KABOUTERS
KATHOLIEKE STANDSORGANISATIES
IN DUITSCHLAND.
HILLEGERSBERG.
MAASSLUIS.
MAASLAND.
MAANDAG 19 OCTOBER 1936
WIENER SAENGERKNABEN.
Uitvoering voor een uitverkochte zaal.
TWEE NOVITEITEN VOOR
ROTTERDAM.
BRAILOWSKY SPEELT CHOPIN.
ITALIAANSCHE OPERA.
INGEZONDEN.
K. P. VAN WANING t
DE
ROTTERDAMSCSHE
DAAGSCHE.
ZES-
Ouverture te Rotterdam.
Nieuwe contracten afgesloten.
GEVONDEN VOORWERPEN.
Teraardebestelling op Oüd Eik en
Duinen.
MAILVERZENDING.
BURGERLIJKE STAND.
Ten ondergang gedoemd.
EEN BELANGRIJK HISTORISCH
BISSCHOPPELIJK DOCUMENT.
EEN HONDERDJARIGE
PASTOOR A. H. HAMMER.
Rotterdam, 17 October '36.
De Groote Doelezaal onder en boven geheel
gevuld en op het podium nog dubbele rijen
dicht bezet. De Wiener Sdngerknaben hebben
in Rotterdam niet over gebrek aan belang
stelling te klagen.
Geestelijke liederen, volksliederen en een
zangspel „Der Hausliche Krieg" van Schu
bert vormden weer een goed gekozen en af
wisselend program.
Het spreekt vanzelf, dat een jongenskoor
van uitgezochte stemmen, die bovendien
systematisch en door serieuse studies uitste
kend gecultiveerd zijn, zang moet geven, die
indruk maakt door nobelen klank en verzorg
de techniek. Het zeker zijn van hun taak, het
kennen eri kunnen geven aan dien zang iets
beslists en ook een ongekunsteldheid en na
tuurlijkheid, die aangenaam aandoen, en de
voordrachten op een hoog peil zetten. „O Re-
gem Coeli" van Vittoria bijv. was van klank,
techniek en voordracht uitstekend.
Toch stond lang niet alles dat werd gezon
gen en dit gold hoofdzakelijk voor de gees
telijke liederen op dezelfde hoogte.
Klankschoon zuiverheid en zekerheid van
stemvoering lieten nu en dan wel eens te wen-
schen. over. Zoo in het „O Bone Deus" van
Callus en nog meer bij het: „Et incarnatus
est" en „Crucifixus" uit de Credo van Burk-
hart, een compositie, die voor de zangertjes
groote moeilijkheden bood, nu en dan te
groote naar het ons leek; een compositie bo
vendien, waarmee we niet erg kunnen weg-
loopen.
Maar in de volksliederen en niet minder
in het zangspel waren deze Wiener Sdnger
knaben weer op volle kracht en gaven ze zang
te hooren zooals men zich niet beter kon
wenschen.
Behalve zingen kunnen ze ook tooneelspe-
len. Het zijn geboren comedianten en ver
schillenden gaven van hun rol in dit komische
zangspel vol heerlijke frissche en melodische
Schubertmuziek, een uitbeelding, die too-
neetspelers of tooneelspeelsters van beroep
niet zouden verbeteren.
De gracieuse Weensche sfeer was over
allen vaardig en gaf aan de opvoering van
dezen „Hausliche Krieg" een bijzonder, blij
spontaan cachet.
De leider Viktor Gomboz speelde de piano
partij met kleur en frischheid.
Het succes was vanzelfsprekend groot.
G.
voel heeft gegeven. Het vertolken van deze
solopartij met de vele dubbel- en octaafgre
pen en andere technische moeilijkheden, eischt
ongetwijfeld een solist van groote gaven en
Olly Fonden bewees dit te zijn. Haar succes
was groot. Ze kreeg een tuil chrysanten.
Landré en Badings moesten op het podium
komen en werden hartelijk toegeklapt, een
huldiging, waarin Flipse en het orkest moes
ten deelen. En dat was volop verdiend, want
het Philharmonisch gaf zich weer van den
allerbesten kant. In het begrijpen en spelen
van moderne muziek heeft het een pré.
Na de pauze Tschaikowsky's Pathétique,
con amore, en met bravour uitgevoerd. Na
de moderniteit in het eerste deel, voor velen
een aangename en zeer gewaardeerde afwis
seling.
G.
Werken van GuiUaume Landré
en Henk Badings.
Het eerste deel van het program gaf een
schoone gelegenheid weer eens een goeden
kijk te krijgen op het werk van onze jonge
hedendaagsche Nederlandsche componisten.
In'5"bpvolging stonden daar: Alex Voormolen
mét „Baron Hop", de bekende suite, sterk
en gespierd „aus einem Guss", die zoetjesaan
gemeengoed is geworden voor eiken concert-
bésfoeker; Guillaume Landré met een suite
voor strijkorkest en om het trio vol te ma
ken Henk Badings met zijn verleden jaar vol
tooide concert voor viool en orkest, waarvan,
vergissen we ons niet, Utrecht de wereldpre
mière heeft gehad. Beide laatste werken kre
gen een eerste uitvoering in Rotterdam Deze
drie werken na elkaar hoorend, komt men er
onwillekeurig toe vergelijkingen te gaan ma
ken en al gaan vergelijkingen dikwijls mank,
hier toch was het wel opvallend, dat Landré
in vergelijking met beide anderen, wat in het
gedrang kwam en zijn plaats, tusschen Voor
molen en Badings in, was evenmin in zijn
voordeel.
