ANTI-JOODSCHE REDE
VAN HITLER.
DE OESTADZJIS
GEVONNIST.
ONS OUD-DELFSHAVEN
DONDERDAG 13 FEBRUARI 1930
En onze oud-Delfshavenaars.
De voormalige kerk aan de
Havenstraat.
R.K. VROUWENBOND
(ZUjp).
OM HET ZILVEREN NIEUWSBLAD
BILJART.
FELLE BRAND AAN DE
PRETORIALAAN.
Magazijnen van de firma Metz door
het vuur ernstig beschadigd'
BURGERLIJKE STAND.
HOLLANDSCHE SCHILDERS IN
ZWITSERLAND.
SCHOONHOVEN.
vlaarpingen.
insluiper gepakt.
SCHEPENVERKOOP.
MAASSLUIS.
DISTRICT ZUID-HOLLAND VAN
DE K. N A. U.
Prospitsjil, Kralj en Raitsj tot levens
langen dwangarbeid en Pavelitsj
Percevitsj en Kwaternik bij
verstek ter dood ver'
oordeeld.
De Joego-Slavische pers
teleurgesteld
Volgens hem werd geen nazi
vijand vermoord.
Wij'hebben dat van den eersten, dag af gewei
gerd. Nooit hebben wij met deze wapenen ge
streden.
Een van Rotterdams glories was de schut
terij. Maar de Delfshavenaars waren niet min
der trotsch op hun corps. Als de krijgers des
avonds (ze gaven alleen maar voorstellingen
in den zomer na den arbeid) verzamelden of
„aantraden" (zoo heet het geloof ik), nadat
het sein was gegeven door een trompetter of
door den gemeente-omroeper op de hoeken
der stratenen heftige tooneelen hadden
plaats gegrepen in de binnenkamers (om de
chaeo, die vol naaiwerk lag, Of bljongen,
wat heb je met m'n sabel uitgevoerd) en als
ze daar in heldhaftige houding stonden bij het
standbeeld van Piet Hein, (zooiets als de
pyramiden en Napoleon: drie eeuwen zien op
je neer, jongens), dan zwol de borst der bur
gers, die op de Voorhaven genoten van het
schouwspel, van rechtmatige trots! It was „a
joy for ever" voor ons, jongens, althans,
never mind „The thing of beauty"). Koos
Speenhof had zijn beroemd lied nog niet ge
zongen „Daar komen de schutters", doch de
oudere „klassiekere" zang nu al behoorend tot
de „folklore", werd in machtig koor door ons
jongens uitgebruld, ofschoon het bedoeld was
voor „eigentlijke" soldaten
„Daar komen de jongens van de schietschool
aan,
Ze hebben blauwe broeken aan,
Aan lederen kant een gele bies,
Die van z'n leven nooit z'n kleur verlies."
Het kwam er niet op aan, dat de schutters
andere, of heelemaal geen bies droegen.
De tweede strophe is me gedeeltelijk ont
gaan, doch de verrukkelijke poëtisch-realisti-
sche ontboezeming, die ik me ervan herinner,
zpu moeten opgeteekend worden in ieder boek
der Nederlandsehe literatuur, als een voorbeeld
van onovertroffen woordbeelding.
Hier is het:
„Een hoog chaco staat op d'r kop
„Citroen met suiker" staat er boven op!"
Welk dichter zou er niet jaloersch op zyn.
En iederen keer, als een schutter of .soldaat
de cocarde zag, moet hij in die dagen gesnakt
hebben met z'n tong en hebben gewatertand
naar den populairen borrel van dien tijd.
Van trots gesproken!... Hoe trotsch kunnen
wij, oude (niet oud-) Delfshavenaars de namen
noemen van mannen en vrouwen, die opgetee
kend staan in de geschiedenis van de Kerk en
het vaderland.
Van Piet Hein zal ik niet spreken. Wie kent
zijn glorie niet en zijn „zullevere Vloot".
Trouwens zijn melodieuze naam (eigentlijk:
Piet Haain) staat nog zooals in onze dagen
welsprekend en aantrekkelijk op het venster
van het huis „waar eens zijn wieg in stond".
„In de geboorte-plaats vèn Piet Hein
Verkoopt men jenever, bier en brandewijn!"
En was niet de dichter van de „Overwinte
ring op Nova Zembla" een geboren Delfshave-
^riiir? Frankrijks groote en gevierde schilder
Kees van Dongen teekende zjjn eerste kunst
werken op een lei in de school van „meester"
ïfezémer. De onlangs overleden geneesheer
van onze Koningin en schrijver van vele ge
leerde geschriften, weldoener van keellijders,
dokter Isaac Henkes, was ook een echte zoon
van ons kleine stadje aan de Maas.
Wat glorieëerden we, grooten en kleinen,
,op den wereldberoemden Pim Kiderlen, die als
fietskampioen voor een modernen „Pijn" en
Van Egmond niet behoefde onder te doen, al
Was hij slechts amateur.
En kunnen we ooit vergeten, dat een der
beste zwemmers uit onze jeugd die zelfs geen
vrees had voor de „Harrewieg"-boot, Giel
Vuylsteke, als zoon van Dominicus, bisschop
werd van Curasao? En een ander, die dikwerf
als aanvoerder werd gekozen van onze „roo-
versbende" een der grootste zieleleiders werd
in de Augustijnen-orde: pater H. v. d. Vloodt?
