HET VERGAAN VAN FRANCO'S
GROOTSTEN KRUISER.
WAT KUNNEN WIJ E R VAN GELOOVEN?
buitenlandsche
KRONIEK.
Sproeten komen vroeg ia
het voorjaar, koop tijdig een pot
Sprutol. Bij alle Drogisten,
Londen zonder bus-
verkeer.
ENGELAND EN BILBAO'S
ONTRUIMING.
H. VADER HEDEN NAAR
GASTEL GANDOLFO.
ZATERDAG 1 MEI 1937
Na de Japansclie verkiezingen.
ITALIAANSCHE GEWONDEN.
Terug naar het vaderland.
Zijne Heiligheid den geheelen zomer
op Zijn buitenverblijf.
PATER ANSELMUS VRIENS.
Is afgetreden en krijgt een Duitsehen
opvolger.
CUBA DOOR EEN CYCLOON
GETEISTERD.
Caballero belooft vrijheid
van godsdienst.
Aantal stakers wordt op 25.000
geschat.
Personeel legt het werk neer.
OOK STAKING IN DE STEENKOOL"
INDUSTRIE
Stakingsaanzegging tegen 22 Mei.
VULKANISCHE UITBARSTING IN
ECUADOR.
STAKING TE HOLLYWOOD.
MIJNWERKSSTAKING IN
NOORWEGEN
NJEUWE KOMEET ONTDEKT.
Eenstemmig luiden de berichten uit
Tokio dat de gisteren in Japan gehouden
parlementaire verkiezingen uitermate kalm
zijn verloopen. De belangstelling was niet
bijzonder levendig en het aantal thuisblij
vers grooter dan bij de vorige negentien
algemeene verkiezingen. Als een karakte
ristiek feit vermeldt het politierapport dat
er slechts weinig demonstraties hebben
voorgedaan ..welke ten doel hadden het volk
van het leger te vervreemden
De definitieve uitslagen zijn op dit oogen-
blik nog niet bekend, ze worden in den
loop van den dag verwacht; maar toch
wordt uit de partieele uitslagen reeds een
voorspelling opgemaakt. Het meest ver
rassende daarbij is, dat volgens een U. P -
bericht uit Tokio bijna alle leden van de
sociale volkspartij, welke een sterk socia-
listischen inslag heeft, verslagen zouden
zijn. Daarentegen zou de industrieele, libe
raal-getinte Minseito-partij 52, de meer eon-
servatief-agrarische Seiyoekai-partij 37 ze
tels gewonnen hebben, zoodat ze samen, als
oppositie tegen de regeering-Hayaski, tach
tig procent van het parlement zouden uit
maken. De leider der oppositie lid der on
afhankelijke partij, Yoekio Ozaki, is ec er
niet herkozen.
Het is naturlijk mogelijk, dat, straks als
alle stemmen getel zijn kleine wijzigingen
in de onderlinge verhoudingen zich zuilen
voordoen. Maar het algemeene beeld zal
ongeveer hetzelfde blijven, en de groote
conclusie, welke daaruit getrokken kan
worden, is dat de regeering een volkomen
nederlaag heeft geleden. Zji heeft verkie
zingen uitgelokt, wijl het parlement haar
niet wilde volgen; de volkstemming heeft
het oude parlement, waarschijnlijk nog
versterkt in zijn oppositie, herkozen. Het
beroep op het volk is vergeefs geweest; het
volk heeft zich tegen de regeering uitge
sproken. Nu is het ongetwijfeld waar, dat
het kabinet-Hoyashi niet op de partijen,
maar op de bajonetten steunt, en dat het
ook geen beroep op een der partijen heeft
gedaan, noch een dezer als haar vertegen
woordigster heeft aangewezen, zoodat zij
de fictie kan handhaven, dat de overwin
ning van de partijen voor haar nog geen
nederlaag beteekent. Maar het is de vraag,
of deze fictie in het politieke leven van
het land durzaam kan doorgezet worden.
Een tijd lang is dit mogelijk zeer zeker,
maar ficties, hoe bruikbaar en unttig zij in
bepaaude gevallen kunnen zijn men
denke slechts- aan de niet-inmengingskwes-
tie voor Spanje hebben toch een in tijd
beperkten levensduur. Dan vervallen zij
onherreoepelijk en treedt de werkelijkheid
weer in volle kracht op.
De correspondent van de „Times" te Tokio
ziet drie mogelijkheden voor de nabij toe
komst.
Op de eerste plaats kan generaal Hayashi.
de minister-president, aftreden. Ware Japan
een Westersche democratie, dan zou deze
gevolgtrekking automatisch doorwerken.
