DE „SPECHT IN INDIE VERONGELUKT.
Het
vliegtuig bij Palembang
neergestort.
H'
De aardbeving op Zuid-midden-Java.
DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN.
In het oerwoud.
61ste JAARGANG No. 17986
WOENSDAG 6 OCTOBER 1937
VIER BLADEN.
BUREAU: KOEMARKT 4, SCHIEDAM;
TELEFOON INTERCOMM. No. 68085
-
iliilïi
DE DOUGLAS DC-3 „SPECHT'
VIER DOODEN, ÉÉN ZWAAR
GEWONDE.
Oorzaak van de ramp.
SUMAIRA^-
JAVA
OMGEKOMEN BEMANNING
Levensbijzonderheden.
HET
VERONGELUKTE
TOESTEL.
De „Speclit" behoort tot het Douglas
D. C. 3-type.
RADIO-BOODSCHAP VAN
MGR. COSTANTINI.
Bij gelegenheid van den
Missie-Zondag.
DE K. R. O. RELAY EERT.
VERDACHT VAN AUTODIEFSTAL.
«fi,
Onheilspellend onderaardseh
gerommel.
Huizen zwaaiden heen en weer,
halken en spanten kraakten.
r>
MINISTER VAN ALGEMEENE
ZAKEN.
Dr. Colijn vangt- zijn ambtsbezig.
heden aan.
INTERNATIONALE BESTRIJDING
TERRORISME.
Vertegenwoordiging van ons land
op conferentie te Genève
De ABONNEMENTSPRIJS van de NIEUWE
SCHIEDAMSCHE COURANT bedraagt franco
bij vooruitbetaling:
Per week 20 cent; per maand So cent; per
drie maanden 2,55.
Bij bezorging franco per Post bedraagt de
abonnementsprijs per maand f 1,10, per drie
maanden 3,bij vooruitbetaling. Incasso
kosten worden niet berekend.
LOSSE EXEMPLAREN zijn steeds aan ons
bureau Koemarkt A verkrijgbaar 5 cent per
stuk.
POSTCHEQUE- en GIRODIENST No. 81440
Uitgave van de N.V. de Courant De Maasbode
te Rotterdam.
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt:
Voor 16 regels 1,55, elke regel meer 25 ct.
Bij contract aanzienlijke reductie.
Reclames tusschen den tekst dubbel adv.tarief
Liefdadigheidsad verten tien half tarief.
Familieberichten 10 ct. per regel.
Kampioen-advertenties van 20 woorden ƒ0.50
per plaatsing. Elke 5 woorden meer kost 10 ct.
Kampioen-annonces en familieberichten wor
den geplaatst in de gezamenlijke vier
dagbladen: Het Nieuwe Dagblad, de Nieuwe
Schiedamsche Courant, de Nieuwe Dordtsche
Courant en de Nieuwe Zuid-Hollander.
De Gratis-Ongevallenverzekering bedraagt: f 3.000 bij levenslange invaliditeit; 2.000 bij overlijden tengevolge van een spoorwegongeluk; f 1.000 bij overlijden tengevolge van een ander ongeval; 250.voor het verlies van een band, een voet o»
een oog; f 100voor het verlies van een duim, bij breuk van de ruggegraat of bij schedelbreuk; f 7r voor hot verlies van een wijsvinger of voor het verlies van de voorste twee leden van alle vingers; 50voor het verlies van een volledig lid
van een duim, of voor het verlies van twee leden van een wijsvinger; 25 voor het verlies van alle leden van een anderen vinger, of van een lid van een wijsvinger, bij breuk van bovenarm, of bovenbeen, onderarm of onderbeen, knieschijf,
sleutelbeen of enkel; f 10.voor één lid of twee leden van een anderen vinger- Een en ander volgens de geldende voorwaarden gelijk deze eenmaal per maand in dit blad worden afgedrukt.
y'TT"
is
v,
EDENMORGEN is de „Specht",
van den dienst Amsterdam
Batavia in den start op het vlieg,
terrein Palembang verongelukt. De
„Spechtwas denzelfden morgen uit
Batavia vertrokken en was op weg
naar Singapore.
Van de bemanning zijn, naar we
van de zijde van de K.L.M. vernemen
de gezagvoerder Stork, de boord-
mecanicien Ruben en de marconist
Stodieck gedood.
