mBmBm
HET NIEUWE BELASTINGGEBOUW.
si
VAN DE BOEKENMARKT.
nOEZOMDEM
nj^öTUKKEN
DE RUTTERDAMSUiE
RECHTBANK.
Imrw tinni-mtymfi
OVER ROTTERDAM EN
ROTTERDAMMERS.
hillegersberg.
MAANDAG 3 OCTOBER 1938
Tegenover de Parkslnizen.
Nog dit jaar zal met de bouwwerk
zaamheden worden begonnen.
BRAND OP DE SCHIEKADE.
Twee meisjes in de Schie gesprongen.
m
■ÊiMÊkaiè'tar' 4ÜmI
WjH 'T"1 F T n
mmim
GEM. ARBEIDSBEURS. Tel. 29100-9.
AFZWEMFEEST IN HET SPORT-
FONDSENBAD.
BRANDWEER-OVATIE.
USELMONDE.
FELLE BRAND IN EEN
carrosseriefabriek.
Van C. Lith aan de Centuurbaan.
DE TENTOONSTELLING OUD-
HILLEGERSBERG.
AANRIJDING-
ZWEMFEEST IN „DE OVERDEKTE".
De verschillende belastingdiensten in Rot
terdam liggen dermate verspreid en zijn voor
het meerendeel zoo onvoldoende gehuisvest,
dat het departement van Financiën het noodig
oordeelde en wel voornamelijk om econo
mische redenen een centraal belasting
gebouw te stichten, in hetwelk alle diensten
zouden kunnen worden ondergebracht, be
houdens een paar kantoren van de Directe
Belastingen, welke voor het gemak van het
publiek elders zullen blijven bestaan.
In geografische volgorde liggen de dien
sten ais volgt verspreid.
In de perceelen Kruisstraat 5052 zijn ge
huisvest: a. het Zegelkantoor; b. de Inspectie
der Domeinen.
In het Hoofdpostkantoor aan den Cool-
singel, ingang aan de achterzijde, zijn onder
gebracht: a. het Hypotheekkantoor; b. het
Bureau Landmeetkundige Dienst van het
Kadaster; c. de Controle van de Gorndbe-
lasting.
In het Regentessehuis aan de Wijnhaven
verblijven: a. de Inspecties van Registratie
en Domeinen le en 2e afdeeling; b. de In
spectie der Directe Belastingen voor de bui
tengemeenten; c. het 2e Bureau van den
Rijksaccountantsdienst.
Verder vindt men in het perceel Boompjes
16: a. de Contróle van den Waarborg op gou
den en zilveren werken; b. het Belasting
museum.
En in het perceel Boompjes 49: a. de Di
rectie van de Directe Belastingen enz.; b. de
Inspectie van de Directe Belastingen; c. de
Inspectie van de Invoerrechten en accijnzen;
d. het Kantoor van de Invoerrechten; e. het
Kantoor van de Accijnzen; f. het le Bureau
van den Rijksaccountantsdienst.
Ten slotte zijn in het perceel Calandstraat
15b gehuisvest: a. het Kantoor van den Ont
vanger der Succe^ie; b. het Kantoor van den
Ontvanger der Registratie.
Situatie van het nieuwe gebouw.
Al deze diensten zullen worden onderge
bracht in het nieuwe gebouw, hetwelk zal
worden gesticht op een terrein tegenover de
Parksluizen, grenzend aan de Puntegaal-
itraat voorgevel aan den Westzeedijk
Zuidelijke zijgevel en aan de Willem Buy-
tewechstraat Noordelijke zijgevel. De si
tuatie gaf aanleiding tot een symmetrische
oplossing en deze is als zoodanig doorgevoerd.
Achter het Hoofdgebouw, op de binnenplaats,
is een portierswoning ontworpen benevens
autogarages en uitgebreide rijwielstallingen.
Bovendien zal het Kantoor van de Directe
Belastingen, thans gevestigd in de Allard
Piersonstraat, in het nieuwe gebouw worden
opgenomen.
Omtrent dit nieuwe centrale Belastingge
bouw deelt ir. H. Hoekstra in „De Maastun
nel" de volgende bijzonderheden mede:
Waar de diverse diensten gehuis
vest worden.
Het hoofdgebouw zal bevatten 7 verdie
pingen.
I. Kelderverdieping. Hierin zijn ontwor
pen: a. het ketelhuis voor den centrale ver
warming; b. de centrale garderobe; c. ar
chiefruimten; d. het veilinglokaal voor den
verkoop van in beslag genomen goederen;
e. bergplaatsen; f. werkplaatsen, toiletten,
enzoovoorts.
Hierbij zij aangeteekend, dat twee groote
kelders zullen worden ingericht tot gasvrije
vluchtkelders voor het personeel.
II. Begane Grond. Deze is vanuit de kel
derverdieping bereikbaar door middel van
centraal gelegen trappen en liften, welke
eveneens verbinding geven met alle hooger
gelegen verdiepingen. Een stel liften is in
gericht als paternosterlift. Twee tourniquets
aan den hoofdingang, welke voor rechtsch en
linksch verkeer kunnen worden ingericht, ge
ven toegang tot de publieke hallen, de kan
toren en de bureaux. Publieke hallen en
kantoren zijn door lokettenfronten van elkaar
gescheiden.
