MINDERBROEDERSKLOOSTER
IN CROOSWIJK.
BEHOEVE VAN SPANJE.
DE SPAANSCHE
FURIE.
QQQQOOO OOO
DINSDAG 25 AUGUSTUS 1936
Hoe Rotterdam's Katholieken
aan hun kerkhof zijn
gekomen.
VLAARDINGEN.
MAASSLUIS.
DE COMMUNISTISCHE SAMEN
ZWERING VAN BREDA.
Een publicatie van het Internationale
Secretariaat der IVe Internationale.
dllllDOT EBEjT SEIHT
SJ'ïBÏeEaÉ
JEUGDIGE BOOSDOENERS
GEARRESTEERD.
HET VLIEGVELD YPENBURG.
Nu de openingsdag nadert.
GESMOKKELDE TANDEMS.
RIJWIELDIEFSTALLEN IN
DORDRECHT-
Stationneeren verboden!
Maakten zich schuldig aan
berooving en diefstal.
PLECHTIGE PROCESSIE IN
PAMPELUNA.
DUITSCHLAND EN DANZIG.
Het koninkrijk IS'avarrn toegewijd
aan de H. Maagd.
VRACHTAUTO OP ONBEWAAKTEN
OVERWEG GEGREPEN.
Een pauselijke jubilé-aflaat ten
behoeve van Spanje's nood
in 1842.
-p - -
n (siot).
In 1844 nu richtten zich Pater van der
Beek met de drie Pastoors tot de Vice-Supe
rior en deze tot de Regeering met een ander
voorstel. Daar er in de nabijheid der stad, te
Crooswijk, ongeveer tweehonderd Katholieken
woonden, die om den afstand der bestaande
stadskerken bij ongunstig weder of andere
belemmeringen van de bijwoning der gods-
gewijd, waarin de dageiijksche godsdienstoefe
ningen door of vanwege de Eerw. Paters van
de kerk in de Leeuwenstraat zal moeten wor
den gecelebreerd, zooals thans werkelijk plaats
greep.
De toenmalige Pastoor der Rosaliakerk,
Pater J. H. van Lieshout, zond een request
aan den Koning, waarin hij machtiging vroeg
om het legaat te aanvaarden. Men was echter
bij r'.e Regeering de verschillende kwesties vah
1841; en 1844 nog niet vergaten, en opnieuw
werden inlichtingen en adviezen gevraagd. Be
halve aan het Stadsbestuur, dat mededeelde,
dat de familie door het legaat niet benadeeld
zou worden, vroeg'de Gouverneur ook het ge
voelen van mgr. F. J. van Vree, bisschop van
V. D. L.
In den wedstrijd van de hengelaarsvereenï-
ging V. D. L. werden de prijzen behaald door
1 P. de Jong, 2 H. van Ree, 3 M. Roodenburg,
4 A. v. d. Endt, 5 B. Groenendaal, 6 H. Koud-
ijzer, 7 A. Vermaas, 8 H. Bakker, 9 K. Bakker
10 H. Brinkman, 11 J. van Ree, 12 D. Oomen
13 F. v. d. Boogert, 14 J. de Jong, 15 W.
Pieterse 16, J. Bakker, 17 J. Smidt.
In totaal werden 741 stuks gevangen en de
leiding beruste bij den heer H. van Buuren.
dienstoefemngen dikwijls verstoken zouden I Haarlem. Deze verzocht om de zaak aan te
blijven, vroeg men om de bijzondere zooge- houden, daar de omschrijving en de organisa
naamde huiskapel in een openbare bij- of tie der parochiën te Rotterdam, nog niet tot
hulpkerk te mogen veranderen. stand was gekomen.
De Minister van R. K. Eeredienst vroeg èn
aan Burgemeester en Wethouders van Rot
terdam èn aan den Gouverneur der Provincie
Zuid-Holland advies in deze zaak. Het stede
lijk bestuur was niet erg van de noodzakelijk
heid eener openbare kerk overtuigd, dewijl het
aantal Katholieken in deze omgeving niet, zoo
groot was, als men meende. Men wilde "zich
niet tegen het verzoek van den Vice-Superior
verzetten, mits de noodige maatregelen voor
de veiligheid genomen werden; men was
échter van oordeel dat het hoofddoel was: een
openbare kapel te hebben, ten einde daarin bjj
het vervoer der lijken naar de begraafplaats
godsdienstige plechtigheden te verrichten. De
Gouverneur was het in deze geheel eens met
Burgemeester en Wethouders, maar meende
toch te moeten opmerken, dat er op de hof
stede Groenendaal een samenleving van eenige
geestelijke personen bestond en dat men deze
door het opstellen van de daar aanwezig zijn
de kapel voor den openbaren eeredienst, in
schijn zou wettigen. Kloostervrees dus.
