TSJANG KAI SJEK NOG STEEDS
GEVANGEN.
Te Chur is vonnis geveld
Verwikkelingen in China.
AARTSBISSCHOP OVER
EX-KONING.
DE SPANNING OM
ALEXANDRETTE.
Frankfurter tot achttien jaar
gevangenisstraf ver
oordeeld.
DE CRISIS IN CATALONIË.
KONING GEORGE VI.
Boodschap van den vorst in
het hoogerhuis.
DECEMBERSTORM.
KRACHTIGE REDE VAN
EDEN.
ROODE ONDERZEEBOOT
GETORPEDEERD.
DINSDAG 15 DECEMBER 1936
Japansch vlooteskader in Chineeschc
wateren zal maatregelen nemen
ter bescherming van de
Japanners in China.
„Hij zocht zijn geluk op een wijze,
onvereenigbaar met de christe
lijke beginselen van het
huwelijk".
CRITIEK OP DEN GEZELSCHAPS-
KRING VAN DEN EX-VORST
Turkije eischt, dat een volkenbonds-
politie naar bet betwiste gebied
zal worden gezonden
Windsnelheden van 96 tot 128 K.M.
DE STERKSTE DAM TEGEN HET
BOLSCHEWISME.
De waarde van een practisch beleefd
Katholicisme
Rivaliteit tusschen Stalinisten en
Trotzkiïsten een der
oorzaken.
KRIJGT DE HONGAARSCHE
HOOFDSTAD EEN ANDEREN
NAAM
Geen verdrag mag meer eenzijdig
tvorden opgezegd.
STAGNATIE TN DEN NIEUWBOUW
VAN SCHEPEN
MOTTA BONDSPRESIDENT.
Russisch duikboot-flottilje in de
Spaansehe watereu
Terwijl in Europa, door een zeer tactvol
Optreden van den volkenbondsraad, aan een
gevaarlijke crisis rond de Spaansche kwestie
een voorloopig bevredigende oplossing is
gegeven, doemt in het Verre Oosten een
verwikkeling op, welke ons Westerlingen
eenvoudig met verbazing slaat.
Zoo gezien, schijnt de situatie uiterst ge
spannen en kritiek. Maar dat alles speelt
zich af heel ver weg, in een gebied, dat an
ders denkt en handelt dan het Westen; dat
dergelijke gebeurtenissen in een geheel an
dere mentaliteit opvat. In dat „anders" ligt
de groote moeilijkheid om zich in dit Verre
Oostersche gebeuren in te denken. Trouwens,
zoo erg ver weg behoeft men niet te gaan
om door dit „anders" in de war gebracht te
worden, men behoeft dan slechts het oog
naar Spanje, naar Rusland, en zelfs naar
Duilschland te richten.
Hiermede bedoelen we intusschen aller
minst den ernst van den toestand in China,
van de betrekkingen tusschen China en
Japan, van de natuurlijk weer scherper ge
worden spanning tusschen Japan en sov
jet-Rusland te verkleinen. En we ontvein
zen ons ook niet, dat elke complicatie ginds
in het Oosten zijn weerslag in het Westen
heeft. Alle belangen, betrekkingen, ideeën
zijn, in onze moderne wereld zonder af
standen, zoo verwikkeld geworden, dat zij
tenslotte niettegenstaande de hopelooze
autarkie-strevingen een soort onverbreek
bare eenheid zijn geworden. Zooals nog zeer
onlangs door het merkwaardige Duiitsch-
Japansche anti-komintern verdrag zoo dui
delijk werd gedemontreerd.
Terwijl men hier in Europa zoowel de
groote internationale politiek als de binnen-
landsche politieke ontwikkeling tamelijk wel
op den voet kan volgen, komt men in het
Verre Oosten voortdurend voor volkomen
verrassingen te staan. Het schijnt echter, dat
de Chineezen zelf over het jongste gebeu
ren niet zoo verbaasd zijn, althans zij mel
den, dat de revolutie van de troepen van
den jongen maarschalk Tsjang Hsoe Liang
in welingelichte kringen niet onverwacht
kwam. Deze bevelhebber commandeerde een
leger van wel tweehonderdduizend man, al
len vluchtelinge uit Mandsjoekoeo, die hun
geboortegrond verlaten hadden, toen de
onder Japansehe vazaliteit staande „onaf
hankelijkheid" werd afgekondigd.
Dit leger van Tsjang Hsoe Liang moest,
volgens de plannen van Nanking, de com-
«iHiïisten bestrijden, die zich in het Noord-
Westen geconcentreerd hadden. Maar. sedert
enkele maanden groéide ónder dë'ménnen
-de^óntevredenheid. Zij werdén hun bal
lingschap moede en vreesden bovendien
naar Foekin te worden gezonden. Velen
wilden niet langer tegen de communisten
strijden en eischten oorlng tegen Japan.