Aan de centrale hal zijn gelegen: a. het
kantoor van den ontvanger der invoerrechten
i— links; b. het kantoor van den ontvanger
der directe belastingen rechts; c. het kan
toor van den ontvanger der accijnzen ach-
ter.
Het zegelkantoor en het kantoor van den
waarborg krijgen een afzonderlijken toegang
aan de Willem Buytewechstraat.
Daar de onder a, b, en c genoemde kan
toorruimten met het oog op de afmetingen
en de verlichting een constructiehoogte van
5.76 m. moesten erlangen, zijn boven de toi
letten, welke met de halve hoogte konden
volstaan, tusschen verdiepingen geprojec
teerd, welke voor archief- en bergruimten
worden ingericht.
III. Eerste verdieping. Rondom de cen
trale hal, welke als lichthal is bedoeld, zijn
bureaux ontworpen, o.a.: a. Voor de directie
der directe belastingen, enz. links; b. de
personeel- en leggerkamer voor de omzetbe
lasting rechts; c. het hypotheekkantoor,
met kluizen en bergplaatsen op de eerder ge
noemde tusschenverdiepingen achter; d.
de overige bureaux voor de inspectie van de
Invoerrechten en accijnzen voor.
IV. Tweede verdieping. Aansluitend aan
de lichthal zijn gelegen: a. de diverse loka
liteiten van de inspectie der directe belas
tingen links en rechts; b. de bureaux voor
de inspectie van de domeinen voor; c. de
bureaux voor de controle van de grondbe
lasting achter.
V. Derde verdieping. Op deze verdieping
zijn voor het meerendeel kleinere bureaux
ontworpen, tengevolge waarvan de construc
ts ebreedte van de vleugels kon worden ver
kleind. Hierdoor ontstonden ongezocht bal
kons, welke op de voorgeschreven brand
trappen aansluiten. Ook de constructiehoogte
kon'worden gereduceerd tot 4.14 m. waar
door de op de lager gelegen verdiepingen
ontworpen tusschenverdiepingen moesten
vervallen.
Op de derde verdieping zijn ontworpen:
a. de bureaux van de inspecteurs van de
directe belastingen rechts en links; b. de
bureaux van de directe belastingen voor de
buitengemeenten achter: c. het zittinglo
kaal voor den Raad van Beroep en een ver
gaderlokaal daarnaast, welke twee ruimten
tot een zaal zijn saam te trekken voor.
VI. Vierde verdieping. Evenals op de der
de verdieping zijn op de vierde een reeks
kleinere bureaux ontworpen ten behoeve
van: a. het le en 2e bureu van den Rijksac
countantsdienst links: b. de le en 2e af
deeling yan de inspectie van registratie en
domeinen rechts; c. den landmeetkundi
gen dienst rechts; den ontvanger van de
registratie achter; e. den ontvanger van
de successie achter; f. persooneelkamers
van het le en 2e bureau van den Rijksac
countantsdienst voor.
VII. Vijfde verdieping. Op den linker
vleugel is een cantine ontworpen voor onge
veer 260 personen met een daaraan aanslui
tend terras.
Voor de bediening van deze cantine is een
kleine keuken met spoelkeuken geprojec
teerd.
In den rechtervleugel zijn nog eenige ruim
ten gereserveerd voor de inspectie van de
directe belastingen, onder meer een typis
tencentrale, welke voor de onderliggende
ruimten tegen geluldoverbrenging moet wor
den geïsoleerd.
Het Belastingmuseum vindt een plaats
achter. Voor zijn nog eenige leslokalen on
dergebracht.
De afwerking is met het oog op de be
stemming van kantoorgebouw sober gedacht;
voor de buitenmuren bruinroode baksteen
in afwisseling met grijswitte natuursteen, de
daken worden met Tecutakoper afgedekt en
worden dus groen. Indien de middelen het
veroorloven, zal eenig relief in den natuur
steen van den hoofdingang het streven en de
resultaten van het Belastingwezen vertol
ken; ook elders zullen op daartoe geëigende
plaatsen versieringen worden aangebracht,
terwijl het Nederlandsche wapen niet mag
ontbreken.
Het ligt in het voornemen nog dit jaar met
de bouwwerkzaamheden aan te vangen.
Hedenmiddag te kwart voor vier is er
brand uitgebroken in het pand Schiekade
172, waarin gevestigd is de firma Ph. Hak-
kert Jr., fabrikante van muziek-instrumen-
ten. Een tweetal meisjes, die er werkten,
zijn brandende het huis uitgevlucht en in
de Schie gesprongen, waaruit zij door bur
gers werden gered. De Geneeskundige Dienst
was aanstonds ter plaatse om de slachtof
fers te vervoeren. Ook naar het dak zijn
verschillende personen gevlucht. Op het
middel-alarm van de Brandweer rukte groot
materiaal uit om den brand te bestrijden.