De Minister vroeg aan den Vice-Superior
nadere inlichtingen. Deze vatte zijn antwoord
samen in de volgende vier punten, hem door
Pater van der Beek megedeeld:
1. Het was de bedoeling om de kapel open
te stellen, om den in den omtrek wonenden Ka
tholieken gelegenheid te geven de kerkelijke
diensten bij te wonen; lijkplechtigheden zul
len daar gehouden worden evenals in andere
kerken, indien het door de familie verlangd
wordt, maar nooit op den openbaren weg.
2. De kapel zal een bijkerk, worden van
de Rosaliakerk, welke dus over de hulpkerk
het beheer zal voeren.
3. De hofstede behoort op het oogenblik
nog aan mej. Tholen, maar deze zal gebouw
en gronden aan de kerk in de Leeuwenstraat
schenken, zoodra het verlof wordt gegeven.
4. Voor het tegenwoordige worden geen
kosten vereischt, maar als de hulpkerk in het
vervolg verbetering behoeft, zullen de uit
gaven door de kerk in de Leeuwenstraat ge
dragen worden.
De Minister schrijft nu een onderzoek voor
naar de soliditeit van het lokaal, hij wil
'1°'we ten of het gebouw geschikt is voor hulp
kerk. De stadsarchitect verklaarde dat de
kapel niets anders was dan een gewone, lang
"'Weypige vierkante kamer, lang 9.94, breed
5.58 en hoog 3.80 M., voorzien aan de tuin-
zijde van een deur, waartegenover het altaar
was geplaatst; het vertrek was verlicht aan
de eene zijde door 4, aan de andere zijde door
2 vensters, op de bovenverdieping bevonden
zich twee vertrekken. Het stadsbestuur acht
te de soliditeit voldoende, er zou plaats zijn
voor een honderdtal personen, maar wijl men
grooteren toeloop vreesde, achtte men gevaar
voor verwarring en ongelukken niet uitgeslo
ten en meende men het niet geraden om^de
huiskapel tot een openbare kerk te bestem
men.
De Minister maakt nu een rapport op, om
dit den Koning ter onderteekening aan te bie
den. Het concept is alleszins gunstig te noe
men. De zwarigheden door Gouverneur en
Stadsbestuur gemaakt worden van minder be
lang geacht, zelfs de vrees, dat door het open
stellen der kapel de schijn' zou worden ge
wekt, als werd een vereeniging van geeste
lijke personen als kloosterinrichting gewet
tigd, werd door den Minister niet gedeeld.
Immers, dat geestelijke personen zich op de
hofstede vereenigen, is op zichzelve niet on
geoorloofd en levert even weinig zwarigheid
op als een samenleving van geestelijken in
de pastorie. Hij meende dan ook, dat men niet
kon weigeren om aan het verzoek van den
Vice-Superior te voldoen.
Men bleef echter bang voor het
klooster en weigerde.
De Koning echter weigerde zijn toestem
ming te geven en de voornaamste reden leert
men. kennen uit de volgende woorden: „Zijne
Majesteit kan wel toestemmen, dat hier door
de samenleving van eenige geestelijke per
sonen op de Hofstede Groenendaal nog niet
als een kloosterlijke vereeniging zou worden
erkénd, maar Hoogst Derzelve beschouwt de
inwilliging der nu verzochte vergunning als
een eerste stap daartoe. Zeker is het althans
dat de Regeering daardoor indirectelijk zoo
danige samenleving welke nu slechts bekend,
maar niet officieel bekend is, zou goedkeuren
en toestaan, en hier toe kan Hoogst Dezelve
niet besluiten.
Zijne Majesteit wil zich op deze wijze niet
tegen de bedoelde samenleving of tegen het
bezigen van dezelve van eene huiskapel ver
zetten, maar Hoogst Dezelve wenscht alleen
'vermeden te zien, dat zij niet naar buiten
werke, en dit zou plaats hebben wanneer
hare bijzondere Godsdienstoefening openbaar
werd gemaakt en het publiek tot dezelve werd
toegelaten".
Tien jaren gingen nu rustig voorbij, de
kloosterlingen zetten onvermoeid hun arbeid
voort en al was het dan pok verboden om de
huiskapel in een openbare hulpkerk te ver
anderen, de geloovigen kwamen naar Croos
wijk om de godsdienstplechtigheden bij te
wonen; wij zelf hebben nog verschillende per
sonen gespróken, die ons verhaalden, dat zij
eertijds 's Zondags bij de Paters op Crooswijk
naar het Lof gingen.
Het jaar 1854 zou voor het klooster op
Crooswijk noodlottig worden. In dat jaar stierf
de edele weldoenster van de Paters mej. J. M.
