%t
22 m
POLITIEK ALS BUSINESS.
H
Rotterdam in doods
gevaar.
DE STERRENHEMEL IN MEI.
7K\
te 11 ure.
15 MEJ
te 10 URL
te 91 URE.
SN'JDEN...
te 101 URE
£r
jorti
GROOTE TABAKSDÏEFSTAL
OPGEHELDERD.
RIJKSSUBSIDIE AAN DE
R. K. KWEEKSCHOLEN.
DR.
TOWNSEND ZAG
MILLIOENEN IN.
ER
WOENSDAG 6 MEI 1036
Verschillende arrestaties,
ONDERZOEK WORDT NOG
VOORTGEZET.
ROTTERDAMSCHE SCHAAKBOND.
HET AFTREDEN VAN KOL. DORREN
Kent de Regeering den waren
toestand
Vasthouden aan den gouden standaard
vereischt 6 mïllioen jaarlijk
schen steun.
Regeeringsplannen tot onthouding
ervan aan meerdere scholen.
Boud van R. K. Kweekscholen noemt
maatregel ongemotiveerd.
TWEEDE KAMER.
DE MOEILIJKHEDEN VAN
„LEERDAM".
DE DIETSE SPELERS.
voor de vierde maal naar West-Indië.
DE OMZETBELASTING OP LUXE-
BROOD.
EXAMEN HANDENARBEID. -
Een beweging, waarin het een en ander
aan den strijkstok blijft hangen.
WATERVLIEGTUIG, VER
ONGELUKT.
F f
De N.V. voorheen L. D. aan de Hoogstraat
ondervond sinds enkele maanden in haar de
biet den druk van sluikhandel, ten aanzien
van haar merken pruimtabak. Na allerlei na
speuringen kwam de bedrijfschef van genoem
de firma op zekeren dag terecht bij den win
kelier S. te Baarn, die vertelde, dat hij de
tabak lager dan tegen fabrieksprijs uit Rot
terdam kon betrekken.
Bij verder informeeren kwam aan het licht,
dat de tabak afkomstig was van den
45-jarigen winkelier H. H. J. te dezer stede.
De chef deed aangifte bij de politie en de
winkelier werd aan het bureau ontboden.
Bij het verhoor, dat werd afgenomen, bleek
dat deze winkelier op zijn beurt de tabak
betrok van den 50-jarigen werkloozen expe
ditie knecht M. van A., wonende alhier, die
de tabak bewaarde ten huize van een kennis
van hem, de 53-jarige mej. V. N. Beide per
sonen werden gearresteerd en bij de juffrouw
werd een onderzoek in haar woning ingesteld
en daar vond men nog een hoeveelheid tabak,
ter waarde van plus minus 200.
Het verder ingestelde onderzoek leidde naar
den portier van de firma L. D., den 41-jarigen
S.- A., die op 1 Mei werd aangehouden. Uit
het verhoor, dat volgde bleek, dat reeds ge-
ruimen tijd diverse hoeveelheden tabak door
den winkelier H. H. J. op verzoek van den
werkloozen slager A. K. uit Hilversum was
verzonden naar den hier boven genoemden
winkelier S. uit Baarn.
Deze K. werd op 2 Mei, op verzoek van de
Rotterdamsche politie te Hilversum aangehou
den en naar Rotterdam overgebracht.
Tegen mej. V. N. is proces-verbaal opge
maakt en zij werd later op vrije voeten ge
steld. De portier, de Rotterdamsche winkelier
en'de expeditieknecht, die bekend hebben ge
durende maanden tabak van de firma L. D.
ontvreemd, respectievelijk geheeld te/ hebben
zijn gisteren voor den Officier van Justitie ge
leid. Het onderzoek in het Gooi is nog niet
beëindigd en in verband daarmede, zal de
Hilversumsche slager eerst 7 Mei a.s. naar
het Huis van Bewaring worden overgebracht.
Hoe men te werk ging.
Omtrent dezen tabaksdiefstal vernemen wij
nader, dat de portier de man was, die de goe
deren wegnam. Mej. V. N., wonqjade tegenover
de firma L. D. aan de Hoogstraat, ontving
geregeld bezoek van den meer genoemden
expeditie knecht M. v. A., die na zijn bezoek
wel eens een praatje ging maken met den
portier van de firma L. D.
