als barricaden in de lucht
KLEIN AMERIKA
wordt verkend.
Nu ook hier te lande
tot aanschaffing er
van wordt overgegaan
„HEMELKOEIEN"
en
.Xuclitworsten
Byrd's nieuwe expeditie naar het
Zuidpoolgebied is van groote
internationale beteekenis.
ACCOUSTIEKE
TOEVALLIGHEDEN.
DONDERDAG 14 DECEMBER 1939
mmm
JJ
Een
buurt
serie
van
barrage-balloons" wordt in de
Londen in stelling gebracht.
BINNEN afzienbaren tijd zal de
hemel boven en rond onze groote
steden misschien bevolkt zijn met groote
kabelballons, die een doelmatig bestand
deel zullen uitmaken van de luchtbe
scherming. Immers, volgens een mede-
deeling van den minister van Defensie
in de memorie van antwoord aan de
Tweede Kamer op de begrooting voor
onze landsverdediging, is de regeering
voornemens, de vrijwillige bijdragen ten
behoeve van onze bewapening te bestem
men voor het aanschaffen van z.g. sper
ballons, die door de Engelschen „kites"
worden genoemd, maar den bijnaam
dragen van „heavenly cow", ofwel
hemelkoeien, door de Engelsche kinde
ren eraan gegeven.
- -
KABELBALLONS
!l!lllll!!|[llllll!ll!l!ll1lllll!lll!l!!l!!lllllllllllill!ll!ll!llill!IKlllll!lllll[|illlillllHIHII>ll!llllllll!M>il!IIU:
llllllllllli
11
Nu dit besluit genomen is, mag wel als
zeker worden aangenomen, dat de betreffende
deskundigen dit middel tegen aanvallen van
vliegtuigen aan een nauwkeurig onderzoek
hebben onderworpen en nagingen, welke
resultaten men er in het buitenland van
heeft, of welke men er van verwacht.
Aangezien de ballons naar alle waarschijn
lijkheid door onze eigen industrie kunnen
vervaardigd worden, zal het verschijnen
dezer „hemelkoeien", weidend te midden der
nMit 19 Flaschen fallen'', luidt het
commando. Eet gas wordt ingevoerd en
de Duitsche sperballon stijgt omhoog.
wolken, wel niet zoo lang op zich laten
wachten. Het is te hopen, dat men zoo
snel mogelijk tot uitvoering van de plannen
komt.
Zeker is, dat de ballonnenbarricaden
(balloonbarrage volgens de Engelschen) een
buitengewoon gevoel van veiligheid geven.
De ballons zijn duidelijk zichtbaar en spreken
meer tot de verbeelding van de mensohen
dan het verborgen en zoo goed als ongenaak
bare afweergeschut.
De sperballons spreken inmiddels ook tot
de verbeelding der vliegeniers. Maar in een
heel anderen zin. Ze vormen met hun kabels
voor den snel-vliegenden oorlogspiloot een
levensgevaarlijken hinderpaal. Deze kabels
zijn slechts enkele millimeters dik, maar van
bijzonder sterk staal vervaardigd. Wanneer
een schroef of een vleugel er in verward
raakt, beteekent dit den ondergang van het
vliegtuig en waarschijnlijk ook van de
inzittenden. In Engeland heeft men ook reeds
proeven genomen met electrisch geladen
kabels.
Het zijn inmiddels de Italianen, die de eer
voor zich opeischen, het eerst van sperballons
of versperring-ballons gebruik te hebben
gemaakt. Dit zou dan door den Italiaanschen
generalen staf in 1917 gedaan zijn, met het
speciale doel, de mooie en aan kunstschatten
en prachtige gebouwen zoo rijke stad Venetië
te beschermen tegen aanvallen van Oosten-
rijksche en Hongaarsche vliegers. In die
dagen stond de oorlogsvliegerij nog in haar
kinderschoenen en, naar de Italianen bewe
ren, was de ballonnen-barricade een groot
succes. Nadat ze was aangebracht, heeft geen
enkele vijandelijke piloot het nog gewaagd,
zich bloot te stellen aan het gevaar, tegen
een kabel aan te vliegen.
