St. Willibrord
en de cultuur.
maassluis.
HILLEGERSBERG.
IJSSELMONDE.
Frans Langevelcl.
DINSDAG 27 JUNI 1939
KEES VAN DONGEN,
BEIAARDBESPELING.
25 JAAR VINCENTIAAN.
Belangstelling voor de unieke
Utrechtsche tentoonstelling
stijgt voortdurend.
ZILVEREN JUBILÉ.
INBRAAK BIJ P. EN C.
BURGERLIJKE STAND.
NIEUWE AF^AANSCHE
handelsvennootschap.
X
- -
■'■'"'Winst ƒ33.560 (170.571).
De kunstschatten van
Kloostergang.
den
R1JWIELDIEF gepakt.
JUBILEA R. E. T.
RUIM een week is de prachtige
expositie van vroeg-middel-
eeuwsche kunst in den Utrechtschen
Kloostergang geopend geweest en in de
eerste week hebben reeds 1700 bezoe
kers een rondgang langs deze unieke
verzameling gemaakt. Onder dit getal
werden niet degenen meegeteld, die
voorzien zijn van doorloopende toe
gangsbewijzen en uit hoofde van studie
of reportage herhaaldelijk de tentoon.-
stelling bezoeken.
DIEFSTAL.
GEVONDEN VOORWERPEN
Bekend vooral om zijn pinsterdamsche
stadsgezichten.
EEN RUBENS ONTDEKT.
EINDEXAMENS H.B.S.
EXAMENS AKTE L. O.
HOEK VAN HOLLAND.
brandweer.
Expositie bij Gebr. Koch in
Rotterdam. I
Bij Gebr. Koch in Rotterdam is Zaterdag
middag door wethouder J. B. Ratté eene ten
toonstelling geopend van werken van Kees
van Dongen. Amsterdam en Den Haag zagen
al eerder deze collectie, bestaande uit 21
grootere en kleinere doeken met een geza-
menlijken verkoopsprijs van ruim 50 000 gul
den.
Wethouder Ratté motiveerde zijn verschij
ning als vertegenwoordiger der gemeente in
den Kunsthandel door te wijzen op het nut,
dat de handel den levenden kunstenaars een
dienst bewijst door exposites als deze. Overi
gens achtte hij het ook uit algemeen oogpunt
van belang meer kennis te nemen van de
Fransche kunst, omdat deze laat zien, wat de
vrije kunstenaar weet te scheppen, Kees van
Dongen, de zijn stad ontrouw geworden- Rot
terdammer, bood volgens hem, daartoe een
goede - gelegenheid.
Het programma voor de beiaardbespe*
ling op den Stadhuistoren op Woensdag 28
Juni a.s., des avonds van 910 uur door den
stadsbeiaardier Fed. Timmermans luidt als
volgt:
1. Toccata et fuga, Staf Nees; 2a.) Spotlied
op den Graaf de Bossu, b.) Ick ging lest-
mael uyt jaegen, Valerius-liederen; 3.
l'Angliose (Rondeau), J. H. Fiocco; 4a.) In
den regen, J. P. J. Wierts, b.) Bij en blom,
Ph. Loots, c.) Zonnetje, C. van Rennes; 5.
Sonatine no. 3, L Pleyel; (Allegro-Adagio-
Rondo), 6a.) Dansliedje, Jos. Reekers, b.)
De orgelman, c.) Slapedoe, A. Fagel; 7. Im
provisatie, Ferd. Timmermans.
Op Donderdag 29 Juni hoopt de heer P.
J. Simonis den dag te herdenken, waarop hij
vóór 25 jaar als lid der St. Vincentiusveree-
niging werd ingeschreven.
Gedurende al die jaren is de -jubilaris ver
bonden geweest aan de conferentie H. Anto-
nius (Boschje) Op dien dag zal om 8 uur
ter zijner intentie een plechtige H. Mis uit
dankbaarheid worden opgedragen, waarna
huldiging van den jubilaris aan de pastorie.
Zaterdag 1 Juli a.s. herdenkt de heef C.
de Boer, technisch ambtenaar bij den Gem.
Technischen dienst zijn zilveren jubileum.
De jubilaris is op dien dag tevens 25 jaar
gehuwd,
MEER DAN GOUD.
EEN HALVE EEUW EIFFELTOREN. Ter gelegenheid van den vijftigsten
verjaardag van den Eiffeltoren te, Parijs werd op de eerste verdieping van den
feistelijk versierden toren een groot vuurwerk afgestoken.
Den 2den Juli a.s. hopeft.-f^jieer en mev'.
