L
DE ONTPLOFFINGSRAMP OP DE
„PETRAKIS NOMIKOS".
KUVEREN AAS
OAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN.
(Bj j§) Supra zuivere
veredelde JENEVER
ssssf' rs \>„«e
•5?
i Weerverwaehting. 5
Op onderzoek naar de ivoor^dieven
m
VISSER Co. - SCHIEDAM
STADSNIEUWS.
N.V. JANSEN WOUTERLOOD'S
m
61ste JAARGANG No. 18094
VRIJDAG 11 FEBRUARI 1938
VIER BLADEN.
BUREAU: KOEMARKT 4, SCHIEDAM
TELEFOON INTERCOMM. No. 68085
f 3.— PER LITERFLESCH
PRODUCT VAN
SERENADE VOOR W. VRIJLAND.
ST. JOZEFGEZELLEN-
VEREEN1GING.
De catastrophe te Schiedam
op 31 October 1936.
DE NIEUW AMSTERDAM.
UIT HET S.V.V.-KAMP
k"
ONDERZOEK DOOR DEN RAAD
VOOR DE SCHEEPVAART.
KAMPIOENSCHAP schaken.
HINDERWET.
BUURTVER. BROERSVELD
^\OUDE GENEVER
SCHIEDAM
WinkelGroote Markt 35, Tc!ef 63128
LUCHTBESCHERMINGS
AVOND IN SCHIEDAM.
Rede van den lieer
Muller.
Het wordt weer zachter.
Z Aanvankelijk nog krachtige, -
Z later afnemende Noordelijke tot
Z Westelijken wind, gedeeltelijk
bewolkt, later weer toenemende Z
bewolking, afnemend buiig, kou- Z
- de nacht, later iets zachter. Z
Voor de wielrijders.
2 ZATERDAG. I
Z Zon op 7.24. Zon onder 17.06.
Maan op 14.42 Maan onder 5.33 Z
Wielrijders lichten op van 17.36
tot 6.52.
slaagt
-pi n er. in
VEiLlG B'N-
NEN OE
gered»
NOTEERING MOUTWIJN EN
SPIRITUS.
De ABONNEMENTSPRIJS van de NIEUWE
SCHIEDAMSCHE COURANT bedraagt
franco bij vooruitbetaling:
Per week 20 cent; per maand 85 cent; per
drie maanden 2.55.
Bij bezorging franco per post bedraagt de
abonnementsprijs per maand 1.10, per drie
maanden 3.—, bij vooruitbetaling. Incasso
kosten worden niet berekend.
LOSSE EXEMPLAREN zijn steeds aan ons
bureau Koemarkt 4 verkrijgbaar 5 ct. per
stuk.
POSTCHEQUE- en GIRODIENST No. 81440.
Uitgave van de N.V. de Courant De Maas
bode te Rotterdam.
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
m
Telef. Schiedam 68546, Telef. Rotterdam 43860
Tel. Amsterdam 82692, Tel. Den Haag 391629
Telefoon Haarlem 14752
De Cratis-EWvallenverzekerin* bedraagt 3.000 bij levenslange invaliditeit; f 2.000 bij overlijden tengevolge van een spoorwegongeluk; 1.000 by overlijden tengevolge van een ander ongeval; 250.- voor het verlies van een hand, een voet of
van een du.m breuk van de ruggegraat of bij schedelbreuk; 75.— voor het verlies van een wijsvinger of voor het verlies van de voorste twee leden van alle vingers; 50.- voor het verlies van een volledig lid
een oog; 1UU. voor ie vei j wijsvinger; f 25.— voor het verlies van alle leden van een anderen vinger, of van een lid van een wijsvinger, bij breuk van bovenarm, of bovenbeen, onderarm of onderbeen, knieschijf,
Van pen duim. oi voor het verlies van iwee leaen van ecu j o irii
sleutelbeen of enkel; 10.— voor één lid of twee leden van een anderen vinger. Een en ander volgens de geldende voorwaarden gelijk deze eenmaal per maand in dn blad worden afgedrukt.