Nader vernemen wij, dat de brand ont
staan is tengevolge van een ontploffing in
het benedenhuis. Er zijn drie meisjes ge
wond, waarvan één zeer ernstig. Alle ruiten
van 't pand zijn door de explosie vernield.
Zitting van 30 September.
Een melkknoeier.
In hooger beroep heeft voor de rechtbank
terechtgestaan de 55-jarige veehouder en
melkverkooper N. v. A., uit Vlaardinger Am
bacht, die terzake van overtreding van het
Melkbesluit door den kantonrechter te Schie
dam was veroordeeld tot 30 dagen principale
hechtenis en die van dit vonnis in appèl was
gekomen. De dagvaarding legt verdachte ten
laste, dat hij op 26 November van het vorig
jaar melk voor den handel bestemd aanwezig
heeft gehad, welke niet voldeed aan de
eischen van het Melkbesluit, doordat er wa
ter aan was toegevoegd en subsidiair, dat hij
aldus vervalschte melk ten verkoop in voor
raad heeft gehad.
De president, mr. J. G. Huyser wilde van
verdachte weten, waarom, als die melk be
stemd was om er boter van te maken, er
eerst water bij gedaan werd.
Verdachte zegt dit niet te kunnen verkla
ren. Hij heeft er zijn zoon geen opdracht voor
gegeven.
Het O. M., waargenomen door mr. H. A. J.
Reumer, vroeg verdachte of hij vroeger nooit
zulke hoeveelheden had overgehouden, waar
op verdachte ontkennend antwoordde en het
O. M. concludeerde, dat verdachte dan toch
blijkbaar deze hoeveelheid had gekocht om
te laten verwerken.
Getuige J. N. v. A., een zoon van verdachte,
maakt van zijn verschooningsrecht gebruik.
Een tweede zoon, N. L. v. A. heeft geen
bezwaar om onder eede zijn verklaringen af
te leggen. Hij geeft toe, dat hij bij de door
hem aangevoerde bussen melk, water ge
voegd heeft. Hij deed dit, omdat hij onder
weg een bus melk verspeeld had, en zijn
vader op het standpunt staat, dat dergelijke
fouten gedragen moeten worden door wie ze
heeft begaan Getuige had daarom uit elke
bus een liter melk genomen en zoo dus het
vereischte aantal bussen volgemaakt, terwijl
hij de uitgenomen liter melk door water had
vervangen. Het was een heel toevallige han-
derling geweest en getuige's broers hadden
er niets van geweten, evenmin als zijn vader.
Getuige zegt verder, dat hij niet weten kon,
welke bestemming zijn vader aan deze melk
zou geven. Dat werd altijd eerst den vol
genden oohtend bepaalt. Koude avondmelk
werd echter nooit aan de slijters geleverd.
Getuige J. Kooistra is vroeger vrachtrijder
bij verdachte geweest en hij verklaart, dat
hij opdracht had van verdachte om bij elke
bus 1 liter melk te vervangen door 1 liter
water. Getuige heeft dat ook steeds gedaan.
Verdachte Dat is niet waar
Getuige houdt vol, dat het zoo is en dat
verdachte's zoons het ook deden. Getuige
heeft verdachte ook wel eens gewaarschuwd,
'rtW'.'.
WwwwfflBWWtBWIW /"«aa «WWW. Wfmffg, W>Wm Pfetr
'fPiI I 1 f f r
Éi .i i i ui
dat het wel in de gaten zou kunnen loopen,
maar verdachte had dan gezegd, dat hij mans
genoeg was om uit te maken, hoeveel er bij
kon.
Verdachte merkt op, dat deze getuige ont
slagen is, omdat hij zijn werk niet goed deed.
Getuige spreekt dit tegen en legt een ge
tuigschrift over, dat hij van verdachte heeft
gekregen, waarin als oorzaak van ontslag
slapte in het bedrijf wordt genoemd.
Het O. M. was van oordeel, dat deze zaak
in haar oorsprong al heel eenvoudig was,
doordat controleurs gezien hebben, dat er
water bij de melk werd gedaan, maar ver
dachte is er in geslaagd de zaak ingewikkeld
te maken, door te bestrijden, dat de aldus
vervalschte melk bestemd was voor den ver
koop. De bestemming, die verdachte thans
wil suggereeren is voor het O. M. onaanne
melijk.
Het ten laste gelegde bewezen achtend en
ook de opgelegde straf niet te zwaar oor
deelend, eischte het O. M. bevestiging van
het vonnis.
Mr. F. Bordewijk merkte op, dat uit de
zware straf, die aan verdachte is opgelegd,
valt af te leiden, dat de kantonrechter van
meening is geweest, dat verdachte persoon
lijk bij deze melkvervalsching betrokken is
geweest en dat dergelijke dingen in zijn be
drijf al meer waren voorgekomen. Het O. M.
verkeert blijkbaar in dezelfde meening. Plei
ter meent, dat er aanleiding is om verdachte
vrij te spreken, aangezien niet bewezen is,
hetgeen is ten laste gelegd. Het gaat er om,
of de aldus behandelde melk voor den handel
bestemd was en dat is niet komen vast te
staan. Bovendien heeft verdachte er part
noch deel aan gehad. Verdachte leverde aan
drie melkfabrieken, die nooit iets van een
dergelijke vervalsching hebben bemerkt. De
werkelijk schuldige hier is de zoon, die bui
ten weten van verdachte water bij de melk
gedaan heeft om te voorkomen, dat men zou
merken, dat hij een bus melk was kwijt ge
raakt. Pleiter concludeert tot vrijspraak, en
hij vraagt subsidiair tot een clemente straf
te veroordeelen.
