MONARCHIE IN GRIEKENLAND
HERSTELD.
Van Haren qeeft den toon
VEERTIG JAAR FILM.
I
Koning Goot go uit London nociv
Athene ontboden.
i 8 7^
y Steeds mooier en
hevige orkaan boven belgie
mmm
VRIJDAG 11 OCTOBER 1935
KONDYLIS HEEFT EEN NIEUW
KABINET GEVORMD
Uitbundig enthousiasme in de
hoofdstad.
Kondyhs. narcJhie
TERUG NAAR DEN NORMALEN
TOESTAND IN SPANJE.
TROTZKI TE OSLO IN HET
ZIEKENHUIS.
DE MELKOORLOG IN ILLINOIS.
MOORD TE SANTA CRUZ.
SCHOENFABRIEKEN WAALWIJK
Dr. BARTH IN DUITSCHLAND
AANGEHOUDEN.
WOELIG SAN SALVADOR.
DE WERKLOOSHEID IN
DUITSCHLAND.
En naar Zwitserland teruggebracht.
WEDEROM BRAND OP DE
WERELDTENTOONSTELLING.
Tien kleine paviljoens door het
vuur verwoest.
STORMVLOED IN ALASKA.
Van Bethel, in het Zuid-Westen bijna
alle woonhuizen weggespoeld.
ITALIE'S NIEUWE GEZANT BIJ
HET VATIC AAN.
KANUNNIK DOOR DOLLE KOE
GEDOOD.
1895-1935.
■b>^
fsiP nS "j
«tmü
i-nm
Mm
na
ruTmu i».
üiliiilMB
aflÉÉf
INTELLECTUELE TOENADERING
NEDERLAND—BELGIE.
ATHENE, 10 October. (TIN. PRESS). De
nationale vergadering heeft heden de repu
bliek afgeschaft en de monarchie hersteld.
De generaals en royalisten eischen namelijk
een onmiddellijke restauratie en trachten door
te drijven, dat zulks nog heden door een re-
geeringsverordening of een besluit van de
nationale vergadering geschieden zal.
Na Ivet aftreden van het
kabinet-Tsaldaris, dat met
deze actie der monar
chisten niet accoord ging,
heeft staatspresident Zai-
mis Kondylis belast met
de vorming van een nieu
we regeering, die zich nog
in den loop van heden
aan de nationale vergade
ring zal voorstellen en zal
eischen, dat gestemd zal
worden over een onmid-
v i delink herstel der mo-
Voordat de staat van beleg te Athene werd
afgekondigd, hielden de royalisten groote be
toogingen voor de kazernes en verbroederden
zij zich met de soldaten, die portretten van
koning George aan de kazememuren ophin
gen en reeds bij voorbaat den vroegeren mo
narch tot koning van Griekenland procla
meerden
ATHENE, 10 October (UN. PRESS). Staats
president Zai-
mis is heden af
getreden. Ex-
koning George
is verzocht, zich
onverwijld per
vliegtuig naar
Griekenland te
begeven. Kondy
lis heeft het re
gentschap op
zich genomen.
LONDEN, 10
October. (UN.
PRESS). In wel
ingelichte krin
gen verluidt, dat Zaimis.
ex-koning
George niet naar zijn land wil terugkeeren,
voordat het volk door een plebisciet te ken
nen heeft gegeven, dat het zijn terugkeer
wenscht.
ATHENE, 10 October. (UN. PRESS). De
troepen van het Atheensche garnizoen be
groetten heden het aftreden van het kabinet-
Tsaldaris en de demissie van staatspresident
Zaimis met het afvuren van geweersalvo's
op de kazernepleinen.
Toen Kondylis met de vorming van een
nieuwe regeering was belast, bezetten sterke
troepenafdeelingen met de bajonet op het
geweer alle openbare gebouwen. De stem
ming onder de bevolking is rustig.
ATHENE, 10 October. (UN. PRESS)..