Zooals wij reeds bericht hebben zal mor
gen de heer W. Vrijland zijn honderdsten
geboortedag herdenken.
Ter gelegenheid hiervan zal het harmonie
gezelschap O.B.K. den honderdjarigen mor
genavond een serenade brengen voor zijn
woonhuis aan dé Hoofdstraat.
Het gezelschap vertrekt om 7 uur vanat
de Broersvest.
op
Zaterdag
aan
18,
Ook is O.B.K. voornemens
19 Februari een serenade te breng
het echtpaar Groenewegen, Leks huwe-
zulks ter gelegenheid van zijn got
lijksfeest.
Gisteravond hielden de ^"^^0
jaarverslag gaf een overzicht
wederwaardigheden welke de vereemgmg
doormaakte. Hieruit bleek hoeveel er ge
werkt is, wel het meest op godsdienstig ge
bied. De praeses gaf z'n tevredenheid te
kennen en sprak den wensch uit dat de
gezellenvereeniging ook dit jaar weer mocht
werken aan de godsdienstige en cultureele
vorming van de Schiedamsche katholieke
jongemannen.
De gewone verplichte avond zal heden
avond doorgaan. i
wijze,
van al
Het
de
Zondag 13 Febr. a.s. zullen, zooals ge
meld, de meertouwen van Nederlands groot
ste zeeschip voor het eerst worden gelost.
Het schip zal dan naar de werf Wilton te
Schiedam worden versleept vanaf de Rotter-
damsche Droogdok Mij. Het schip wordt in
Wilton's grootste droogdok opgenomen om
de twee bronzen schroeven te monteeren,
die ieder 22 V2 ton wegen. De afloopsleden
zullen worden verwijderd en de geheele bo
dem wordt geschilderd. Geschat wordt dat
het reuzenschip tegen half drie, kwart voor
drie. voor de Wiltonhaven zal zijn. Vanaf
het Hoofd en de Maaskant zullen onze lezers
rond dat uur zeker iets kunnen zien.
WAARSCHUWING VOOR
PAARDENGEBRUIKERS
De Commissaris van Politie verzoekt ons
opname van het volgende.
Bij het opnieuw naderen van het jaarge
tijde waarin zware arbeid op het land met
hihuln van paarden'wordt verricht, worden
He gebruikers van paarden er op gewezen,
dat ook dit iaar door de politie strenge con
trole zal worden gehouden op het gebruik
troie zaï Zoo zal b.v. met groote
gestrengheid worden opgetreden tegen ge-
gestrengneiu rden welke bun dieren
bruikers van p .„aken of gewonde die-
noodeioos pijn ^?°^Aev zal worden ge
ren bezigen; in het bijzo kwonden onder
let op aanwezigheid vanl ai deze dg
het tuig bij landbouwpaard
dieren veel pijn veroorzaken.
Men zij dus gewaarschuwd, daar byont^
dekking van een overtreding 0 1
lijk procesverbaal zal worden °Poe
Een oogenschijnlijk makkelijk program krij
gen de rood-groenen nog af te werken, doei
üggen nog zooveel voetangels en klem-
dat*1 "P den weg van het kampioenschap;
da°lJPassen een eerste vereischte is. Zon-
Wan neer m.?et Hercules bekampt worden
„,oH<;triiri„zij baar goeden vorm der laatste
t *aar Schiedam brengen.
G£SLAAGD
voo? leerares ^oup^S f£°u,den examecn
Blauw. Leerares mej,
R. K. S. V. EXCELSIOR
De raad voor de scheepvaart is heden be
gonnen met het orderzoek in openbare zit
ting naar de omstandigheden, die op 31 Oc
tober 1936 hebben geleid tot de ramp aan
boord van het Grieksche tankschip „Fetra-
kis Nomikos", op dat oogenblik gelegen aan
de werf Wilton-Fijenoord te Schiedam, ten
gevolge waarvan veertien personen om het
leven zijn gekomen, terwijl ongeveer twintig
personen werden gewond.