Op zekeren dag vroeg deze den portier of er
niets te verdienen viel, waarop geantwoord
werd: „ik zal wel eens zien". De portier be
gon toen met tabak te stelen, welke tabak
door den expeditie-knecht beneden den prijs
werd verkocht aan den winkelier H. H. J. te
dezer stede. De portier wist evenwel zooveel
tabak weg te nemen, dat de winkelier er geen
raad meer mee wist en daarom werden de
hoeveelheden opgeslagen bij mejuffrouw V. N.
aan de Hoogstraat. Aangezien de hoeveelheden
hoe langer hoe grooter werden heeft de Rot
terdamsche winkelier een slager uit Hilver
sum, dien hij kende, gevraagd hem te helpen
om de tabak van de hand te doen en deze
zag waarlijk kans de tabak in Baarn te
plaatsen.
Daar de politie er echter nog niet heelemaal
achter is, of nog niet meer personen bij deze
„affaire" zijn betrokken, wordt op het oogen-
blik in het Gooi-gebied een uitgebreid onder
zoek voortgezet.
In groep I van de mededingers naar een
plaats in de finale om het persoonlijk kam
pioenschap van Rotterdam, zijn gisteravond in
de Nieuwe Rotterdamsche Schaakvereeniging
de partijen Gorisdr. Vlietstra, drs. Ten
KateBaumann en BuitenhuisWiemen ge
speeld.
Geen dezer ontmoetingen kwam tot een be
slissing, maar resp. dr. Vlietstra en Wiener
staan op winst; in de andere partij zijn de
stellingen nog in evenwicht.
We hebben melding gemaakt van het eervol
ontslag aan Kolonel Dorren als commandant
van de afd. Mariniers alhier.
Ter voorkoming van misverstanden zij in
verband met de functie-wisseling nog op het
volgende gewezen.
Sedert 1934 nam Kolonel Dorren twee func
ties waar: hij was chef van het korps mari
niers in zjjn geheel en tevens commandant
van de plaatselijke afdeeling alhier.
Deze laatste functie is nu overgedragen
aan kapitein L. Lugt.
Kolonel Dorren houdt overigens Rotterdam
als standplaats en zijn bureau blijft in de
Rotterdamsche kazerne gevestigd.
Dat wil zeggen: inhalen, terwijl
uit tegengestelde richting ver
keer nadert en de weg te smal
is voor drie auto's naast elkaar,
'n Manoeuvre, die bijna zeker
naar hospitaal of huis-van-be-
waring voert!
Aan het einde van de gistermiddag gehou
den openbare vergadering van de Kamer van
Koophandel en Fabrieken heeft de heer D. G.
van Beuningen de volgende verklaring uitge
sproken:
In de vorige vergadering van onze Kamer
heeft de heer Kersten in herinnering gebracht,
dat toen juist een jaar geleden de devaluatie
van het Belgische betaalmiddel aan het reeds
lang ernstig verzwakte concurrentievermogen
van de Rotterdamsche haven den genadeslag
had toegebracht. Hij moest toen tevens eon-
stateeren, dat nog rlechts één van de deswege
aan de landsregeering gevraagde maatregelen,
n.l. die betreffende de loodstarieven, tot stand
was gekomen. Sedertdien mochten wjj op 1 Mei
j.l. op de buitengewone vergadering, waarin
de Amsterdamsche Kamer van Koophandel
haar 125-jarig bestaan heeft herdacht, uit
den mond van den Minister van Handel, Nij
verheid en Scheepvaart vernemen, dat de in
de toekomst te voeren havenpolitiek en de
daarmede nauw samenhangende kwestie van
verlaging van havengelden en terreinhuren,
alsmede die der Rijnvaartpremies, thans op
korten termijn door de daartoe ingestelde
interdepartementale commissie bestudeerd i s
er dat deze commissie reeds twee zeer belang
rijke rapporten heeft uitgebracht. In het bij
zonder trof ons, dat de Minister mede ver
klaarde te vertrouwen, dat de regeering ten
aanzien van dit zoo bij uitstek nationale vraag
stuk zeer binnenkort een definitieve
beslissing zal nemen.
Wij hopen, dat deze beslissing ten volle in
overeenstemming zal zijn met den ernst van
de nooden, waarmede onze haven heeft te
kampen.
Het is immers onmiskenbaar, dat eiken
dag vertraging in de verwezenlijking
van de door de havensteden naar voren ge
brachte wenschen, nieuwe ernstige, zoo niet
onherstelbare verliezen medebrengt.
