.
niet wil zeggen, dat nu ook ieder staatsburger vanuit het Christendom is dan ook de oplos-
het recht heeft om zich als ondernemer te ves. Sjng te wachten.
't Oude Verbond riep snikkend om bevrij
Verlaging van de garantie
opbrengsten.
Ingevolge artikel 7 van de Bepalingen en
Voorwaarden voor het houden van publieke
telefoonstations moet de houder van een der
gelijke inrichting aan den Telefoondienst een
netto-opbrengst van zijn station garandeeren 1
van 66 per halfjaar.
Het stellen van deze garantie is na de in
voering van het nieuwe abonnement met ge-
sprekkenverrekening voor verschillende hou-,
ders van genoemde stations te bezwaarlijk ge- tigen. Daartegen verzet zich, vanui
bleken. Zooals bekend, is voor gemeld abonne- positieve recht gezien, de onvoldoende regeling ding: „libera me, Domine" is nog hét gebed,
ment een bedrag van 7 per maand verschul- vaan een andere vrijheid, welke met de vrijheid waarmee wij de ziel bij zijn vlucht in de on-
digd plus 2 cent voor ieder uitgaand gesprek tot bedrijfsvoering ten nauwste samenhangtde oneindigheid begeleiden. En het Nieuwe Ver-
conitracteervrijheid. De wettelijke regeling op bond boodschapt de vrijheid als een feit: „de
dit punt brengt met zich, dat men de beslissing, waarheid zal u vrij maken". Omdat de Kerk
of men al dan niet met een derde zal contrac- I nu de levende vervulling is van den Christus,
teeren, legt i» handen van de bedrijfsgroep. getuigt de denker Anselmus, dat God niets
Voor de feitelijke individueele vrijheid tot z00 bej heeft als de vrijheid van Zijn Kerk
nen en er zullen nog wel ettelijke jaren over
heen gaan, alvorens de basiliek in haar vol-
ledigen staat zal opgetrokken zijn.
Dit heeft evenwel niet belet, dat Kardinaal
van Roeij het besluit heeft genomen, het ba-
staande deel, met het hoogkoor, reeds nu
voor den eébedlèhst open te stéllen. Fr. dit Is
Vrijheid en recht. 1 de gebeurtenis, die ons vandaag op de .vlakte
van Koekelberg heeft gebracht, voor hét
Welke is de functie van het recht ten aan- by,vonen van de plechtigheid van het inzege-
zien van de vrijheid? nen van dit gedeelte en het daarin opdragen
Deze vraag, door beoefenaars van het P°st- van de eerste H. Mis.
tieve recht aan de orde gesteld, geeft blijk -n tegenwoordigheid van: vertegenwoordl-
van zekere onrust betreffende het antwoord. gers van den koning; van de leden van het
Het positieve recht schijnt meer verplichtte- DoorluChtig Episcopaat en van tal van ge-
gen op te leggen dan vrijheid toe te kennen. myterde abten, alsmede van ontelbaar vele
boven het aantal van 100 per maand. Ten ein
de bedoelde inrichtingen zooveel mogelijk te
behouden, hetgeen zoowel ten gerieve van het
publiek als te het belang van den Telefoon
dienst is, heeft de directeur in overweging ge
geven het bedrag der betreffende garantie op bedrijfsvoering heeft dit, nu de groepsmacht Is dar flan geen be<jreiging van de beschaving.
- - j 1 a - Ia I aI j.4 m a>v\ aa^a.4 in fi'lö rtO-riAHtPn hit) I A.
30 per halfjaar te bepalen en om in ver
band hiermede de som van 50, welke de hou
der als zekerheidsstelling voor het nakomen
van zijn verplichtingen moet storten, tot 25
te verlagen,
Ondanks de steunverlaging meer
uitgaven.
In de periode van 31 Maart—27 April werd
door den Gem. Dienst voor Maatschappelijk
Hulpbetoon uitgekeerd een bedrag van
1.778.209.18 (v.j. 1.712.655.44) aan 44.933 j
ondersteunden (v.j. 40.810).
Van 1 Januari tot 27 April werd uitgekeerd
7.629.392.76 (v.j. 7,406.970.10).