Op zich beschouwd heeft Landré's suite voor
strijkorkest goede kwaliteiten en getuigt het
van een ernstig willen en streven, goed vak
manschap en ook van muzikaliteit. Dit laat
ste vooral was merkbaar in het mooie „Molto
Adagio" van een sterk geprononceerd elegie
karakter. Hiermede vergeleken zijn het eerste
en laatste deel verre in de minderheid, wat
uitdrukking en inhoud betreft. Het Adagio,
met den inzet door de cello's, is van een
sterke tragiek, tot het laatst volgehouden, en
van een breede melodielijn vol gespannenheid.
Badings is een van onze meest productieve
jonge componisten, en 't is een gelukkig ver
schijnsel, dat zijn productiviteit geen nadeel
doet aan de kwaliteit van zijn werk. Integen
deel er is een stijgende groei te constateeren
aan inhoud en diepte. Steeds meer blijkt, dat
men hier met een componist te doen heeft van
groote gaven, die, ondanks zijn jeugd, zich
zelf reeds schijnt gevonden te hebben en een
eigen taal spreekt; een componist, die ook de
jaren van zoeken en tasten al achter zich
heeft.
Al mogen er ook in dit vioolconcert deelen
voorkomen, die men bq eerste aanhooren nog
moeilijk kan thuis brengen en verwerken, zijn
muziek wint steeds meer aan duidelijkheid en
algemeene waarde; zij wordt begrijpelijker en
duidelijker, ook voor het gros der concertbe
zoekers. Ze gaat zeer zeker niet voorbij zon
der indruk achter te laten, of de groote be-
teekenis ervan te voelen. Het geheel juist te
realiseeren geeft, wanneer men dit concert
voor het eerst beluistert, vanzelfsprekend
moeilijkheden en om deze muziek op de
juiste waarde te schatten, zou men ze meer
malen moeten hooren. Maar wat bij een eer
ste aanhooren wèl direct opvalt is de sponta
neïteit en de innerlijke kracht, die uit deze
muziek spreekt.
De vorm is sterk beheerscht het minst
leek het ons in het derde deel, dat nu en dan
inzinkingen vertoont en de thematische
bewerking verraadt den vakman, die geheel
thuis is in de compositie techniek, en vormen
en versieringen tot een goede architectuur
weet saam te brengen. Er zitten gedachte en
hart in deze muziek. Naast een ononderbro
ken tempo, en rhythmische stuwing spreekt
de lyriek een duidelijk woord, welke zich voor
al in het Adagio, zoo melodieus en warm ge
stemd, uit.
Wat in veel moderne muziek dikwijls zoo
onbevredigend aandoet nl. het ontbreken van
noodzakelijke en geëischte harmonische op
lossingen, vindt men in dit vioolconcert wèl,
waardoor de rust in hooge mate wordt be
vorderd en het gevoel bevrediging schenkt.
De componist had niemand beter kunnen
vinden om zijn werk te vertolken, dan de
violiste Olly Folge Fonden, die de solopartij
prachtig heeft gespeeld en de wisselende
rhythmische bewogenheid en zangerige canti
lenen met technische vaardigheid en veel ge-
R o 11 e r da m, 18 October 1936.
Als men Brailowsky Chopin hoort spelen,
hij doet het met eerbied, overgave en liefde
voor de kunst van zijn grooten en beroem
den landgenoot komt men diep onder den
indruk van de macht, grootheid en charme
van den fijnsten klavierdichter, dien de piano
literatuur kent en die in zijn pianowerken
een beslist eenig en eigen oeuvre heeft ge
schapen. Een kunst, waarvan een wonderlijke
bekoring uitgaat. Daarin brandt een vurig
verlangen naar zjjn vaderland. Chopin was
niet alleen vituoos, maar ook dichter, hij ver
stond ook de poëzie, die hij aanschouwelijk
wist te maken.
Met volledige weergave van al deze ka
raktereigenschappen heeft de pianist met vol
maakte schoonheidsuitbeelding, temperament
en zoetvloeiende melancholisehen melodieën
zang van de Slavische ziel, de overtalrijke
luisteraars, die de groote Doelenzaal vulden
in verrukking gebracht.
Deze Poolsche kunstenaar die een plaats
inneemt onder de allergrootste pianisten, had
zijn program zoo samengesteld, dat heel het
gebied van Chopin's composities, in zoo veler
lei vorm en van zoo varieerend karakter, werd
bestraald door het warme licht van zijn genie.
Hij bracht geen onbekende werken, alleen
die, welke we reeds zoo dikwijls en van zoo
verschillende pianisten hebben gehoord. Daar
om was er juist zooveel meer van te genieten,
nu Brailowsky's reproduceerende kunst was
doortrokken van den nationalen geest en de
groote liefde, die hem voor de kunst van zijn
genialen landgenoot bezielt, ze verwarmt en
verinnigt.
In dit spel trilde sterke gespannenheid en
innige bewogenheid. De pianint wist zijn
kunst op te voeren tot momenten van ont
roerende schoonheid, waarbij de hoorder van
alle materie loskwam.
Het succes was overweldigend en de enthou
siaste toehoorders eindigden niet met hun
ovationeele toejuichingen voor eenige „extra's"
waren gegeven. G.
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie)
IR MUSSERT EN DE GULDEN.
„Van monetaire kwesties heb ik geen ver
stand" erkende de heer Mussert onlangs op
een N.S.B.-Landdag te Rijssen.