De justitie stelde naar de oorzaak van de
ramp een onderzoek in, dat geruimen tijd in
beslag nam en eerst kortgeleden gesloten
werd, waardoor de zaak eerst thans voor den
raad voor de scheepvaart kon komen.
Verslag van den voorzitter.
Er bestond veel belangstelling voor deze
zaak, waarvoor de raad niet minder dan tien
getuigen had opgeroepen.
De voorzitter, prof. mr. B. M. Taverne,
opende de zitting met het uitbrengen van
een omvangrijk verslag. Hij herdacht zoo
wel de slachtoffers als de dappere redders,
doch verklaarde, bij dit onderzoek niet lang
bij de gevolgen van het ongeluk te willen
blijven stilstaan. Wel wilde hij iets zeggen
over het tijdstip, waarop dit onderzoek plaats
vindt en over oen omvang van het onder
zoek.
Wat het tijdstip betreft, moet het opvallen,
dat de raad eerst heden tot een onderzoek
over gaat naar de oorzaken van een scheeps
ramp, welke ruim een jaar geleden heeft
plaats gehad. Reeds in Januari 1937 werden
de uitkomsten van het onderzoek aan den
voorzitter van den raad medegedeeld. Daar
toen echter een justitieel onderzoek aan
hangig was, meende de commissie uit den
raad den afloop van vorenbedoeld onderzoek
te moeten afwachten. Dit gerechtelijk onder
zoek, aanhangig gemaakt tegen den onbe
kenden verdachte N.N., had ten doel na te
gaan, of iemand, in den zin van het wetboek
van strafrecht, voor de ontploffingen en voor
den dood der slachtoffers strafrechtelijk aan
sprakelijk kon worden gesteld. Eerst kort
geleden is bekend geworden, dat dit onder
zoek is geëindigd en geen resultaat heeft
opgeleverd.
De stukken zijn ter beschikking van den
raad gesteld. De commissie uit den raad is
tot de conclusie gekomen, dat er thans voor
den raad nog alle aanleiding bestaat om een
onderzoek naar deze scheepsramp in te
stellen, vooral omdat deze zaak zooveel ver
schillende kanten heeft, welke voor het
scheepvaartverkeer en voor den zeeman van
het hoogste belang zijn, dat een openbaar
onderzoek ten zeerste gewenscht schijnt.
De omvang van het door den raad te hou
den onderzoek zal echter beperkt zijn.
Het gebeurde met de „Petrakis Nomikos"
heeft nieuwe feiten aan het licht gebracht,
waarop de benzinecommissie wellicht niet
verdacht is geweest. Met name wordt het
onderzoek naar de gasvrijheid van het schip
opnieuw in het middelpunt der belangstel
ling geplaatst. Reeds in de'uitspraak in de
zaak van de „Vimeira' heeft de raad er de
aandacht op gevestigd, dat, wanneer bij het
onderzoek naar de gasvrijheid, afgesloten
ruimten worden aangetroffen, welke, volgens
het certificaat gedane mededeeling niet
P nnderzocht, het certificaat geen waarde
nlpft indien er niet tevens, bijv. door ver
zegeling voor wordt gezorgd dat die afge-
zegeiing, z00lang het schip zich in een
voor
Begin Maart zullen de s^d®®^^strijden
plaats hebben om het k®"scbaP van
Schiedam. De tegenwoordg-^ p oen Van
Schiedam is de heer J- Voor
bijzonderheden tot deelname oerwijzen wij
naar de advertentie elders m
Bij of krachtens wetten of verordeningen
voorgeschreven en andere off'ciëele
af- en aankondigingen van het
Gemeentebestuur.
