CONCESSIE VAN DANZIGS
SENAAT.
W'
BUITENLANDSCHE
KRONIEK.
tSJS -ZSSSTS SSSXSi*
Rechten der Poolsche douaniers
worden geëerbiedigd.
Krakau herdenkt den
vrijheidsstrijd
Nederlandsch priester
in China ontvoerd.
MAANDAG 7 AUGUSTUS 1939
Danzig en Polen.
MOBILISATIE IN POLEN
GAAT VOORT.
Anti-Poolsche propaganda in
Duitscliland versterkt.
Een rede van maarschalk
Smigly Rydz.
AFBAKENING slowaaksch—
hongaarsche grens.
m
Pater Henri Kroes na schermutseling
met Japansche politie-ambtenaren
te Peiping gevangen
genomen.
Kwestie op „bevredigende" wijze
geregeld.
kinderen spelen met een
A
In haar commentaar op de laatste rede van
Chamberlain in het Engelsche parlement
komt de „Frankf. Ztg." nogmaals terug op
het verwijt, dat Berlijn reeds zoo vaak aan
het adres van Londen gericht heeft, dat de
Britsche garantie aan Polen automatisch in
werking treedt, als de Polen het willen. ,,Een
staat derhalve, meent het overigens nog ge
matigde orgaan, welks leiding klaarblijkelijk
den maatstaf voor een nuchtere beoordeeling
van zijn levensvoorwaarden verloren heeft
en na de afwijzing van het zeer gematigde
Duitsche vredesvoorstel psychologisch tus-
schen de complexen van innerlijke onzeker
heid en mateloosheid geen middenweg kan
vinden; zoo'n staat zou met Britsche goedkeu
ring de beslissing over oorlog en vrede in ge
heel Europa in zijn zenuwachtig trillende
handen houden?"
Op dezen commentaar zou heel wa
pliek te leveren zijn. Het vraagteeken, a
de „Frankf. Ztg." zelf aan het slot van
gezwollen frase plaats, lijkt ons P
reeds een aanduiding, dat het Dul twi;_
en zeer terecht, aan zijn eigen sentent J_
feit. Meent het blad nu werkelijk, dat
den zoo dwaas is in een dergelij
aangelegenheid de verantwoordejrjkhei l
handen te geven? Gelooft de Du
zelf, dat Chamberlain, voor w en de oorlog
oorlog' aan onverantwoordelijke elemen
zal overlaten? „„tart dat
Bij het zeer nauwe en intieme contact dar
sinds Maart van dit jaar tusschen Londen
en Warschau gehandhaafd wordt, t
steeds hartelijker vormen aanneemt,
natuurlijk tot zelfs het kleinste detai^^
de politiek inzake „het Poolsche Pr0 be_
tusschen de twee bondgenooten grond- o
sproken. En Polen zal zich nooit met w P
geweld tegen een Duitsche agressie
ten als Londen zelf daartoe zoo al n
sein geeft, dan toch het in zijn gevolgen
schrikkelijke woord spreekt, dat het nu-
noes geweest is. En in dit beraad en ovei 5
is ook Parijs betrokken, zoodat men we
Ujk geen onverantwoordelijk optreden
tVarschau heeft te duchten.
Dat zou zelfs niet het geval zijn. als in
I officieren en manschappen opgeroepen. De
mobilisatie zal haar hoogtepunt bereiken te-
gen het einde van deze maand.
De „Koerjer Polski" schrijft, dat de Duit-
I sche militaire voorbereidingen zóó intens
zijn en op zóó groote schaal geschieden en
j dat de toestand zoo gespannen is, dat de
I waakzamheid van Polen en zijn bondgenoo-
ten wel verscherpt moet worden.
Uit Danzig wordt ten slotte nog vernomen,
I dat Danzigsohe burgers, die dienst hebben
gedaan in het Duitsche leger en daarna naar
I Danzig zijn teruggekeerd, door de politieke
politie zijn gearresteerd. De meeste arres-
I tanten zouden naar Duitschland worden
overgebracht. Het aantal arrestaties van den
laatsten tijd zou bijna 300 bedragen.