Reeds in October was het tot ennflicten
gekomen, maar de komst van Tsjang Kai
Sjek werkte kalmeerend. Tsjeng .Hsoe Liang
beloofde den dictator opnieuw trouw, en men
schijnt in Chineesche kringen te meenen, dat
hij nog bereid zou zijn zijn belofte te hou
den; in dit verband vermoedt men, dat de
huidige muiterij door eenige onder-com
mandanten van Tsjang Hsoe Liang ontke
tend is, die hun opperbevelhebber, waar
schijnlijk tegen diens wil meegesleurd heb
ben.
Het bericht, waaraan wij deze gegevens
ontleenen, voegt er aan toe, dat sedert der
inval der Mongolen in Soei Yoean in China
een latente agitatie heerscht. Te Peking en
te Shanghai hebben de studenten en de
leden van „het nationale heil" anti-Japan-
sche demonstraties georganiseerd en ook in
de koeomir.tang is een sterke fractie, welke
een verbond met sovjet-Rusland gunstig
gezind is. De jongste gebeurtenissen in
Sjensi bewijzen, dat sommige elementen er
niet voor terugschrikken de regeering van
Nanking 40or geweld te dwingen een poli
tiek van onverzoenlijkheid, zelfs van gewa
pend geweld tegenover China te gaan vol
gen.
Daarmede worden alle conflicten, welke
in het Verre Oosten ondergronds woelen, in
eens nèar voren geschoven. En de vraag
komt vanzelf naar voren: welke rol vervult
het communisme, speelt Moskou in deze aan
gelegenheid? Nanking en Tokio laten in dit
opzicht geen twijfel: het bolschewisme
zet zijn pogingen in het Verre Oosten om
de proletarische wereldrevolutie te ver
wekken voort. De Moskousche „Prawda"
daarentegen wijst er op, dat de diepste oor
zaak van deze muiterij ongetwijfeld bij
Japan en bij het Japansehe imperialisme te
zoeken is. Tokio ziet met bezorgdheid, dat
het proces van de hereeniging van China
vorderingen maakt met de wetenschap, dat
het herstel der eenheid een vitale bedreiging
voor de plannen der Japansehe militaire
camarilla om China in een Japansehe kolo
nie te veranderen zou beteekenen.
De volle werkelijkheid is wel, dat Japan
en sovjet-Rusland, beide met imperialisti
sche bedoelingen, om de hegemonie over
China vechten. En dat elke actie van den
een onmiddellijk een reactie van den ander
uitlokt. Met het gevolg, dat China zelf steeds
in het gedrang kwam, maar nu zelf ook
begint te reageeren, door actief voor een der
partijen te kiezen. Deze evolutie teekent
zich scherper en scherper af an heeft nu de
volle belangstelling van alle betrokkenen,
d.w.z. niet alleen van Moskou au Tokio,
PEKING, 14 December (D.N.B.) Volgens
de laatste alhier binnengekomen berichten z(jn
bombardementsvliegtuigen van de centrale
regeering begonnen, Slan Foe met bommen te
bestrooien. Het spoorwegstation van Sian Foe
zou reeds in vlammen staan.
Volgens betrouwbare berichten hebben om
vangriJke afdeelingen van de armee van
Tsjang Hsoe Liang geweigerd, nog langer aan
de muiterij deel te nemen.
Tusschen troepenafdeelingen van Liang zou
het reeds tot bloedige botsingen zijn gekomen.
Uit Nanking wordt gemeld, dat de loyale
troepen verder oprukken langs den Loengha-
spoorweg en zich thans op een zestigtal kilo-
meters van Siang Foe bevinden. Zij constateer
den, dat in Sian Foe rust heerscht, hetgeen
twijfel wekt aan de juistheid van de berich
ten die spraken van een tegenrevolte.
TOKIO, 14 December (A.N.P.) De minister
van marine, Nagano, heeft vice-admiraal Ha-
segawa, den commandant van het derde eska
der, dat in de Chineesche wateren ligt, op
dracht gegeven, maatregelen te treffen ter
bescherming van het leven en den eigendom
der Japanners in China in verband met de
mogelijkheid, dat het optreden van Tsjang
Hsoe Liang geheel China in een toestand van
verwarring zou kunnen brengen.
Te Shanghai ontving men gisterenavond
een telegram, volgens hetwelk Tsjang Kai Sjek
zich weer op vrije voeten bevindt. In officieele
kringen aldaar werd dit bericht evenwel met
het grootste voorbehoud opgenomen. Men
achtte het zelfs on
waarschijnlijk.