Burgemeester en Wethouders vphrnari
dam hebben bij hun besluit van
1938 de beslissing op de verzoeke
1. de N.V. Petroleum-MaatschappiJ
rgunnmg tot
van:
„The
Texas Company" om jergunnmë^—
richting van een benzine-pomp" p
den open grond aan den Singel hoek Broers-
vest, tegenover het pand Singel n
•2' ftN-Th W!lton-Fijen°oricMnefabriek
rung tot uitbreiding van de
(met groote stelplaats, ketelhuis, g J.
magazijn en werkplaats voor
staande op het buitenland van K1 desbc"
berspolder, verdaagd, aangezien 1161
treffend onderzoek nog niet is geeinaig
SCHIEDAM, 11 Februsi'i 193&.
waarvan de beide zomertanks, no. 1, die dus
tusschen de beide kofferdammen waren gele
gen, als bunkers werden gebezigd. Deze
reeds zonder eenig nader onderzoek geble
ken toestand is voor Nederlrndsche schepen
verboden.
De voorzitter wijst erop, dat personen, van
wie anders mocht worden verwacht, hoege
naamd niets bleken af te weten van de ge
vaarlijkheid van crude oil. en dat het ha
venbestuur van Schiedam de desbetref lende
voorschriften inzake het certificaat van gas
vrijheid op de haven van Wilton-Fijenoord
niet toepaste, zoodat het bij velen van het
personeel zelfs geheel onbekend was.
Uit alles is gebleken, dat het schip bij
aankomst niet gasvrij was en dat practisch
niets gedaan is om het gasvrij te maken.
Op 4 October zou het geheim der eerste
ontploffingen worden geopenbaard. Toen
bleek n.l., dat zich in de bakboordzijdebun
der 'n rijk gasmengsel van explosieven aard
bevond en olie met eigenschappen van de
gevaarlijke crude oil, de olie dus van de
lading.
De allesbeheerschende vraag werd dus ten
slotte: hoe kwam deze gevaarlijke olie van
de lading in den bunker, waaraan zich deze
vraag paarde: hadden autoriteiten of andere
personen kunnen of moeten vermoeden, dat
bedoelde bij het onderzoek niet onderzochte
ruimten bunkers en zomertanks de ge
vaarlijke crude oil bevatten? Zou de ramp
achterwege zijn gebleven, indien de bunkers
stookolie hadden bevat?
Over de laatste punten zal mede het on
derzoek loopen.
Met zekerheid heeft geen der deskundi
gen kunnen vaststellen hoe de crude oil in
de bunkers is gekomen.
De raad ziet geen heil in een hernieuwd
onderzoek naar dit feit. In elk geval zal de
raad op de talrijke vragen, welke zich hier
voordoen, een antwoord trachten te vinden
ten einde daarmede iets er toe te kunnen
bijdragen om een ramp als deze voor de toe
komst zoo mogelijk afdoende te verhinderen.
Getuigenverhoor.
Als eerste getuige werd gehoord jhr. ir.
R. J. Boddaert, directeur van het laborato
rium dr. Verwey te Rotterdam, dat op ver
zoek van de werf een hernieuwd onderzoek
naar de gasvrijheid voor de „Petrakis Nomi
kos" instelde en op 29 October het certificaat
„practically gasfree" afgaf, echter zonder
vaarcertificaat, omdat er in verschillende
ruimten nog crude oil aanwezig bleek te zijn.
Getuige verklaarde, crude oil veel gevaar
lijker te achten dan benzine. Al zijn tanks,
waarin zich deze olie heeft bevonden „prac
tically gasfree" geweest, dan kan zich daarin
niettemin opnieuw gas vormen.