-Tholen. Zij liet een testament na, dat reeds
in 1845 gemaakt was en waarin iedereen den
invloed der Paters (Pater van der Beek?)
duidelijk erkennen zal. Zij legateerde aan de
R. K. Kerk in de Leeuwenstraat eene buiten
plaats, genaamd Groenendaal in Crooswijk, be
staande in een huis, tuin, boseh, beek en moes
tuinen enz, met den last, dat voortdurend op
die buitenplaats aanwezig zal moeten zijn en
kijven eene kapel aan de R. K. Eeredienst toe-
In 1856' berichtte de Bisschop aan den Mi
nister, dat de machtiging tot de aanvaar
ding van het legaat kon worden verleend om
dat een kerk in Crooswijk, als hulpkerk van
de St. Rosaliakerk voor de talrijke daar wo
nende Katholieken hoogst wenschelijk..was.
In een vertrouwelijk schrijven bracht de
Minister den Bisschop onder het oog, dat
in twijfel kon getrokken worden of zulk een
beschikking wel tot de bevoegdheid van de
erflaatster behoorde, en tevens dat er vroe
ger reeds ernstige bezwaren gemaakt waren
om de huiskapel in eene openbare hulpkerk
te veranderen, omdat dit een indirecte erken
ning zou zijn van een verboden geestelijke
vereeniging.
Ofschoon de Bisschop bjj zijn meening bleef,
dat men het legaat gerust kon aanvaarden
gaf de Minister toch aan Pastoor van Lies
hout te kennen, dat zijn verzoek om machti
ging tot het aanvaarden van het legaat, niet
bjj den Koning in gunstige overweging kon
worden gebracht, zoolang er op de buiten
plaats Groenendaal een kloosterlijke samen
leving bestond. Daar deze bij Keizerlijk de
crëet van 3 Januari 1812 verboden was.
Pastoor van Lieshout stelde toen nog voor,
dat de geestelijken, die op Crooswijk woon
den, het kloosterlijk gewaad zouden afleggen
maar het mocht niet baten. Op zijn verzoek
werd afwijzend beschikt, daar de voorwaar
den, onder welke het legaat is besproken
blijkbaar ten doel hadden om de koninklijke
beschikking van 9 Sept. 1844 te ontwijken en
langs den weg, bij die voorwaarden omschre
ven, aan de op de buitenplaats gevormde in
richting een bljjvend aanzijn te schenken.
Toen de machtiging om het legaat van mej
Tholen te aanvaarden niet werd verleend, ver
viel het legaat aan de "erfgenamen, die waren
1, Weleerw. heer Petrus Matthijs Snickers
Roomsch Catholiek Seminarie te Warmond
2. Heer Johannes Tholen Snickers, koopman
wonende te Amsterdam. 3. Heer Johannes
Theodorus Snickers particulier wonende te
Rotterdam. 4. Mevrouw Johanna Maria Sni
ckers, echtgenoote van en ten deze als reg
tens bijgestaan en gemagtigd door den Heer
Reinier Schreijer, thans particulier wonende
te Rotterdam aan de Hoogstraat, wijk 10 n. 99,
Zjj hebben bij schenkingsakte, gemaakt door
notaris Kerkhoff 25 Mei 1864 de buitenplaats
enz. afgestaan aan het Bisdom Haarlem on
der geen voorwaarde „dan dat het voorschre
ven onroerend goed zal moeten ingerigt en
gebruikt worden tot eene Catholieke Begraaf
plaats".
Uit de schenkingsakte blijkt, dat het le
gaat door het Kerkbestuur van de Leeuwen
straat niet is aanvaard en bjj akte van af
stand uitgebracht ter Griffie van de Arron
dissementsrechtbank te Rotterdam in dato den
een en dertigsten Maart 1863 dat legaat uit
drukkelijk is verworpen.
Door den Bisschop is machtiging gevraagd
om de schenking te aanvaarden den 28 Junij
1864 n. 51/2229.
Als vergoeding waarschijnljjk voor het ge
leden verlies ontvingen de Paters van den Bis
schop verlof om zich in een ander gedeelte
van de stad te mogen vestigen. In 1863 wordt
de residentie te Crooswijk officieel opgeheven
en kreeg Pater Johannes Hofman, sedert 1862
Praeses te Crooswijk, opdracht om een kerk
en pastorie te bouwen in het Boschje.
Als Oversten van het klooster in Crooswjjk
vonden wjj vermeld:
Amoldus Pinckers 1851
Johannes Burgmejjer 18511853
Carolus Lud. van Djjck 18531855
Cornelius Boereboom 18551856
Johannes Burgmejjer 18561859
Cornelius Overmars 18591861
Johannes Burgmejjer 18611862
Johannes Ant Fr. Hofman 18621863
P. DALMATIUS VAN HEEL.
STEUN-MAATREGELEN.
Da Maassluissche Bestuurdersbond heeft
een adres gezonden aan het College van B.
en W. In dit adres wordt gewezen op de in
grijpende steunverlaging voor tal van werk-
looze arbeiders, die het gevolg zijn Van de
door den Minister aangekondigde invoering
van een standaard loon.
