O
H
rui
DESINFECTIE-MAATREGELENl
BIJ ZIEKTE.
(P*
r,
m
II
r Pii
DONDERDAG 29 JULI 1937
DE SLACHTOFFERS.
Nationaliteit der passagiers.
Echtpaar Tondreau was op
huwelijksreis.
HET LEVEN GAAT DOOR
Stoffelijk ovrschot der slachtoffers
in. een routvkapel opgebaard.
RÜWII
V
lëaiBP
Telegram van Ht M. de Koningin.
Het vakje dat niet werd
ingevuld.
BETUIGINGEN VAN DEEL-
NEMING.
Hoe in de praktijk te handelen. De «roei, fer bacterieën, der eigenlijke ziek-
KINDJE VERDRONKEN.
SCHEVENINGEN HEEFT
NIET TE KLAGEN.
De badplaats profiteert
van de opleving.
GOEDE TURFPRIJZEN-
KIND DOOR AUTO GEGREPEN.
van de ramp kon de heer Behage nog niet
doen. De Nederlandsche deskundigen, waar
onder de heer Van der Hsyden, inspecteur
van den luchtvaartdienst, en den heer Van
Baumhauer van het rijkstoezicht op de
luchtwaardigheid, konden zich daarover nog
geen opinie vormen.
De Nederlandsche deskundigen hellen niet
over naar de theorie, die de Belgische tech
nici, zij het ook na een oppervlakkig onder
zoek, hebben verkondigd, dat blikseminslag
de oorzaak zou zijn. Zij schijnen den indruk
te hebben gekregen, dat de brand of ont
ploffing is ontstaan in de achterste benzine
tank in den linkervleugel.
Hopenlijk zal een onderzoek van de mo
toren, die heden worden vrijgegeven, daar
over opheldering brengen.
Het is nader gebleken, dat de eerste opgave
van de nationaliteit der om het leven ge
komen passagiers niet geheel juist was. Be
halve één Nederlandsche passagier, de heer
Nathans, bevond zich aan boord ook slechts
één Duitsche passagier, n.l. de heer Felix
Wetzlar, en niet vijf, maar drie Belgen, n.l.
het echtpaar Tondreau en de heer Blum.
De heeren Goldbloom, Canton en Bernard
F. Mun waren Amerikanen. De laatste
woonde te Longbeach in de Vereenigde Sta
ten.
De Spaansch-Amerikaansche passagier, de
heer Trillo, was manager van de R. K. O.
Radio Film Corporation, te Amsterdam voor
Nederland in oprichting, terwijl de passagier
Whitehouse van Britsche nationaliteit was.
De werktuigkundige Wapperon-
De werktuigkundige Wapperon, die ver
bonden was aan de technische werkplaatsen
der K. L. M. te Amsterdam en voor een
dienstaangelegenheid naar Pèrijs moest, is 31
jaar oud. Hij kwam 8 Januari 1934 in dienst
van de K. L. M. Hij woonde te Rijk in de
Haarlemmermeer, was gehuwd en vader van
één kind.
De heer N- Nathans-
He heer N. Nathans, tweede secretaris van
de internationale transportarbeidersfederatie,
die bij de ramp om het leven is gekomen, was
op reis naar Parijs, in zijn kwaliteit van lid
eener commissie, ingesteld door de S.D.A.P.
en het N.V.V., welke tot taak had het over
brengen van Spaansche kinderen naar Neder
land te bespreken. De drie andere Nederland
sche leden dezer commissie waren Dinsdag
avond per trein vooruit gereisd, doch de heer
Nathans, die lid van den Hilversumschen Ge
meenteraad is, had nog de avondvergadering
van Dinsdag van dezen raad willen bijwonen
en was deswege gistermorgen per vliegtuig
vertrokken.
De heer Nathans is op 7 December 1883 te
Arnhem geboren. In 1900 trad hij in dienst
der Nederlandsche Spoorwegen te Rotterdam.
Als jonge commies maakte hij in 1903 de
spoorwegstaking mee. Toen naar aanleiding
van deze staking aan het spoorwegpersoneel
verboden werd lid te zgn van de Nederland
sche Vereeniging van Spoor- en Tramwegper
soneel, werd de heer INathans geheim lij
dezer vereeniging, tevens secretaris van de
afdeeling Rotterdam. In die jaren was hrj cor
respondent van het toenmaals te Berlijn uit
gegeven periodiek van de internationale trans
portarbeidersfederatie. In 1910 werd hij door
de directie der Spoorwegen voor de keus ge
steld ontslag te nemen of voor zijn organisa
tie te bedanken. Hij koos het ontslag en werd
benoemd tot secretaris van de Nederlandsche
Vereeniging en redacteur van haar orgaan.