M. L. van Beijner^-Sjjf^manden dag te Per-
denken. jftgaFóp zij 55 jaar geleden in het nu-
WeliiL traden.
VERKEERSONGEVAL.
Gisteren is bij de kruising Willem Buite-
wechstraat Pieter de Hooghweg een auto, be
stuurd door den 53-jarige F. A. Winter, wo
nende Mathenesserlaan in aanrijding geko
men met den 39-jarigen motorrijder W. C.
Smit uit de Jan Kruijffstraat. Met een gebro
ken linker knieschijf is de motorrijder over
gebracht naar het ziekenhuis aan den Cool-
singel.
Door middel van inklimming heeft men
zich toegang verschaft in het pand van de
firma Peek Cloppenburg aan de Berkel-
schelaan. Het kantoor werd doorzocht, alle
lessenaars werden opengebroken, doch geld
werd niet gevonden. Slechts enkele nieuwe
kleedingstukken worden vermist.
Aangiften van 24 Juni 1939.
BEVALLEN: J. -C. Saré geb. Schuit z. A. S.
J. Roozenbeek geb. van Vianen d. C. H.
Fischer geb. Paardekooper z. C H. van Driel
geb. Janssen d. G. van Wijgerden geb. Bok.
d. B. G. Lagrand geb. van de Wal d. M. H.
Nome geb. Kramers z. J. Moonen geb. Brurn-
melink z. M C. P. Damsteeg geb. van der
Sluijs d. J. A. C. Bettinger geb. Lupgens d.
B Otterspeer geb. Steinvoort z. A. Blokker
geb. de Jong z. G. Verhagen geb. Schnitzler 7
OVERLEDEN: J. Olree wede. van H. H. Bour-
gonje 74 j. L. v. Baren m. van M. Kuik 77 j.
S. J. v. Itersen vr. van F. Conijn 73 j. W.
v. Hal wed. v. P. Cauwenberg 81 j. T. Pon
wedet. v. C. A. Hollanders 74 j. A. v. Gent
wedr. v. H. A. de Graaf SO j. - A. P. Verboom
m. van G. C. Remkes 46 j. C A. Boerendonk
Z'voortarkls levenloos aangegeven: M. C. Boeren
donk geb. Servaas z.
Aangiften van 26 Juni 1939.
BEVALLEN: E. Arbman geb. Kuijpers _z.
G. A. M. Stuivers geb. de Roos z. J Stuif
zand geb. van Schijndel z. J. P. Z. Kuhnen
geb. Labeij d. C. E. M. Vogels geb. Knaapen
d. S. van Buren geb. van der Sluis d. --
J. J. de Ru(jter geb. Vos d. J. N. Dries geb
Bruggeman z. G J Jacobs geb Overdiep
C. J. Lafeber geb. Sclioots z. G. Verschoor
geb. van den Berg d. C. P. J.anze van
der Sluiis z. J. M. van der Meer geb. Bou
lonois z. M. A. E. van der Stoep geb van
der Pols d. A. L. M. Fetter geb. Steutel d
J. P. Schreuder geb. van Unnilc z. H
Buddenberg geb. van Hengel d. N. Doedpn
geb. Nouwen d. J. Verduijn geb. Schneider
d A. M. Broeders geb. van Rijn z. M. O
Stolk geb. van Asperen z. M. K. M. Schreu
der geb. Holterhues d. M. C. A. Korff geb
Smulders d M A. Roth geb Kusters z.
E. Blom geb. Schouten d. E. van Hemert
geb. Hagenaars z. J. Jas geb. de Keizer a.
j. Grupper geb. Pol z M. W. Dirgs geb.
Heiierman z. A. van Bruinisse geb. Vlas z.
J. J. Koops geb. Woordmeijer z. J. H.
Hardenbol geb. Franzen d. N. Bogers geb
Slappendel d. - E. Lagendtlk geb. Breemen
d. J. Stoppelenburg geb. Baaij z. N. J.
van Dam geb. Roos d J. P. P- Peperzak
geb. Brockhus z. - P. Seemann geb. van Kleef
d. C. Lageweg geb. Gravendeel Z/ P. Schip
per geb. van Steenis d. J. T. M. Put geb
Fortuin d. J. Punt geb. Eijgenberger d. -
J. Veldhorst geb. Beekman d. M. C. Kwa-
dijk geb. Bussing z - M, J. Palsrok geb Grund
d S A. Poll geb. Muizer z. J. J- Anarea-
sen geb. Groenewegen z. M. A. AidwUes.e
geb. de Rooij z. - C. G Schippers geb. Weijeis
d. G. Koopmans geb. van der Most d.
