HANDEL EN VERKEER IN 1936.
Nieuwjaarsredevoeringen in K. van K.
en in gemeenteraad.
DINSDAG 5 JANUARI 1937
Rotterdams havenverkeer ver
toonde in 1936 een stijging
met 14 proeent.
1936 WAS VOOR DE HAVEN
EEN HOOPGEVEND
JAAR.
Wat echter vergelijking met
1929 doet zien.
DE HAVEN.
BEGRAFENIS DR. J. J. F. DHONf
BERNARD DIAMANT
Zijn stoffelijk omhulsel op Crooswijk
begraven.
DE VERDWENEN ACCORDEONS.
R'DAMSCHE VOETBALBOND.
CGENGCSTELDE Rl
BURGERLIJKE STAND.
1937 WIJST OP OPLEVING, DOCH
BERGT NOG VELE ONZEKER-
HEDEN.
IN de hedenmiddag gehouden ver
gadering van de Kamer van
Koophandel heeft de voorzitter, de
heer W. A. Engelhrecht, zijn gebruike
lijke Nieuwjaarsrede gehouden, welke
voor het eerst weer in een gematigd
optimistischen toon was gesteld. Het
volgende is er aan ontleend:
t Handelsbeweging.
Nadat gedurende de drie voorafgaande ja
ren de internationale handel vrijwel station-
nair gebleven was op een dieptepunt van. plm.
34 (naar de waarde gerekend) tegenover
dien in 1929, toonde zich in de eerste maan
den van 1936 eenige opleving, die verder voort
gang vond en in de laatste maanden des jaars
sterker toenam.
Voor Nederland kan gedurende de eerste
negen maanden, vergeleken bij het overeen
komstig tijdvak van 1935, gewezen worden op
een vermeerdering van de waarde van den in
voer met 3,9 bij een vermindering er van
in gewicht met 2,5 op een vermeerdering
van den uitvoer met 4,1 in waarde en 5,4
in gewicht. Gedurende de maanden October en
November heeft in beide richtingen stijging
plaats gehad, waardoor over de eerste elf
maanden van 1936 gemiddeld de invoer in
waarde vermeerderde met 4,5 en in gewicht
verminderde met 2,4 terwijl de uitvoer zoo
wel in waarde als gewicht een verbetering
aangeeft van 6,8
Voor Nederlandsch-Indië geven deze cijfers
over de eerste negen maanden tegenover dat
tijdvak van 1935 een vermindering van den
invoer aan van 2,4 in waarde en 3,3 in
gewicht, een vermeerdering van den uitvoer
van 10,7 in waarde en 1 in gewicht.
Nederlandsch-Indië, dat vooral op uitvoer
van grondstoffen en invoer van fabrikaten
aangewezen is, heeft in den loop des jaars
meer merkbaar gunstigen invloed ondervon
den van de opgekomen opleving van den we
reldhandel, waardoor verschillende moeilijkhe
den zich minder ernstig laten aanzien.
De cijfers over de eerste zes maanden van
1936 toonen, vergeleken bij hetzelfde tijdvak
in 1935, voor Suriname een vermindering van
invoer bij vermeerdering van uitvoer, terwijl
wat Curasao betreft, zoowel vermeerdering
van invoer als van uitvoer plaats vond.
Werkloosheid.
In Nederland was de werkloosheid gedu
rende de eerste tien maanden grooter dan in
dat tijdvak van 1935 de beide laatste maan
den zullen naar verwachting eenige verbete
ring aanwijzen.
Naar de gegevens van het Institut für Kon-
junkturforsching kan een vergelijking worden
gemaakt van de jaren 1936 en 1935 over de
eerste negen maanden betreffende het aantal
werkloozen in verschillende landen. Hieruit
blijkt o.a. een vermindering van werkloosheid
in Duitschland, Engeland, België, Zweden en
Noorwegen; eenige vermeerdering in Frank
rijk en Zwitserland, terwijl in de Vereenigde
Staten weinig verandering plaats vond.
Algemeene economische toestand.
Het streven om door herstel van den gou
den standaard in de landen met gedevalueer
de munt tot stabiele monetaire verhoudingen
terug te keeren, werd in den loop van het jaar
vooral gesteund door de Vereenigde Staten
van Amerika, doch het bleek, dat daarvan in
afzienbaren tijd nog geen gevolg was te ver
wachten. Aan het einde van September gin
gen Frankrijk en Zwitserland er toe over de
geldende goudwaarde van him munteenheden
niet langer te handhaven, terwijl ons land da
delijk daarna overging tot uitvaardiging van
een gouduitvoerverbod, zooals dat, zij het dan
onder andere omstandigheden, ook in 1914 ge
schied was.
Het loslaten van den gouden standaard heeft
op zichzelf op den langen duur geen betee-
kenis, indien in de verschillende landen niet te
gelijkertijd zoowel de binnenlandsche als de
buitenlandsche economie op een peil gebracht
worden, waardoor afzetmogelijkheid zich aan
het sterk gestegen productievermogen kan
..anpassen.
Een definitieve overwinning der depressie
kan slechts bereikt worden door geleidelijke
opheffing van handels- en betalingsbelemme
ringen, waarmede ook de internationale kapi-
taalsinvesteering zich herstellen kan.
De Internationale Kamer van Koophandel,
die in den zomer van dit jaar haar 9e Congres
te Berlijn zal houden, dringt in haar uitgebreid
programma voor economisch herstel op de
noodzakelijkheid aan tot het nemen van maat
regelen in de verschillende landen, die strek
ken kunnen tot verdere ontwikkeling van de
opleving in het bedrijfsleven, van eminent be
lang, het beste vooral ter bestrijding der werk
loosheid.
Toestand in Nederland.