Deze functie heeft hij tot 1922 bekleed. In dat
jaar werd hij op het congres van de I. T. F.
te Weenen tot tweeden secretaris benoemd en
belast met de leiding van de afdeeling spoor
wegpersoneel. In 1930 werd hg officieel be
noemd tot plaatsvervanger van den eersten
secretaris, den heer Edo Fimmen.
De heer Nathans was tot heden bovendien
lid van het dagelijksch bestuur van de Neder
landsche Vereeniging van Spoor- en Tramweg
personeel.
P wel bijzonder tragische wijze
is het Belgisch echtpaar
Toudreau bij het vergaan van de
„Flamingo" aan zijn eind gekomen.
De man en de vrouw, die beiden
30 jaar oud waren, bevonden zich
op de huwelijksreis.
Ze hadden, naar onze Brusselsche corres
pondent meldt, de Rijnstreek bezocht en wa
ren einde vorige week uit Keulen via Am
sterdam naar Brussel komen vliegen. Tijdens
deze luchtreis hadden zij aan boord kennis
gemaakt met een passagier, die naar de Pa-
rijsche wereldtentoonstelling vloog. Zij spra-,
ken af dat zij elkaar daar zouden weervinden.
Na een paar dagen in België te zijn geble
ven is het echtpaar Tondreau met de „Flamin
go" naar Parijs vertrokken. Een tiental mi
nuten later lagen zij verminkt en verkoold
tusschen het wrak van de „Flamingo" neer
geveld.
Uit Hollywood (Califomië) wordt gemeld,
dat de omgekomen heer Benjamin Mun te
Lougbeath woont en president is van de
Humble Oil Company.
Nadat het parket de noodige constataties
had gedaan, werd toestemming gegeven tot
het bergen der lijken. Dit geschiedde door de
zorgen van het Roode Kruis van Hal. De stof
felijke overschotten werden in uit de hoofd
stad gekomen kisten gelegd, die werden over
gebracht naar het schoolgebouw van Lem-
beek, waar zij in een rouwkapel werden opge
baard. Door veldwachters en burgers werd
hierbij de doodenwacht gehouden.
Ook vanmorgen verdrong zich weer een
groote menigte nieuwsgierigen op de plaats
van de ramp.
Parkeerende auto's op
rijwielpaden... pratende N
voetgangers en fietsers
Op den rijweg... op die
manier móeten er im
mersongelukken gebeo
ren. Wat zoudt u hier
van denken: IEOER OP
ZIJN EIGEN WEG
De directie van de K.L.M. ontving in den
loop van den avond van den adjudant van
dienst van H.M. de Koningin, Jhr. De Jonge
van Ellemeet, een telegram van den vol
genden inhoud:
„Hare Majesteit de Koningin, diep begaan
met den rouw der nabestaanden van de
slachtoffers der Flamingo-ramp, draagt mij
op ook der K.L.M.-directie hoogst derzelver
gevoelens van deelneming over te brengen".
Voorts werden nog telegrgammen van
rouwbeklag ontvangen van verschillende
buitenlandsche luchtvaartmaatschappijen,
w.o. de Air France, de A. B. Aerotransport
uit Stockholm, de British Airways, de D.
D. L., uit Kopenhagen en de Cie Air France
transatlantique, zoomede van de Nationale
Luchtvaartschool, de Rotterdamsche Aero-
club en de Haagsche Jeugdluchtvaartclub.
Verder zijn telegrammen van deelneming
ontvangen van den Belgischen minister van
vervoerwezen, Marcel Henri Jaspar, van den
heer Daumerie, directeur van den Belgi
schen luchtvaartdienst, van den luchtvaart
attaché der Italiaansche ambassade te Brus
sel en van generaal en mevrouw Snijders.
Bij het hoofdkantoor der K.L.M. te 's-Gra-
venhage werd voorts een brief ontvangen
van den minister van waterstaat, ir. mr. dr.
J. A. M. van Buuren, waarin deze zijn deel
neming betuigde met den slag, dien de K.
L. M. getroffen had.
Een soortgelijk schrijven werd ontvangen
van den secretaris-generaal van het depar
tement van defensie, namens den minister
van defensie, die niet te 's.-Gravenhage ver
toeft.