J. C. Breugem geb. Luiit z. H. J. van Schaf
ten geh. Netten d. E Lokker geb Bakker z.
J Boeree geb. Marorier d. C. Teerling
geb. van Diik z. A. van Vriesjand geb. Schra
h A. Plomt) geb. Faasse d. D. J. Moea-
hart geb. Smeltzer d. H. M. L. Bussum geb.
de Goefl d. J. A. van der Plaat geb. van der
Meiirien z. T
OVERLEDEN: A. de Laat zoon 11 j. F. L
W Strous zoon 16 j. A. Burgers, wede. van
A.' v. Luik 68 J. j. c. V. Bavel, vrouw van
J v Teiilingen 41 j. C. v. Asneren, man
van O. Schutte 58 j. - A. A. Geleilnse. vrouw
van G. J. V. Assendelft 32 j. H. de Jonde,
wedr van S. C. Harte 89 J. -8. H Frank,
vrouw van A. Bakkers 65 1. - M. v. Bmiren,
ongeh. man 32 j. - A. Vis, man van M. H.
Stuiit 61 j. A. F. de Hoon, vrouw van J.
P Vanderwoodt 79 j. - H. Buwalda, vrouw van
t' Pool 58 1. C v. Smaalen. wede. van H.
Ïr. E. H'iijgens 89 J. H.D. v. Zadelhoff. wedr.
van J M. C. F. Lucas 77 j. H. Knegt, man
van A Smit 69 j. P. Kersseboom. wede. van
JBMinken 72 J. - J. van Cieeff. nnanvan
N. Hanf 81 j. C. M. Versnel, man van A.
de Haan 64
Voorts als levenloos aangegevenG. Schreu.
der geb. Cornells zoon.
Aan het verslag over het boekjaar 1937-1938
van de Nieuwe Afrikaansche Handels-Vennoot
schap ontleenen wij het volgende:
Eind 1937 trad een prijsdaling in van vrijwel
alle producten, waarbij onze handel belang
heeft; deze daling heeft zich in den loop van
1938 voortgezet.
Het winstcijfer waarmede de productenreke
ning aan het eind van het jaar afsloot, was dan
ook aanmerkelijk lager dan dat van het vorige
boekjaar. Vooral de uitkomst der afgeloopen
katoen-campagne was teleurstellend. Niet alleen
moest in verband met den marktprijs van 1937
tegen hoogere prijzen worden ingekocht en,
tengevolge van het prijsverloop in 1938, tegen
lagere prijzen worden verkocht, ook de kwali
teit van de katoen in het bijzonder van dia
geoogst in de Noordelijke streken van den Bel
gischen Congo liet, door insectenschade en
ongunstige weersomstandigheden tijdens het
oogsten, zeer veel te wenschen over, waardoor
ook uit dien hoofde met een lagere opbrengst
genoegen moest worden genomen. Gelukkig
kunnen wij hierbij vermelden, dat de katoen-
oogst welke thans wordt behandeld en afgele
verd, weder van goede kwaliteit is; slechte af
leveringen als in 1938 plaats hadden zullen wel
tot de uitzonderingen blijven behooren. Het na-
deelig saldo der katoen-rekening bedraagt
76 749 (v.j. voordeelig saldo 82.533, waar
van Vz aandeel voor de Belgische regeering).
De exportzaken konden zich handhaven, de
winst hierop behaald - 383.181 - overtrof
met ongeveer 30.000 die van het vorige boek-
De rekening „Winst in Afrika", welke afge-
zien van de rekening „Katoen de uitkomst van
alle transacties omvat, welke niet direct het
kantoor te Rotterdam betreffen, wijst volgende
resultaten aan: Congo-afdeeilng: Winst 177.124
gulden (v.j. 150.771), Liberia-afdeeling: Winst
85.467 (v.j. 120.987). Per saldo sluit de saam-
gevoegde Winst- en Verliesrekening met een
winst van 33.560 (170.579).