Over het volksinkomcn in 1936 kan ^ua bij
benadering nog niets vastgesteld worden, daar
de gegevens omtrent den invloed van de de
valuatie van den gulden gedurende het laatste
kwartaal ontbreken. Voor 1935 kan aangeno
men worden, dat door verdere aanpassing het
reëel volksinkomen, ondanks de voortgezette
daling in het nationaal inkomen, bjj het jaar
te voren vergeleken, slechts weinig achter
uitging. Het loslaten van den gouden standaard
werd in ons land gevolgd door de wet tot het
tegengaan van prijsopdrijving van goederen,
diensten en huren. De Nederlandsche midden
stand heeft zich terstond bewust gevoeld van
zijn taak in grooter verband en paar vermogen
medegewerkt aan het belang onzer volksge
meenschap in haar geheel. Onredelijke prijs-
verhoogingen hebben zich niet voorgedaan.
Grootere bedrijvigheid in den groothandel
is nog niet gevolgd door meer omzet in den
detailhandel. Een verschijnsel, dat op zich
zelf begrijpelijk is het tegenovergestelde deed
zich voor, toen de snelle inzinking van de
groote bedrijven niet onmiddellijk door een
even sterken achteruitgang in den detailhan
del is gevolgd.
Eerst gedurende de laatste maanden des
jaars kon eenige vermindering in de werkloos
heid verwacht worden.
De devaluatie van den gulden zal op den
duur ook weinig tot vermindering van werk
loosheid kunnen bijdragen, indien het groote
aantal door de crisis uitgelokte steunmaat
regelen ten behoeve van verschillende bedrij
ven een herstel van natuurlijke verhoudingen
in het binnenland blijft tegenwerken. De hooge
kosten van levensonderhoud ten gevolge daar
van belemmeren een krachtige uitbreiding van
nijverheid, die bij onze bevolkingsgrootte drin
gend noodzakelijk is.
Onze Kamer heeft zich veroorloofd, de Re
geering met den meesten aandrang te advi-
3eeren tot een principieele verandering van
richting in de binnenlandsche economische po
litiek te besluiten.
Coördinatie wordt o.a gezocht tusschen de
werkzaamheden van den onder het Departe
ment van Handel, Nijverheid en Scheepvaart
ressorteerenden Economischen Voorlichtings
dienst en de voorlichtingsdiensten der Kamers
van Koophandel en Fabrieken, die naar mijn
overtuiging niet anders dan beiden in hooge
mate ten goede zal komen.
Rotterdam's positie.
Geen verbetering, zelfs achteruitgang was
in onze stad, wat de werkloosheid betreft, ge
durende de eerste elf maanden van het jaar,
vergeleken bp die van 1935, te constateeren.
In December trad merkbaar wijziging ten
gunste in.
De snel opgaande prijzen der laatste maan
den in den groothandel brachten in het alge
meen ook in Rotterdam opleving van zaken.
De achteruitgang van den graanhan
del in voorgaande jaren nam in 1936 geen
verdere afmetingen aan. In verband met van
regeeringswege in verschillende uitvoerlanden
beperkten uitzaai en minder opbrengst door
droogte als anderszins stegen de graanprijzen
snel tot belangrijke hoogte. Belemmerende
overheidsmaatregelen voor den invoer van
granen in Nederland staan teven3 een ople
ving van den transitohandel in den weg.
Voor den houthandel trad in de
eerste helft van het jaar nog geen verbete
ring in, zoowel door lage prijzen als gerin
gen omzet. De stijging der prijzen, welke in
Juni begonnen is, heeft zich verder voortge
zet, terwijl ook in Nederland de vraag naar
hout toenam. De in 1936 ingevoerde hoeveel
heid hout zal echter nauwelijks die in het
jaar te voren overschrijden.
Na lange depressie deed ook herleving in
de m e t aal nij ve r h e i d een intrede. Het
aantal te werk gestelde werklieden nam daar
door belangrijk toe. Door technische verbete
ringen der bedrijven mag het twijfelachtig
geoordeeld worden, of de werkgelegenheid
weer dezelfde hoogte zal bereiken als voor
heen.
In Juni j.l. werd hier ter stede het borg
stellingsfonds voor credietverleening op reëe-
len grondslag aan kleinere middenstanders in
samenwerking met de gemeente door onze
Kamer gesticht. Reeds is gebleken, dat vele
bedrijven van credletaanvragers in zichzelf
gezond waren en door verleening van crediet
het ook konden blijven. Ongetwijfeld zal ook
meermalen nuttig werk verricht kunnen
worden door de credietaanvragers van advies
te dienen omtrent inrichting en bedrijfsvoe
ring hunner zaken zonder dat het tot het
verleenen van credieten komt.
Onze haven kon door het in gebruik ko
men van het Julianakanaal reeds wijzen op
toeneming van verkeer met Limburg,
waarvan nog vermeerdering mag worden ver
wacht. In de verbetering der verbinding over
land met Noord-Brabant zal de inge
bruikstelling van het grootsche werk der
nieuwe Moerdjjkbrug een belangrijke rol ver
vullen, vooral wanneer ook de brug bij
Dordrecht gereed zal zfln.
Het plan om in samenwerking met 's-Gra-
venhage te komen tot een internationaal
vliegveld onder Overschie, is voor onze stad
van groot gewicht, waarbij het vertrouwen
uitgesproken mag worden, dat het met de
grootste voortvarendheid ten uitvoer gebracht
zal kunnen worden. Een uitmuntend object
zal dit werk ook voor werkverschaffing be-
teekenen.
Het wereldverkeer ter zee nam in de laat
ste maanden van het jaar belangrijk toe,
waardoor de Nederlandsche koop
vaardijvloot thans nagenoeg ge
heel in de vaart gebracht is.
