Millioenennota.
VISSCHEN MET HENGEL
EN HASPEL.
Een Crisisstuk.
WOENSDAG 21 SEPTEMBER 1938
SUIKERBIETEN ALS VEE
VOEDER.
m II wÊÊÈmk wsm
WmBWÈSÊSm.
ÖVaS dTst^scLd van 1930 tot
1936 "et êen 700 millioen steeg.
be regeering wil een ^1
wenscht te besparen e" d rmeerderin»
S met
ae t"sh
aankomst mail.
ZOMERPOSTZEGELS 1938.
Weer een grootere opbrengst.
DENATURATIE VAN ROGGE,
kinderverlamming.
Gedroogde beter dan
ongedroogde.
UIT DEN TREIN GEVALLEN.
f
fSfflftip EN GELEN wordt
1IMI1 steeds meer populair,
llRfiR de hengelsport trekt
Jlijflflil meer en meer lief
hebbers en beoefenaars in alle
kringen en standen
Het is geen passioneerende
sport met snel-opwindende mo
menten en sensationeele wendin
gen. Het is een sport, die den
Hollandschen aard ligt en aan de
beste Hollandsche kwaliteiten
zich aanpast. En vooral; 't is een
gezonde, oergezonde sport.
Dit groeiend ep steeds wassend
aantal liefhebbers en beoefenaars
van de bij uitstek nationale
bengel-sport mag een zekere
aanspraak doen gelden Op de
belangstelling en de voorlichting
van de pers.
Die voorlichting kan niet, zoo
als vroeger, bestaan uit een
stukje hengelaars-latijn van zoo'n
groote kokkert, maar moet door
een deskundige gegeven worden
betreffende alle onderwerpen, die
de hengelaars interesseeren.
Wij hebben daarom een des
kundige op dit gebied, die zich
reeds als schrijver van zeer
interessante artikelen in vis-
schers-vakbladen bekendheid ver
wierf in „vakkringen", als wij da
groote familie van hengelaars zoo
mogen noemen, uitgenoodigd als
medewerker van onze courant op
te treden.
Morgenavond zal hij zijn eerste
artikel onder den titel „Visschen
met hengel en haspel" publi-
ceeren. En de volgende Donder
dagen zal hij de reeks artikelen
voortzetten.
KIND ONDER KERMISWAGEN.
GARNALEN-DROGERIJ GEZONKEN.
(Van onzen parlementairen redacteur.)
Hebben wij de Troonrede, samengesteld
als zij is onder den drukkenden invloed van
de crisis op internationaal politiek en econo
misch terrein, gekarakteriseerd alsi een s u
umbra geschreven stuk, de Millioenen
nota voor 1939 mag veilig een crisisproduct
heeten, ook afgescheiden van de altijd öi p -
tabele vraag, of de door haar toegepaste
scheiding tusschen gewone en kapitaalsuit
gaven juist is.
Ook wie bezwaren tegen haar inhoud
heeft en wij hebben die, zoo goed als
anderen die zullen hebben zal erkennen,
dat deze Nota een moedig stuk is, in zooverre
de beheerder van 's lands financiën over
wee fundamenteele punten van financieel
beleid geen twijfel laat: zijn streven naar een
sluitende begrooting en zijn afschuw voor
lichtvaardige leeningspolitiek. Men kan
uj,teraard beide punten te zeer beklemtonen
te globaal en simpel bezien, en wij mee-
Nen> dat dit op sommige plaatsen in deze
,°ta inderdaad geschiedt, maar men moet in
geval, om het standpunt van minister de
lI(ie recht te doen, deze twee punten goed
asthouden, tenzij men lust heeft het finan-
fleele moeras van het nieuwe socialisme
.,Ware socialisme" van den nieuwen tija
lïJef zijn leen maar raak politiek, spo Iia'e_'
°f niet in belastingvorm en ongepublice
de begrootingen inbegrepen binnen
StaPPen. j feiten
De Millioenennota constateert a de
^an financieelen aard: o™°r®|!js6'een tekort
gewone diensten van 1931 tot lden 0ple-
van een klein kwart milliard gulden°P£
verden; ten tweede dat^ ookde
kracht voort te zetten" en dit voor
nemen zou dan in 1940 eIU werkelijkheid
moeten worden (bl- 24^' vooreerst ziet
de regeerine er blijkbaar geen kans toe nu
reeds met bezuinigingfn. te komen, wat geen
Wonder is na de bezuinigingen in de laatste
jaren, en vervolgens weet geen sterveling,
lioe de positie in 1940 en 1941 zai zyn( be-
halve dan dat al vast staat, dat, rebus sic
stantibus, de Defensie in die jaren weer
met resp. 8 en 5 millioen zal stijgen, zooals
Zij dit jaar weer, alleen reeds op hoofdstuk
VIII, met 24 millioen tot 135 millioen geste
gen is.