Versch ligt ons b.v. de tijding in het geheugen,
dat belangrijke transatlantische lijnen de ha
ven van Rotterdam niet meer zullen aandoen.
Dat dit een ramp voor Rotterdam betee-
kent begrijpt elk deskundige. De lijnen die
voor Rotterdam verloren gingen, deden onze
haven nagenoeg vanaf haar oprichting aan.
Het stond daar zoo laconiek: „Naar wij ver
nemen zal de Woermann Lijn vanaf 1 Mei Rot
terdam niet meer aandoen en na Hamburg als
eerste haven Antwerpen aanloopen. De
Duitsch Oost-Afrika Lijn zal vermoedelijk dit
voorbeeld volgen".
Maar de Rotterdamsche couranten, die deze
rampzalige tijding brachten, hadden met rouw
randen moeten verschijnen!
Deze lijnen gingen naast ander belangrijk
verkeer verloren, en er zal nog veel meer ver
keer verloren gaan, doordat de wereldhaven
Rotterdam zich niet heeft weten aan te passen
aan de wereldtoestanden, doordat de overheid
van staat en stad, ondanks de tallooze waar
schuwingen van deskundige zijde, ondanks het
tot vervelens toe aandringen ook van onze
Kamer, de ware toestanden niet heeft door
zien of begrepen, en, vasthoudende aan
den gouden standaard, niets of
nagenoeg niets heeft gedaan om
de Rotterdamsche haven te
steunen.
Met halve maatregelen komen we er niet
meer. Het verkeer dat verloren ging. zal voor
jaren voor Rotterdam verloren blijven en om
te behouden wat nog rest, zullen zeer
drastische maatregelen noodig zijn. Het
steunverleenen aan de lijnbooten
alleen, hoe welkom ook, zal niet meer
afdoende zijn.
Wil de regeering star vasthouden aan den
gouden standaard, dan zal het ver
keer over de geheele lijn moeten worden ge
steund om verder dreigende afvloeiing te voor
komen. Hoe dit geschieden moet om doelmatig
te werken en de meest mogelijke vruchten af
te werpen, weten de Rotterdamsche scheep
vaartondernemers uit den aard der zaak beter
dan de leden van de zooeven genoemde inter
departementale commissie. Daarvoor
zijn naar globale berekening zes
millioen gulden 'sjaars nojdig.
Pakt men dezen reeds veel te lang slepend
gehouden, zoo hoogst ernstigen toestand niet
volkomen afdoende aan, dan zijn, ik ben daar
van overtuigd, de gevolgen niet te overzien.
Dertien maanden geleden heb ik van deze
zelfde plaats een rede gehouden, die zeer som
ber gestemd was, veel te somber en overdre
ven volgens velen. Het stemt mij waarlijk liet
tot vreugde, dat mijn onheil voorspellende
woorden reeds ten deele bewaarheid werden;
hoe gaarne had ik het anders gezien. Maar als
de regeering haar koers thans niet te elfder
.ure wijzigt, of als zij dat niet wil, Rotterdam
dan met afdoende middelen steunt, zullen we,
vrees ik, nog heel andere dingen beleven.
De regeering moet nu eindelijk den ellen-
digen toestand van Rotterdam en de nog som
berder toekomst moedig onder de oogen zien.
Alleen zij kan hier de noodige hulp verleenen
en zi) móet dit doen; zij staat, den gouden
standaard handhavende, voor de consequentie,
dat zij onze internationaal georiënteerde ha
ven in de gelegenheid moet stellen de con
currentie met het buitenland vol te houden.
In aansluiting op deze woorden van den heer
van Beuningen wees ook de heer Kersten er
nog eens op, dat de Regeering zich overtuigd
mag houden, dat deze en andere geluiden niet
voortkomen uit pessimisme, doch volkomen
passen op de werkelijkheid. Spr. zeide
het te betwijfelen of de Regeering die werke
lijkheid wel kent, anders zou zij toch wel nan-
delen nu de Rotterdamsche haven in doodsge
vaar verkeert. Overigens meende spr. nog
zijn bevreemding er over te moeten uitspre
ken, dat de Kamer van Koophandel van Rot
terdam niet eens is gekend by de genoemde
interdepartementale commissie. Waar het gaat
om de levensbelangen van de Rotterdamsche
haven, had men toch mogen verwachten, dat
het officieel vertegenwoordigend lichaam van
die belangen niet was voorbijgeloopen. Zonder
verwijl moeten thans op korten termijn maat
regelen worden genomen.