De resultaten voor de Rijnvaart op Rot
terdam waren over het algemeen gunstiger,
althans gedurende het tweede halfjaar
Omtrent het havenverkeer van
Rotterdam kan over het afgeloopen jaar
vermeld worden, dat het aantal binnenge
komen zeeschepen een vermeerdering ver
toont van 13,2 pCt. vergeleken bij 1935.
De netto-tonnage steeg 14 pCt. Het goe
derenverkeer ter zee nam over de eerste
elf maanden van 1936, vergeleken bij het
overeenkomstige tijdvak van 1935, 16,6 pCt.
toe.
Het totaal aantal gewerkte taken bij den
havenarbeid bedroeg naar gegevens van de
Scheepvaart Vereeniging Zuid in 1936
2.377.696 tegen 2.237.605 in 1935.
Door de binnengekomen schepen werd in
de eerste negen maanden van 1936 aan alge
meene havenkosten (haven- en loodsgelden,
kadehuur, sleeploon, laden en/of lossen, appro
viandeering, commissiën, enz.) ongeveer
20.600.000 betaald tegenover 19.700.000
in hetzelfde tijdvak van 1935. Wanneer hier
bij in aanmerking genomen wordt, dat de
rijksloodsgelden, bij een gelijk gebleven op
brengst van het havengeld voor zeeschepen,
1,4 millioen gulden minder opbrachten, dan
wijzen de overige kosten op een vooruitgang
van pl.m. 14,5 pCt., terwijl het goederen
verkeer over dienzelfden tijd met ongeveer
18 pCt. is toegenomen. Aan bunkerkolen en
-olie werden in die beide jaren bovendien be
dragen besteed van onderscheidenlijk onge
veer 8.900.000 en 6.800.000. Hieronder zijn
niet de kosten begrepen voor uitrusting en
approviandeering der te Rotterdam thuis be-
hoorende schepen.
Ondanks de depreciatie van den gulden
bljjft de ongunstige invloed vaa de Rijnvaart
premies bestaan.
Het jaar, dat voor ons ligt, mag in zijn
aanvang op een opleving van conjunctuur
wijzen, hoewel nog vele onzekerheden zich
voor de verdere ontwikkeling doen gevoelen.
Aan toewijding Uwer beste krachten ter
behartiging van de belangen van handel, nij
verheid en scheepvaart, zal het evenmin als
voorheen ontbreken.
Mr. P. Droogleever
Fortuyn.
De hedenmiddag gehouden vergadering van
den Gemeenteraad werd geopend door Burge
meester mr. P. Droogleever Fortuyn met de
gebruikelijke Nieuwjaarsrede, waaraan het
volgende is ontleend.
In de eerste
plaats moge ik bij
deze gelegenheid
met dankbaarheid
gewagen van de
groote vreugde en
het welhaast uit
bundig enthousias-
lne' waarmede in
de maand Septem-
ber te Rotterdam
zoowel als elders
de verloving van
H. K. H. Prinses
Juliana en Z. D. H.
Prins Bernhard als
d e Nationale ge
beurtenis van het
jaar is begroet.
Dat onze Troon
opvolgster met
Haren Gemaal een
gelukkige toe
komst moge tege
moet gaan, is ons aller wensch en verwachting.
Rotterdams bevolking.
Op 31 December 1936 had onze Gemeente
een inwonertal van 598.578 tegen 595.448 op
31 December 1935. Het aantal inwoners nam
derhalve met 3130 toe.
Stemt de regelmatige toeneming der bevol
king eenerzijds tot voldoening, anderzijds is
het een betreurenswaardig feit, dat een groot
aantal van hen, die telken jare aan de arbeids
markt worden toegevoegd, nog steeds moet
ervaren, dat er geen werk voor hen is te
vinden. Inderdaad heeft ook in het afgeloopen
jaar de groote werkloosheid weder haar stem
pel op het economisch leven gedrukt en viel
aanvankelijk zelfs een verdere stijging van het
werkloozencrjfer waar te nemen. Vooral in den
laatsten tijd is echter, althans in sommige
bedrijfstakken, een zekere opleving te be
speuren, waarbij ik in de eerste plaats de
verheugende bedrijvigheid in den scheepsbouw
moge releveeren.
Het aantal werkloozen.
Voor het eerst sinds eenige jaren komt ook
in het werkloozencjjfer eenige verbetering tot
uiting. Immers, bedroeg het aantal mannelijke
werkzoekenden boven 18 jaar aan het einde
van 1935 50.533, op 31 December j.l. was dit
aantal, ondanks de toeneming der bevolking,
49.342 of bijna 1200 minder.
Voor vrouwelijke werkzoekenden waren deze
cijfers respectievelijk 2884 en 2682.
In hoeverre deze opleving zal aanhouden en
wellicht mede door de bekende monetaire
maatregelen zal worden gestimuleerd, is
uiteraard nog zeer onzeker. Alle factoren
in aanmerking genomen, wil mij echter, ook
met het oog op de haven, een zeker optimisme
niet ongerechtvaardigd schijnen. De verwach
tingen mogen echter mijns inziens niet der
mate hoog worden gespannen, dat op een
snelle en afdoende vermindering van het
aantal werkzoekenden mag worden gerekend.
Werkverschaffing
Pogingen om althans een deel van hen door
middel van werkverschaffing aan passenden
arbeid te helpen, zullen derhalve niet mogen
worden gestaakt. In dit verband moge worden
opgemerkt, dat in 1926 werken voor een be
drag van bijna 300.000 in werkverschaffing
in onze Gemeente zijn uitgevoerd. De Bosch-
en Parkaanleg rond den Kralingschen Plas
werd voortgezet, verschillende straten werden
opgehoogd en het Openluchttheater in Dijk-
zigt een werk, geheel verricht door jeug
dige werkloozen werd voltooid. Voor het
cuRureele leven in onze stad kan dit theater,
hetwelk in tegenwoordigheid van een talrijk
publiek op plechtige wijze werd ingewijd, van
groote beteekenis zijn.