In genoemde stad
werd voorts een te
legram ontvangen,
waarin deze meldt,
dat de chef van den
generalen staf van
Tsjang Kai Sjek,
Tsjen Ta Sjoen, de
hand aan zich zelf
heeft geslagen. De
autoriteiten te Shang
hai houden evenwel
staande, dat Tsjen
Ta Sjoen gedood is,
toen de muiters de
lijfwacht van Tsjang
Kai Sjek overvielen.
In welingelichte Chi
neesche kringen te
Peking wordt ver
klaard, dat de hoofd
rol in den opstand
tegen Tsjang Kai Sjek
gespeeld werd «ioor
den chef van de ge
heime kanselarij van Tsjang Hsoe Liang.
Tsjang Hsoe Liang,
Li Tien Tsin. Deze werd in 1927 gearresteerd
onder verdenking, betrekkingen onderhouden
te hebben met het toenmalige Sovjet Russische
gezantschap te Peking en voorts voor de
Komintern te hebben gewerkt.
De Australische adviseur van Tsjang Kai
Sjek W. H. Donald is te Sian Foe aangeko
men, waar hij direct de onderhandelingen aan
ving met Tsjang Hsoe Liang tot vrijlating
van Tsjang Kai Sjek. Het schijnt evenwel,
dat deze besprekingen zijn mislukt.
In antwoord op het telegram van generaal
Ho Jing Tsjing, den minister van oorlog, waar-
In deze zegt, dat de invrijheidstelling van
maarschalk Tsjang Kai Sjek eerste verelachte
is voor verdere onderhandelingen, heeft Tsjang
Hsoe Liang opnieuw verklaard, dat zijn hou
ding zal af hangen van de politiek van Nan
king ten aanzien van Japan.
Intusschen meldt mén, dat Chineesche troe
pen uit verschillende punten optrekken naar
iban Foe waar-zij. volgens e©n-officieel bericht;
der Nanking-reg^ering vandaag zouden wor
den verwacht.
Uit Peking is bericht ontvangen, dat gene
raal Soeng Tsjen Wan, de president van den
politieken raad van Hopei en Tsjahar er in
een telegram bij de regéering van Nanking op
heeft aangedrongen, direct maatregelen te
nemen tot onderdrukking der opstandige be
weging van Tsjang Hsoe Liang. H(j biedt aan
met zyn troepen aan deze expeditie deel te
nemen, waarbij hij mededeelt, dat zijn troepen
geconcentreerd zijn aan de grens der provin
cie Hopei.
Generaal Li Tsoen Jen, de pacificatie-com
missaris van Kwangsi heeft den minister van
oorlog te Nanking telegrafisch medegedeeld,
dat het leger in Kwangsi trouw is aan Nan
king.
Volgens een uit Peking ontvangen bericht
zou te Sian Foe een groote brand zijn uitge
broken, mogelijk als gevolg van een nieuwe
muiterij.
SHANGHAI, 14 December. (HAVAS). In
welingelichte Chineesche kringen te Shang
hai is men van meening, dat de commentaren
in de Europeesche pers op de revolte in Sjensi,
waarin gezegd wordt, dat deze direct geïn
spireerd is door deze of gene buitenlandsche
mogendheid, bezijden de waarheid zijn. De op'
stand schijnt voornamelijk te zijn ontketend
door plaatselijke muiters. Hoewel duidelijk is,
dat een burgeroorlog vooral Japan ten goede
zou komen, is een onmiddellijk ingrijpen in de
muiterij van japansehe zijde onwaarschijn
lijk.
Men is hier verder van meening, dat de re
volte geen burgeroorlog tengevolge zal heb
ben, hoewel de regeeringstroepen bereid zijn,
in te grijpen, als de onderhandelingen inzake
de bevrijding van .maarschalk Tsjang Kai
Sjek zouden mislukken.
Men is van oordeel, dat Tsjang Hsoe Liang
handelt m overeenstemming met de plaatse
lijke communistische elementen, doch het is
niet waarschijnlijk, dat een directe samen
werking bestaat tusschen hem en de sovjet
unie.
De Chineesche legatie te 'S Gravenhage deelt
het volgende mede:
Volgens mededeeltngen van het ministerie
van buitenlandsche zaken te Nanking, ont
vangen bü de legatie van de Chineesche repu
bliek, is maarschalk Tsjang Kai Sjek onge
deerd.
De bestuurders der provincies, speciaal die
van Shjansi, Hopei, Sjantoeng, Kwantoeng en
Honan hebben aan Nanking telegrammen ge
zonden, waarin zij de verzekering geven van
hun trouw aan de regeering.
