AAN ONZE JEUGDIGE
LEZERS.
Knauw vond de
te nauw
De proclamatie van
Roosevelt.
r
DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN.
De activiteit op het
Westfront.
De oorlog ter zee.
tot 1vering van Amerikaansche
schepen uit het oorlogsgebied.
VOOR EEN GOEDE
BUITENLANDSCHE
KRONIEK.
J
BH
62ste JAARGANG No. 18626
MAANDAG 6 NOVEMBER 1939
VIER BRADEN
BUREAU; KOEMARKT 4, SCHIEDAM
TELEFOON INTERCOMM, No. 68085
De merkwaardige oorlog,
DE ENCYCLIEK
SUMMI PONTIFICATES".
Churchill in het Britsche
hoofdkwartier.
Geruimen tijd alweer hebben wij kunnen genieten van de avonturen,
die Bob, de Koning der Canadeesche politieruiters, beleefde bij de
uitvoering van zijn moeilijke en gevaarlijke taak om in de eenzaamheid
van de Canadeesche vlakten het recht te doen zegevieren. Thans staat
er tegen morgenavond weer een nieuw verhaal op ons programma.
Wij hebben den schrijver van „Jan Kedin" bereid gevonden, voor
ons een nieuw, even interessant verhaal te schrijven. Iedereen heeft
genoten van de spannende avonturen van dien dapperen, Nederlandschen
jongen. Welnu,
95
99
het nieuwe verhaal, zal minstens even span
nend en boeiend blijken. Het gaat over een
Eskimojongen, die de wijde, witte wereld
introk van het hooge, barre en koude Noor
den. Hij werd geboren in een sneeuwhut
en was aan het harde leven rond den Pool
cirkel gewend. Toch waren de moeilijkheden
voor hefi te groot. Maar hij had geluk en
ontmoette, toen hij na een langen en ge
vaarlijken zwerftocht op een ijsschots bijna
uitgeput was en den dood onder de oogen
moest zien, een stoutmoedigen missionaris,
die zich met zijn vliegmachine op een hulp
expeditie bevond.
Aldus maken ook wij kennis met den wereldberoemden gletscher-
priester. van wiens moedige daden men in Amerika met groote bewon
dering spreekt. En dan beleven vve, dat de Eskimojongen Knauw
we hooren al gauw, hoe hij aan dien merkwaardigen naam kwam
met een onderzeeboot naar de Noordpool trekt en zich bijzonder ver
dienstelijk maakt, wanneer het eeuwige ijs te machtig blijkt en de
onderzeeboot in een ijzige omhelzing verstikt.
Maar laten we niet te veel vertellen. Jeugdige lezers, ge zult dit
verhaal verslinden. En, evenals dit bij Jan Kedin het geval was, zullen
ook vele ouders gaan houden van Knauw, die zijn vaders „igloo"
(sneeuwhut) +e nauw vond
Dus tot morgenavond
Ontmoeting in de lucht.
Fransch schip getorpedeerd;
Scandinavische schepen
gezonken.
LOONSVERHOOGING VOOR BELGIË'S
MIJNWERKERS.
DE HAVENS, WAARVOOR
HET VERBOD GELDT.
Engeland zou zich verzetten tegen
doorvoerhandel van Duitsche
goederen via neutrale
havens.
's PAUSEN ENCYCLIEK.
Tegenspraak inzake publicatie
verbod in Duitschland.
v. d. AREND HOOGSTRAAT 91
De ABONNEMENTSPRIJS van de NIEUWE
SCHIEDAM SCHE COURANT bedraagt
franco bit vooruitbetaling:
Per week 20 cent; per maand 85 cent; per
drie maanden 2.55.
Bij Dezorglng franco per post bedraagt de
abonnementsprijs per maand 1.10, per drie
maanden 3.
LOSSE EXEMPLAREN verkrijgbaar 5 et
per stuk.
POSTCHEQUE- en GIRODIENST No. 81440.
Uitgave van de N.V. de Courant De Maasbode
te Rotterdam.
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt 25 cent
per regel met een minimum van 4 regels.
Bij contract aanzienlijke reductie.
Reclames tusschen den tekst dubbel adv,
tarief.