Zaterdagmiddag is in de schermzaal Vander.
voodt te Rotterdam de vierde wedstrijd gehou-
miet kan worden omgezet in alle genooten bin
dend recht, eeen tweeleedige beteekenismen
behoud zijn feitelijke vrijhei-a tot bedrijfsvoe
ring, van den anderen kant echter bestaat deze
slechts bij de gratie van den groepswiL
De redelijke vrijheid tot bedrijfsvorming staat
in onze rechtsorde dus wankel, gevolg van het
feit, dat men de contracteervrijheid van het in.
dividu en die der functioneel gevormde groep
rechtens op éém lijn heeft gesteld.
Immers, de individueele vrijheid om niet te
contracteeren is in de samenleving te aanvaar
den, hetzelfde geidt echter niet voor de func
tioneel bepaalde groep, die deze vrijheid slechts
behoort te bezitten, in zooverre zij vereemigbaar
is met haar groepstaak. De vrijheid der groep
om niet te contracteeren moet daarom beperkt
zijn binnen deze grenzen, dat zij eenerzijds in
het oog houdt de belangen der binnen haar
kring ressorteerende individuen, anderzijds niet
te strijd komt met het algemeen welzijn.
Tevens volgt uit den groepsplioht, dat de
groepsvrijheid tot vaststelling van den contracts-
inhoud een a»dere moet wezen dan de indivi
dueele vrijheid daartoe, en ook hier is in be.
ginsel de vrijheid der groep beperkter. Van
niet door het Rott. Nbl. zouden worden door- den om den Elegast wisselbeker. Aan dezen den and€ren kant echter moet de groep baar
j voort met de I wedstrijd namen deel de names D. v. t Hoff wiileikeniri? sekruiist zien door
gezonden; desondanks ging Bos voort met üe heCren A. Hack, Hem-
toezending naar het blad van dergelijke brieven H Meea Jr Erlc Lunlngh en O. Bak-
op advertenties onder nummer. ker Qjrka Als hoofdsecondant fungeerde de
De adverteerders hebben herhaalde ij heer J. Booy. De wedstrijd eindigde met een
kennen gegeven, dat zij geen brieven, die sleci.s geiyk aantal gewonnen partijen van de heeren
de beteekenis van een circulaire hebben, wen- j^ses en Luningh, waardoor deze om 5 tref-
schen te ontvangen.
De zender van den brief is van het oogen
blik af, dat hij. dezen aan het bureau der cou
rant heeft doen toekomen, het recht daarop
kwijt; dit recht is dan overgegaan aan den
adverteerder onder nummer en met diens toe
stemming kan het blad derhalve bepaalde
brieven aan een z.i. ongewenschte bestemming,
onthouden.
Pleiter meent dat Bos na het drietal vonnis
sen, beter had gedaan met stille trom te ver
trekken in plaats van allerlei hooger beroep
te verlangen.
Het niet doorgeven van brieven in een geval
als het onderhavige, kan volgens pleiter nim
mer als een .onrechtmatige daad" worden ge
kwalificeerd, hoogstens kan hier sprake zijn van
wanprestatie van A tegenover B., in casu een
blad tegenover adverteerder, ondersteld, dat
fers een barrage partij moesten schennen.
De heer Luningh wist deze partij te winnen,
zoodat de einduitslag werd: 1. E. Luningh. 2.
Mees. 3- Meines. 4. Hack. 5. Bakker Dlrks.
6. mej. M. van 't Hoff. 7. mej. D. van 't Hoff.
regelingen niet willekeurig gekruist zien door
het vrij contracteerend individu„en in zooverre
moet aan het individu verboaen kunnen wor-
den, zijn contractsinhoud zoo vast te stellen, dat
hij daardoor <le groep een juist functioneeren
belet.
De door den maatsehappelijken groei gècre-
eerde verhoudingen eischen rechtsregelen, 'op.
dat het individu niet overgeleverd zij aan de
willekeur van de groep, de groep niet in. haar
functie belemmerd worde door den enkeling,
en het algemeen welzij» nietabedreig'i door de
groepsmacht. Een goede basis voor uitbouw van
dit groepsrecht is gelegd door de Wet op het
algemeen verbindend en onverbindend verkla
re» van Ondernemersovereenkomsten, vooral
hierom, wijl men zioh b'j deze „ordenings'
poging heeft weten te hoeden voor de gevaren
van het groeps collectivisme en groeps-indivi
dualisme.