En werd het niet daarop gefluisterd, nog niet
lang geleden, dat de pastoor der Sint Willi-
brordus te Amsterdam, de zeereerw. heer
Winkelman, ook een stoere zoon van het oude
Delfshaven, wel eens tot een hoogere waardig
heid kon worden geroepen? En is niet Mère
Antonia (Anna van der Valk) op één na de
hoogste in de zustercongregatie van Oirschot
Er zullen er meer zijn," die ik vergeet en die
glorie hebben geschonken aan den naam van
Delfshaven; wier namen, bid ik, zijn opgetee
kend in het Boek des Levens.
En met hoeveel innige waardeering en dank
baarheid gaan onze gedachten terug naar dat
(haast zei ik: ontheiligde) heiligdom, onze ge
liefde en betreurde Sint Antonius-kerk; nu,
vémam ik, een... pakhuis geworden, en als
kerkgebouw gebrandmerkt door den schrijver
van „Van Delfshaven tot Rotterdam-West"
met de toornige woorden des Heeren, waar
mee hij de Pharizeeën geeselde:
„witgepleisterd graf".
Wij, oude Delfshavenaren, die daar zooveel
onuitsprekelijke genaden ontvingen, zooveel
zegeningen en vertroosting, wij hebben die:
„foei-leelijke waterstaatskerk" lief en wij
zullen onze „sentimenteele lof" rustig „door
den beugel laten gaan" en geestdriftig spreken
eh schrijven over dat Godshuis, dat we, on
danks alle kennis, die ook wij bezitten omtrent
kunst en ondanks ons kunstgevoel mooi zullen
vinden, mooi, zooals een kind zijn moeder
mooi vindt, al zou de wereld haar den rug
toekeeren en „foei-leelijk" noemen. Ja, mooi
blijft naar cnze herinnering (ik durf uit veler
naam spreken) dat „witgepleisterde graf'
;(mijn oude stadgenooten vergeven het mij,
dat ik die „foei-leelijke qualificatie" herhaal),
omdat ze mooi is door al het bovennatuurlijke,
dat we er ontvingen: mooi is die kerk voor mij
in het bijzonder, omdat ik er kind werd des
Geloofs, ridder geslagen door het Vormsel en
aanzat voor het eerst aan den feestdisch der
hemelen en mijn eerste H. Mis opdroeg en er
de eerste maal 't Goddelijk Woord mocht ver
kondigen!
Wat zien we hoog op naar den bouwer dier
kerk, den stoeren voortvarenden, vurigen
priester, pastoor Van Steenvoorden, een even
kundig beoordeelaar van een kerk als van
een harddraver.
Bouwde hij niet met ontzaglik veel moei
lijkheden, de eerste Kerk in de „Meren"? En
ofschoon hg noodgedwongen de „foei-leelijke"
waterstaatskerk aan Delfshaven gaf, door de
onbegrensde milddadigheid van Jacob van der
Valk (een naam, die nooi. mag worden ver
geten, zoolang de katholieke Delfshavenaars
hun weldoeners herdenken), toch bouwde hij
ook, als herder van Voorburg, de statige Sint
Martinus.
In die dagen bezat de kerk van St. Antonius-
Abt een beroemd zangkoor. Nog zie ik de in
drukwekkende gestalte van den beroemden
musicus, beroemd als dirigent en componist,
mededinger van Jos. Beltjens, (die ook op
Delfshaven woonde, maar bjj de Gouveme-
straat), C. C. A. de Vliegh met zijn golvenden,
zilverwitten baard. Ik durf het ternauwernood
zeggen, doch de Missen van Beethoven, (die
in C-dur vooral) en van Gounod enz.... werden
op volmaakte wijze gezongen. Soms werden de
tenorsolo's uitgejubeld doorden kapelaan,
den kundigen vertaler van Didon's „Vie de
Jesus Christ", later hoofdredacteur van „Het
Centrum", dan pastoor Kaag.
De liturgische hervorming, die tenslotte tot
de apotheose van pastoor Van Beukering's
streven opsteeg, begon in de dagen van pastoor
v. Etten, den geleerden schrijver van de levens
van Christus en van Sint Willibrordus en die
later met zijn twee geestelijke medehelpers ,,'t
nog hooger zochten" (zooals de parochianen
het uitdrukten), want hij zelf trad op zestig
jarigen leeftijd in het Noviciaat der Augustij
ner Monnikken, terwijl de oudste kapelaan,
Van Stolk, 't Redemptoristenkleed aantrok en
de jongste, de eerw. heer Van Rijn, vertrok
als missionaris naar Curasao!...
Nog één herinnering!
Nog staat op de „Kolk" zij het dan her
bouwd, 't Aloysiushuis. Daar kwam de katho
lieke jeugd bijeen. 'tWas primitief nog, ja,
maar toch werden daar reeds, op hoe nederige
wjjze ook, de idealen der moderne katholieke
jeugdorganisatie en jeugdwerk, eenigszins
althans, verwezenlijkt. Als ik terugdenk aan
wat daar reeds werd bereikt, eenvoudig, on
bekend, en denk aan de ideeën, die dat werk
en streven beheerschten, dan roem ik er op,
dat daar in dat nederige gebouwtje aan de
„Kulluk" op Delfshaven, de grootsche beginse
len onzer katholieke jeugdactie en jeugdleiding
reeds in werking werden gesteld!
Ik zou willen eindigen met een „close up"
van al de „dramatis person&e" van deze film
en van alle oud-Delfshavenaars.
Moge dat eenmaal geschieden in de zalen
der eeuwigheid!
J. H.
Jaarvergadering en bestuursaanvullng.
