m
Hals' portretten-
INGEZONDEN.
ZATERDAG 4 SEPTEMBER 1937
IJSSELMONDE.
VERGADERING VAN DEN
GEMEENTERAAD.
VLAARDINGEN.
SCHOONHOVEN.
MAASSLUIS.
DE LANDBOUWTENTOONSTELLING
TE HULST-
DE MENSCHEIE KENNIS VAN EEN
TOESCHOVWER.
MET DE K.N.A.O DOOR
NOORDBRABANT.
Geanimeerd verloop van den
eersten dag.
ALLEEN DEZE VLUCHTHEUVELS
WWI»-iaïfcIU-4'.kil^biiTiI4
K. K. SCHAAKVER. ROTTERDAM-ZUID.
Deze week werd de negende ronde gespeeld
van den zomerwedstrijd. Heynijs liet zich een
stuk en de partij ontfutselen door Molen
dijk, terwijl Norbert tegen Gelton zoo hevig
van leer trok, dat laatstgenoemde spoedig in
een verloren positie stond. Hilt liet zich
door Bezem niet van de wijs brengen, en toen
deze een stuk liet instaan was het pleit spoe
dig beslecht. De overige uitslagen luiden:
DrielvisMens 10, BeydamStevens 1-0,
J. EllensP. van Aaien 01, F. van Aaien
de Ron 10, HygemannVerschuur 10.
Voor de achtste ronde werden de volgende
resultaten genoteerd: F. van AaienHyge
mann 01, VerschuurHeynens 10, P. v.
AaienMolendijk 'Ade RonJ. Elens
10, HiltBezem MensDrielvis
ViBeydamNorbert 10, GeltonKeij-
zer 10.
BIOSCOPEN.
Ofschoon in de filmwereld feitelijk geen
seizoen bestaat, immers het heele jaar door
worden wekelijks de nieuwe programma's
aangekondigd en men zelfs in zomerdag uit
verkochte zaken aantreft, kondigt het Co
losseum theater, Beijerlandschelaan, ne'
nieuwe filmseizoen aan met twee hoofdfilms,
die de Zuiderlingen zonder twijfel zullen
waardeeren.
Voor de pauze vertoonen Stan Laurel en
Oliver Hardy, de oerkomieken van de Me.
tro, hun dolste fratsen, welke bij het pu
bliek zeer in den smaak vallen. Undo
Stanley overtreft ditmaal den met 'n zigeu-
ring getrouwden Oliver in komische dwaashe
den, waartoe Oliver hem dan ook, zooals
gewoonlijk alle gelegenheid geeft.
Na de pauze draait: De Trek naar het
Westen, waarin Gary Cooper als de „Wild
BUI Hickok" en Jean Arthur, ditmaal dt
vrouwelijke postiljon, die heel wat mans is,
de hoofdrollen vervullen. Het is een film vol
sensatie, romantiek en avontuur, waarin te
vens Buffalo Bill zijn rol speelt, maar dan eet»
„bendehoofd" Buffalo Bill, zooals wij hem
niet kennen. Met een aardige gekleurde te<>-
kenfilm „Candy Town" en een uitgebreid
journaal biedt het Colosseum deze week zijn
bezoekers een interessant programma.
In de bioscoop Harmonie draait deze week
als eerste hoofdfilm The Texas Rangers, een
rolprent die in beeld brengt, hoe roodhuiden
en ook blanken Texas onveilig maakten door
overvallen op postwagens en het stelen van
vee. De z.g. rangers bestrijden deze groepen
en stellen zich ten doel van Texas een rustig
land te maken. Doch deze kleine wakkere
troep staat tegen een geweldige onvermacht.
Tafereelen van onverschrokkenheid spelen
zich af.
Het voorprogramma brengt uitgebreid we
reldnieuws benevens een kluchtige danspartij,
die wreed door een paar komieken wordt ver
stoord.
Als tweede hoofdnummer gaat De vliegende
dood, een drama in de lucht. Voor personen
boven 18 jaar biedt Harmonie deze week een
afwisselend en spannend program.
In de aangekondigde raadsvergadering
kwam allereerst aan de orde 'n schrijven van
Ged. Staten betreffende het toestaan tot op
neming van gelden voor de verbetering der
wegen en wel f 14.544 ten laste van den kapi-
taaldienst 1937 terwijl over de jaren 1937
1940 niet meer dan f 6000 ten laste van den
gewonen dienst mag worden gebracht.
Verder was ingekomen een schrijven van
den minister van Onderwijs, waarin wordt
medegedeeld, dat de Raad opnieuw een be
sluit zou moeten nemen tot ev. heropening
van de openbare school in het Westen. Uit het
schrijven van den Minister blijkt verder ook,
dat op zijn medewerking niet valt te rekenen.
Zoo zal het waarschijnlijk ook zijn bij Ged..
Staten. Ook B. en W. en de financiëele com
missie meenen, dat er vooralsnog geen kans
van slagen is, dat deze school zal worden
heropend.
De heer Bout (S.DA.F.) vindt dit onjuist
wijl wel degelijk met nieuwbouw kan worden
begonnen. Het stuk wordt voor kennisgeving
aangenomen.
Op verzoek van den heer van der Leer
(A.R.opp.) worden eerst behandeld de agenda
punten 613.