Maar Japan is nu eenmaal Japan; er heer-
sclien geheel andere opvattingen en gebrui
ken dan in Weet-Europa. In elk geval ech
ter heeft Hayashi. eerst door tegen den uit-
drukkelijken wil der partijen het parlement
■te ontbinden, en nu door bij de verkiezin
gen ook geen enkel moreel succes te be
halen, een groot deel van zijn prestige ver
loren. En dat is ginds in het Verre Oosten,
een heel erg ding. Wie zijn gezicht verliest",
zooals de typische uitdrukking luidt, ver
liest alles.
En tweede mogelijkheid is, dat de partijen
den strijd, welke nu aan de stembus ge
voerd is tot in het parlement doorzetten.
Dat zij derhalve de regeering-Hayashi den
oorlog verklaren, en een votum van wan
trouwen tegen haar aannemen. Dan staat
het kabinet voor een drievoudige beslis
sing: zij kan heengaan; zjj kan het parle
ment weer ontbinden en nogmaals verkie
zingen uitschrijven; zij kan ook volkomen
dictatoriaal 'gaan regeeren. Wat overigens
niet zoo heel veel verschil zou uitmaken
met de methoden, welke tot dusverre ge
volgd zijn.
Het waarschijnlijkste is intusschen dat
een aerde weg gekozen worden: due van
het afwachten. Er zou een soort wapenstil
stand tusschen regeering en partijen geslo
ten worden, zoadat de speciale zitting van
den rijksdag rustig en ongestoord verloopen
kan; de groote strijd zou dan pas geopend
worden als de gewone ziting in Februari a.s.
weer bijeenkomt. Men heeft dan, aan beide
zijden, tijd tot beraad. En—intusschen kan
ook de internationale toestand zóó onge-
helderd zijn dat een politiek conflict in het
binnenland kan losbarsten; of zóó verduis
terd, dat de politieke weg van zelf ge
wezen is.
Dat is niet alleen de politiek van „het
kan mooi weer zijn, en het kan regenen'
Er ligt dieper beteekenis onder deze me
thode. Want evengoed als de regeering zich
zeer zwak voelt en den openlijken strijd
liefst ontwijkt, zoo kennen ook de part,jen
haar zwakte. Zjj staan tegenover een mili
tair element, hetwelk op dit oogenblik iet-
trati drieat optreedt, doch dat zijn
geven en Hnt"8011 uniet makkelijk zal prijs-
op het °ogenblik der beslis
sing zeker tot een staatsgreep in staat, ook
al is het getvaar verre van denkbeeldig,
dat daarop een bloedige resolutie zal vol
gen. Maar het ontbreekt de partijen aan
krachtige, doortastende leiders en aan wer-
keljjken steun in het volk; vandaar ook
dat zij niet het noodige zelfvertrouwen
hebben, om een strijd te wagen, welke op
leven en dood gaat. Wellicht zal in de ko
mende maanden de nieuwe minister van
buitenlandsche zaken Sato de figuur wor
den, rond welke de parlementaire krachten
zich kunnen concentreeren, maar daaraan
zijn we momenteel nog toe toe. Eén feit
kan deze evolutie bespoedigen: dat zich
geen nieuwe regeeringspartij gevormd
heeft. Dat wijst op een groote zwakte aan
de zijde van Hayashi. welke de partijen
zeker tot haar voordeel kunnen uitbuiten.
ROME, 30 April. (UN. PRESS). Op aan
beveling van Mussolini heeft het centraal
corporatief comité met algemeene stemmen
goedkeuring gehecht aan een salarisverhoo-
ging voor alle categorieën arbeiders over het
geheelc land, varieerend van tien tot twaalf
procent, Ingaande op 5 September a.s.
Het comité heeft tevens maatregelen ge
troffen ter bestrijding van de stijgende
'cv6iuiduurt6(
17
Tijdens de lezing, die Z. H. Exc, mgr. dr. J. O. Smit IFoensdagavond in een
der zalen van de Kath. Perstentoonstelling te Rome over de Katholieke Pers
in Nederland gehouden heeft.
Britsche vloot zal Baskischen schepen
bescherming bieden.
Londen, 30 April.' (R. o.) van
de Britsche admiraliteit is be
vestiging ontvangen, dat de Spaansche
nationalistische kruiser „Espana"
door een bom der roode regeerings-
vliegtuigen getroffen en gezonken is.