Gisteravond hield de R. K. Vrouwenbond
(Zuid) in het R. K. Vereenigingsgebouw Afri-
kaanderplein onder leiding van mej. J. Tolle
naar de jaarvergadering.
De bijeenkomst was zeer druk bezocht, zoo
dat de groote zaal in gebruik moest worden
genomen.
Van de mededeelingen noteeren we dat op
12 Maart de Sunlightzeep-fabrieken een de
monstratie zullen geven en dat ten behoeve
van den naaikranö het bestuur eiken Woens
dag van 89 uur in het Afrikaanderpleinge-
bouw zitting houdt.
Mej. J. Wouters bracht dan als secretares
se het jaarverslag uit; dat met opgewektheid
was geschreven kunnen worden. Het ledental
nam toe van 260 tot 271 ondanks de crisis
Dan passeerden de bestuurs- en ledenverga
deringen, benevens het triduum, de naaicur
sus voor werkloozen en de tentoonstelling de
revue. Vervaardigd waren 700 stuks goed.
Een bijzonder dankwoord werd gebracht aan
den geest. adv. pastoor Vijverberg en de actie
ve voorzitster mej. Tollenaar.
Onder applaus werd de secretaresse die een
waardige opvolgster van mevr. Paalvast
werd genoemd, hartelijk dank gezegd.
Als penningmeesteresse verkreeg vervol
gens mevr. M. H. de Leeuw-de Jonge het
„woord." Inkomsten en uitgaven bedroegen
resp. 338 en 344. Het overzicht van „het
Arme Kind" meldde 423 aan ontvangsten en
316 aan uitgaven.
Deze functionarisse, die officieel gisteravond
wegens den omvang der werkzaamheden as
sistentie heeft gekregen van mevr. Landman,
verkreeg eveneens een hartelijk woord van
dank.
Na afhandeling van de agenda, waarbij ook
nog de reisjes-idee naar voren werd gebracht,
begon de feestvergadering met tractatie.
Voor dit gedeelte was een beroep gedaan op
Br. Theophile en zjjn jongenskoor. Het be
hoeft geen betoog, dat het koor ook hier weer
lauweren oogstte van een dankbaar gestemd
publiek.
Caland houdt de leiding.
De wedstrijden om het zilveren Nieuwsblad
biljart, die in èen der zalen van plaats Lom
merrijk worden gehouden, zijn gisteravond
voortgezet. Caland slaagde erin de leiding te
behouden doch wordt op de hielen gevolgd
door enkele andere teams, zoodat de spanning
nog is toegenomen. De uitslagen waren als
volgt:
't ZuidCaland.
pnt.
brt.
h.s.
gem.
Smeekes
109
43
17
2.53
Kreyns
150
43
12
3.48
Spits
99
47
10
2.10
Reuter
125
47
15
2.65
Van Lier
144
47
25
3.06
van Dam
175
47
23
3.72
Gelderblom
175
27
36
6.48
Schoonheyt
108
27
14
4.00
Caland behaalde dus 558 punten en 't Zuid
527 punten.
Hillegersbergde Maasstad.
pnt.
brt. h.s. gem.
Linde
92
42
11
2.19
Van Gelderen
125
42
9
2.97
Van Hoek
150
48
10
3.12
Rood
123
48
10
2.56
Van Aken
175
39
49
4.48
Frenks
170
39
18
4.35
Dumoulin
175
35
26
5.00
Van de Reis
151
35
41
4.31
De Maasstad noteerde
569
punten,
Hille-
gersberg 592.
Het Zuiden—Rotterdam.
pnt.
brt.
h.s.
gem.
Van 't Hof
175
39
19
4.48
Scheffer
116
39
7
2.97
Veentjer
151
35
21
4.31
Op den Brauw
175
35
27
5.00
Machielsen
125
29
32
4.31
Van Gelderen
78
29
7
2.68
Goemans
150
57
17
2.63
Molendijk
128
57
19
2.24
Het Zuiden behaalde 601 en Rotterdam 497
punten.
Na den derden wedstrijdavond is de stand in
procenten uitgedrukt als volgt
1. Caland met
90.97 pCt.; 2.
Hillegersberg met 89.52
PCt.;
3. 't Zuid met 87.74 pCt.
4.
Rotterdam met
6. Het Zuiden met 88.28 pCt.
De wedstrijden worden hedenavond te 8 uur
voortgezet.
Een felle brand die gisterenavond te onge
veer negen uur is uitgebroken heeft groote
schade aangericht in de magazijnen van de
firma J. Metz en Zonen, handel in tapijten,
kleeden, linoleum, gordijnen enz. aan de Preto-
rialaan 4547.
De brand is te vijf over negen door voorbij
gangers ontdekt. Zij zagen rook komen uit
de eerste verdieping van het pand dat op den
hoek van de Pretorialaan en de Paul Kruger-
straat is gelegen.
De brand is vermoedelijk ontstaan in een
gelijkvloers gelegen kantoortje waarin een
aquarium stond waarvan het water electrisch
werd verwarmd en de oorzaak zou gelegen
zijn in kortsluiting.
Het houtwerk heeft vlam gevat en na de
trap heeft het vuur zich een weg gebaand naar
de eerste etage, welke als showroom is inge
richt en vol stond met tapijten en kleeden. In
dit brandbare materiaal vonden de vlammen
gretig voedsel.
De brand manifesteerde zich naar buiten
eerst door een geweldige rookontwikkeling
en de brandweer, die op het gemaakte middel
alarm met veel en groot materiaal was uit
gerukt, stond dan aanvankelijk ook voor het
probleem, te ontdekken waar de vuurhaard
zich eigenlijk bevond.