Vervolgens kwam in behandeling het voor
stel tot aankoop van de Geref. Kerk en Pas
torie. De financieele commissie bepleitte in
meerderheid wijziging van het plan, waardoor
de woningen kunnen blijven bestaan. De
voorzitter meende, dat de eigenaren van den
grond dit zelf niet willen. Waarom uitstellen?
Het is een fait accompli. De kwestie is de
prijs voor de Kerk en Pastorie.
Besloten' wordt tot aankoop van Kerk en
Pastorie voor resp. f 16.000.en f 6.500.
terwijl de gemeente daarenboven aan 't kerk
bestuur zal zijn verschuldigd een bedrag van
6500 voor aankoop van den benoodigden
grond terwijl de bovbouw der kerk tot en
met den vloer voor 'n bedrag van 100 aan
de Kerk wordt afgestaan.
Aan de uitgaven voor de luchtbescherming
wordt een apart punt gewijd. Er moet door
den Burgemeester een Hbofd van de Lucht
bescherming worden benoemd. Nu is door de
Begeering uitgemaakt, dat deze gemeente in
gevarenklasse I behoort.
Een veldwachter mag niet voor deze betrek
king worden aangewezen.
Voor 1937 zijn alsnog eenige kosten te ma
ken maar voor 1938 wordt een hooger bedrag
vereischt. Het aangevraagde bedrag is in het
bijzonder voor salaris van het te benoemen
Hoofd en verdere kosten voor het materiaal.
Geschat wordt in totaal f 2000iper jaar. Met
algemeene stemmen wordt dit voorstel aan
genomen.
De gemeente rekening 1938 wordt vastge
steld met een batig saldo van f 480.47.
Het waterleidingbedrijf sluit over 1936 met
een batig saldo van f 3482.85. De oorzaak van
veel waterverlies ligt vooral in de meters,
welke telkens moeten worden schoongemaakt
of vernieuwd. Bovendien kunnen er lekjes zijn
in de hoofdbuizen bij de verbindingen, en ver
der nog door spuien.
Ik zit met mijn hoofd vast, lieveIk
ben bang dat we de boot zuilen moeter.
koopen
Het gasbedrijf over 1936 sluit met een te
kort van f 1.500.28
De wijziging der bouwverordening in ver
band met de lintbebouwing wordt in bespre
king gebracht en besloten wordt aan het ver
zoek van G. S. te voldoen en de tusschen-
ruimte van 30 meter tusschen de panden te
handhaven.
Wat de bouwterreinbelasting voor het Zo
merland betreft zal de verkoopwarde voor
hoogbouw zijn f 14 per M2, voor langs den
Kreekschenhaven f 10.— en voor de overige
grond f 8.De Zuidzijde blijft bepaald op
een verkoopwaarde van f 1.75 per M2.
Over de opheffing van den kring Smeets-
land voor deze belasting zijn alle leden het
eens. Of dit bij de a.s. verkleining van den
kring door 'n kleiner uitbreidingsplan „West"
zal geschieden, dit zal zeer bedenkelijk zijn.
De heer Bout (S.D.A.P.) wil wachten tot dit
kleiner plan „West" er is.
Besloten worden aan de Ged. Staten te
vragen den kring op te heffen voor 1938.
RAADSVERGADERING.
Den raad dezer gemeente ia bijeengeroe
pen op Dinsdag 7 September 1937, de3 na
middags 7.30 uur.
De agenda omvat o.a. het volgende:
Benoeming leden van de vaste raadscom-
missiën; grondverkoopen; voorstel tot het
verlagen van de rente van een geldeening
gesloten met de Rijksverzekeringsbank; voor
stel tot het aangaan van een gemeenschap,
pelijke regeling ex artikel 19 der „Lager
Onderwijswet 1920" met de gemeente Vier-
polders; als voorstel tot het aangaan vin een
gemeenschappelijke regeling inzake de uit
voering van de Vleesohkeuringswet enz. met
de gemeenten Sdhiedam, Maassluis, Vlaar-
dinger-Ambacht en Maasland; voorstel tot
het vaststellen eener algemeene politievercr-
dening.
KLAP VAN EEN PAARD
Donderdagavond heeft de 9-jarige M., ter
wijl hg speelde in de weide langs den Juliana-
laan te Vlaard. Ambacht, een klap van het
daar weidende veulen tegen het hoofd ge
kregen, waardoor hij aan het gelaat werd ge
wond. Nadat door dr. Huitema de eerste hulp
was verleend, is de knaap naar het zieken
huis gebracht.
GEMEENTERAAD VLAARDINGER-
AMBACHT
In de Donderdagavond gehouden vergade
ring van den Gemeenteraad te Vlaardinger-
Ambacht was ingekomen een verzoek om
grond in erfpacht aan den Prins Hendriklaan
van P. Over de Linden en K. Terleth, voor
den bouw van 12 woningen en van de N.V.
„Matibo" te Rotterdam voor den bouw van
zes woningen aan den Van Linden van den
Heuvellsingel. Beide aanvragen werden in
handen van B. en W. gesteld om advies. Op
het verzoek van de Centrale E3peranto-Pro-
pagandacommissie werd besloten tot het be
schikbaar stellen van een lokaal der O. L.
School voor het geven van een cursus in het
Esperanto, zulks echter onder voorwaarde,
dat voldoende belangstelling bestaat en deze
cursus dus zal gevolgd worden door min
stens 15 personen uit deze gemeente. Beslo
ten werd tot verkoop aan A. J. Bastiaanse
van het aan hem in erfpacht uitgegeven per
ceel grond aan den Anth. Knottenbeltsingel
tegen een koopprijs van 20 maal den erf-
pachtsprijs. Aangegaan werd een ruiling van
grond in de Oranjewijk met de N.V. „De
Holyweg".
