DE BEEMSTER JUBILEERT
!1
DE VOORUITZICHTEN VAN
DEN BOER.
DE FEESTELIJKHEDEN
INGEZET.
MEVR. DE BOER VAN RIJK'S
UITVAART.
DE SCHAAKWEDSTRIJD
EUWE-ALJECHIN.
Itr-M? C|fJi r
DONDERDAG 9 SEPTEMBER 1937
Vreugde en feesttooi overal.
COMMUNISTISCHE CELLEN-
BOUW
-
Oprichting van plattelands-
kiesvereenigingen.
KOSTBARE VIOOL GESTOLEN.
ALGEM. KATH- UITGEVERS MIJ-
URBI ET ORBI-
IN SPANJE GESNEUBELD-
INRUILING ONBRUIKBAAR GEWOR
DEN BRIEFKAARTEN.
INVOER VAN DEENSCH VLEESCH.
DE PROVINCIAAL VAN DE
CAPUCIJNEN.
Er is thans aanleiding voor gematigd
optimisme, meent dr. Van Rhijn.
DOOR DEN STROOM GEDOOD-
Défilé van duizenden langs
haar baar.
Het wedstrijdprogramma.
ONRECHTMATIGE O VERHEIDS
DAAD
PAARD OP HOL GESLAGEN-
AANKOMST S S- SIMON BOLIVAR.
Wf t gfl I
i - *3 WÊmm>Ms
DE Beemster jubileert, de Beem-
ster jubilaresse, 'n jubilaresse
van 325 jaar. De Beemster 13 maal
25 jaar, telkens weer gelukkig en
gezegend.
Polder en gemeente zijn daarbij
niet te scheiden. Zij hebben gelijke
rechten op de feestviering, door de
geschiedenis aan beide gebonden,
door namen waarvan ze niet te
scheiden zijn.
Zoo ongeveer sprak de 85-jarige dr. Balen
Blanken uit Bovenkarspel bij de opening
van den 12den Westfriezendag, die gisteren te
Midden-Beemster onder groote belangstelling
werd gehouden. En hij vervolgde met een
overzicht te geven van den door het historisch
Genootschap „Oude West-Friesland" verrich
ten arbeid en de festiviteiten van heden.
De heer G. Nobel beantwoordde de rede
van dr. Balen Blanken en, aldus spr., de voor
zitter heeft naar aller hart gesproken. Het
is een groot feest in den Beemster, maar even
grootsch is het feit, dat de heer Balen Blan
ken heden zijn 85sten verjaardag viert. Na
mens de vergadering feliciteert spr. den
jarige, waarmede de vergadering luide in
stemt.
De heer C. J. Honig uit Zaandijk hield daar
na een lezing over „Jan Adriaanzoon Leegh-
water".
Feestvreugde en versieringen-
De geheele Beemster is op schitterende
Wijze versierd en hierbij domineeren in hoofd
zaak de Beemster kleuren n.L rood en wit.
Bij de hoofd- en zijwegen die naar het dorp
Midden-Beemster leidden staan overal groote
eerepoorten opgesteld met een „Welkom in
den Beemster". Overal zijn de boerderijen en
hofsteden met bloemen versierd en in Mid
den-Beemster, het centrum van alle feest
vreugde is de geheele hoofdstraat in feest
tooi. 's Avonds deed de verlichting er het
hare toe en gaf alles een sprookjesachtig aan
zien.
Op het luna-park heerschte reeds een uit
bundige stemming. Overal was pret en feest
vreugde. De Beemster jeugd en ook vele
ouderen amuseerden er zich uitstekend. Café's
en dancings waren propvol, doch de grootste
attractie van den avond bleek wel te bestaan
in de eerste opvoering van de
„Beemster-Revue"
De samenstellers van de revue hebben fei
ten uit de geschiedenis van den Beemster
naar voren gebracht die ten tooneele ge
bracht konden worden en een beeld gaven
van de belangrijkste perioden.
Aan de deelen waaruit de revue bestond
ging een inleiding vooraf die in woord en
beeld den Beemster in 't groote tijdsverband
plaatste. Tijdens een stemmingsvolle ouver
ture werden drie groepen zichtbaar, die het
verleden, het heden en de toekomst van den
polder weergaven, waarna de Beemster-
maagd in een proloog deze beelden onder
streepte en in een kort bestek de belang
rijkste feiten memoreerde Het eerste gedeelte
deed het ontstaan van den polder herleven.
In het tweede deel wordt de drooglegging
een feit.
Sprongsgewijze gaat de tijd verder en ten
slotte dankt en eert de Beemster-maagd, in
de finale, het voorgeslacht en toont wat de
Beemster geworden is.