Dit werd spoedig duidelijk toen aan den ach
terkant en aan de zijde van de Pretoria-
laan tengevolge van de geweldige hitte de
ruiten sprongen. De vlammen sloegen toen aan
deze twee zijden van het pand fel naar buiten
en de brand nam een hoogst dreigend aanzien
aan.
De brandweer had inmiddels de zaak ener
giek aangepakt
Terwijl van de straatzijde af vier stralen op
het vuur werden gericht, werden twee stralen
door den winkel en twee andere stralen via
een buitendeur, die onmiddellijk toegang geeft
tot de bovenverdiepingen, in het geweer ge,-
bracht. Gewerkt werd door de slangenwagens
51 en 58, elk met twee stralen, door de
slangenwagens 40 en 59, elk met één straal,
terwijl de twee andere stralen afkomstig waren
van de motorspuit I, die bijtijds was ontboden.
Tegen deze overmacht van water hadden de
vlammen niet veel in te brengen en kort na
tien uur was het pleit reeds volledig in het
voordeel van de brandweer beslecht en kon
een aanvang gemaakt worden met de nablus-
sching.
Zoowel de parterre gelegen ruimte als de
eerste etage bleken toen aan de achterzijde
ernstig van het vuur te lijden hebben gehad.
De schade, ook door het bluschwater aange
richt, is zeer aanzienlijk. De firma Metz is
zoowel tegen brand- als tegen bedrijfsschade
verzekerd. De leiding van het blusschingswerk,
waarbij mede de slw.s. 42 en 50 aanwezig
waren, heeft achtereenvolgens berust bij onder-
brandmeester Twist, brandmeester Dikken en
hoofdman Keeman.
De Zuider-stedelingen legden een groote
belangstelling voor het evenement aan den dag
en de politie heeft onder leiding van hoofd
inspecteur Weekenstroö eri den chef van tiet-
bureau aan de Paul Krugerstraat, inspecteur
Hanegraaff, voor een ruime afzetting zorg
gedragen. Ook de commissaris van de afdee-
ling Zuid, de heer Kok, was aanwezig.
Aangiften van 12 Februari.
BEVALLENJ. Hoogmoedv. d. Eist d. H.
M. MaasSchuurbiers d. E. van OostWolders
d. H. T. de VisserLammens z. J. H. J.
Sogersv. d. Zwet d. C. BeekZwart d. A.
J. van AalstRilter d. H. ElengaPeper z.
E. P. J. KemkesVerheule d. A. van Beelen
—Slis z. G. J. Blatter—Hoveling z. C. J. C.
BoerWelsz d. J. P. Driecede Vos z. B.
TeeuwFaber z. W. Kleefstravan Westrenen
d. S. EibersKattemölle z. B. M. Kwarten
v. d. Kemp z. D. BloemKranendonk z.
G. Poppellers—Woudenberg z. H. A. J. v. d.
BaraelaarBinkhorst z. A. v. d. HaveKeijzer
d. L. H. van Ekelenburg—Be(jer z. J. S.
Maas—Hamelink z. S. Nelemanvan Baarle
d. J. van WaasBosman z. C. J. Schie-
bergenv. d. Noordt z. E. Overweel—Zaatjer
d. J. Kouwende Groot d. J. M. van Veen
Booij z. A. C. v. d. LaanTeekens z. A.
J. M. JansenKop d. G. J. Blatter—Hoveling
levenl. z.
GEHUWD: H. V. Alphen wed. 74 J. en A.
Vermey wed. 68 j. P. v. Andel jm, 27 j. en A.
I. de Deugd jd. 22 j. M. v. Bokkum jm- 26 j.
en N. G. v. Zijl jd. 23 j. J. v. Eersel jm. 24 j.
en M. Harder jd. 24 j. F. v. Hemert jm. 24 j.
en L. de Leeuwe jd. 18 j. H. Hoogendoorn
jm. 21 j. en M. J. Simons jd. 21 j. W. Kl(jn
jm. 21 j. en J. de Lijster jd. 18 j. A. W. Kuhrij
jm. 29 j. en J. M. B. v. IJperen jd. 21 j. B. A.
v. Lieshout jm. 31 j. en M. J. de Waardt jd. 23 j.
M. D. v. d. Linden jm. 22 j. en J. Romann jd.
26 j. D. de Man jm. 20 j. en D. Hulswit jd. 19 j.
D. Oosthoek jm. 24 j. en A. J. C. Kersbergen
jd. 26 j. A. v. Oijen jm. 27 j. en H, Taubman
jd 21 j. D. J. Schaap jm. 21 j. en J. M. H.
ter Steege jd. 19 j. A. v. d. Schoor jm. 40 j. en
M. E. de Klerk jd. 27 j. P. J. v. d. Stel jm.
28 j. en M. J. Renirie jd. 23 j. A. P. Tonnon
jm. 19 J. en P. Muller jd. 19 j. X Vat wed. 32 J.
en S. Kurvink Jd. 20 j. T. Vink jm. 29 j. en
M. E. Jansen jd. 33 J. J. Visser jm. 41 j. en W.
C. Kemerlings ges. 46 j. J. G. Visser jm. 23 j.
en G. J. L. Broker jd. 20 j. J. Z(jlstra ges.
31 J. en A. A. den Haan ges. 30 j. J. v. D(jk
Jm. 28 j. en M Lagendijk jd. 21 j. G. C.
Eijkenbroek jm. 28 j. en P. A. Filius jd. 26 j.