Getuige had geen macht, om de gesloten
sloten bliJve"'h^°en bevindt. Het is de vraag
df h^eebeurde met de „Petrakis Noml
,?a verder moet worden gegaan en
kos niet verd afgesloten ruimten,
ot de inhoud buiten de kofferdam-
hetzij deze binnentof onderzoek moet
men zijn gelegen, met verklaard, dat
worden betrokken. Menzou zijn
in Rotterdam ggjMededeeling, lat
nomen met de eenvoudige was „e_
een ladingtank niet voor o
bezigd, maar als bunkerruimte. Dit is van
belang, omdat in deze zaak wel is gebl^en
dat, indien de inhoud van de zomertanks
Zou zijn onderzocht, daarna zeer
°nderzoek naar den inhoud van d
zomertanks in verbinding staande zijbunkers
ou 2tin gevolgd. Ware dit geschied, dan zou
ramp niet hebben plaats gehad.
e "Petrakis Nomikos" was een tankschip,
de
ruimten te onderzoeken en heeft daarvan
slechts de certificaten gezien.
De volgende getuige was de rijkszeeloods
J. de Ruiter uit Rotterdam, die de „Petra
kis Nomikos" uit zee heeft binnengebracht.
Op de verklaring van den kapitein, dat het
schip gasvrij was, heeft hij het binnen
gebracht en is het de haven ingevaren, zon
der de vlag te hijschen dat het schip niet
gasvrij was, in welk geval het op de boeien
had moeten blijven liggen.
De voorzitter merkte op, dat het onvol
doende en zelfs in strijd met de voorschriften
was, met een enkele verklaring van een
Griekschen kapitein genoegen te nemen. Se-
dert de ramp te Schiedam leeft men de
voorschriften weer strenger na. Maar waarom
moeten voor zooiets altijd eerst slachtoffers
vallen.
Getuige heeft het schip tot voor de haven
van Schiedam gebracht. Toen kwam de ha
venloods aan boord.
De havenloods der gemeente Schiedam, de
heer V. Otto, bevestigde dit. Hij had de op
dracht gekregen van den walkapitein van
Wilton-Fijenoord. Hij vroeg den kapitein, of
het schip gasvrij was, wat deze in een soort
steenkolen-Engelsch bevestigde. Uit nieuws
gierigheid had get. naar den aard van de
lading geinformeerd en toen de kapitein ant
woordde crude oil, had hij schertsend ge
zegd: „than your are not gasfree", omdat het
schip nogal hevig naar olie stonk. De kapi
tein handhaafde echter zijn verklaring. Daar
mee heeft de loods toen genoegen moeten
nemen, vooral ook omdat het schip, toen hij
even beneden de Vulcaanhaven aan boord
kwam, geen roode vlag voerde.
Uit het antwoord op een vraag van den
voorzitter bleek, dat de havenmeester van
Schiedam zich met het al of niet binnen
brengen van schepen in de haven van Wil
ton-Tij enoord niet bezighield, omdat het hier
een particuliere haven betrof. De voorzitter
vond dit een eigenaardige opvatting, en uit
het verdere verhoor bleek, dat art. 45 van
het Schiedamsche havenreglement, waarbij
het verboden is, herstellingen aan tanksche
pen uit te voeren zonder toestemming van
den havenmeester, die deze alleen mag ge
ven als is aangetoond dat het schip olievrij
en ontgast is, tot voor kort niet op de Wil
tonhaven werd toegepast; na de ramp wordt
echter ook daar zeer streng op gelet.
Tegenwoordig bepaalt de havenmeester,
dat vrijwel alle tankschepen eerst naar de
boeien moeten, iets wat beschouwd kan wor
den als overgangsmaatregel, in afwachting
van het definitieve raport der benzinecom
missie 1927.
Voorgelezen werd een verklaring van den
walkapitein van Wilton-Fijenoord, den heer
Th. Verwaagen, die wegns ziekte verhinderd
was aanwezig te zijn.
Hij verklaart dat hij opdracht had gege
ven, de „Petrakis Nomikos" naar de werf
te brengen, wanneer het gasvrij was. Uit het
feit, dat de havenloods Otto het schip naar
de werf bracht, had de walkapitein afgeleid,
dat het dus gasvrij was.