I BERLIJN, 5 Augustus. (HAV^fO He
nazi-pers gaat voort, de kwestie Da 8 r
te stellen als het kritieke punt in den Euro
peesehen toestand en maar al te v
komen diit oordeel dagelijks beve®
Toch zou men zich kunnen afvragen of
de expansiezuoht van het Derde
niet tegelijkertijd, doch op een minderkacb
tige manier uit op andere grenzen dan die
van Oost-Pruisen. En inderdaad toonen
zekere over het algemeen weling ohte
I Duitsche kringen momenteel neiging, een
Te Warschau is men thans van meemng, toenemende belangstelling aan g
dat het Poolsch-Duitsche conflict betreffen- jeggen voor de problemen van
de Danzig op het doode punt is gekomen. Europa. „nwnnm»»
Niettemin is men in Poolsche politieke knn- uit de door bedoelde kringen aa -g en
gen optimistisch gestemd ten aanzien van- houding ZOu men kunnen afiew ue
de huidige ontwikkeling van de kwestie en Duitsche troepenbewegingen mau m
voorziet men voor het oogenblik geen toe- het Noorden van Moravie, weiK
neming van de spanning hoewel men alge- Berlijn betiteld als „voorb««
-i» jmanoeuvres", niet uitsluitend een p °P
Polen ten doel hebben.
In talrijke Duitsche kringen is men van
meening, dat de „Slowakisatie Y^,pT.0rLSa-
rije in de huidige omstandig een
vruchtbaarder en minder §evaarn'^JPera~
rARSCHAU, 5 Augustus. (R. O.)
Men .verneemt, dat de senaat
van Danzig na de krachtige Poolsche
nota besloten heeft, den boycot van
het meerendeel der Poolsche douane
ambtenaren in de vrije stad op te
heffen.
Van bevoegde zijde te Danzig is
intusschen aan den vertegenwoordiger
van Havas bevestigd, dat de senaat
van Danzig een toestemmend ant
woord heeft gegeven op de Poolsche
nota, waarin verlangd werd, dat de
rechten der Poolsche douane-inspec
teurs in het gebied der vrije'stad ge-
eerbiedigd zouden worden.
KONING CHRISTIAAN VAN DENEMARKEN, algemeen bekend om de joviale
wijze, waarop hij met zijn zeer democraische onderdanen weet om te gaan woon
de de feestelijkheden bij welke te Nykonng plaats vonden bij het 400-jarig be
staan van deze stad. Deze opname laat zien hoe gemoedelijk koning Chnstiaan
met oud en jong van de feestvierende stad keuvelde en schertste.
1 In Berlijn kan men op het oogenblik zekere
teekenen van ongeduld waarnemen over wat
men noemt de „feodale rust' van de Hon-
gaarsche politiek. Anderzijds hecht m-eyi ln
Duitsche politieke kringen de grootste betee-
a .11 L X hninolr J
neming van uc
meen den indruk heeft, dat de rust met lang
zal duren en dat zich weldra een nieuwe
crisis zal voordoen, wellicht na de demon
straties bij den Tannenberg en na de rede-
Dat zou zelfs niet net gevai zijn, - voeringen^ ^congres zulten^ernen ^P vrucntoaamer en mn—
Poipn's hoofdstad mannen de leiding hadden, ongetwijfeld eenlë Dom zullen werpe p yrucntoaamer en n 6 keeren
die zooaÏÏ de Duitsche pers het galrne doet het politieke wmterprogram van het Duit- tie zou zijn dan het doen g
voorkomen, hun zelfbeheersching hadden sche rijk. .1 Danzig in het rij
verloren en niet meer wisten, wat zij moesten In afwachting daarvan toont men zich in
doen. De Derde Rijksohe bladen schijnen hier het geheel met verbaasd over de toeneming
te zien, wat zij gaarne zouden zien. Want van de anti-Poolsche propaganda welke1 m
wie de activiteit der Poolsoh reeeering sinds Duitschland wordt gevoerd. In de afgeloo-
Maart nauwlettend revni«H moet wel pen week hebben verscheidene Duitsche ra- r0-
tot de conclusie zijn lekomen dat zij met diostations, in de nabijheid van de grens, kenis aan de resultaten van het bezoek dat
de uiterste bezonnenheid wtr4edt en geen herhaalde malen uitgezonden in de Poolsche Kiosseivanof m Juli aan Berlijn heeft ge
U Bij SS "jfL. M*. besloten
Wijten kon, dan zou het veeleer dat +Z1J zlch nielud_ bet m0reel der Poolsche natie I zijn, zijn he;il in het Zuid-Oosten te zoeken
ter wille van den vrede zich alte jrtrikt tot men POgmgem de waarde van haar le- en den tegenstand te breken, welken men
aan de laatste letter van de verdragen houdt te ondermij mische organisatie van het lhier nog ondervindt zoowel in Griekenland
om Duitschland geen enkel motief tot agres- f* e" ongunstig mogelijk voor te stellen, als in R0emenië en Joego-Slavië.