Zoo eindigde de revue met een finale, die
als een wensch voor de toekomst moet wor
den opgevat. Er waren in deze revue, opge-
-
m
Xy - -
De beeldhouwer Steenbergen legt de laat
ste hand aan het borstbeeld van J. Adrzn.
Leeghwater, den drooglegger van den pol
der „De Beemster", welk borstbeeld heden
morgen werd onthuld.
voerd door amateurs, ruim 300 medewerken
den en de regisseur, de heer M. Hemmer
heeft eer van zijn werk. Het was, zooals de
burgemeester, de heer P. Kikkert in zijn
dankwoord zeide, subliem!
Zoo is de eerste feestdag op uitnemende
wijze verloopen.
Vanmorgen vond de officieele opening van
de tentoonstellingen, welke ter gelegenheid
van het jubileum gehouden worden, plaats.
Burgemeester Kikkert van Beemster heeft in
een welkomstwoord de vele autoriteiten toe
gesproken, .in het bijzonder den Commissaris
der Koningin in deze provincie, mr. dr. A.
baron Röell en de leden van Gedeputeerde
Staten, de heeren D. Kooyman, A. W. Michels
en mr. dr. P. J. Witteman, terwijl hij tevens
een welkomstwoord richtte tot den hoofdin
genieur-directeur van den provincialen water
staat in Noord-Holland, ir. C. Thomese.
Burgemeester Kikkert heeft in zijn rede
twee namen genoemd. Wat hier tot stand is
gekomen, zoo zei hij, is te danken aan het
genie van J. A. Leeghwater, die met Dirk van
Os heele vlakten water, met voor onzen tijd
gebrekkige hulpmiddelen, heeft omgetooverd
in vele hectaren land. Wjj kunnen hier spre
ken van pionierswerk en voor hem, aan wien
hedenmiddag hulde zal worden gebracht, in
den vorm van een eenvoudig borstbeeld, is
dit slechts een kleine vergoeding voor alles
wat hij gedaan heeft. Nadat de burgemeester
den talrijken aanwezigen verzocht had, zich
van hun plaatsen te verheffen en den grooten
pionier te gedenken, besloot hij zijn rede met
den wensch, dat de feesten een groot succes
mogen worden.
Na den burgemeester heeft de dijkgraaf, de
heer D. Nobel Jzn., een kort woord gespro
ken, waarin hij hulde bracht aan het comité,
dat de feesten heeft voorbereid en daarna
heeft de Commissaris der Koningin, mr. dr.
A. Röell, zijn feestrede uitgesproken, waarin
hij gewag maakte van de ernstige crisismoei
lijkheden, welke thans voorbij zijn, zoodat dit
feest in volle blijdschap en eendrachtige
samenwerking gevierd kan worden. De com
missaris heeft daarna de vee-, zuivel-, land
bouw-, tuinbouw-, bloemen-, handwerken- en
middenstands-tentoonsteling geopend.
Na deze opening hebben de genoodigden
een rondgang gemaakt over de verschillende
terreinen.
De heer R. Stenhuis oud-voorzitter van het
N.V.V., oud-Tweede-Kamerlid der S. D. A. P.,
later leidende figuur van de Communistische
Partij Holland, heeft zich na een verblijf te
Amsterdam, waar hij aan „De Tribune" was
verbonden, onlangs als pluimveehouder te
Beekbergen (gemeente Apeldoorn) gevestigd.
Aldaar heeft hy dezer dagen zitting gekregen
in het bestuur van een pas opgerichte kies-
ereeniging, welke zich zal beperken tot het
behartigen van het dorpsbelang en niet zal
deelnemen aan de algemeene politiek.
De heer R. Stenhuis had de leiding der op
richtingsvergadering. De vereeniging telt
thans 25 a 30 leden.
De heer Stenhuis heeft medegedeeld van
geen enkele politieke partij meer lid te zijn.
Het bestuur had anders bezwaar hem in zijn
midden op te nemen om den schijn naar bui
ten.
Overigens is het opmerkelijk, naar men ons
meldt, dat den laatsten tijd op het platteland
meer van dergelijke vereenigingen werden
gesticht, waaraan partijlooze voormalige com
munisten ijverig medewerken. De verdenking
riist, dat hier een nieuwe wijze van commu
nistische celvorming wordt toegepast.
Een dezer dagen bracht de heer L. M.
H. Th. uit Voorburg zijn kostbare viool een
„Jakob Steiner", gebouwd omstreeks 1700
en 850 waard, ter reparatie naar een viool
bouwer in de binnenstad.