VJUOIKVJ
VHVW
ZtNiTH
De zon staat in Mei in de sterrenbeelden
den Ram en den Stier; daar tegenover liggen
de Weegschaal en de Schorpioen; deze staan
dus te middernacht in het Zuiden (zie
kaartje.) De middaghoogte van de zon is op
1 en 31 Mei resp. 53 gr. en 60 gr. Vanaf
21 Mei bereikt de zon te middernacht nog
geen diepte van 18 gr. onder den N- horizon
en duurt de schemering den geheelen. nacht.
De dagen lengen van 14 u. 53 min. tot 16 u.
22 min.; aangezien het midden van den dag
de geheele maand 3 4 4 min. vóór den mid
delbaren middag valt, is het lengen der da
gen 's morgens en 's avonds even sterk.
Maan: V.M. 6 Mei; L.K. 14 Mei; N.M. 20
Mei; E.K. 28 Mei.
Planeten: Mercurius is de eerste helft van
de maand als avondster waar te nemen;
omstreeks 10 Mei gaat hjj 2 uur na de zon
onder.
Venus en Mars zyn onzichtbaar.
Jupite^ in Ophiuchus (den Slangendrager),
komt begin Mei te 23 u.. (zonnetijd, einde
Mei te 21 u. op.
Saturnus staat in den Waterman en komt
aan het einde der maand 1% u. na midder
nacht op. Daar de aarde zich dicht bij het
vlak van den ring bevindt, zien wij dezen
zeer smal. Op de interessante verschijnselen,
die in de komende maanden aan den ring te
zien zullen zijn, komen wij nog nader terug.
De Bond van R. K. kweekscholen hield
dezer dagen een algemeene spoedvergadering
te 's Bosch, om te beraadslagen over de plan
nen der regeering tot onthouding van sub
sidie aan meerdere R. K. kweekscholen.
Aanwezig waren de vertegenwoordigërs-
(sters) van alle, in totaal 46 R. K. kweek
scholen, terwijl de vergadering werd bijge
woond door dr. Van Gils, algemeen voorzit
ter van den Nederlandschen R. K. Schoolraad
en dr. Verhoeven, directeur van het Centraal
Bureau voor Onderwijs en Opvoeding.
Algemeen was men van oordeel, dat een
dergelijke maatregel ongemotiveerd was in
verband met de onweerlegbare cijfers der
statistiek.
Als grondslag voor het aantal benoodigde
R. K. kweekscholen mag aangenomen wor
den het aantal katholieke leerplichtige leer
lingen in ons land, dat nog beduidend hooger
is dan het aantal leerlingen op de katholieke
lagere scholen, welk aantal op 1 Januari 1935
in totaal 473.761 bedroeg. Voor dit aantal
leerlingen zijn reeds noodig 13.500 leerkrach
ten, waarvoor onze R. K. kweekscholen voor
het meerendeel in het verleden gezorgd heb
ben.
Nu rijst de vraag, hoeveel leerkrachten zyn
er elk jaar noodig, om de openvallende plaat
sen aan te vullen; m.a.w. hoe groot is de
slijtage onder het R. K. onderwijzend perso
neel?
Hiervan is direct afhankelijk het aanta.
leerkrachten, dat door dè R. K. kweekscholen
jaarlijks moet geproduceerd worden en hier
mede hangt dan weer samen het aantal
kweekscholen, dat in deze behoefte voorziet.
Volgens de regeering zou de jaarlijksche
slijtage bij hét R. K. bijzonder onderwijs hoog
stens te schatten zijn op 5% procent; een
schatting, die niet nader gemotiveerd wordt
en die voor het R. K. bijzonder onderwijs zeker
te laag is.
Op die slijtage-raming, die steunt op cijfers
van 25 jaar geleden en die door geen statistic*
van den laatsten tijd wordt gesteund, bouwt
de regeering haar motief, om aan een aantai
R. K. kweekscholen het rijkssubsidie te ont
trekken.
Daar de werkelijke slijtage meer de 7 pet
nadert, is er voor ons R. K. onderwijs, of lie
ver voor de opleiding van R. K. onderwijzers-
lessen) geen enkele R. K. kweekschool te
veel.