Uitspraak 14 October.
Het nieuw Centraal Belasting gebouw te Rotterdam, dat zal worden gesticht op
het terrein tusschen de Parksluizen en de Handelshoogeschool.
Gevraagde werkkrachten.
Afd. voor mannen. Dameskapper, fabrieks-,
loop- en fietsjongens, leerl. en aank. halfw.
kappers, sleepbootmatrozen m. paspoort,
beitsersjongens. Voor West-Indië kopersla-
gers-pijpfitters. Voor Klaaswaalflink half
was automonteur. Voor Capelle a. d. IJssel
fietsjongen. Voor Hillegersbergfabrieks-
jongens. Voor Pernis Broodbakkers-halwas.
Afd. voor Vrouwen. Voor psychiatrische
inrichting leerl. verpleegsters, minstens 19
jaar met diploma M.U.L.O. of 4-j. huishoud
school, Industrieschool, Vakschool voor Meis
jes of in het bezit van een daarmede gelijk
gesteld diploma. Winkeljuffrouwen, bekend
met handwerken, kunstartikelen, lederwaren,
zilver- en nikkelwaren, huish. art., manufac
turen, lingerie, confectie, schoenen, parfu
merieën, heerenmode-art., levensmiddelen,
enz. Meisjes van 18 j. voor de paktafel. Hotel
personeel bedienjuffrouwen, kooksters,
werkmeisjes. Huishoudpersoneelkeuken
meisjes, 2e meisjes, meisjes alleen en dag
meisjes. Voor Gem. Instelling dienstmeisjes.
KledingindustrieCoupeuse voor Dames-
confectie, aank. en bekwame confectiestrijk-
ster, chem. strijkster, bontstoffeersters en
stiksters, stiebandstiksters, japonnen- en
mantelstiksters, rijgsters, knoopenaanzetsters,
handwerksters en leerlingen, machinestik-
sters, hoedenmodisten, apprêteuses, aank.
lampekapnaaisters. Kappersvakbekwame
en aank. kapsters, wasch- en inkrulmeisjes.
Fabriekspersoneelfabrieks-, pak- en loop
meisjes, zakkenstopsters, erwtenleesters. Voor
Wasscherij strijksters en meisjes voor aller
lei werkzaamheden. Voor hotel te Arnhem
kamermeisje. Te Bredakamerwerkmeisje.
Voor Bleiswijk een fijnstrijkster.
Gisterenavond hebben de leerlingen van
het Sportfondsenbad aan de van Maanen-
straat alhier, gelegenheid gehad hun kunnen
te toonen op het 4e afzwemfeest, dat de di
rectie van dit bad had georganiseerd.
Vele zwemsters en zwemmers werden dan
ook in het bezit gesteld van het zwemdiplo
ma waarmede zij het praedicaat geoefend
zwemmer verkregen.
Nadat de heer A. Zonnevylle directeur, de
talrijke belangstellenden een welkom had
toegeroepen op dit eerste intieme zwem-
feestje, hetwelk onder zijn leiding plaats
vond, verkreeg de heer P, van Waas, de po„
pulaire chef-badmeester van de inrichting,
de leiding.
Het z.g. afzwemmen werd afgewisseld
door eenige attracties, waarvan we in het
bijzonder willen noemen, de chineezen, die
in China een filiaal van het Sportfondsen-
bad wilden gaan stichten en de éénachter
„de Bekeerde vuilpoetser". Dit laatste num
mer van het programma werd kostelijk ge
speeld. De heer van Waas heeft wederom suc
ces gehad met deze opvoering. Evenals de
vorige maal bij de revue, had hij ook deze
keer het décor zelf vervaardigd. Het muzi
kale gedeelte werd verzorgd door mej. Du-
rivou.
Tenslotte zij nog vermeld het gecostumeerd
zwemmen en het optreden van Klaas Vaak.
De Bond van Vereenigde Vrijwillige
Brandweerlieden is voornemens Woensdag
5 October met het muziekkorps „de Brand
weer" (directeur de heer John J. Hoeffgen)
een ovatie te brengen aan niet minder dan
vier jubilarissen aan slangenwagen 39. Hier
voor wordt aangetreden om pl.m. 20 uur,
Trianon Groene Hilledijk 334.
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie).
DE BELASTINGEN.
Mijnheer de Redacteur.
In Het Nieuwe Dagblad van 28 Sept. komt
U (en m.i. terecht) op tegen de huur
belasting. Mij dunkt echter, dat er ook tegen
de andere voorgestelde belastingen bezwa
ren bestaan.