W. J. Kruyer, de gemeentehavenmeester
van Schiedam, begon met de verklaring, dat
hij een schip, dat niet gasvrij was, altijd naar
de boeien heeft gezonden, ook als het voor
Wilton-Fijenoord was bestemd. Op de vraag
van den voorzitter, of art. 45 van het Schie
damsche havenreglement ook voor Wilton-
Fijenoord werd toegepast, antwoordde deze
getuige echter, dat hij het altijd twijfelach
tig heeft geacht, of dit artikel wel voor Wil
ton-Fijenoord gold. Hij heeft naderhand
niet meer naar den gastoestand van het schip
geinformeerd, omdat hij vertrouwen had in
de verklaring van den kap'itein en in het in-
zich van Wilton-Fijenoord. Hem is pas veel
later verteld, dat het schip zoo stonk.
Thans betreurt hij, dat hij zich niet per
soonlijk is gaan overtuigen.
De voorzitter meent, dat er in de verkla
ring van dezen getuige een zekere tegen
spraak ligt, en wat het laatste betreft: bi
Wilton bleek men zelfs niet op de hoogte
te zijn van het bestaan van art. 45.
De inspecteur-generaal van de scheepvaart;
de heer P. S. van 't Haaff, achtte het vreemd
dat de gemeentehavendienst zijn reglemen
ten niet van toepassing acht op de particu
liere Wiltonhaven, maar wel op verzoek van
Wilton gemeente-loodsen voor de werf be
stemde schepen naar deze haven laat brengen
Tegen 1 uur werd de zitting een uur ge
schorst.
Hx-kroonprins Wilhelm met een zijner
vrienden te Cortina d'Ampezzio, ivaar-
heen hij heet uitgeweken te zijn.
Gisteravond vergaderde met een goed
gevulde zaal het voorloopig comité van het
Broersveld om verslag uit te brengen over
het feest dat in het Broersveld met de Blijde
gebeurtenis heeft plaats gehad.
De vergadering ging met overgroote meer
derheid van stemmen over tot het oprichten
van een Buurtvereeniging Broersveld. die
niet alleen bij feestelijkheden, maar ook de
straatbelangén zal trachten te behartigen
VOOR FIJNPROEVERS TROEF
li 4
DISTILLEERDERIJ EN LIKEURSTOKERIJ
Reel. 998S 25
Al I IIIIIT 111 mi 111111111111111111 ■-
I lllllll II I 111 I I I III (ill I I I I IHI I l"
Een taak met verantwoordelijkheid.
Gisteravond hield de afd. Schiedam van de
Onderl. Vereen, voor Luchtbescherming een
avond in de groote zaal van den R. K. Volks
bond waarbij als spreker optrad de heer C.
A. Muller, chef van het gemeente-luchtbe
schermingsbureau van Rotterdam.
De heer G. van Bergen Walraven heette
de autoriteiten en alle belangstellenden
welkom. Het bleek dat er groote belang
stelling bestaat voor het onderwerp van
dezen avond. Deze kwam voort uit nieuws
gierigheid doch ook uit verlangen om te
weten wat men tegen luchtgevaar kan doen.
Spr. betreurde dat de burgemeester wegens
ongesteldheid niet aanwezig kan zijn daar
deze de vereeniging bijzonder goed gezind
is.
De heer Muller kreeg hierna het woord
en feliciteerde de afd. Schiedam met de groote
belangstelling voor dezen avond. Het blijkt
daaruit, dat men verantwoordelijkheidsge
voel heeft voor zich zelf en tegenover an
deren.