Liefdadigheidsadvertentiën half tarief.
Familieberichten 10 cent per regel.
Kampioen-advertenties van twintig woorden
0.50 per plaatsing. Elke 5 woorden meer
kost 10 cent.
Kampioen-annonces en familieberichten
worden geplaatst in de gezamenlijke vier
dagbladen: de Nieuwe Schiedamsche Courant,
Het Nieuwe Dagblad, de Nieuwe Zuid-
Hollander en de Nieuwe Dordtsche Courant.
verlies van
l)e Gratis-Ongevallenverzekering bedraagt
een oog; 100.— voor het verlies van een
van een duim, of voor V"m voorwaarden gelijk dere eenmaal per maand in dit blad worden afgedrnkt.
het verlies van een hand, een voet of
verlies van een volledig lid
onderbeen, knieschijf,
velen zullen met een zekere angstige
spanning mogelijke milltaire ontwikkelingen
op gisteren of heden tegemoet gezien hebben.
De Duitsche pers toch had herhaaldelijk laten
doorschemeren, dat Duitschland de onder-
teekening van de Amerikaansche neutrali-
teitswet dóór Roosevelt als een feit zou
beschouwen, dat automatisch den oorlog van
ongekende, verschrikkelijke afmetingen zou
ontketenenen waar het wel zeker moet
geacht worden, dat alle generale staven op
alles voorbereid zijn, op offensief en defen
sief, heerschte in sommige kringen de
verwachting, dat die handteekening eigenlijk
over den grooten aanval zou beslissen.
Het spreekt vanzelf, dat de aldus gecon
strueerde opvatting van den politieken en
militairen toestand ver buiten liet kader van
de werkelijkheid moet vallen. Een dergelijke
automatiek zullen verantwoordelijke leiders
nooit aanvaarden of zich laten opdringen.
Het is zeer goed mogelijk, dat inderdaad de
neutraliteitswet een zeer belangrijk keerpunt,
in velerlei opzicht, in de oorlogsgeschiedenis
zal blijken te zijn. Maar dan ligt het voor de
hand, dat actie en reactie in hetzelfde vlak
zullen liggendat derhalve de Duitsche
verdediging tegen de leveringen van vlieg
tuigen en ander oorlogsmateriaal aan de
geallieerden niet op de eerste plaats op het
Westelijk landfront zal liggen, maar op de
scheep vaartroutes, waarlangs Engeland en
Frankrijk de kostbare voorraden zullen
aanvoeren.
Deze handelwijze ligt ook geheel in de lijn
van den oorlog zooals die tot dusverre
gevoerd werd een oorlog, welke alle ver-
Wachtingen gelogenstraft heeft en geheel valt
buiten hef kader van de berekeningen, welke
niet Alleen café-strategen, doch ook vele
werkelijk deskundigen gemaakt hebben. Tot
dusverre is deze oorlog, voor zooverre het
't Westelijk front betreft, een zuiver defen
sieve strijd gebleven. Practisch liggeh de
twee partijen op de grenzen, misschien met
hier en daar een tactische „verbetering" van
de grenslijn en op die grens wachten beide
partijen den aanval van den tegenstander
af, gereed om zich in haar onneembaar
geachte stellingen te verdedigen.
Zal die aanval ooit loskomen Het ant
woord op deze vraag is natuurlijk niet te
geven generale staven geven hun geheimen
niet prijs de tegenstander kan op allerlei
manier pogen achter de plannen van den
vijand te komen, maar heel veel kans, dat
hij daarin zal slagen, heeft hij werkelijk niet,
zeker niet, zoolang de strijd zich nog in
geen enkel opzicht heeft ontwikkeld, en
allen nog in volkomen afwachtende houding
verkeeren.
Daarom ook is een vraag, welke morgen
Wellicht reeds door de feiten achterhaald is,
heden nog gerechtvaardigdza^ de groote
strijd op het landfront ooit ontbranden Er
zijn er, die het ontkennen en daarbij uitgaan
van de gedachte, dat de oorlog op het
Westelijk front zoo wreed en moorddadig
zou zijn, dat geen regeering 0f generale staf
de verantwoordelijkheid voor deze menschen-
slachting zou durven nemen.