Tsaldaris legde tegenover de pers de vol
gende korte verklaring af: „Wij zijn niet
afgetreden, men heeft ons eruit gegooid".
In een officieele verklaring van de nieuwe
regeering-Kondylis worden de gebeurtenis
sen als volgt voorgesteld: De militaire partij
heeft de regeering-Tsaldaris ten val gebracht,
wijl deze niet met de noodige energie de
voorbereidingen heeft getroffen voor het
houden van een plebisciet over den regee-
ringsvorm.
Het nieutve kabinet.
BELGRADO, 10 October (R.O.) Het agent
schap Avale verneemt uit Athene, dat Kon
dylis erin geslaagd is, een nieuwe regeering
samen te stellen. De ministerlrjst is als volgt:
KONDYLIS: minister-president en minister
van financiën.
TEOTOKIS: vice-president en minister van
buitenlandsche zaken.
PAPAGOS: (commandant van het eerste
legercorps te Athene) minister van oorlog.
DOESMANIS: minister van marine.
NIKOLAUDIS: minister van luchtvaart.
SPINAS: minister van binnenlandsche za
ken.
KLOROS: minister van justitie.
DA VERIS: minister van nationale econo
mie.
MAVROMIHAILIS: minister van verkeers
wezen.
MERKOELIS: onderstaatssecretaris van
het ministerie van oorlog.
ATHENE. 10 October (R.O.) Het regent
schap zal tot aan den terugkeer van koning
George door Kondylis persoonlijk en niet door
den ministerraad worden waargenomen. Kon
dylis verklaarde, dat zijn regeering slechts een
voorloopige is.
SALONIKI, 10 October (R.O.) De stad
Saloniki heeft het bericht van de interventie
der monarchistische officieren, die een onmid
dellijk herstel van de monarchie eischten, kalm
opgenomen. Alle bijeenkomsten en samenscho
lingen zijn in de stad verboden. De pers is on
derworpen aan een preventieve censuur. De
republikleinsche bladen zijn heden niettemin
verschenen. Er had geen enkele betooging
plaats.
Tsaldaris aftreden.
ATHENE, 10 October (D.N.B.). De binnen-
landsch-politieke gebeurtenissen van heden
hebben zich als volgt afgespeeld:
Toen minister-president Tsaldaris zich naar
het ministerie van buitenlandsche zaken be
gaf, kwamen hem de officieren Papagos, Rep
pas en Oeconomoe tegemoet, die hem een on
derhoud vroegen. Zij keerden met Tsaldaris
terug naar diens woning, waar zij hem mede
deelden, dat het leger in opstand was geko
men en de monarchie had uitgeroepen. Tsal
daris was gedwongen dit feit te erkennen of
af te treden.
Onmiddellijk daarop riep Tsaldaris den mi
nisterraad bijeen, waar hij bekend maakte,
dat hij aftrad, aangezien hij geen afstand kon
doen van zijn principe, dat de monarchie al
leen hersteld kan worden door een plebisciet.
Enkele levensbijzonderheden
van koning George.
Ex-koning George H van Griekenland,
prins van Denemarken, die, naar thans vrij
wel vaststaat, zeer binnenkort den Griek-
schen troon weder zal bestijgen, werd den
zevenden Juli 1890 op het kasteel Tatoi als
oudste zoon van den toenmaligen kroonprins
en lateren koning, Constanten van Grieken
land, geboren. Zijn moeder was prinses So
phie van Pruisen, een zuster van keizer
Wilhelm.
Den elfden Juni 1917 verliet koning Con
stanten, daartoe gedwongen door een ulti
matum van de Entente, met den toenmaligen
kroonprins George het land en wees zijn
tweeden zoon, Alexander, aan om het be
wind over te nemen.