Enkele dagen later de viool was in
middels gerepareerd en in de kist voor in
len winkel geplaatst ging de winkelbel
tweemaal kort achter elkaar over. Toen de
bel voor de tweede maal overging, stak de
vioolbouwer zijn hoofd uit het raam van zijn
woonhuis en zag iemand op de fiets weg
rijden met de vioolkist, waarin de „Jakob
Steiner" geborgen was. Hij heeft den man
nog nageroepen, maar daarmede geen suc
ces gehad.
De politie heeft den dief nog niet gear
resteerd en het onderzoek is nog in vollen
gang.
Te Utrecht is opgericht de N.V. Algemeene
Katholieke Uitgeversmaatschappij „Urbi et
Orbi". De nieuwe uitgeversmaatschappij,
v/elke gevestigd is Ondiep 6, staat onder
directie van den heer J. Asberg, voorheen
adjunct-directeur van Teulings' Uitgevers
maatschappij en de N.V. Malmberg te 's-Her-
togenbosch. Binnenkort zal de nieuwe uit
geversmaatschappij, welke zich op specifiek
katholiek gebied gaat bewegen, haar eerste
uitgave doen verschijnen.
„Urbi et Orbi" is inmiddels door de daar
voor aangewezen organisatorische instanties
als erkend uitgeefster ingeschreven.
Naar het departement van buitenlandsche
zaken uit betrouwbare bron verneemt, zou
de Nederlander S. Klijnsma op 9 of 10 Juli
gedurende de dorpsgevechten te Brunette
aan het Madrileensche front zijn gesneuveld.
Van rijkswege uitgegeven briefkaarten,
die onj de een of andere reden voor het ge
bruik ongeschikt zijn geworden, kunnen,
zooals bekend, worden ingeruild tegen nieu
we formulieren van dezelfde soort tegen bij
betaling van 1 cent per stuk.
In verband met de jongste tariefsverlaging
behoeft voor de inwisseling van dergelijke
briefkaarten met een zegelafdruk van 5
cent, tegen nieuwe briefkaarten van 4 cent,
geen bijbetaling te geschieden. Deze regeling
blijft ook na 31 October a.s. van kracht.
Tot aan dezen datum kunnen geheel gave,
ongeschonden briefkaarten van 5 cent wor
den ingewisseld tegen briefkaarten van 4
cent, met terugbetaling van 1 cent.
In de week van 30 Augustus tot 5 Septem
ber zijn volgens het statistisch departement
van Denemarken naar Nederland uitgevoerd
331.200 K.G. rundvleesch, 3100 K.G. slachtaf
val (darmen, enz) 1600 K.G. varkensvet en
36 paarden.
De hoogeerw. pater dr. Anacletus, Pro
vinciaal der Minderbroeders Capucijneni is
Dinsdagavond van zijn visitatie-reis naar' de
msisies van Borneo en Padang in ons land
teruggekeerd. In zijn gezelschap arriveerde
tevens de hoogeerw. pater A melius, Supe
rior regularia van Padang
In de openingsrede der gisteren te 's-Gra.
venhage gehouden algemeene vergadering
van den Alg. Ned. Zuivelbond heeft de voor
zitter, de heer L. F. Britzei, verder, wat be
treft de verlaging der heffingen op boter,
margarine, vetten en oliën van 29 Augustus
gewezen op het feit, dat de thans bereikte
boterprijs lager is dan die, welke gemiddeld
n de jaren 1911 tot 1914 gold. Het moet in
geen geval toelaatbaar worden geacht dat,
vooral tegen den staltijd van het vee, met de
prijzen van boter en vetten verder naar bene
den wordt gegaan, daar hiervan het noodwen
dige gevolg een nog verdere verlaging van
den melkprijs zou zijn.
Thans veel verandering aan te brengen m
de crisismaatregelen, acht spreker niet raad.
zaam. Het is de vraag of de Nederlandsche
boer binnen afzienbaren tijd een bescheiden
bestaan uit zijn bedrijf kan halen. De voor
uitzichten zijn niet hoopvol. Er is helaas een
groote kans, dat de Nederlandsche veehou
derij en akkerbouw nog wel eenigen tijd de
smartelcinderen der overheid zullen zijn. Moch
ten deze sombere vooruitzichten inderdaad
bewaarheid worden, dan passen als remedie
geen tijdelijke crisismaatregelen, doch dan
zal het probleem van voeten uit bekeken moe
ten worden.
De oplossing zal in geen geval gezocht mo
gen worden in gedeeltelijke braaklegging van
den goeden Nederlandschen bodem. Een ge
zond, sober levend platteland is van enorme
beteekenis voor ons geheele volk.