Dinsdag 20 October a.s. houdt de N.S.B. een
openbare vergadering te Rotterdam over een
monetair onderwerp bij uitstek, n.l. „De gave
gulden" Spreker Ir. A. A. Mussert.
Nu van tweën een. De heer ir. A. A. Mus
sert heeft verstand van monetaire kwesties of
hij heeft er geen verstand van. In het eerste
geval heeft hij de landelijke bevolking van
Rijssen maar wat wijs gemaakt, in het twee
de geval komt hij Dinsdag a.s. de Rotterdam
mers wat wijs maken.
Het is altijd prettig, dat men tevoren weet
waar men aan toe is.
M, J. P.
Als deze bariton dit seizoen nog eenige kan
sen krijgt, dan is een reden te over, om de
Italianen niet voor een half leege aal te
laten zingen
In het 3e bedrijf gaf hij, bok met de 2
reeds genoemde bassen, mannenzang te hoo
ren, zoo kloek en vol, zoo gaaf en sonoor, als
men maar zelden in de opera hoort!
Op voortreffelijk peil bleek ook reeds de
koorzang te staan: brillant klonk het en
semble in Ulrica's spelonk en ook bij de latere
scènes handhaafde het koor dien goeden in
druk.
De nieuwe dirigent, Edmondo de Vecchi,
met fanfares begroet, heeft het orkest be
reids stevig aan den teugel.
Het vluchtig optreden van het ballet gaf
de critiek nog weinig vat.
Alles tezamen: een zeer goed begin, dat
naar verdienste met uitbundig applaus be
loond werd.
Woensdag Tosca met Sara Scuderl.
Het was ditmaal niet met „Aïda" dat de
Italianen hun speelseizoen te Rotterdam
openden: voor deze massa-beweging zou de
publiekbeweging naar den Groote Schouw
burg wel wat massaler geweest zijn dan
Zaterdag het geval was, toen daar Verdi's
„Gemaskerd Bal" ter ouverture diende. En
aangezien dit muzikaal-uitstekende werk
van den grooten componist niet tot het ge
wone repertoire behoort (d. w. z. slechts nu
en dan opduikt) bleek het publiek weer wat
kopschuw, alsof het zelfs een „noviteit"
gold; wat overigens in 't geheel niet het
geval was, want het vori gjaar liep Amster
dam er heen en 4 jaar geleden diende on
ze eigen Schouwburg nog als gelegenheid om
het bal-masqué met moord-als-démasqué te
doen bewonderen.
Wanneer de directie thans meende met de
keuze van dit muziek-drama een goeden greep
te doen voor het openingsprogram, was dat
ongetwijfeld wel uitsluitend om de buitenge
woon groote waarde die deze partituur aan mu
ziek brengt. Immers het libretto spreekt een
twintigste eeuwsch publiek wel heel weinig
aan; doch, al komt daaraan ook een heele
gruwelkamer te pas, de bloeiende muziek
helpt daar gemakkelijk overheen. Ze is op en
top Verdi: het genie, dat ondanks alle
lugubere accenten der „handeling" den toe
hoorder onverstoord laat genieten van zijn
prachtige vondsten.
Karakteristiek worden de personen uit
gebeeld en magnifiek weet Verdi den klank
kleuren relief te geven: het gebruik maken
van celli en pauken is hier bijv. wel meester
lijk.
En met sterk dramatische situaties is het
werk niet zuinig; integendeel, de mensche-
lijke tragedie van het echte leven wordt vol
ledig tot op den rauwen bodem en naak
ten grond uitgespeeld.
Maar, nogmaals, dit „ballo in maschera"
vertegenwoordigt zoo prachtig Verdi's veel
zijdige kwaliteiten als operacomponist, dat
men er graag naar luisteren kan, vooral als
de bezetting (in groote trekken) zóó lof
waardig is, als Zaterdag geconstateerd kon
worden.
Een aparte attractie voor deze uitvoering
vormde de kennismaking met een drietal
nieuwe krachten in de solopartijen. Een uit
stekende sopraan, Maria Pedrini die tevens
als actrice er mocht zijn, bezette de Amelia-
rol en haar partner die den grafelijken gou-
veneur van Boston personifieerde, deed voor
haar geenszins onder met zijn lyrische tenor
stem en vlotte voordracht. Van de duetten die
Verdi voor deze beide schreef, maakten ze
dan. ook fijne stukjes samenzang die terecht
waardeering vonden.
Een derde debuut gold Fulvia Trevisani in
het page-rolletje: frissche stem met de volle
charme der jeugd.
Als de beide boosaardige aanvoerders van
het complot tegen den graaf waren Eraldo
Coda en Bruno Carmassi perfect in stijl; ter
wijl Rhea Toniolo de waarzegster met haar
donkere alt keurig accentueerde. Luigi Sardi
zong zijn Silvano-rolletje kloek.
En ai v/as nu al dit goeds nog maar zeer
betrekkelijk (wat intusschen niet 't geval
was) dan nog was er voor vele liefhebbers
van Italiaansch-zingen reden te over, om
veel spijt te hebben, deze „ouverture" te heb
ben gemist.
Want Valentino, de sinds vorig jaar hier
goed bekend gebleven bariton van le klas
kwaliteit, zong de partij van Renato en dét
was volmaakt!!
Week en warm is zijn geluid, maar tevens
glanzend en resoneerend; een zanger is hij
met een stem als een bronzen gong en een
techniek zoo gezond als Verdi's muziek zelf.