De verkorte balans per 31 October 1938 ver
meldt als
Activa- Gebouwen en terreinen in Oost
en West-Afrika 404.241 (534.856), Katoenfa-
brieken 50.414 (56.999), transportmateriaal m
Afrika 1 (onv.), kantoorgebouw te Rotterdam
35 000 (40.000), meubelen en gereedschappen
f 1 (onv) Inventaris in Afrika: Handelsgoede
ren f 1.203.579 (1.012.894), producten 78.268
(116.952), kas, bank, giro 196.582 (110.569), de
biteuren f 427.004 (354.051), vooruitbetaalde
kosten 3043 (1796), totaal 1.908.478 (vorig
jaar 1.596.264). Af crediteuren f 142n246 (vorig
jaar 239.692), reserves 47.014 (76.8i9), resteert
f 1.718.218 (1.279.692). Exportgoederen in voor
raad 9.718 (25.075), producten in voorraad
f 325 801 (315.567), deelnemingen en vorder in
een op'deze 1.139.786 (786.008), debiteuren
129.983 (224.294), vooruitbetaalde kosten
Door de Rivierpolitie is aangehouden de
39-jarige schipper J. H., thuisbehoorende
aan boord van een sleepschip liggende in
de Merwehaven, die ten nadeele van den
24-jarige schipper C. B. van het sleepschip
„Mercurius", liggende eveneens in de Merwe
haven een fiets heeft gestolen.
De benadeelde zag eenige dagen later zijn
rijwiel staan aan dek van het sleepschip,
waarbij J. H. thuisbehoorde. De fiets werd
door de politie in beslag genomén en de
dief verhuisde naar het bureau van de Ri
vierpolitie.
Donderdag 29 Juni a.s. hopen de heeren
G. P. Simonis (onderbaas wagenmakerij) en
P. van Leeuwen (wagenmaker), den dag te
herdenken, dat zij voor 25 jaar bij de R.ET.
in dienst zijn gekomen.
(Herplaatst wegens misstelling.)
VOOR DE ZWEMMERS.
De temperatuur van het water in de open
zwembaden bedroeg 67 graden.
HOOFDCOMMIEZEN P.T.T.
BU beschikking van den directeur-generaal der
PT.T., zijn, met ingang van 1 Juni 1939, be
noemd tot hoofdcommies der posteryen, telegra
fie en telefonie J. Berkhout, thans commies bij
den P.T.T.-dienst, aangewezen als beheerder
van het districtsbijkantoor Rotterdam-Zuid en
S. Ochtman, thans commies bij den F.r.i.-
dienst, aangewezen als beheerder van het bij-
'kantoor te Voorburg.
Na het globale overzicht, dat wij reeds
eenige malen hebben gegeven, moge hier een
meer op de details ingaande beschouwing
volgen van een deel der expositie. Voorop,
en met grooten nadruk, dient allereerst te
worden geconstateerd, dat deze expositie van
vroeg-middeleeuwsche kunst den geheelen
bezoeker opeischt, zijn geconcentreerde aan
dacht en zijn toewijding vooral. Hier is im
mers niet een schilderijen-expositie, die in
groote, sprekende doeken van constructieve
schoonheid, of in adel van kleur en licht
direct de verbeelding aanspreekt.
Hier staan de stille getuigen van een pri
mitieve, maar groote cultuur, die vragen om
een aandachtige beschouwing, maar die die
aandacht ook overwaard zijn. Hier bij die
Utrechtsche vitrines moeten de gedachten
terug naar de prille tijden, toen in Noord-
Europa de schoonheidsuiting nog aan haar
eerste ontwikkeling toe moest komen.
Men bedenke, dat de onrust der volksver
huizing nog doorwerkte in de kunst, waar het
beweeglijke vlechtbandmotief de statische
vormgeving van nog primitieve kunst kwam
vervangen. En wat uit die tijden aan kunst
voortbrengselen op de Utrechtsche expositie
werd bijeengebracht, is zóó prachtig, zóó in
structief ook, dat het meer studie dan opper
vlakkige belangstelling vraagt.
En, of men nu het Utrechtsche Psalter be
ziet, of het Egmondsche Evangeliarium, het
Evangeliarium van Atrecht, den Abtstaf van
Clonmacnoise, of den schat van koning
Childeric, steeds zal men er bij ontdekken,
hoe ieder voorwerp een ernstige, toegewijde
aandacht overwaard is.
De schat van Childeric.
Tot de alleroudste schatten van deze ten
toonstelling van vroeg-middeleeuwsche kunst
behoort de schat van koning Childeric. Deze
schat bestaat uit eenige fragmenten van een
zwaard, n.l. de knop, de greep en het gevest,
voorts 'n deel van een scheede, met den ring,
waarmede deze bevestigd werd en het einde
van de scheede. Verdér behooren bij dezen
schat twee gouden bijen, een ronde knop
van een rozet, een knoop in den vorm van
een halven cirkel, voorts fragmenten van een
mantelgesp en een riemtong, een ceintuur
gesp, een bol van bergkristal, twee gouden
stuivers van Leo I, keizer van het Byzan-
tijnsche rijk, een fascimile van den gouden
ring van Childeric (het origineel werd in
1831 gestolen) en een lanspunt en een strijd
bijl van ijzer.