Wil deze basis echter worden tot een hecht
fundament, dan zal zij nog naast zich moeten
krijgen een rechtsregeling op de groepen zei
ve en op de onderlinge verhouding van gro"i
en individu.
doordat heel de natuur aan het bovennatuur
lijke wordt opgeofferd? Wel schijnt de indi
recte macht van de Kerk over de maatschap
pij soms een kruis voor intellectueelen, maar
juist het land, dat stads Luther niet ophield
vrijheid te preeken, ziet de vrijheid door het
Christelijk geweten waarborgen. De eenige
redding voor de menschelijke waardigheid
komt in de Kerk te liggen.
Tsaristische tirannie of proletarische dicta
tuur of welke partydwang ook, ze geven een
verwarring, waaruit Christus, die onder Pon
tius Pilatus als Martelaar van de ware vrij
heid stierf, ons alleen verlossen kan. Het recht
van den sterkste levert ons aan het brute
geweld over, de zwakke heeft bescherming
noodig en de Kerkgeschiedenis vormt één
doorloopende emancipatie vanaf Paulus' on
weerstaanbaar teederen brief aan Filemom
Hier opent de spreker volgens het taz c
van Möhler en Newman een perspectief op
verleden. ,,„t
De vrije wil is een natuurlijk verm.
den mensch geen recht geeft.om
doen. Wij kunnen zondigen,
zondigen; dit verschil is zoo eenvoudig als
het onderscheid tusschen fysiek en moreel.
Samenleving onderstelt tucht en tucht brengt
wetten mee tot regeling van het geweten.
Vrijheid beteekent het recht om onze plich
ten tegenovejr God ongehinderd te vervullen,
zooals de vogel vrij is om te vliegen. Gewe
tensdwang zou tegen de natuur van den geest
ingaan, ómdat de wil niets aanvaardt, eer de
rede toestemt. De Koran, overweldigt, het
Evangelie overtuigt. De canonist mag door
den historicus wel herinnerd, worden aan de
ervaring, dat geweld nooit de Kerk bevorderd
heeft; immers toen de Protestanten hun
slachtoffers van de inquisitie hadden, waren
ze voor het Katholicisme verloren en geen
zee van apologie wascht dit dierbaar bloed in
hun oogen af. Waar blijft dan de beloofde
vrflheid? Het Christendom heeft niet alleen
onbevangen natuurwetenschap mogelijk ge
maakt, door den ban van totem en taboe ie
verbreken, maar ook het begrip wereldge
schiedenis geschapen door den vreemdeling
niet meer als barbaar of vijand te beschouwen.
Wij danken voor een gebondenheid, die ons
evenveel draagt als bindt. Een zwervende
Er zijn zelfs theoritlci, die het subjectieve
recht van den enkeling niet anders zien, dan
als de resultaten van verplichtingen, aan an
deren opgelegd. Is er dan wel aanleiding om
aan het positieve -echt een andere functie toe
te kénnen, dan die gelegen is in bepefking
van de vrijheid?
Het probleem wordt echter op deze wijze
verkeerd gesteld. Het positieve recht als zoo
danig staat niet in een vaste verhouding tot
de vrijheid. Zoekt men de positiviteit van een
rechtsregel alleen in den wil des wetgevers,
dan is het duidelijk,, dat diens toevallige wil
het gehalte aan vrijheid of gebondenheid van
de wet bepaalt. Het antwoord op de gestélde
vraag is dan niet te het algemeen te geven.
Alleen betreffende een bepaald geheel van re-
geien is dan vast te stellen, of de vrijheid of
de gebondenheid praevaleert.
Anders wordtdit, wanneer men de vraag
herhaalt ten aanzien van het positieve recht,
zooals dié wezen moet, deel van het recht,
dat buiten de stoffelijke ervaring in het gees
telijke verankerd ligt. Positief recht dat nim
tegelijk onrecht is, doch deelt in de elge"
schappen van het recht wijst eenieder a
wat hem toekomt, wat het zijne *s-vnl„t
primaire roeping van het recht. va^ I
dat niet do verplichting, doch de bevoegdheid
r™Vfpe"'t'h t recht de vorm der vrijheid.
Dit geldt ook voor het particuliere leven.