De vergadering sprak dan ook haar g r o o t e
teleurstelling daarover uit, dat tot uit
voering vah artikel 214 ter wordt overgegaan,
terwijl een objectieve norm tot uitvoering van
het wetsontwerp ontbreekt, aangezien geen
sljjtingspercentages van de laatste jaren be
kend zijn. Eerst moge de regeering daarom
een slijtage-statistiek door 't Centraal Bureau
voor de Statistiek laten opmaken, om daarna
tot het bepalen van een vermindering over te
gaan. De vergadering vertrouwde, dat de
regeering alsdan tot de overtuiging zou
komen, dat er, ook met het oog op den ge-
stadigen groei van het R. K. bijzonder onder
wijs, geen enkele R. K. kweekschool het zoo
hoog noodige subsidie zou verliezen.
Bij bovenstaande cijfers van het aantal be
noodigde leerkrachten is geen rekening ge
houden met het aantal R. K. onderwijzers in
Oost en West. Toch is dat getal beduidend.
In 1936 zjjn in Oost-Indië bij het R. K. onder
wijs werkzaam 3217 leerkrachten. Voor West
Indië ontbreken op dit oogenblik de cijfers.
Zeker is een groot aantal daarvan opgeleid
aan de R. K. kweekscholen in ons land. En
hoeveel R. K. onderwijzers en onderwijzeres;
sen, opgeleid door onze R. kweekscholen, zijn
èn in ons land èn in de-beide Indië niet werk
zaam bij 't openbaar onderwjs.?
Mr. Romme benoemd verklaard.
I
De voorzitter van het Centraal stembureau
heeft in de vacature-Feber als lid der Tweede
Kamer benoemd verklaard den heer mr. C.
P. M. Romme te Amsterdam.
Wat deed de regeering
Het Tweede-Kamerlid Kuiper heeft aan den'
Minister van Handel, Nijverheid en Scheep
vaart de volgende schriftelijke vragen gesteld:
1. Aangenomen, dat de Minister overtuigd
is van het groote belang, om, tot behoud van
werkgelegenheid, de glasfabriek te Leerdam
in stand te houden, wil Z.Exc. dan mededee-
len, wat zijnerzijds daartoe is verricht
2. Wil de minister mededeelen, in hoeverre
het juist is, dat voorstellen van den kant der
directie tot oplossing der moeilijkheden ge
daan, door de regeering zijn afgewezen, en
zoo ja, om welke redenen?
3. Kan de minister mededeelen, of het
juist is, dat van den kant der regeering een
oplossing zou worden bevorderd, die de glas
fabriek te Leerdam onder buitenlandsche in
vloeden zou brengen, met het gevaar, dat de
fabriek binnen afzienbaren tijd zal worden
stil gelegd?
Op uitnoödiging van den Surinaamschen
kunstkring te Paramaribo zullen de Dietse
Spelers onder leiding van Willem van der Veer
op 29 Mei a.s. per s.s. Stuyvesant voor de
vierde maal naar West-Indië vertrekken.
Het gezelschap zal bestaan uit de dames
Eily van Stekelenburg, Jeanne van Rijn en de
heeren Willem van der Veer, Jan Mulder en
Jan van Ees.
Ter toelichting van den maatregel van het
heffen van omzetbelasting van luxe-brood
moge nog het volgende dienen:
De administratie der belastingen heeft zich
altijd op het standpunt gesteld, dat het brood
alleen in den gewonen vorm, met inbegrip
van de kadetjes, zou zijn vrijgesteld van de
omzetbelasting, maar dat alle luxe-brood daar
buiten viel.
De tariefscorqmissie was het niet dat stand
punt niet eens met het gevolg, dat tot nu toe
ook het luxe-brood van de belasting was vrij
gesteld-
Thans echter heeft de tariefscommissie in
tegenstelling met haar tot dusver ingenomen
standpunt een beslissing genomen, welke
overeen komt met het inzicht der administra
tie. Dit zal aanleiding geven tot ©en verande
ring in de toepassing van de wet op de omzet
belasting ten aanzien van het luxe-brood. En
deze veranderde toepassing zal, gelijk gemeld,
ingaan op 15 Mei a.s.