sief optreden te geven. Echter, waar het juist a vooral wees op de zwakheid Be nieuwe oriëntatie van de Turksche
fnTernalnaie t Polen' van le organisatie der Poolsche passieve politlek is de gevoeligste slag geweest, wei
kan men het sS tejifchen dTS luchtverdediging in vergelijking met die van ken Berlijn de laatste maanden heeft gehad,
zich zoo strikt aan de verdragen houdt, wijl Duitschland.
het aldus te sterker op de naleving dier ver Ren andC
drTngen°0lC ^°°r eischer»-<le partij kan
Reeds de
1 Een ander argument, dat herhaaldelijk
door de Duitsche propagandaorganen naar
aan~ 1 Voren wordt gebracht, om tweedracht te
i VUiC" j •»-
ue groote rede, welke de minister zaaien in de Poolsche binnenlandsche poli-
V3n bT,tenla,ndSChe, zaken' kolonel Beek, den Dek is te wijzen "::1
5den Mei j.l. in de sejm uitsprak. in ant- maarschalk Pils
~ï\/r i 77~~ïj p-uiunei Beck, den I iieK 15 le wijzen op het voorbeeld van wijlen
5den Mei j.l. in de sejm uitsprak, in ant- maarschalk Pilsoedski, die „de vriendschap-
woord op de voortijdige opzegging door Hit- Pelijke betrekkingen met het Duitsche rijk
Ier van het tienjarig Duitsch-Podsche be- z°u hebben willen handhaven, terwijl de hui
stand, was een staatsstuk, hetwelk door zijn di§e leiders van Polen van de politieke prin-
scherpe logica en wijze iormuicering aUw cipes yan den maarschalk zijn afgeweken."
wondering dwong, en a yari Duitsche zijde Tegelijkertijd herhaalt de Duitsche pro-
nooit een afdoende rep ie on vangen heeft. Paganda de tendentieuze berichten over een
Dit document was ook verre yan een af wij- zoogenaamde Poolsche terreur tegen de
zing van alle gerechtvaardigde ui sche desi- Duitsche minderheden.
derata" het stelde alleen een g ens en een Blijkens een heden, door het te Warschau
methode vast: vreedzame bedoelingen en verschijnende blad „Warszawski Dziennik
een vreedzame wijze van optreden Als Narodowy" gepubliceerd bericht heeft deze
Duitschland daartoe bereid was, was f^ L^^da echter een zeer merkwaardige
op zijn beurt bereid tot de uiterste concess es' Lodz y^8 °p de Dultsche minderheid te
Qivl mot Pnien's vitale belangen en me "olgens dit blad vervoegen de Duit-
Vrii taat Danzig en met sche bUrgers te zioh ten getale
zijn rechten in den Vnjstaar u de P bu den bu lijken stand,
zijn souverem teit m den Lo rde rzjZij documenten aanvragen die bewijzen
Poolsche provincie ^"V' te bren- Sd begtone^rische afkomst zijn. Tegelijker-
Beekm overeenstemming J J ?ze Personen hun bezittingen
""Niet minder bezonnen en beleidvol was de die zy to
rede, welke maarschalk Smigly-Ridz, de op Du]tschland, verkooPen de rest
en nemen de
Vo ger van Pilsoedski, gisteren uitsprak, ter vlucht.