Een telegram van hulde werd hierna aan
H. M. de Koningin verzonden.
De taak van het bedrijfsleven-
Dr. A. A. Van Rhyn, vertegenwoordiger
van den minister van Economische Zaken,
nam hiema het woord en zeide, dat het den
minister speet zelf niet aanwezig te kunnen
zijn. De in zuivelkringen geuite meening, dat
de samensmelting van „landbouw" en „econo
mische zaken" een voordeel beteekende, on
derschreef spreker geheel.
Er is thans aanleiding voor gematigd opti
misme; immers de boterprijs die in het diep
ste punt van de crisis 30 cent heeft bedragen,
schommelt thans om de 80 cent.
De jongste verlaging van de heffing op bo
ter moet worden bezien als een bijdrage der
regeering tot een grooter verbruik en dus een
grooter afzet. Evenwel mag niet worden ver
heeld, dat nog niet alle moeilijkheden zijn
overwonnen. Het bedrijfsleven zelf zal het
initiatief hebben t^ nemen tot het zoeken van
nieuwe wegen om te trachten de internatio
nale positie van onze boter en zuivel te ver
beteren door het verbeteren van de kwaliteit
en door het verzorgen van een regelmatiger
marktvoorziening. Het bedrijfsleven zal daar
bij op den steun der overheid kunnen reke
nen.
De rundveeteeltbeperking
Nadat eenige bestuursmededeellngen waren
gedaan, hield ir. W. de Jong, rijksveeteelt-
consulent te Arnhem, een inleiding over de
rundveeteeltbeperking.
Spr. betoogde dat de rundveetooltbeperking
op de zuivelpositie slechts in zooverre inv'ocd
kan uitoefenen, als zij de grootte Van het prol
ductie-apparaat beperkt.
Als resultaat der beperking is sinds 1934
de omvang van den rundveestapel afgenomen,
hetgeen spreker met cijfers uitvoerig toelicht.
De vleeschprijzen, die tot eind 1935 daalden,
zijn sindsdien gestegen, zoo zelfs, dat de onge
rustheid van sommigen is opgewekt. De prij
zen van het slachtvee liggen echter ver bene
den die van de perioden 1927-'31 en 1910-'14.
Het is dwaas, thans van te hooge veeprijzen
te spreken. De verlaging met 5 pet. van de
crisisheffing op rundvleesch was een steun
aan de slagers uit het landbouwcrisisfonds en
vloeide niet voort uit de meening van den
minister, dat de veeprijzen te hoog zijn. Ter
loops merkte spr. op, dat het hem verheugt,
dat de Nederlandsche vleeschmarkt den Deen.
schen import heeft kunnen verdragen, doch
dat experimenten met deze zoo ingrijpend ge
saneerde markt hem bedenkelijk lijken.
De stijging van de rund veeprijzen is vol
gens spr. te verklaren uit een langer leven
der koeien, die langer worden aangehouden
tengevolge der rundveeteeltbeperking. Hier
door komen per jaar 90.000 dieren minder
voor de slachtbank beschikbaar. Van een ver
kleining van den rundveestapel is volgens hem
geen sprake. Zou men de teeltbeperking op
heffen, dan zou de markt weer worden over
voerd. Een verruiming der toewijzing zou
dezelfde tendentie veroorzaken.
Export van vee naar Z -Amerika-
Hiema hield ir. H. G. A. Ledgnes Bakhoven,
inspecteur van het veeteelt en zuivelwezen te
'S-Gravenhage, een gedocumenteerde causerie
over den landbouw en de veehouderij in enkele
staten van Zuid-Amerika.
In zijn bespreking behandelde deze spreker
het geheele economische beeld der voor
naamste Zuid-Amerilcaansche gebieden en
kwam tot de volgende conclusies:
In Brazilië kan met den noodigen onderne
mingsgeest in de naaste toekomst zeer zeker
Nederlandsch fokvee geplaatst worden. Van
een welwillende houding van de zijde der fede
rale regeering en van de staatsregeeringen
kan men verzekerd zijn. Er bestaat een groote
belangstelling voor Nederlandsch vee en er is
een groote slamboekorganisatie voor Hol-
landseh vee. Men moet echter door persoonlijk
contact connecties aanknoopen. Teneinde dit
te bereiken zal men van Nederlandsche zjjde
met op zij zetten van kleiner groepsbelangen,
daartoe het noodige moeten doen.
Hetzelfde geldt voor Uruguay, indien de
koopkracht van de veehouders daar te lande
grooter wordt.
Argentinië zal slechts in geringe mate Im
porteeren en ontwikkelt zich zelfs tot expor
teur van fokvee van melkrassen.
Voor Chili zijn de verwachtingen onzeker.