A. C. dp Jong jm. 30 j. en E. Degitz jd. 26 j.
J. C. Kuljt jm. 28 j. en P. A. Kramer jd. 25 j.
J. Sparreboom jm. 39 j. en J. G. v. Ovost jd. 26 j.
F. de Waart Jm. 24 j. en C. den Hertog jd. 25 j.
M. A v. d. Velde jm. 24 j. en P. Smits jd. 20 J.
J. Kruizinga jm. 27 j. en F. Antis jd. 22 j. P.
Vrijmoet jm. 30 j. en M. Vis jd. 23 j. C. v. d.
Berg jm. 31 j. en F. H. Kamp Jd. 24 j. L. den
Boer jm. 30 j. en A. M. Kentson jd. 21 j. L. H.
ten Bosch jm. 23 j. en J. Korporaal jd. 23 j.
R. v. Buurcn jm. 22 J. en P. v. Kleef jd. 18 j.
G. J. v. Druenen jm. 24 J. en A. Kop Jansen jd.
21 j. C. Hoogerhuls Jm. 25 J. en W. Alblas
jd. 20 J. K. Huisman jm. 22 j. en A. Blonk
jd. 25 j. A. C. V. Iperen jm. 28 J. en F. G. H.
Groothoff jd. 24 j. J. W. v. d. Kamp Jm. 32 j.
en J. de Werk jd. 23 J. F. H. Op den Kelder
jm. 28 J. en M. J. Heijdra jd. 23 j. C. V.
Langeveld Jm. 25 J. en J. J. v d. Kolk jd. 22 j.
J. H. M. Maertens ges. 35 j. en J. W. Migchiel-
sen jd. 24 j. A. den Otter Jm. 22 j. en W. A.
v. d. Vaart jd. 19 j. H. P. Hobart Jm. 24 j. en
W. de Gast Jd. 21 J. J. P. Schuurbiers jm.
31 j. en C. S. Prikker jd. 21 j. M. J. Sips ges.
28 J. en M. Charpentier jd. 20 J. J. Smit Jm.
28 j. en C. v. d. Stap jd. 24 J. J. F. Sohns jm.
24 j. cn J. Visser jd. 18 J. C. H. Verburg jm.
22 j. en M. vuljk jd. 22 j. P. J. Vermaas jm.
23 j. en D. Prins jd. 25 j. J. M. de Werk jm.
23 j. en L. M. den Ouden Jd. 24 j. J. de Bruin
jm. 26 j. en G. Littel Jd. 28 j. L. W. v. Doorn
jm. 27 j. en C. Kragt jd. 23 j. G. v. d. Kolk
jm. 29 j. en M. E. Slijk jd. 32 j. H. P. Koofjman
jm. 25 j. en J. M. C. Bolier jd. 26 j..— J. Lutteken
jm. 30 J. en H. v. Heiningen jd 24 j. J. w.
Siebbeiès jm. 25 J. en M. A. Kroes jd. 22 J. r.
Terlouw jm. 26 j. en T. E. v. Neutegem jd. 26
P. de Groot jm. 21 j. en C. J Rossen jd. 25 j.
OVERLEDEN: I. v. Tongeren m. v. M. de
Jongste 74 j. - X J. Hafkenscheld m. v. M. M.
Sandker 66 j. G. v. Vlanen vr. v W. Poturft
66 j. H. v. 't Hooft m. v- J.. H. Peterse 79 j.
S. W. P. Örizand vr. v. J. v. d. Berg 60 j.
S. v. Coévorden wede. v. M. Izak 78 j. J. W,
v. Cutsem wedr. v. A. J. A. Kerpels 79 jM.
L. Potters wedr. v. E. do Veld 67 j. S. X W.
Maronier vr. v. W. J. Roodenburg 72 j. A. W-
Don wedr. v. X W, dac. Hertog 76 J.
Teekeningen van reizende artiesten in
de zeventiende eeuw.
Het was een ongewoon onderwerp, dat dr.
S. Stelling-Michaud gisteravond behandelde
in een lezing onder auspiciën van den Rot-
terdamschen Kunstkring en het Museum
Boymans. De titel van de voordracht luidde:
„La Suisse vue et dessinée par les artistes
hollandais du 17 ième siècle".
Het waren geen meesters van den eersten
rang, zoo deelde de spreker al aanstonds
mede, die uit het vlakke land gekomen de
bergen van Zwitserland zochten, al was er
onder de vertoonde reproduoties een van Her
cules Seghers. Wat Hollandsche schilders op
doorreis naar Italië in het Alpengebied maak
ten, vormde de stof voor deze lezing en de
belangrijkste figuur, die daarbij ter sprake
kwam was wel Jan Hackaert. Hij heeft lang
in Zwitserland vertoefd en oefende een aan-
merkelijken invloed uit op de kunstenaars
van dat land, een invloed die na het vertrek
van den Hollander nog krachtig doorwerkte.
Zijn teekeningen zijn door Prins Eugenius
van Savoye van een Amsterdamsch verzame
laar gekocht en bevinden zich thans te Wee-
nen. Dr. Stelling-Michaud liet een aantal de
revue passeeren, wees op de artistieke kwa
liteiten en op de beteekenis van dit werk uit
geschiedkundig en plaatsbeschrijvend oog
punt.
Van de overige Hollandsche kunstenaars in
Zwitserland noemen wij nog Vincent Laurens
van der Vinne en Lambert Do'omer, bij wier
arbeid de spreker langer stilstond.