Zjj zijn er van overtuigd, dat de huidige
steunverleening nauweljjks in staat stelt tot
bestrijding der noodzakelijkste levensbehoef
ten. Ter verduidelijking geeft adressant voorts
de standaardloonen voor de diverse klassen
en merkt op dat de regeeringsmaatregelen
met angst worden tegemoet gezien.
ROODE KRUIS-COLLECTE
Woensdag 26 Aug. zal een collecte gehouden
worden ten bate van het Ned. Roode Kruis.
DE EDELKARPER.
De hengelaarsvereeniging De Edelkarper
heeft een onderling concours gehouden onder
de gemeente Maasland. De prijzen worden als
volgt behaald door: 1 P. Hollaar 766 gr.; 2
J. Hollaar 556 gr.; 3 D. de Bruin 440 gr.;
4 H. Prang Jr. 420 gr.; 5 Chr. Taarling 328
gr.; 6 B. Prang met 320 gr.; 7 P. Oosterman
165 gr.: 8 P. Prang 154.
In totaal werden 289 stuks gevangen en de
leiding beruste bjj den heer P. Roomert, welke
een oontroleursprjjs behaalde.
GEVONDEN VOORWERPEN
Te bevragen bij: Kamaat, Parallelweg 30,
armbandhorloge; de Ronde, Dr. Abr. Kuyper-
straat 99, kindertaschje; Smit, Spoorsingel
149, hondje; Wielaard, Steinstraat 47, ge
wicht; Peters, P. K. Drossaartstraat 1Ö9,
damestasch; Post, Haydnstraat 11, 2 ont-
bijtlakens; Politiebureau, regenjas, rozenkrans
in étui, abdgoed, portemonnaie met inhoud;
Hendriksen, Dayer 6, jasje; Koppenaal, Steen-
plaats 4,' portemonriaie met inhoud; Harlof,
Tollensstraat 52, kano.
VERSTEKELING AAN BOORD
Door het inde Vulcaanhaven binnenge
komen stoomschip „Stad Zwolle" is een ver
stekeling medegebracht en wel een Estlander
die te Lissabon zich aan boord had verbor
gen. De man is op het politiebureau in be
waring gesteld eh zal met dé e.v. gelegenheid
naar zijn land worden teruggestuurd.
IEPENZIEKTE.
De Burgemeester van Vlaardinger-Ambacht
noodigt de ingezetenen van die gemeente, die
eigenaar of gebruiker zjjn van iepenboomen
in deze gemeente uit, medewerking te verlee-
nen bij de bestrijding der iepenziekte, door
doodè en vöor de verspreiding van de iepen
ziekte of vermeerdering van de iepenspint-
kevers gevaar opleverende iepen te doen vel
len. Het opruimen van doode en zieke boomen
dient zoo spoedig mogelijk te geschieden en
ultimo' Maart 1937.
Van de voorgenomen velling moet mede-
deeling worden gedaan aan den burgemeester.
V. R. C. „DE TREKVOGELS"
De V. R. C. De Trekvogels hield Zondag een
rit over 80 K.M., welke bedoeld was als uit
daging tusschen Smit en de clubkampioen
Plooy. Uitdager Smit. Plooy legde den af
stand af in 2 uur 15 m. 47 s. en Smit in 2 uur
20 m. 47 s.
A.s. Zondag worden de clubkampióenschap-
pen verreden en wel voor B-klasse 80 KM.,
C-klasse 60 K.M., juniores 40 K.M.
ORANJETUINFEEST VAN
„DE PRINCEVLAG"
De afdeeling van De Princevlag geeft Don
derdag 27 Aug. a.s. een tuinfeest in den tuin
der zaal Harmonie. Medewerking verleenen
„De Pijpers" van Liefde en Vrede en het
Vlaardingsch Dubbelmannenkwartet, terwijl
verder onder leiding van den heer M. Boer-
dam de volkszang zal worden beoefend. Een
keurig programma is samengesteld.
SCHIP VERKOCHT AAN DENEMARKEN.
De zeillogger Johanna Jacoba, VL 181, van
de N.V. van Toor's Vissehertj Maatschappij .te
Vlaarcjingen, welk schip reeds enkele jarjan
niet meer aan de visscherjj deelneemt, is ver
kocht aan den heer C. G. Schumann te Egem-
sund in Denemarken. De motorlogger Wouter,
Sch. 19, zal het schip tot Cuxhaven sleepen.
BINNENGEKOMEN
In de Vulcaanhaven zijn binnengekomen de
stoomschepen Stad Amsterdam met 6104 ton
erts; Saint Enogat om 2772 ton kolen te
laden en voorts drie bunkerbooten.
BURGERLIJKE STAND
Aangifte van 2123 Augustus
GEBOREN: Margaretha, dochter van E.
Pleysier en H. van Dorp, 2e Maasboschstr. 31
Abraham, zoon van A. Swaneveld en M.
Heyblóm, Vetteoordskade 179 Johannes,
zoon van VV. Schaar en P. van Vliet, Binnen
singel 188 Wilhelmina, dochter van W.