In den namiddag kwam de burgemeester
van 's-Gravenhage, mr. S. J. R. de Monchy,
persoonlijk zijn opwachting maken om zijn
deelneming te betuigen.
Ook hedenochtend ontving de directie van
de K.L.M. een stapel brieven en telegrammen
van rouwbeklag in verband met het vergaan
van de „Flamingo".
Brieven kwamen o.a.é binnen van den chef
van den marinestaf, schout-bij-nacht Fürstner
van den sous-chef van den generalen staf, ko
lonel J. Harberts, namens den chef van dien
staf, van den secretaris-generaal van het mi
nisterie van koloniën, Jhr. mr. Six, namens
den minister, van den commandant van het
veldleger, luitenant-generaal baro van Voorst
tot Voorst, van den oud-minister van water
staat jhr. ir. van Lidt de Jeude, van de direc
ties van de Nederlandsche vliegtuigenfabriek
Fokker, het staatsbedrijf der P.T.T., de Rot-
damschen Lloyd, Radio-Holland, A.N.W.B.,
alsmede van het bestuur van de Haagsche
kamer van koophandel
Telegrafische betuigingen van deelneming
waren er o.a. van het Reichsverband der
Deut3chen Luftfarhtindustrie, de British Air
ways Ltd., de Avio line Italiana, de Deutsche
Lufthansa a.g., van den vlootvoogd in Neder-
landsch-Indië, schout-bij-nacht Ferweda, ka
pitein Versteegh, namens de K.N.I.L.M., en
den commissaris der koningin in de provin
cie Limburg, mr. dr. W. G. A. van. Sonsbeeck.
Aan den wand in de stationshal op Schip
hol prijken de zwarte bordén, vol gekrab
beld met de krijthieroglypen, letters en cij
fers, die >het verloop der vluchten regis-
treeren.
P. H.A. L. F. staat ergens rechts in den
hoek. Bestuurder Steensma, vertrek Amster
dam 9.35 uur, vertrek Rotterdam 9.55 uur,
vertrek Brussel 10.31 uur, aankomst Parijs.
Het open vakje blijft oningevuld, een rouw-
zwart plakje op het overvolle bord
Het duurde geruimen tijd voor het droeve
nieuws tot het groote publiek in Amster
dam was doorgedrongen, aangezien de bulle
tins op verzoek van de K.L.M. nog ingehou
den werden, zoolang niet alle nagelaten be
trekkingen van de slachtofers verwittigd
waren.
Slechts weinigen van de aankomende be
zoekers op Schiphol merkten de vlaggen op,
die aan het hek van de luchthaven half
stok hingen. Deze vlaggen, die nat van den
regen naargeestig klapperden in den wind,
waren alleen voor degenen, die het vreese-
lijke nieuws wisten, een voortdurende her
innering aan de sombere doodsgedachte, die
op dezen triestigen namiddag over Schiphol
hing.
Verder was er vrijwel geen enkel teeken,
waaruit men kon opmaken, dat deze dag
een zwarte dag was in het luchtvaartver-
keer. De vliegtuigen kwamen en gingen vol
met passagiers. De K.L.M.-menschen deden
hun werk, ai was het dan met gezichten, die
ongewoon ernstig stonden, en regelmatig
loeide de sirene van den verkeerstoren, ten
teeken dat er weer een nieuw vliegtuig aan
stalten maakte om veilig te landen na een
volbrachte reis.
Er was niets op dezen middag, dat het
groote publiek op de gedachte kon brengen,
dat er iets haperde. Alleen den goeden be
kenden op Schiphol moest het opvallen, dat
hier en daar pile ten zeer ernstige gesprek
ken met elkaar voerden, dat er in dienst
vertrekken onder grooten druk gewerkt werd.
En op een gegeven moment, zeer kort na
dat de eerste noodlottige tijding was binnen
gekomen, zag men eenige bekende personen
op luchtvaartgebied haastig naar het vlieg
tuig, dat op het punt van vertrekken stond,
hollen. Autoriteiten, die ter plaatse een
onderzoek gingen instellen. Maar ook dat
kon den grooten vroolijken stroom bezoekers
niet opvallen.
De mannen van dfe stations- en vlieg-
diensten, de technici in hun blauwe overalls,
de piloten, zij zwegen, met strakke gezich
ten. Ook was daar een groepje stewardessen.