Met goede propaganda en contact met de
Chileensche regeering is er vermoedelijk
eenige export op te bouwen.
De vergadering ging hiema over tot de
rondvraag en werd vervblgens gesloten.
Rij. repareere nvan een stopcontact-
Woensdagavond om zeven uur heeft de
heer H. W., winkelier, wonende in de Eind-
straat te Breda, bij het repareeren van een
stopcontact zonder dat hij den stroom had
uitgeschakeld, dezen door het liohaam ge
kregen.
De man viel bewusteloos op den grond.
Een spoedig ontboden geneesheer kon slechts
den dood constateeren.
Het slachtoffer was ongeveer 40 jaar en
laat een vrouw en twee kinderen na.
Zijn lijk is naar het St. Ignatiuszieken-
huis overgebracht.
AMSTERDAM, 9 September 1937.
Vandaag is. mevrouw Esther de Boer-van
Rijk op de Joodsche begraatplaats te Mui-
derberg ten grave gedragen. De deelneming
van vele. duizenden bewonderaars en vrien
den heeft haar stoffelijk overschot op dezen
laatsten tocht vergezeld.
In den Stadsschouwburg, waar zij zoo tal
rijke triomfen vierde, .waar zij bejubeld is,
en waar bij zoo menige gelegenheid haar
vrienden en bewonderaars hebben genoten
van haar kunst, is haar hedenmorgen de
laatste eer bewezen door duizenden uit heel
Amsterdam. Het stoffelijk overschot was
opgebaard in de tot chapelle ardente inge
richte rotonde van den Stadsschouwburg. De
wanden van de rotonde waren behangen met
rouwdraperiën, en de groote glazen licht
fontein in het midden was met doorzicht
rouwflours omkleed. Een schemerig licht
hing in deze ruimte, waar het des avonds
steeds een druk va et vient van Schouw
burgbezoekers is, en waar thans een plech
tige stilte heerschte, slechts verbroken door
het zacht geschuifel van vele voeten langs
de baar.
Het stoffelijk overschot was opgebaard in
een gesloten kist tegenover den hoofdingang
van den Stadsschouwburg. Aan het hoofd
einde van de baar brandden vier kaarsen.
Rondom de baar waren de talrijke rouwkran
sen en bloemstukken gerangschikt, die de
laatste tolken waren van de groote vriend
schap die mevrouw de Boer-van Rijk tijdens
haar leven heeft mogen verwerven.
Onder de kransen, die de baar omgaven,
zagen wij die van het gemeentebestuur van
Amsterdam, van de directie van het gebouw
van Kunsten en Wetenschappen te Den Haag,
van den bond van Nederlandsche tooneel-
schrijvers, waarvan mevrouw de Boer-van
Rijk eerelid was, van hst bestuur van den
Stadsschouwburg te Groningen, van het
N.V.V., van de federatie Amsterdam van de
S.D.A.P., alsmede van talrijke gezelschappen,
o.m. het centraal tooneel, het gezelschap Jan
Musch, het A.B.C.-cabaret, de jonge spelers,
en van talrijke tooneelkunstenaars, waarvan
wij noemen mevrouw Mien van Kerckhoven-
Kling, Annie van der Lugt Melsert-van Ees,
Julia Cuypers, en vele anderen. In den loop
van den ochtend werden nog voortdurend
nieuwe bloemstukken aangebracht, zoodat
wij op het moment, waarop wij dit bericht
afgeven nog niet in staat zijn, alle bloem
stukken, die gezonden waren, te noemen.
Om 10 uur werden de deuren van den
Stadsschouwburg aan den kant van de Mar-
nixstraat geopend om het publiek, dat daar
reeds een file had gevormd, gelegenheid te
geven de chapelle ardente te bezoeken,en door
langs de baar te schrijden aan de overledene
actrice de laatste eer te bewijzen. Groepsge
wijs werden de wachtenden tot het gebouw
toegelaten. Onwillekeurig getroffen door de
plechtige sfeer die in de rotonde van den
Stadsschouwburg heerschte, en door de ge
dachte, dat het vandaag voor het laatst was,
dat mevrouw de Boer-van Rijk, in den Stads
schouwburg aanwezig was, liepen de men-
schen onder doodsche stilte langs de baar in
het voorbijgaan eerbiedig een blik werpend
op de kist, die het stoffelijk overschot van
de in breede kringen zoo gewaardeerde en
beminde actrice aan het oog onttrok.