Deze geheele verzameling werd gevonden
te Doornik in 1653, in het graf van koning
Childeric (den vader van koning Clovis), ge
storven in 481. De geheele vondst werd in
1665 door aartsbisschop Philips van Schön-
born, keurvorst van Mainz, aan Lodewijk
XIV geschonken. Op de Utrechtsche expo
sitie ziet men den gehtelen schat, met een
vorstelijk gebaar afgestaan door de Biblio-
thèque Nationale van Parijs.
Men kan er de fraai bewerkte gouden bijen
bewonderen, welker motief later door Napo
leon tot empire-kunst werd verheven. O.a.
diende dit bijen-motief als ornament voor
zijn kroningsmantel in 1804. En men raakt
er bij in stilie bewondering voor de goud
smeedkunst, die bij de Franken reeds in de
5e eeuw op zóó hoog peil bleek te staan.
De schat van Gourdon.
Uit de Bibliothèque Nationale stamt ook
de z.g. schat van Gourdon, eveneens een zeer
kostbaar en fraai specimen van de Franki
sche goudsmeedkunst. En dit relict uit dien
tijd behoort, met Childeric's schat en de ver
maarde votiefkronen van de West-Gothische
koningen Recesvinthus en Synthilla tot het
voornaamste materiaal, waarop de kennis van
de Frankische goudsmeedkunst berust.
De schat van "Gourdon, aldus genoemd naar
de vindplaats in het departement Saöne et
Loire, werd tijdens de regeering van Louis-
Philippe gevonden. De schat bestaat uit een
kleinen kelk en een patena, voor onze litur
gische begrippen van ongewonen vorm. De
kelk is twaalfdeelig en werd in het midden
samengesnoerd met een kleinen nodus met
parelrand. De opstaande rand van den kelk
is breed en werd rondom belegd met fili-
graanranken en hartvormige schildjes, waar
in almadijn- en turquoise-steentjes werden
aangebracht. Twee accoladevormige heng-
seltjes werden met granaatsteentjes ingelegd
en deze eindigen in arendskoppen, die hun
bek op den rand van den kelk leggen.
De patena is een rechthoekig schaaltje
dat in het midden is uitgediept. Het midden
daarvan toont een ingelegd kruis met roode
glasplaatjes. Aan de hoeken zijn vier hart
vormige plaatjes aangebracht met turquoise
steentjes, waarvan er echter eenige verloren
gingen. De vlakke rand bestaat geheel uit
ingelegde glasplaatjes in een ruit-ornament.
Iersche kunst.
Een afzonderlijke en zeer voorname plaats
is ingeruimd aan de Iersche kunst, die hier
voor het eerst in Nederland werd geëxpo
seerd. Deze Iersche kunst, met haar prach
tige vlechtbandmotieven, vormt de inleiding
op de tentoonstelling.
Zij doet ons in liturgische en gebruiksvoor
werpen zien, wat voor kunst St. Willibrord
mee naar onze lage landen heeft gebracht.
Men ziet er de ontwikkeling in van vlecht-
f 220 (198), kas, bank, giro 7.625 (5839), Te
amortiseeren uitkeeringen aan de bevolking.
Mei. M. E. T., wonende te Rotterdam, te-
zocht Zaterdagavond j.l. Lommerrijk. Een
taschie, inhoudende eenige snuisterijen en
een bedrag van 9 aan geld, werd door haar
nedergelegd op een kist achter het booten
huis. Zij vergat de tasch mede te nemen,
toen zij zich naar den tuin begaf om eens
naar de dansende paren te kijken. Bij haar
terugkomst was de tasch verdwenen. Een be
diende van Lommerijk vond de tasch later
terug in de kanobergplaats. De snuisterijen
waren er in aanwezig doch het geld was ver
dwenen.
Aan het bureau van politie werden in de
afgeloopen week de volgende gevonden voor-
donkere da
meshandschoenen, steekbeitel, grijze cein
tuur, fototoestel (film).