De Regeering heeft meer geld noodig, voor
defensie, \verkloosheidsbestrijding. Als dat
zoo is, dan moet het geheele volk dat meer
dere opbrengen, althans de menschen, die
nu belasting betalen en niet enkele cate
gorieën. v
Toen de Regeering in 1920 meer geld noo
dig had, werden de salarissen der Rijks
ambtenaren met 10 pet. gekort, wat ik altijd
onbillijk gevonden heb. Alle belasting
plichtigen moeten meer betalen. Laat de Re
geering het bedrag der inkomstenbelastingen
verhoogen met 5 pet., of 6, desnoods 10 pet.,
dan dragen allen bij en niet enkele groepen
der bevolking.
Dankend voor de plaatsing.
Hoogachtend,
Uw dnr.,
H. MUSTERT.
LUCHTBESCHERMINGSOEFENING.
Vrijdagavond heeft de luchtbeschermings
dienst IJsselmonde haar eerste verduiste
ringsoefening gehouden, die wel geslaagd
mag heeten.
Van de zijde van de bewoners van IJssel
monde werd alle medewerking verkregen
toen de sirene's om 8.30 uur n.m. het begin
der oefening aankondigde, werden direct
zoo goed als alle lichten gedoofd, en voor
zoover men dit niet gedaan had op enkele
plaatsen, maakte men vanwege de politie
de bewoners hierop opmerkzaam en doofde
men direct.
Wat evenwel een volgende maal zeker
dient voorkomen te worden is, dat het pu
bliek, niettegenstaande men verzocht was,
binnen te blijven, zich in groote getale op
straat vertoonde en vooral de jeugd was zeer
sterk vertegenwoordigd. Men gebrulke deze
gelegenheid eens extra hard door de straten
te rijden met rijwielen en is dit de oozaak
geworden van enkele aanrijdingen, waarvan
een nogal ernstig. In den Oostdijk reden
een paar jongens, nog wel beiden uit Ria
derkerk tegen elkaar, en zoo hard, dat éen
ervan moest worden binnengedragen, hij had
verwondingen aan het hoofd, beenen en een
kneuzing aan den neus.
Thans hebben ook enkele personen, a le
weigerden hun lichten te bedekken, een
proces verbaal gekregen.
Zoowel het hoofd van den Luchtbescher
mingsdienst, als burgemeester Hazenberg,
hebben woorden van dank gesproken.
Naar wij vernemen, zal spoedig tot de op
richting van een Vereeniging voor Luchtbe
scherming worden overgegaan.
Binnen korten tijd zal opnieuw een oefe
ning worden gehouden.
„Karakter", door F. Borde
wijk. Nijgh Van Dltmar
N.V., Rotterdam.
Dit boek „Karakter", roman van zoon en
vader, is ongetwijfeld een mijlpaal op den
weg, door F. Bordedljk in zijn letterkundige
werk afgelegd. Het is er tegelijkertijd een
synthese van- Want men vindt er de Borde
wijk in terug van de fantastische verhalen,
van „Knorrende Beesten'", van „Bint en
in meerdere of mindere mate van „Rood Fa-
leis" en het analoge ,,'t Ongure Huissens
In „Karakter" zijn de pogingen tot het vin
den van een eigen uitdrukkingsvorm, tot het
volledig beheerschen van een persoonlijke en
origineele visie op de wereld vereenigd in n
machtigen greep naar het allerhoogste, naar
den roman van het peil der klassieken.
Het boek brengt de geschiedenis van de
ontwikkeling van een karakter. Inderdaad
is in dezen roman van vader en zoon Jacob
Willem Kartadreuffe de voornaamste figuur,
zulks vooral, omdat hij uiteindelijk een ge
sublimeerde editie is van de twee andere
hoofdfiguren, zijn moeder en zijn vader.
Die vader en die moeder zijn reeds karak
ters, wanneer het boek aanvangt. Uit het
conflict van hun sterke karakters komt dat
van hun kind te voorschijn. Het heeft van
beiden wat, moet dit ook tegen wil en dank
erkennen ten aanzien van den vader, zijn
vijand-
Nu heeft Bordewijk hier allerminst het
befaamde Oedipus-complex uitgewerkt. Voor
zulk een betrekkelijk eenvoudige taak, na
zoovele klassieke voorbeelden zou hij zich
niet zoo schrap hebben gezet als in dit boek-
integendeel, hij probeert enkele nieuwe
inzichten der moderne psychologie te illu
streeren en voornamelijk wel dit, waarin
betoogd wordt, dat de openlijke of verbor
gen vijandschap, welke telkens weer tus
schen vader en zoon wordt geconstateerd en
de oorzaak was van talrijke conflicten in de
geschiedenis en in het dagelijksche leven der
menschen, in werkelijkheid een trachten.-, is.
de belangstelling of de liefde van den be
trokkene te winnen.