Men onthoudt zich in officieele krin
gen te Londen op het oogenblik nog
van commentaar omtrent de aanleiding
tot het zeegevecht, dat zich rond het
z.g. Britsche stoomschip „Brora" zou
hebben afgespeeld, toen dit door den
torpedojager „Velasco" werd aange
vallen, noodseinen uitzond en hulp
kreeg van Valencia's luchtmacht, die
met een voltreffer het ter plaatse
opereerende grootste oorlogsschip der
rechtschen, den kruiser „Espana", tot
zinken bracht.
Men wijst er alleen op, dat het eenige stoom
schip van dién naam, dat „Lloyds" opgeeft,
zich op het oogenblik tusschen Belfast en
Glasgow, du3 ver van de oorlogswateren, moet
bevinden.
De Britsche regeering zal derhalve de offi
cieele rapporten afwachten en, indien werke
lijk blijkt, dat een Britsch vaartuig buiten de
driemijIsgrens werd aangevallen, bij de natio
nalistische autoriteiten protest doen hooren.
Vond de aanval plaats binnen de driemjjls-
grens, dan zullen genoemde autoriteiten toch
aansprakelijk worden gesteld voor eventueele
schade, het schip toegebracht.
Intusschen meldt een Havas-telegram uit
Valencia, dat het Engelsch schip „Brora" be
houden in de haven van Santander is aange
komen.
BILBAO, 30 April (UN. PRESS.) Het be
richt van den ondergang van het grootste
schip van Franco's zeestrijdkrachten heeft in
Baskenland geweldigen indruk gemaakt. Zelfs
In militaire kringen staat men verbaasd, dat
'n vliegtuig met één bom een dergeljjk slag
schip tot zinken brengen kon.
Volgens mededeeling uit Santander zou de
bom regelrecht in den schoorsteen van den
kruiser zjjn neergeploft en in het ketelruim
zijn geëxplodeerd. De „Espana" moet drie
honderd meter onder den zeespiegel liggen.
I er plaatse waar het schip tenonderging, dry
ven reddingsboeien. Men heeft verder nog de
pet van den commandant opgevischt en een
aantal documenten, benevens wat Engelsche,
Duitsche en Italiaansche kranten.
Over den naam van het koopvaardijschip,
dat aanleiding werd tot dit voor de nationa
listen zoo noodlottig verloopen zeegevecht,
tast men nog ln onzekerheid.
Spraken aanvankelijk alle berichten van een
Britsch schip, dat „Brora" heeten zou, andere
telegrammen noemden daarna het Britsche
s.s. „Wrotham" en weer andere de „Knitsley"
als het vaartuig, dat door de nationalistische
vloot zou zyn achtervolgd.
In een officieele mededeeling uit Santander
wordt beweerd, dat de „Espana" 29 granaten
°P het Engelsch handelsschip had afgevuurd,
de Britsche kapitein weigerde desondanks te
stoppen en het schip zond onophoudelijk draad-
looze signalen uit om hulp van de Engelsche
oorlogsschepen.
De kustbatterjjen van Santander, welke stad
zich nog ln handen der rooden bevindt, grepen
toen in den strijd in en vuurden op de „Espa
na". Tezelfdertijd zond het roode commando
drie bombardementsvliegtuigen de lucht in.
De „Espana" bracht onmiddellijk zijn lucht
afweergeschut in actie, doch de roode bom-
bardeerders cirkelden zóó hoog „boven het
slagschip) dat zij volkomen buiten hét'bereik
zijner kanonnen waren. Een poging van de
„Espana" om den koers te wijzigen en te ont
snappen, mislukte. Van een hoogte van 3000
meter trof plotseling een bom het schip. Even
later verdween het op vier mijl afstand van
Kaap Mayor in de diepte.
Zooals gezegd, was het 't voornaamste schip
van Franco's vloot. Het werd gebouwd in 1913
en werd toen „Alfonso Trecc" gedoopt. Het
had een snelheid van 20 knoopen en was ge
wapend met 8 kanonnen van 30.5 c.M. en
een aantal stukken van middelmatig kaliber.
De bemanning bestond uit 854 koppen. Het
schip had de laatste maanden tot taak, de
scheepvaart ln de Cantabrische zee te beletten.
BILBAO, 30 April (HAVAS) Het slagschip
„Espana", dat heden door de luchtmacht der
volksfronters voor Santander tot zinken is ge
bracht, had een waterverplaatsing van 14.224
ton. Het schip is gebouwd in 1913 en werd toen
„Alfonso Trece" gedoopt, na het uitroepen
van de republiek in 1931 werd het omgedoopt
in „Espana".
Het was een zusterschip van de „Jaime Pri-
mero" en had een vermogen van 20.000 P.K.,
de snelheid bedroeg twintig knoopen.