Na diens vroegtijdigen dood in October
1920 werd eerst koning Constantijn weder
teruggeroepen. Hij moest evenwel na den
ongelukkigen veldtocht in Klein-Azië den
28sten September 1922 nogmaals aftreden,
waarop prins George als koning George II
den troon besteeg.
Hij trad in Februari 1921 in het huwelijk
met prinses Elisabeth van Roemenië, een
dochter van koning Ferdinand. Uit dit hu
welijk werden tot dusver geen kinderen ge
boren.
Toen de republikeinen zich den 24sten
Maart 1924 in Athene meester maakten van
de macht en des anderen daags de republiek
uitriepen, verliet koning George II het land.
Van Boekarest uit, waarheen hij zich aller
eerst begaf, protesteerde hij tegen zijn af
zetting.
Sindsdien verblijft hij hoofdzakelijk in
Londen.
MADRID, 10 October. (R.O.) De minister
raad heeft besloten den alarmtoestand in de
volgende provincies te handhaven:
Asturië, Saragossa, Madrid, Leon, Bts-
caye, Valencia, Santa Cruz de Teneriffe, en
in de plaatsen Ceuta en Melilla.
In de volgende provincies zal de alarm
toestand worden gewijzigd in den staat van
preventie, hetgeen de laatste stap is op den
weg naar den normalen toestand:
Santander, Navarre, Huesca, Teruel, Gui-
puzcca, Sevilla, Malaga, Jaen, Logrono, Ba
learen, Murcia, Granara. Las Palmas.
In 26 andere provincies zijn de grondwet
telijke rechten weder in eere hersteld.
OSLO, 10 October (R.O.). Het Noorsche
telegraafagentschap kan, in tegenstelling tot
zekere geruchten, verklaren, dat de gezond
heidstoestand van Trotzki sedert zijn aan
komst in Noorwegen niet is verergerd, inte
gendeel eerder is verbeterd.
Wel bevindt Trotzki zich in het ziekenhuis
te Oslo ter observatie, wegens de ziekte,
waaraan hij reeds verscheidene jaren lijden
de is.
CHICAGO, 10 October (R.O.) De staking
van de veehouders duurt onverminderd voort.
Gisteren hebben verscheidene botsingen
plaats gehad met werkwilligen.
Nabij McHenry, in den staat Illinois, vielen
stakers een aantal melkwagens aan en lieten
meer dan 22.000 liter melk op de straat weg-
loopen.
MADRID, 10 October (R.O.) In den nacht
van Woensdag op Donderdag is te Santa
Cruz op Teneriffe, een der Canarische eilan
den, de civiele gouverneur, Fernandez Diez,
in zijn woning door onbekenden aangevallen
en neergeschoten.
Heeren-nojoarj-jdioen,
oerdegelijk, onverslijt
baar, met leder- of
rubberonderwerk.
In zwart of bruin.
Het allernieuwste, wat de Herfstmode
voorschrijft vindt U steeds bij Van
Haren en dan in een verscheidenheid
die U elders tevergeefs zult zoeken.
Wat U óók nergens zult vinden is
De uitstekende kwaliteit en
verbazend iase prijzen.
Dat kan alléén Van Haren,
als Neerland's grootste Schoenfabriek.
Verkoop alleen in eigen Filialen#
Dames-molières van
prima calfsleder in bruin
en zwart, vele model
len en garneeringen.
Zeer sterk.
Kinderschoentjes in di
verse zeer leuke mo-
Suecfe schoenffe, me»
prachtige garneéring
lets aparts.
dellen, juiste pasvorm
en ijzersterk. In lak vanaf
HOOGSTRAAT 281—283 WEST KRUIS
KADE 66 OUDE BINNENWEG 80, R'DAM
Prachtige laars, van
fijn calfsleder zeer
mooie leest.
SAN SALVADOR, 10 October. (R.O.) De
nationale vergadering heeft alle grondwette
lijke garanties opgeheven.