Naar wij vernemen, zijn thans ook de Rot-
terdamsche favorieten, n.l. de renners Giellet
en Overweel voor den zesdaagsche gecontrac
teerd. Giellet zou momenteel zijn militairen
dienstplicht vervullen, doch heeft voor deze
gelegenheid daarvoor uitstel van het ministe
rie van oorlog ontvangen.
Hoewel A. Overweel niet te Rotterdam
woonachtig is, behoort hij toch ongetwijfeld
tot de meest bekende en populaire renners
daar ter stede. Met zijn koppelgenoot de Kor-
ver is hij voor zijn concurrenten gevreesd,
doch door de toeschouwers graag gezien.
Niettegenstaande het in de bedoeling van
de organisatoren schijnt te liggen de jongere
renners aan meer ervaren krachten te kop
pelen, is de mogelijkheid niet uitgesloten dat
Overweel zijn partner de Korver toch toege
wezen krijgt, aangezien ook met de Korver
over een contract voor dezen zesdaagsche on
derhandeld wordt.
Tevens zijn besprekingen gaande over even-
tueele deelneming door den bekenden achter
volger uit Gouda, den renner Cattel.
Gevonden voorwerpen in de week van 2 tot
en met 8 October 1936, omtrent welke inlichtin
gten zijn te bekomen aan het Hoofdbureau van
Politie aan het Haagscheveer alhier, iederen
werkdag van 9 tot 15 uur.
Aan het C. B.: portemonnaiessleutels; R.B.-
merken; handschoenen; bruin koffertje; ceintuur;
kinder-, dames- en actetasch; muts; fototoestel
A 116; grijsbruine heerenhoed; meisjesjurk; ver
schillende jassen; mantels; 9/20 spaarbonnen Am-
stelstad; wit vachtje; verm. gouden ringetje;
electr. lantaarn; pop; brillen met en zonder etui;
rechter zwarte laars; damesparapluiegekleur
de portefeuille; bruin kinderschoentje; school-
etui; sigarettenkoker; moeromslag van auto;
snelbinder; vulpotlood; vulpen; bankboekje; be
wijs van Nederlanderschap; verm. gouden ring;
stuk sport; 2 scheepsvlaggen; rijwieltaschje; 1
pr. bruine heerenschoenen; 2 kg. gewicht; foto;
courantenzak; pakje stalen; ring met groenen
steen; richtingaanwijzer; manchesterbroodzak.
Aan de bureaux: Nassaukade: gordijn roede;
Galerij; zak roggebloem; Rondolaan: auto reser
veband en wiel „Lee de Luxe"; Bergsingel: roode
autoped; handwagen en 2 zakjes; Hof laan: stuk
hoes van autoband.
Bij de vindersIersche setter, R. Hellewegen,
Rubroekstraat 156bruine portem. met eenig
zilvergeld, Van Doesburg, P. C. Hooftpleln 14a;
koste!. R.B. merk in etui, L. v. d. Meijden,
Bleiswijkstraat 15; zak schilderskleedlng, van
Avezaat, Essenb. singel 62a; grijze handschoen,
Renaud, Pupillenstr. 73; bruin dekkleed, v. Stee
Leuvehaven 44; R.B.-merk ln etui, Kooiman,
Achterveldstraat 32; 4 bankbiljetten, E. M. v.
Loo, Westkruiskade 35a; vulpen M. Blom, mej.
Dumoulin, Noord3ingel 33a; grijsgroene kinder
wagen, C. Hulders, woonwagen H. 4119, Ter-
bregscheweg; »jarlemoer rozenkrans, W. v. Loe-
nen, Goud. Rijweg 8a; zilv. rozenkrans in etui,
B. de Heer, Palestinastr. 100a; kostel. R.B.-merk
R. Hermsen, L. Rottekade 112; verchr. heeren
polshorloge, H. SprutJt, Lambertusstr. 88a;
baaltje boekweitmeel, W. Weiman, Dijkstr. 123b
verm. zllv. damespolshorloge, C. Brauneck,
Oosteinde 86; 2 ons gewicht, M. WtJnands,
Raephorststr. 10c; kostel. R.B.-merk, J. Nagels
Vinkenstr, 80; R. B. merk in etui, W. v. d. Poel
v. d. Schelüngstf. 15a; bi. gab. regenjas „Fal
con", W. J. Schippers, Troelstr, 5; double hee
renhorlogeketting, H. v. d. Tol, Rodenrijsche-
laan 26; R.B.-merk in etui, A. M. V. Heeteren,
Bloklandstr. 94a; portem. met inh., C. Grandie,
L. Rottekade 14, Hillegersberg; grijs jongens
jasje, mej. H. Grunewold. Delfgauwstr. 70a;
bruine portem. met inh., L. v. d, Linge, Ooie-
vaarstr. 42b; P pr. zw. glacé dameshandschoen,
J. de Lange, Sluisjesdyk 113; witte bakkerjas, C.
A. Brongeest, Kruizemunstr. 18b; zilv. rozen
krans, P. de Leeuw-Bouters, Boerg.str. 94a; 1
kg. gewicht, A. E. v. Houten, 3e Carnissestr. 23a
doos inh. plantenvet en kaasjes, P. Verhagen,
Alcorstraat 20; zwart beursje met inh., J. H.
v. Durimen, Slaghekstr. 18a; kostel. R.B.-merk
A. J. Rietman, Pypersstr. 28; broodzak en ke-
telbak, D. Andeweg, Aegidiusstr. 154a; lap
blauwe mantelvoering, J. M. Weijmans, Crisjïljn-
laan 131bruine portem. met inh., M. Leer,
Tuindersstr. 51b; R. B. merk, A. Stortenbeker,
Adamshofstr. 61bruine portem. met inh., M.