De meiskes in hun blauwe pakjes staarden
bedroefd en stil voor zich uit. En als het
vertreksein weerklonk, stapten zij dapper
met het hoofd omhoog naar haar post.
Het is wel een zware slag, die de K.L.M.
en onze nationale luchtvaart midden in het
drukste seizoen treft. Men kan zich het
bijna niet realiseeren. Werktuigelijk hoort
men het droevige nieuws aan, dat door de
telefoon en door de radio binnenkomt, men
neemt maatregelen, maar de daverende
drukte van het luchtvaartbedrijf laat niet
toe, dat men dit nieuwe leed in zijn vollen
omvang beseft. Een machteloos schouder
ophalen, een berustende blik. Dan gaat men
weer aan den arbeid, die immers niet kan
wachten.
Het leven gaat voort
SCHIPHOL ROUWTNa het bekend worden van de ramp met de „Flamingo", werden de vlaggen aan den ingang van
de Amsterdamsche luchthaven halfstok geheschen-
SCHIPPERSKIND VERDRONKEN.
Hedenochtend om negen uur is het vier
jarige zoontje van den schipper G. de Waal
uit Werkendam, die met zijn schip in de
ringvaart te Aalsmeer ligt, in een onbe
waakt oogenblik te water geraakt en ver
dronken. Eenigen tijd later is het lijkje op
gehaald.
1 J te-verwekkers, kan men wel zeggen, heeft
hoofdzakelijk plaats in het lichaam zelf van
Voor een paar weken spraken we over ont
smetting en zagen we, hoe dit begrip ont
stond, groeide, en de grondslag werd voor een
nieuw tijdperk in de geneeskunde; hoe vooral
de chirurgie hiervan profiteerde, en een ont
wikkeling kon bereiken, die vóór dien wel
niemand had kunnen bevroeden.
Niet dat dit de eenige factor was, die de
chirurgie tot die ongekende hoogte bracht,
want de ongeveer ter zelf der tijd ontdekte
anaesthesie (het gevoelloos maken van den
patiënt) droeg hiertoe mogelijk in dezelfde
mate, zg het dan ook op heel verschillend
terrein, het zijne toe bg. Maar toch, zonder 't
begrip besmetting en ontsmetting en alles wat
er mee samenhangt zou geen enkele ingrij
pende operatie mogelijk zg'n geweest, zelfs
niet de allergewoonste als een blindedarm, of
breuk, die nu dagelijks, en vrgwel zonder noe
menswaardig gevaar in onze ziekenhuizen
verricht wordt.
Een andere tak der geneeskunde de z.g.
hygiène kwam hierdoor speciaal tot ontwik
keling. Het ligt echter niet in mgn bedoeling
hier op het oogenblik een overzicht te geven
van alles wat op dit gebied werd bereikt, en
hoe in allerlei opzichten de hygiène heeft bij
gedragen tot een daadwerkelijke verbetering
der volksgezondheid. Bg een andere gelegen
heid hoop ik hierop terug te komen. Hoogst
interessant ook zou het zgn na te gaan, hoe
in den strgd tegen besmetting en in den strijd
tegen de bacterie, het organisme zich zelf ver
dedigt en hoe het in staat van verdediging
kan worden gebracht. Vooral de begrippen
van natuurigke en kunstmatig verwekte im
muniteit of onvatbaarheid zgn daarbg van
groot belang, zooals wg reeds hier en daar
bg verschillende verhandelingen terloops za
gen.
Ditmaal wil ik mg beperken tot eenige al
gemeenheden uit de practg'k der ontsmetting.
De meest algemeene maatregelen, die bij
besmettelijke ziekten en bg gevaar voor be
smetting worden genomen zijn wel het afzon
deren der zieken, veelal in z.g. barakken of
speciale afdeelingen der ziekenhuizen, waar
door het overdragen der ziektekiemen aan
anderen tot op een minimum wordt terugge
bracht, en verder de ontsmetting van alles
(ziekenkamer, voorwerpen, enz.), wat de ziek
te zou kunnen overbrengen. Strikt genomen
kan men wel zegen, dat de eigenlijke ont
smetting alleen wordt toegepast bg infectie
ziekten.