Ingevolge art. 13 der Lager Onderwijswet
1920 werd besloten aan A. Olsthoorn een
tegemoetkoming te verstrekken in de kosten
verbonden aan het bezoeken van zijn kinde
ren van de R. K. School te Kethel. Besloten
werd deze vergoeding te bepalen op 1 cent
per K.M. per schooldag plus de kosten van
het rjjwielmerk. Met het oog op den maat-
schappelijken toestand van aanvrager zal
hem van dezen norm worden uitgekeerd,
per kind. Besloten werd medewerking te ver-
leenen ingevolge art. 72 van de L. "O. wet aan
het bestuur van de Mr. Terpstraschool voor
aanschaffing van leermiddelen. Voorts werd
besloten, tot het verleenen van garantie je
gens de gemeente Vlaardingen voor het ge
bruik van gas, water en electriciteit voor aan
den Holyweg te bouwen diverse villa's. In de
Commissie voor het Grondbedrijf werden de
aftredende heeren J van Vliet en G. Harm-
sen herkozen. Voor de commissie voor het
nazien der rekeningen 1936 van het Burger
lijk Armbestuur, het Grondbedrijf en de Ge
meente werden benoemd de heeren J. van
Berkel en G. Harmsen. Van de rondvraag
werd gebruik gemaakt door den heer van der
Kooy om te spreken over den Kethelweg en
Woudweg en door den heer Harmsen over de
loonen der te werk gestelde werkloozen. Ze
werden van de zijde van Burgemeester en
Wethouders beantwoord.
DE FLORALIA-TENTOONSTELLING 1937.
Men schrijft ons;
Zooals reeds in het kort gemeld zal boven
genoemde tentoonstelling dit jaar gehouden
worden van 9 tot en met 11 September a.s.
in de zaal „Harmonie", Schiedamscheweg,
alhier.
Dat het weer een fraaie tentoonstelling zal
worden, behoeft niet betwijfeld, daar van de
2300 in Mei j.l. uitgegeven stekplanten, de
meeste in goede conditie verkeeren, zoodat
een groote inzending verwacht kan worden,
waarmede iets bijzonders tot stand kan wor
den gebracht.
Ook de cacteeën-tentoonstelling zal weer
iets voor de liefhebbers bieden, daar door de
inzenders weer talrijke nieuwe exemplaren
geëxposeerd zullen worden.
Wat de neven tentoonstelling van bloemiste
rij-inzendingen betreft, bestaat dit jaar van
de zijde der bloemisten nog grootere belang
stelling dan vorig jaar, speciaal om met iets
bijzonders voor den dag te komen, waardoor
men dus weer van de noodige luisterrijke bij
zetting verzekerd is.
De bijzondere bezienswaardige attractie op
deze tentoonstelling zal de bekende „Echo
put" uit Hoog-Soeren vormen, welke alleen
reeds een bezoek aan de tentoonstelling
waard is, daar deze put met zijn geheimzin
nigheid de bezoekers verwonderd zal doen
staan over al hetgeen hij voortbrengt.
Onder de genummerde toegangsbewijzen,
zal een rooktafel met rookstel of thee- met
ontbijtservies worden verloot. Voor werkloo
zen en hun gezin en voor kinderen is de toe
gangsprijs gereduceerd. Voor de 50e, 100e be
zoeker enz., zullen weer aardige verrassingen
beschikbaar worden gesteld.
ARBEIDSBEMIDDELING
Als ingeschreven bij de gemeentelijke Ar
beidsbemiddeling kwamen op de lijst van 2
September voor in totaal 102 werkzoekenden.
BURGERLIJKE STAND
GEBOREN: Pieternella, dochter van J. v.
d. Hek en G. Muilwijk.
ONDERTROUWD: C. Raus, 28 jaren en
A. K. Klaaszen, 24 j.
GEHUWD: J. M. v. d. Pauw, 32 j. en P.
van Gelderen 29 jaar J. G. van Ipenburg
31 j. en K. Harier 25 j.
DE „UNIE" UIT AMEIDE
Hedenavond zal de muziekvereeniging Unie
uit Ameide, onder directie van den heer B.
(Buiten verantwoordelijkheid der redactie.)
DE BOTERPRIJZEN.
Geachte Redactie,
Uit het persbericht, waarbij melding wordt
gemaakt van de verlaging van de heffing op
boter, wordt door het koopend publiek opge
maakt, dat nu met ingang van Maandagmor
gen de prijs van de natuurboter met 10 cent
per kg. kan worden verlaagd.
Daarom willen wy er de aandacht op vesti
gen, dat dit geenszins het geval is.
Op de eerste plaats is er op Maandagmor
gen nog geen boter beschikbaar, waarvoor de
lagere heffing betaald is. Alle boter die thans
aan het publiek wordt aangeboden i3 door
den handel aan dure prijzen gekocht, en by
de tegenwoordige omstandigheden is de han
delaar niet in staat, daarop verlies te nemen.