Ten aanzien hiervan deelt de minister van
binnenlandsche zaken mede, dat de vrede van
het land en de veiligheid van leven en goede
ren ernstig in gevaar worden gebracht door
een voortdurende revolutionnaire propaganda.
Deze heeft geleid tot een aantal strafbare
handelingen, welke evenwel nog tijdig door
de autoriteiten werden ontdekt, voordat zij
grooteren omvang bereikten.
BERLIJN, 9 October. (A. N. P.) Het aantal
bij de arbeidsbeurzen ingeschreven werkloo
zen is in September met 7.000 gestegen tot
1.713.693.
Deze stijging is ontstaan door het gereed
komen van crisiswerken, waardoor in totaal
12.765 arbeiders zonder werk kwamen.
BERLIJN, 10 October. (UN. PRESS). De
bekende Protestantsche theoloog, prof. dr.
Barth, die ongeveer een jaar geleden ont
slag had genomen als professor aan de uni
versiteit van Bonn en die nadien naar Bazel
was verhuisd, was dezer dagen naar Duitsch-
land gekomen om in Bannen in de kerk al
daar een spreekbeurt te vervullen.
Hij werd evenwel door de politie aange
houden, die hem verzocht, zijn rede af te
zeggen. Barth verklaarde evenwel, dat zijn
beroep van theoloog en geestelijke het hem
onmogelijk maakte, aan dit verzoek gevolg
te geven, tenzij men geweld zou gebruiken.
Hij werd daarop in Schutzhaft genomen en
over de Zwitsersche grens gebracht.
BRUSSEL, 10 October. (VAN ONZEN
CORRESPONDENT). In den afgeloopen
nacht is andermaal brand ontstaan op de
wereldtentoonstelling van Brussel en wel op
dezelfde plaats van het attractie-park, waar
een maand geleden zestien kleine stands zijn
afgebrand.
Het schijnt, dat de brand werd veroorzaakt
door het ontploffen van een flesch zuurstof
in een café. De brandweer had vooral veel
werk met het beschermen van een reservoir
met zea honderd liter benzine, dat in de on
middellijke omgeving van de plaats, waai
de brand was ontstaan, is gélègéh en van eèh'
tent, waarin zich vijf leeuwen bevinden.
Een tiental kleine paviljoens werd door
het vuur verwoest. De schade is betrekkelijk
gering.
NEW YORK, 10 October. (R.O.) De kust
wacht te Seattle heeft een draadloos bericht
opgevangen, waarin wordt medegedeeld, dat
het plaatsje Bethel, in Zuid-West Alaska,
door een stormvloed is geteisterd.
Een dergelijk hevige vloed is in 50 jaar niet
meer waargenomen. Bijna alle woonhuizen
van het plaatsje zijn weggespoeld/ bijna alle
kleinere schepen in de haven zjjn tot zinken
gebracht. Ook het vliegveld staat blank.
De hoogste waterstand bedraagt 3.70
boven den beganen grond. Men vreest, dat
ook andere plaatsen door den vloed zijn ge
troffen.
BRUSSEL, 10 October. (VAN ONZEN
CORRESPONDENT). Over geheel België
heeft vandaag een orkaan gewoed, welke
gepaard ging met geweldige stortbuien.
Tal van boomen werden ontworteld. Op de
terreinen van de wereldtentoonstelling wer
den verschillende kleine paviljoens bescha
digd. Persoonlijke ongevallen hebben zich,
voor zoover thans bekend, niet voorgedaan.
ANTWERPEN, 10 October (A.N.P.) Een
hevige wervelstorm heeft vandaag gewoed
boven Antwerpen en omgeving. Vooral het
noord-oostelijke gedeelte der stad werd zwaar
geteisterd. Daken werden vernield, schoorstee-
nen afgerukt, schuttingen omvergeworpen en
talrijke boomen ontworteld.