De tweede bestuurder Groeneveld
bleef ongedeerd.
Van de zeven passagiers is de heer
Steenbergen u;t Bandoeng hij aan
komst in het ziekenhuis overleden,
terwijl de lieer Schoch van de British
American Tobacco Company zwaar
werd gewond. De overige vijf passa
giers onder wie de beroemde violist
Bronislav Huberman hieven prac-
tisch. ongedeerd.
De post wan het vliegtuig ïs on.
beschadigd.
Het K-L.M.-vliegtuig „Valk" met
gezagvoerder Smirnof, vertrekt
mor
genochtend uit Batavia.
De R'TVTL.M. verleende assistentie
doo: L zenden van een extra-
vliegtuig naar Palembang, aan boord
'Waarvan zich ook bevindt de hoofd
inspecteur van de K.L.M., de heer
Moes.
De passagierS) die onge(Jeerd bleven, waren
naar Aneta meldt, de heer Monroe uit Singa
pore, de beroemde vioiist Bronislav Huber
man en Zijn secretaresse miss Ibb z00_
mede de heer Bouman van de B. P M en
freule Smissaert zijn ongedeerd.
De oorzaak is vermoedelijk gelegen in het
terugloopen van een der motoren.
Een D.C. 3 toestel met den heer Moes is
met personeel van den technischen dienst,
zoomede met den hoofdredacteur van Aneta,
den heer van Bovene, ijlings van Bandoeng
naar Palembang vertrokken om hulp te ver-
leenen.
Kort na den start de noodlottige val.
In een hedenochtend op het hoofdkantooi
van de K.L.M. gehouden persconferentie deel-
do de heer Plesman nadere bijzonderheden
mede omtrent de ramp, welke de „Specht
op het vliegveld te Palembang is overkomen.
Om half 11 heeft de K.L.M. een telefoonge
sprek gehad met de K.N.I.L.M. te Batavia,
waarbij het volgende werd medegedeeld:
Eén da passagiers, de heer Steenbergen
van het Marsman-concern, wiens toestand zich
aanvankelijk goed liet aanzien, is bij aan
komst in het ziekenhuis helaas overleden aan
een longbloeding.
De toestand van den als zwaar gewonden
gemelden passagier Schoch bleek gunstig te
zijn. Deze passagier bevindt zich thans bui
ten gevaar.
De overige passagiers hebben schrammen,
'8IIUTÖN
BAIAVIA
verstuikingen en in het algemeen letsel van
onbeduidenden aard opgeloopen.
Om 11 uur heeft een kort telefoongesprek
met Palembang plaatsgehad.
De telefoon was echter niet zeer duidelijk.
Uit hetgeen de heer Plesman meende te ver
staan maakte hij op, dat het toestel blijkbaar
kort na den start omlaag is gekomen. De
motor is na aanraking met den grond uit het
toestel geslagen.
De cockpit moet zijn afgebroken en een
vleugel ernstig beschadigd. Na het afbreken
van de cockpit zou de romp van het toestel
zijn doorgeschoven.
Gezien de zware beschadiging van het toe
stel is het nog bijna verwonderlijk, dat nog
zeven menschen aan den dood zijn ontsnapt.
Het vertrek van de „Specht" van het vlieg
veld van Palembang zou op normale wijze
hebben plaats gehad. Het toestel schijnt on
geveer 100 M. hoogte zijn geweest, toen het
ongeluk gebeurde. Een gelukkige omstandig
beid is, dat de tweede bestuurder Groene
nd, gespaard is gebleven, zoodat van hem,
wanneer hij zich tijdens het ongeluk achter
öen bestuurder heeft bevonden, waardevolle
"Je^deelingen omtrent de toedracht van het
geluk kunnen worden verwacht.
r?-r onderzoek zijn thans ter plaatse kapi-
v-n ee§h> de heer Moes, hoofdinspecteur
Tent van de K.L.M., de heer van
rit- heer B^Ur Van den luchtvaartdienst en
w van het bureau luchtvaart
^irl/noemw6^'6 leiden. De heer Plesman
f66 vlieeen wan** het toestel °P één mot01,
n+ nkkpn Dat ii?+ee^ ihet landingsgestel is
Sflan 6 seconden Verder maa^
tie van vierder zeide de heer
Plesman, dal- J de Post hoopte te kunnen
doorzenden met de „Va k onder commando
van Smirnoff- D "omaal wekelijksche
dienst zal van mt Ne<SeHand normaal wor
den voortgezet. Va Octnher 0626 dienst
niet op 9, maar op 23 October aanvangen.