Wel worden niet zelden infectie-ziekten
overgebracht door insecten of knaagdieren als
ratten, bijv. de ziekte van Weill in zwemba
den; de vlektyphus door de kleerluis; de ma
laria door een speciale mug, typhus en andere
darminfecties soms door gewone vliegen enz.,
maar de maatregelen, die tegen deze insecten
enz. genomen worden, kan men bezwaarlijk
onder de rubriek der ontsmetting rangschik
ken. Meestal noemt men dit verdrijven of
verdelgen van schadelijke insecten „desinfec
tie". Dit vernietigen van insecten is vaak een
ingewikkeld probleem, dat lang niet altijd ge
makkelijk is op te lossen. Ieder weet bijv. wel,
hoe moeilijk het is uit oude huizen en gebou
wen bepaald ongedierte te verdrijven, en nog
onlangs brachten de dagbladen het bericht,
hoe een dergelijke maatregel, waarbij men ge
bruik maakte van cyaangassen, bgna het le
ven had gekost van een dokter en twee, of
drie man personeel van een plaatselijken ont-
smettingsdienst. De middelen, die hierbg ge
bruikt worden, zgn natuurlijk zeer verschei
den, en naar gelang van de omstandigheden,
wordt nu eens het eene dan weer het andere
aangewend.
Een der meest bekende en meest toege
paste middelen is wel het z.g. uitzwavelen,
waarbij in opgesloten ruimten zwaveldam
pen worden ingebracht, en waardoor wel
elk levend wezen ten onder gaat. In den
volksmond wordt dit wel eens uitrooken ge
noemd. Toch geeft dit niet altijd het ge-
wenschte resultaat. Bepaalde insecten weten
zich te bergen en veilig te stellen in reten
en spleten, waardoor dan ook niet zelden
het resultaat twijfelachtig wordt. Men heeft
dan ook daarom andere middelen en gassen
geprobeerd, die beter en dieper doordringen,
maar waaraan anderzijds ook weer andere
bezwaren verbonden zgn. Zoo wordt wel
eens zwavelkoolstof gebruikt, dat beter
werkt, maar zeer ontplofbaar is; cyaangas
sen, die ook goede resultaten schijnen te ge
ven, maar die buitengewoon giftig zijn voor
den mensch.
Dan moet men nog rekening houden met
het feit dat na het dooden der insecten
vaak nog de eieren overblijven, zoodat men
met eenmaal uitgassen niet kan volstaan.
Een andere moeilijkheid is natuurlijk, dat
vaak de ruimte, die moet worden Uitge
stoomd, niet voldoende kan worden afgeslo
ten, waardoor dan ook weer de resultaten
minder gunstig zgn. Gewoonlijk ls het de
gemeentelijke ontsmettings- en reinigings
dienst, die hetzij van ambtswege, hetzij op
particulier verzoek deze speciale verrichtin
gen uitvoert.
Nu nog iets over de eigenlijke ontsmetting.
den zieke (niet zoozeer daarbuiten) en ook
daarom is het van het grootste belang de
verschillende lichaamsuitscheidingen en li
chaamsproducten te ontsmetten, als: spreek-
sel, braaksel, urine, ontlasting enz. Dit be
hoort dan natuurlijk altijd zoo snel mogelijk
te gebeuren, en gewoonlijk zal de behande
lende arts aan huisgenooten of verpleegsters
hiertoe wel de noodige instructies en voor
schriften geven den weg wgzen, waarop
zulks op de meest eenvoudige en meest ze
kere wijze kan worden uitgevoerd, - met
chloorkalkwater, met carbol, sublimaat of
wat het zij
Daar de verschillende infecties zich ook
op verschillende manier verbreiden moet
natuurlijk ook met deze verbreidingswij ze
rekening worden gehouden. De ziekenkamer
zelf kan men natuurlijk niet ontsmetten,
zoolang de patiënt er verblijft. Men zorgt
dan voor reinheid en voldoende ventilatie.
Bg sommige ziekten b.v. typhus zgn het
voornameigk urine en ontlasting, die de
besmetting veroorzaken; deze moet dan ook
direct behandeld worden met b.v. een op
lossing van lysol 1 op 20, en dan na een uur
«pruimen. Bij een typhuspatiënt behoort ook
een vliegenvanger.
Weer andere ziekten verspreiden zich
speciaal door uitwerpselen van neus en
mond, als daar zgn: diphterie, roodvonk,
hersenvlesontsteking. Daarbg heeft men dus
speciaal te letten op gebruiks- en andeve
voorwerpen. Watten en verbandmiddelen
moeten direct worden verbrand. Bg rood
vonk is ook het vervellen gevaarlijk, daar
om moet ook altijd het linnen en ondergoed
dezer patiënten direct in kokend water of
desinfecteerende vloeistof worden onderge
dompeld.