Maar op de tweede plaats is de export
prijs van de boter de laatste weken voort
durend stijgende, en aangezien de officieele
noteering herhaaldelijk te laag wordt vast
gesteld, is de handel verplicht om prijzen te
betalen belangrijk boven de officieele notee
ring liggende, waardoor de verlaging van de
belasting al bij voorbaat gedeeltelijk is te niet
gedaan.
De inkoopprijzen voor den handel zijn op
het oogenblik nog slechts enkele centen la
ger dan de prijzen, die voor veertien dagen
golden, en daarom zal een verdere verlaging
van de belasting moeilijk kunnen uitblyven,
als de regeering de boter voor het publiek
goedkooper verkrijgbaar wil stellen. Het pu
bliek dient dit te weten en zal zich er mede
tevreden moeten stellen, dat eerst over een
of twee weken de verlaging van 10 cent per
kg. ten volle werkelijkheid kan worden.
U geachte Redactie bij voorbaat dankend
voor de plaatsing, verblyft inmiddels,
Coöperatieve Vereeniging van öoter-
handelaren „Onderlinge Steun" te Wijk
(bij Heusden).
A. Hoon alhier een bijzonder concert geven
in de muziektent. Bij deze uitvoering zullen
o.a. de nummers worden gespeeld, waarmede
deze vereeniging op het concours te Wouden
berg zulk een groot succes heeft geboekt.
DAMMEN
De heeren Droog, Bouter, den Hartog, Rond
en den Boer, allen lid van de schaak- en dam
club Denk en Zet alhier, hebben de tweede
ronde van de door Damlust te Stolwijkersluis
uitgeschreven damwedstrijden gewonnen.
BREEKIJZER IN HET GEZICHT.
Gistemamiddag kreeg de arbeider v. d.
Meeberg op het werk aan de Schansbrug, een
uitschietend breekijzer in zijn gelaat. Hier
door brak zijn neusbeen, terwijl de man ver
der een ernstige verwonding opliep. Tenge
volge van de pijn verloor hij het bewustzijn.
Dr. Panzen en een paar leden der E.H.B.O.
verleende eerste hulp, waarna hij per draag
baar naar huis werd vervoerd.
CONCERT
Hedenavond van 8 tot 10 uur zal door de
muziekvereeniging Kunst NaAfbeW van de
N.V. Vereenigde Touwfabrieken een codeert
gegeven worden in de tent aan het Fenaco-
liusplein.
HENGELAARS-CONCOURS
Zondag a.s. zullen de plaatselijke henge-
laarsvereenigingen weder een concours hou
den om den bekenden wiselbeker, welke thans
in handen is van de vereeniging V.D.L.
Ontvangst ten stadhuize-
Zooals gemeld, heeft minister Steenberghe
gisteren te Hulst de groote tienjaarlijksche
landbouwtentoonstelling geopend. Tevoren
werd hij na zijn aankomst in de gemeente
ten stadhuize ontvangen.
De heer B. Truffino, burgemeester van
Hulst, heette Z. Exc. en de overige genoo-
digden hier welkom en betuigde zijn erken
telijkheid voor de belangstelling der Regee
ring in deze voor Zeeuwsch-Vlaanderen zoo
gewichtige gebeurtenis. Spr. huldigde het be
stuur van de landbouwtentoonstelling en be
trok in die huïde ook den N. C. B. en den
Middenstand welke laatste eveneens op het
terrein een belangwekkende expositie heeft
georganiseerd. Speciaal wees spr. ook nog
op de cultureele beteekenis van de tentoon
stelling. Hij dankte allen, die aan te tot
standkoming hebben meegewerkt en besloot
met den wensch, dat zij hun moeite door
een overweldigend bezoek beloond zouden
mogen zien.
Minister Steenberghe beantwoordde deze
toespraak met slechts enkele woorden. Hij
wees er op, dat zijn bezoek beschouwd mocht
worden als een blijk van de groote belang
stelling der Regeering voor landbouw en nij
verheid en als een bijzonder blijk van be
langstelling en sympathie voor Zeeuwsch-
Vlaanderen. Spr. besloot zijn korte toespraak
met zijn beste wenschen voor het welslagen
der tentoonstelling en voor den bloei van
stad en gewest.
Hierna begaf zich het gezelschap naar het
tentoonstellingsterrein, terwijl Z. Exc. nog
een kort bezoek bracht aan de historische
Hulstersche basiliek.
Op het terrein aangekomen hield Z. Excel
lentie vóór de groote organisatietent van den
N. C. B. de toespraak, waarvan wij reeds
melding maakten.
Koninklijke onderscheiding-
In aansluiting aan die rede deelde Z. Exc.
mede, dat het H. M. de Koningin had be
haagd, den heer A. E. Langenhorst, directeur
der R. K. Landbouwwinterschool te Hulst en
eersten secretaris van de tentoonstelling, te
benoemen tot Ridder in de Orde van Oranje-
Nassau, voor welke onderscheiding de heer
Langenhorst een kort dankwoord sprak.
Tijdens den hierna volgenden rondgang door
de verschillende tentoonstellingshallen, sprak
nog de voorzitter van den N. C. B., de heer
C. Moors. Spr. wees er o.a. op, dat de wen
schen van den N. C. B. nog steeds sterk gaan
in de richting van een afzonderlijk Departe
ment van Landbouw, doch dat de benoeming
van Minister Steenberghe in de betrokken
kringen met groot vertrouwen was begroet.