De gezagvoerder van het
verongelukte K. L. M.-vliegtuig de „Specht
F. M. Stork is 3 Maart 1907
te Leeuwarden geboren. Na het afloopen
van de zeevaartschool en het beha
len van zijn diploma als derde stuurman
kwam hij in December 1929 bij de luchtvaart-
afdeeling te Soesterberg in opleiding voor re-
serve-officier-vlieger. Hij behaalde het F.
A. I.-brevet in Maart 1930 en het militair
brevet in Juni van hetzelfde jaar.
Na verwerving van het vliegbewijs B. trad
hij op 1 Mei 1932 als vliegtuigbestuurder
bij de K. L. M. in dienst. Stork had tot 31
Juli 1937 5132 vlieguren. Als tweede be
stuurder maakte hij tot genoemd tijdstip 12
Indië-vluchten, als gezagvoerder 7 vluchten.
De bij de ramp om het leven gekomen
marconist, J. J. Stodieck, werd te
Amsterdam geboren, op 19 Sept. 1909. Hij
doorliep de H. B. S. behaalde zijn eerste
klasse certificaat als radiotelegrafist bij de
koopvaardij, waarna hij bij radio-Holland
in dienst kwam. Ruim 4 jaar had hij als
marconist gevaren. In het najaar van 1931
kwam hij in opleiding voor radio-telegrafist
bij de K. L. M., bij welke maatschappij hij
op 11 Januari in dienst trad. Stodieck had
het B. V. G. als telegrafist voor luchtvaartui
gen en het B. V. G. voor navigator 2e klas
se. Hij had reeds 20 Indië-reizen gemaakt
en ongeveer 6400 vlieguren.
Hij wls gehuwd en had één kind.
De boordmecano, J. J. Ruben,
werd geboren te Dedemsvaart, gem. Avereest
op 26 Februari 1905. Hij was een der eerste
boordmecano's van de K. L. M. In dienst
der maatschappij trad hij 15 Maart 1927.
Vrijwel alle vliegtuigtypen van de K. L. M.
waren hem uit de practijk bekend; zoo vloog
hij reeds in 1928 met de Fokker F. 8 en in
1931 met de Fokker F. 7 b op zijn eerste In-
dië-reis. Hij maakte met de „Specht" zijn
26ste retourvlucht Amsterdam-Batavia. .In
totaal had hij reeds tien Indiëvluchten met
de D. C. 2 gemaakt en twee met de D. C. 3.
In den tijd, dat hij bij de K. L. M. in dienst
is geweest, heeft hij rond 7.000 vlieguren ge
maakt. Ruben was gehuwd en had één kind.
De Douglas DC 3 moet als een verdere
ontwikkeling van den reeds alom bekenden
Douglas van het type DC 2 beschouwd wor
den, met dien verstande echter, dat de DC 3
belangrijk grootere afmetingen heeft en uit
gerust is met krachtiger motoren. Het toestel
is een tweemotorige vrij dragende laagdekker
in geheel metalen uitvoering en heeft evenals
de DC 2 een intrekbaar landingsgestel. Ach
ter de stuurhut en wel rechts en links van
den doorgang, welke naar het passagiers-
vertrek voert, zijn twee bagageruimten met
een laadruimte van 4,13 M. 3 voor post en
vracht.
De DC 3 heeft op de Europeesche lijnen
een accomodatie voor 21 passagiers, waarbij
de stoelen in zeven rijen zijn verdeeld, elk
van drie, gescheiden door een gang. Op de
Indië-lijn zijn evenwel de gewone stoelen
vervangen door ligstoelen, zoodat zeven pas
sagiers elk een ruime zitplaats in het toestel
kunnen innemen. De hoogte van het passa-
giersvertrek is 1.89 M. en zijn breede 2.34 M.
Het toestel is uitgerust met een doeltreffend
verwarmings- en ventilatiesysteem.