De jonge commandanten van het nationale
leger, ten getale van 170, hebben in een col
lectief telegram aan de regeering verzocht,
een strafexpeditie te organiseeren tegen
Tsjang Hsoe Liang.
In geheel China is hpt kalm, in het bijzon
der in Nanking, Waar de regeering vbortgaat,
op 'actieve wijze haar taak te verrichten vol
gens het vastgestelde program.
Ver. Staten zullen niet inter-
venieeren,
WASHINGTON, 15 December. (HAVAS).
De minister van buitenlandsche zaken ad in
terim, Walton Moore, heeft gisteren ver
klaard, dat de Amerikaansche regeering po
gingen doet, om een helder beeld te krijgen
•van de gebeurtenissen in China. Hij voegde
hieraan toe, dat de Vereenigde Staten niet
zullen intervenieeren.
De aartsbisschop van Canterbury (Angli
caan) heeft, naar wij in één der Londensche
bladen lezen, Zondagavond tijdens de radio-
godsdienstoefening een merkwaardige rede
gewijd aan den afgetreden koning Edward
VIII, welke rede mogelijk de openbare be
schouwingen, die door het stille heengaan in
de duisternis van den nacht van den ex-vorst
voorloopig afgesloten waren, weer zal openen.
Na gewezen te hebben op de tragische sfeer,
welke de hoofdfiguur van de snel opeenvol
gende gebeurtenissen omringde en op de co
ïncidentie, dat 248 jaar geleden, ook op 11
December, koning Jacob II Whitehall ont
vlood, vervolgde de aartsbisschop:
„Zelden of nooit is er een Britsche souverein
op den troon gekomen, met grooter natuur
lijke gaven voor zijn koningschap bedeeld. Zel
den of nooit heeft men een souverein met
geestdriftiger loyaliteit begroet.
Van God had hij een verheven en heilig
pand ontvangen. Doch, geheel vrijwillig, is hij
afgetreden, heeft hij het pand teruggegeven.
Met een karakteristieke vrijmoedigheid heeft
hij ons de beweegreden van die daad meege
deeld.
Het was een smachten «aar persoonlijk
geluk.
Het moet vreemd en droevig heeten, dat hij
om zulk een beweegreden, hoe sterken drang
ze ook uitoefende op zijn hart, zoo hooge ver
wachtingen heeft teleurgesteld en zulk een
groot pand heeft prijsgegeven.
Maar, nog vreemder en droeviger is het,
dat hij zijn geluk moest zoeken op een wijze,
onvereenigbaar met de Christelijke beginselen
van het huwelijk en in een gezelschapskring,
welker levensopvattingen en levenswijzen
vreemd zijn aan de beste gevoelens en tra
dities van zijn volk.
Laten zij, die tot dien kring behooren, be
seffen, dat zij thans de afkeuring te dragen
hebben van de natie, die koning Edward lief
had.
Ik heb geaarzeld, deze woorden te spreken.
Doch ik voelde mij om wille van de oprecht
heid en de waarheid gedrongen, ze te spreken".
De aartsbisschop zegt dan, dat deze woor
den niet de laatste kunnen zijn en herinnert
aan 's ex-konings charme en bewonderens
waardige gaven; de op hem gebouwde hoop
volle verwachtingen; zijn - voor de armen
en lijdenden, de werkloozcnzijn dienst bij
de defensie in het eigen land en overzee.
Bij de herinnering aan al deze dingen welt
de kreet den aartsbisschop uit het. hart: „Hoe
jammer! O, hoe jammer! Aan de elndelooze
barmhartigheid en de bescherming van God
bevelen Wij hem thans aan, waar hij ook moge
zijn".
Tenslotte brengt hij eerbiedige hulde aan de
koningin-moeder voor haar waardige houding
in de voorbije droeve uren en betuigt hij groote
erkentelijkheid aan den premier, Baldwin, die
met. grooten moed den heelen last op zichzelf
alleen geladen heeft.
Aan den nieuwen koning brengt hij ten
laatste dezen lof; „Hij heeft hooge opvattingen
van het leven en van zfln plicht en hij zal die
opvattingen toepassen met rustige vastbera
denheid".
GENEVE, 14 December (VAN ONZEN
CORRESPONDENTHet Turksche beroep
op den volkenbond met betrekking tot Alex
andrette, waarover vanavond in den volken
bondsraad de eerste besprekingen hebben
plaats gevonden heeft de oogen geopend voor
een vrij ernstig nieuw internationaal geschil.
Zooals men weet, behoort het gebied van
Alexandrette tot het mandaatgebied Syrië,
dooh geniet hierin een groote mate van auto
nomie met het oog op de talrijke Turksche be
volking aldaar.