De Minister van Onderwijs, Kunsten en Weten
schappen heeft in de commissien, welke in 1936
belast zijn met het afnemen van de examens
ter verkrijgen van de akten van bekwaamheid
voor school- en huisonderwijs in handenarbeid
benoemd te:
's-Gravenhagea. tot lid en voorzitter mr
B. Jorna, schoolopziener van het lager onderwijs
m de inspectie Rotterdam, te Rotterdam: b. tot
plaatsvervangend voorzitter: J. B. Visser, inspec
teur van het lager onderwijs in de inspectie Dor
drecht, te Dordrecht.
Dr. Townsend is een typisch Amerikaan
uit Amerika. Zijn uiterlijk is honderd pro
cent Amerikaansch. Hij is lang en mager,
tanig en zwaar gebrild. Hij' praat met een
krakende, soms overslaande stem. En hij
heeft een keurig verzorgden, witten haardos.
Zoo op het eerste gezicht doet hij levendig
aan Mr. Ford denken, óók zoo'n honderd
procent Amerikaan, incarnatie van Uncle
Sam.
Van Dr. Townsend verwachten millioenen
Amerikanen thans het heil. Millioenen Ame
rikanen, die tegen de zestig loopen of het
al zijn en die niet weten, hoe en waarvan zij
hun oUden dag ordentelijk kunnen halen. Hij
is de man van het twee-honderd-dollar-per-
maand-pensioen-plan. Dr. Townsend wil, dat
de regeering eiken Amerikaanschen burger
van zestig jaar en er over op non-activiteit
zet en hem of haar dit vaste inkomen waar
borgt. Zulks onder voorwaarde, dat de pen
sioengerechtigde zich verder van alle werk
zaamheden onthoudt, de twee honderd dollar
uitgeeft zonder er een cent van te potten
en zich als een fatsoenlijk mensch gedraagt.
Wie in de gevangenis heeft gezeten, is niet
pensioengerechtigd. Een zestiger, die alsnog
in de gevangenis mocht raken, verliest zijn
recht op pensioen.
Volgens Dr. Townsend is zjjn plan het ei
van Columbus. De kosten wil hij bestrijden
met een belasting op alle transacties. Aan
gezien er een flinke tien millioen pensioen
gerechtigden zijn, zal er voorloopig onge
veer 25 milliard dollar in omloop worden ge
bracht, waardoor de koopkracht enorm wordt
Verhoogd. Het zal zooiets als een sneeuwbal
zijn. Gaat het zaakje eenmaal aan het rol
len, dan is er geen eind aan te zien. Het geld
zal letterlijk gaan stroomen. Over de lawine,
die er eventueel het gevolg van kan zijn,
maakt Dr. Townsend zich niet erg bezorgd.
Zijn voornaamste zorg is, het geval aan den
gang te brengen. Hoe de economic! er over
denken, laat hem volkomen koud. Dat zijn
menschen van de theorie, zegt hij, die tot
dusver van de practijk steeds ongelijk heb
ben gekregen. De kracht van zijn plan zit
hierin, dat het zich volkomen bij het kapita
listische systeem aanpast. Dr. Townsend is
een voormalig socialist, voor wien het vast
is komen te staan, dat een socialistische sa
menleving voor Amerika een onding is. Daar
om past hij zich aan. in de overtuiging, dat
het kapitalisme sterker is dan welk ander
stelsel ook.
Hoe hij aan het ei van Columbus gekomen
is? Wel, Dr. Townsend behoort tot de dui
zenden en duizenden, wier eenige hoop op de
toekomst een ondersteuning van wie dan ook
is. Hij oefende zijn practijk in het Midden
Westen uit, waar de afstanden groot, de ver-,
voermiddelen slecht en de patiënten meestal
arm zyn. Door uiterste zuinigheid slaagde
hij er in, een klein kapitaaltje te vergaren en
hij belegde dit in door Wallstreet aanbevolen
fondsen. En zooals tallooze anderen trok hy,
nadat hij zjjn practijk had neergelegd, naar
het zonnige Californië, om daar van een ge
lukkigen en onbezorgden ouden dag te ge
nieten.
Opeens kwam de groote crisis. Zijn aan-
deelenbezit bleek waardeloos en hij was een
arm man. Net als zoovele lotgenooten. En hy
kon evenals zij niet meer van voren af aan
beginnen. Hij was te oud. Daar zat hy nu in
het zonnige Californië, met den honger voor
oogen.
Kort daarna begon Upton Sinclair zijn
groote, socialistische Epicplan te propagee-
ren, het plan, dat van Californië een socialis-
tischen staat moest maken. Townsend bestu
deerde het en kwam tot de conclusie, dat een
socialistische staat tusschen- zeven en veer
tig kapitalistische staten een onding was.