Na bezichtiging van de tentoonstelling is
Z. Exc. op het terrein een lunch aangeboden.
Alvorens te vertrekken, heeft Mr. Steen
berghe de bekroningen (eerste prijzen) in de
afd. Akkerbouw persoonlijk bekend gemaakt.
Te circa half 3 is Z. Exc. naar de Residen
tie l/JMggekeerd.
Een groote portretkunst met veelal
onbeteekenende sujetten
Men zal goed doen zich door de discussie,
die rondom de tentoonstelling te Haarlem
groeiende is, niet van de wijs te laten bren
gen. Men late zich vooral niet verleiden, dit
schitterend overzicht van Hals' werken, zoo
als er wel nimmermeer een geboden zal wor
den, minder te waardeeren. 't Is niet alles goud
wat er blinkt en tegenover menige inzending
tnag twijfel gerechtvaardigd lijken, maar dat
is niets bijzonders. Het verschijnsel doet zich
bij iedere tentoonstelling voor van oude
kunst. Er zijn altijd dubieuse werken, door
den een erkend, door den ander afgewezen.
Schilderijen, die om en nabij geaccepteerd
zijn, blijken toch de nabijheid van de boven
allen twijfel verheven meesterwerken moei
lijk te kunnen verdragen en doen aldus nieu
we vraagpunten opkomen. Met certificaten
van echtheid, zooals kenners die afgeven,
wordt nogal eens lichtvaardig omgesprongen
en de kunsthandel suggereert er een mate
van zekerheid mee, die in waarheid niet be
staat. Het is uiteraard moeilijk „gelukkige
eigenaars" van hun som? niet weinig kost
bare vergissingen te overtuigen en zoo wor
den niet zelden toeschrijvingen ontzien die
toch op den duur niet te handhaven zul
len blijken.
Hoe ook in bepaalde gevallen de „echtheid"
kan worden betwijfeld, er is dan nog maar
zelden aanleiding tot het groote woord
„valsch". Wat is eigenlijk valsch op het ge
bied van oude schilderkunst? Deze disquali-
ficatie is alleen verantwoord bij bewusten
namaak met het oogmerk van misleiding.
Daarvan is gelukkig maar zelden sprake. De
strijd gaat over een moeilijk te ontginnep
grensgebied, waar herhalingen, copieën, werk
van leerlingen en verwante confraters tal van
schier onontwarbare problemen scheppen.
Men' ziet hoe weinig aldus valt uit te richten
met simplistische onderscheidingen, zooals
het publiek ze pleegt te maken. We moeten
daarbij denken aan den ouden Dr. A. J. Do-
mela Nieuwenhuis. Men verlangde van hem
de verklaring, dat een werk van een Itali-
aansch meester niet authentiek kon zijn, maar
hij wilde zich daarover niet uitlaten, want,
zei hij, het zou best kunnen zijn, dat ook
Correggio wel eens een slechten dag heeft
gehad!
Een andere kwestie is of voor de Frans
Hals-tentoonstelling niet een strenger selectie
wenschelijk was geweest. Het aantal werken
van twijfelachtige kwaliteit lijkt hier nogal
aanzienlijk, wat dan ook wel de reden zal
zijn dat er zooveel notitie van genomen
wordt. Maar de moeilijkheid is hier dan ook
bijzonder groot. Dr. J. G. van Gelder heeft
haar in „Elsevier" als volgt geformuleerd:
Eén ding is duidelijk en dat is dat wij
ons nog geen voldoende rekenschap heb
ben gegeven van het atelier van Hals, zoo
als dat gebeurd is met Rembrandt en diens
school. Wij weten te weinig van Hals' vijf
schilderende zoons, van de juiste grenzen
van het werk van Pot, Leyster, Verspronck,
de Bray en dat van Hals, waar het grens
gevallen geldt. Hoe makkelijk moet het zijn
om in den trant van Hals te werken als
men een terdege goed vakman en schilder
is. Hoe uitermate voorzichtig, sceptisch en
critisch moet men zijn, als men weet, dat
b.v. nog tijdens Brouwer's leven, reeds
copieën naar zijn werk bij een anderen
kunstbroeder in de stad door een kunst
handelaar werden besteld! Er hangen hier
op de tentoonstelling aan één wand twee
kinderkopjes met precies dezelfde voorstel
ling. Het is een puzzle om er achter te
komen welke van de twee de beste is!
De schrijver toont zich dan verder geneigd,
om niet minder dan een dertigtal werken
op deze tentoonstelling af te schrijven.
De discussie daarover zal intusschen wel
worden voortgezet. We zullen ons daar niet
in mengen, maar willen slechts een enkele
opmerking maken. De z.g. genre-stukken van
Frans Hals zijn in ons land dun gezaaid: het
Haarlemsche museum bezit er niet een. Nu
zijn er juist onder die tafereelen uit het
volksleven echter verscheidene, die slap en
slordig geschilderd zijn. De „ontdekkingen" op
dit gebied van de laatste jaren zijn niet al
tijd overtuigend. Welnu: het zou te betreuren
zijn, indien de wensch om in de bestaande
leemten te voorzien, zou leiden tot lichtvaar-
digen aankoop. Als geen superieur werk ver
krijgbaar is, kan beter van pogingen worden
afgezien. Het gemis is ook zoo pijnlijk niet.
Want als de tentoonstelling iets leert is het
wel dit: dat in Hals de portrettist-op-bestelling
den vrijen genre-schilder in beteekenis ruim
overtreft.