De verschrikkelijkheid van den nnrW zou
zooals velen voorspeld hebben j g
van oorlogvoering vernield°ude
daarom zou deze merkwaardig»
geheel ander verloop hebben dan 31! 8 ee"
bovenal een economische uitputf voriSe
worden, welke zoo strikt mogeijj£ësoc,rlo§
huidige tegenstanders zal beperkt w de
in zekeren zin dus een voortzetting van^"
zenuwenkamp, zooals we dien reeds sinq"
jaren beleven.
Ongetwijfeld zal ook deze wijze van stri]den
menschenlevens eischenmaar het aantal
slachtoffers zal uiterst klein zijn tegenover
de offers, welke groote offensieven te land
zouden eischen. En beide partijen hebben e*
het hoogste belang bij, nadat zij nog geen
kwart eeuw gfeleden haar jeugd gedecimeerd
zagen, een nieuwe, nog ernstiger ui roenng
zoo mogelijk te voorkomen.
Misschien geldt deze overweging nog
sterker voor het nationaal-socialistische
Als bijlage van deze courant verschijnt
vandaag de vertaling van den Zendbrief des
Pausen „Summi Pontificatus", den eersten
encycliek van Z. H. Paus Pips XI, over het
Koningschap van Christus en enkele
dwalingen van onzen tijd.
DE DIRECTIE
Derde Rijk dan voor de andere betrokken
landen, en wel om ideologische redenen. De
Duitsche jongelingschap, welke aan het
strijdfront staat en van welke derhalve de
zwaarste offers gevraagd zullen worden, is
juist die generatie, welke in de nationaal-
socialistische leer door en door getraind is
het zijn de jongemannen, die uit de onstui
mige Hitler-jugend zijn gekomen, en de
groote verwachting van het nieuwe regiem
vormen. De oudere lagen der bevolking, ook
als zij trouwe partijgangers zijn, zijn zeker
niet zoo van de nieuwe leer doordrenkt als
deze stormtroepen van een doctrine, welke
een land moeten veroveren. En van deze
stormtroepen zou, het is de ervaring van
het geheele verleden, weer de elite het
zwaarst getroffen worden. Daarom ook moet
een regiem als het Duitsche zuinig zijn met
deze kostbare levens. Maar bij een groot
offensief, meer in het algemeen als de oorlog
zich in zijn volle gruwelijkheid zou ontke
tenen, zou het juist deze jeugd niet kunnen
sparen, wijl zij hoogstwaarschijnlijk de eenige
groep is, welke het voor de overwinning
bitter noodige élan kan opbrengen.
Wii zullen allerminst beweren, dat. als de
nood aan den man komt, alle partijen niet
over dergelijke overwegingen zullen moeten
heenstappen. Maar even goed als 't Fransche
legerbevel eiken soldaat wil snaren, is dit
met het Duitsche het geval, De twee partijen
kunnen ieder haar eigen motieven hebben,
zij willen beide hetzelfde doel bereiken
levenen tot dit doel leiden wederom
dezelfde middelen en methoden. Vandaar de
terughoudendheid in dezen oorlog vandaar
waarschijnlijk ook de hoop bij allen, dat
tenslotte ergens ter wereld een macht zal
zijn, welke aan dezen strijd spoedig een einde
zal maken, vóór het noodzakelijk zal zijn
niet alleen de vernietiging van den tegen
stander, maar ook dè zelfvernietiging op
groote schaal te beginnen. In dik? afwachting
is deze oorlog misschien toch niet zoo
merkwaardig als hij oppervlakkig schijnt
te zijn.
PARIJS, 5 November. (Havas.) Het Fran
sche legerbericht van hedenochtend luidt als
volgt: Een kalme nacht aan het geheele
front. Plaatselijke actie van de artillerie ten
Oosten van de Blies.
Het oorlogscommuniqué van Zondagavond
luidt: „Een kalme dag".
BERLIJN, 5 November. (D.N.B.) Het
opperbevel van het Duitsche leger deelt
mede: In het Westen geen werkelijke ge-
vechtshandelingen.