Het tussohen Frankrijk en Syrië gesloten
verdrag, waarbij aan Syrië het vooruitzicht
op volkomen onafhankelijkheid en dus beëin
diging van het mandatenstelsel over drie jaar
werd geopend, houdt de bepaling in, dat Alex
andrette dan dezelfde autonomie zal blijven
genieten.
Dit is voor de Turksche regeering echter
niet genoeg. De Turksche minister van bui-
tenlandaohe zaken, Roestoe Aras, verklaarde
vanavond, dat Turkije na de beëindiging van
het mandaatsbestuur over Syrië een volko
men onafhankelijkheid ook voor Alexandrette
eischt. De Turken hadden namelijk na den
wereldoorlog wel erin toegestemd, dat Alex
andrette deel van het mandaatsgebied Syrië
zou worden, doch deze toestemming was gege
ven, omdat Turkije vertrouwen had in den
staat-mandataris Frankrijk.
Turkije kan eohter ditzelfde vertrouwen
niet jegens een onafhankelijk Syrië gevoelen.
Autonomie is dus na de onafhankelijkheid van
Syrië niet meer voldoende. Turkije eischt
voor Alexandrette dan gelijke onafhankelijk
heid.
Het is duidelijk, dat hier een ernstig ge
schil tusschen de Arabieren en de Turken
dreigt, daar Syrië niet gemakkelijk in een af
scheiding van Alexandrette zal toestemmen.
MOSKOU, 14 December. (D.N.B.) Uit
Odessa wordt gemeld, dat op de marinewerf
„Nikolajeff" een ernstige ontploffing zich
heeft voorgedaan, waarbij zeven personen
werden gedood en verscheidenen zwaar ge
wond.
CHUR, 14 December. (D.N.B Het
kantonnale gerecht van Graubucn-
den heeft heden uitspraak gedaan in de
zaak tegen David Frankfurter, verdacht
van moord op Wilhelm Gustloff, den
leider van de groep-Zwitserland der Duil-
sche nationaal-socialistische partij
Frankfurter is veroordeeld tot 18 jaar
gevangenisstraf met aftrek van acht maan
den preventieve hechtenis, hij verliest de
burgerlijke eerereehten voor het leven
en het verblijf in Zwitserland wordt hem
voor zijn leven ontzegd.
Frankfurter is voorts in beginsel ver
oordeeld tot vergoeding van alle door zijn
misdaad veroorzaakte schade en tot be
taling van de proceskosten.
LONDEN, 14 December. (R. O.) I11 het
hoogerhuis heeft lord Cromer, opperkamerheer
van den koning, een koninklijke boodschap
voorgelezen, luidende:
„Ik heb den troon bestegen onder omstan
digheden zonder precedent en op een oogenblik
van groote persoonlijke droefheid, maar ik ben
vastbesloten mijn plicht te doen en ik word
daarbij gesteund door de wetenschap, dat ik
den steun van den sterken, goeden wil en
de sympathie van mijn onderdanen heb, hier
en in de geheele wereld.
Ik zal er voortdurend naar streven, met de
hulp van God en met den steun van mijn
beminde echtgenoote, de eer van het konink
rijk te handhaven en het geluk van mijn
volkeren te bevorderen".
LONDEN, 14 December. (R. O.) In het
lagerhuis is een koninklijke boodschap voor
gelezen, gelijkluidend aan die in het hooger
huis.
De koning zal dit jaar geen redevoering voor
de radio uitspreken met Kerstmis.
LONDEN, 14 December. (R.O.) De ko
ningin, die aan een lichten aanval van in
fluenza lijdt, is, naar officieel verklaard
Wordt, vandaag reeds aanmerkelijk beter.
Zij was in staat in den familiekring een
lunch bij te wonen op 145 Piccadilly ter eere
van 's konings verjaardag.
Aan deze lunch zaten mede aan: koningin
Mary, dê hertog en hertogin van Glouces
ter, de prlnoess royal en prinses Alice en de
ear uvan Atblone.
-
:r
LONDEN, 14 December (A.N.P.Na een
dag van zonnig weet, is gisteravond een storm
komen opzetten, welke later nog in kracht
is toegenomen,
Vanochtend had aan de West- en Zuidkusten
vin Engeland de wind snelheden bereikt van
96 tot 128 kilometer per uur.
Het scheepvaartverkeer had hier ernstig
onder te lijden en hier en daar deden zich
kleine ongevallen voor.
De reddingboot van Hythe heeft de opva
renden opgepikt van de motortreiler „Jose
phine".
De Kanaaldiensten zijn tot nu toe, zij het
met groote moeite, gehandhaafd.
BOULOGNE-SURFER, 14 December (HA
VAS). In verband met den storm is tegen den
avond de Engelsche stoombootdienst Boulogne
—Folkestone stopgezet.