Op luchtbeschermingsgebied moet nog
veel tot stand komen, om de gevaren en ge
volgen van luchtaanvallen zooveel mogelijk
te kunnen keeren
De vliegtuigen leveren het meest gevaar
op door het afwerpen van een drietal soorten
bommen. Men heeft o.a. de brisantbom, ge
vuld met een zware springlading tot ge
wichten van 1800 a 2000 K.G. Deze wordm
niet in de allereerste plaats tegen de burgerij
aangewend, doch tegen militaire doelen. Ook
kan men er niet veel mee voeren, hoogstens
één per vliegtuig. Gevaarlijker zijn die van
100, 200 a 300 K.G. gewicht, die ook meest
tegen militaire doelen worden gebruikr.
doch deze kunnen toch wel eens in een be
woonde plaats terecht komen b.v. wanneer
een vlieger zich om te vluchten ontijdig van
zijn bommenlast ontdoet. Deze bommen wor
den aangewend tegen bruggen, groote bedrij
ven e. a. voor militaire verrichtingen be
langrijke objecten. Zoo zal een strook van
200 a 300 M. rond dergelijke bedrijven
steeds als onveilige zone moeten worden
aangemerkt.
Wanneer we de ligging van meer of min
der belangrijke bedrijven in ons land be
zien, staat vast, dat feitelijk geen plekje
werkelijk als geheel veilig kan worden aan
gemerkt. Daarom heeft de regeering de ge
meenten in drie gevaren klassen ingedeeld
en wel 19 in de le klasse, 70 in de tweede
en 1011 in de derde klasse. Niet dat alle
gemeenten aan een direct bombardement
bloot staan, doch door de verduistering op
de verlichting toegepast kan de vlieger zich
mogelijk vergissen en zal zijn bommen op
plaatsjes afwerpen, die hij feitelijk niet be
doeld had. Dan te weten hoe te handelen is
dus voor de burgerij van alle gemeenten
van het grootste belang
Brisantbommen zullen meest tegen mili
tairen worden gebruikt. Van de gasbom kan
hetzelfde worden gezegd. Spr. waarschuwt
met klem tegen overschatting van het gas-
gevaar. De menschen worden veelal bang
gemaakt door plaatjes met gaswolken er
op, die geblazen werden vanuit reservoirs in
de loopgraven. Veel gasmaskersfabrikanten
trachten de menschen wijs te maken, dat hun
fabrikaat de menschen tegen zóó'n sterke
concertratie dekt. Dergelijke sterke gascon-
certraties worden in oorlogstijd op steden
niet te weeggebracht. Helaas zal men toch
verstandig doen met eventueel gasgevaar re
kening te houden. De overheid zal u midde
len aan de hand doen, al beschermen ze niet
voor 100 pet. De bescherming zal echter
weer effectief zien, naarmate wij ééndrach-
tig samenwerken.
tyler en spud.
PERWUL.
KAPiTEiN
OARK D£
VflM ZICH
afhoudt
tiet Z'JN
RE. VOLVET
R.0TSEN
TE. KOMEN
HÓUQT Z'JN SEWEEA. OERLED,
uil OUR PT- NIET TE ROJl'FTEAj
STEEDS DTCHTGA.
(VIABER.EN O E.
WILDEN Ki°fP
TEiN CLARK"
SronPEND MET Z
Li NIVER EN 5QH
POET 2'iN R.ÊC
HAND VECHT
KA Pï TEi N
CLARK ftLS
EEN LEEUW rj.
Ti m
DOCH
Het scheelde
ande<vs poaar.
•'N HAAR. OF DiE
LAATSTE SPEER.
had me se-
RAAHT.
ICAPiTEI NI
DAAR KD
CLARK Te R.AKEN
ALS H'j
MAAR EVEN
STt L STON O
ZOU l' I-C NET
durven V/AGEN
12 Febr.: Tivoli-Schouwburg, Mijn zoon
de minister (Gez. SaalbornParser) 8,15
u. (volw.).
13 Febr.: Tivoli-Schouwburg, Mijn zoon
de minister (Gez. SaalbornParser), 2 en
8.15 uur (volw.).
15 F e b r.: Tivoli-Schouwburg, Mijn zoon
de minister (Gez. SaalbornParser), 8,15
uur (volw.).