Museum Boy mans.
Dit laatste geldt niet minder voor het nieu
we Museum Boymans, hetwelk in nog steeds
toenemende mate de belangstelling trekt, niet
alleen van het kunstlievend publiek in onze
stad en haar omgeving, doch evenzeer over
het geheele land en zelfs ver daar buiten. In
het bijzonder heeft daartoe medegewerkt de
tentoonstelling van werken van Jeroen Bosch
en de Noord-Nederlandsche Primitieven, welke
als een gebeurtenis van internationale betee
kenis kan worden aangemerkt. Tienduizenden
bezoekers, waaronder vele uit het buitenland,
heefi deze tentoonstelling getrokken.
Op cultureel terrein verdient tevens ver
melding de Erasmus-herdenking, welke even
eens op bijzondere belangstelling mocht bogen.
Uitvoering belangrijke werken.
Naast de zooeven vermelde werken in
werkverschaffing kwam op normale wrjze
tot sitand de bouw van het nieuwe gymna
sium, dat nog deze week zal worden ingewijd,
en van het Politiebureau aan het Sandeling-
plein, terwijl de werkzaamheden voor den
bouw van het Hoofdbureau van Politie en het
Zuider-Ziekenhuis werden voortgezet en de
restauratie van den St. Laurenstoren werd ter
hand genomen. Onder meer voor de twee
laatstgenoemde werken werd medewerking
verkregen van het Werkfonds.
Door particulier initiatief kwam tot stand
het stadiion-Fetjenoord, dat ongetwijfeld be
stemd is een groote rol op sportgebied te spe
len. Dat in deze tijden een zoodanig werk tot
stand kon worden gebracht, stemt trouwens
reeds op zich zelf tot voldoening.
Mocht reeds gememoreerd worden, dat in
het economisch leven in het algemeen het op
treden van zij het voorloopig geringe
verbetering niet kan worden ontkend, ook
ten aanzien van de haven in het bijzonder
laat zich de toestand beter aanzien dan de
laatste jaren het geval is geweest. Met het
oog op de groote belangen, die aan de econo
mische ontwikkeling van de Rotterdamsche
haven voor welhaast het geheele land zijn ver
bonden, moge hierbij langer worden stil wor
den gestaan.
Ondanks de ingetreden verbetering, .was- het
afgeloopen jaar voor de 'haven nog een tijd
van moeilijkheden. Een jaar vol zorgen, maar
toch ook een hoopgevend jaar. Hoopgevend,
omdat na die hernieuwde inzinking van ons
havenverkeer in 1935, terwijl elders vooruit
gang viel waar te nemen, óver het afgeloopen
jaar ook Rotterdam een hooger peil kon berei
ken. De cijfers zijn bekend; het 10.000ste
schip kwam ruim zeven weken vroeger bin
nen, het aantal zeeschepen was ongeveer 1500
hooger, de scheepstonnage 2% millioen N.
R. T., de goederenhoeveelhedd bijna vijf mil
lioen gewichtstonnen.
Een hoopgevend jaar, vooral, omdat het
in ons het vertrouwen heeft doen herleven,
voor zoover dat al aan het wankelen was
gebracht, dat het mogelijk moet zijn de
haven van Rotterdam haar vooraanstaande
plaats onder de Noordzeehavens te doen
herkrijgen, wanneer slechts allen, wien het
belang van Nederlands grootste zeehaven
ter harte gaat, plaatselijk zoowel als natio
naal, met dit doel voor oogen weten samen
te werken, wanneer allen, tijdig, in _ieen
overleg, die maatregelen weten te treffen,
die de eischen van het oogentolik ons telkens
weer opleggen.
De tijd, dat in onze haven 124 opgelegde
zeeschepen lagen, te Amsterdam 66, te Ant-
weipen 111, te Bremen 88 en te Hambu g 183,
in totaal zesmaal honderd zeeschepen met
2V2 millioen B. R. T. scheepsdnhoud, die in
deze vijf havens tot stilliggen waren gedoemd,
is alweer vier jaar achter den rug. Het droeve
beeld van de in lange rijen opgelegde sche
pen behoort, hier en elders, geheel tot het
verleden. Sloop en verkoop hebben het hunne
daartoe bijgedragen, maar groot was des
alniettemin het aantal schepen, dat weer in
de vaart kon worden gebracht. Modemisee-
ring en nieuwbouw, met name van schepen
voor bijzondere doeleinden, alsmede reparatie
opdrachten, hebben
Onze werven tot nieuw leven
gewekt.
Opgeleverd werd een dozijn nieuwe sche
pen en dubbel zooveel Zijn nog in aanbouw.
De noodzaak om de vloot tegen verouderen te
behoeden en de groote vorderingen, welke de
techniek nog voortdurend maakt, werken
nieuwen bouw geleidelijk in de hand.
Onze vloot voor de Rotterdamsche kon
den veertien nieuwe 1 onheden in opdracht
worden gegeven zal niet aan veroudering
worden prijsgegeven, mede dank zij de inter
ventie van 's Lands bestuur, en onze werven
hebben iri organisatorisch en technisch opzicht
gelijken tred moeten houden met de eischen
van den nieuwen tijd. De opgeleverde en onder
handen zijnde opdrachten, het feit, dat een
schip als de Nieuw Amsterdam hier op stapel
kon worden gezet en de bouw ervan snelle
vorderingen maakt, bewijzen, dat ook onze
scheepsbouw bij een verder opleven van de
internationale scheepvaart zijn plaats zal
weten te herwinnen.