De minister van Financiën slaat dan ook
maar regelrecht den weg in naar belasting
verzwaring van 50 millioen, op te brengen
door een extrabelasting van 2 pet. van alle
inkomsten, benevens een winstbelasting van
8 pet., op te brengen door de bedrijven. Hij
koppelt deze belastingen, die in totaal 90
millioen zouden opbrengen en waarin kin-
^deraftrek zal worden toegepast, aan een her-
^ening van een reeks belastingen en accijn-
2en, die op bepaalde personen of op bepaalde
bedrijven onevenredig zwaar drukken en
bezigt de genoemde 50 millioen als dekkings-
biiddel.
De economische bezwaren tegen beide
belastingen behoeven wij met te schetsen.
Evenmin het lang niet denkbeeldigeig v
dat, hoezeer de minister ook n gewaardeerde
Poging doet, de zwaarst belasten me
millioen te hulp te komen, die zwaar belasten
toch het leeuwendeel van deze nieuwe
fingen zullen betalen. Want het heffen J
de bron" beteekent volstrekt niet, dat me
dan één „bron" geen gelegenheid vinden za
het van haar verwachte en voor haar bedoela
deel aan anderen over te dragen. Men denke
slechts aan huur- en pachtcontracten. Ook
rijst de vraag, wat er gebeuren zal met hen
die wel loonbelasting zullen betalen, maar
niet voor kinderaftrek in aanmerking komen,
Vermits zij buiten de belasting vallen.
Als wij zwaardere belasting verkiezen bo-
Ven schuldvermeerdering, doen wij dit toch
met één voorbehoud, juist omdat de minister
in zijn Nota zoo herhaaldelijk en klemmend
°P het gevaar van de inderdaad sterk ge-
faio1?® staatsschuld van 1154 millioen in
"V3698 millioen tn 1937 wijst. Afge-
nivere cr?^5i0?sschuld> spoorwegschuld en
de wndMht onUld' dier,t o i' wel Ae^
schuld voor wPer|!rieftisd' h06veel uan
bouw des lands v 'J n economischen °P"
blijvende waarden T verwerving dus van
moeilijk ontkennen, d.g.Grnaakt- Men kan
economische werken, zooai financiering van
op bl. 19 opsomt, door binnde Nota zelf die
ningen geoorloofd is en dat a?Jaildsc"le. lee"
markt zóó abnormaal ruim is al kapitaal-
leenen, om zulke activa in gemeen^™
te brengen, aanbevelenswaardiger k p ®z,t
dan het heffen van gaardere!be>tt^e*£
het treffen van desorganiseerer.debezuini.
gingen. Een kapitaalrijk lan het onze,
dat van 1924 tot 1930 óók kans zag, de staats:
schuld met het reusachtige bedrag van 500
mfllioen te verminderen, kan zich op dit
gebied nu eenmaal meer veroorloven dan een
kapitaalarm land. Uitgaven voor defensie en
werkloozensteun daarentegen dienen uit
„gewoon" betaald.