Drop en H. W. Fransen, Vaartweg 11 Wil
lem, zoon van A. Hoogwerf en J. Prins, P. K.
Drossaartstraat 252 Willy, dochter van W.
de Rooy en C. Terlaak, Vetteoordskade 135
Jacoba A., dochter van J. M. van Klink
en W. A. Jeltema, P. K. Drossaartstr. 26.
OVERLEDEN: Adriana van Zelm 78 jaar,
wed. van A. A. Riedijk, Nieuwelaan 78
Arend Brinkman, 76 jaar, P. K. Drossaart
straat 67.
De Parjjsche „Temps" van Vrjjdag j.l. be
vat een bericht uit Bern, dat aldaar door het
Internationale Secretariaat van de IVe In
ternationale een verklaring is gepubliceerd
waarin geprotesteerd wordt tegen de mede-
deelingen in de pers betreffende een gemeen
schappelijke vergadering van vertegenwoordi
gers der Ille en IVe Internationale te Breda.
De internationale conferentie, die daar is
gehouden, aldus luidt het manifèst, vereenig-
de de vertegenwoordigers van de IVe Inter
nationale in Sovjet-Rusland, België, Engeland,
Nederland, Zwitserland, Duitschland, Italië,
Frankrijk en Amerika.
Een document „De nieuwe revolutionaire
vloedgolf en de taak der IVe Internationale",
werd goedgekeurd en verscheen in het Augus
tusnummer van het Orgaan der Internatio
nale „La lutte ouvrière". Bijzondere aandacht
werd besteed aan den toestand in Frankrijk,
Spanje en België. De houding van de socialis
tische en communistische partjjen 'In deze
landen wordt het bewijs geacht dat het kapi
talisme en de bourgeoisie zich van de ne en
Hïe Internationale bedient. Slechts de IVe
Internationale zou de eenige, waarlijk revo
lutionaire partjj zijn. Voorts spreekt de IVe
Internationale zich uit tegen de vorming van
een Volksfront.
Het „Dagbl. v. N. Brab." teekent hierbij
het volgende aan:
Wat wij tot dusver over die communistische
samenzwering te Breda hebben gepubliceerd,
kwam hoofdzakelijk uit bronnen, welke wjj
niet konden noemen, wilden wjj de betrokke
nen niet in levensgevaar brengen; wij gaan ook
thans geen personen noemen om op hun gezag
vol te houden, dat de communistische samen
zwering te Breda zoowel door aanhangers
van de Ille Internationale, door Stalinisten,
als door dè volgelingen van de IVe Interna
tionale door Trotskyisten, is gehouden, en
dat de opzet van de Komintern is uitgegaan,
al zaten dan ook in het praesidium van de
conferentie evenveel Trotskyisten als Stali
nisten, wier namen ons bekend zijn.
Het merkwaardige van de geschiedenis is
intusschen, dat een maand geleden, toen de
roep over de communistische samenzwering
te Breda over geheel de wereld ging, niemand
van de IVe zoomin als van de Ille Interna
tionale ook maar eenige poging heeft gedaan
om bekend te maken, wat er te Breda pre
cies was gebeurd en wie de onthulde confe
rentie had belegd; integendeel, zoowel de lei
der van de IVe Internationale, Trotsky, als
het hoofd der Ille Internationale, Stalin, heeft
nadrukkelijk verklaard, dat hij van niets wist
en met de conferentie van Breda noch direct,
noch indirect iets te maken had.
Thans komt niets minder dan het secreta
riaat van de IVe Internationale te Bern met
't kalmste gezicht van de wereld vertellen,
dat de samenzwering van Breda van zijn
groep is uitgegaan.
Het motief? Wel, Stalin is te Moscou een
proces tegen Trotsky begonnen om de aan
dacht van de wereld af te leiden van de hei
melijke revolutionnaire verstandhouding tus
schen Ille en IVe Internationale en van de
zijde van de IVe Internationale wordt nu
eveneens om de aandacht van de wereld af te
leiden, meegedeeld, dat de communistische
samenzwering te Breda eigenlijk tegen Stalin
was gericht.
Met dat al is thans door een allerbevoegdste
instantie duidelijk verzekerd, dat het misbaar
van de -socialistische pers in Nederland en
België over het zien van „spoken" te Breda
omdat er in Breda „niets" zou zijn gebeurd,
niet meer waard is geweest dan een politiek
verlegenheidspraatje.
w
TEN
crnniKT -rr 'scmvtNiiAGE
BIJ .4. r. VAN I.ANCFNHtVSEN.
TK REKOMFN Tt AMSTERDAM
BIJ C. L. VAK LANGENHUYSER
EN
3. B DE RAAS.
mei 1842.