Over die portretten wilden wij tenslotte nog
eenige opmerkingen maken en daarbij op een
paar karakteristieke momenten de aandacht
vestigen.
Reeds bij een eersten vluchtigen rondgang
trof ons onder het vroege werk het groote
mansportret van mrs. Charles E. F. McCann
uit New-York. Een gelicencieerde in de kunst
geschiedenis van de universiteit te Brussel,
mevrouw Elza Reder, heeft gewezen op de
gelijkenis van dezen jongeman met een der
figuren van het schuttersstuk uit 1639, de of-
scherp opmerker met een open oog vo0T,
karakteristieke in houding en gelaatstrekken.
Hij zocht het „type" en dat wist hij op onna
volgbaar rake en levensechte manier weer te
geven. Maar hij ging niet diep op zijn sujet
ten in, zij stelden hem geen pioblemen, hij
bracht het eigen innerlijk niet mee in het
geding. (Deze schilder van menschen bij uit
stek heeft ook niet de behoefte gevoeld zich
zelf te conterfeiten.) Hals is een nuchter
realist, die volstond met zijn zakelijke op
gaaf, hoe ernstig hij het daarmee overigens
ook nam. Een mijmeraar was hij niet; hij
heeft zich niet gedrongen gevoeld zich
rekenschap te geven van 's levens geheimen
in het onbekende wezen, dat zich achter ee
menschelijk gelaat evenzeer verbergt
verra
Toch iijkt hij zijns ondanks s°"^e£e"fke
grepen en geboeid door het °nu
in een verschijning zooals die,. 1
stond. Dat is in het geval va™ v
officier. Hij valt op in de lj^H flgu"
ren, die Hals heeft geconterfe t. Men zou
dit een romantisch portret kunnen noemen,
omdat het zich niet tot een momenteelen in-
ficieren van den St. Joris-doelen. Het oudere
voorkomen in deze groep is te verklaren uit
den lateren datum: het portret is n.l. van
negen jaar vroeger. Is de overeenstemming
groot genoeg om te besluiten tot een en de
zelfde persoon, dan zou het portret voorstellen
luitenant Cornelis Conine.
Afgescheiden van deze kwestie is het por
tret op zichzelf de moeite waard om er bij
stil te staan, want het neemt een eigenaardige
plaats in. De menschenkennis van Frans Hals
was die van een toeschouwer. Hij was een
druk beperkt, maar in het zichtbare aan zoo
veel onzichtbaars denken" doet. De peinzende
kop met den melancholieken blik der donkere
Frans Hals. Portret van Claes Duyst van
Voorhout fJules S. Bache te New-York,
thans te Haarlem
oogen lijkt een treurspel van onzekerheid te
verhullen. Er is twijfelzucht in, de geheele
figuur heeft het vragende van een, die niet
gereed kwam met zichzelf. Het is alles de
uitdrukking van gedachten en gevoelens, die
men bij Hals zelden vertolkt vindt. Zijn su
jetten waren er ook niet naar: uitgesproken
„diesseits"-menschen, vitale figuren, mannen
van de daad, die geen tijd hadden voor droo-
men.
Ook in de werken uit later tijd komt een
meer verdiepte visie nog wel eens terug. Dan
is de techniek veranderd. De compacte schil
dering heeft plaats gemaakt voor de spon
taniteit van toets, die een paar honderd jaar
later „impressionistisch" zou gaan heeten.
Maar al lijkt dan Hals meer dan ooit een
meester die snel schildert en leeft bij het
moment, ook dan is het of hij dralend stil
stond bij een menschelijk gelaat, waarin hij
plotseling iets zag dat hem zwijgen deed Zoo
i? het prachtige portret uit Gotha van pl.m.
1650, met dien bleeken, droefgeestigen kop
en weer die vragende uitdrukking van de
oogen.
Dit zijn uitzonderingen in het werk van
Hals, die op bestelling werkte en zijn klanten
had te bedienen, zelfbewuste meneeren uit
de Hollandsche burgerij. In de bespreking
van de groote onvolprezen schutters- en re
genten-stukken hebben wij er al op gewezen,
dat Hals zijn krachten had te beproeven op
een menigte van arrogante, maar in den grond
onbeduidende koppen We kunnen verder
'gaan en zeggen, dat heel deze schitterende
portretkunst het op enkele uitzonderingen
na met onbeteekenende sujetten heeft moeten
stellen.
Het zijn dan ook niet deze sujetten en de
visie van Hals erop, die ons boeien, maar de
geniale opmerkingsgave als van een ontvan
kelijk volkskind, de onbekommerde lust in
het schilderen, de verbazingwekkende gave
om daarbij den onmiddellijken indruk van het
leven weer te geven in een beheersching van
het métier die met de moeilijkheden lijkt te
spelen
Drie portretten willen wy noemen uit zijn
be^te jaren, die boe verschillend onderling
ook, 'deze kunst volledig vertègenwoordigen.
Daar is een vroeg werk als het portret van
den koopman Massa. Hij is in de geliefde hou
ding gezet, die nog vaak terug zal komen:
scheef op een stoel, met een arm over de
leuning. Hij kijkt op als werd hij onderbroken
bij een gesprek. De even geopende mond,
dé slimme oogen, het verzorgde uiterlijk bij
een blozende welgedaanheid, in alles spreekt
de succesvolle zakenman, niet op de laatste
plaats ook in dat lichtelijk-aanmatigende, wat
op allerlei wijzen in de figuren van Hals tel
kens terugkomt.