En al peinzend kwam hij op zijn plan. Het
had volgens hem de groote verdienste, een
voudig en voor iedereen duidelijk te zijn.
Hij vertelde het eerst aan zyn kennissen,
daarop aan de buren, vervolgens in een ver
gadering. En voor hij het goed begreep, was
de Townsend-beweglng ontstaan. Hij kreeg
overal aanhangers, de Townsend-clubs scho
ten uit den grond op en de Townsendisten
telde men dra bij de duizenden. Townsend werd
als een profeet geëerd en toen hij neen zelde
tat Upton Sinclair, was diens lot bezegeld.
Het Townsendisme was aan een vruchtba
ren bodem ontsproten. Californi is het
land der secten en bewogingen. Een groor
percentage der bevolking bestaat uit rente
niers, van overal uit de Vereenigde Staten
herwaarts gekomen, om te genieten van al
tijd blauwe luchten en eeuwigen zonneschijn
Door de groote crisis vervielen vele van die
renteniers schier tot den bedelstaf en ze ga
ven graag gehoor aan den man, die alles
weer in orde zou maken. Derhalve werd Ca
lifornië en met name de stad Los Angeles het
bolwerk van de beweging. Daar werden
groote kantoren ingericht.
Maar de beweging verspreidde zich ook
buiten Californië. En ongeloofelijk snel. Dit
mede dank zij een zakelijk opgezette pro
paganda. Hier had Dr. Townsend slechts het
voorbeeld van vele voorgangers te volgen.
Politiek als business is in de Vereenigde
Staten niet nieuw. En in zekeren zin is de
organisatie van het algemeen menschelijke
verlangen naar rijkdom en een goed leven
steeds zakelijk geëxploiteerd geworden, naar
de geschiedenis ons met voorbeelden als de
beruchte John Law-affaire in Frankrijk en de
even beruchte South Sea Company in Enge
land bewijst. De menschen hebben er in vroe
ger eeuwen alles voor over gehad, Om met
één slag rijk te worden. En heden ten dage
voelen ontelbaren in de Vereenigde Staten
iets voor een denkbeeldig fortuin,, dat hun
een jaarlijksch inkomen van 2400 dollar
waarborgt.
Tal van vereenigingen en bewegingen zijn
in de Staten als een zakelijke onderneming
opgezet. Om te beginnen de befaamde Klu
Klux Klan, wier propagandisten een percen
tage ontvingen van de contributie van elk
nieuw aangebracht lid.
In dien geest organiseerde Dr. Townsend
ook zijn „Old Age Revolving Pension", kort
weg O.A.R.P. Betaalde propagandisten sticht
ten overal Townsend-clubs. Momenteel zjjn
er ongeveer zeven duizend. Er zijn duizenden i
leden, die een minimum van een dollar beta
len. Daarnaast brengen collecten flinke be
dragen op. Voor zoover men heeft kunnen
nagaan, bedroegen de inkomsten van de O.A.
R.P. tot dusver een flink miliioen.
Dank z ijde zakelijke organisatie is het
Townsendisme een macht van beteekenis ge
worden. Men betitelt het reeds met de bena
ming, die elke beweging van eenig belang
zich op een bepaald tijdstip ziet toebedeeld.
En wel die van derde partij.
Naar het schijnt, denkt Dr. Townsend er
niet aan, zooiets te ondernemen. Wel echter
is hij van plan, zich bj de a.s. presidentsver
kiezingen te doen gelden en aldus in het
voetspoor van den bekenden Father Coughlin
te treden. Dr. Townsend moet intusschen niet
veel van de „Social Justice" van den radio-
priester hebben. Hij heeft zich nogal sma
lend over diens veertien punten uitgelaten en
gezegd, dat er twaalf te veel waren, waarop
Father Coughlin in Dr. Townsend's play
twaalf punten te weinig heeft gevonden...
De twee puntert hebben we reeds vermeld.
Het pensioen en de belasting op alle trans
acties. Dr. Townsend acht ze alleszins vol
doende. Hj wenscht geen sociale revolutie,
maar een verzekerden ouden dag voor men
schen, die hun heele leven hard hebben ge
werkt.