Van het gemeentehuis van Borgerhout werd
een koepel vernield, terwijl tal van ruiten wer
den verbrijzeld. De kracht van den wind was
zoo groot, dat een politieagent die op surveil
lance was, werd opgenomen en een tiental
meters verder tegen den grond werd gesmakt.
Het autoverkeer moest een tijdlang vrijwel
stopgezet worden, aangezien de chauffeurs in
den ontzaglijken wind hun stuur niet meer
meester konden blijven.
ROME, 10 October. (STEFANI) De nieuwe
gezant van Italië bij den Heiligen Stoel, graaf
Pignatti Morano Custoza, zal a.s. Zaterdag zijn
geloofsbrieven aan den H. Vader overhandigen.
ANTWERPEN, 10 October (A.N.P.). Een
koe, die vandaag naar het abattoir te Doornik
zou worden gebracht en die plotseling wild
werd, rukte zich los en sloeg op hol. Achter
eenvolgens werden een vrouw en een kind
door het dolgeworden dier aangevallen, ver
trapt en zwaar gewond.
Een geestelijke, die bleek te zijn kanunnik
Wariclez, onderging hetzelfde lot. Hij bekwam
een zware schedelbreuk en overleed korten
tijd later. Een zeer bewogen jacht volgde,
waarbij de koe er nog in slaagde, één van
haar achtervolgers, een slager, op de horens
te nemen en een eindweegs verder weg te
slingeren.
Na veel moeite wist men het dier eindelijk
te overmeesteren en neer te slaan.
Dezer dagen zal ook in ons land,
het feit herdacht en waardig ge
vierd worden, dat vóór veertig
jaar de cinematografie werd uit
gevonden, dat de eerste film werd
vertoond. De uitvinding komt op
den naam van de gebroeders
Louis en Auguste Lumière, de we
tenschappelijke leiders van de be
kende foto-etablissementen te
Lyon. Maar Auguste Lumière
geeft heel de eer van deze uit
vinding aan zijn broer Louis, die
over de zeventig, maar nog frisch
naar lichaam en geest, Maan
dagmorgen 14 October a.s. des
ochtends tegen elf uur uit Parijs
per vliegmachine op Waalhaven
zal arriveeren om hier te lande
de plechtigheid der officieele her
denking mede te maken.
Veertig jaar film. Menigeen zal 'n oogen-
blik verbaasd verwonderd opkijken, als hij
zich het feit moet realiseeren, dat de film eerst
veertig jaar bestaat. Wij leven snel, en er is
misschien geen uitvinding, die zich in zoo'n
snel tempo geëvolueerd heeft als juist de film.
Zij is den bescheiden uitvinders als het ware
boven het hoofd gegroeid, ze is hun in letter
lijken zin uit de handen genomen. De Lumières
mogen dan ook de grondleggers zijn geweest
van de cinematografie, en ze mogen zich tot
op heden nog met de vervolmaking ervan be
zig houden Louis Lumière beloofde ons bin
nen afzienbaren tijd ook het stereoscopisch
beeld op de film, de eigenlijke exploitatie
van de film, de hooge vlucht, die zij heeft ge
nomen over heel de wereld, de almach
tige industrie welke uit haar is opgegroeid, is
eigenlijk heelemaal buiten de Lumières om ge
gaan.
Gelijk zij ook eerlijk erkennen, dat zij op
het voorbereidend werk van voorgangers heb
ben voortgebouwd om tot het verrassend re
sultaat te komen van de fotografie der bewe
ging, de dynamische fotografie.
Want het schijnt de menschheid altijd ge
tourmenteerd te hebben om beweging en leven
te brengen in het starre fotografische beeld.