Men kan twisten over de vraag, °f de
reeks „onvolkomenheden", welke de minister
ontdekt in de begrooting en waardoor hij e
tekort van een millioen of 12 tot ruim
verhoogt, alle juist zijn. Maar men an me
twisten over de sterk gestegen ui g
voor defensie en werkloozen s t e u n en eze
zijn niet te betalen zonder vet e"
lastingen, geheel afgezien van de vraag, of
de nu voorgestelde belastingen economisch
de meest juiste zijn. Terzijde faten wij ook
blhkri°ijkSnog in ziJn hoofd heeft, ooit ver
werkelijkt zal worden. Er zitten zooveel in
gewikkelde kwesties aan vast, dat wij het
rannort van de daarvoor bestemde commis-
cip van onderzoek nog niet zien komen.
F veneens moeten wij, nu desbetreffende
wettelijke voorzieningen nog niet voor ons
liggen, ons een oordeel over de voorgenomen
saneer'ing van de gemeentefinanciën voor
behouden. Juist is in ieder geval het mi-
nisterieele beginsel, „dat het centraal gezag
de verantwoordelijkheid voor het financieel
beheer der gemeenten niet kan en mag over
nemen". Een beginsel, dat te veel is ge
schonden, maar welks toepassing minder
makkelijk is, indien met name de crisis-
werkloosheidslasten voor de gemeenten niet
dragelijk worden geregeld en vooral de
haarden van werkloosheid niet worden ge
doofd.
Mag men hier en daar het „soliede finan-
ciën"-accent van de anti-revolutionaire
partij te sterk aangezet vinden in de finan-
cieele beschouwingen der Nota, het beginsel,
dat goede financiën goede politiek maken en
de waarheid, dat de lasten van doode, on
economische schulden verhoudingsgewijs
voortdurend toenemen, ook al bevindt die
schuld zich, zooals bij ons in binnenlandsche
handen, mag niemand, die verantwoorde
lijkheid draagt en dragen wil, uit het oog
verliezen.
Aangenomen echter met de Millioenen
nota, dat het probleem der welvaartsbevor-
^jering door de Overheid het financieele pro
bleem is „van de andere zijde bezien" (bl. 24),
dient dan ook de volle nadruk gelegd op die
welvaartsbevordering. Het stemt tot voldoe
ning, dat „verbetering van ons defensie
apparaat alsmede bestrijding der werkloos
heid" dezen keer in één adem genoemd
worden in de Nota.
De Regeering gaat op defensieterrein met
groote kracht te werk. Het is droevig, dat
het moet en de gedachte, dat ook aldus een
groot stuk werkloosheid wordt opgevangen,
kan onzen afkeer van den economischen
waanzin der bewapening alom niet weg
nemen. Maar dan moet nóast de versteviging
van ons apparaat, dat tegen buitenlandsche
agressie is gericht, even krachtdadig de
strijd worden aangebonden tegen de inwen
dige vijandin, de werkloosheid.
Het is waar, het economisch deel
van de Nota opent goed perspectief. Naast
verlaging van drukkende lasten op het be
drijfsleven wordt een complex maatregelen
van nieuwe economische politiek aangebo
den, dat er zijn mag. Verhooging van invoer
rechten, betere credietregelingen voor ex
port, kapitaalsinvesteering in nieuwe in
dustrieën, hulp aan middenstandsche nijve
ren dit alles kan, mits dari ook met kracht
ter hand genomen iets beteekenen voor
behoud en uitbreiding der werkgelegenheid.
Minder bevredigend is de sociale p a-
r a g r a a f van de Nota. Ongetwijfeld op
voering van de werkverschaffing tot 100.000
man, mits dit dan ook s n e 1 g e-
beurt, gepaard aan versnelde uitvoering
van Waterstaatswerken, waarvan in de
Troonrede gewaagd werd, is van niet te on
derschatten beteekenis. Maar men komt er
hier zeker niet met 20 millioen leenen en
een, laat ons zeggen, 60 of 70 millioen op
den gewonen dienst, waar Sociale Zaken
steeg van 97 tot 107 millioen. Bepaald on
rustig zijn wij geworden over het aangekon
digde voornemen, „werkverschaffing en
werkfonds meer tot één geheel te maken
In zoover men aan de werkverschaffing *Jaar
huidig karakter wil ontnemen door haar
meer positief in te stellen en ook in zooverre
men dezen vorm van werkloosheidsbestrij
ding meer zelfstandig wil maken, is het ons
OPENING VAN HET NIEUWE PARLEMENTAIRE JAAR. De leden van den Raad van State op weg naar de Ridderzaal
op het Binnenhof te s-GraVenhage ter bijwoning van de opening van de zitting der Staten-Generaal door H. M. de Komngm.