In het algemeen kan men wel zeggen, dat
een infectie-ziekte wordt overgedragen van
persoon op persoon, of van den zieke door
tusschenpersonen op anderen, veel meer dan
door z.g. doode voorwerpen, die direct of
indirect met den zieke in aanraking komen.
De personen, die daarbg de ziekte overdra
gen behoeven zelf niet ziek te zgn, ze kun
nen een zekere immuniteit of onvatbaarheid
bezitten, en er zelf dus totaal geen last van
ondervinden, maar toch als z.g. bacterie-
dragers gevaarlijk zgn voor anderen. Vooral
bü typhus komt dit vaak voor, waarom dan
ook van een genezen typhuspatiënt de ont
lasting nog eenigen tijd dient te worden on
derzocht. Anderzijds moet men niet denken,
dat door z.g. doode voorwerpen en gebruiks
artikelen geen besmetting zou kunnen wor
den overgebracht, en zoo is dit b.v. bij rood
vonk zeer zeker wel het geval, waarom dan
ook voorwerpen als borden, vorken, lepels
enz. bg voorkeur in ziekenkamer zelf, of in
een direct aangrenzend vertrek moeten wor
den gezuiverd of uitgekookt.
Bij de behandeling van een besmettelg ken
zieke moet men er dus op letten, alle uitschei
dingen van den patiënt direct te ontsmetten,
verder alle gebruiksvoorwerpen der zieken
kamer, en na afloop der ziekte de ziekenka
mer zelf. De verplegende persoon moet zor
gen voor desinfectie zijner handen enz. en
bij voorkeur een witten jas dragen.
Bacterieën buiten het lichaam zgn vrij
gemakkelijk onschadelijk te maken; wel
vormen sommige bacterieën z.g. sporen
(die men met de eieren der insecten zou
kunnen vergelijken) zooals b.v. de tetanus
(klem)-bacil, tengevolge waarvan ze dan
niet zoo gemakkelijk vernietigd worden,
maar anderzijds komen er geen tetanus
epedemieën voor, zoodat dan ook weer uit
dien hoofde het infectie-gevaar vermindert.
De algemeene eischen, die men aan een
ontsmettingsmiddel heeft te stellen, zgn dat
de bacteriën snel worden gedood' en ter-
zelf dertijd de te ontsmetten persoon of voor
werp niet worden benadeeld. Binnen het
lichaam is de ontsmetting of desinfectie ge
woonlijk zeer moeilijk, omslachtig, gevaar
lijk en vaak onmogelijk. De strgd tegen de
bacterie in het lichaam wordt dan ook ge
woonlijk op geheel andere wijze geleid, als
nu juist door z.g. desinfectiemaatregelen
daar gewoonlijk de hiertoe te gebruiken
stoffen, ook het lichaam te zeer zouden be
schadigen.
Buiten het lichaam is alles gemakkeigk en
gebeurt het naar omstandigheden door hitte,
door koken, door verbranden en door tal-
looze chemische middelen, waarbij men nu
eens de eene, dan eens de andere methode
voorkeur geeft. Dr_ y.
Gisteravond omstreeks 7 uur is te Noord-
wijkerhout in de sloot de Maandagsche Wa
tering, nabg de ouderlijke woning, het 17
maanden oude dochtertje van de familie A.
van den N. verdronken. De kleine werd voor
over liggende in de sloot gevonden door haar
broertje, dat direct zijn moeder waarschuwde.
De levensgeesten waren toen reeds geweken.
WIE geeai vreemdeling is in
Den Haag-aan-Zee en het
Scheveningsche seizoen al ettelijke
jaren van nabij heeft gevolgd, zal
kunnen constateeren, dat de had
plaats er dezen zomer heel wat
beter voorstaat dan sedert lang het
geval is geweest.
Men ziet, of liever men hoort er wederom
meer vreemdelingen, die aan onze badplaats
haar typische internationaal cachet verlee-
nen.