Het is duidelijk, dat waar 1935 stilstand
of achteruitgang te zien gaf, zooals te Rot
terdam, in 1936 grooter vooruitgang kon wor
den bereikt dan in de havens als Antwerpen,
Emden en Bremen, die ook reeds in 1935
sterk vooruitgingen.
Een juister inzicht kunnen wij verkrijgen,
wanneer wij ons afvragen;
(Wordt vervolgd.)
Gistermiddag is op de Algemeene Begraaf
plaats Crooswijk ter aarde besteld het stof
felijk overschot van den heer Dr. J. J. F.
Dhont, in leven oud-directeur van het Ge
meentelijk abattoir. Er was zeer veel be
langstelling.
Nadat de kist in de kapel was opgebaard
en met talrijke kransen bedekt, sprak aller
eerst de voorzitter van de Maatschappij voor
Diergeneeskunde, Prof. Dr. H. Schornagel.
Toen in het jaar 1915, aldus spr., een
nieuwe voorzitter van de Maatschappij ge
kozen moest worden, waren de omstandig
heden moeilijk, want evenals in' Europa
heerschte er ook in de Maatschappij voor
Diergeneeskunde onrust. Er moest iemand
gevonden worden, in staat leiding te geven,
en de keuze viel op Dr Dhont. Gelukkig nam
hij de functie aan en hij vervulde die tot 1934.
Spr. schetste den overledene als een voor
name, rustige figuur, die in staat bleek de
harmonische rust in de Maatschappij te doen
terugkeeren. Op de laatste door hem gepre
sideerde vergadering bleek, hoezeer zijn ar
beid waardeering vond. Met het eere-voör-
zltterschap ontving hij een gouden medaille,
te zijner eer geslagen.
Ook als voorzitter van den Centraien Raad
en van de afd. Zuid-Holland der Maatschap
pij deed de overledene uitstekend werk.
Vervolgens spraken Dr. H. van Nederveen
namens beheerders van de Prof. Dr. D. A. de
Jong-stichting, waarvan de overledene even
eens voorzitter was geweest, Ir. H. C. A.
Boom, Directeur van den Gemeentelijken Te
lefoondienst en Dr. A. Vrijburg uit den Haag.
Ds. Panga uit Purmerend, een neef van den
overledene, sprak vervolgens een kort gebed
uit.
De Burgemeester van Schlebroek, zoon
van den overledene heeft ten slotte dank
gezegd voor de betoonde belangstelling.
Onder hen, die den overledene de laatste
eer kwamen bewijzen, merkten wij voorts nog
op: Mr. M. Smeding, gemeentesecretaris, dr.
ir. F. de Bruyne, directeur van den Gem.
Vervoer- en Motordienst., ir. F. F. M. Wirtz,
oud-directeur van de Gem. Drinkwaterlei
ding, ir. L. W. H. van Dijk, oud-directeur van
Gemeentewerken. Dr. L. F. D. E. Lourens,
directeur van de Rijksseruminrichting, Dr.
M. J. J. Houthuis, directeur van het abattoir,
mr. Abm. van der Hoeven, oud-wethouder,
P. J. Fortanier, oud-gemeenteontvanger, Dr.
E. Wiersum, oud-gemeentearchitect, J. C.
Patoir, hoofdadministrateur van de gemeen
telijke Ziekenhuizen, namens de afd. Rotter
dam van den Volksbond tegen Drankmisbruik,
mr. M. M. van Velzen, wethouder van Schie
dam, Dr. W. Luxwolda, voorzitter van de
Vèreeniging van Slachthuisdirecteuren, ma
joor E. T. C. Motké, garnizoenscomman
dant en vele anderen.
Onder zeer groote belangstelling uit mu-
ziekkringen van alle deelen van het land is
gistermiddag, als door ons bereids werd me
degedeeld, op de Alg. Begraafplaats Croos
wijk ter aarde besteld het stoffelijk overschot
van wijlen den heer- Bernard Diamant, in le
ven musicus en bekend koordirigent.
In de kapel, waar het stoffelijk overschot
werd binnengedragen waren o.a. aanwezig
verschillende prominente figuren uit de Ne
derlandsche muziekwereld, o.w. Fred. Roeske,
Jacob Hamel, Fons Dusch, Jeanette Cijfer,
Lotte Roozing, Albert van Raaite, Bart Ver-
hallen, mevr. Cocheret-Lelyveld, Henri van
Nieuwenhoven, Henri Zeldenrust, Leo Ruyg-
rok, Hans Smetes, J. P. J. Wirtz, Jos. Hoit-
haus, mevr. Both-Haas, mevr. C. M. Grim-
berg-Huyser, Willem Pijper, Louis van Tulder,
Willem RavelU,-A. Liehtenauer en vele ande
ren.
Mede was namens het gemeentebestuur
aanwezig de wethouder van onderwijs, de
heer Ratté.
Toen het stoffelijk omhulsel de kapel werd
binnengedragen en op een katafalk werd ge
plaatst, speelde het orgel „Sin Deutsches
Requiem" van Brahms.
Als eerste spreker voerde het woord de
heer C. Hindrickx, voorzittér van de Kon. Chr.
Oratoriumvereeniging. „Excelsior". „Die Blu-
me ist abgefallen", aidus spr., onze trouwe,
groote. vriend, hij leeft niet meer.