best. Maar het Werkfonds a 1 apparaat
voor de tenuitvoerlegging
van economische werken,
waarvoor dus geleend mag
worden, kan niet worden gemist. De vrees
voor doode schuld, welke minister De Wilde
bezielt en die wij billijken, mag niet leiden
tot een opdoeken van het Werkfonds, dat
groote credieten behoeft voor productieve
werken.
Eveneens is de ontreddering on
der de jeugd tengevolge
van de werkloosheid van dien aard,
dat ook op dit terrein niet geaarzeld mag
worden. Het is een gewetensvraag voor een
ieder, al het mogelijke te doen, om de jeugd
te onttrekken aan de demoralisatie van de
werkloosheid. Als het niet anders kan, moet
de leeftijdsgrens, om arbeid te mogen ver
richten, worden opgeschoven en dienen voor
die rijpere jeugd cursussen, opleidingsinsti
tuten en kampwerk óf ingesteld öf, waar zij
bestaan, met kracht gesteund. Wij verwach
ten dan ook stellig, dat de ministers van
Sociale Zaken en Onderwijs hoofdstuk VI
steeg slechts van 142 op 146 millioen
samen de noodige gelden zullen krijgen, om
voor de werklooze jeugd dingen van betee
kenis te doen.
Wij hebben ons opzettelijk niet al te zeer
verdiept in de cijfers der Nota. Niet, omdat
zij tot geen bespreking prikkelen, maar
eensdeels omdat die bespreking toch meer
theoretische dan practische beteekenis heeft
en er nog voldoende over gezegd kan en
zal worden; anderdeels, omdat de groote
trekken van het regeerbeleid, die ver boven
loutere becijfering uitgaan, de meeste aan
dacht verdienen.
Honderd jaar geleden werd de spoorwegverbinding tusschen Londen en Birming
ham geopend. Ter herinnering aan dit feit werd te Londen een tentoonstelling
geopend, waar o.m. dit oude beestje, dat ng rijden kan, werd ingezonden.
MILITAIRE AUTO VERONGELUKT.
Dtrie ernstig gewonden.
Een militaire auto geraakte bij Almen in
de nabijheid van het buiten „De Bijvanck"
in volle snelheid van den weg en kwam, zoo
meldt de „Zwolsche Crt.", tegen een boom
terecht. De laadbak, waarop vier militairen
hadden plaats genomen, werd geheel ver
nield. Alle soldaten werden uit de auto ge
slingerd, waarbij drie hunner ernstig werden
gewond. Eén kreeg vermoedelijk een wervel
fractuur, een ander brak een been, terwijl de
derde een kaakfractuur opliep.
De chauffeur van den wagen had door het
gebeurde een zenuwschok gekregen, de an
dere inzittenden van de cabine bleven on
gedeerd.
Op advies van den garnizoensarts werden
de gewonden naar het algemeen ziekenhuis te
Zutphen overgebracht; één hunner is naar
Utrecht vervoerd.
De mail van Australië en Eng. Indië per
Eng. s. Mooltan wordt Vrijdag 23 Septem-
ber, 7 uur v.m. te Marseille verwacht.
Blijkens de voorloopig bekende cijfers be
draagt de vermoedelijke netto-opbrengst der
zomerpostzegels 1938 (over het -geheele land)
85.570,65.
De opbrengst over 1936 bedroeg 67.760,56,
die over 1937 80.938,84.
Van bevoegde zijde vernemen wij, dat
met ingang van Woensdag 21 September de
gelegenheid wordt opengesteld tot denatu
ratie van rogge.