van8ifnheid van de kwart-eeuw- herden g Me de P de Duitsche troepencon-
an het groote feit dat, Polen den beslissen- centrales |^nzen Van Zuid- en West-
voor Zijn bevrijding en
onafhan- PolenPooRche'mobili-
spiratie en leiding van satie voortg de Paar dagen worden
Al blijft dus Danzig de eerste plaats in de
Duitsche pers innemen, toch schijnt het, dat
de problemen van het Zuid-Oosten, welke
van veel grooteren omvang zijn, thans even
zeer de levendige belangstelling van de
politieke kringen in Berlijn hebben.
ROME, 5 Augustus. (HAVAS.) De offi
cieuze „Relazioni international!" treft een
vergelijking tusschen den toestand in Augus
tus 1914 en dien van thans en zegt dan „Het
is thans niet meer aan Duitschland of Italië,
een initiatief te nemen, dat kan leiden tot
Opheldering van den toestand. Reeds lang
geleden hebben de regeeringen te Rome en
Berlijn hun wensehen nauwkeurig kenbaar
gemaakt. Men moet zich dan ook niet ver
wonderen, al-s de negatieve houding van de
democratieën regelrecht tot een onvermijde
lijk conflict Leidt.
Men weet echter zoowel te Londen als te
Parijs, dat bij spanning of een internationaal
conflict Italië en Duitschland schouder aan
schouder zouden staan, omdat hier niet alleen
een solidariteit van belangen, maar ook een
identiteit op ideologisch gebied bestaat".
kelijkheid onder dV in
Pilsoedski was begonnen. Z;eker, die rede
was vastberaden; geiiik ook de nota, welke
de Poolsche regeering Vrijdag aan den se
naat van Danzig Zo°d; energiek en door
tastend was; maar zij w'as volkomen vrij van
elke uitdagende uitlating; zij heeft de mo
gelijkheid van vredelievende onderhandelin
gen met Duitschland niet verkleind, eer ver
bot. Juist wijl Smigiy-Ridz het Poolsche
slahdpunt kalm maar krachtig heeffbpb„
gezet, zal zijn woord in de 8f aghedd®nde
kringen te Berlijn indruk mg he motie!
Duitsche pers om propagandises^
Ven er over schrijft, is^ een tweede kwestie
hoofdzaak is, hoe de Duitsche regeering zeit
in haar daden er op zal reageer en.
En in dit verband is van hoog belang, at
,E t van Danzig - natuurlijk steeds
de ™der de leiding van Berlijn -
handelend on zoodanig antwoord
op de Poolsche nota ^de* crisis ver
heeft gegeven, dat de p. blijft bestaan,
meden is. De ho°gsP gisteren, naar de
maar kolonel Beck heei g -t hen „e_
„Daily Tel." meldt, aan den Bntscn g^
zant te Warschau kunnen med®de6 'gd_
er geen reden was voor bijzon ing jn
heid; vooral wijl de plaatselijke spdigd
DanZig niet door Berlijn aangemoetoga
wordt. Indien deze opvatting de j
kan men verwachten, dat de nazi- ei
Danzig, Forster, na zijn tegenslag, meer
bedwang zal worden gehouden. En dat
senaat van Danzig, d.w.z. Berlijn, meer nei
ging zal gaan toonen, om geleidelijk aan o
onderhandelingen te geraken. In elk geval
echter zullen deze in een geheel andere sfeer
moeten gevoerd worden dan die van het
vorig jaar tusschen den nu weer vergeten
Henlein en Praag.
BOEDAPEST, 5 Augustus. (HAVAS). Offi
cieel wordt medegedeeld, dat een begin ge
maakt is met de afbakening der Slowaaksch-
Hongaarsche grenzen krachtens de overeen-
komst van 4- April. De afbakening geschiedt
door een gemengde commissie.
Geen recht, dat voor den een „nemen
en voor den ander „geven"
beteekent.
KRAKAU, 6 Augustus. (HAVAS)
Te Krakau herdenkt Polen met
grootsche feesten vandaag het feit,
dat 25 jaar geleden de legionairs van
Pilsoedski ten strijde trokken voor de
vrijheid.
