Blijde viering van den
Koninginnedag.
H.M. de Koningin spreekt tot haar Volk.
n'etrtts.
SgS'SFS K- si>:
Regina
31 August»».
DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN.
i
61ste JAARGANG No. 18263
DRIE BLADEN
BUREAU: KOEMARKT 4, SCHIEDAM
TELEFOON INTERCOMM. No. 68085
1
HARE MAJESTEIT KONINGIN WILHELMINA.
va»
H. M. de Koningin heeft hedenmiddag de navolgende rede
gehouden, welke door alle Nederlandsche zenders is uitgezonden:
P den dag, waarop Ik voor 40 jaar krachtens de
WMÊ Grondwet na volbrenging van mijn 18de levensjaar,
de teugels van het bewind overnam van mijne
dierbare Moeder, die als Regentes tijdens mijne minderjarigheid
met zooveel staatsmansschap en wijsheid het schip van staat
gestuurd had, gevoel Ik mij gedrongen mij rechtstreeks tot
mijn volk te wenden, teneinde het te danken voor het ver
trouwen, dat het mij geschonken heeft in die lange reeks van
jaren, en voor de steeds over nieuw betoonde liefde en aan
hankelijkheid.
Beide zijn mij een bron van kracht geweest, vooral in
bewogen tijden en in dagen van zorg en spanning. Zonder
deze ware het mij niet mogelijk geweest, mijn taak te vol
brengen.
Na het overlijden van mijnen onvergetelijken Vader, toen
Ik reeds als kind tot den troon geroepen werd, gingen al
spoedig mijne oogen open voor de groote verantwoordelijkheid
en de veel omvattende plichten, die mij wachtten, en voor de
hooge eischen, die aan mijn ambt gesteld worden.
Op dien indrukwekkenden en nimmer door mij te ver
geten gang naar de Nieuwe Kerk in Amsterdam, alwaar Ik
beëedigd en ingehuldigd werd, was Ik diep doordrongen van
het tekort schieten van menschelijke wijsheid en van mensche-
lijk willen en kunnen, en overtuigd dat in dit tekort niet anders
dan door God zelf kon worden voorzien.
Het zij Ons gegeven de 40 jaar, die thans achter ons liggen,
in het licht van Zijn leiding te zien.
Dan welt als vanzelf een danktoon op uit ons hart, voor
uitkomst in zorgvolle tijder-, voor onverwachte wending van
ongunstige omstandigheden, voor zooveel, dat ons bespaard
bleef, naast het goede dat ons deel werd.
Op een dag als deze denk Ik meer dan ooit met dankbaar
heid en weemoed terug aan den steun, welken Ik tijdens ons
huwelijk van de zijde van mijn geliefden Echtgenoot bij de
vervulling van mijn taak mocht ondervinden, en tevens aan
de hartelijke en onverflauwde belangstelling van Mijne Moeder
en haar begrijpen van mij met mijne plichten en moeilijkheden,
in één woord, van al wat Ik tot Haar bracht.
Met erkentelijkheid en waardeering gedenk Ik de bekwaam
heid en toewijding van de raadslieden der Kroon, die in ernstige
ja soms benarde tijden tot het bewind werden geroepen, die
zich voor zulk een moeilijke en veel omvattende taak geplaatst
zagen en ook heden nog zien. Ook gaat mijn dank uit naar
allen, die in trouwe plichtsbetrachting het Moederland of
Nederland onder de keerkringen dienen of eertijds hun krach
ten aan dien dienst gaven. Onverschillig of zij een vooraan
staande dan wel een meer bescheiden plaats in den staatsdienst
hebben ingenomen of nog innemen, zij waren en zijn allen van
nabij of uit de verte mijn medewerkers en hebben, ieder op
zijne wijze, bijgedragen tot het welzijn van den staat in het
afgeloopen tijdperk.
Ongetwijfeld herinneren zich de ouderen onder mijne toe
hoorders de rust en den toenemenden voorspoed, zoo hier als
over zee, welke den tijd van het regentschap mijner Moeder
kenmerkten, gunstige omstandigheden, die voortduurden tot
het uitbreken van den wereldoorlog, doch welke door deze
gebeurtenis een plotseling einde namen.