Parijs, 6 November. (Havas.) Het leger-
®richt van den ochtend van den zesden No-
frontf luidt: °P eeni?e Punten van net
De nJaatselijke activiteit van de artillerie,
haar v uitsclle artillerie, aldus Havas, heeft
Uut uitgebreid, terwijl zich aan het
sf\
Van een der hellingen van de Nederl. Dok Mij. te Amsterdam had Zaterdag
de tewaterlating plaats van de nieuwe voorste helft van het Noorsche schip
„Jaguar't Het halve schip loopt van stapel.
front de gewone ontmoetingen van patrouil
les en verkenningsafdeelingen afspelen.
De Duitsche artillerie was vooral actief
aan het midden van het front en heeft vooral
Forbach onder vuur genomen.
Reeds enkele dagen geleden is de stad door
de zware artillerie onder vuur genomen.
Thans is meer de omgeving van de stad be
stookt.
Ook lag het gebied ten Oosten van de
samenvloeiing van Blies en Saar onder vuur.
De achterwaarts gelegen stellingen van de
Franschen op het Rohrbachplateau tusschen
Sarreguemines en de Bitche zijn door de
10,5 c.M. artillerie van de Duitschers onder
vuur genomen. Ongeveer 150 projectielen
werden per dag verschoten.
De Fransche artillerie beantwoordde on
middellijk het vuur. De gevechten in het
Saargebied hebben hierdoor een artilleris-
tisch karakter gekregen,' dat weliswaar nog
een langzaam tempo heeft, doch iederen dag
feller kan worden.
Verder wordt melding gemaakt van de
aankomst van nieuwe afdeelingen artillerie
aan het Duitsche front.
LONDEN, 6 November. (R. O.) Winston
Churchill is Zondag in het Britsche hoofd
kwartier in Frankrijk aangekomen. Hij ge
bruikte het noenmaal met den commandant,
Gort.
Churchill heeft verscheidene dagen te Pa
rijs vertoefd. Tijdens zijn verblijf heeft hij
eenige belangrijke besprekingen gevoerd met
Fransche marine-autoriteiten.
De „Daily Express" en de „Daily Sketch"
meenen te weten, dat plannen zijn uitge
werkt, welke de geallieerden in staat moeten
stellen den Atlantischen Oceaan te zuive
ren van kaperschepen.
PARIJS, 6 November. (Havas.) De Brit
sche ambassade deelt mede, dat de Engelsche
minister van marine, Churchill, van 2 tot 5
November een bezoek aan Parijs heeft ge
bracht om besprekingen over den arbeid der
marine van beide landen te voeren.
Op 2 November is Churchill, die verge
zeld was van den plaatsvervangenden chef
van den marinestaf, ontvangen door Daladier
en zijn Franschen college Campinchi. Hij had
een lang onderhoud met den Franschen
vlooteommandant, admiraal Darlan, en sprak
ook met de generaals Gamelin en Vuillemin.
Des avonds bood Campinchi een maaltijd
aan, waarop Churchill zich onderhield met
de ministers van koopvaardij en blokkade,
Rio en Pernot, en met den onderstaatssecre
taris voor buitenlandsche zaken, Campetier
Deribes.
Op 4 November gebruikte de Britsche mi
nister het noenmaal met generaal Gamelin.
Hij bracht generaal Georges een bezoek.
Nabij steden in Noord-Frankrijk.
DOORNIK, 5 November. (Belga) Vanoch
tend omstreeks elf uur is een luchtaanval
gedaan op het gebied Rijsel—Roubaix—Tour-
coing.
Te Doornik heeft men het geluid van de
ontploffingen en het vuren van de Fransche
luchtdoel-artillerie gehoord. Verscheidene
vliegtuigen werden in de lucht gezien.
MOSKOU, 5 November. (D. N. B Naar
verluidt zal binnenkort worden onderhan
deld over het instellen van een luchtdienst
tusschen Berlijn en Moskou.
LONDEN, 5 November. (Havas) Vice-
luchtmaarachalk Peirse, de souschef van den
generalen staf der luchtmacht, is bevorderd
tot luchtmaarschalk en lid van den hoogen
luchtvaartraad.