De lezing werd bijzonder belangwekkend
gemaakt door vruchtbare vergelijkingen met
foto's (het berglandschap verandert niet na
eeuwen) en met teekeningen van moderne
Zwitsersche meesters, wier werk weer ver
wantschap heeft met dat van de oude Hol
landers.
In de bibliotheek waren eenige teekeningen
met Zwitsersche onderwerpen geëxposeerd,
die na de lezing bezichtigd werden.
„SCHOONHOVEN VOORUIT".
Dinsdagavond heeft in hotel Belvédère de
winkeliersvereeniging „Schoonhoven Vooruit"
een vergadering gehouden, waar belangrijke
onderwerpen zijn besproken in verband met
het uittreden van de R. K. leden, die over
gegaan zijn naar de Middenst. Vereeniging
„de Hanze".
Nadat de wnd. voorzitter, de heer H. de
Vaal de vergadering had geopend werd door
twee leden de rekening en verantwoording
van den penningmeester nagezien en. accoord
bevonden. Vervolgens kwam in behandeling
of al of niet samenwerking zou worden ge
zocht met de R. K. Middenst. Vereeniging
„De Hanze". Er werd hierbij opgemerkt dat
in het reglement een artikel voorkwam, waar
in werd gesproken over samenwerking met
andere vereenigingen, wier belangen met die
van „Schoonhoven Vooruit" parallel loopen.
Dit artikel zou gehandhaafd kunnen blijven.
De kosten van b.v. een gezamenlijke cam
pagne zouden dan vooraf dienen te worden
besproken. In de vacaturen van de heeren
p; j. Groenen en C". MaÜhgré, rtle naar
„De Hanze" zijn overgegaan, werden geko
zen, de heeren N. M. van Diest en J. van de
Bunt. De heer H. de Vaal werd daarna ge
kozen tot vporzitter.
Langdurig werd besproken het lidmaat
schap van de Kamer van Koophandel van
Gouda, door den heer P. J. Groenen, die nu
geen lid meer van „Schoonhoven Vooruit"
is, omdat deze vereeniging de heer Groenen
candidaat zou hebben gesteld. Dit werd door
anderen bestreden daar de heer Groenen zit
ting heeft voor den Middenstand. Ten slotte
werd met 13 van de 16 stemmen besloten
aan den heer Groenen een schrijven te rich
ten of hij zijn mandaat ter beschikking wil
stellen. Nadat nog eenige huishoudelijke
punten werden behandeld, werd deze slecht be
zochte vergadering gesloten.
DE LITURGIE DER H. MIS.
Dinsdagavond is de derde ontwikkelings
avond in dit seizoen gehouden in het R. K.
Vereenigingsgebouw.
Nadat de voorzitter van de St. Jozefvereen.,
de heer A. Ponsioen, de aanwezigen had ver
welkomd, heeft kapelaan L. v. Teijlingen zijn
rede vervolgd, n.l. de Liturgie der H. Mis.
Thans «werd behandeld het gedeelte van de
Mis vanaf het Credo tot aan de Consecratie,
waarover spreker een duidelijk overzicht gaf.
In het bijzonder wees spreker op de methode
van het Mishooren en noemde enkele belang
rijke en practische uitgaven, die aan de
geloovigen de gelegenheid gaf de misgebeden
te volgen. Nadat van de gelegenheid tot het
Stellen van vragen ruim gebruik was gemaakt
heeft de heer Ponsioen de aanwezigen be
dankt voor hun aandacht.
LEZING WERKLOOZEN
Men verzocht ons te willen mededeelen, dat
wegens Ziekte van den spreker, den heer A.
J. de Haas, de aangekondigde bijeenkomst,
waarop zou worden behandeld het conflict
„ItaliëAbessynië, niet zal plaats hebben op
Donderdag 13 Februari, doch op Donderdag
20 Februari.
BOTERMARKT.
Op de Woensdagmorgen gehouden boter
markt werd besteed voor goeboter 80 ct. Per
pond; weiboter geen aanvoer.
EIERVEILINGEN.
Waaggebouw: aanvoer 5000 stuks kip
eieren 3,203.60; heneieren 3—-3,20, eend
eieren 3.50, alles per 100 stuks.
Lopikerstraat: kipeieren f s>10 hen
eleren 3,05—3,15.
Woensdagmiddag zag mej. D., wonende
Broekweg alhier, een persoon uit haar woning
komen, terwijl zij wist, dat er niemand thuis
was. Zij vertelde het aan haar buurman K.,
die den man volgde en hem aan den hoofd
agent van politie, Smits, aanwees. Deze hield
den man aan en bracht hem naar het bureau.
Bij onderzoek bleek hij een rijksdaalder in
zijn bezit te hebben, welke door mej. D. werd
Vermist. De dader, zekere R., stoffeerder te
Schiedam, bekende met een valschen sleutel
te zijn binnengekomen en het geld te hebben
ontvreemd. Hij wordt in bewaring gehouden.
Bór notaris P. C. W. baron van der Feltz
Woensdag alhier publiek verkocht de
stoomlogger „Morgenster", gemerkt VL 17,
laatst gevoerd door schipper S. van Hoogtey-
lingen, met masten, rondhout, staand en loo
pend want, doch zonder vischtuig. Het schip
werd geveild voor 3050 en afgemijnd op
3250 door de N.V. Vischhandel, Reederij en
Ijsfabriek v.h. Fr. Vrolijk te Scheveningen.
Het complete vischtuig (vleet met toebe-
hooren) werd geveild voor 1149.80 en afge
mijnd op 1209.80.