Wat Diamant 40 jaar lang voor ons koor
geweest is, is niet te beschrijven. Gij hebt ons
het schoone doen zien van zoo ontzettend
veel werken, maar vooral van Bach's Mai-
theuspassion, waarin steeds dieper door te
dringen zijn groote lust was. Hierna zong
„Excelsior" uit de Mattheuspassion „Wenn
ich einmal sol scheiden." Voorts voerde het
woord de heer J. R. Kornacker, voorzitter
van de Kon. Zangvereeniging Rotte's Man
nenkoor. Spr. herinnerde aan Diamant's
groote bekwaamheid, die destijds oorzaak
werd van zijn uitverkiezing tot directeur van
Rotte's Mannenkoor. Zijn daden zijn als om
strijd geroemd geworden. De Koninklijke on
derscheiding hem verleend was dan ook wel
verdiend. Hij is de man geweest, die door zijn
groote werkkracht en volle toewijding groote
dingen heeft, bereikt. Zoolang er in ons koor
mannen zijn, die onze eenvoudige zangkunst
een goed hart toedragen, zoolang zal de toe
wijding van Diamant voor hem een heerlijke
herinnering en een lichtend voorbeeld zijn.
Vervolgens zong Rotte's Mannenkoor op
speciaal verzoek van den zoon van den over
ledene Diamant's Kerstliedje.
De heer Rodriguez sprekende namens het
Residentieorkest prees de zonnigheid, het ge
voel voor humor en de bescheidenheid van den
overledene.
Namens de gemeentelijke Kweekschool tot
opleiding van onderwijzeressen sprak de heer
A. Reitsma een woord van afscheid tot den
eminenten docenit, die een sieraad was voor
onze gemeentelijke instelling.
Dan voerden nog het woord de heer J. Glau-
demans, oud-voorzitter van „Inter Nos", Ed
ward Röntgen, namens de leden van het Re
sidentieorkest; Louis van Tulder, A. Salomon
als eèn van de oudste collega's van den over
ledene, Th. de Vries, namens koordirigenten-
in, Nederland, Albert van Raaite alk vertegen
woordiger van den A.. V. R. J. Hofman,
namens de Rotterdamsche schoolvereeniging,
J. Diehle, namens het Rotterdamsch Zangers
verbond, C. Mastenbroek, als vertegenwoor
diger van de Koningin Wilhelminakweek-
school en tenslotte Ewald Behle, namens de
luisteraars en bewonderaars van Diamant.
Bij het uitdragen uit de kapel speelde het
orgel „Wil' setzen uns mit tranen nieder".
Ook aan de groeve hebben nog eenige per
sonen het woord gevoerd, waarna de heer B.
Diamant Jr. dankte voor de eer aan zijn over
leden vader bewezen.
niet in aanmerking komen. Hun verrichtingen
hadden elkaar tot dusver niet veel ontloopen
en Zondag bleek er dan ook niet veel ver
schil in kracht te zijn, wat zich uitte in een
puntenverdeeling.
In de eerste klas B konden drie wedstrijden
worden gespééld, waarvan er twee niet zonder
belang waren. Dindua schakelde Belvedere,
dat geruïmen tijd de beste papieren had ten
opzichte van het kampioenschap, thans defi
nitief uit, want het is aan gerechten twijfel
onderhevig of de -achterstand, dien zij thans
heeft, nog in drie wedstrijden zal kunnen
worden ingeloopen. Door deze overwinning van
41 behield Dindua haar kans op het kam
pioenschap, omdat zij slechts één verliespimt
meer telt dan H.W.D., dat thans aan den kop
gaat. De ontmoeting tusschen deze twee zal
dus waarschijnlijk hier de beslissing brengen,
waarbij dient te worden aangeteekend, dat H.
W. D. het eerste treffen in een zege wist om
te zetten.
Indien nog een club het H.W.D. in de haar
nog resteerende wedstrijden moeilijk had kun
nen maken, zou het stellig Sunrise zijn ge
weest en aanvankelijk scheen dit Zondag ook
wel te zullen worden bewaarheid, want dë
menschen van het Witte Dorp kregen geen
gelegenheid om in de eerste hélft ook maar
één doelpunt te scoren. De strijd ging in die
periode vrij gelijk op met wisselende kansen.
In de tweede helft evenwel sloeg H.W.D. haar
slag en de strijd voltrok zich voor het groot
ste gedeelte op de helft van Sunrise, dat na
een half uur dan ook een achterstand van 5-0
noteerde. Hieronder was een doelpunt, dat uit
een strafschop was geboren. Ten slotte werd
het halve dozijn vol gemaakt.
Ook de derde ontmoeting in dezé klasse was
van uitzonderlijk belang, omdat hierbij de
hekkensluiter van de afdeeling betrokken was.
Numansdorp kwam n.l. op bezoek bij Croos
wijk en bestond het om na een spannenden
strijd op beide punten beslag te leggen door
dat zij juist één doelpunt meer scoorde dan
de Rotterdammers. Thans is de situatie zoo,
dat vier clubs negen punten tellen. Nochtans
behoudt Numansdorp de kwaadste kansen,
omdat zij reeds 15 wedstrijden achter den rug
heeft tegen de andere drie slechts elf of
twaalf. De kampen tusschen deze club onder
ling zullen de situatie waarschijnlijk wel iets
verhelderen.
In de eerste klas G had Zondag de tvtëlis-
sing ten opzichte van de' eerste plaats kunnen
vallen en had de eerste Zondag in Januari
Oud-Beijeriand het kampioenschap kunnen
brengen. Deze club immers telt op papier een
voorsprong van acht punten op O.W.C., num
mer twee vain dé ranglijst, en behoeft dus,
daar zij nog Slé-hts vier wedstrijden behoeft
te spelen (dit in verband met de ontbinding
van Erasmus) nog maar één winstpuntje om
kampioen te zijn. Ook zou een gelijk spel of
een nederlaag van O.W.C. den titel definitief
naai' Oud-Beijeriand brengen. Maar door ter
reinafkeuring kwam noch Oud-Beijeriand noch
O.W.C. in het veld, zoodat de beslissing voor
loopig een week is opgeschort. Opgemerkt
dient te worden, dat met Puttershoek bij bo
venstaande redeneering geen rekening is ge
houden, hoewei ook zij op papier nog een kans
zou hebben, doch het feit, dat zij nog slechts
acht wedstrijden heeft gespeeld en daarin
evenveel winstpunten heft geboekt, mag wor
den aangenomen, dat zij het Oud-Beyerland
niet lastig meer kan maken, en novendien valt
moeilijk te veronderstellen, dat Oud-Beijer
iand, dat tot nog toe ongeslagen is, plots haar
laatste ontmoetingen in nederlagen zal eindi
gen. W\j houden het dus maar op Oud-Beijer
iand.