Bij een negenjarig jongetje te St. Nico
laasga is een geval van kinderverlamming
geconstateerd. Het patientje is naar een der
ziekenhuizen te Leeuwarden overgebracht.
In de gemeente Eist is het eerste geval van
kinderverlamming voorgekomen in het ge
zin van J. H. K.
Samenvattend zouden wij dit willen zeg
gen: onder financieel opzicht be
schouwd, is de Nota meer dan soliede en
biedt zij volstrekt geen reden tot pessimisme,
want onze financieele positie is sterk. Eco
nomisch biedt de Nota perspectief, maar
hangt veel af van practische uitwerking en
dient met name het invoerrecht in al zijn ge
volgen, vooral ook met het oog op den agra-
rischen export, nauwkeurig bekeken, al
klemt de industrialisatie zeer sterk in ver
band met onze groeiende bevolking. So
ciaal schijnt de Nota ons den juisten toon
nog niet getroffen te hebben, vermoedelijk
ook, omdat men het over de uitvoering van
verschillende maatregelen nog niet eens is.
Wil het kabinet, welks moeilijkheden wij er
kennen, maar dat zijnerzijds dan ook den
drang naar uitbanning der werkloosheid als
een waarachtigen volkswensch en een eerste
rangs-landsbelang moet toonen te zien, de
spanningen vermijden, welke zijn voorgam
ger opriep, dan dient het vooral dit deel van
zijn beleid' snel en krachtig in de juiste rich
ting te sturen.
Verder is het toch wel brood-noodig, dat
wij ons volkomen bewust blijven van het,
misschien onvermijdelijke, maar in ieder ge
val noodlottige van een belastingverhoogmg
bij den reeds bestaanden belastingdruk, die
bij herhaling, ook van regeeringszijde, als
veel te zwaar Is gekenmerkt. Ook ondanks
welgemeende pogingen om den belasting
druk voor het economisch leven te verlich
ten, blijft deze voor den opbloei van dat eco
nomisch leven een zeer ernstig bezwaar
alleen reeds door de aantasting van de deels
reeds zoo sterk geslonken koopkracht van de
bevolking. En zoo zouden de, mede ten bate
van de bestrijding der werkloosheid, zoo
hopeloos hoog opgeschroefde belastingen,
juist deze werkloosheid weer sterk in de hand
werken.
Zuinigheid is dan ook wel een zeer ge
biedende eisch, ook op het gebied
van defensie; anders zou de zorg
voor onze weermacht onze eigenlijke weer
kracht ten zeerste kunnen schaden en ten
slotte zelfs in den wortel kunnen aantasten.
Alleen indien ons volk de volstrekte
overtuiging heeft, dat men ook op het gebied
van de defensie zich met de vereischte zui
nigheid tot het onvermijdelijke beperkt, zal
het bereid blijken, de zoo zware lasten te
blijven dragen.
Zooals meegedeeld heeft de regeering met
medewerking van de suikerfabrieken te
Puttershoek en Halfweg de mogelijkheid
geopend tot het beproeven op groote schaal
van gedroogde suikerbieten als veevoeder.
Het voeren van gedroogde suikerbieten
toch biedt vele voordeelen boven het gebruik
van het ongedroogde product. Een slagen
opent voor den landbouw gunstige perspec
tieven; verondersteld mag worden, dat het
voornamelijk uitbreiding van den hakvruch-
tenverbouw is, welke de regeering tot een
proef op groote schaal deed besluiten.
De Rijksveeteeltconsulent voor Zuid
Holland, ir. Verhoeven en de coöp. Land-
bouwvereeniging te Giessen-Nieuwkerk, die
reeds proeven met het gedroogde product
namen, constateerden dat gedroogde bieten
goed voldeden en met graagte door het vee
werden opgenomen, zoowel als bijvoedering
bij hooi en kuilgras, als in mengvoeders.
Uiteraard moet bij vervanging van graan
door dit product eenig eiwit worden bijge-
voederd, daar gedroogde suikerbieten hieraan
zeer arm zijn.