Bjj gelegenheid van het achtste eeuwfeest
van den dood van den H. Leopold (1136) heeft
de bisschop van Linz in alle kerken vanaf den
kansel een herderlijk schrijven doen voorle
zen, waarin hij op de beteekenis en het voor
beeld van de landspatroon van Oostenrijk
wijst.
„Eerst dan, aldus het herderlijk schrijven,
wanneer zich vooral de hoogere standen van
de maatschappij, intellectueelen en acade
misch gevormden, professoren en ambtena
ren, leidende persoonlijkheden in het open
bare en staatkundige leven, ware christenen
toonen, zal men met recht van een ehriste-
lijken standenstaat in Oostenrijk kunnen spre
ken, en zal het christelijk staatsprogram van
de grondwet verwezenlijkt worden.
In Z{jn rede tot de Spaansche vluchtelingen
heeft de H. Vader erop gewezen, dat de vre
de en de orde het besite beschermd worden
door een goede samenwerking tusschen
priesters en leeken, tusschen kerk en staal.
Het vaderiandsche front en de Katholieke
Actie moeten daarom in Oostenrijk hand in
hand gaan en de leeken moeten met aposto-
lisohen geest het kerkelijk leven en de be
langen der kerk bevorderen en ondersteunen.
Het groeiende gevaar van het bolschewis
me wordt niet vervangen door een zuiver po
litiek anti—bolschewisme, dat machtige lei
ders op hun vaandels hebben geschreven, ook
niet door een militair antibolschewisme van
een bewaptngswedloop met het müdoenenleger
van het roode Rusland, maar op de eerste
plaats door een godsdienstig anti-bolsehewis-
me, dat de heilige godsidee tegenover de sa
tanische goddeloosheid der bolschewisten
stelt, en het geestelijk koningschap verkon-
Een practisoh christendom is de sterkste
dam tegen het aanstormende bolschewisme.
Sociale recht vaardigheid en christelijke naas
tenliefde, die gegrondvest zijn op een diep
geloof en een ijverige godsdienstigheid zullen
het gevaar van het bolschewisme moeten
verbannen,"
BARCELONA, 13 December (HAVAS) Een
der voornaamste oorzaken van de crisis in
den Doezeiu der Oatalaansche overheid is de
nvauleii tusscnen de vereenigde socialistische
partij van Catalonië, die zizch bij de derde
internationale neeit aangesloten, en de marxis
tische arbeiderspartij, die Trotzkusasche sym
pathieën heeft.
Beide partijen waren tot dusverre verte
genwoordigd in den raad der Generaliteit. In
veroana met een campagne 111 ue sovjet-unie
door het orgaan der marxistische arbeiders
partij zou de vereenigde sociaUsnsche partij
de verwijdering der marxistische arbeiders
partij uit de Generaliteit geëischt hebben.
Naar aanleiding van dit meemngsverschil
heen de C.N.'l. een manifesL gepubliceerd
waarin gezegd wordt, dat 111 de bestaande
omsuuidignedtm de zaak van liet pioletariaai
en de revolutie boven alle tactische geschillen
en alle persoonlijke twisten gesteld moet wor
den.
Er moet slechts een leuze zijn: de over
meestering van het lascisme en de vernieti
ging van den vijand.
De C.N. T. zal echter met de regeering blij
ven samenwerken, ook als een partij Uit de
overheid verwijderd wordt.
jean Comorera, oud lid van de generaliteit
en een der meest gezmene leden van de geüni
ficeerde Catalaansche socialisten deelde aan de
pers mede, dat het politieke probleem, dat de
oorzaak is van de crisis in de Generaliteit door
zijn partij op 24 November 1.1. ter sprake is
gebracht.
De partjj zond toen een brief aan de C.N.T.,
waarin werd gezegd, dat de partij het noodig
oordeelde, dat een wijziging werd gebracht in
de methode der leiding en organisatie van den
oorlog.
Voorgesteld werd eerst den Generaliteits-
raad te wijzigen en om te vormen In een re
geering met volledige volmachten, waaraan
de meest geziene leiders van de CN.T., U.G.T.,
links-republikeinen en den pachtersbond zou
den deelnemen. Hierdoor zou voorkomen wor
den, dat de taak der regeering meer zou
worden opgehouden door eindelooze bespre
kingen.
Verder zouden het comité van binnenland-
sche veiligheid en het secretariaat van defen
sie worden afgeschaft.
Een opperste verdodigingsraad zou worden
geschapen, welke alleen verantwoording schul
dig zou zijn aan den generaliteitsraad en zich
uitsluitend zou wijden aan de organisatie van
de oorlogvoering.