De bewapening bestond uit acht kanonnen
van 30.5 c.m. en lichtere artillerie. De beman
ning bestond uit 854 koppen. Het schip was
kortgeleden verbouwd en kon daarna water
vliegtuigen met opvouwbare vleugels mee
voeren.
Reuter meldt nader, dat de bemanning van
de „Espana" in paniek over boord sprong,
zonder eraan te denken de booten uit te zet
ten. Tusschen het begin van den aanval en
het oogenblik dat het schip in de golven ver
dween, verliepen twee en een half uur.
GIBRALTAR, 30 April (HAVAS) Het Ita
liaansche stoomschip „Franca Fassio" heeft,
op weg naar Genua, Gibraltar aangedaan. Het
schip komt uit Sevilla en heeft 145 gewonden
aan boord, meerendeels Italianen, die hebben
deelgenomen aan de jongste gevechten en ln
Sevilla, waar de hospitalen vol zyn. niet vol
doende verzorgd konden worden.
Men seint ons uit Rome d.d. gisteren:
Bevestigd wordt, dat de H. Vader morgen
namiddag het Vaticaan zal verlaten, om Zich
naar Zijn buitenverblijf Castel Gandolfo te
begeven, waar Zijne Heiligheid den geheelen
zomer zal doorbrengen.
Evenals tot nog toe het geval was, zal Z.H.
de Paus ook daar op normale wijze openbare
en particuliere audiënties bljjven verleenen.
De audiënties, welke de H. Vader in den
loop van den Zaterdagmorgen zal verleenen,
zyn vervroegd, om Zyne Heiligheid in de ge
legenheid te stellen eenigen tjjd rust te ne
men, voordat Hij in den laten namiddag den
tocht naar Zjjn 'zomerresidentie aanvaardt.
Hedenmiddag heeft de H. Vader den gou
verneur van Rome, vorst Pietro Colonna, met
zjjn gemalin en de voornaamste leden van het
stadsbestuur in officieele audiëntie ontvangen.
Het onderhoud, dat twintig minuten duurde,
werd op zeer hartelijke wijze gevoerd.
Z.H. de Paus schonk aan de vorstin een
waardevollen Rozenkrans en den gouverneur
Zijn portret met handteekening in kostbare
lyst.
Na afloop van de audiëntie bij den H. Vader
bracht het vorstenpaar met gevolg een be
zoek aan den pauseljjken staatssecretaris, Z.H.
Em. kardinaal Pacelli, die morgen dit bezoek
op het Capitool beantwoorden zal.
Naar het Ned. Perskantoor te Berlijn
schrijft, is de bekende pater Anselmus Vriens
O.C.S.O., zielzorger der Katholieke Neder
landers en Vlamingen te Berlijn, afgetreden
als hoofdredacteur van het beruchte Neder-
landsch Katholiek Correspondentiebureau
alhier. Pater Vriens trekt zich geheel uit de
journalistiek terug en zal zich in den ver
volge uitsluitend aan de zielzorg wijden.
Als nieuw hoofdredacteur van dit Katholieke
persbureau, treedt op de Z.Eerw. heer Walter
Leonards, pastoor te Prenzlau (St. Magdale-
na'„bÜ Berlijn. Pastoor Leonards is, in tegen
stelling tot pater Vriens, een Duitscher. Hjj
neeft zijn opleiding echter in Nederland ge-
fnr,tn 6IV, was ook eeni£e Jaren aldaar in
Gedurende den oorlog was hij aal
moezenier in het Duitsche leger, later ziel
zorger in het Vlaamsche gevangenkamp te
Altengrabow bjj Maagdenburg.
Naar het N.P. meldt, staat pastoor Leo
nards op het standpunt, dat een verzoening
tusschen Kerk en Staat in het belang van de
Kerk en van Duitschland is, en dat de Duit
sche Katholieken tegen het Derde Rijk niet
moeten te hoop loopen maar blijmoedig in den
opbouw van 't Nieuwe Duitschland een werk
zaam aandeel moeten nemen. Pastoor Leo
nards heeft als kanselredenaar ongewone ga
ven: het kerkbezoek te Prenzlau blijkt, in
verhouding tot het aantal zielen, grooter te
zijn dan in eenige andere parochie van het
Berlijnsche bisdom.
SANTA CLARA, 1 Mei. (R.O.). Gisteren
is de omgeving van Santa Clara op Cuba door
een cycloon geteisterd, Verscheidene huizen
werden vernield. Een persoon is om het leven
gekomen; verscheldenen werden gekwetst,
Een der jongste berichten in de pers luidt
dat de hertogin van Atholl, die een bezoek
heeft gebracht aan Spanje, te Londen heeft
verklaard, dat de vicaris-generaal van Madrid
op goeden voet staat met de socialistische en
communistische comité's. Hij hoopt, dat de
katholieke kerken over een maand geopend
kunnen worden. In afwachting hiervan wordt
de H. Mis gelezen in de huizen van particu
lieren.