Mulders, Ged. Botersloot 92bR. B. merk in
euti, J. Meijer, Haspelstr. 4; nikk. bril, J. Abel,
Eendrachtsstr. 40; R. B. merk in etui, A. Mei-
zacker, v, Oldenbarneveltstr. 102; kostel. R. B.
merk, J. P. Hengel, Hyacinthstr. 16; R. B. merk,
N. Wilschut, Breedeweg 6, IJsselmonde; R. B.
merk in etui, A. Wyers, Rozemarfjnstr. 1; bril
in etui, G. v. Ringelste(jn, Hillevüet 151; zakje
inh. jalouziebamd, G. v. Praag, Br. Hilledjjk 31;
haardplaat, J. v. Mourik, Walravenstr. 22; bril
met hoornen montuur, M. C. de Neef, Veerlaan
10; portem. 16 cent, D. Smal, Strevelsweg 81;
fluweelen beursje, A. v. Ballegooien, le Pioenstr.
15; br. heerenportm. met inh., J. Halk, Dordt-
schelaan 127; heeren portem. met inh., J. Berg
hout, Oranjeboomstr. 299; nikk. heerenhorloge,
J. Hendriks, Paul Krugerstr. 15; portem. met
20 cent, W. Baars, Heggepad 30; 5 sleutels en
plaatje aan kettinkje, M. de Wijs, Dahliastr. 20;
R. B. merk in etui, J. v. d. Veen, Taandersstr.
107R. B. merk, J. Meskers, Van der Jalmstr.
12b; saff. beunsje met inh., E. Watenveller, Cool-
schestr. 71b; zilv. damesring met rooden steen,
J. Nooteboom, Math, straat 113b; donkergrijze
damestasch, J. Schoonenburg, Hlendr. Sorchstr.
22; R. B. merk in etui, M. Berrevoet, Bellevoijsstr.
66; 1 pr. zw. dameshandschoenen, A. v. Deursen,
Rob. Fruinstr. 34; Kroon machine-onderdeel, F.
Ravenstein, Dirk Danestr. 10b; portem. m. inh.,
J. v. Bokkum, Zeilmakerstr. 20b;' donkere dames
handschoen, M. v. Meurs, Westvest 10, Schiedam;
2 rompen van nieuwe stoeten, portier kinder
ziekenhuis Westersingel; damesportem. met inh.,
J. Verhaag, P. Langendijkstr. 24; R. B. merk
in etui, Th. v. d. Eng. Sehoonderloostr. 63; verm.
gouden gladde ring, J. v, d. Burg, W. Beukelsz-
straat 77b.
Na een rouwdienst, waarbij pfarrer D. E.
G. Henn, Duisch-evangelisch predikant alhier
voorging, is gisteren onder grooten toeloop
van zakenvrienden en belangstellenden het
stoffelijk overschot van den heer K. P. van
Waning, directeur der N.V. Rotterdamache
Beton -en Aannemingsmaatschappij, op oud
Eik en Duinen te Den Haag ter aarde besteld.
Terzijde van de rouwkapel had zich met den
fabriekschef, den heer C. J. W. Steijnis, een
70-tal leden van het personeel opgesteld om
het stoffelijk overschot van hun directeur op
te wachten.
Van verschilende instellingen waarmede de
heer Waning zaken-relaties onderhield, wa
ren vertegenwoordigers van bestuur of direc
tie aanwezig. Het hoofdbestuur van den Ne-
derlandschen Aannemersbond was vertegen
woordigd door den heer G. Elfferich, de afdee-
llng Den Haag door ir. M. Elion, het bijkan
toor der Amsterdamsch» bank te dezer stede,
door den directeur M. Davidson, de RiJnland-
sche Beton-Maatschappü door den heer D.
Huurman Jr.
Voorts waren aanwezig prof. W. Leendertz
en dr. J. H. Driessen uit Rotterdam.
In de rouwkapel, waar het orgel treurmu
ziek speelde, las pfarrer Henn uit Jacobus 1,
waarna de onderdirecteur der vennootschap,
de heer C. M. Lugten gewaagde van de liefde
en eerbied, die men allerwege den thans ont
slapene, die over een groote werkkracht en
werklust beschikte, toedroeg. Spr. voegde
hieraan toe een persoonlijk woord van dank
voor de wijze waarop de heer van Waning
gedurende 33 jaren met hem in de meest
vriendschappelijke verhouding had samenge
werkt.
De heer H. F. L. de Wit, uitte als een van
de oudste vrienden van den heer van Waning
woorden van deelneming met dit verlies, dat
inzonderheid bij zijn vele vrienden zal worden
gevoeld.
De heer R. Bruins, die in het Duitsch sprak,
schetste de arbeidzaamheid van den heer van
Waning, die tevergeefs in het buitenland ge
nezing had gezocht, welke hem ln staat zou
hebben gesteld den arbeid, dien hij zoo lief
had, te hervatten.
Namens het personeel sprak de heer W. C.
Hollink, woorden van groote waardeering voor
de karaktereigenschappen van den ontslapene,
die niet alleen als directeur de zaken op zoo
uitstekende wijze wist'te leiden, maar daar
naast voor allen, die hem daarbij ter zijde
stonden, een vriend en raadgever is geweest.
Met hem gaat een gezien en goed patroon
heen, die door zijn optreden en omgang ont
zag en eerbied afdwong.
Onder orgelspel werd vervolgens de kist
grafwaarts gedragen.