Het was opvallend, hoeveel eenvoudige
menschen dezen morgen langs de baar defi
leerden. Men kan wel zeggen, dat het geen
nieuwsgierigheid is geweest, die de duizenden
die vanmorgen aan het défilé hebben dèelge-
nomen naar den Stadsschouwburg had ger
dreven. Integendeel de overgroote meerder
heid van degenen, die de oude dame dezen
morgen hun laatste stillen en ontroerden
groet kwamen brengen, maakte deel uit van
het groote publiek, dat Esther de Boer tijdens
haar leven zoozeer heeft geëerd, aan wie haar
kunst zoo menig uur van schoonheid en ont
roering heeft geschonken.
Voor den ingang van den Stadsschouwburg
in de Marnixstraat groeide de rij van wach
tenden van minuut tot minuut aan, en tegen
het middaguur moest men om allen gelegen
heid te geven langs de baar te defileeren den
stroom van bezoekers ononderbroken door
laten. Naar schatting hebben ongeveer vijf
duizend menschen tusschen 10 en 1 uur aan
mevrouw de Boer-van Rijk hun laatsten
vriendengroet gebracht.
Rouwbeklag.
Het bestuur van den bond van Nederland
sche tooneelschrijvers heeft een schrijven ge
zonden aan de familie van wijlen mevr. Esther
de Boervan Rijk. Het heengaan van deze
tooneelspeelster wordt een zwaar ,verlies ge
noemd voor het Nederlandsche tooneel, te meer
daar zij zoo veelvuldig optrad in talrijke Ne
derlandsche stukken, daarmede onschatbare
diensten bewijzend aan onze Nederlandsche
t'ooneelschrijfktmst. De bond van Nederland
sche tooneelschrijvers bood haar dan ook reeds
vele jaren geleden het eerelidmaatschap aan.
Het schrijven eindigt met de verzekering,
dat mevr. Esther de Boer—van Rijk blfjft leven
te midden van het tooneeliievende volk, hier
en in Vlaanderen,
H erinneringspenn ing.
Naar aanleiding van het overlijden van
mevrouw Esther de Boer-van Rijk heeft de
Koninklijke Begeer te Voorschoten een her
inneringspenning vervaardigd ter grootte van
40 m.M op de voorzijde waarvan het goed-
g'eiijkend portret van de actrice met ge
boorte- en sterfdatum, op de keerzijde staat
de tekst: ,,met haar kunst diende zij ons
volk".
Geluidsfilm „Op hoop van zegen
De eenige geluidsfilm met mevrouw Esther
de Boervan Rijk, n.l. „Op hoop van zegen",
haar het bekende tooneelstuk van Herman
Heyermans, zal opi/euw in Nederland in ver
tooning worden gebracht.
Het afscheid-
Tusschen een en twee uur kregen de col
lega's van mevrouw De Boer—Van Rijk gele
genheid om in de chapelle ardente in de ro
tonde van den Stadsschouwburg afscheid te
nemen van de overleden kunstenares. Een bui
tengewoon aantal tooneelspelers verzamelde
zich na een uur rond de baar van mevrouw
Be Boer—Van Rijk.
Onder hen merkten wij o.m. op: A. Defresne
en Charlotte Kohier namens de „Amsterdam-
sche Tooneelvereeniging"Jan Musch namens
zijn eigen gezelschap; Ko Arnoldi uit naam
van het gezelschap „Het Masker"; Frits Bouw
meester namens het „Nieuwe Schouwtooneel"
en voorts een groot aantal acteurs en actri
ces, verbonden aan verschillende gezelschap
pen van wie wij hier o.m. noemen Oscar Tour-
niaire, Elias van Praag, Hein Harms, Louis
van Gasteren, Herman Schwab, Julia Cuypers,
mevrouw Marie van Westerhoven, alsmede
de twee pleegkinderen van mevrouw De Boer
Van Rijk, Hesje RijkenVan Rijk en Karei
Rijken. Voorts merkten wij op den opperrabijn
der Israelietische gemeente in Amsterdam,
den zeereerw. heer Sarlouis, den heer Z. Gul
den namens de tooneelcommissie van den Am-
sterdamschen raad, wethouder S. R. de Mi
randa, die den wethouder voor de kunstza
ken, den heer E. Boekman, momenteel bui
tenslands vertoevend, verving, en mevrouw H.
van Damvan Isselt, chef van de afdeeling
kunstzaken ten stadhuize.
Toen allen zich in een wijden kring rondom
de baar hadden geschaard werden de naaste
familieleden, bij wie zich ook de oude me
vrouw Theo MannBouwmeester had ge
voegd, tot de chapelle ardente toegelaten.
Als eerste nam hier het woord de waar
nemend wethouder voor de kunstzaken, de
heer S. R. de Miranda, die sprak namens het
gemeentebestuur van Amsterdam.