$3t*
-E18-.CC
Voorpagina van het gebedenboekje der
in 1842 gehouden „Jubilé ten behoeve
van Spanje
Een aantal Belgische rijwielen deed
argwaan wekken-
Daar het de inspectie van de invoerrechten
en accijnzen te Tilburg was opgevallen, dat
daar zooveel tandems van Belgischen oor
sprong werden bereden, werd door de belas
tingambtenaren een uitgebreid onderzoek in
gesteld, hetgeen tot resultaat had, dat bij
diverse handelaren en particulieren deze rij
wielen, die onder de contlngenteeringswet
vallen, in beslag werden genomen. Tegen be
taling van de verschuldigde rechten, welke
ongeveer 10 bedroegen, mitsgaders eenige
malen deze rechten als boete werden de tan
dems weer vrijgegeven.
De politie* te Dordrecht heeft de laatste
drie dagen een goeden slag geslagen door de
arrestatie van zekere H. V., A. de G., J. H.
en W. v. d. L. aldaar, die verdacht worden van
diefstal van onderscheidene aldaar ontvreem
de rjjwielen. Er zjjn reeds eenige rijwielen in
beslag genomen, terwijl waarschijnlijk nog
enkele personen zullen worden gearresteerd.
De aangehoudenen zullen ter beschikking van
de justitie worden gesteld.
(Niet langer stil
staan dan noo-
dig voor on
middellijk in-
en uitstappen)
Het vliegveld Ypenburg nadert zijn vol
tooiing. De officiëele opening zal Zaterdag
middag om 2 uur plaats vinden.
Gisteren heeft een aantal journalisten een
kijkje genomen op het nieuwe veld aan den
rijksweg Den HaagDelft gelegen en waar
over reeds verscheidene malen bijzonderhe
den in de pers zijn verschenen. De ververs wa
ren nog druk bezig de gebouwen van binnen
te schilderen. Men weet, dat de hoofdzetel
van de nationale luchtvaartschool naar Ypen
burg verplaatst wordt en voor haar is dan
óok een gedeelte van deze sierlijke ge
bouwtjes gereserveerd. Het middelste gedeelte
is bestemd voor den havenmeester.
Voorts vindt men er een bureau voor de
douane, voor de K. L. M. en voor den verte
genwoordiger voor luchtvaarttourisme van
den A. N. W. B. De linkervleugel zal als res
taurant worden ingericht en staat met breede
afloopende terrassen met het veld in verbin
ding. Een tribune, die ruime zitgelegenheid
aan 6000 toeschouwers biedt, is gereed ge
komen. Er is gezorgd, dat voor de opening
en voor de daarop volgende vliegfeesten, die
Zondag en Maandag worden voortgezet, op
den dijk, die het veld afbakent, nog 30.000
toeschouwers plaats vinden.
Bovendien is er ten behoeve van 20.000 be
langstellenden gelegenheid om op een afgeslo
ten gedeelte van het veld de verrichtingen
in de lucht te volgen. Leden van den A. N. W.
B- en de K. N. A. C. is gelegenheid geboden
om van him auto's uit op het daarvoor be
stemde paddock de vliegfeesten bij te wonen.
Vier en zeventig versterkers zullen Zaterdag,
Zondag en Maandag de belangstellenden van
het verloop der gebeurtenissen op de hoogte
houden. Aan den ingang zullen veertig loket
ten zjjn opgesteld, welk aantal een vlot Pas"
seeren vhn toeschouwers schijnt te waarbor
gen. Politie, marechaussee, rijks veld wacht en
padvinders zullen het bestuur bij rijn taak de
orde en een goeden gang van zaken te ver
zekeren, assisteeren. Men rekent op groote
belangstelling ook uit het buitenland
Voor de opening van dit nieuwe vliegterrein.
Tenslotte is er een aantrekkelijk program
ma voor de vliegfeesten samengesteld, dat on
getwijfeld belangstellenden in de vliegsport
zal weten te boeien.
De Haarlemsche politie heeft drie jongens
van resp. 7, 14 en 15 jaar gearresteerd, die
een serie inbraken op hun geweten hebben en
bovdien een zeer brutaal staaltje van beroo
ving hebben gepleegd op het Bolvlerk aldaar.
Eenige dagen geleden zat op een bank op
het Statenbolwerk tegenover den Verspronck-
weg een oude man, die blijkbaar wat te diep
in het glaasje had gekeken en wilde weten
hoeveel geld hij in alcohol had omgezet. Ter
wijl de man bezig was zjjn geld te tellen slen
terden de drie jongens langs hem heen en
plotseling kreeg één hunner het idee om de
portemonnaie te rollen. Met een praatje en
een grapje kregen zij het verlangde in han
den eh in een urinoir werd de inhoud geïn
specteerd. Tot hun verbazmg zat er niet min
der dan 65 gulden in en dit bedrag vonden ze
toch wat veel om te stelen.
Een gedeelte werd verdeeld en de_ porte
monnaie met de rest van het geld verhuisde
weer naar de bank.