Is het noodig de schilderwijze te roemen,
de sobere kleur, den stoeren bouw van een
gelaat, de brillante stofuitdrukking van flu
weel en kant? De schuttersstukken bewijzen
reeds, dat Hals op dit gebied voor niets stond.
Wat het portret van hem vroeg was kinder
spel bij de opgave, die de schitterende en
ingewikkelde uniformen stelden. Eigenaardig
is het landschap bij Hals, de zeldzame keeren
dat het als gedeeltelijke achtergrond gebe
zigd wordt; onwezenlijk, zoodat men zou gaan
twijfelen of het hier een doorkijk geldt of
eenschildering aan den wand.
Uit lateren tijd is die prachtige bierbrou
wer Claes Duyst van Voorhout, met zijn dik
ken, vleezigen kop en zijn houding van een
mannetjes-putter. Hij lijkt de verpersoonlij
king van heel een stoere burgerij, die men
meer om haar kracht bewondert dan om haar
bijzondere levensvormen. Iets afgestompts
zit er in dat overdreven-welgedane gezicht,
maar Hals was er de man niet naar het tra
gisch te nemen: hij lijkt eerder wat geamu
seerd geweest te zijn met dit snoevende heer
schap.
Geamuseerd: hu was het ook met de opge
prikte deftigheid van Jonker Schade van
Westrum. Neen, een wezenlijk aristocraten-
portret lag niet in zijn „lijn", al heeft hij vlot
en goedlachs dezen fijnen meneer het zijne
gegeven. Een kostelijk portret is het gewor
den, kennelijk niet zonder humor gedaan
en toch met zooveel tact en zelfbeheersching.
dat de opdrachtgever nog wel pontent za
zijn geweest ook. „n
In deze drie portretten, die
kunnen duiden als die van d*n. °°p?an,'
den Burger en den Diplomaat is een heel
stuk reëel leven uit de ®oUm t w vast-
gelegd. Zij geven tevens de macht en de be
grenzing aan van de/£ JJke kunst
zooals zij geweest is 1 g'GPunt
De evolutie, die Frans Hals heeft doorge
maakt wordt zeer duidelijk bij vergelijking van
het portret van Massa met dat van den heer
met slappen hoed uit Kassei. Dit is het mees-
terwerk van Hals ouden dag, een echt bra-
vour-stuk van den tachtig-jarige. Er is wei
nig veranderd. In dat nonchalante zitten en
in die overmoedige pose is Hals zijn voorkeur
trouw gebleven. Maar zuiver picturaal be
schouwd kwam hij tot een geheel andere
werkwijze: dit portret is nerveus en driftig
geschilderd in de rappe halen van zijn be
weeglijk penseel.
Maar welk een meesterschap ook dan! Hij
bereikte de hoogste mate van volledigheid in
wat men het schetsmatige zou moeten noe
men, ware het niet, dat de enkele aanduiding
bij dezen toovenaar van het palet zoo geladen
van leven was.
Was Hals in hoofdzaak een schilder van
mannen? Ook daartoe heeft het toeval van de
opdrachten wellicht geleid Hij schilderde sta
tige matrones en meer gemoedelijke volk
vrouwen, met een open blik voor het wezen
van deze Hollandsche huismoeders in wie een
deel, een belangrijk deel gehuisd moet hebben
van de volkskracht in dien grooten tijd. Zoo
vinden we de ietwat benepêne en wantrou
wende, maar energieke echtgenoote uit Keu
len, zooveel meer een karakter dan haar mid
delmatige man, de stoere vrouw Bodolphe in
al haar leelijkheid een verpersoonlijking van
waardig gedragen ouderdom, het guitige
vrouwtje uit het Taft-museum met de pien
tere oogjes en het geestige mondje. Maar
ook is daar die indrukwekkende verschij
ning op het portret uit de collectie van Mme
van Gelder: een grof gezicht ook dit, niet
aantrekkelijk of innemend maar in hooge
mate boeiend om het vergeestelijkt wezen
achter dit beenig gelaat.
Er is verscheidenheid genoeg in deze vrou
wen-portretten, die in het geheele oeuvre
zoo gering in aantal zijn. Maar er is ook
overeenkomst, zij het slechts in het negatieve:
het ontbreken van iets dat op een persoon
lijke verhouding zou wijzen. „Frans Hals
en de vrouwen" is een thema waarover men
fantaseeren kan, zijn werk bevat er geen ge
gevens voor. Ook die portretten waren hem
een zakelijke opgave, een taak waarvan hij
zich kwijtte, zonder dat hij zichzelf daarin
bloot gaf.
JAN. N.
Een groot aantal deelnemers had zich op
gegeven voor den Noordbrabant-tocht der
K.N.A.C. Wij telden ongeveer honderd deel
nemers uit bijna alle provinciën alleen
Zeeland en Limburg werden gemist in
een file van 40 auto's. Zelfs enkele buiten
landers waren van de partij en het aantal
wagens uit Zuid-Holland besloeg bijna de
helft van het deelnemende aantal auto's.
De morgen had over bijna geheel Neder
land gehangen met grijze nevels en dunne
buien blinkenden regen. Maar als tegen half
één de meeste deelnemers zich verzameld
hebben op het punt waar men zou samen
komen, staat er over het landschap een zacht
zon doortrokken licht.