Aan de groeve heeft pfarrer Henn de litur
gische plechtigheden verricht, waarna een
familielid dank zegde voor de groote bewij
zen, van deelneming. Talrijk waren de bloem
stukken, welke op het graf achterbleven.
R. K. TOONEEL-ENSEMBLE „ADOKO".
Gisteravond voerde genoemd Ensemble voor
een uitverkochte zaal 't blijspel in vier be
drijven „Op afbetaling", van Gerard Nielen op
De spelers en speelsters oogstten een dank
baar applaus van 't aanwezige publiek. Voor
al de vertolker van de rol „Oom Nicephonis"
trad óp den voorgrond.
De reprise van dit stuk vindt plaats op Zon
dag 25 October a.s. in de Par. Tooneelzaal,
J. Kruiffstraat 4, R'da'm-West.
HANDWERKEN EN MODERNE KUNST.
Op de Modevak- en Kunstnijverheidsschool
aan de Kruiskade no. 91b, zal, gelijk in een
advertentie tn dit nummer nader vermeld
wordt, een voor onze lezeressen zeer interes
sante tentoonstelling worden gehouden.
De bedoeling van deze kunstnijverheidaten-
toonstelling is, de bezoeksters op de hoogte
te brengen, welke fraaie voorwerpen men kan
leeren maken. De expositie omvat fraaie en
kunstzinnige werkstukken van verschillenden
aard, voral van onderscheiden werkwijzen van
naeld-, kant- en borduurkunst, het bewerken
hout, glas en papier. Een bezoek op de aan-
van leder, zilver, koper, tin, pitriet en celo-
phaan, schilderen en batikken op zijde, leder,
gegeven uren is zeer aan te bevelen. De toe
gang Is geheel gratis.
Eerstvolgende verzendingen en laatste buslich
tingen resp. laatste aanbieding aangeteekende
stukken aan het hoofdpostkantoor alhiur:
Ned. Indië: 21 Oct. zeepost s. Chr. Huygens
v. Amsterdam gew. st. 20 Oct. 23.aanget.
st. 20/22 Oct. mail s. Poelau Laut v. Genua
gew. st. 4.21 Oct. aanget. st. 20.21 en 24
Oct. luchtpost vla AmsterdamBandoeng gew.
st. 1.30, aanget. st. v. dag 20.21 en 24 Oct.
luchtpost via LondenSingapore gew. st. 11.
aange. st. 11.— 22 Oct. luchtpost via Medan—
Batavia gew. st. 4.aanget. st. 21 Octd. 20.
Suriname; 30 Oct. zeepost/mail s. Stuyvesant
v. Amsterdam gew. st. 1.30, aanget. st. 20.
Aruba, Bonaire, Curasao: 20 Oct. mall s. lie
de France v. Southampton gew. st. 9.30, aanget.
st. 9.20 Oct. mail s. lie de France v. Le
Havre gew. st. 19.45, aanget. St. 16.23 Oct.
mall s. Colombie v. Southampton gew. st. 14.45,
aanget. st. 14.30 Oct. zeepost s. Breda v.
Amsterdam gew. st. 1.30, aanget. st. 29 Oct. 20.—.
Saba, St. Eustatius, St. Martin: 20 Oct. mail
s. lie de France v. Southampton gew. st. 9.30,
aanget. st. 9,—; 20 Oct. mail s. He de France
v. Le Havre gew. st. 20.30, aanget. st. 20.30
Oct./ zeepost s. Breda v. Amsterdam gew. st.
1.30, aanget. st. 29 Oct. 20.
Unie van Zuid-Afrika, Mozambique: 2 20ct. s.
Stirling Castle v. Southampton gew. st. 20.45,
aanget. st. 20; luchtpost als Oost-Afrika, boven
dien; 22 Oct. luchtpost via Kaapstad-Durban
gew. st. 20.45, aanget, st. 20.
Aangiften van 17 October 1936.
BEVALLEN: J. Bruin geb. Verhoeff d. --
Bol geb. den Ouden d. - P. Teichmann g
de Melker z. G. M. Louwen geb- 8
P. C. Scheepbouwer geb. v. es
Boot geb. Visser d - A G°°.3e" *eb'. Kemer-
veld z. E. C. J. v. d. Wuip b
wgn d' i h,B«I3ma g6c' P- Westdorp geb.
TVpdpHk-H Zv 1 Hoeven geb. Otto d.
E? B. Brokerho? gebBaartwljk^.A v.
W«k geb. Grzegorslri ^orff geb 'Smulders /eb.
J v. Bezouwen geb. Broero z. - A. Glavimans
eOVFf)laEDENJ- J- E' v' Leijden wede. v J
vfrh^ve 85 j. - J- Keeman van J. M.
Drees 78 j. - K' Kempenaar wede. v, C. Har-
tog 82 j. H- C- v.Gompel m. van M. T. W.
Witjens 75 j. J. Bos yr. van F. j. Brockhus
58 1. Spijker wede. van A. H. Laseur
S3 j- w; de Haas m. van J. Kleijbeuker
61 J. H. den Outer m. van A. Kreuk 36 j.
G. Put m, van W. Nujjs 68 j.
II (Slot).
Daar de onrust steeds grooter wordt onder
de arbeiders, telegrafeert de kardinaal van
Keulen op 23 Februari rechtstreeks naar
rijkskanselier Hitier, om eerst twee maanden
later door tusschenkomst van den bekenden
Ministerlaldirektor Buttmann een nietszeg
gend antwoord te krijgen.