Zijn stelling heeft hij niet tot in haar vol
ledige diepte uitgewerkt. Maar in groote
lijnen valt ze duidelijk na te gaan. Moeder
Katadreuffe is hard en meedoogenloos voor
haar kind, omdat ze wil, dat het zich zelf
door het leven slaat, mensch wordt uit eigen
Innerlijke beroering en ervaring. Ook de va
der wil zijn zoon stalen voor het harde leven,
hem een man van beteekenis zien worden
en hij doet zulks, door hem allerlei hinder
palen in den weg te leggen, zonder eenige
scrupules In hoeverre speciaal de vader zich
Van het oogenschijnlijk tegenstrijdige zijner
methoden bewust is, valt niet gemakkelijk
vast te stellen. Hij spreekt het echter veel
stelliger uit dan de moeder, dat hij juist
mééwerkte aan de carrière van Jacob Willem
Katadreuffe, zoon van een dienstbode en een
deurwaarder, buitenechtelijk geboren^ en
nooit erkend, omdat de moeder zich zelf haar
fout nooit kon vergeven en zich zelf haar
heele leven met haar verloren eerbaarheid
strafte.
Willem Jacob Katadreuffe, wiens begaafd
heid voor zijn moeder aan geen twijfel on
derhevig is, blijft in de verdrukking der ar
moede voorttobben zonder uitzicht. Maar
dan gaat zijn karakter spreken. Hij voelt,
vooruit te moeten,, koopt oude boeken op de
markt en een lexicon, waaruit héj echter
wijsheid put, die hem van weinig practisch
nut is- Na een vergeefsche poging, om op
eigen beenen te staan, weet hij een baantje
te krijgen op een advocatenkantoor. Als hij
daar is, wordt hij vervuld van den wensch,
advocaat te worden. Alles moet daarvoor
wijken, zelfs zijn liefde voor een heel aardig
meisje. In zijn strijd voor hoogerop staat hij
alleen. Van zijn moeder ontvangt hij geen
aanmoediging, van zijn vader een bijna dui-
velsche tegenwerking. Maar hij houdt vol,
hij heeft immers het karakter, hier vooral
den wil naar het bijzondere, waardoor ook
zijn ouders zich onderscheiden.
Het zijn drie sterke en onverzettelijke
geesten, die in een hard bestaan telkens te
gen elkander op botsen. De moeder behoort
tot het menschentype, dat zich bijna niet
aan den medemensch geven kan, tot het
soort, dat zich uit louter overgevoeligheid
met een masker van graniet beschut tegen
aanvallen op het gevoel.
Hun levens spelen zich af ln de ruwe,
harde werkstad Rotterdam- Ze zijn ook echte,
Rotterdamsche menschen, bonkig, ruw, maar
eerlijk en goed. Wat den Rotterdamschen
mensch aangaat, Bordewijk voert in „Karak
ter" nog enkele figuren ten tooneele, die
met de andere samen zijn boek tot een vol
komen Rotterdamsch boek stempelen.
Hij beschreef Rotterdam en de Rotterdam
mers met een koel, maar treffend realisme.
En vaak blijkt de uitstekende opmerker, die
Bordewijk is, zich werkelijk met zijn sujet
ten één te voelen en dan waart er warmte
door zijn beschrijvingen, teekent hij in en
kele trékken, maar monumentaal en om nooit
te vergeten, een personage als de bokschip-
per Harm Knol Hein.
Er zijn vrij wat romans, die in Rotterdam
spelen. In den laatsten tijd verschenen er
boeken van Besselaar, Stroman, Wagener,
Steynen, Ott etc., waarin het verhaal een
schematisch Rotterdam tot achtergrond had.
Geen van hen bezit op dit ge bied echter het
suggestieve, evoceerende talent van Borde
wijk. Die beeldde met de menschen ook de
stad uit- Ze zijn bij hem onverbrekelijk ver
bonden.
Jacob Willem Katadreuffe is voor ons als
het ware een personificatie van een gemid
delden Rotterdammer, met diens deugden en
gebreken Hij is ook een Rotterdammer die
zich ergens anders niet op z'n gemak voelt
en instinctmatig steeds zijn contact bewaart
met het ronde, struische volk, waaruit hij
is voortgekomen De advocaat Jacob Willem
Katadreuffe blijft zijn jeugdvriend, den me
taalarbeider Jan Maan, communist en in alles
zijn tegenvoeter, tot het einde toe trouw.
Het waarom vindt men neergelegd in de
neuwkeurige en heldere karakterontleding
van den arbeidersjongen, op wien twee
sterke naturen, de vader en de moeder, een
determineerenden invloed uitoefenen. Karak
ter is bij de drie de grondslag van hun per
soonlijkheid en van hun uitblinken boven
hun omgeving.
Bordewijk schijnt zich ten aanzien van het
begrip karakter in hoofdzaak te houden aan
de beschrijving, die Kant er van gaf, n.l.
het ideaal, waaraan iemand beantwoorden
wil, de mate voorts, waarmede een individu
er op uit is, van zich zelf te maken, wat er
van te maken valt. Hij ziet daarbij het ka
rakter als natuuraanleg, of liever als hetgeen
er groeit uit den psychischen natuuraanleg
van den mensch, door levensloop en interne
ontwikkeling.