De zorgvolle jaren van den wereldbrand, te midden waar-
Het zij Ons gegeven, de 40 jaar, die thans achter ons
liggen, in het licht van Zijn (Gods) leiding te zien"
van ons gebied onzijdige maar daarom niet onbedreigde eilanden
vormde, blijven steeds in het geheugen van hen, die ze mede-
maakten, voortleven. Nog altijd ondervinden de volken de
gevolgen van dien noodlottigen strijd, niet het minst in het
economisch leven, dat met zooveel bezwaren te kampen heeft
bij zijn pogingen zich te herstellen.
Toch vormen deze gevolgen geen onoverkomelijken hinder
paal, die niet in de toekomst met bereidwilligheid en vereende
krachten zou kunnen worden weggeruimd, opdat de zoo noodige
rust en het vertrouwen terugkeeren en economische ont
plooiing, gepaard gaande met verbetering van sociale om
standigheden, tot stand kome.
Mijne gedachten en warme deelneming gaan uit naar de
velen, die door den nood der tijden zwaar getroffen zijn en
wier geduld op zoo groote proef wordt gesteld.
Intusschen is het niemand gegeven met zekerheid in de
toekomst te zien. Ik wil mij hier dan ook beperken tot een
woord, dat Ik wensch te richten tot de jongeren, die geroepen
zullen worden in een volgend tijdperk op ieder gebied der
maatschappij opbouwend werk te verrichten, onverschillig in
welk deel van het rijk.
Ik wensch hen te wijzen op de groote verantwoordelijkheid,
die op hen rust, want van hun karakter, flinkheid, voortva
rendheid, aanpassingsvermogen en helder inzicht, zal de
terugkeer tot betere tijden in hooge mate afhankelijk zijn.
Hun zal waarschijnlijk een zeldzame kans geboden worden te
toonen wat hun vernuft en noeste arbeid vermogen voort te
brengen.
De grondslagen waarop ons staatsbestel rust, en de hoogste
en heiligste goederen die door de eeuwen heen het onver
vreemdbaar eigendom van ons volk zijn geweest, vormen een
hechten bodem om die toekomst op te doen verrijzen.
Niet behoorend tot een omlijnden of afgesloten tijdkring,
zijn zij evenzeer het erfdeel dier jongeren gelijk zij dat geweest
zijn van de opeenvolgende geslachten die hun voorafgingen.
Mits met vertrouwen en met oordeel toegepast, kunnen zij zich
steeds verjongen en aanpassen aan de behoefte van den tijd,
gelijken tred houdend met de ontwikkeling en ontplooiing
van ons volk.
Met gerustheid in dit opzicht zie Ik in onze toekomst, nu
Ik menigmaal getuige mocht zijn van de bereidwilligheid, den
enst en de geestdrift die het jongere geslacht bezielen voor
de groote taak die het wacht.
Op het onafzienbare arbeidsveld, dat zal moeten worden
ontgonnen, zie Ik in gedachten mijne kinderen, ieder op eigen
gebied, aan die taak medewerken, de idealen van hun tijd-
genooten deelende, hen begrijpende en door hen begrepen.
Moge het Mijner dochter gegeven zijn, wanneer Zij een
maal tot den troon geroepen wordt, met raad en daad door
hen gesteund en door hun liefde en vertrouwen gedragen, mijn
geliefd Volk met wijsheid en beleid naar een gelukkige en
voorspoedige toekomst te leiden.
U allen dankend voor uw medeleven met Mij op dit
hoogtij, onverschillig of gij in het moederland, in Nederlandsch-
Indië, Suriname of Curasao woont, dan wel in het buitenland
toeft, besluit Ik met den wensch, dat deze herdenking het besef
van ons aller samenhoorigheid moge verlevendigen en dat Wij
ons bewust mogen zijn één te zijn in willen, streven en offer
vaardigheid waar het geldt de hoogste belangen van volk
en rijk.
Dat God daartoe Uw en Mijn gemeenschappelijk streven met
Zijn zegen krone
Bezoek Indische vorsten aan
„Nationaal Centrum".
Op 12 September naar „Schoonoord'
,Hardenbroek".
en
D026 VOOR OCEAANVERKEER.