Bij proefnemingen bleek, dat volwassen
rundvee en paarden per dag zonder bezwaar
3 4 kg. ongemalen gedroogde suikerbieten
kan worden gegeven, terwijl in mengvoe
ders voor varkens b.v. 12 pet. graanmeel
met succes vervangen kon worden door 10
pet. gemalen gedroogde suikerbleten en 2 pet.
geëxtraheerd soyaschroot.
Voor mengvoederfabrikanten opent het
initiatief om een flink kwantum bieten te
drogen de mogelijkheid om op dit gebied
vruchtdragenden arbeid te verrichten, daar
er nog veel gelegenheid voor experimenten
is; de ervaring welke hier te lande is opge
daan is nog niet zoo groot dat alle mogelijk
heden zijn onderzocht.
Uiteraard zullen de veeteeltconsulenten
gaarne hunne medewerking verleenen door
het geven van voorlichting omtrent de meest
rationeele toepassing.
Hiervoor werd reeds gewezen op het be
lang van de proefneming ten aanzien van
uitbreiding der hakvruchtenverbouw. De
situatie is van dien aard dat het momenteel
wel uitgesloten kan worden geacht, dat hier
te lande meer suiker mag worden geprodu
ceerd dan tot dusver het geval was. Uit dien
hoofde behoeft dus niet op uitbreiding van
het bietenareaal te worden gerekend.
Wanneer nu echter blijkt, dat gedroogde
suikerbieten in behoorlijke mate voor vee
voeder kunnen worden afgezet is het wel
licht mogelijk de suikerbietenverbouw toch
uit te breiden, hetgeen door de boeren, welke
door de sterk ingekrompen bietenteelt toch
al moeilijkheden met de vruchtwisseling
hebben, ongetwijfeld zal worden toegejuicht.
Voegt men hierbij nog de andere voordee
len verbonden aan den verbouw van een zeer
arbeidsintensieve hakvrucht als de suiker
biet, dus o.m. vergrooting van de werkge
legenheid ten plattelande, dan bestaat er alle
aanleiding om de hoop uit te spreken, dat de
proef mag slagen.
ii- -
een
vt nnTSCHOUW TE SOERABAJA. I*1 het kader van de regeeringsjubileumfeesten in Ned. I d"é uerd te Sucrabaja
Dame ernstig gewond.
Gisteravond omstreeks tien uur is de onge
veer 65-jarige echtgenoote van den heer H.
Hidding uit Dalen van het balcon van den
trein uit Coevorden gevallen.
De trein was ongeveer honderd meter
vóór het station Dalen, toen mevr. H., even
als een paar andere dames, zich naar het
balcon had begeven. Door nog niet bekende
oorzaak is mevr. H. gevallen en op de spoor
baan terecht gekomen. Nadat de trein tot
stilstand was gekomen, heeft men onmidde-
lijk een onderzoek Ingesteld. Het slachtoffer
werd in bewusteloozen toestand met ernstige
verwondingen langs de spoorlijn gevonden.
Nadat dokter Christaans de eerste genees
kundige hulp had verleend, is de vrouw naai
het ziekenhuis te Hoogeveen overgebracht.
Vanochtend was haar toestand naar om
standigheden redelijk.
Zesjarig ventje op slag gedood.
Gistermiddag is te Nieuw-Namen (gemeen
te Clinge) een droevig ongeluk gebeurd. De
zesjarige P. Cleys, die daar op den weg
speelde, geraakte op zeker oogenblik onder
een kermiswagen. Een der wielen ging den
kleine over het hoofd, dat geheel werd ver
brijzeld. Na politieel onderzoek is het lijkje
vrijgegeven.
Bemanning kon zich in veiligheid
stellen.
Gisterochtend omstreeks twaalf uur is da
tjalk van de firma Lichtendal uit Harlingen,
die als garnalendrogerij was ingericht, nabij
Vliesloot gezonken.
De uit drie personen bestaande bemanning
kon zich met de roeiboot in veiligheid stel
len. -