PARIJS, 4 November. (Havas.) Het
vrachtschip „Baoule" van de reederij „Char-
geurs Reunis" werd in den Atlantischen
Oceaan door een Duitsche duikboot getorpe
deerd.
Er zijn twee dooden. Elf opvarenden wor
den vermist.
Drie en dertig, geredden, o.w. de gezag
voerder, werden door een Fransch adviesjacht
opgepikt en zijn in een Fransche haven aan
gekomen.
LONDEN, 4 November. (R. O.) Een
Deensch schip, aan boord waarvan zich gis
teren een ontploffing had voorgedaan, is
vandaag gezonken. Vijf sleepbooten hebben
gedurende den nacht getracht het schip te
behoüden, doch zü hebben haar pogingen
moeten opgeven.
De kapitein verklaarde, de oorzaak van de
ontploffing niet te weten. De uit ongeveer
zestig koppen bestaande bemanning was aan
boord genomen door een reddingsboot, die,
toen zij naar haar station terugkeerde, acht
tien uur dienst had gedaan.
Havas meldt nader uit Londen: Het schip,
dat na een ontploffing gezonken is, is het
Deensche motorschip „Canada" van 11.100
ton, dat gebouwd is voor passagiers- en
vrachtdienst tusschen het continent, South
ampton en de havens in het Noorden van
den Stillen Oceaan. De „Canada" was uitge
rust voor tachtig passagiers en bevatte tien
koelkamers voor het vervoer van fruit.
LONDEN, 4 November. (R. O.) In een ha
ven aan de Oostkust zijn de overlevenden
aan land gebracht van de opvarenden van
het Noorsche s.s. „Sig" (1324 ton), aan boord
waarvan zich een ontploffing heeft voorge
daan. Men gelooft, dat de overige opvaren
den verdronken zijn.
De meesten der geredden waren nauwe
lijks gekleed. Zij waren na de ontploffing in
het water gesprongen en waren er in ge
slaagd, zich aan wrakhout vast te houden,
waarna zij drie uur later door een Britsch
schip waren opgepikt.
BRUSSEL, 4 November. (Van onzen cor
respondent.) De loonen van de Belgische
mijnwerkers worden met ingang van morgen
met vijf procent verhoogd.
111! I I I I I 1.1 I Mill II
De Koninklijke marine
heeft in Amsterdam
een werkplaats inge
richt voor het onder
houd van de parava
nen van koopvaardij
schepen. Deze parava
nen dienen om kabels
van verankerde mij
nen door te knippen.
mmmmm
WASHINGTON, 5 November.
(R.O.) In een toelichting op
de verklaring van president Roosevelt
waarbij de Amerikaansche scheep
vaart wordt geweerd van het oorlogs
gebied, zegt de president, dat het de
bedoeling is, alle Amerikaansche
schepen uit te sluiten van havens der
oorlogvoerende landen, hetzij Brit
sche, Fransche of Duitsche in Europa
en Afrika, tot aan de Canarische
eilanden.
Het verbod geldt ook voor de ha
vens van Ierland, Noorwegen ten
Zuiden van Bergen, Zweden, Dene
marken, Nederland en België, alle
Oostzcehavens en de Golf van Biscaje,
uitgezonderd de wateren vlak aan de
Noord-Oostkust van Spanje.
Alle neutrale havens in de Middel-
landsche en Zwarte Zee, in den Stillen
en Indischen Oceaan en alle havens
ten Zuiden van de breedte der Cana
rische eilanden blijven voor de Ame
rikaansche scheepvaart open.
De president voegde hieraan toe, dat hij de
bevoegdheid bezat eventueel aan Amerikaan
sche schepen toe te staan zoo noodig zich in
het oorlogsgebied te begeven, b.v. voor de
evacuatie van Amerikaansche burgers.
WASHINGTON, 5 November (Havas). De
meening overheerscht hier op het oogenblik,
dat niets de Vereenigde Staten er thans toe
zou kunnen brengen, militaire hulp te verlee-
nen aan de geallieerden.
Men is van meening, dat de nieuwe neutra-
liteitswet en de diplomatieke actie van Was
hington de meest doeltreffende vorm zijn van
het optreden der Vereenigde Staten.