ïntusschen kan men zich toch uit zijn
vormgeving geen helder beeld vormen van
de manier, waarop hij zijn sujetten psycho
logisch heeft beschouwd, ontleed en litterair
verbeeld. Er moet bij Bordewijk nog een
tegenstelling bestaan tusschen artistieke n-
spiratie, aesthetische intuïtie van den ee"f.
kant en door verstandelijk inzicht en..';'~
eengevoegde kennis ontstane beheersc g
van de stof aan den anderen kant.
Hoe interessant zijn figuren ook zijn ze
bevredigen niet in den zin. zooials z
digen bij de klassieken. Ze ziln
van volledig en vaak tevens n g
kunstmatig, te zeer schabionen, wrvaar ig
om te passen in een, door Bordewijk overi
gens zeer knap opgezet sc
Daardoor verslapt zijn greep op de men
schen heel vaak en in stede van te verbeel
den en'litterair te herscheppen, gaat hij foto
grafeeren wordt zijn proza een constateeren
van een reeks feiten. Hij neemt dan tevens
ziin toevlucht tot het lanceeren van zijn per
soonlijke meening, zegt dan even in zake
lijke termen, wat zijn personage is of denkt,
in plaats dat hij den lezer al vertellend en
zonder dat deze het merkt, met zijn typen
vereenzelvigt of hen er althans vertrouwd
mee maakt.
Het overgaan van den verteller in den be-
tooger is vaak hinderlijk, evenals de wille
keurigheid, waarmede al of niet de noodige
sfeer wordt opgeroepen. En af en toe krijgt
men den indruk, dat Bordewijk op een ge
geven oogenblik zelfs genoeg van een sujet
had en tot zich zelf zooiets zei als „het is
nu welletjes". En onder een hoofdstuk een
voudig een streep zette
Maar wat buitengewone deugd doet, is de
afwezigheid van die opzettelijke, gekun
stelde psychologie, welke men bij talrijke
moderne schrijvers zoo vaak en ongaarne te
verduren krijgt-
„Karakter" is in menig opzicht een voort
zetting en een consequentie van „Bint". Het
vertoont slechts af en toe het morbide van
,,'t Ongure Huissens", terwijl ook het te een
zijdig caricaturale, dat in „Bint" nog zoo
met 'voorliefde gebezigd werd, hier m mati
ger vorm optreedt. Zijn overdreven belang
stelling voor het animale in de" mensch
heeft Bordewijk echter nog niet geheel Kun
nen prijsgeven voor een humanere en de
macht der religie in aanmerking nemende
visie.
Met „Rood Paleis", dat a^ere ziekelijke
product van Bordewijk's talent, vormt „Ka
rakter" een wel bijzonder In t oog loopende
tegenstelling, ofschoon in het eerstgenoemde
boek een gaan in een ntowe richting kon
worden opgemerkt. Hij heeft den mensch in
„Karakter" beter en grootscher leeren zien,
alhoewel nog lan'S met als het evenbeeld
Gods.
Het betere Inzicht deed hem betere en
meer levensware menschen scheppen. „Ka
rakter" Is ee" boek, dat van werkelijk le
vende menschen wemelt, als zijn verschil
lende te decoratief en te stereotiep-Borde-
wijksch geteekend.
Te vaak legt Bordewijk voorts zijn hoofd
persoon gedachten en uitdrukkingen in den
mond, waarvoor deze geestelijk en intellec-
tueel nog met rijp ;s. Ten slotte resumeert
ziJn bedoeling in simpele, begrij-
P®?.1-' ^Porden, wanneer hij over Jacob
Willem Katadreuffe als volgt aan het mij
meren slaat:
„Hij was met al zijn eerzucht bescheiden,
de ware eerzucht gaat met de bescheidenheid
hand aan hand, men kan niet begeeren te
bereiken, zonder het besef, dat men reiken
moet. Wie zegt „ik ben er" is intellectueel
sen mausoleum".
Wat Bordewijk's sfeerschildering betreft,
wanneer hij zich er vol toewijding aan over
geeft, boeit hij ook in enkele regels als de
volgende:
„De aanblik der havencomplexen was niet
op zijn schoonst, er lag met den Zondag zoo
veel werk stil, zij voeren langs ertsbergen
in alle kleuren, groen met glansen, of don
kerrood, of roestig bruin, er ging niet van af,
er kwam niet bij. Ginds werd een groote zee
boot gelost van graan vier elevators lagen
aan zijn romp te zuigen, het graan stroomde
zoo snel in de lichters, het leek dikke, gele
olie. Zij lagen daar stil en vraatzuchtig, zij
hadden het heele schip in hun macht, het
bloedde aan hun zuignappen dood"
Bordewijk heeft Rotterdam en de Rotter
dammers goed geobserveerd en ze tegelijker
tijd in het menschenoude probleem van den
mensch betrokken. Hij leverde met zijn in
telligente analyse en zijn artistieke schep
pingskracht een dikwijls mooi en altijd in
teressant stuk werk.