De kabel, waaraan de ballon hangt en die
tusschen de verschillende ballons in, zijn,
zooals gezegd, uiterst dun en op eenigen
afstand nauwelijks zichtbaar. Maar, nadait
men voor Londen eveneens zulk een versper
ring in de lucht had aangelegd, bleken er
waaghalzen te bestaan, die tusschen de kabels
door probeerden te glippen. En hierin ook
slaagden. Toch blijft het altijd een gevaarlijke
onderneming, zeker op het oogenblik, nu
de bombardementsvliegtuigen met een snel
heid van zoowat 500 kilometer per uur door
de lucht suizen. Het zou mogelijk zijn, dat
de kabel langs een vleugel afglijdt, meestal
zal de aanraking noodlottig zijn, vooral
wanneer de kabel onder spanning staat.
Met de ervaringen, gedurende het laatste
Jaar van den wereldoorlog opgedaan, is men
in de verschillende landen tot verschillende
conclusies gekomen. Maar overal worden
versperringsballons toegepast, ook in Duitsch-
land, waar reeds maanden geleden werd
gezegd, dat Berlijn op deze wijze een soort
Siegfriedlinie van de lucht had gekregen.
Ook de belangrijkste industrleele centra zijn
beschermd. De Duitschers noemen hun ballons
„luchtworsten". In deze betiteling uit zich
zoo iets als een nationale hebbelijkheid. De
Duitscher denkt onwillekeurig het eerst aan
worst, al of niet met zuurkool er bij. De
Engelschen krijgen het eerst biefstuk in de
gedachten, vandaar de „hemelkoeien"
Ook Parijs heeft een ballon-barricade,
volgens het ontwerp van den luchtvaart-
ingenieur Max Verneuil, die in tegenstelling
met anderen een vereenvoudigd systeem
ontwierp, waarvoor slechts drie honderd
ballons noodig zijn, inplaats van zes honderd,
zooals aanvankelijk werd aangenomen. Deze
drie honderd ballons en de daarvoor benoo
digde apparaten kosten Inmiddels nog
honderd millioen francs.
Het systeem van Verneuil be
staat uit een voorste linie van
met elkander verbonden ballons,,
die een ring vormen, terwijl
daarin boven de belangrijkste
punten van de stad groepen
ballons, eveneens met elkander
verbonden, verspreid hangen.
Vijandelijke bombardements
vliegtuigen met de hen eventueel
begeleidende vechtvliegtuigen
moeten dus eerst een weg zoeken
door de afsluiting en vinden
dan de groep-versperring op hun
weg.
Het doel van de versperrings
ballons is, een barricade te
vormen, tevens echter den vijand
te dwingen, zoo hoog mogelijk
te stijgen. Hoe hooger hij vliegt,
des te gemakkelijker kan hij
door het afweergeschut worden
bestookt en verder valt het hem uiterst
moeilijk, zijn bommen met eenige trefkans
uit te werpen. Verder hebben de barricaden
het voordeel, dat de vijandelijke vlieg
tuigen als het waren localise eren. Ze kunnen
immers slechts op bepaalde hoogte vliegen.
De luchtverdediging kan hiermede rekening
houden en bij het afzoeken van den hemel
bepaalde hoogten verwaarloozen, hetgeen
natuurlijk ten zeerste bijdraagt tot een
spoedig ontdekken van de positie der aan
vallers, hetgeen op zich weer een spoedig en
doeltreffend in-actie-treden van de luchtdoel
artillerie tot resultaat heeft.
NL zal men zich onwillekeurig afvragen,
of zulk een ballon niet een uiterst zwakke
constitutie heeft, zoodat de vijand gemakke
lijk in staat is, er ettelijke neer te schieten.