Hij steunt hier op een bij het Amerikaan-
sche volk diep gewortelde overtuiging, dat
de oppassende burger, die flink werkt en
eerlijk is, daarvoor beloond wordt En dat die
burger ook recht op belooning heeft. De mas
sa is opgevoed in het geloof aan Amerika als
het land der rechtvaardigheid. Wie er werkt,
is er op zijn ouden dag binnen. Nu dit niet
het geval blijkt, tracht men den rustigen
ouden dag te forceeren. En de velen, die den
droom van hun leven vervliegen zagen, de
velen, die inplaats van een Amerika met een
kans voor iedereen, een Amerika aanschou
wen met een massa van vier en twintig mil
lioen, die van ondersteuning moeten leven,
klampen zich aan de fata morgana van het
Townsend-plan vast. Ze gelooven er stellig
in. Evenais Dr. Townsend laat het hun on
verschillig, waar het geld vandaan moet ko
men. De vraag, of ze in het armhuis terecht
zullen, komen, of zullen moeten gaan bede
len, vinden ze oneindig belangrijker. Het spel
der millioenen heeft geen beteekenis voor
hen, tezeer als ze gewend zijn aan de mil-
lioenendansen der voorspoedjaren.
Omdat het Townsendisme een machtige
beweging geworden is, werd ze bereids voor
het front van een senaatscommissie gedaagd.
Daar heeft men de zakelijke organisatie kun
nen vaststellen. Een getuige heeft er ver
klaard, van Dr. Townsend de opmerking ge
hoord te hebben, dat er millioenen in zaten".
Wat Dr. Townsend daarmee precies bedoelde,
is niet komen vast te stdan. Wel kon men
nagaan, dat Dr. Townsend thans van zijn
plan leeft, er een bescheiden inkomen uit
heeft, evenals diverse zijner organisatoren,
van wie enkelen maandelijks eenige duizen
den dollars provisie Incasseeren, die echter
naar ze beweren, bijna heelemaal aan admi
nistratiekosten vérloren gaan.
- Inmiddels is er een klein verschil van iWèe-
ning1" in dë' politieke naamloöze ven!W0f*('!lJp
geweest. De secretaris, een zekere Clements,
is aan kant gezet, omdafeen krant hem als
den eigenlijken leider en Dr. Townsend als
een stroopop gekwalificeerd had. De man
heeft voor de senaatscommissie uit de school
geklapt. Hij verklaarde, als secretaris hon
derd dollar in de week verdiend te hebben.
Bovendien kreeg hy in het afgeloopen jaar
zeven duizend dollar dividend, plus een sala
ris van 350 dollar per maand als redacteur
van de „National Townsend Weekly", terwijl
zijn vrouw als zyn particuliere secretaresse
nog een jaarlijksche toelage van 1475 dollar
had... Op zyn onkostennota prijkten verder
nog uitgaven voor een woning te Washing
ton, een serie kruideniersrekeningen, het loon
van de dienstbode en zijn reiskosten, de laat
ste met een gemiddelde van 35 dollar per dag.
Wat Dr. Townsend nog meer verdient dan
het bescheiden inkomen, waarvan hij zelf
spreekt, men heeft het niet kunnen achter
halen. Desgevraagd verzekerde hij, niet naar
geld te streven, omdat hij in zijn plan gelooft.
Hy is er evenals zjjn volgelingen niet op uit,
rijkdommen te verzamelen, wijl hy zich zij»
ouden dag verzekerd weet.
Dr. Townsend is van Plan; zoodra hij zijh
pensioen heeft, een stuk of vier kinderen aan
te nemen en die op te voeden. Hy heeft een
zoon grootgebracht, maar is tot de conclusie
gekomen, dai hij vroeger niets van opvoeden
wist. Zijn nieuwe wetenschap wil hü nu aan
een aantal weezen ten goed doen komen. En
hij hoopt er zelf veel plezier van te beleven,
zich voor de maatschappij op deze manier
nuttig te maken en aldus zijn pensioen waard
te zijn.
C. H.
WASHINGTON, 5 Mei. (A.N.P.) Het de
partement van marine, heeft bericht ontvan
gen, dat een reserve-luitenant van den mari-
ne-vliegdienst óm het leven ls gekomen, toen
zijn toestel by de vlootmanoeuvres veronge
lukte.
„En heeft die slaappoeder die ik U voor
schreef goed gewerkt?
„Uitstekend dokter!"
„Prachtig en waarin nam U ze in."
„In vyf grocjes, dokter!"