In den nacht van Zaterdag op Zondag jl.
werd door de politie hier ter stede aan die van
Delft kennis gegeven, dat te Rotterdam uit
een café twee accordeons waren ontvreemd
en de vermoedelijke daders met een auto in
de richting Delft waren vertrokken.
Daarop posteerden zich twee agenten van
politie op den Nieuwen Rijksweg en hielden
na korten tijd een auto aan waarin zich Am-
sterdamsche muzikanten bevonden, terwijl de
gezochte accordeons in den wagen aanwezig
waren.
Het gezelschap en de ontvreemde instru
menten zijn. overgegeven aan de politie te
.Rotterdam.
Charlois aan den kop Belvedere
thans vrjjwel uitgeschakeld.
De eerste voetbal-Zondag In 1937 heeft een
niet onbelangrijke stagnatie gebracht, omdat
de overvloedige regen, die Zaterdagmiddag en
-avond is gevallen, verscheidene terreinen in
een dusdanige conditie had gebracht, "dat reeds
des avonds tot afkeuring van vele velden
moest worden overgegaan. Zoodat ten slotte
slechts een zeer klein deel van 't vastgestelde
programma kon worden afgewerkt-
Het toeval wil, dat Zondag in de eerste
klas A een drietal van die vereenigingen,
welke vergeleken bjj de andere clubs eenigen
achterstand hadden, hun ontmoeting zagen
doorgaan, waardoor iets van dezen achter
stand kon worden ingeloopen. Charlois, dat
ondanks het kleinste aantal veriiespunten de
tweede plaats bezette verkeerde eveneens in
deze positie, doch daar haar beide concurren
ten voor de eerste plaats Zondag niet speel
den, maar zij haar ontmoeting tegen G.V.R.
kon beëindigen, is zjj thans aan den kop van
de ranglijst gekomen en hoewel er op haar
weg naar het kampioenschap nog verschil
lende voetangels en klemmen zullen worden
gevonden, zal het den anderen (Maas en Wit
Rood Wit) ongetwijfeld moeite kosten, om de
Rotterdammers van deze plaats te verdringen.
Het zag er Zondag in de rust niet naar uit,
dat Charlois met beide winstpunten zou gaan
strijken, want ook al mocht tijdens de eerste
helft in het veld een meerderheid van Char
lois worden geconstateerd, het doel was nog
steeds niet gevonden en derhalve was bij de
rust de strijd nog volkomen open. Maar di
rect na de hervatting werd goed aangepakt en
eer er vijf minuten waren verstreken, was de
overwinning door een voorsprong van drie
doelpunten veilig gesteld. Het werd 40 en
ten slotte bracht een strafschop den eindstand
op 50. Midvoor Nieuwenhuis had in deze
periode wel een bijzonder productieve bui en
stelde alle vijf doelpunten op zijn naam. Char
lois heeft thans op de beide reeds genoemds
concurrenten een voorsprong van drie punten,
terwijl zij nog vijf wedstrijden, heeft te spelen.
De voorspelling is dus niet gewaagd, dat de
kampioensviag ditmaal op Charlois zal waaien,
te meer daar zij Maas en Wit Rood Wit reeds
tweemaal heeft ontmoet.
De andere ontmoeting, die in deze klasse
doorgang kon vinden, had noch voor de eerste,
noch voor de laatste plaats eenige beteekenis,
daar zoowel Radio als Bloemhof daarvoor
Aangiften van 2 Januari.
BEVALLEN; C. J. M. v. Heel—v. WijluiS «*u
P.'J. v. LeenenFeereboöm z. I. Klop—Hoog-;-j;
•werf z. <5. J. Huizer—Poot d. W. Lanser—
v. Oosterom z. C. Jansen—Ouwejan d. A.
D. v. Dijk—v. d. Waals d. H. A. v. d. Berge—
Bruynzsel d. J. FeklmanBorgman d. —y A,
lleshusiusUittenbogaard d. P- v. d. Velde
-Smits z. N. Philips—Huizsr d. C. Kozen-
daalWolffers z. D. v. Deventer—Rosdijk d.
B. A. Moerkerkende Voogt d. S. P. Vinke
v. Doren z. J. E. v. d. Dagv. d. Velde z.
A. J. Nijsen—PhUippa d. V. J. Jansen—v.
Opdorp d. A. M.'Keukens—v. Meurs d. I
v. Buuren-v. Kleef z. - G. D. de Jong-Sagius
d CA. Bijlowde Gier z. K- Hokkenv.
Dalen z. VV. v. Velften—de Roo d. IJ. M.
v Dijltde Visser 2 d. H. J. Sjerp—v. d.
Vijver z. E. P. Waidekker -Kerkdijk z. J.
Over.duin—Nolemaat z. - J. A. Bokhout— os z.
P H de Boer—v. d. Weijde d. J- Klijn—de
Lijster z. - H. C. v. Vliet Romeijn d. P. A.
Btjleveld—v. d. Wal d. - A. M. v. Aïtenborg—
Vermaat d. - H. M. Balk-v. Linn d. - E. Heij
-v. Cappellcn d. - G. M. A. v. Klnts—v. d.
Kolk z. 1. de Zwart—Oosterom z. G. v.
Wijk—v. d. Kullc d.