Bij vinders zijn te bekomen: wieldop van
een auto, Kint, Oranje Nassaustraat 21a;
kosteloos rijwielbelastingmerk, J. Wiljens,
Prins Bernhardkade 39a; donkerbruine da-
mestasch met inhoud, Son, Ceintuurbaan 25;
----- 9 905 079 1 blauwe gabardine jas, Voorlaars, Witte de
nisterie van Koloniën te Brussel B. fr. 2,200.0/9 wuh traat 61a, Rotterdam; kosteloos rijwiel-
«W xiSTa»! betastingmerk, v. Eick; Erasmussingel 14
De verkorte V/inst- en Verliesrekening over Schiebroek; zaketui van Boven, Straatweg
XJtc v ei- nui I iU J „I- TliiKKöl i n Cf TVSJ
boekjaar 1937-1938 staat
Debet voor: onkosten en salarissen te Rot
terdam 83.499 (80.034). interest 53.035 (v.j.
48.041), verlies op katoen 76.749 (v.j. winst
41.261), afschrijving op gebouwen In Afrika en
te R'dam 21.299 (24.203), saldo winst boek
jaar 1937-1938 33.560 (170.579) en
Credit voor: Winst in Afrika 262.592 (v.j.
271.758), commissie 5.552 (9.838).
ingevolge de katoenovereenkomst met het Mi- werpen gedeponeerd: 1 paar
nictprip v. Koloniën te Brussel: 136.188 (onv.) meshandschoenen, steekbeitel,
(v.j.
nisterie v. Koloniën 9n
Winst en verlies: saldo Ao. Po. 120.881
291.461), Af: winst boekjaar 1937-1938 33.o6
(170.579), resteert 87.321 (120.881).
en als Passiva: gewoon aancseelen kapitaal
f 1 153 380 (onv.), 6 pCt. cumulatief preferent
aandeelenkapitaal 500.000 ionv.1, voorzie
ningsfonds 278.905 (onv.), crediteurengulden
1.669.852 (1.166.895), voorschotten van het Mi-
af Beanne, afstand 555 K.M. waren als volgt:
A. v. Geest 1 en 22; W. de Koning 2 en 5;
C. Boeterse 3, 8, 11 en 19; D. v. Oosten 4
13 18 en 27; D. Prins 6 en 30; W. v. d.
Meer 9 en 29; J. v. d. Borg 10; C. Noordam
12: A Faas Voirs 14; H. v. Zanteen 15 en 21
C. Ottevanger 16 en 26; Th. v. d. Ende Ad
miraal 17- J. Hoogenraad 20; W. v. Geest 23
en 25; N. H. Aalberse 24; A. Klootwijk 28;
v;fl - Wagt 31.
Geloist 6.10 uur. Aankomst 1ste duif 13,12
Laatste duif 13,57.
BURGERLIJKE STAND.
BEVALLEN; J. van den Boogaart—Span-
jersberg z. W. C. VerploeghVerboon z.
G. E. PrangVeldhoen d
ONDERTROUWD; J. D. Sparling en H. M.
Rab J van der Knaap en M. van der
Snoek.
OVERLEDEN; Neeltje Prins 71 j. Pieter
Bruinings, 7 j.
De z.g. „Hunterston Broche een der
fraaie tuniekspelden uit de Iersche
kunst, dateerend uit het midden van
de achtste eeuw.
band-motief naar gestyleerde dier-orna-
menten.
Men vindt dit in de prachtige tuniekspel
den, in de reliekkastjes en in de versiering
van handschriften en boekbanden. De Ieren
waren geniale kunstenaars en men staat met
zijn bewondering voor de keuze, wat he
zwaarste zal wegen, de geraffineerde tech
niek van de materiaal-bewerking, of
nobele, rijke en toch ook zoo devote versie
ringskunst. nI1 ^pr
Onder de rubriek Iersche kunst is ejffl
allerfraaiste inzendingen de indrukw
abtstaf van Clonmacnoise, die dateert u
begin van de 12e eeuw. Duidelijk spieent
hierbii de vooruitgang der techniek.
De ltaf zelf is van hout, bekleed met een
dun laagje leer en koper. Aa» het onder
einde, in het midden en aan de kromming is
de staf gevat in een kostelijke versiering van
edelsmeedwerk. Men vindt daar een aantal
vlakjes, telkens met een ander vlechtband
motief versierd; onder de kromming werd
een ring aangebracht met twee toegewende
dieren in griffioen-motief- an het onder
einde van de kromming staat een zegenende
abtsfiguur in een in i100^ rehef gedreven
nis. Dit kostelijk stuk is, evenals het grootste
deel der Iersche kunstvaarwerpen, afgestaan
door het Nationaal Museum of Ireland uit
Dublin.
Voorts is er ook een repliek van het be
roemde „Kruis van Clogher", waarvan het
origineel berust in het Diocesaan Museum
van het St. Macartens Seminary te Mo-
naghan.