Dit is maar betrekkelijk het geval. De onlangs
hier te lande neergedaalde kabelballon bleek
bijna tallooze kogelgaatjes te bevatten,
wat wel op eenig weerstandsvermogen
duidt. Daar komt nog bij, dat een brandende
ballon een groot gevaar vormt voor vlieg
tuigen. Uiteraard zullen er bij een lucht
aanval ballonnen verloren gaan, hetgeen
overigens geen onherstelbaar verlies is. Ook
zal de vijand wellicht trachten, een bres te
forceeren. Er zijn in Duitschland zelfs theo
retici, die bataljons van den dood willen
oprichten voor den strijd in de lucht. De
leden ervan zouden gevaarlijke opdrachten
aanvaarden, met de zekerheid, het er niet
levend af te brengen, doch als held geprezen
te worden. Deze helden zouden tot taak
hebben, tegen een ballonbarricade op te
vliegen en in hun val een gedeelte ervan mee
te sleepen, of anderen gelegenheid te geven,
via de door hen gemaakte opening ongehin
derd verder te vliegen. Optimisten stellen
zich voor, dat vliegtuigen eventueel een soort
luchttorpedo's zullen gaan afvuren, waarmede
ze van verre de versperringen uit den weg
kunnen ruimen.
Deze mogelijkheden hebben intusschen op
den leider van den Engelschen dienst der
luchtversperringen nog weinig indruk ge
maakt. In een lezing over het door hem voor
Londen ontworpen systeem stelde hij vast,
dat momenteel de kabelballons en de kabels
Een van de eerste proeven met een sper
ballon in Green Park te Londen.
doodelijke wapens zijn. Generaal Hearson,
zooals de leider heet, acht voor Londen een
aantal van duizend ballons voldoende.
Generaal Hearson, wiens eigenlijke titel
„air commodore" luidt, betoogde, dat een
vliegtuig met een breedte van twee en twintig
meter van vleugeltop tot vleugeltop geen
kans heeft, te passeeren tusschen ballons,
die op een afstand van ongeveer vijf en dertig
meter van elkander hangen. Wanneer een
oppervlakte van twintig vierkante mijlen met
600 ballons afgezet zou worden, is de kans
voor een vliegtuig vrijwel nihil. Hearson
noemt het uitzetten der ballons met de daar
tusschen hangende kabels een afdoende
beschutting.
De ballons, zooals ze in Engeland worden
gebruikt, en thans o. a. boven de Firth of
Forth een versperring vormen, worden uit
katoen of zijde vervaardigd, in een speciaal
daartoe ingerichte fabriek, welker ligging
geheim gehouden wordt. Ze worden lucht
dicht gemaakt en ook gasdicht met een
bepaalde rubberoplossing, kosten ongeveer
500 pond sterling en worden met waterstof
gevuld. Men brengt ze op aparte vracht
wagens, die ook de reservoirs met waterstof
bevètten, naar de plek, waar ze moeten
worden opgelaten. Deze vrachtwagens, waar
op zich ook de winches voor de opiaatkabels
bevinden, kosten duizend pond sterling per
stuk. Alvorens de ballon wordt uitgepakt
hij weegt ongeveer drie honderd kilo legt
men een groote rubbermat op den grond,
die aan de uiteinden met zakken zand ver
zwaard wordt.
Bij het vullen is de mogelijkheid van een
ontploffing tamelijk groot. De uiterste voor
zichtigheid is dan geboden. In de lucht is een
ontploffing uitgesloten, omdat de vulling van
zuivere waterstof slecht brandt. Mocht een
ballon worden neergeschoten, dan is het zoo
goed als zeker, dat hij volkomen verbrand
en uitgedoofd is, voor dat hij op den grond
valt, dus op de gebouwen, voor wier bescher
ming hij werd opgelaten.