Even later kregen de boefjes toch spijt, dat
zjj zich zoo'n mooie kans zoo maar lieten
ontgaan. Ze gingen terug namen de porte
monnaie weer mede en verdeelden het overige
van het geld. Dit werd aan bioscoop, sigaret-
ten en snoepgoed opgemaakt,'Terwijl "ëeri 'zich
bovendien nog een nieuwe broek en een zak
mes had aangeschaft.
Eindelijk kreeg de politie lucht van het ge
val, en hield de jongens aan. Zij hebben heel
wat op hun kerfstok.
Zondag j.l. braken twee hunner in in een
woning in de Vooruitgangstraat en leegden
daar de muntmeter en de spaarpotten. De re
cherche onderzoekt nog meerdere gevallen,
maar het staat reeds vast, dat zij schuldig
zijn a,an een heele serie inbraken.
WARSCHAU, 22 Augustus. (aV.P.) De
bladen melden, dat het voorgenomen bezoek
aan Danzig van het Duitsche opleidingsvaar-
'tilig „Gorch" niet zal doorgaan, daar de
Duitsche regeering besloten heeft dit bezoek
af te gelasten.
Dit besluit zou verband houden met het
jongste incident, dat zich te Danzig bij het
bezoek van den Duitschen kruiser „Leipzig"
in Juni j.L heeft afgespeeld.
PAMPELUNA, 24 Augustus. (HAVAS).
Zondagavond is alhier een plechtige proces
sie gehouden, waarbij voor het eerst sedert
veertien jaar het beeld van Santa Maria, la
Real, waarvoor eertijds de koningen van Na-
varra tot souverein werden geproclameerd,
weer aan het volk werd getoond.
Dertig-duizend menschen hadden gevolg
gegeven aan den oproep van den bissch°P>
mgr. Olaeciiëa y Loizaga, die zoowel de bu^
gerlijke als militaire autoriteiten en °°k a
katholieke organisaties van de pr°vj^clt' 0
deelneming aan de plechtigheid hac LU ge~
noodigd.
De ontzaglijke menschenmassa ZK-'ii
verzameld op de Plaza del CaS 1 welke
kort geleden nog Plaza de la IlCPu 1 |'-'a heette.
Aan de processie namen o.a. deel twee
duizend jongemannen van 0 sPaansche
Phalanx en vertegenwoordigers van de ver
schillende katholieke vakvereenigingen en
corporaties.
Terwijl de menigte -«-'i ia-liederen zongj
besteeg de bisschop van Pampeluna het altaar,
dat aan de Heilige aagd is toegewijd, en
nadat een muziekcorps den marsch van het
koninkrijk Navana had gespeeld, wijdde de
bisschop „v0or en in tegenwoordigheid
van deze onderdanen het koninkrijk Navarra
toe aan Santa Maria la Real".
Na afloop van de processie had een défilé
plaats van de legionnaires.
Gistermiddag omstreeks half vijf is 0611
vrachtauto met aanhangwagen, afkomstig uit
Limburg, honderd meter voor het doel van de
reis, op den onbewaakten overweg aan den
Dalweg te Zeist door een rangeerenden diesel-
motorwagen van de Nederlanclsche uur
spoorweg-Maatschappij gegrepen.
De chauffeur merkte door onbekendheid met
den weg de loco-motief te laat op en ad de
keuze tusschen stoppen waarbij waarschijn
ljjk de cabine verpletterd was of doorrijden,
met alle risico voor den volgwagen. Hjj koos
het laatste, zoodat de volgwagen aan de
achterzijde werd gegrepen. Voor- en achter
wagen sloegen om en werden zwaar bescha
digd. De beide inzittenden konden zich door
een portierraampje ongedeerd uit de cabine
bevrjj'den.
Het tram- en treinverkeer ter plaatse had
door het gebeurde een vertraging van drie
kwartier.
Ook de locomotor heeft door de botsing
eenige schade bekomen.
door
Dr. J. F. M. STERCK.
Spanje dat zijn grootsten bloeitijd bereikt
had onder het krachtigste bewind, bood in de
19de eeuw, na den dood van koning Ferdi
nand VII in 1833, een droevig beeld van ver
warring; en ook toen wisten invloedrijke aan
voerders, der verschillende partijen het volk
op te zweepen zoowel tot fel wapenverweer
als tot bloedige gruwelen. Zoo werden door
de tegenstanders van koningin Christina, ook
toen vele kloosters verwoest, de kloosterlin
gen wreed vervolgd en vermoord; en kwamen
deze „anti-christino's" tegen geestelijkheid en
paus in openlijk verzet.
Toen die strijd op het hevigst was, verleen
de paus Gregorius XVI in 1842 een vollen af
laat aan de geloovigen der geheele wereld,
die bepaalde gebeden opdroegen met de in
tentie voor „den Katholieken godsdienst in
Spanje"; een volle aflaat bij wijze van ju_
bilé" zooals het wordt uitgedrukt in een klein
Nederlandsch jubileumboekje, gedrukt bij A.