Elke uitvinding is meestal een langdurig pro
ces, de laatste schakel van een ketting, waar
van de eerste schakel zich vaak in het duister
dei: eeuwen verliest. De historische ketting
van de uitvinding van de cinematografie zou
ons eigenlijk moeten terugvoeren naar de zon,
het licht zelf. En het is wel een aardige speling
van het lot dat de man, die ons uiteindelijk de
uitvinding van de cinematografie bracht, den
naam draagt van Lumière, en dat de beken
de Abel Gance de film eenmaal zoo juist quali-
ficeerde als „La musique de la lumière. Het
zou ons in het bestek van dit herdenkingsar
tikel te ver voeren om hier al de historische
étappes te vermelden, die ons nader hebben
gebracht tot de cinematografie, zooals wij die
nu in al haar macht en beteekenis kennen en
waardeeren. Maar velen zullen zich uit hun
jeugd nog den zoogenaamden toovertal herin
neren, een uitvinding van den Franschman
Joseph Plateau.
Dit was een tol van vrij breeden omvang,
dien wij, als hij ronddraaide op tafel, konden
beleggen met verschillende grootere en klei
nere open kringen van verscheiden gekleurd
papier, waaruit dan een wisselend kleuren-
gramma ontstond. Dan was er nog een soort
aardig speelgoed, een draaischrijf, waarbin
nen in een cirkelvormige teekening werd ge
plaatst van bijv. een meisje, dat met een bal
speelde, welke teekening in verschillende stan
den werd herhaald. Daaromheen werd dan een
eveneens ronden, zwart gekleurden cartoncir-
kel geplaatst met op gelijken afstand inge
sneden gleufjes.
Werd nu de binnenteekening snel rond ge
draaid en keek men door de open gleufjes,
dan kreeg men werkelijk de illusie, dat^ he
kleine meisje den bal op en neer gooide, t s
op dit princiep van de phenahisticope,
dat later de aardige teekenfilm is gebouw
die onder het meesterschap van Fleisc er en
Walter Disney thans zoo'n volmaakte vlucht
heeft genomen.
Louis Lumière.
Uit later tijd zal menigeen zich nog wel de
kleine boekjes herinneren, waarvan elke blad
zijde gevuld was met het portret van een
sprekenden kop, maar telkens weer in een
andere uitdrukking. Liet men dan deze plaat
jes snel achter elkaar tusschen vinger en
duim glijden, dan zag men als het ware slechts
één beeld, dat beurtelings te lachen en te
schreien scheen.
Als men dit alles nu overziet, dan is het
wel merkwaardig, dat de latere zoo overmoedi
ge en bijna almachtige cinematografie eigen
lijk haar oorsprong heeft gevonden in kinder
speelgoed.
Zelfs de oude tooverlantaam, vóór meer
dan driehonderd jaren reeds uitgevonden door
den Duitschen Jezuïetenpater Anastatius
Kirchner, en zeker door dezen geleerde als
wetenschappelijk bedoeld, heeft altijd min of
meer gegolden als een voorwerp van amuse
ment, vooral voor de kinderen. Reeds de be
roemde abbé Noliet, die eveneens als de pries
ter Moigno zich zooveel verdiensten heeft
vergaderd voor de uitvinding der zuivere
beeldprojectie, schreef reeds in zijn „Legons
de Physique": „de tooverlantaam is. een in
strument, dat een groote beroemdheff in het
oog van vele menschen belachelijk heeft ge
maakt."
Is in een verwantschap tusschen de ouder-
wetsche tooverlantaam en de moderne bios
coop, mischien ook de verklaarbare oorzaak
te zoeken, dat in den beginne de film werd
beschouwd als een te commuun volksvermaak,
waarvoor de intellectueel zich maar matig
kon interesseeren?
Maar al mag aan de cinematografie dan al
het kinderspel ten grondslag hebben gelegen,
de gebroeders Lumière zijn in hun zoeken ook
niet weinig tegemoetgekomen door de uitvin
ding van een anderen niet minder beroemden
landgenoot Daguerre, die de vader is geworden
van de fotografie. Ook de fotografie heeft een
snelle ontwikkeling beleefd. Misschien maar
weinig tijdgenooten zullen zich intusschen nog
de eerste foto's herinneren, die de Daguer-
reotiepen wordn genoemd.