Het binnenste van het omhulsel is met
aluminiumverf bedekt. Hierdoor blijft de
temperatuur vrijwel constant, zoodat het gas
niet kan uitzetten en daardoor lekken in het
omhulsel maken, 's Nachts zorgt de verf, dat
de ballon zoo weinig mogelijk warmte ver
liest, de stijgkracht van het gas vrijwel gelijk
blijft.
De ballons kunnen een winddruk van 110
tot 140 kilometer per uur weerstaan en tot
een hoogte van enkele duizenden meters
stijgen. De Duitschers zeggen, dat ze over
versperringsballons beschikken, die tot negen
duizend meter kunnen stijgen. Ze beweerden
zelfs, een type te hebben uitgevonden, dat
lm de lucht zoo goed als onzichtbaar is. Maar
Engelsche deskundigen betwijfelen deze
mogelijkheid, aangezien er een geweldige
hoeveelheid waterstof noodig zou zijn, om de
ritsen kabels zoo hoog op te brengen en ook
hoog te houden.
Merkwaardig genoeg worden heden ten
dage, terwijl er geen enkele Zeppelin meer
is, de kleine, peervormige ballons bij massa's
gemaakt. Men voorziet ze van een soort
vinnen, teneinde ze stabieler te maken. Als
curiositeit zij nog vermeld, dat de eerste
luchtballons voor militaire doeleinden ge
bruikt werden door de legers van de Fransche
revolutie en wel in den slag van Fletusrus
(1794).
Een reeks ballons in positie, «i*«
In Engeland zijn ten behoeve van het
bedienen der ballons vrijwilligerscorpsen
gevormd, waarvan mannen van vijf en twintig
tot vijftig jaar lid kunnen worden.
Accoustieke berekeningen spelen bij een
architect, die bijvoorbeeld een operagebouw
moet bouwen, een groote rol. Op vele plaat
sen der wereld zijn er accoustieke merk
waardigheden. Daartoe behoort ook een
boerenhoeve in Genetay, in de buurt van
Rouen. Wanneer iemand zich in het midden
van het erf opstelt en een lied begint te
zingen, dan hoort hij alleen zijn eigen stem,
hoewel het erf geheel door gebouwen om
geven is. Wanneer de toehoorders iets dich
ter bij de gebouwen gaan staan, dan worden
zij opeens door een zeer versterkte dreu
nende echo-overvallen, zonder dat zij de
stem van den zanger zelf nog kunnen hoo-
ren. Dit huis met de wonderlijke echo is een
„accoustieke toevalligheid"
U dacht tmmarm, dat a nog ba»t
vóór dia andara auto hot kruispunt
Icoa passaaranl Maar langs
dan wag moot a dat nlat ..den-
kan", a moot 1 ra kar watairl
Onder groote belangstelling, - maar 't was nog in de dagen vóór den oorlog, -
wordt een sper-ballon gevuld.
Het Zuidpoolgebied is een geweldig stuk
land, overdekt met groote gletschers, waar-
tusschen werkende vulkanen als de Erebus
omhoog rijzen. Een gedeelte er van draagt
den naam van Little America, ofwel klein
Amerika, alhoewel het zoo groot is als de Ver-
eenigde Staten en Mexico samen.
De „North Star", het schip van Byrd's Zuid-
pool-expeditie, is reeds naar Little America
vertrokken. De voornaamste bedoeling er van
is, er een kolonie te stichten, waardoor de
Vereenigde Staten voorgoed hun aanspraken
op dit gebied kunnen wettigen.
Wèl heeft admiraal Byrd de gebeurtenissen
op zijn hand. Hij slaagde er in, voor de derde
maal groote bedragen los te krijgen voor een
tocht naar Antarctica en ditmaal nam de
Amerikaansche regeering deel met een be
drag van bijna 350.000 dollar. In Washington
meende men van de gelegenheid gebruik te
moeten maken, nu in Europa de groote mo
gendheden wel wat anders te doen hebben,
dan hun aanspraken op een woestijn van ijs
en sneeuw te doen gelden.