Achter de passagiersruimte bevinden zich
de keuken, een derde laadruimte, met een
inhoud van 4,25 M3, zoomede een toilet en
een kleedkamer.
De spanwijdte van de DC 2 is 28,95 M., de
lengte 19,65 M., de hoogte 4,55 M., en het
vleugeloppervlak 91,7 M2. Het leeg gewicht
bedraagt 6920 K.G., de nuttige last 3965 K.G.,
zoodat het toestel bij volledige belading 10885
kilogram weegt. De CD3 is dus inderdaad een
zeer groot vliegtuig, dat zich bijzonder goed
leent voor lange afstandvluchten.
Het groote verschil van de DC 3 met het
oude type bestaat hoofdzakelijk uit een aan
zienlijk beter laadvermogen, grootere ge-
ruischloosheid en zuinigheid.
Na zijn sensationeele en glorieuse races in
Amerika legde Michel Detroyat de verkla
ring af, dat de Douglas DC 3, die wat vlieg
tuigkwaliteiten en .gerief ten behoeve van de
passagiers betreft, de DC 2 belangrijk over
treft, en het niveau der Amerikaansche ver-
keersluchtvaart in het bijzonder belangrijk
zal doen stijgen.
Dit toestel was de eerste D.C. 3, die op de
Indië-lijn .in dienst was gesteld.
Het toestel is op 21 April 1937 bij de K. L.
M. in dienst gekomen en heeft aanvankelijk
op de Europeesche lijnen gevlogen. Daarna
is het voor den Indië-dienst uitgerust.
Op 5 Juni 1937 vertrok de „Specht" voor
dc eerste maal naar Indië.
TER gelegenheid van den alge-
meer.en Missie-Zondag op 24
October a.s. zal Z. H. Exc. mgr.
Celso Costantini, secretaris van de
congregatie van de voortplanting des
geloofs te Rome, op Zaterdagavond
23 N October een radio-boodschap
richten tot de katholieken van de
geheele wereld, 'om hen aan te
sporen tot gebed en offer voor de
missies.
Deze uitzending zal geschieden via radio
Vaticana op golflengte 50.26 meter, en wei
in diverse talen, waarvan de Nederlandsche
vertaling zal worden uitgezonden orn 18.50
uur A.W.T.
De K.R.O. zal deze uitzending van den
Vaticaanschen zender rechtstreeks relayeeren
op golflengte 1875 meter.
Op verzoek van den commissaris van poli
tie te Venlo zijn heden te Nijmegen vier
mannen aangehouden, verdacht van diefstal
van auto's. Het zijn W. P., L. N., E. B. en L.
K. allen uit Venlo.
Drie vuil de sluchtoffers van de ramp met de Specht 9 v.l.n.r.gezagvoerder
Stork, de radio-telegrafist JJ. Stodieck en de boord-mecanicien JJ. Ruben.
Zooals reeds uitvoerig telegrafisch door
Aneta uit Indië werd bericht, heeft op 27
September een hevige aardbeving Midden-
en Oost-Java geteisterd.
De eerste uitvoerige berichten omtrent de
aardschokken op Midden-Java, welke nog
juist met de jongste luchtmail verzonden
konden worden, zijn ontleend aan het dag
blad „Mataram' van 28 September:
Gistermiddag om vier minuten voor half
vijf, werd geheel Zuid Midden Java plotse
ling opgeschrikt door een zeer ernstige aard
beving, welke in het bijzonder in de omge
ving van Djokja zeer sterk werd gevoeld en
bijna een paniekstemming wekte.
Op dat uur werd te Djokja een zeer krach
tige verticale stoot gevoeld, onmiddellijk ge
volgd door een zeer sterk onderaardseh ge
rommel.
De heftige vertikale- beweging, welke
slechts een fractie van een seconde duurde,
ging onmiddellijk over in een reeks gol
vende horizontale bewegingen, welke onge
veer twaalf seconden aanhielden, gedurende
welken tijd alle gebouwen en huizen op een
hevige manier heen en weer zwaaiden, bal
ken en spanten kraakten, dakpannen met da
verend geraas naar beneden kwamen en de
aarde onheilspellend bleef rommelen.
Een ieder stormde naar buiten en enkele
seconden van zeer groote spanning en angst
gingen voorbij, waarin een ieder vreesde
Djokja in puin te zullen zien vallen.