Pilsdeodski's opvolger, maarschalk
Smigly Rydz, vertolkte in een indruk
wekkende rede, de gevoelens, welke
Polen op deze dag bezielen.
.Er is op geweld slechts één ant-
woord: geweld en kracht", aldus de
maarschalk. „Wij hebben den vrede
evenzeer lief als andere naties, doch
er is geen macht, die ons ervan over-
tuigen kan, dat er 'n recht is, dat voor
den een „nemen"^ beteekent en voor
den ander „geven
Wij koesteren geen agressieve plannen te
gen wien ook, doch niemand zal kunnen be
twijfelen, dat wij met alle middelen ons zul
len verzetten tegen eenige direc.e of indirec
te poging om onze belangen, onze rechten
of de eer van onzen staat aan te tasten.
Over Danzig zeide de maarschalk, terwijl hJj
zijn woorden vergezeld liet gaan van vuist-
WERELDTENTOONSTELLING TE NW-YORK. Overzicht van de expositie
op een der drukke dagen; het bezoek aa i de tentoonstelling blijft ec ter ene en
de verwachtingen.
slagen op het spreekgestoelte: Danzig vormt
de long van onze economische organisatie.
Polen heeft zijn standpunt uiteengezet op een
welomlijnde wijze, die geen ruimte laat voor
tweeërlei uitleg.
Niemand denke, dat onze vaderlandsliefde
ons minder plichten oplegt, dan zijn vader
landsliefde hem. (Een zinspeling op Hitier,
hoewel de naam niet werd uitgesproken).
Deze woorden werden gevolgd door een
langdurig gejuich en applaus van de aan
wezigen, die herhaaldelijk: „Wij willen Dan
zig" riepen.
Nadat Smigly Rydz -zijn rede had beëin
digd, hief de menigte de handen op en sprak
den volgenden eed: „Wij zweren plechtig,
voor de eeuwige macht van Polen in een
oorlog onversaagd te zullen strijden tot de
overwinning en in tijd van vrede alle krach
ten van alle burgers te zullen vereeni-gen m
nuttigen arbeid en samenwerking van allen.
Na de rede van maarschalk Smiigley Rydz
heeft het Poolsche legioen gedefileerd in de
oude formaties en gekleed in de oude uni
formen. Broederlijk liepen generaals naast
gewone legioen-soldaten en militairen naast
burgers, evenals 25 jaar geleden.
Kolonel Beek liep in de rijen van het
eerste regiment lichte artillerie. Hij werd
luide toegejuicht.
Alle organisaties van oud-strijders, orga
nisaties en afdeelingen van de militaire op
leiding namen aan het défilé deel. Bizonder
werden de afdeelingen uit Gdynia, Cieszyn
en acht veteranen van den Poolschen vrij
heidsoorlog van 1863 toegejuicht.
De feesten ter herdenking van het feit,
dat 25 jaar geleden de legionnaires van
Pilsoedski zijn vertrokken, zijn reeds gister
avond begonnen. Voortdurend arriveerden
uit alle Poolsche steden estafetteloopers met
fakkels. De stad is prachtig versierd en met
vlaggen getooid.
De dag begon m-et een Plechtige heilige
Mis in de open lucht, gecelebreerd door den
hoofdaalmoezenier van het Poolsche leger,
mgr. Gallina. De predicatie werd gehouden
door den oud-aalmoezenier der legionnairs,
den eerwaarden Heer Kosma Lenczowska,
die, vijf en twintig jaren geleden, den eer
sten Poolschen soldaten bij hun vertrek
voor den strijd om Folen's vrijheid en onaf
hankelijkheid hier zijn zegen gaf.
Alle bladen, met uitzondering van de or
ganen der nationale en radicaal-natio le
partijen, die de .denkbeelden van Pilsoedski
niet onderschrijven, wijden geheele pagina s
aan herinneringen, documenten en foto s, die
betrekking hebben op het vertrek van de
enkele honderden legionnaires, dlie op 6
Augustus 1914 het teamp van Ofteamdrow
nabij Krakau verlieten, om onder leiding van
Pilsoedski voor de onafhankelijkheid van
Polen te strijden.