Amsterdam, aldus de wethouder, staat
thans rond de baar van een groot kunstena-
resse, en het gemeentebestuur van Amster
dam wil aan zijn droefenis uiting geven op
deze plek, dat deze begaafde actrice van
ons is heengegaan, en haar iherdenken en
danken voor het vele, dat zij in haar lang
en werkzaam leven voor de burgerij heeft
gedaan.
Aan den naam van mevrouw de Boer-v.
Rijk is voor eens en altijd verbonden die van
Herman Heyermans. Beiden vormden te
zamen de verpersoonlijking van de echte,
zuivere Nederlandsche tooneelkunst. Zij, die
van 1898 af de Heyermans-premières in den
Hollandschen Schouwburg hebben mogen
meemaken, bewaren daaraan een blijvende
herinnering. Zij hebben mevrouw de Boer
Van Rijk gezien als Esther in „Ghetto", als
„Kniertje" in „Op hoop van zegen", als Eva
bonheur en als Anne Marie in ,,De Meid".
Mevrouw de Boer genoot een populariteit,
die alleen te vergelijken is met die van de
beide Bouwmeesters. Als zij speelde Was de
Schouwburg vol en vulde een enthousiast
publiek, dat vooral uit den arbeidersstand
was gerecruteerd, *de zaal tot aan den nok.
Dan was de crisis van het tooneel voor eenige
oogenblikken verdwenen.
Mevrouw de Boer-van Rijlr is Hoewel niet
uit Amsterdam geboortig een typisch Amster-
damsche figuur geworden. Als men die, fijne
oude dame op straat tegen kwam, zeiden de
menschen tegen elkaar, niet daar gaat me
vrouw de Boer, maar daar gaat „Kniertje".
Dat is wel de hoogste lof, die aan haar ge
bracht kon worden. Zij leefde zoo intens in
haar beroemde rollen, dat zij ook voor de
toeschouwer de persoon was, die zij uitbeeld
de.
Zij bezat een bewonderenswaardige vita
liteit. Voordat zij, na haar zeventigsten ver
jaardag te hebben gevierd, een nieuwe car
rière begon, werd haar de zilveren medaille
van de stad Amsterdam uitgereikt. Zoo
iemand, dan had zij die onderscheiding ver
diend. Op haar tachtigsten verjaardag eerde
Amsterdam haar opnieuw en sprak zij na
een triomftocht door de stad van het Schouw-
burgbalcon tot de menigte harer bewonde
raars en vrienden. Eenige maanden geleden
bereikte B. en W. het verzoek het mogelijk
te maken, dat mevrouw de Boer-Van Rijk
haar lbopbaan zou besluiten met een af-
scheidstournée. Het gemeentebestuur bood
toen aan de. grijze actrice aan, het haar fi
nancieel mogelijk te maken tfe gaan rusten.
Mevrouw de Boer-van Rijk heeft dit afge
wezen. Zij wilde tot het laatst toe in diénst
blijven van de kunst, die haar lief was. De
dood heeft haar afscheidstournée afgelast.
Daarmede moet elkeen vrede hebben.
Namens B. en W„ den raad en de burgerij,
aldus besloot spr., dank ik u mevrouw de
Boer-van Rijk voor al het schoone en al
het edele, dat gij aan de burgers van onze
stad hebt geschonken.
Daarna werden nog enkele woorden van
dankbare herdenking gesproken door den
heer van Dellen, namens het pensioenfonds
voor Nederlandsche tooneelkunstenaars,
en door een vertegenwoordiger van het
MH.D.-concern, dat destijds „Op hoop van
zegen met mevrouw de Boer van Rijk in de
hoofdrol heeft verfilmd.
Onder doodsche stilte werd daarna de
baar den schouwburg uitgedragen en.
plaatst in de lijkauto, die onder de peristyle
was voorgereden. Duizenden menschen ston
den rond den stadsschouwburg geschaard en
Het Euwe-Aljechin-comité deelt mede, dat
het voorloopig programma voor de te spelen
30 partijen van den schaakwedstrijd Euwe-Al-
jechin is vastgesteld als volgt:
le partij
2e
3e
4e
5e
6e
7e
8e
9e
10e
11e
12e
13e
14e
15e
16e
17e
18e
19e
20e
21e
22e
23e
24e
25e
26e
27e
28e
29e
30e
Dinsdag 5 October Den Haag.
Donderdag 7 October Rotterdam.
Zondag 10 October Amsterdam.
Dinsdag 12 October Amsterdam.
Donderdag 14 October Den Haag.
Zaterdag 16 October Haarlem.
Dinsdag 19 October Rotterdam.