Gelukkig gebeurde dit niet en na een
tiental seconden nam de beweging in hevig
heid af en enkele oogenblikken later was de
aarde weer rustig.
Verschillende huizen in Djokja
beschadigd.
Hoewel er te Djokja dus gelukkig geen in
stortingen van beteekenis hebben plaats ge
vonden, is de lichte schade aan de verschil
lende bebouwingen vrij algemeen. Alle groo
te gebouwen en een zeer groot aantal hui
zen vertoonen lichtere of zwaardere scheu
ren, terwijl aan verschillende perceelen het
dak beschadigd is.
Persoonlijke ongelukken hadden te Djokja
echter niet plaats, behalve precies aan de
grens van het Gewest in Prambanan Djokja
waar een gedeelte van de woning van den
asistent wedana instortte .waardoor een der
bedienden aan schouders en beenen werd
gewond.
Ernstiger schade werd over de grens aan
gericht waar in het Solosche gedeelte van
Prambanan een verdiepingsgebouw instortte.
De bovenverdieping van dit gebouw kwam
terecht op een winkel welke geheel werd
vernield.
Zoowel in het pandhuis als in den winkel
bevonden zich menschen, in de toko zelfs
zeven, maar gelukkig werden te Prambanan
voor de zware schok kwam, eenige lichtere
bevingen gevoeld, zoodat de menschen reeds
naar buiten waren gehold toen de groote
schok kwam en de instorting plaats had.
Tot het oogenblik van het samenstellen van
dit overzicht, bereikte ons slechts opgave van
een slachtoffer dat ten gevolge van de aard
beving gevallen is. Dit is gebeurd in de
buurt van Klaten, waar de schok zeer zwaar
is gevoeld.
In de kotta Klaten zelve werd geen schade
aangericht van beteekenis. Wel zijn ook
daar vele huizen gescheurd en dakbedekkin
gen beschadigd, doch instortingen hadden
niet plaats.
Ernstiger is het echter geweest in de om
geving van Klaten. In de desa Wedi zijn ne
gen steenen Inlandsche woningen ingestort,
waardoor een man werd gedood en een an-
der ernstig aan de beenen werd gewond. De
ze laatste is naar het ziekenhuis overge
bracht. Ook in de desa Terang Nongko zijn
zes huizen ingestort echter zonder dat daar
persoonlijke ongelukken plaats hadden. In
Kebon Aroeng werden twee kinderen licht
gewond.
Voor de slachtoffers van de aardbeving
zijn onmiddellijk de noodige voorzieningen
getroffen en een uur nadat de eerste berich
ten waren ontvangen, maakte Gouverneur
Orie, in gezelschap van den assistent resident
van Klaten reeds een tournee door de streek
tim tyuer en"spud.
JR ZE&T DAT
E GE VA MO El
houden om lang
snu/t. ihaar wie
IS DON TOCH DIE-
LANCbbNuir
EE/N GE-
WEL.DIGE-
kooiu-.die Wil-
nfN H I E R, V E R-
1 FE-RE N NA |WE-
L'jK 0|r D|^K
die. lang SNUIT heeft ech
te/?. Al- HEEL WAT HE/V-
bcHerv verslonden. URJ-
H A HET HOOFD OEtRWIL-
£>EN gaf NE OPDRACHT HE"C
„fcEeST LEVEN O TEL
V^N C, EN HETGEEN
ter is gelu
TERWIJL
WILKENS
Z'j N AVON
TUUR ver
TELT HAD
DE KROKO
DIL INMiO
DELS'EEN
NIEUW
SLAC.HT0P-
FER. IN
DE. RIVIER
GEMAAKT
waar schade is geleden. De menschen, die
dakloos zijn geworden, werden bij familiele
den of buren ondergebracht, terwijl onmid
dellijk met den bouw van nieuwe huizen zal
worden begonnen. De betrokkenen zullen uit
het steunfonds schadeloos worden gesteld.
Van de s. f. Gondang Winangoen is een
derde gedeelte van den schoorsteen naar be
neden gekomen.
Ook de schoorsteen van het pompstation
stortte in. terwijl aan de fabrieksgebouwen
lichte beschadigingen werd aangericht.
Tweede lichtere beving.