De aanvallen tegen de Katholieke werklie-
denorganlsatles en de verdachtmaking van
hun streven worden ln de dagbladen en tijd
schriften op steeds scherper wijze doorge
voerd. Op sommige plaatsen worden de werk-
Uedenorganisatles door de politie ontbonden,
of wordt hun werkdadigheld bijna totaal lam
geslagen. Het bureau voor rechtskundigen bij
stand voor arbeiders en gezellen wordt door
den plaatsvervangenden chef der geheime
staatspoitie op 25 Januari 1935 opgeheven.
Tengevolge van steeds nieuwe moeilijkheden
die de Katholieke organisaties in den weg
worden gelegd, worden de plaatselijke organi
saties ln hun activiteit ten zeerste belemmerd.
De Dultsche bisschoppen leggen getuigenis af
van hun deelneming en spreken de Katholieke
arbeiders moed ln.
Zoo schrijft o.a. kardinaal Faulhaber in
April 1935:
„De H. Vader en Wij, biachoppen, hebben
alle hoogachting voor de Katholieke werk
liedenvereniging. Zij hebben tijdens den oorlog
en tijdens de roode revolutie hun trouw
jegens Kerk en vaderland op schitterende
wijze bewezen. Zij hebben ook thans bij den
nieuwen opbouw van het rijk een providen-
tieele-godsdienstige taak weten te vervullen".
In Mei 1935 roept kardinaal Bertram de
Katholieke arbeiders op om trouw te zijn aan
hun organisatie, en hij verklaart zich gaarne
bereid om al het mogelijke te doen om deze
vereeniging te beschermen. Derhalve verbiedt
hij aan de geestelijkheid ten strengste om der
gelijke vereenigingen te laten ontbinden.
Op 25 April 1935 wordt door den leider van
het Duitsche arbeidsfront verklaard, dat de
„vernietiging" van de laatste overblijfselen
van de confessioneele gezellenvereenigingen
aanstaande is. „Wij willen het Duitsche ar
beidsfront vrijwaren van haat en vernieling
(en dat is absoluut niet in strijd met het Con
cordaat of andere dergelijke verdragen). De
bepaling omtrent het dubbel lidmaatschap
blijft tenvolle gehandhaafd".
Op 7 Mei '35 wendt de Bisschopsconferentie
zich nogmaals tot de Duitsche rijksregeering,
om te protesteeren tegen de bepalingen van
het verbod van dubbel lidmaatschap. In Aug.
1935 bemoedigen Duitsche bisschoppen
nogmaals de leden der Katholieke arbeiders-
organisaties met troostvolle woorden-
Het vonnis voltrokken.
Op 7 Juli 1935 verklaart de rijksminister
van binnenlandsche zaken op een gouwdag
van de N.S.D.A.P. te Mtinster, dat de katho
lieke werkliedenorganisaties en jeugdorgani
saties niet meer van dezen tijd zijn. Daarom
worden de katholieke arbeidersorganisaties in
het regeeringsdistrict Münster, als zijnde
vqandig aan den staat ontbonden, terwijl het
vermogen der genoemde vereenigingen in be
slag wordt genomen.
Op 14 September werd bedoelde maatregel
ten uitvoer gelegd; twee-honderd af deelingen
met ruim 30.000 leden werden daardoor ge
troffen; alle vereenigingslokalen, kerkelijk ge
wijde banieren, bondskantoren, alle roerende
en onroerende goederen werden beslag ge
nomen.
Ieder protest van den bisschop van MUnste-
bleef zonder resultaat. In een schrijven van
11 Juli 1936 van graaf von Galen, bisschop
van Münster aan den minister van binnenland
sche zaken, betreurt de bisschop het, dat er
voor hem geen weg open staat om recht te
verkrijgen.
Intusschen sporen de bisschoppen de arbei
ders aan, om ondanks alles trouw te blijven
aan hun organisatie: „Laat komen wat wil,
dit eene moet behouden blijven: de band tus
schen de arbeidersklasse en de geestelijkheid".
Op 17 Mei 1936 heeft de voorzitter van den
eereraad van het Duitsche arbeidsfront dr. v.
Rentelen, opnieuw bepalingen uitgevaardigd,
waarin het doorvoeren van het verbod van het
dubbel lidmaatschap wordt geëischt.
Met name worden genoemd de Ketteler-
vereenigingen en de Jozef-Gezellen, de Duit
sche Kolpingsfamilie en de bond van St. Mi
chael, dus de Katholieke werkliedenbonden, de
Katholieke gezellenvereenigingen en de Ka
tholieke ambtenarenorganisatles. Is het won
der, dat de Duitsche bisschoppen in hun jong
ste Herderlijk Schrijven verklaren: „Wij kun
nen het niet begrijpen, dat men aan leden van
kerkelijke vereenigingen, zelfs aan leden van
een meisjescongregatie, verbiedt om lid te
zijn van een staatsorganisatie; dat men zelfs
ermee dreigt om brave huisvaders en hun
familieleden van het dagelijksch brood te be-
rooven, wanneer zij de betrekkingen, die zjj
tot nog toe met de Katholieke organisaties
onderhielden, niet wenschen te verbreken.
Op 7 September 1936 hebben de voorzitters
van de Katholieke arbeidersorganisaties in
West-, Zuid- en Oost-Duitschland van de des
betreffende kardinalen de volgende richtlijnen
ontvangen voor het winterprogram 1936/1937:
Richtlijnen voor de toekomst.