De bekende sterrenkundige Janssen had in
1874 een astronomisch revolver geconstrueerd
waardoor hij 'n reeks achtereenvolgende opna
men kon maken. Op zijn beurt vond in 1882
Etienne Jules Marey 't „fotografisch geweer"
uit, waardoor 't hem mogeltjk werd van een
vlucht vogels verschillende achtereenvolgende
opnamen te maken. Maar daarbij moest hij nog
altijd gebruik maken van kleine afzonderlijke
glasplaatjes. Zoodra men echter er in slaagde
deze glasplaatjes te-vervangen door een soort
soepelen filmband van eenige beduidende leng
te, begon men de moderne cinematografie toe
eenigszins te benaderen.
Toch zou het nog een twaalftal jaren u^en
alvorens de gebr. Lumière er in zouden s agen
de eerste opeenvolgende fotografische opna
men te maken, die de suggestie zouden geven
van leven en beweging.
Kort te voren had Edison een kmetoscope
samengesteld, een toestel, waarin men op een
langen doorschijnenden band een reeks ge-
ohronofotografeerde beeldjes had samenge
bracht, welke door een vlugge draaibeweging
den indruk gaven van één zich bewegend ge
heel, maar toch wat dit nog niet anders dan
een handig mechaniek, van eigenhjke projectie
was nog geen sprake.
Op den 22sten Maart 1895 vertoonden de
gebr. Lumière hun eerste cinematografische
beelden. Het waren nog zeer bescheiden proe
ven, het uitgaan van hun eigen fabriek, een
schip, dat de haven verliet, een vertrekkende
trein.' Filmpjes, die een paar minuten duurden.
Nog ditzelfde jaar vonden de eerste open
bare vertooningen plaats in den kelder van
het Grand Café op den Boulevard des Capu-
cins. Maar het was eerst ter gelegenheid van
de internationale tentoonstelling van 1900 te
Parijs, dat de gebr. Lumière hun verrassende
uitvinding onder de algemeene aandacht van
het publiek brachten door hun grootsch op
gezette vertooningen in de Galerie des Machi
nes. Hoe weinig echter hadden de gebroeders
Lumière toen kunnen vermoeden, dat deze
eerste proeven van cinematografie weldra
zouden uitgroeien tot een wereldindustrie, zoo
als wfl deze nu kennen en welke eigenlijk ge
heel buiten hen om is gegaan. Deze industrie
heeft René FulopMiller „eine Saga der
Gewinnsucht" genoemd en het is al even
merkwaardig, hoe deze schrijver ons de ont
wikkeling van deze industrie in herinnering
brengt.
Hij herinnert aan Carl Laemmle, den bi -
nen Zwaab, die eens met 50 dollar in den za
naar Amerika was uitgeweken en daa^ een
confectiezaak had opgericht. Aan den even
eens naar Amerika geëmigreerden ongaar
Adolph Zukor, die in bontvellen deed aan den
uit Russiseh-Polen gekomen handelsreiziger
Samuel Goldfish, die later zijn naam veran
derde in Goldwyn en diens zwager Jesse
Lasky, aan den Hongaar William Fox, die Ir,
zijn geboorteland Fuchs heette, aan de Loews,
vader en zoon, eveneens uit de kleederbranche,
aan de Warners, die een schoenmakerswerk
plaats en een rijwielverhuurinrichting dreven
Al deze naar Amerika uitgeweken Israëlieten
hadden oorspronkelijk hun heil gezocht in het
kleedingbedrijf, dat aan gene zijde van den
Oceaan*was uitgegroeid tot een geweldige con-
fectie-industrie.