De hertogin voegde hieraan toe, dat Largo
Caballero haar verzekerd heeft, dat de re
geering de algeheele vrijheid van
godsdienst zal herstellen.
Toen wij onlangs een paar artikelen schre
ven over „den strijd om de Spaansche de
mocratie" hebben wij daarin het getuigenis
aangehaald van de bekende Fransche reizi
gers-reporters Jérome en Jean Tharaud, dat
momenteel Spanje niet in opstand was tegen
een regeering, die de economische en sociale
toestanden wilde veranderen, maar meer te
gen een staat, die er naar streeft van een
oude katholieke natie een volk zonder God te
maken.
En Miguel Unamuno was in zijn laatste
levensdagen al geen andere opinie toegedaan
de regeering van Madrid kon geen weerstand
bieden aan het marxistisch drijven der com
munistische elementen. Trouwens 't was ons
in Europa reeds lang aangezegd, dat Spanje
het eerstvolgend land zou worden, dat de sov
jet heilsleer zou moeten toevallen.
Laten wij veronderstellen, dat straks door
een vergelijk of door bemiddeling een einde
wordt gemaakt aan den afschuwelijken bur
geroorlog, die thans nog in steeds feller mate
zijn gang maakt, wat zou een man als Largo
Caballero dan voor waarborgen kunnen ge
ven voor een algeheel herstel van vrijheid van
godsdienst
De strijd tegen God en godsdienst, die op
't oogenblik in Spanje woedt, vertoont in zijn
Ontwikkeling en verloop opvallend ongeveer
dezelfde fasen en symptomen als die in Rus
land, zoodat men voorzichtig dient te zyn mat
de bewering van de hertogin van Atholl, als
zou Largo Caballero geneigd zijn de verzoe
nende hand te reiken aan de Spaansche ka
tholieken.
Juist in de jongst verschenen serie „Préser-
ces" schrijft Alexandre Marc, die geprezen
wordt als een onbevangen en objectieve his
toricus een zeer interessante studie over deze
verzoenende hand, de z.g. „main tendue", de
nieuwste communistische politiek, die ons de
ware natuur van het communisme niet mag
doen vergeten.
De verhoudingen tusschen het regiem en
de kerk zegt deze Alexandre Marc
meer bijzonder de orthodoxe kerk in Rusland
hebben sinds 1917 vele en verschillende wisse
lingen gekend. Laten deze zich terugbrengen
tot bepaalde afgebakende perioden 7 Zeker
niet. Maar men kan eenigszins drie fasen
onderkennen, die wel correspondeeren op die
van de algemeene evolutie van het regiem
Van 1917 tot 1920-21, van 1920-21 tot 1928-2!)
en eindelijk van 1928-29 tot aan onze dagen.
Maar de grenzen blijven toch eenigszins vaag
en laten zich niet precies omschrijven.
Onder den tsaar behoorde de overgroote
meerderheid der Russen tot de orthodoxie, die
jammerlykerwys niet alleen den vorm droeg
van een staatsgodsdienst, maar in zekeren
zin ook een godsdienst was van den staat
Dat wii zeggen, dat de godsdienst onderga
schikt was aan den staat.
Toen het oude tsarenregiem in 1917 werd
omvergestooten, verdween ook meteen de pro
curator van de H. Synode, de rechterarm der
autocratie op geestelijk gebied. Toen verga
derde voor 't eerst de orthodoxe kerk sinds
1667 in een concilie.
De aartsbisschop-metropoliet van Moskou,
Tykhon, werd daar gekozen tot patriarch, een
waardigheid, die sinds Peter den Groote af
geschaft was. Tykhon kwam al dadelijk in
botsing met de nieuwe macht die Kerenski
vervangen had. De bolschewieken begonnen
met de kerkelijke goederen te onteigenen, het
budget van eeredienst af te schaffen en
allerlei dwingende maatregelen te treffen.
Pogingen tot het bezetten van kerken stuit
ten aanvankelijk op het hevig verzet der ge
loovigen.
In Januari 1918, sprak daarop de patriarch
een excommunicatie uit tegen de bolschewis-
tische regeering en verbood den geloovigen
alle verkeer met haar vertegenwoordigers.
De regeering antwoordde met een besluit tot
scheiding van Kerk en Staat. De vrijheid van
geweten werd nog verzekerd, maar het onder
richt in den godsdienst werd in alle openbare
zoowel^ als bijzondere, instellingen verboden.