In een volgende beschouwing komen wij
op een ander onderdeel van deze werkelijk
unieke tentoonstelling nader terug.
Belangrijke aanwinst.
Een kostbare zending uit Reims is de reeds
zoo rijke tentoonstelling van vroeg-middel
eeuwsche kunst te Utrecht sinds de opening
nog komen aanvullen. De inzending bestaat
uit den vermaarden bronzen kandelabervoet,
een ruim een meter groot fragment van de
monumenatle, zevenarmige kandelaber, die
tot het einde der XVIIIe eeuw het koor der
abdijkerk van St. Remy te Reims sierde.
De 18 voet hooge kandelaber, een waar
meesterwerk van Fransche bronsgietkunst,
teerend van het midden der Xlle eeuw en.
welhaast op een lijn te stellen met den be
roemden zevenarmigen kandelaber van Ni-
colaas van Verdun in den dom van Milaan,
werd bij de Fransche revolutie zonder meer
versmolten, maar een op zichzelf uiterst be
langrijk deel van het voetstuk bleef daarbij
gespaard. Dit onderdeel, vormend een derde
deel van den voet, munt uit door zijn rijke
versiering, vol fantasie en weelderigheid,
met allerlei symbolische mensch- en dierfi
guren, die geplaatst zijn tusschen sierlijke
ajourbewerkte ranken- Het prachtige frag
ment, dat sinds de vorige eeuw in het museum
te Reims wordt bewaard, werd door nieuwe
gevaren bedreigd, toen bij den wereldoorlog
in 1914 een groot deel der stad Reims in
brand geschoten en verwoest werd- Hoewel
ernstig beschadigd, kon ook nu weer de kan
delabervoet uit de puinhoopen gered worden.
Thans is dit aan zooveel gevaren ontsnapte
bronswerk geëxposeerd in de kloostergang
van den dom te Utrecht en vormt het hier het
belangrijkste Romaansche bronsgietwerk, in
de op dit gebied hier aanwezige uitgebreide
verzamelingen. De boven het fragment ge
plaatste reconstructie-teekening van den ge
heelen kandelaber geeft een indruk van het
machtig monument, waartoe eens dit onder
deel behoord heeft.
De oorspronkelijke vergulding van het
brons is door den brand van 1914 verdwenen,
maar een ruwe, donker-groene bronspatine
kwam er voor in de plaats, die den indruk
geeft, of het stuk eeuwen in den grond heeft
gerust.
Ook de cabochons van bergkristal, die oor
spronkelijk tusschen het verguld brons ge
plaatst waren, zijn door het vuur verdwenen
behalve een, welke in beschadigden toestand
nog aanwezig is. Ondanks de diepe sporen
van wat dit stuk bronswerk in den loop der
eeuwen meemaakte* geeft het nog steeds een
voornaam beeld van het in artistiek en tech
nisch opzicht superieur karakter der XUe
eeuwsche modelleurs en bronsgieters. Terecht
werd dit geteisterd fragment dan ook waardig
geacht om te worden opgenomen in de groo
te tentoonstelling „chef-d'oeuvres de l'art
francais" welke in 1937 te Parijs werd ge
houden.
Heden overleed plotseling de bekende La*
rensche schilder Frans Langeveld. HIfwPra
16 Febr. 1877 te Amsterdam geboren. Hij be
zocht aldaar de H.B.S. en later de rijksnor
maalschool voor teekenonderwijs, waar hij
leerling was van Huybers. Op de burger
avondschool ontving hij ook nog les van den
bekenden visschenschilder Deisselhoff. Hij
had aanvankelijk een atelier te Amsterdam,
doch werkte later te Parijs en München en
vestigde zich in 1902 te Laren. Als schilder
van landschappen, stadsgezichten, figuur en
stillevens geniet hij algemeene bekendheid.
Vooral de Amsterdamsche stadsgezichten
hebben hem naam gegeven Hij was lid van
de Gooische schildersvereeniging en van
Arti". Op een der „Arti"-tentoonstellingen
werd een interieur-stuk bekroond met den
Willinck van Colleprijs. In Febr. 1937 vierde
hij zijn 60sten verjaardag te Laren, bij welke
«elegenheid een eere-tentoonstelling van zijn
werken werd ingericht. Ruim een jaar gele
den brandde zijn atelier te Laren geheel af,
waarbij vele van zijn werken verloren gin
gen-
In het Poeshkin Museum voor beeldende
kunsten te Moskou heeft men dezer dagen
een schilderij van Rubens uit zijn jongen
tijd ontdekt. Het schilderij „Portret van een
jonge dame" ging tot dusver door voor het
werk van een onbekenden Vlaamschen ku -
stenaar uit de XVIIe eeuw. Het kwam einde
van het vorige jaar in de werkplaatsen van
het museum om een kleine restauratie te on
dergaan. Toen de dikke vernislaag verwij
derd was en de latere bijvoegsels waren weg
genomen. kwam het oorspronkelijk schilde
rij prachtig naar voren. In den rechter boven
hoek vond men de signatuur „R. f." (Rubens
fecit").