Vooral het Duitsche contingent is weer
niet onaanzienlijk. Onze Oostelijke buren
hebben hun voorliefde voor de Nederland
sche zeebadplaatsen nog niet verloren. Nu
hun regeering, dank zij de gunstiger clea-
ringpositie van Duitschland, een beetje vrij
geviger is geworden met het beschikbaar
stellen van reismarken, komen de Duitschers
wel niet den Rijn afgezakt, zooals het vroe
ger heette, maar per spoor, auto of vlieg
machine toch dezelfde richting uit en neste
len zich graag voor korter o£ langer tijd te
Scheveningen. De Duitscher, die hier „toeval
lig" zaken heeft te doen, mag voor zijn ver
blijf hier te lande 30 a 40 mark per dag aan
reisgeld meennemen en dat is wel voldoende
om, als men het niet te royaal aanlegt, eenige
dagen met zgn gezin in een behoorlijk hotel
te Scheveningen onderdak te vinden.
Ook de Duitsche reisregeling zelf werkt
dit jaar voor Scheveningen gunstiger dan het
vorige jaar, omdat thans een betere schifting
is gemaakt onder de hotels en pensions, die
reiscoupons kunnen krijgen.
Ook andere nationaliteiten ziet men thans
weer beter op Scheveningen vertegenwoor
digd dan andere jaren. Franschen zijn er
vooral in het voor-seizoen nog al geweest.
Nu treft men er een niet onbelangrijk aan
tal Engelschen en Amerikanen. De laatsten
blgven meestal niet lang. Zij „doen" Neder
land zoo even op doorreis, waartoe hun
bootticket hun een geschikte gelegenheid
biedt.
Zij boeken dan in Amerika voor Hamburg
Wanneer hun boot hen niet verder brengt
dan Liverpool vergoedt de scheepvaartmaat
schappij hun de verdere reis per boot of per
trein naar verkiezing. Velen maken daarvan
gebruik om wat van Nederland te zien en
een bezoek te brengen aan Scheveningen,
dat dank zij de propaganda van reisbureaux
en dergelijke meer en meer bekendheid
krijgt in het land van den dollar.
Grooter contingent landgenooten-
Een verheugend verschijnsel is voorts,
dat ook onze eigen landgenooten meer bezig
zgn Scheveningen te „ontdekken". Toevallig
vernamen we van een paar bekende figuren
uit ons staatkundig leven, die, om eens even
uit te blazen van de drukke verkiezings
campagne, op Scheveningen waren neerge
streken met de bedoeling om er een 14 dagen
te blgven. Zij hebben thans al eenige malen
dien termijn verlengd, omdat zij er zich zoo
prettig en op hun gemak gevoelden. Aan
het begrip „Scheveningen" was voor hen al
tijd het beeld verbonden geweest van het
roezemoezig gedoe van dagjesmenschen op
het strand, maar nu ze er logeeren, hebben
zy bemerkt, dat de voornaamste hotels
prachtige terrassen hebben, waar men vrij
heerlijk uil Itaa rusten en ongestoord van
het altijd boeiend uitzicht op de zee kan ge
nieten.
Er zgn meer Nederlanders, die tot de ver
heugende ontdekking zgn gekomen, dat
Scheveningen een ideale badplaats is. Het ge
volg hiervan is geweest, dat de Schevening
sche hotels dezen zomer over het aantal pen
sion- en logeergasten niet hebben te klagen.
Het komt meer dan eens voor, dat alle ho
telkamers bezet zijn, iets wat men in jaren
niet meer heeft beleefd. Vooral Zaterdags en
Zondags is het druk, zoodat degenen, die hun
week-end te Scheveningen willen doorbren
gen, verstandig doen met te voren kamers
te bespreken, anders loopen ze kans wegens
plaatsgebrek te worden afgewezen. Dat is in
derdaad reeds eenige malen voorgekomen.
Ook de restaurants zijn tegenwoordig, zoo
wel op de week-end-dagen als door de week
goed bezocht. Wanneer men in de groote ho
tels, zooals Palace, Kurhaus en Grand-Hotel,
met een gezelschap wil gaan eten, kost het
vaak moeite om er nog een plaats te krijgen.
Betere economische toestand'
Als men vraagt, wat de oorzaak is, dat het
thans zooveel beter gaat op Scheveningen,
dan in de laatste jaren, luidt het antwoord:
de betere economische toestand, waarvan op
het oogenblik voornameigk nog alleen de
meer kapitaalkrachtige bevolkingsgroepen
profiteeren.
Als bijkomende factoren gelden: de vele
attracties, welke Scheveningen aan zgn be
zoekers biedt, zooals Kurzaalconcerten, ca
barets, bioscoop enz., en last but not least de
vrij gunstige weersgesteldheid dezen zomer.