EIEREN NAAR DUITSCHLAND.
De ABONNEMENTSPRIJS van de NIEUWE
SCHIEDAMSCHE COURANT bedraagt
franco bij vooruitbetaling:
Per week 20 cent; per maand 85 cent; per
drie maanden 2.55.
Bij bezorging franco per post bedraagt de
abonnementsprijs per maand 1.10, per drie
maanden 3.bij vooruitbetaling. Incasso
kosten worden niet berekend.
LOSSE EXEMPLAREN zijn steeds aan ons
bureau Koemarkt 4 verkrijgbaar a 5 c p
stuk.
bode te Rotterdam.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt:
Voor 1—6 regels 1.55, elke regel meer
25 ct. Bij contract aanzienlijke reductie.
Reclames tusschen den tekst dubbel adv.-
tarief.
Liefdadigheidsadvertentiën half tarief.
Familieberichten 10 cent per regel.
Kampioen-advertenties van 20 woorden
0.50 per plaatsing. Elke 5 woorden meer
kost 10 ct.
Kampioen-annonces en familieberichten
worden geplaatst in de gazamenlijke vier
dagbladen: Het Nieuwe Dagblad, de Nieuwe
Schiedamsehe Courant, de Nieuwe Dordtsche
Courant en de Nieuwe Zuid-Hollander.
't Is wel een heel bijzondere verjaardag,
dien Koningin Wilhelmina heden vi-ri
Haar jaarfeest zal zich dezen keer n b~-
falen tot een enkelen dag, maar het Neder
landsche volk bereidt 2ich voor op een reesi-
Week, die eigenlijk al glorieus is ingezet.
Stad en land heeft zich in feesttooi gezet,
"it de koloniën zijn de inlandsche vorsten
bereids naar het Moederland gekomen om
"T eengSte f°everei£e en hulde te bren
gen, een reeks van huidigine hepft reeds
haar schitterenden aan van fL
De blijdschap om den ^af5n°me"' K-n
ninginnedag wordt dezen keer
overstraald door den jubel overstemd en
want. hpf IC nv. i
veertigjarig jubile want het is op dezen dag
dat de jonge Koningin Wilhelmina vóór
veertig jaren den le®ftlJd b®reikte, waarop
Zij naar het voorschrift der Grondwet tot de
regeering werd geroepen.
Zes dagen later werd Zij m Haar hoofd
stad officieel ingehuldigd en geuoon
In haar proclamatie, waarmedezijdere-
geermg aanvaardde sprak Z«: ,-Mijn innig
geliefde moeder, aan wie Ik onmtsprekehjk
veel verschuldigd ben gaf Mij het voor bee 1:1
van een edele en ^rheven opvattingvan
Phchten, die op Mij rusten. Ik stel Mij tot le
vensdoel dat voorbeeld na te volgen,
geeren zooals van een vorstin uit net
van Oranje mag worden verwacht."
Als het Nederlandsche volk in al zijn gelf-
deren zich nu spontaan opmaakt om Konin
gin Wilhelmina in de komende dagen te gaan
eeren en huldigen, dan is dit wel omdat het
onvoorwaardelijk dankbaar erkent, dat de
Koningin veertig jaren lang dit woord van
31 Augustus 1898 koninklijk heeft gestand
gedaan.
En dat in 'n onvoorzien veelbewogen tijd.
die haar als jonge nog onervaren vorst'n
voor heel wat meer moeilijkheden en proble
men heeft gesteld dan de minzame Koningin
regentes in de meer zorgelooze jaren van on
gestoorde economische welvaart en politieken
vrede ooit heeft gekend, of zelfs maar heeft
kunnen vermoeden.
De edele en verheven opvatting van
plichten die op Haar kwamen te rusten, heeft
heel Haar ernstig leven geteekend en Haar
veertigjarige regeering voor Haar volk tot
een weldaad gemaakt.
In de komende dagen zullen wij straks
gelegenheid te over hebben om te mogen wij
zen op Koningin Wilhelmina's veertigjarigen
levensarbeid en Haar onvergelijkelijke ver
diensten.