D a g e 1 ij k s: Groote Schouwburg, Neer-
lands Bloédt Bouwmeester revue). 8 uur
Zondags ook 2 uur (volw.). Bristol. Ca
baret der prominenten, 8,30 uur, Zondags
ook 3 uur (volw.).
Bioscopen: Goedgekeurde programma's
tot en met Donderdag 17 Februari: Lumière:
Die Fledermaus (volw.). Studio: Swing high,
swing low (volw.); Colosseum: Sherlock
Holmes en De soldaat en het meisje; Prinses:
Het groene licht en De lokkende stem
(volw.); Corso: Zoölogica (boven 18 jaar);
Capitol en City: Wereldstad (boven 18 jaar);
Centraal: Bedreigde levens en Spoorloos ver
dwenen volw.); Harmonie: Merijntje Gij-
zens jeugd en Amor in 't warenhuis
(volw.); Luxor: La Habanera (volw.);
Cineac: Actualiteiten.
Tot en met Zondag 13 dezer in Doelen:
Grazige weiden (boven 18 jaar).
Tentoonstellingen: A. de
Haan Zonen, Saftlevenstraat 8: kunst
nijverheid uit Bali (tot 20 Febr.) Studio
'32, teekeningen van Dr. Louis Raemaekers.
Schiedam.
Passage-theater: Betoovering om la
Bohème (boven 18 jaar).
SCHIEDAM, 11 Febr. Officieele noteering
van de commissie uit de Kamer van Koop
handel,
Moutwijn.
Moutwijn 46 pet. ƒ16 per H.L.
Spoeling.
Spoeling 1,401,50 (niet officieel).
Ook kan men sproeien b.v. mosterdgas.
De vliegers moeten dan echter tamelijk laag
komen, hetgeen bij vele doelen van belang
voor hun zeer gevaarlijk zal zijn. Ook kan
men gasaarde werpen, d.i. aarde waarin gas
sen geconcentreerd zijn.
Om een stad werkelijk te vergassen heeft
men een zeer groot aantal vliegtuigen loo-
dig.
Dan heeft men prikkelende gassen; vooral
traangassen, die niet gauw een doodelijke uit
werking hebben. Daarnaast gebruikt men
mis-, braak- en hoestverwekkers (arcinen)
die niet bepaald doodelijk zijn, doch alleen
actief optreden onmogelijk maken.
Wél doodelijk zijn de z.g. verstikkende
gassen, die op de longen e. d. werken als
b.v.; chloor, phosgeen en chloorpikrine-
gassen.
Chloorgas werd door de Duitschers op 22
April 1915 bij Yperen gebruikt. Het resul
taat was, 5000 dooderi, die echter geen van
allen eenig dekkingsmiddel of masker had
den gehad.
Een derde soort zijn de blaastrekkers, die
op de huid en de ademhalingsorganen wer
ken b.v. het mosterdgas en lewisciet.
Plet eerstgenoemde dringt door alles heen.
Het verwekt blaren van zeer ernstigen aard.
Spr. vertelt hoe een jongeman een klein
beetje mosterdgas aan de vingers kreeg en
dit met z'n zakdoek afveegde. Z'n zakdoek
opborg en na enkele uren tot de ontdekking
kwam dat zijn huid van de knie tot buik
blaaswerking vertoonde. Spr. lichtte dit met
lichtbeelden toe.
Een vierde soort zijn de vergiftige gassen,
die op het bloed inwerken als koolmonoxyde
(kolendamp en cyaan waterstof. Ze zijn als
strijdgas echter te vluchtig. Anderszijds zal
men er toch rekening mee moeten houden.
Het meestgevreesd voor de burgerbevol
king is wel de brandbom, waarmee men
zal trachten paniek te verwekken in steden
en dorpen. Ze zijn licht in gewicht en kun
nen dus in groote hoeveelheden worden af
geworpen.
Hier moet de burgerij helpen! De overheid
kan het dan niet meer alleen af. Dan zal