Herhaaldelijk hebben Wtj in onze toespra
ken tot uiting gebracht, hoe hoog Wij, bis
schoppen, het werk van de aan u toevertrouw
de organisaties waardeeren, en hoeveel ons
bisschoppen er aan gelegen is, dat dit werk
als een waardevol stuk moderne zielzorg ook
voor de toekomst behouden blijft.
De Bisschopsconferentie van dit jaar, die
enkele weken geleden in Fulda bijeenkwam,
heeft uitvoerig aandacht besteed aan den
bijzonderen nood, waarin uw vereenigingen
verkeeren en het Duitsche Episcopaat is een
parig van oordeel, dat de bestaansmogelijk
heid dezer organisaties, die in het Rijkscon
cordaat gewaarborgd is, ook werkelijk veilig
gesteld moet worden en dat de aangesloten
leden van de menigvuldige verdrukking, in
het bijzonder van het bezwarende verbod van
het dubbel lidmaatschap, bevrijd moeten wor
den. Deze opvatting van het Episcopaat is
reeds tot uitdrukking gekomen in het Herder
lijk Schrijven, dat op 30 Augustus 1936 is
voorgelezen.
Bovendien werd in een adres van de Bis
schopsconferentie van Fulda aan den Flihrer,
op besliste wijze naar voren gebracht, dat de
bisschoppen het voortbestaan dezer vereeni
gingen Juist in onze dagen als dringend nood
zakelijk beschouwen, dat die vereenigingen
die zich losgemaakt hebben van iedere poli
tieke activiteit en zich uitsluitend een religieus
cultureele taak tot doel hebben gesteld, aan
spraak mogen maken op de bescherming die
in arikel 31 van het Rijksconcordaat door den
Führer gewaarborgd is.
Toestand onhoudbaar.
Het is een onhoudbare toestand geworden,
wanneer van den eenen kant zooals in artikel
31 van het Rijksconcordaat gezegd wordt,
tusschen rijksregeering en bisschoppen onder
handelingen over dit vraagstuk geopend zul
len worden, dat er dan andere instanties zijn,
die nog vóór dat deze onderhandelingen ten
einde zijn, ingrijpen, door een verbod af te
kondigen van het dubbel lidmaatschap. Even
eens is het ondragelijk, dat vaderlandslieven
de, trouw-gezlnde, eerlijk werkende mannen
en vrouwen uitgesloten worden van het Duit
sche arbeidsfront en voor de rechtbank worden
gedaagd wegens discipikm'r vergrijp, omdat
zij hun zedelijke levensopvatting en beroeps-
taak willen verdiepen in een godsdienstig
cultureele organisatie.
De taak van de u toevertrouwde vereeni
gingen heeft thans evenzeer als vroeger de
volle goedkeuring van het Duitsche Episco
paat".
Met een "®roeP om hun taak jegens huis
gezin, volk, Kerk en vaderland zoo goed mo
gelijk te vervullen, besluit dit schrijven met
een aansporing om een bewonderenswaardige,
karaktervolle trouw aan de organisatie te
betoonen.
Woensdag 21 October a"*' gal Hnw" l'
Pansier, oudste inwoner v 2 rsberg,
zijn honderdsten verjaardag vieren. Totdat
hij zich eenige jaren Hlllegersberg
vestigde, was hij Kralmgen woonachtig.
De man g'enie^ ,UltStekende ge
zondheid en maakt iederen dag Zjjn wande-
In Augustus j-1. smaakte hij het bijzonder
voorrecht nog de priesterwijding en eerste
H. Mis varl z^n eenigen zoon, monnik van
de Benedictijner Abdij te Oosterhout, te mogen
bijwonen.
pe heer Pansier is n j eerst op hoogen
leeftijd gehuwd.
STORM EN HOOG WATER.
Nadat de Noord-Westen wind zich reeds
geruimen tijd had doen gelden, werd het wa
ter Zondagmiddag vrij hoog opgevoerd. i
oploopen van het water deed erger vermoeden
reden waarom het personeel van gemeen e-
werken werd opgeroepen om de vloedschotten
tc zetten
De havenkade en de daar op komende stra
ten stonden reeds blank en het vermoeden rees,
dat de Taanschuurpolder zou onderioopen.
Gelukkig is het zoover niet gekomen en
hébben de waterkeeringsschoten geen dienst
behoeven te doen.
Dit is de eerste keer in het bestaan (onge
veer acht jaar)dat deze schoten zijn geplaatst.
Het lijkt wel of na de doorgraving aan
de Oostpunt van Rozenburg hier niet zooveel
water meer komt als vroeger.
Bij de firma v. Toor is eenig hout wegge
dreven.
Aan Pastoor A. H. Hammer is op zijn ver
zoek met ingang van 1 Dec. a.s. op de meest
eervolle wijze ontslag verleend.
Het ligt in zijn bedoeling om op zijn ver
jaardag, den 29sten Nov., afscheid te nemen
van zijn parochianen. Zijn Eerw. zal dan 86
jaar worden.
Hij is voornemens zich te vestigen in het
St. Petrusgesticht te Berkel (Z.-H.)
ZIJN:
onovertroffen speurders
on versoagde onderzoekers
handige bemiddelaars
geboren verkooperj
bijdehand# ondernemers
pientere veilingmeesters
onuitputtelijke raadgevers
uitnemende toezichthouders
harde Werkers
trouwe vrienden
knappe koppen
goedkoope krachten
machtige strijders
kwieke reizigers
vurige aanhangers
kundige publicisten
moedige handlangers
duidelijke omroepers
snelle succes-behaIers
Bedenkt in al uwe
moeilijkheden, dat er
nogkabouters zijn