De Vereen. Staten hebben thans als con
current bij het beslag leggen op de beste ge
deelten van Antarctica slechts Argentinië, dat
zich cr vooral voor begon te interesseeren,
toen in Augustus Duitsche geleerden na een
langdurig verblijf in het Zuidpoolgebied te
rugkeerden en het voornemen te kennen ga
ven, hun regeering voor hun bevindingen te
interesseeren. De geleerden beweerden dat
Duitschland daar geweldige bronnen zou kun
nen aanboren. Immers, de bodem van dit ijs
land is rijk aan allerlei mineralen en ook rijk
aan steenkool. Weliswaar zijn er groote moei'
lijkheden aan de exploitatie dezer bodem
schatten verbonden, maar dat was juist iets
voor den Duitschen ondernemingsgeest, aldus
betoogden ze in Buenos Aires, alvorens ze zich
naar Hamburg inscheepten
Argentinië, dat er alles behalve over ge
sticht is, dat de aan de punt van Zuid Ameri
ka liggende Falkland-eilanden aan Engeland
toebehooren, bleek er heel weinig voor te
voelen, verderop nog Duitschland als nabuur
te krijgen. En de publieke opinie drong aan
op het uitzenden van een eigen expeditie, die
speciaal tot taak zou krijgen, het tegenover
Argentinië liggen
de gebied te
exploiteeren en
voor dit land op te
eisohen. Men ging
er zoo ver, hier de
bekende Monroe-
leer van toepas
sing te willen ver
klaren, hetgeen
dus zou inhouden,
dat alles, wat bin
nen de Ameri
kaansche belangen
vaflt, uilt handen
van niet-Ame-
rikaansche machten dient te worden gehou
den.
Intusschen heeft men ook in de Ver. Sta
ten de Monroe-leer ten aanzien van het te
genover Zuid Amerika liggend gedeelte van
Antarctica voor den dag gehaald en men is er
direct op uit geweest, in dezen met Argen
tinië samen te werken.
Momenteel kunnen op historische gronden
Engeland, Frankrijk, Noorwegen en de Ver
eenigde Staten rechten doen gelden, ten aan
zien van de souvereiniteit over Antarctica,
terwijl Argentinië zijn rechten baseert op geo
grafische en strategische gronden.
Wat de Vereenigde Staten aangaat, die heb
ben gedurende de laatste jaren systematisch
aan het in kaart brengen van het voorloopig
nog slechts provisorisch onder hun hoede ge
nomen gebied gewerkt. Wanneer de kolonie
Little America haar definitieve gedaante heeft
gekregen, zal de regeering te Washington
niet aarzelen, het gezag er over officieel te
aanvaarden. Het steunen van Byrd's expeditie
is een doorslaand bewijs, dat het haar ernst is.
Niet alleen gaf de Amerikaansche regeering
geld, het stond o.a. de „North Star" als expe
ditieschip af en leverde tal van materialen
vrijwel gratis. Nevendoel van de expeditie is,
waarnemingen te doen omtrent de weersge
steldheid in het Zuidpoolgebied, de klimato
logische verhoudingen en de samenstelling
van den bodem. Verder zal er een gedeelte
worden onderzocht, dat nog betrekkelijk on
bekend is, waartoe men tot de Zuidpool zal
doordringen.
Zestig man zullen den winter in Antarctica
doorbrengen, en de „bevolking" van Little
America vormen. Dc geheele expeditie bestaat
uit 125 man, waarvan een deel in dienst der
Vereenigde Staten is. Het zijn weerkundigen,
fotografen, landmeters etc.