De patriarch antwoordde met een amen
dement, dat de geloovigen opriep zich tegen
deze noodlottige politiek der regeering te
verzetten. De regeering van haar kant begon
nu de kerken te sluiten en liet na zich te
bekommeren om de excessen der locale sov
jets en zelfs om die van onverantwoordelijke
benden, die precies als nu in Spanje de ker
ken en kloosters plunderden, priesters, reli-
gieusen en geloovigen vermoordden.
Een verzet als van Tykhon is nu onder
Stalin zoo goed als onmogelijk geworden.
Maar toen in die dagen dorst de nieuwe regee
ring nog niet openlijk te vuur en te zwaard
Een delegatie uit Nepal, welke in verband
met het Engelsche kroningsfeest, te Lon
den vertoeft, heeft aan koning George VI
de hoogste onderscheiding van Nepal
overhandigd. Het vertrek van de delegatie
naar Buckingham Palace.
tegen de kerk en de groote massa op te tre
den en liet ze 't voorkomen dat ze wel voor
concessies te vinden was. De patriarch zag
daar een teeken van verzoening in en gaf een
nieuw mandement uit om de kerk en den ge
loovigen te ontraden eenige gemeenschap te
zoeken met een contra-revolutionnaire poli
tiek. Hij verzocht nadrukkelijk den geloovigen
te gehoorzamen aan de gestelde overheid en
haar alleen te bestrijden, in zoover deze zich
zou vergrijpen aan geloof, moraal en zeden
't Scheen een oogenblik alsof men weder
zijds tot een accoord zou komen, naar een
modus vivendi zou gaan zoeken. Toch was
alles maar schijn.
De periode, die met 1921 aanvangt, mag.
hoe paradoxaal 't ook mag klinken, gekarak
teriseerd worden tegelijk door een verzach
ting van de terreur en een verscherping van
den anti-godsdienstigen strjjd. Er wordt min
der gefusilleerd, maar men tracht de kerk
tegelijk geestelijk en materieel te ondermij
nen. Tykhon doet een nieuw gebaar van ver
zoening, door alle verbinding te verbreken
met de Russische bisschoppen, die naar het
buitenland zijn uitgeweken. Maar onder voor
wendsel van den dreigenden hongersnood te
bestrijden, besluit de regeering tot confisca
tie van alle kerkelijke schatten in goud, zil
ver en edelgesteenten. Een demagogische
maatregel, waaraan de patriarch nog wil
tegemoetkomen door alle dingen vrij te ge
ven, die geen historische noch strikt gewijde
waarde hebben. De sovjets willen dit onder
scheid niet aanvaarden.
Als de kerk zich toen één had getoond, mo
gelijk dat zjj :ich Jrad kunnen verzetten.
Maar profiteerend van het verzet tegen de
beslissingen van den patriarch, spande de
regeering processen aan tegen geestelijken
en leeken, die zich tegen de confiscatie ver
zetten, waarin bisschop en priester tegen
elkaar getuigen. Het proces eindigt met tal
van doodvonnissen; ook patriarch Tykhon
wordt gearresteerd. Hij wordt gedwongen
zyn geestelijke macht over te dragen aan den
metropoliet Agathangus, waardoor opnieuw
een verdeeldheid ontstaat, Welke door de
regeering met welbehagen wordt aangemoe
digd.
Met Kerstmis 1922 en Paschen 1923 begin
nen de communistische jeugdbewegingen haar
openbare bespottingen van den godsdienst
zender eenig onderscheid. De opvolgers van
Tykhon trachtten op hun beurt nog naar
een kans van verzoening, maar de regeering
wenscht den strijd door te zetten. Bisschop
pen, priesters en geloovigen worden gearres
teerd en bjj duizenden naar Siberië en het
eiland Solovki verbannen.
Maar op een gegeven oogenblik geeft
Loenatcharski, één ven de meest beschaaf
de medewerkers van Lenin, het wachtwoord
uit „geen martelaars meer" De metropoliet
Sergius krjjgt verlof om een patilarchale
synode samen te stellen; hjj verklaarde na
mens deze, dat de kerk solidair is met de
regeering in de verdediging van het vader
land. tegen alle contra-revolutionnaire bewe
gingen en aptie. Zoo schijnt in 1927 eon
nieuwe wapenstilstand gesloten tusschen den
staat en de voornaamste orthodoxe kerk.
Heeft de politiek van de verzoenende hand.
wel te verstaan toegestoken door de Chris-
tenen, haar doel bereikt?