De gepubliceerde hoofdartikelen kunnen
samengevat worden in enkele zinnen van
Dlogoszewski, den Poolschen ambassadeur
te Rome, dlie eertijds adjudant van Pil
soedski was: „Ik ben er zeker van, dat, in
dien zioh opnieuw de noodzakelijkheid mocht
voordoen, wij oud-legi-oensoldaten, ten strijde
zouden trekken met hetzelfde vertrouwen
bezield en met hetzelfde ideaal. Het eenige
verschil zou zijn, dat wij niet meer 150 000
man sterk zouden zijn, doch mlilltoenen zou
den tellen.
Onder het opschrift „Waakt" schrijft de
„Express Poranny": Geheel Polen heeft zich
te Krakau hervonden in een volkomen pa
triottische eensgezindheid. De maarschalk
heeft onze houding omschreven tegenover
de openbare meening der wereld en de
Duitsche politiek, die streeft naar hege
monie door schending van de heilige rech
ten en de vitaalsche belangen van Polen.
Het blad besluit: De natie staat aaneenge
sloten rond haar leider, eensgezind gereed
en sterk.
PEIPING, 5 Augustus. (UN. PRESS). Twee
in burger gekleede beambten van de voor-
loopige regeering hebben Donderdag een
Nederlandschen docent van de Amerikaan-
sohe katholieke Foe Yen-universiteit, pater
Henri Kroes, ontvoerd.
Pater Kroes verliet de universiteit om met
de beambten naar het politiebureau te gaan
in verband met een dergelijke ontvoering
van pater John, prefect van de Foe Yen
universiteit.
Pater Kroes deelde Vrijdag telefonisch aan
de universiteit mede, dat hij gevangen ge
houden werd in een warme, vuile Chinee-
sche gevangenis. Hij verwachtte, dat hij
spoedig weer in vrijheid zou worden gesteld.
Het schijnt de politie er om te doen te zijn
de namen te weten te komen van de studen
ten, die het plan hebben naar Zuid-Ohina te
gaan.
Omtrent de ontvoering van pater Kroes
wordt ons nog gemeld, dat de pater eenige
passen naast de politiemannen voortliep,
waarop dezen hem trachtten beet te pakken
en in een gereedstaande auto te duwen.
Pater Kroes, die een stevig gebouwd man
is, sloeg zijn aanvallers echter neer en
vluchtte terug in de richting van het univer
siteitsgebouw. Ongelukkigerwijs struikelde
hij over zijn toog, waardoor de politiebeamb
ten gelegenheid kregen hem in te -halen. Een
der aanvallers loste een schot uit zijn revol
ver, maar miste.
De rector van de universiteit, patei ku-
dolph Rahmann, rende naar buiten, maar
werd door de gewapende mannen gedwon
gen terug te gaan. Verscheidene politieman
nen voerden pater Kroes daarop weg.
Een en ander wordt eerst thans bekend,
omdat de universiteitsleiding aan de Japan
ners had beloofd, niets daaromtrent te pu-
-bliceeren, omdat men bevreesd was voor
represailles-
PEIPING, 7 Augustus (UN. PRESS). De
Nederlandsche zaakgelastigde heeft ons mee
gedeeld, dat de „zaak-Kroes" geregeld is en
dat pater Kroes is vrijgelaten.
De regeling was, naar zijn zeggen, „bevre
digend", doch hij weigerde nadere bijzonder
heden te geven.
GRANAAT
ROME, 5 Augustus. (D.N.B.) In de nabij
heid van Forli hebben kinderen een granaat
gevonden, die tijdens schietoefeningen met
tot ontploffing was gekomen. Zij glno«n er
mede spelen, waarbij de granaat explodeerde
De kinderen werden gedood.
EX-KONING ZOGOE NAAR
ANTWERPEN. -
OSLO, 5 Augustus. (R.O.) Ex-koning Zogoe
vai) Albanië is gisteravond aan boord van
het s.s. „Brabant" naar Antwerpen vertrok
ken.