Nu op Haar 58sten verjaardag willen wij al
leen met eerbied en bewondering memoree-
ren dat Haar leven en Haar regeeringsjaren
niet als een zonnige weg over louter rozen
is geweest, zooals Haar eerste blijde opgang
scheen te beloven
Een eenzame jeugd als kind met durende
inspanning om op tijd berekend te zijn en
voorbereid voor de zware taak, die Haar zoo
spoedig op de ionse schouders zou worden
gelegd. J 6
Koningin van achttien jaren, een leeftijd,
waarop elk ander jong meisje de wereld vol
verwachtingen lokkend voor zich ziet open
liggen, werd Zij geroepen tot de hoogste en
meest verantwoordelijke functie van Staat
van Haar werd wiisheid en beleid ge
vraagd. J
Eens een Koningin van achttien jaren is
Zij nu een vrouw geworden, wier ernstige
wezen door een trek van beproefde levens
ervaring is geteekend.
Persoonlijk leed en tegenspoed zijn Haar
gedurende die veertig jaren op velerlei wijze
niet gespaai d gebleven. Een groote voldoe
ning heeft Zij gekend, de wetenschan dat Zij
gedragen werd en gesteund door ie liefde ei'
trouw van Haar volk, gelijk Zij op Haar
beurt Haar volk met innige aanhankelijk
heid naar beste weten heeft gediend.
Bescheiden, ingetogen, zonder uiterlijk
vertoon onbesproken van deugd heeft Zij ons
een stijlvol leven getoond van vastberaden
heid, plichtbesef, eerlijke onpartijdigheid, en
verheven opvatting van Haar taak. Een in
aRe opzichten goede vorstin van het zeer de
mocratische Nederland, zooals Zij m?t recht
is geprezen.
De luister van Haar veertigjarig Konink-
regeeringsjubilé staat als een gloed op
egen een p0iitiek zwaar betrokken hemel,
recht°Ver Europa hangt, een gloed van op-
eer, a genegenheid en aanhankelijkheid van
Konincu aar volk, dat erkent dat bij deze
gehandhaafd"^ °n vriiheid blUVC''
meer dan ooit bes?f' dat Haar onderdanen
men om Haar^£rachtiS doet samendrmn-
dijk en dam van als een °™rlkbaren
h -^veertig Vaar3die samenvalt met
Haar veerug jaar Koningin-zim heeft tot
ons aller voldoening voor on2e iereerde Ko-
wier naam gelukbrengster beteekent.
In Koningin Wilhelmina, grootmoeder ee
worden, gaat Emma de Koningin-Mo6S«
heNomen sit omen. Mag de naam van Haar
kleinkind ook Haar geluk brengen m nog
jaren van voorspoedige regeering bij opge
klaarde tijdsomstandigheden m rustigeo
gang naar een gouden Koningschap.
De Stichting „Nationaal Centrum" heeft
de ter gelegenheid van het regeeringsjubi-
leum van H. M. de Koningin hier te lande
vertoevende Indische vorsten uitgenoodigd
tot een bezoek aan de stichting na afloop
van de feestelijkheden op 12 September a.s.
Van de meesten hunner is bericht ontvan
gen, dat zij aan de uitnoodiging gevolg zul
len geven. Het zijn de vertegenwoordiger
van Z. H. den Soesoehoenan van Soerakar-
ta, Pangeran Hangabehi, die vergezeld wordt
door zijn echtgenoot en zijn beide kinderen,
de deputatie van Z. H. den Sultan van
Djocjakarta, n.l. zijn beide zoons, de ver
tegenwoordiger van Mangkoe Negoro VII,
hoofd van het Mangkoe Negoro'sche Huis,
angeran Hario Soerjosoemarno, een jon
gere broer van den Mangkoe Negoro en oud
ste corpscommandant van het Mangkoe Ne
goro sche legioen, de afgevaardigde van Pan
geran Adipati Ario Praboe Soerjodilogo,
hoofd van 't Pakoe Alamsche Huis, Pange
ran Hario Soerjoamodjo.
Aan deze vertegenwoordigers van Javaan-
sche Vorstenhuizen is door het departement
van Koioniën toegevoegd de assistent-resi
dent L. A. M. Visser.