Maar dan komt begin 1928 Stalin en be
gint. na Troïzki en alle andere opposities
te hebben overwonnen, de onteigening en col
lectivisaties voor de boeren. De geestelijkheid
wordt verantwoordelijk gesteld voor het ver
zet der boeren. Dan wordt het besluit geno
men om een einde te maken aan allen gods
dienst. Ter gelegenheid van den tienden jaar
dag der October-revolutle wordt de strijd der
godloozen met nieuwe kracht Ingezet. Deze
strijd wordt mede inzet van het vijfjarenplan-
vijf jaren om het socialisme te verwezenlij
ken, vijf jaren ook om den godsdienst te
liquideeren. In 1933, verklaart Moskou, mag
er in heel Rusland geen kerk meer bestaan
't Is tegen den godsdienst als zoodanig, 't
is tegen God zelf, dat Stalin in 1928 den
strijd begint zonder genade.
Nadat de patriarch Sergius had afgekon
digd: „wij werkers voor de kerk, wy werken
eendrachtig met ons volk en onze regeering
en wjj stellen ons voor niet door woorden,
maar door daden te bewijzen dat wjj ware
burgers willen zjjn van de sovjet-unie", had
den ook alle andere vertegenwoordigers van
kerken en godsdiensten, de katholieken, pro
testanten, joden, muselmannen een soort
gelijke verklaring van onderworpenheid af
gelegd.
Het baatte niet De verzoenende hand werd
afgewezen. Een nieuwe strijd begint van 1923
af tot 1936. Het beginsel, de wortel zelf van
alle geloof en godsdienst de aanhanke
ijjkheid aan God moet worden uit
geroeid.
„Godsdienst is opium voor het volk", heeft
Karl Marx al verklaard en Lenin heeft daar
aan toegevoegd, dat dit woord de hoeksteen
is van heel het Marxistisch begrip inzake
godsdienst. Het leven van kerk en godsdienst
moet onmogelijk worden gemaakt. De ver
volgingen mogen al minder bloedig worden
zij zjjn niet minder doeltreffend. De geeste
lijkheid is beroofd van alle burgerljjke rechten
zij wordt verpletterd onder de zwaarste be
lastingen; een zieke priester mag zelfs niet
in een hospitaal verpleegd worden. De nieuwe
constitutie van Stalin geeft zoogenaamd vrij
heid van geweten aan alle Russen, maar ver
biedt alle propaganda, alle godsdienstige acti
viteit. 't Gaat er om de kerk om te scheppen
in een soort van leprozenhuis, dat van alle
contact met de buitenwereld wordt afgeslo
ten. Vooral de komende jeugd moet buiten
allen invloed van kerk en godsdienst gehou
den worden.
De nieuwe constitutie van Stalin en diens
liberaal klinkende verklaringen daarop zjjn
niets meer dan tactische manoeuvres, zegt
Alexandre Marc, tactische manoeuvres om
de publieke opinie in slaap te sussen in groote
democratische landen als Amerika, Engeland,
Frankrijk, om aldaar de ontwikkeling te ver
gemakkelijken van een volksfront, of ook om
met hen diplomatieke verdragen af te sluiten
tegen fascistische landen.
Ook om een schijnbare, grootendeel3
illusionaire voldoening te wekken bjj de
oppositie ln Rusland zelf, om opstandige be
wegingen te bezweren of de vorming te voor
komen van een soort „heilig verbond" waar
voor men vreest in geval van oorlog.
Alles manoeuvre en tactiek.
Want de „Prawda" dorst nog openlijk te
schrijven „de popen en niet-papen mogen niet
vergeten, dat de nieuwe constitutie ons ner-
gens belet den strjjd tegen den godsdienst
steeds Intenser te maken".
Manoeuvre en tactiek!
Als dit zoo is in Rusland, hoe zullen wjj
dan, ondanks Largo Caballero's loyale ver
klaringen, anders vei wachten voor Spanje,
dat ons een tweede copie is geworden van
de zegeningen van sovjet-Rusland?
„A bon entendeur, salut!" besluit Alexandre
Marc, den goeden verstaander, heil!
P, HYACINTH HERMANS.
Reel. 2872 4 7
IONDEN, 1 Mei. (R.O.) Te midder-
J nacht is de staking in het auto
busbedrijf begonnen. In Londen staken
25.000 man, terwijl tegelijkertijd in
de provincie 125.000 personen het
werk neerlegden.
Tot nu toe hebben zich in Londen
geen incidenten voorgedaan na mid
dernacht vergaderden de stakers in
café's bij de garages.
Alles verloopt in de grootste orde. De
garages worden alle door de politie
bewaakt.