De grootste merkwaardigheid van de expe
ditie is de reusachtige sneeuwkruiser, die er
speciaal voor werd gebouwd. Het is een auto
mobiel van bijzonder groote afmetingen, bijna
twintig meter lang en 37 ton wegend. Het ding
kostte 150.000 dollar, wordt door vier Diesel
motoren in beweging gebracht, waardoor bet
een gemiddelde snelheid van 15 KM. Per uur
kan bereiken en een maximum-snelheid van
De „North Star" Byrd's expeditieschip vlah v°°r het vertrek in de haven
Boston. Voor de commandobrug staa t de reusachtige sneeuwkruiser opgesteld.
van
bijna veertig kilometer per uur. Doordat een
groote hoeveelheid brandstof aan boord kan
worden genomen, is de sneeuwkruiser in st®®.
een totalen afstand van bijna acht duize
kilometer af te leggen. Het vehikel kan ge
makkelijk over spleten en scheuren va vijf
meter breedte heen komen, hetgee m de
Poolstreken een gebiedende eisch tS> aar de
gletschers wemelen van ravijnen en spleten.
Bovenop kan de sneeuwkruiser een vliegma
chine meevoeren, die in tien minuten kan
starten en van ski's voorzien is> nplaats van
wielen. De vier wielen worden elk door een
aparten motor gedreven, zooaat de sneeuw
kruiser op een ruimte van tien meter draai
en kan. De vliegmachine wordt met een kraan
er op of er af gezet. Deze zelfde kraan wordt
ook gebruikt hij he* Patsen van nieuwe
banden en wielen. De banden zijn de grootste,
die ooit vervaardigd Werden. Ze zijn bijna
drie en een halven meter hoog en wegen over
de twee honderd kilo. De „bemanning van
den sneeuwkruiser telt vier koppen. De wie
len kunnen mechanisch hooger of lager ge
steld worden. Middenin bevindt zich een ka
juit met slaapplaatsen.
jjet vervoer van Chicago naar Boston 's een
van de grootste problemen tijdens de voor
bereidingen van de expeditie geweest. Toen
de sneeuwkruiser naar Boston reed, moest van
tevoren de weg door motorpolitie volkomen
vrij worden gemaakt. Ergens bleef de zware
wagen steken en men had de grootste moeite,
hem uit een stuk verzakten grond te halen.
°P het schip moesten speciale maatregelen
worden genomen, opdat de sneeuwkruiser bij
stormweer niet beschadigd zou kunnen wor
den.
De expeditie beschikt behalve over den
sneeuwkruiser nog over drie legertanks en
ettelijke spannen Poolhonden, in totaal 140,
Waarbij nog twintig jongen komen, als reser
ve. Ten spijt van alle moderne verkeersmid
delen vormt de hondenslee in Antarctica
evenals in het Noordpoolgebied nog steeds
het betrouwbaarste verkeersmiddel.
Wat de bevoorrading van de expeditie be
treft, hieraan werd de grootste zorg besteed.
Allerlei groenten werden gedroogd, zoodat ze
zoo weinig mogelijk plaats innamen, tot uien
toe.
Verschillende soorten voedsel moesten op
een speciale manier worden toebereid, daar
bij vorige gelegenheden was gebleken, dat b.v.
chocolade allen smaak verloor en biscuits
eenvoudig verpulverden. Enkele cijfers geven
een idee, wat er zoo al voor een Poolexpeditie
noodig is, alleen om mensch en dier in het le
ven te houden. Byrd liet 67.000 pond vleesch
aankoopen; vijf duizend pond eieren en eier-
poeder, twee duizend pond melkpoeder en
duizenden kilo's gedroogd fruit, groenten, ta
bak, chocolade. Dit alles is verdeeld in 150.000
rantsoenen. Hiervoor werd aan boord van de
North Star" een reusachtige ijskast ingericht,
waarin drie honderd ton levensmiddelen kun
nen worden bewaard. De^f 'JSkast lijkt in liet
koude Poolgebied onnoodig. Maar de „North
Star" moet op haar weg naar het Zuiden door
de tropen.
De heele expeditie moet van dezen voor
raad leven. Want het Zuidpoolgebied levert
zoo goed als niets op, dat eetbaar is. Het
is volgens Byrd echter voorbestemd, een groot
leverancier te worden, van ijzer, koper, nikkel
en steenkool.