Comorera besloot met de verdeeldheid te
veroordeelen, welke, naar hij beweerde, door
het internationaal fascisme wordt aangewak
kerd.
lersche vrijwilligers naar Spanje
vertrokken.
DUBLIN, 13 December (R.O.) Hedenoch
tend zijn 800 lersche vrijwilligers te Galwav
scheep gegaan om aan de zijde van generaal
Franco in Spanje te strijden.
Zij maken deel uit van de lersche brigade
van generaal Duffy.
Naar verluidt zullen binnenkort andere
sterke groepen volgen.
De. lersche generaal O' Duffy: die met een
lersche brigade de nationalisten in Spanje is
gaan steunen, is benoemd tot generaal-majoor
in het Spaansche leger, zoodat hij voortaan
alleen aan generaal Franco verantwoording
verschuldigd is.
Hij heeft geweigerd eenig salaris voor zijn
diensten te aanvaarden.
De lersche vrijwilligers zullen In z.g. ban
deras, die uit 650 man van alle rangen be
staan, worden ingedeeld.
De -orste lersche bandera zal onder com
mando staan van Patrick Dalton uit Dublin,
met den rang van majoor.
Een Iersch priester is tot aalmoezenier van
deze bandera aangewezen.
Onder leiding van dr. Séndor Széll ook
in Nederland geen onbekende is thans een
actie ingezet, om aan de hoofdstad van Hon
garije haar ouden naam Buda terug te geven
waaronder zij vóór 1872 eeuwenlang in de ge
schiedenis bekend was.
De gronden, waarop deze actie steunt, heeft,
dr. Széll neergelegd in zijn onlangs verschenen
werkje, dat geheel aan deze aangelegenheid
gewfld is.
Dat deze actie veel kans van slagen heeft,
zou men mogen opmaken uit de vele bijvals
betuigingen aan den schrijver ten deel geval
len. Niemand minder dan Hongartje's meest
gezaghebbende publicist, Frans Herczeg, heeft
zich in een hoofdartikel van de „Pesti Hirlap"
voor de naamsverandering uitgesproken, ter
wijl ook Kéroly Szendy. burgemeester van de
hoofdstad, als een warm voorstander van de
verdooping bekend staat.
De naam Budapest dateert eerst van 1872,
toen Buda met het aan de overzijde van den
Donau gelegen Pest onder één bestuur ver-
eenigd werd.
De gecombineerde naam is geen gelukkige
gebleken. De verwarringen met Bucarest
(hoofdstad van Roemenië) zijn zoo talrijk en
hebben reeds zoo vaak moeilijkheden veroor
zaakt, dat, alleen uit dit oogpunt beschouwd,
de naamsverandering al zeer wenschelijk is.
Verder verdwijnt met het aanhangsel Pest
een naam van Slavische origine en daarmede
bovendien een woord, dat in de West-Euro-
peesche talen een allesbehalve prettige ge
dachte te voorschijn roept.
De naam Buda daarentegen Is een oeroude
zuiver Hongaarsche eigennaam en beteekent
zooveel als oudere, voorname heer.
Intern. Staalkartel levert voorloopig
geen scheepsstaal.
Naar verluidt, is bi) de Noorsc.he scheeps
werven bericht ontvangen, dat het Internatio
naal Staalkartel voorloopig peen bestellingen
voor de levering van scheepsstaa) meer aan
neemt, Indien het Kartel op dit standpunt
blijft staan, zal er wellicht stagnatie in den
bouw van nieuwe schepen gevreesd moeten
worden.
De heiligheid van plechtig aangegane
verplichtingen.
LONDEN, 14 December (RlO.Te
Bradford heeft de minister van
buitenlandsche zaken, Eden, heden
een groote redevoering uitgesproken
over de buitenlandsche politiek.
Er moet een grens zijn aan de een
zijdige verdrags-opzeggingen, aldus
verklaarde Eden, en verder: Het is
een overweging van groot belang voor
Groot-Brittannië, dat de integriteit
van Spanje en van zijn bezittingen ge
handhaafd wordt. Deze beide punten,
die de kern van zijn redevoering
vormden, bracht Eden met grooten
nadruk naar voren.
Wat het eerstgenoemde punt betreft, zeide
Eden o. a.:
Groot-Brittannië wenscht op vreedzamen
voet te leven, ja zelfs op harteljjken voet, met
hen, die in hun eigen landen de gevaarlijke
leer naleven, de wereld te willen verdeelen
tusschen linksche en rechtsche dictaturen, of
die een van deze beide doctrines aanhangen.
Onze betrekkingen met de andere naties
worden geleid door haar bereidheid, dien vrede
met haar naburen in stand te houden en do
voor de handhaving van den vrede uitgewerk
te verdragen in acht te nemen.