Zeker, men klaagt nog wel eens over het
weer, maar men moet toch niet vergeten,
dat we, wat de maanden Juni en Juli betreft
aanmerkelijk beter weer hebben gehad dan
het vorige jaar. Wij kregen er dezer dagen
een aardig statistiekje van onder de oogen.
Wanneer men het weer verdeelt in mooi zo
merweer, goed weer en slecht weer, dan wa
ren er van 1 Juni tot 26 Juli in 1936 10 zo-
mersche dagen, in 1937 14; in 1936 16 da°en
met goed weer in 1937 17; in 1936 30 dagen,
waarop het weer voor Scheveningen althans
slecht genoemd moest worden, en in 1937 25.
Ofschoon we dit jaar nog niet zooiets heb
ben gekend, wat in de verste verte op een
hittegolf lijkt, heeft Scheveningen, wat het
weer betreft dezen zomer toch minder te
klagen dan verleden jaar.
Ook de Zondagen in de periode van 1
Juni tot 26 Juli zijn over het algemeen niet
ongunstig geweest. Er waren dit jaar 4 zo-
mersche Zondagen tegen 3 in 1936; op 3 Zon
dagen was het goed weer tegen 1 in 1936; 1
Zondag (verleden Zondag) was het weer
voor Scheveningen bepaald ongunstig, terwijl
men het vorige jaar in genoemd tijdvak wel
4 Zondagen met koud regenweer heeft ge
had.
Wg merkten hierboven reeds op, dat de
hotels en restaurants vooral van de econo
mische opleving profiteeren. Ook de „betere"
inrichtingen van kunst en vermaak hebben
geen klagen over het bezoek, zooals Kurzaal,
Kurhauscabaret, Lutlne-Palace enz. Ook het
aantal luxe baden overtreft thans reeds dat
van het vorig jaar om dezen tgd met 10.000.
De etablissementen op het strand, die het
vooral van den „kleinen man" moeten heb
ben, kunnen echter nog niet juichen. De
koopkracht van hun clientele is blijkbaar
nog te gering. Bovendien trekken tegenwoor
dig vele standbezoekers naar het Lunapark,
dat, zooals men weet, dit jaar gratis vpor
ledereen toegankelijk is. Het is er dan Opktbw
eenigszins goed weer steeds bijzonder dnYk
Maar de exploitatietenten van' de diVëï'Sê
vermakelijkheden in het Lunapark marken,
maar al te goed, dat „kijkers" nog geen „liop
pers" zgn. Toch schijnen de meeste attrac
ties dezen zomer beter te „gaan" dan het vo
rig jaar.
Zoo staat, 'alles bijeen genomen, Scheve
ningen er niet slecht voor. Maar we mogen
den dag niet prijzen, voordat de avond ge
vallen is. We zgn pas op de helft van het sei
zoen en weten nog niet wat de tweede helft
brengen zal.
Intusschen het begin is niet kwaad ge
weest en dat wil al heel wat zeggen.
In het baggerbedrijf ondervindt men mo
menteel de gevolgen van de verhoogde steen-
kolenprijzen. Men kan thans de verscheep-
bare bagger tegen redelijke prijzen van de
hand doen. Deze prijzen varieeren voor goede
soorten bagger van 30 tot 35 per stobbe.
Dit is een zeer behoorlijke prijs. Zooals do
zaak er thans voor staat zal men deze prij
zen ook geruimen tijd kunnen handhaven,
daar de vraag naar droge bagger veel groo
ter is dan het aanbod, aangezien er van het
product 1937 nog maar een deel verscheep-
baar is.
Deze prijs zal niet in elk rayon gemaakt
kunnen worden, daar de kwaliteit in de ver
schillende rayons nog al uit elkaar loopt. In
Valthermond, Weerdinge en Exloermond
heeft men de beste bagger. Onze prijzen heb
ben betrekking op die rayons.
Het 4-jarig zoontje van den heer G. van de
Wouw te Moergestel, dat in de Raadhuis
straat, uit school komende, gemelde straat
overstak, werd door een van de richting Til
burg komende auto gegrepen en tegen de
straat geworpen.
Met een ernstige wonde aan Jiet hoofd en
een gekneusd beentje werd het knaapje de
ouderlijke woning binnengedragen en later
van al het gewoel van strand en Boulevard naar het ziekenhuis overgebracht.
EEN BLOEMENKLOK. Een der bezienswaardigheden van de Engelsche
badplaats Southend is deze uit bloemen cn planten gemaakte kloki het
uurwerk zit onder den grond.