P. van Langenhuysen te 's Gravenhage, waar
onder bij gemis aan Nederlandsche bisschop
pen, de aartspriester B. J. Gerving zijn im
primatur zette. Ik vond het boekje in klein
duodecimo formaat, dus zeer geschikt om in
zelfs de kleinste kerkboeken te leggen,, on
der oude familiegebeden-boeken bewaard. De
aflaat kon in het jaar 1842 verdiend worden
tusschen Pinksteren en den Zondag na Sa
cramentsdag.
De gebeden beginnen met psalm 79, waar
in o.a. dit vers: ,,Uw wijngaard is door het
vuur verteerd en omgewoeld; alles vergaat
voor den toorn van uw gelaat". Het laatste
der gebeden is een „Litanie der Heiligen van
Spanje". Nu is er behalve Italië wel geen
land dat op zooveel nationale heiligen kan
bogen als Spanje, maar er is in deze Litanie
blijkbaar gestreefd naar een geschikte keuze:
Naast den oudsten en algemeen nationalen
heilige van Spanje, den Apostel S. Jacobus
den Meerdere, wiens genadeoord Santiago di
Compostella ook nu weer is "zoowel een asyl
voor geloofsgetrouwen als een brandpunt
van devotie, worden de vier grootste heiligen
van Spaansche geboorte aangeroepen name
lijk: S. 'Dominicus, S. Ignatius, Ste Theresia
en Franciscus Xaverius. Zij zijn gegroepeerd
met nog een twintigtal heiligen uit verschil
lende streken van het land.
Als de oudste Spaansche heiligen worden
aangeroepen de martelaren uit de Rbmein-
sche vervolgingen zooals St. Vincentius van
Saragossa en de edelvrouw Leocadie, de'pa
trones van Toledo. Als de vroomste'belijders
uit de 6de en 7de eeuw komen voor Leander
uit Carthagena, volgens de Litanie bisschop,
elders altijd aartsbisschop van Sevilla ge
noemd. Hij „de apostel der Goten", redde
mede Spanje voor de Ariaansche dwalingen;
groot vriend van den H. Paus Gregorius, zond
deze hem het O. L. Vrouwe beeld toe, dat tot
nu in Guadaloupe als miraculeus werd ver
eerd; voorts Leanders broeder Isodorns, aja
aartsbisschop van Sevilla even krachtig be
strijder der ketterijen aldaar. Deze was ook
de leermeester van den heiligen Udefonsus,
aartsbisschop van Toledo, den vurigen Ma-
riavereerder.
In de 12de eeuw leefde de Madrileensche
Belijder St. Isidorus, die zijn vroom leven
begon als akkerman en die de patroon werd
van zijn geboortestad Madrid.
In bet geboorteland van S. Dominicus leef
den in later eeuwen nog groote heiligen van
diens <~>i de zooals Raymundus van Pennafort
of Rncheforf uit Barceiona afkomstig en in
de m geprezen als „een sieraad van de
r,r edikheeren in Spanje" en de edel-
™'ln -c ntius Ferrer uit Valencia, in de
ceeuw, de bekeerder van duizenden Joden
Mooren.
Wet Johannes van het Kruis wordt de ijve-
rise medehelper van Ste Theresia aangeroe
pen; in Thomas van Villanova een aartsbis
schop van Valencia „steun der armen" en
vrome volgeling van S. Augustinus' Regels;
in den H. Paschalis Baylon een „nederig lid
der Orde van St. Franciscus."
Drie vorstelijke Spaansche heiligen sieren
deze litanie: aan den H. Ferdinand van Kas-
tilië gaat vooraf de H. Herminegildis, een
gotische prins uit de 6de eeuw, die door Lean
der gered werd uit de Ariaansche dwalin
gen, waarin hij was opgevoecl: hem volgt
Elizabeth van Portugal een Spaansche ko
ningsdochter, die zelf levende in klooster
lijke verstorvenheid, de devote dienaresse
was .van kloosterzusteis en armen.
Het aanroePen der martelaressen Flora en
Maria? van de martelaren van Saragossa en
van Eulogius wijst nog in het bijzonder op
het doel dezer Litanie, waarin juist heiligen
I>jjeengevoe„c werden voor verschillende
groepen van personen zooals de volgenden
buiten Spanje minder bekenden: Petrus Gon
zales de beschermer der zeevarenden, Joseph
Calasanctius bevorderaar van het godsdien
stig onderwijs der Spaansche jeugd en Petrus
Nolascus stichter der Orde van Barmhartig
heid in Spanje.
Mij dunkt dat een herdruk dezer Litanie irf
°hze dagen van nog wreeder en veel alge-
meener vervolgingen van geestelijken, van
kerkschendingen en geloofaantasting in
Spanje, door haar speciale aanroepingen op
nieuw een krachtig werkend middel zou kun
nen zijn om de uitbarstingen van volkswoede
en afdwalingen te doen keeren.