Het in acht nemen van verdragen en de
bereidheid, toevlucht te nemen tot vrjje onder
handelingen in geval van oneenigheid vormen
tezamen de eenige werkelijke basis van het
internationale geweten.
De verdragen zijn op zichzelve niet sacro
sanct, zij kunnen verbeterd worden, maar de
nakoming van plechtig aangegane verplich
tingen moet ©enigszins een heilig karakter
dragen.
Er moet een grens zijn aan de eenzijdige
opzeggingen van verdragen, ofwel w(j zouden
op het punt aanlanden, dat geweld en geweld
alleen de uitsluitende arbiter moet zijn van
de internationale betrekkingen en dat geen
enkel verdrag het papier waard zal zijn, waar
op het is geschreven.
Wanneer Europa bestrooid moet worden met
vodjes papier in 1936 en later, kan niemand
de toekomst met vertrouwen tegemoet zien.
„Ik herhaal dus, dat onze Internationale
betrekkingen niet geleid worden door de
vormen der regeeringen, maar door de wijze,
waarop deze regeertngen haar verplichtingen
in acht nemen".
„Wij wenschen een hartelijke samenwer
king" melt JJuiitschland, niet. alleen in een
westelijk pact, maar voor de Europeesche
aangelegenheden in het algemeen. De gedach
te aan omsingeling van Duitschland is zoo
verre van ons, dat wij samenwerking van dat
land en met andere naties op prijs stellen, sa
menwerking op economisch, financieel en poli
tiek gebied.
Wij wenschen geen blocks en geen barrières
in Europa. Zoo de viitale belangej^ van Enge
land in zekere duidelijk aanwijsbare streken
wortelen, dan is het toch geïnteresseerd bij
den vrede in de geheele wereld.
Indien wij de wereld een duurzamen vrede
willen verschaffen, moet er een einde komen
aan bepaalde politieke strekkingen in deze
wereld, waar een te groot deel der rijkdom
men voor de bewapening wordt gebruikt.
Wjj verlangen over de geheele wereld de
omstandigheden zoo te zien, dat het levens
peil van alle volken verhoogd zou kunnen
worden.
Indien een duurzame regeling van de moei
lijkheden der wereld tot stand zou kunnen
komen, waarbij een accoord over de bewape
ningen ip ieder geval zou moeten zijn inbegre
pen, zouden wj gaarne onzen steun geven,
maar en dit is van het grootste belang
men kan niet verwachten, dat Engeland ande
ren zal helpen op economisch en financieel
gebied, als het resultaat van die hulp een
vergrooting der bewapening is"
Ten aanzien van de Spaansche kwestie
zeide Eden, dat de tragedie in dat land een
ernstige internationale ongerustheid baart,
omdat de landen noch de letter, noch den
geest der niet- lmmengingsover eenkomst res
pecteeren.
Dit verklaart het nieuwe Fransch-Engel-
sche initiatief. Onze belangrijkste zorg van
het oogenbljk aldus minister Eden is,
dat wij moeten bewerken, dat het conflict
binnen zoo eng mogelijke grenzen wordt ge
houden. in de hoop, dat spoedig een oplossing
zal zijn gevonden.
Dit standpunt wordt ingegeven door de
groote belangstelling, die wij hebben voor de
handhaving van de integriteit van Spanje en
de Spaansche bezittingen. Ik behoef nauwe
lijks te zeggen, dat het voor ons een overwe
ging van het grootste gewicht is. dat die in
tegriteit van geen enkele zijde bedreigd wordt,
wanneer Spanje de bestaande moeilijkheden
te boven zal zijn gekomen.
BERN. 14 December. (.HAVAS.) De bonds
raad heeft Motta tot bondspresident gekozen.
VALENCIA, 14 December. (HAVAS) Uit
Malaga wordt vernomen, dat de onderzeeër
van het volksfront „C. 3" tien mijl buiten
Malaga door een oorlogsschip van de natio
nalisten tot zinken is gebracht.
Een officier en twee matrozen konden zich
nog tijdig in veiligheid brengen.
De „C. 3" werd door een torpedo getroffen
en ligt thans op een diepte van dertig meter.
Volgens te Gibraltar uit goede bron ont
vangen berichten, zou een Sovjet-Russisch
duikbootflottille Zondagochtend zijn opge
merkt, toen het ter reede van Palma de
Mallorca kruiste.
Omtrent de operaties op de verschillende
fronten valt geen nieuws te melden.
Uit Madrid wordt vernomen, dat het
evacuatiecomité, dat onder leiding van
Jimenez slaat, in den loop van een week nog
weer zestig duizend personen, onder wie dertig
duizend kinderen, uit dc stad heeft gebracht.