Als verzamelpunt is gekozen het hotel
landgoed Anneville, dat men van uit Gin-
neken langs een slingerenden, landelijken
keiweg bereikt, een oud deftig huis tusschen
zware boomen, eiken, beuken en kastanjes.
Op het parkeerterrein onder de hooge
donkere beuken, komen de glanzende auto s
een voor een binnenrijden en op de zitjes
op het gazon verzamelen zich de deelnemers.
Om half een wordt de lunch geserveerd op
het terras van het hotel; de sport-commis-
saris van de KN.A.C-, de heer G. J. van
Wickevoort Crommelin, verontschuldigt het
hoofdbestuur, dat zich eerst te Oisterwijk
bij het gezelschap zal vervoegen en heet
allen hartelijk welkom, waarna de chef van
de reisafdeeling, de heer Blomsma, den deel
nemers de instructies geeft voor den tocht.
Na de lunch wordt de tocht door het Zui
delijk deel van Noord-Brabant aanvaard.
Met opzet is de route gekozen langs weinig
gekend wegen, langs slingerende provincie
wegen, waarvan sommige nog met de echte
oude keien, en bijna onbekende dorpen.
Door Ulvenhout, dat met slingers van groen
langs de huizen en het gewapper van vlag
gen het 650-jarig bestaan viert, en dan het
Kempische land in met vergezichten van
ontgonnen land, omgordeld van blauwende
einders van bosschen, doorsneden van hagen
hakhout, waar telkens weer een nieuwe
kerktoren uit den einder omhoog spitst.
In het begin gaat de tocht betrekkelijk
dicht langs de sterke kartelingen van de
grens en uit de vkkke einders komt dan
plotseling weer het bosch aan beide zijden.
oprukken tot aan den rand van
waarover de kruinen van dër" "ëlKeTl"rffóh.
spannen. jvsT
De dorpen trekken voorbij, Chaam, Gilze
en Riel. De zon schiet wijd uit over het stille
land en in de stille dorpen groeit aan de
deuren en achter de gordijnen de belang
stelling voor de glanzende file van auto's
die de stilte van de anders zoo rustigen
middag stoort. Onder de trage kartelingen
der trekkende wolken klimt het lange
smalle silhouet van Tilburg uit den einder.
Tilburg waar het kermis is en waar de
voor het verkeer versperde binnenstad moet
worden ontweken. Aan de grens van de stad
wacht de motorpolitie de deelnemers op en
leidt hen in een halven cirkel om de bui
tenstraten heen.
Van Tilburg gaat de tocht over het kanaal
langs het Trappistenklooster naar Moer
gestel. s
Het wordt herfst. Het zonlicht is van rood-
gebrand goud en rond alle huizen bloeien de
dahlia's, rood, rose, zalmkleurig, wit, crème
kleurig en geel, in groote bossen, en de
bloeiend^ heide neigt weer naar de ver
valing.
Van Moergestel gaat de tocht naar Oister
wijk, voor een groot deel over den lommer
rijken zandigen boschweg, langs den rand
der vennen, die met een ongebroken spiege
ling liggen in den roerloozen ring van don
kere boomen.
Zoo bereikte de stoet om half vier de
Gemullehoeken, waar het hoofdbestuur van
de K.N.A.C. met zijn voorzitter jhr. mr. J.
Th. M. Smits van Oyen, zich bij de deel
nemers aansluit. In de Gemullehoeken wordt
de thé gebruikt en dan gaat de tocht weer
voort van öisterwyk naar het landelijke
Haren en vandaar naar den grooten weg
TilburgDen B°sch, recht naar de Hertog
stad.
om zes uur worden de deelnemers van
den provincietocht ontvangen op het Bos
sche stadhuis door het gemeentebestuur mat
aan het hoofd de burgemeester, mr. J. F.
van Lanschot, die in de groote met gobelins-
behangen zaal, na een welkomstwoord, de
schoonheid van Brabant schildert, waarna
hij het gezelschap rondleidt door de zalen
en kamers van het prachtige stadhuis, een
dithyrambe zingend en een apologie houdend
voor het Brabantsche land en zijn hoofd
stad.
Later verzamelen zich alle deelnemers en
het bestuur in Chalet Royal, waar om 8 uur
het diner aanvangt. Gedurende den maal
tijd worden vele vriendelijke woorden ge
wisseld. Vooral richt de voorzitter jhr. mr.
J- Th. M- Smits van Oyen het woord tot
den oud-voorzitter der K. N. A. C„ die aan
den tocht deelneemt, mr. J. Linthorst Ho-
man, thans Commissaris der Koningin in
de provincie Groningen, terwijl de pers dank
oogst voor haar voortdurende medewerking.
Om negen uur brengt de harmonie van
Goulmy en Baar aan het bestuur en de ver
zamelde leden der K.N.A.C. op instigatie
van de Bossche V.V.V. een serenade, die de
deelnemers in zulk een opgewekte stem
ming bracht dat zij met de harmonie een
tochtje maakten rond het plein, onder het
oog der samengestroomde Bossche bevolking.
Telegrammen van dank werden verzonden
aan den Burgemeester van 's-Bosch en het
bestuur van V.V.V.
De eerste dag van dezen tocht door Noord-
Brabant had een geanimeerd verloop.
groen Alleen vluchtheuvels met
groen lichtgevende verkeers-
zuilen mag men links of rechts
voorbijrijden; alle andere
groen altijd ter rechterzijde.