WERKLOOSHEID.
Het aantal werkzoekenden, ingeschreven
bij de Arbeidsbeurs alhier, bedroeg Zaterdag
8 Februari j.l. 2572.
BURGEMEESTER SCHWARTZ.
De geruchten en berichten, dat de Burge
meester Mr. P. A. Schwartz zijn benoeming
als lid van de Tweede Kamer reeds zou heb
ben aangenomen, kunnen wij uit officieele
brond tegenspreken.
Reorganisatie goed doorgewerkt;
competitie voor C-klassers
mislukt.
Het district Zuid-Holland van de Kon.
Nederl. Athletiek-Unie heeft te Gouda zijn
jaarlijksche vergadering gehouden.
De reorganisatie-voorstellen van 1934 wa
ren, bljjkens het jaarverslag, nu eerst goed
doorgewerkt. Twintig vereenigingen moesten
In 1934 en '35 voor het lidmaatschap van de
K. N. A. U. bedanken. Gedurende deze jaren
daalde het aantal leden van 1310 tot 1081, wat
neerkomt op een vermindering van 17% pet.
Het afgeloopen jaar bracht een achteruit
gang van 48 vereenigingen met 1214 leden
tot 38 vereenigingen met 1081 leden, zijnde
109 dames, 821 heeren, 24 meisjes en 127
junioren. Het aantal juniores Hep in 1935
terug van 179 tot 127. Het junior-vraag
stuk wordt door nog teveel vereenigingen
totaal verwaarloosd.
De leden zijn over de plaatselijke commis
sies als volgt verdeeld: Haagsche A. C. 359,
Rotterdamsche A. C. 350, Goudache A. C.
238, Leidsche A. C. 91 en Dordtsche A. C. 43.
De In 1935 door de K. N. A. U. Ingestelde
competitie voor C-klassers is voor Zuid-Hol
land een mislukking geworden. Slechts één
vereeniging nam in geheel Zuid-Holland als
niet-K. N. A. U.vereeniging deel.
Het financieel verslag geeft op een totaal
van 756,04 een verlies van 14.99 aan.
Uit het verslag van de Technische Com
missie blijkt, dat in het afgeloopen jaar in
het district een opgewekt athietiekleven
heeft geheerscht. Toch is de Commissie niet
ten volle tevreden.
De verschillende verslagen werden goed
gekeurd.
Aan een voorstel van de vereeniging Pro
Patria te Rotterdam betreffende een betere
verdeeling der data voor de lange afstand
wedstrijden, betuigde de vergadering adhae-
sie. Het voorstel zal in de bondstechnische
vergadering worden behandeld.
De heeren J. B. Wesseling. voorzitter; O.,
van 't Klooster, vfcè-voorzuter;' B. Wirtz,
secretaris-penningmeester; A. vaii Hoek, P.
M. Jansen, J. van Driel en A. Toonen, com
missarissen, werden als bestuursleden her
kozen. De Technische Commissie werd op
nieuw somengesteld uit de heeren K. Essen-
berg, F. J. Janse en K. Lowenberg.
Als plaats voor de volgende vergadering
van het district werd Rotterdam aangewe
zen.
De bijeenkomst droeg een eenigszins fees
telijk karakter, in verband met het 10-jarig
bestaan der Goudsche Athletiek-Commissie.
Burgemeester E. G. Gaarlandt sprak tijdens
den op de vergadering volgenden maaltijd
de aanwezigen toe.
AIX EN PROVENCE, 12 Febr.
(R.O.)Hedenavond heeft het
assisenhof de drie Oestadzjis, Pros
pitsjil, Kralj en Raitsj, die beschul
digd waren van medeplichtigheid aan
den moord op .koning Alexander en
Rarthou, tot levenslangen dwangarbeid
veroordeeld.
„De door haat bezeten macht van
onzen Joodschen vijand, ivien ivij
niets hadden aangedaan
SCHWERIN, 12 Februari. (D.NB.)
In een ter gelegenheid van de
bijzetting van Gustloff gehouden rede
wees Hitier er op, hoe na de Novem
berdagen van 1918 allen, die zich uit
zuivere liefde voor Duitschland op
offerden, bedreigd zijn geworden door
een gruwzaam geweld.
De opdrachtgevers der moordenaars
hebben steeds behoord tot dezelfde
noodlottige macht, die verantwoorde
lijk geweest is en is voor al dit moor
den. Doch ook deze daad wreekt zich
op den dader. Niet Duitschland is
erdoor verzwakt, doch de macht, die
deze daad heeft gepleegd.
Het Duiteche volk heeft wel in 1936
een levende verloren, doch voor de
toekomst een onsterflijke bekomen.
In zijn rede tijdens de rouwplechtigheid voor
Gustloff heeft Hitier o.m. nog gezegd:
Het is een zeer smartelijke weg, dien de
volken moeten gaan, om hun geluk te vinden.
De mijlpalen van dezen weg zijn steeds graven
geweest, graven waarin de besten nisten.
Wjj, nationaal-socialisten, hebben eens als
soldaten aan de fronten van den wereldoorlog
gestaan en hebben daar onzen plicht voor
Duitschland nagekomen. Toen dit Duitschland
in 1918 in het vaderland zijn doodelijken stoot
kreeg, trachtten wij diegenen te bekeeren, die
toen werktuigen waren van een gruwelijke
bovenstaatsche macht. Toen begon de roode
bloedige terreur in Duitschland te woeden. Er
werden Duitsche mannen vermoord, niet omdat
zij iets hadden misdaan, neen, alleen omdat
zij niet gedoogen wilden, dat thans het einde
van het vrije en eerbare Duitschland zou zijn
gekomen, omdat zij strijden wilden voor de
toekomst van dit Duitsche volk.