De juristen mogen trotec» dat n
dienst van het recht, in dienst staan van de
VrMaar' niemand mag vergeten, dat ddér zijn
ijheid eindigt, waar eens anders recht be-
vr:
gint
BAGDAD, 1 Juni. (R.O.) De commissie
van drie deskundigen, die door den volken
bond naar Irak gezonden is, om de mogelijk
heid te onderzoeken, de Assyrische Christe
nen naar Syrië over te brengen, hebben hun
onderzoek beëindigd en het land verlaten, na
uitgebreide besprekingen- met de Assyrische
stamhoofden.
Volgens de plaatselijke berichten zal het
aantal Assyriërs, dat er.de voorkeur aan zal
geven, Irak te verlaten de tienduizend niet te
bóven gaan.
Hun overplaatsing naar het: district Kha-
b'óur,. in Syrië, kan begin September ver"
wacht worden..
andere geestelijke en wereldlijke overheden,
heeft Z. Em. de kardinaal-aartsbisschop, de
plechtige inzegening verricht en de eerste
H. Mis pontificaal geassisteerd.
Bij het inzegenen van de nationale basiliek,
paste een nationale belangstelling. Deze is
op schitterende en niet zelden ook op aan
doenlijke wijze tot uiting gekomen door het b'J
deze plechtigheid aanwezig zijn van ontelbare
leden van de H. Hartbonden, van de vereeni-
gingen voor Katholieke Actie en van de
bloeiende groepeeringen van de katholieke
jeugd van België.
Déze hadden een zee van vlaggen meege
bracht, met namen er op van uit de meest
afgelegen en de meest nabije plaatsen van het
land. Men mag gerust zeggen, dat geheel de
katholieke natie, bezit heeft genomen van dit
nationaal heiligdom.
Bij het rijden ten opzichte van trams zijn de
volgende punten in acht te nemen.
1 Langs een stilstaande tram met pas-
seeren als er met voldoende ruimte voor de
in- én uitstappende passagiers overblijft
2. Een tram mag niet Unks worden inge
haald. als men daardoor op de linkerhelft van
den weg komt.
3. Tusschen twee elkaar voorbijgaande
trams doorglippen, is hoogst gevaarlijk.
GEZONDHEIDSRAAD.
STEFAN ZWEÏG'S LOPE DE VEGA-
MANUSCRIPT.
Nadere ophelderingen.
Nadat Stefan Zweig het bericht de wereld
in had gestuurd aangaande zijn ontdekking van
een onbekend stuk van den Spaanschen too-
neelschrijver Lope de Vega, wiens eeuwfeest
dit jaar door heel Spanje wordt gevierd,
heeft hij van tal van deskundigen in deze
materie en uit diverse landen brieven ontvan
gen, waarin men twijfel uitsprak aangaande
de juistheid zijner mededeelingen. In onze
krant heeft prof. van Dam er op gewezen,
dat het stuk, waarover het hier klns' "ka-
corona de Hungria y la infaust» ^gamja"
(De kroon van Hongarije, of de o eehtvaar-
dige wraak) geen onbekend stu is. Het be
hoort tot de honderden werken van dezen
buitengewoon productieven auteur en het
werd opgenomen te ^n publicatie van de
Spaansche Academie-de Obras de Lope, deel-
II te het jaar l916' Deze weergave is echter
een copie van het werk van den schrijver.
Uit de gevoerde gedachtenwisseltag tus
schen zwelg en de deskundigen is nu geble-
ken, dat hetgeen hij gevonden heeft, het ori-
ginéele manuscript ia, dat hier en daar van
de copie verschilt, maar naar het schijnt,
niet hl belangrijke mate.
,Het origineel wefd iri 1831 door den Spaan-
'söhen collectionlst en geleerde de Olozaga,
die toenmaals. Spaapsph. Mnbassadèur te Parijs
was, aan een. Engelschè Vriendin geschonken.
Het draagt zijn opdracht' „Tó the best Spanish
scholar I know in England and to my best
friend Lady Esthope". Het manuscript was
afkomstig uit het archief van het adellijke
geslacht der Astorga's.
De ontdekking van Zweig is aldus tot haar
proporties teruggebracht. Van bijzonder
groote waarde is ze niet, aangezien er talrijke
manuscripten van Lope de vega bestaan, in
totaal 35. Vijf hiervan bevinden zich in Italië
en bij deze vijf zijn er enkele, die werkelijk
nooit gepubliceerd' zijn en ook niet in de com
plete uitgaaf van de Spaansche Academie
werden opgenomen.