BERLIJN, 5 November. Het Duitsche
Nieuwsbureau meldt
Volgens berichten in de Londensche bladen,
„Financial News" en „Daily Telegraph", wor
den op het oogenblik in Engeland pogingen
in het werk gesteld den uitvoer uit Duitsch
land, welke geschiedt via neutrale landen en
met neutrale schepen, tegen te gaan.
Ten aanzien hiervan is het Duitsche
Nieuwsbureau gemachtigd het volgende vast
te stellen
Bij den uitvoer uit Duitschland is geen
sprake van contrabande daar de artikelen en
goederen uit Duitschland komen en in geen
enkel opzicht een versterking van de Duit
sche oorlogseconomie kunnen bewerkstelli
gen.
Van nog meer beteekenis is echter het feit,
dat de goederen, welke uit Duitschland naar
neutrale landen worden uitgevoerd, met het
verlaten van het Duitsche rijksgebied reeds
in het bezit van den neutralen kooper zijn
overgegaan, die ze uit een neutraal land op
neutrale schepen verzendt.
Een uitvoering van de nieuwe Britsche
plannen treft derhalve in de eerste plaats de
neutrale landen, die voor hun volkswelzijn
Duitsche goederen noodig hebben en die er
wel geen genoegen mee kumien hebben, dat
wettig bezit van hun burgers wordt bloot
gesteld aan willekeurig Britsch ingrijpen.
Engeland zelf moet echter bedenken, dat
Duitschland ook de mogelijkheid Dezit den
Engelschen uitvoer op neutrale schepen, zoo
als b.v. steenkoolleveringen naar de Scan
dinavische landen, tegen te gaan.
BRUSSEL, 5 November (Havas). Ant-
werpsche makelaars zouden de mededeeling
hebben ontvangen, dat de Engelsche regee
ring besloten heeft, zich te verzetten tegen
doorvoerhandel van Duitsche goederen via
neutrale havens.
Economische kringen zijn van meening,
aldus Havas verder, dat wanneer dit besluit
wordt bevestigd, het uitgebreide gevolgen
kan hebben. Er spreekt de wil der Britsche
regeering uit om een contröle toe te passen
„in beide richtingen". Het is inderdaad ge
bleken, dat tot dusverre Duitschland er in.
geslaagd is een zekeren uitvoerstroom gaan
de te houden, waardoor het zich deviezen
verschaft.
Wanneer controle wordt ingesteld bij den
uitgang der neutrale havens, waarmede
Duitschland in rechtstreeksche verbinding
over land staat, is het duidelijk aldus Ha
vas dat ijzn mogelijkheden tot export bui
ten Europa practisch opgeheven zullen wor
den, of in ieder geval sterk beperkt.
Het schijnt dus, dat Groot-Brittanje zich
doelbewust richt naar een striktere toepas
sing van de blokkade.
Men seint ons uit Rome d-d. 4 dezer
Het bericht in de buitenlandsche pers, als
zou mgr. Orsenigo, de Pauselijke nuntius te
Berlijn, bij den Duitschen minister van bui
tenlandsche zaken geprotesteerd hebben in
verband met het verbod tot verspreiding van
de nieuwe encycliek in Duitschland, wordt
hier gedementeerd. Men deelt in dit verband
mede, dat de „Osservatore Romano" een ar
tikel heeft gewijd aan den indruk, dien de
encycliek in Berlijn heeft gemaakt.
Voorts wordt vernomen, dat ten Vaticane
niets bekend is omtrent het fusilleeren van
mgr. Szepticky, den bisschop van den ge-
unieerden ritus van Lemberg. Het desbetref
fend bericht zou betrekking hebben op den
broer van den bisschop.
BRUSSEL, 4 November. (Belga.) Heden
ochtend heeft een vliegtuig van onbekende
nationaliteit tot tweemaal toe over het
noordelijk deel des lands gevlogen.
Patrouilleerende Belgische vliegtuigen
achtervolgden het toestel, dat, gebruik ma
kend van de bewolking, in de richting van
de noordelijke grens verdween.
NAAR EEN GOEDE OPTICIEN, DUS
BRILLEN VOOR ZIEKENFONDSLEDEN*
Reel 996S 10