De bestuurders en conducteurs der auto
bussen in de graafschappen ten Zuidoosten,
Oosten en Noordoosten van Londen zjjn reeds
in staking Deze staking wordt evenwel niet
door de federatie van transportarbeiders er
kend.
De conferentie der arbeidersgedelegeerden
ging eerst hedenmiddag om vjjf uur uiteen,
nadat de volgende resolutie aangenomen
was: „Na ampele bestudeering van de rap
porten omtrent de onderhandelingen, welke
de laatste dagen zjjn gevoerd, heeft de gedele
geerde-conferentie de op 25 Maart j.l. genomen
beslissing, dat het personeel hedennacht om
twaalf uur het werk zal neerleggen, bekrach
tigd".
Na afloop van de conferentie heeft Bevin,
die namens het autobuspersoneel de bespre
kingen voert, nog een bezoek gebracht
het ministerie van arbeid. Na dit onderhoud,
dat drie kwartier duurde, weigerde hjj eenige
nadere verklaring af te leggen, doch bepaalde
zich ertoe eenvoudig te zeggen, dat het con
flict was uitgetiroken.
De minister van arbeid, Brown, zal zjjn mi
nisterie hedenavond niet verlaten, doch in
voortdurend contact blijven met de vertegen
woordigers der werknemers.
Het ministerie van arbeid heeft inmiddels
een communiqué uitgegeven, waarin ten aan
zien van het stakingsbesiuit der transportar
beidersfederatie gezegd wordt, dat de minister
van arbeid met het oog op het ongemak voor
het publiek, besloten heeft een commissie
van onderzoek in te stellen, bestaande uit drie
personen, die rapport zullen moeten uitbren
gen over de kwestie der arbeidsuren, arbeids
voorwaarden, enz;, van het autobuspersoneel.
Het verluidt, dat de minister van arbeid
aan Bevin gevraagd heeft of het mogelijk
zou zjjn de staking op te schorten, tot de com
missie van onderzoek de omstreden kwesties
zou hebben bestudeerd.
Bevin heeft hierop geantwoord, dat dit niet
mogelijk was.
LONDEN, 30 April. (R.O.) Het executieve
comité van gedelegeerden, die 120.000 man
autobuspersoneel in de provincie vertegen
woordigen, heeft op een bjjeenkomst te
Chelmsford in Essex besloten, het autobus
personeel te verzoeken het werk hedenacht
om twaalf uur neer te leggen uit sympathie
met de autobusstaking in tien graafschappen,
welke niet door de federatie van transport-
personeel wordt erkend.
LONDEN, 30 April. (HAVAS). De confe
rentie van mjjnwerkersgedelegeerden heeft
heden besloten, dat een stakingsaanzegging
aan de steenkoolmjjnondememingen behoort
te worden gezonden met het oog op een Vol
ledige arbeidsstaking in het geheele Vereenig-
de Koninkrjjk ,te beginnen op Zaterdag 22 Mei.
RIO BAMBA, 1 Mei. (R.O.) Vrijdagnacht
is de Sangay-vulkaan in oosteljjk Ecuador,
vjjftien mjjl ten Zuiden van Rio Bamba, in
werking getreden. Het geweld van de uit
barsting gelijkt op het donderen van verschei
dene batterijen artillerie.
HOLLYWOOD, 1 Mei. (R.O.). De leden van
drie vakvereemgingen in de filmstudio's van
Hollywood, zooals de grimeurs, sohilders e.d.
zijn m stalling gegaan, omdat zjj niet willen,
dat de directies niet-georganiseerde arbeiders
in dienst nemen.
Het is mogeljjk, dat deze staking het voor-
ap®! 13 van een staking van de achttien ver
schillende vakvereenigingen in dit bedrjjf.
Bij de huidige staking zjjn 2500 arbeiders
betrokken.
OSLO, 30 April (D.N.B.) De mjjnwerkers
hebben den termijn voor de aanvaarding van
een nieuw loonvooastel, die vandaag afloopt,
laten verstrjjken zonder op het voorstel in te
gaan.
Het Is derhalve te verwachten, dat Maan
dag ongeveer 3000 mjjnwerkers in staking
zullen gaan. Door de staking zullen de meeste
Noorsche mjjnen worden getroffen.
SYDNEY, 29 April (R. o.). Door een
Australischen amateur-astronoom, mr. Walter
Gale, is een nieuwe komeet ontdekt, welke
naar den ontdekker „Gale-komeet 1937" zal
worden genoemd.
Deze komeet is de vierde, welke mr. Gale
heeft ontdekt. De andere, welke eveneens zijn
naam dragen, werden voor het eerst door heat
waargenomen in 1894, 1912 en 1927,