Voorts zullen aan het bezoek deelnemen
de Sultan van Deli, Z. H. Toeankoe Amaloe-
din Sani Perkasa Alamsjah met zijn beide
zoons, terwijl hem is toegevoegd de contro
leur van het Binnenlandsch Bestuur G. W.
Fris.
Verder zal aanwezig zijn de sultan van
Langkat Z. H. Toeankoe Machmoed Abdul
Djalil Rachmatsjah met zijn gemalin, zijn
jongere broer Pengkoe Ahmad en zijn twee
dochters, met den hem toegevoegden contro
leur van het Binnenlandsch Bestuur B van
Duuren terwijl tenslotte tot de bezoekers zal
behooren de Sultan van Pontianak, Z. H.
Sjarif Mohammad Alkadrie. vergezeld door
zijn gemalin, zijn zoon en zijn schoonzoon.
Den sultan is toegevoegd de assistent-re
sident L. E. M. Israel.
De gasten zullen op Maandag 12 Septem
ber te 11.15 uur door het bestuur der stich
ting op „Schoonoord" te Zeist, den zetel
van het „Nationaal Centrum", worden ont
vangen en hier zal ook een Hollandsche kof
fiemaaltijd worden aangeboden. Daarna be
geeft het gezelschap zich per auto naar het
dichtstbijzijnde steunpunt der stichting, het
kasteel Hardenbroek, dat in oogenschouw
zal worden genomen.
Indische Vorsten te Deljt.
De Sultan van Langkat, vergezeld van zijn
echtgenoote en dochters, bracht gistermid
dag 5 uur een bezoek aan de Nieuwe Kerk
te Delft. De bezoekers werden door den bur
gemeester ontvangen. De Sultan legde een
krans op het graf der Oranjes.
De Sultan van Deli, vergezeld van zijn
zoon, bracht een bezoek aan de „Porceleine
Flescb"
Minister Van Dijk ontvangt ver
tegenwoordiger Soesoehoenan van
Soerakarta.
De minister van Defensie, de heer J. J. C.
van Dijk, heeft gistermiddag om 2 uur den
Pangeran Hangabehi, den vertegenwoordi
ger van den Soesoehoenan van Soerakarta
in audiëntie ontvangen.
De Pangeran was gekleed in den uniform
van luitenant-kolonel bij den generalen staf
van het Kon. Ned. Indische leger.
Het onderhoud duurde ongeveer 40 minu
ten.
Eerste proefvlucht van vier
motorige Dornierboot.
I.A.P. verneemt uit Duitschland, dat hoogst
waarschijnlijk op den lsten September op de
Müggelsee bij Berlijn de nieuwe, viermoto
rige Dornier Do-26 vliegboot voor transatlan
tisch verkeer zal proefvliegen. Tevoren zul
len redevoeringen gehouden worden ioor
den bouwer, dr. Claudius Dornier, door di
recteur Luz van de Deutsche Lufthansa en
baron von Buddenbrock, leider van het at-
lantisch verkeer dezer maatschappij.
De Do-26 is zeer fijn van lijnen en üjkt
daardoor eenigszins op den bommenwerper
Do-17, het „vliegende potlood". Hij is veel
slanker dan de vliegboot Do-18 en heeft een
veel langeren neus. Het toestel heeft een
hoogen, vrijdragenden vleugel, waarin vier
Junkers Jumo Diesel-motoren gemonteerd
zijn van 600 PK. elk Deze motoren zijn twee
aan twee in tandem geplaatst, twee hebben
dus duw- en twee hebben trekschroeven.
De Do-26 is het eerste type sinds jaren
door Dornier gebouwd, dat niet voorzien i3
van zeevleugels als evenwichtsorganen. In
plaats daarvan heeft het toestel intrekbare
vleugeldrijvers, welke tijdens de vlucht ge
heel en al in de vleugels verdwijnen.
De Do-26 heeft een totaal gewicht van 18
ton. De bemanning bestaat uit vier personen.
Er kan 500 kg. betalende lading (post en
passagiers) mee vervoerd worden: de actie
radius bedraagt 6500 km., de kruissnelheid
260 km. per uur.
Het gewicht-contingent voor de maand
September betreffende den uitvoer van eieren
naar Duitschland is gelijk aan het Augustus-
contingent.