Donderdag 21 October Leiden.
Zondag 24 October Den Haag.
Dinsdag 26 October Den Haag.
Zaterdag 30 October Groningen.
Maandag 1 November Amsterdam.
Woensdag 3 November Amsterdam.
Zaterdag 6 November Zwolle.
Dinsdag 9 November Rotterdam.
Donderdag n November Rotterdam.
Zondag 14 November Den Haag.
Dinsdag 16 November Den Haag.
Zaterdag 20 November buiten.
Dinsdag 23 November Amsterdam.
Donderdag 25 November Amsterdam.
Zaterdag 27 November buiten.
Dinsdag 30 November Rotterdam.
Donderdag 2 December Rotterdam.
Zaterdag 4 December Den Haag.
Dinsdag 7 December Den Haag.
Donderdag 9 December Amsterdam.
Zondag 12 December Amsterdam.
Dinsdag 14 December Rotterdam.
Donderdag 16 December Rotterdam.
Het comité heeft om san de wenschen van
vele christelijke schakers tegemoet te komen
slechts 4 wedstrijden op Zondag gesteld.
een groot aantal vrienden en vereerders van
de overledene volgde een eindweegs den
rouwstoet op zijn weg naar de begraafplaats.
Onderweg is voor den Hollandschen
Schouwburg door den heer Louis de Vries
nog een krans aan de baar gehecht en heeft
de rouwstoet nog enkele oogenblikken stil
gestaan voor de nieuwe synagoge aan de
Linnaeusstraat. Daarop vervolgde de stoet
zijn weg naar de Israelietische begraafplaats
te Muiderberg.
Proces tegen gemeente, bouwer en
eigenaar van een woning-complex-
Aan de Willem de Zwijgerlaan In Amster
dam-West is het mooie woningcomplex „Land-
lust" gelegen.
In sommige dier perceelen bevindt zich een
eigenaardige trappenbouw, die eenige malen
oorzaak van persoonlijke ongelukken is ge
weest.
Een handelsman te dezer stede werd door
een bewoner van de belétage van een.^ dier
woningen uitgenoodigd een offerte te, komen
manen. Hij ging, van de straat komend, eerst
een twaalf treden hooge trap op, die ingeéquwd
is in het bouwcomplex en kwam toen op het
portaal, waaraan twee huisdeuren zyn gelegen.
Tengevolge van den inbouw dringt het dag
licht minder rijkelijk door tot in het portaal.
De bezoeker drukte op de straatbel van de
belétage, de deur sprong open en hy wilde
binnenstappen in de huisgang, doch viel zijde
lings achterover langs een houten trap, die uit
het sousterrain 1 naar die huisgang leidt en
rechthoekig daarop "uitmondt. Elke waar
schuwing tegen dien toestand ontbrak.
De bezoeker stortte neer op den cementen
vloer van het sousterrain en werd ernstig ge
wond, immers zijn linker elleboog werd geheel
versplinterd, zoodat de beenderscherven door
zijn winterjas staken. Eenige maanden lang
werd hij in een ziekenhuis verpleegd en de
arm werd blijvend invalide.
Eigenaar, bouwer en gemeente Amsterdam
werden door hem tot schadevergoeding aan
gesproken, ieder op grond van onrechtmatige
daad. De gemeente had namelijk dien bouw in
zjjn geheel goedgekeurd.
Voor den bezoeker treedt als advocaat op
mr. Alfred Levy, voor de bouwers en de
eigenares mr. W. F. Schokking, voor de ge
meente mr. H. A. van der Wall Bake.
Vrijdag a.s. zullen in deze zaak de pleidooien
voor de tweede kamer der Amsterdamsche
rechtbank gehouden worden.
De voerman gedood-
Gisteravond is te Vriezenveen een paard,
dat gespannen was voor den wagen van den
70-jarigen landbouwer G. Bramen, op hol
geslagen. De voerman viel van den wagen
en kwam onder de wielen terecht. Hij werd
vrijwel op slag gedood.
Het s.s. Simon Bolivar" van de K.N.SM.,
bomende uit West-Indië, wordt Donderdag 16
September te Amsterdam verwacht,
P&C i k V 4; t i
MÉÉIMlMÉiHÉIÉiÉÉÉÉi KWK")
%.y f? .e
e fï'T-
-'f- i, .1.
i; MV®
-fa x
Door de Nederlandsche schooljeugd werd aan H. K. H. Prinses Juliana en Z. K. H. Prins Bernhard als huwelijks-
geschenk aangeboden een sportpark met paviljoen, gelegen achter het paleis Soestdijk, Een kijkje op de tennisbanen
met daarachter het gavil^oeiu