Achte- -leze waanzinnige verblinding zien
wij ove; dezelfde macht, overal dezelfde ver
schijning, die deze menschen leidde en opruide
en hun eindelijk het geweer, de pistool of de
dolk in de hand drukte.
Eindelijk begaf zich de national-socialistische
beweging op weg en ik moet hier plechtig
Constateeren, dat öp dezen weg onzer beweging
geen enkele door ons vermoorde tegenstander
ligt. Nio» éen wmaiitg la door öns
Daartegenover stond een eindeloos lange rij
van vermoorde nationaal-socialisten, op laffe
wijze afgemaakt, bijna steeds uit een hin
derlaag.
Achter iederen moord echter stond dezelfde
macht, die verantwoordelijk is voor dezen
moord. Achter de onschuldige kleine volks-
genooten, die opgehitst waren, staat de door
haat bezeten macht van onzen Joodschen
vijand, van een vijand, wien wij niets hadden
aangedaan, maar die trachtte ons Duitsche
volk te onderdrukken en tot zijn slaven te
maken, die verantwoordelijk is voor al het
ongeluk, dat in de daarop volgende jaren
Duitschland teisterde.
Gelijk zij allen gevallen zijn, deze partijge-
nooten en brave kameraden, zoo was het ook
anderen toegedacht. Zoo zijn vele honderden
als verminkten achtergebleven, zwaar gewond,
blind, verlamd, ruim 40.000 anderen werden
slechts gewond.
Zoo heeft nu ook het nationaal-socialisme in
het büiteniand zijn eersten bewusten bloed
getuige gekregen, een man, die niets anders
deed dan voor Duitschland optreden, wat niet
slechts zijn heilig recht was maar zijn plicht.
Het is geen toeval; het is een leidende hand,
die deze misdaden heeft georganiseerd en ver
der organiseeren zal. Ditmaal is de verant
woordelijke voor deze dooden voor het eerst
zelf te voorschijn getreden; voor de eerste
maal werd de geestelijk verantwoordelijke zelf
tot dader.
Wij begrijpen deze oorlogsverklaring en
aanvaarden haar. Mijn waarde partijgenoot, je
bent niet te vergeefs gevallen. Gelijk het
vroeger niet mogelijk was door zulke daden
den zegetocht van onze beweging te remmen,
zoo zal ook deze daad niet het lidmaatschap
der Dultschers in het buitenland van onze be
weging en van het Duitsche vaderland rem
men. Integendeel, nu heeft iedere plaatselijke
groep van het buitenland zijn nationaal-socia-
listischen patroon, zijn martelaar van deze be
weging en van onze idee.
In de namiddag-zitting waren aan de ge
zworenen twee en dertig vragen voorgelegd,
van welker beantwoording de uitslag van het
proces zou afhangen.
Om zes uur begaven de gezworenen zich in
raadkamer, die door gendarmen streng
werd bewaakt Buiten de zaal heerschte in-
tusschen een intense drukte. Een groote men-
schenmassa verdrong zich voor het gerechts
gebouw in afwachting van het vonnis.
De beklaagden, die uitermate kalm bleven,
waren inmiddels naar de wachtkamer geleld.
Om half acht werd de zitting hervat voor de
afkondiging van het vonnis.
Prospitsjil, Kralj en Raitsj werden schuldig
bevonden aan medeplichtigheid aan den moord
aanslag op koning Alexander, die, naar uit
de desbetreffende antwoorden van de gezwo
renen bleek, was uitgevoerd onder de verzwa
rende omstandigheden van voorbedachten
rade en voorafgaand gemeenschappelijk over
leg.
Een zelfde bevestigend antwoord werd ge
geven op de vraag, of de beklaagden mede
plichtig waren aan den moord op Barthou en
aan de poging tot moord op generaal George.
Op vraag 26 betreffende het niet voorbe
dachten rade vermoorden van den politie
agent, Galy, antwoordden de gezworenen, dat
hier van voorbedachten rade geen sprake was.
Zij erkenden echter, dat Kralj de medeplich
tige was van den moordenaar Kalemen, doch
z;j wezen voor deze enkele misdaad de mede
plichtigheid van de twee overige beklaagden
van de hand.
De drie laatste vragen over het gebruik van
valsche paspoorten beantwoordden de ge
zworenen- bevestigend.
Met meerderheid van stemmen werden voor
alle drie beklaagden verzachtende omstandig
heden aangenomen.
Tijdens de voorlezing van het vonnis be
waarden de drie Oestadzjis een onverstoor
bare kalmte.
Uit het stilzwijgen, waarmede de aanwezige
Joegoslavische journalisten op het vonnis re
ageerden, bleek wel, dat dezen een ter dood
veroordeeling hadden verwacht.
Toen de gendarmen de beklaagden wegleid
den, riep Prospitsjil in het Kroatisch: „Leve
het vrije Kroatië! Leve Ante Pavelitsj!"
De president hief daarna de zitting op, om
onmiddellijk daarna een nieuwe zitting te pre-
sideëren, waarin de drie anderè beklaagden,
Pavelitsj, kolonel Percevitsj en Kwaternik,
die zich in het buitenland op vrije voeten be
vinden, bij verstek ter dood werden veroor»
deeld. -
De gezworenen namen aan deze laats!» tÊt>
ting niet deci.