Maar er was overproductie gekomen, men
moest naar nieuwe bronnen van welvaart zoe
ken. De werker in Amerika had behoefte aan
Het Paramount-gebouw te Neui-York.
ontspanning, vermaak, al waren het maar
enkele oogenblikken. De nieuw ontdekte
cinematografie opende dit verschiet, ze was
iets nieuws, prikkelde de nieuwsgierigheid,
wekte de belangstelling. En zij, die eerst in de
behoefte van kleeding en schoeisel van de
massa hadden voorzien, wierpen zich met even
grooten ijver op de nieuwe confectie van Sè
film, een industrie, die straks niet
Vereenigde Staten, maar heel de wereld van
haar producten ging voorzien. Had zij eerst
den menschen kleeren aangemeten, zij zou hun
nu op een nieuwe manier in hun smaak en be
hoefte tegemoet komen, vermaak, emotie,
sensatie.
Laemle, Zukor, Lasker, Meyer, Goldwyn,
Fox, Warners Bros, 'tzfln ons allemaal be
kende en vertrouwde namen geworden, die nog
voor een overgroot deel de filmindustrie be-
heerschen.
En merkwaardig is, dat eenzelfde verschijn
sel zich ook hier te lande voordeed bij het op
bloeien van het filmvermaak. De eerste baan
brekers ook hier te lande voor de bioscopie
waren mannen uit het confectiebedrijf, vreem
delingen ook, die niet naar Amerika uitweken,
maar over de Nederlandsche grenzen kwamen,
25, 30 jaren geleden, om hier 't nog onontgon
nen terrein der filmexploitatie op echt Ameri-
kaansche manier in handen te nemen.
En met succes.
P. HYACINTH HERMANS.
De Minister van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen heeft op uitnoodiging van den
Senaat der gemeentelijke universiteit te Am
sterdam deelgenomen aan een noenmaal, het
welk werd aangeboden aan den Gentschen
hoogleeraar dr. J. Verschaffeit, die door be
middeling van de commissie voor intellectuee'3
toenadering tusschen Nederland en België
voordrachten heeft gehouden in het natuur
kundig laboratorium over metingen van op
pervlakte-spanningen.
In een korte rede sprak de Minister zijn
erkentelijkheid uit voor de ontvangen uitnoo
diging. Hij zeide, deze gelegenheid met graagte
aan te grijpen om niét alleen profèssor Ver
schaffeit te begroeten, maar ook te doen blij
ken van zijn warme belangstelling voor alle
pogingen om in het algemeen de goede ver
standhouding tusschen de beide buur-volkeren
te versterken en om mét name de aanraking
op het gebied van wetenschap en beschaving
te bevorderen. De Minister noemde in dit ver
band de totstandkoming van het verdrag be-
treffende httchectueele toenadering tusschen
beide landen, dat juist het houden van voor
drachten als thans door den hoogleeraar Ver
schaffeit is geschied, vergemakkelijkt en stond
voorts in het bijzonder stil bij de van regee-
ringswege bevorderde reizen van leerlingen
van het eene land naar het andere. Onderlinge
waardeering en wederzijdsch begrijpen bij
het opgroeiend geslacht worden door deze rei
zen op de beste wijze aangekweekt.
De Minister wees verder op de Nederland-
sche deelneming aan de Brusselsche wereldten
toonstelling, op recente Nederlandsche inzen
dingen op Belgische tentoonstellingen, op de
belangrijke Belgische deelneming aan de Rem-
brandt-tentoonsteling is het Rijksmuseum en
de Vermeertentoonstelling in Boymans, op de
Nederlandsche medewerking aan verschillende
congressen tijdens de wereldtentoonstelling en
in het algemeen de belangstelling, die bij elk
van beide volken bestaat in alles wat het cul-
tureele leven van het andere betreft. Ook op
het gebied van de schrijfwijze van de Neder
landsche taal is een nauwe samenwerking ver
kregen.
Hij eindigde met den harteljken wensch, dat
door deze onderscheidene pogingen de weder-
zjdsche toenadering bij voortduring en in toe
nemende mate zal worden bevorderd.