Omdat hij vaak noodeloos rauw wordt, is
strikte reserve voor volwassenen noodzake
lijk. Voor Katholieke bibliotheken C-klasse-
A. A.
Zondagochtend heeft een felle brand ge
woed in de Carrosseriefabriek van den heer
C Lith, gelegen aan de Ceintuurbaan te
Hillegersberg.
Tegen zeven uur ontdekten omwonenden,
dat in het langs den spoorweg staande
fabrieksgebouw brand was uitgebroken,
welke reeds een vrij grooten omvang had
aangenomen. Toen dan ook kort daarop de
motorspuit en eenige handspuiten van de
gemeente Hillegersberg ter plaatse versche
nen, woedde het vuur niet alleen in het
gelijkstraats gelegen gedeelte van het ge
bouw, doch ook reeds op de eerste verdie
ping en in den hoog boven de fabriek uit
stekenden torenbouw. Vooral uit dezen toren
sloegen de vlammen fel uit, een prachtig
schouwspel biedende aan de omwonenden
en aan de vele nieuwsgierigen, die daar
de brand tot op verren afstand te zien was
van alle kanten samenstroomden.
De politie had echter weinig moeite deze
nieuwsgierigen op voldoende afstand te hou
den, daar dit op eenvoudige wijze door
sluiting van de Ceintuurbaan kon geschie
den. Daar aan de andere zijde van de fabriek
de spoorlijn RotterdamGouda ligt, was
hier geen afzetting noodig
De burgemeester van Hillegersberg, de
heer H. van Kempen, was spoedig na het
uitbreken van den brand op het terrein aan-
wezig en hield, persoonlijk toezicht Op het
blusscïiingswerk, dat overigens onder iet
stond van den ópper-Brandmeester, den heer
Hueck. De inspecteur van politie Voswijk
zorgde voor de noodige ordemaatregelen.
Korten tijd zag het er naar uit, dat niets
gered zou kunn: i worden. Het bleek, dat de
brand was ontst m in het kantoor, dat be
neden naast den ingang van de fabriek is
gelegen. In de fabriek bevond zich een groot
aantal nieuwe ën in reparatie zijnde auto
mobielen. Het grootste deel hiervan kon
tijdig in veiligheid worden gebracht.
Van de werkplaatsen is een groot gedeelte
uitgebrand, terwijl ook het inwendige van
den toren geheel verwoest is. Alle magazijn-
voorraden en de kantoorinventaris gingen
verloren. Toen de brand na eenige uren ge-
bluscht was, bleek, dat een gedeelte van de
werkplaatsen was behouden.
De oorzaak van den brand is onbekend.
De schade wordt door verzekering gedekt.
Wij vernemen van de directie van deze
fabriek, dat de brand niet is ontstaan in het
kantoor, doch in het magazijn boven het
kantoor gelegen.
Ook kon de directie mededeelen, dat het
bedrijf normaal zal kunnen worden voort
gezet.
De tentoonstelling „Odu Hillegersberg"
die nog steeds vele bezoekers trekt, ook van
buiten de gemeente, leidde j.l. Zaterdag tot
een eigenaardig aanbod van een der bezoe
kers^ een aanbod da zeker dankbaar zal
worden aanvaard-
De heer J. I. van Waning bezocht de ten
toonstelling, doch bezichtigde daarna ook
het gebouw, het voormalig raadhuis, waarin
de expositie is bijeen gebracht.
Dit oude raadhuis, gebouwd in 1752 bezit
'n mooien ouden gevelsteen, gebeeldhouwd
door Jacob Janson, waarop, naast een
inscriptie, voorkomen de wapens van Hille
gersberg en van Rotterdam.
In 1798 eischte de Haagsche Municipaliteit
dat de gevelsteen zou worden vernietigd,
doch blijkbaar is dit door omstandigheden
verhinderd.
De heer van Waning, heeft thans het aan
bod gedaan, om den steen voor zijn rekening
te laten restaureeren
Op den Straatweg bij het Villapark kwam
Vrijdagavond de auto van A. G. te Schie-
broek, die op weg was naar Rotterdam, in
botsing met 'n auto, die achteruit het.Villa
park verliet, zonder dat de bestuurder hier
van rekening hield met het aankomend ver
keer.
De auto van G. werd beschadigd.
De bestuurder van de aanrijdende auto
reed snel met zijn voertuig weg, doch letter
en nummer van zijn auto zijn bekend.
Op Zaterdag 8 October a.s., 's avonds om
8 uur, organiseert de Overdekte te Hillegers
berg een zwemfeest bij gelegenheid van het
2-jarig bestaan. Het programma voor dezen
avond is zeer gevarieerd gehouden, om het
publiek te toonen, wat op zwemgebied be
reikt kan worden, terwijl ook het komische
deel niet is vergeten. Het programma luidt:
1. Diploma zwemmen, 2. Figuurzwemmen
HèSD.Z., 3. Demonstratie reddend zwem
men door de Hill, en Schiebr. Reddingsbri
gade, 4. Gecostumeerd boegsprietloopen, 5.
Demonstratie schoonspringen door de R.D.Z.
en 6. Waierpolo-wedstrijd S.V.H.