OVERLEDEN; U. W. F. Benz. wedr. v. A. C.
S. C. Aldenhoven 78 j- F. R. v. d. Llshout
man v VI Dnhlhaus 48 j. S. J. Oudenaarden
vrouw v. A. G. Meyer 62 j. H. Sechaud vrouw
v. L, Steehouwer 84 j. J- F- d° J°nS z- -?5
J. H. M. Killen vrouw v. G. J. H. Kamerbeek
53 1 G. den Haan wede ,v. G. v. d. Edel
80 j - J. v. Be lit urn man v. C. C. Huysmans
B7 1 M. A. J. W. Weber vrouw v. H. Gubbela
59 j.' H. P. Hoek z. 8 J. P.' H. Bqthof ongeh.
man 21 j. M. C. Jannen vrouw v. F. G. Vor.k
80 j C. H. Hales man v. A. G. Stroober-60 J.
W. M. Doornbos-ongèb. Vrouw 54 j. C. v.
Kampen wede- v. T. A. v. DormcJen 73 j. P-
A. de Broejcert vrouw v. Kden 'laan 53 j.
B. Diamant, wedr. v. T. tó. S'.obe 64 j. T. Sas
sen wedr. v. C. P, A. Korporaal 84 j, C T.
Ziegeklorff vrouw v. J. A. SohOi: venburg 69 j.
J. Antpnissen man v. P Kootte 55 J. M.
Bieman vrouw v. P. v. d. Horst 64 j. C. den
Engelsen wedr. v. T. Koolwijk. - Voorte als
levenloos aangegevenLeentvaar—emmers
Aangiften van i Januari 1937.
BEVALLEN: A. P. Pulmers geb. Arnold z.
E. W. Blok geb v. Bodegraven d. C.
v. Beveren geb. Kristeiijn s. P. Kurk geb.
Bezemer z. J. Uhler.hop geb. Boshuizen z.
H. MuOs geb. Breur n. A. H. de Kloe
geb. Zuidema z. C. F. v. Staveren geb. 't
Hof d. G. Buys geb. v. Wyk z. A. Hagen-
dijk geb. v. d. Sman d. C. E. Snoeij geb.
v. d. Hoeven d. G. Niezen geb. Haringa z.
G. de Bruin geb. Vi3ser z. T. v. d. Lee
geb. Lagerwaard d. H. S. Serry geb. Ladnge
d. U. de Boer geb. v. Riessen d. A. M.
Morel geb. Kruishaar z. - A. H. de Zwager
geb. Willemse d. D. J. Verschoof geb. Koppe-
nol d. G. Schellen geb. Brand z. M. J-
Verloop geb. v. Dijk <1. - M. Sulman geb. ter
Meulen z. H. Burk geb. Spek d. A. M. v.
Kruijssen geb. v. Deur "n d., B. Drektraan
geb. v. Elk z, S. Koggeveen geb. v. Leer
z. M. P. Gussonhoven geb. Valk z. H. P.
Bloem geb. v. Bruggen d. P. M. Standaart
geb. Smits d A. M. de Groot geb. Emons
z. J. A. O. Lieveret geb. Voortman z.
H. H. La.german geb. de Wit z. A. M. G.
Zandboer geb. Vrij berge z. J. C. v. Wagensveld
geb. Poerstampcr d. A. L. Aanen geb. KooiJ
z. A. K. Ka.piteijn geb. Ales z. j. v. Lange-
veld geb. Kiappe d. C. J. S. v. d. Zalm geb.
Herman z. J Lagendijk geb. Kussendrager
z. T. Teouwisne geb. Stadhouder z. A. v.
Seeters geb. Dongelmans d. C. Bestebreurtje
geb. Vos d. H. Gercama geb. Reltama z. A.
H. Platje geb. Briede z. J. Wannet geb.
VerweiJ d. W. H. Saakes geb. Limburg d.
VV. H. Elderhorst geb. Gielis z. H. In 't Hout
geb. de Jager z. D. A. Verburg geb. Boa d.
C. M. de Bruijn geb. Springvloed z. A.
Slotboom geb. Schoon z. P. v. Gelder geb.
v. d. Hart z. M. v. Dijk geb. Nijssen z.
PJ. v. Boven geb. Peeren d. R. R. v. d. Somme
geb. v. Santen d. M. Freling geb. Bruin d.
OVERLEDEN: P. K. Janssen d. 10 m. A.
Kranendonk m. van J. M. Mekker 58 j. M.
Timmers d. 2 m. L. Gelltopf d- 10 m. L.
Cahn wedr. v. R. Andre 74 j. J- A- G. v, d.
Dgol wedr. van M. VV. Dubbeling 79 j. Q. c.
Henkens wedr. v. C. Kording 82 j. Versteeg
m. van E. Pelle 71 J. K Minnee vr. van P.
Brinkman 78 j. H. Alders vr. van A.. J. den
Hond 47 j. H. J. Sennis m. van J. C. Detissen
H j- J. v. Zon m. van P. de Ridder 76 j.
j: v. d. Brink m. van H. C. de Graaf 40 J.
H. v. Zanten gesch. m. v. A. J. Roukema 65
j. H. v. d. Gaag ongeh. vr. 36 j. M. Kamper
z. 9 m. P E. A. Barneveld v. Loon wede.
v. J. L. Theunlssen 78 j. R. Hfjmans wedr.
v. J. F. Bol 79 j. C. F. Kouwijzer z. 1 j.
N. Bakker vr. van J. de Wit 57 j. J. Zoete
lief wedr. v, C. J.. Berger 81 j- T. Bruine»
.wede; v.-If. Rijkers 79 J. D. Koster m. van. J.
F.' v. Gerenstyn 69 j. W. v. d. Hulst wedr.
van E. Soufreu 76 j.