Om 16 uur 29 u2 had een tweede, lichtere
beving plaats, welke echter ook te Djokja
zeer duidelijk waarneembaar was.
In den nacht werd op het seismogram nog
een aantal kleinere bevingen aangeteekend,
waarvan om 3 uur 17 een behoorlijk zware
stoot in dezelfde richting en op denzelfden
afstand als de groote schok van gistermid
dag.
Deze afstand is ongeveer 160 kilometer van
Babadan. Ook te Magola werd de schok
krachtig gevoeld, terwijl verschillende hui
zen licht werden beschadigd. Op Bajeman
stortte een onbewoond huis in, zonder dat
persoonlijke ongelukken plaats hadden.
Te Banjoemas is de beving zeer sterk ge
voeld en zijn aan het residentshuis lichte be
schadigingen toegebracht. O.m. scheurden de
pilaren van de voorgalerij.
Volgens berichten van de S. S. is er geen
stagnatie gekomen in het treinverkeer. Het
station te Djokja vertoont evenals vele an
dere gebouwen alhier kleine scheuren.
De schokken zijn ook te Batavia gevoeld.
Ook uit Rantja Ekok wordt schade gemeld.
Uit Solo wordt nader gemeld, dat ook te Solo
en te Tawang Manggoe de aardbeving sterk
werd gevoeld. Er zijn nog geen berichten
ontvangen omtrent persoonlijke ongeluk
ken.
Ook te Semarang werd gedurende eenl-
gen tijd een lichte aardschok gevoeld. Schade
werd niet aangericht. Dezelfde berichten ko
men uit Wonosolo, Cheribon, Tjiledoek, Mad-
jalengka en van de s. f. Gempol. Nergens
hebben echter persoonlijke ongelukken
plaats gehad.
Het blad besluit het overzicht met een
woord van lof aan den telefoondienst en de
telefonisten.
Niettegenstaande op de bovenverdieping
van het gebouw, het zwaaien uiteraard ster
ker wordt gevoeld, dan gelijkvloers, bleven
de meisjes op haar post, en hoewel zij uit
den aard der zaak nerveus waren, was het
een minuut na den zwaren schok reeds weer
mogelijk de noodige verbindingen, ook in-
terlocaal, te krijgen.
De chef van het telefoonkantoor, de heer
Bauman, heeft onmiddellijk de noodige
maatregelen getroffen, ter versterking van
de bezetting, aangezien te verwachten was,
dat het aantal oproepen in den loop van den
avond zeer groot zou worden.
Dit is dan ook inderdaad zoo geweest en
vooral het aantal interlocale en districtsaan-
vragen was legio.
In de verschillende dessa's in de omgeving
van Djokja is een groot aantal inlandsche
woningen ingestort, zoo b.v. in Pioengan 23,
in Kenaran 107, in Poendoeng 156. Wonder
boven wonder deden zich bij dit alles geen
persoonlijke ongelukken voor.
In het Klatensche vallen in totaal twee
dooden te betreuren, terwijl twee personen
zwaar en een licht gewond zijn. Ook in Slo-
man werd een persoon gewond. De schade
welke aan de huizen is aangericht, vooral te
Djokja, is aanzienlijk. Practisch kan wor
den aangenomen, dat geen woning onbescha
digd is.gebleven. Alle vertoonen zij lichte
of zwaardere scheuren. De schoorsteenen
van vrijwel alle suikerfabrieken zijn zwaar
beschadigd. Het laat zich wel aanzien, dat
vele schoorsteenen opnieuw zullen moeten
worden opgebouwd.
De schok is de ernstigste welke in jaren
werd gevoeld.
De minister-president dr. H. Colijn heeft
hedenochtend zijn ambtsbezigheden als mi
nister van algemeene zaken aangevangen.
Ingevolge besluit van den Volkenbondsraad
heeft de secretaris-generaal van den 'v olken
bond een conferentie bijeengeroepen nopens
internationale bestrijding van het terrorisme,
welke op 1 November 1937 te Genève zal bij
eenkomen.
Als vertegenwoordiger van de Nederland-
sche regeering in deze conferentie is aange
wezen prof. dr. J. A. van Hamel, oudhoog-
leeraar in» het strafrecht aan de gemeente
lijke universiteit van Amsterdam.