Waarschijnlijk, naar den stijl te oordeelen
heeft Rubens dit stuk rond 1615 geschilderd.
Oorspronkelijk was het portret op hout ge
schilderd. In de XVIIIe eeuw werd het op
linnen overgebracht. Het is nu opnieuw ge
vernist en weer publiek tentoongesteld.
ROTTERDAM, 26 Juni. (H.B.S. A., Hofstede-
straat). Geslaagd G. Alders. A. Batenburg, M.
T3„Mer J W. van Belkum, Cor Beijer, AH
Bosiooócu A. Dekker, Iet Dubeling, J. H. Ja
cobs F. de Jong, A. Kruing, Ina Lickhorst. R.
Neu' J. Nieuwenburg, Dinie Polmann, P. P°'s>
J. A. v. d. Starp, Annie Tieleman J. Branden
burg, Annie Boerenbrink, J. J. Bondewel. W. J.
M. A. v. Buren, C. M. Bout, H. Geleerd, Annie
v Haastert, G. Hartman, R. Honcoop, Ursula
Metzer, M. Muste, Stientje Penning, W. v. Meurs,
Adri v. Steveninck en B. J. Eisma. Afgewezen
3 candidaten.
ROTTERDAM, 26 Juni. (Gem. kweekschool).
Geëxamineerd 2 candidaten. Geslaagd de heeren
M. Schikhof en. M, Nobel,
132; blauw damesbadpak, Dubbeling, p.a.
Borman, Ged. Karnemelkshaven 9a, Rotter
dam; gouden medaille, van Lieshout, Buiten
zorg 22, Schiebroek; wollen vest, v. d. Akker,
J. van Ghestellaan 42; damestasch met in
houd, Blok, W. van Hillegaersbergstr. 100;
paar heerensokken- Molengraaf, Hillegon-
dastraat 1.
GESLAAGD.
Van de R. K. modevakschool der Eerw.
Zusters alhier slaagden 10 dames voor het
Lingerie-examen en 1 dame voor costumiere.
Voorwaar een groot succes voor onze R. K.
school.
BURGERLIJKE STAND.
OVERLEDEN G. v. d. Burg 83 j.
DUIVENWEDVLUCHT.
De uitslagen der duivenwedvluchten ge-
I houden en uitgeschreven door de postduiven-
vereeniging combinatie Westland alhier van-
ONGEVAL.
Gisteren was op de werf van de Jong en
Smit alhier de werkman J. L. bezig met car
bid te storten in een gasketel toen een vonk
van het schip waarop hij werkzaam was, in
den ketel sprong. Deze ontbrandde en dé
werkman werd deerlijk aan een arm ge
wond. Hij moest zich onmiddellijk onder ge-
neesk. behandeling stellen.
ZWEMBAD.
i
Woensdag a.s. te 8 uur vergadert in de ge
meentezaal bij Claus de zwembadcommissie.
De vergadering is openbaar. Reeds vanat
1936 wordt in deze gemeente geijverd voor
een zwembad. In de raadsvergadering van
Donderdag a.s. zal alsnu het zwembad aan
de orde komen.
GEREF. KERK.
De Geref. Kerk alhier zal gesloopt wor
den begin Augustus. Sloopers zijn de firma
Kooijman en Verrijp te Zwijndrecht.
In verband met het aanschaffen van een
nieuwe motorbrandspuit is de organisatie der
brandweer ook anders opgezet. De motor
brandspuit blijft ten dienste van luchtbe
scherming; in geval van brand zal zij ech
ter daarvoor worden gebruikt. Voorts zal
bij brand een slangenwagen gebruikt wor
den uit de wijk, waar de brand is. Voor het
drogen der slangen zal een aparte installatie
v/orden gemaakt.
Gisteren is hét Wimbledor,[tennistornooi aangevangen. De eerste partijen j
werden bijgewoond door koningin-moeder Mary. Links van haar str Samud Hoare. j
