s
Nederland's
oudste kerken.
PASS ACeI QRAND
POWELL YOUNG
HONOLULU
èlndy. Ha\dy
MawMEmiMm
THALIA
DE KLEINE THERESIA
VAN LISIEUX"
VROUW
MASKER
NA
ONOPOLE
DE „SAINT"
SLAAT TERUG
DE SCHOFFIES
Uitbreiding K.P.M.-vloot.
MICKEY ROONEY
IN HET WILDE WESTEN
GEORGE SANDERS
HEI PROCES VAN JERUZALEM
•ROLONGEERT
ADVERTEEREN
KOMT
ZONNESCHIJN
SCHlEMIVI
DONDERDAG 1 FEBRUARI 1940
VOLKENBONDSWERK IN
HAAGSCH VREDES
PALEIS.
Centraal comité voor economische
en sociale vraagstukken.
Hoe Rijksmonumentenzorg de Sint
Servaas en de O. Lieve Vrouwe-
kerk te Maastricht gaat
beschermen.
R. K. TUINBOUWSCHOOL VOOR
„DE VENEN".
UIT DE PERS.
KONINKLIJKE BESLUITEN.
klok hangt.
1
SCHIEDAM TEL. 69563
presenteert
van Vrijdag tot en met Dinsdag
DUS SLECHTS 5 DAGEN
eiken avond 8.15 uur en Zondagmiddag 3 uur
ELEANOR ROBERT
Een film van pittig avontuur en
exotische pracht
Als TWEEDE hoofdfilm:
(bekend uit „Jongensstad")
Boeiend en Amusant.
Een schitterend programma uit de
„Metro Goldwyn" productie.
ATTENTIE I
ATTENTIE!
Maandag - Dinsdag Woensdag 2 uur
populaire matinees met volledig
avond-programma. Prijzen v.a. 20 ct.
SLAAT VOOR IEDEREEN
FERNAND GRAVEY C0R1NNEIUCHAIRE
MICHEL
L SIMON
WEGENS GROOT SUCCES
de prachtig gespeelde film
93
met
2 WERELD BEKENDE'
ARTISTEN
LUISE
RAINER
IRENE CORDAY
MADELEINE SORIA A1MOS
De ontroerende levensgeschiedenis van de „Kleine
Heilige van Lisieux'" op overtuigende wijze vertolkt.
Z.H. Paus Pius XII heeft zijn groote waardeering
over deze bijzondere film uitgesproken.
Vrijdag 2 hoogst
SENSATIONEELE
films in één Programma
Uit het leven van een
beruchte Avonturier!
Als 2de attractie:
de bekende
DEAD END KIDS in
Boeiend en Amusant
Zondag doorloopend van
12 uur af.
HARRV BAURen JEAN CA39N
ADVERTEERT IN DIT BLAD.
(GOLGOTHA)
HET VERRAAD VAN DEN HALFBLOED
De volgende week zullen in het Vredes
paleis te 's Gravenhage de zittingen worden
gehouden van twee comité's van den Volken
bond.
Allereerst dient onderscheid gemaakt te
worden tusschen de werkzaamheden van
deze comité's.
Het eerste comité begint zijn beraadsla
gingen, die, naar men verwacht vier dagen
zullen duren, Woensdag 7 Februari. Het be
staat uit vertegenwoordigers van tien staten,
t.w. Australië, België, het Vereenigde Ko
ninkrijk, Frankrijk, Nederland, Noor
wegen, Portugal, Zwitserland, Turkije en een
Zuid-Amerikaanschen staat. Nederland is
in dit comité vertegenwoordigd door den
minister van staat, dr. H. Colijn.
Het doel van de zittingen van dit comité
is de oprichting van een centraal comité voor
economische en sociale vraagstukken in den
geest als vastgelegd in het rapport van het
Bruce-comité, welk rapport aanvaard is door
de Assemblée van den Volkenbond in De
cember j.l.
Tot goed begrip van zaken dient het vol
gende in herinnering te worden gebracht.
De Volkenbondsraad besloot in Mei 1939
tot instelling van een comité onder voorzit
terschap van den heer Bruce, hoogen com
missaris van Australië in Londen, welks taak
was te rapporteeren over de ontwikkeling
van internationale samenwerking op econo
misch en sociaal gebied. Dit comité kwam in
Augustus 1939 te Parijs bijeen en diende zijn
rapport in December j.l. bij de Assemblée
in. Dit rapport ging er van uit, dat het
oogenblik was gekomen, dat de Assemblée
een hervorming zou invoeren van de be
staande organisatie op het gebied van econo
misch en sociaal Volkenbondswerk.
De volgende beginselen lagen hieraan ten
grondslag. In de eerste plaats werd het wen-
schelijk geacht het economisch en sociale
werk van den bond aan het toezicht te on
derwerpen van een apart lichaam, dat beter
dan tot nu toe, geëigend zou zijn een
coördineerende taak te verrichten. Aan dit
werk zouden staten, niet-leden van den
bond, aandeel moeten nemen. Voor dit doel
werd aanbevolen, dat de Assemblée een
nieuwe organisatie zou oprichten onder den
naam van „Het centrale comité voor econo
mische en sociale vraagstukken". Dit cen
trale lichaam zou de leden van de verschil
lende technische commissies moeten benoe
men en zou ook bevoegd zijn nieuwe
comité's in te stellen. Deze nieuwe organisa
tie zou in geenerlei opzicht afbreuk mogen
doen aan het werk van den Raad en de
Assemblée van den bond. Het centrale
comité zou voor een deel moeten worden
samengesteld uit niet-officieele leden, die
deskundig zijn in economisch en sociale aan
gelegenheden. Het zou het geheele budget
met betrekking tot economisch en sociaal
Volkenbondswerk moeten onderzoeken en
goedkeuren, voordat deze begrooting het
oordeel van de z.g. financieele commissie en
der Assemblée zou worden onderworpen.
Het centrale comité, zoo gaat het rapport
verder, zou in het eerste jaar van zijn be
staan moeten zijn samengesteld uit de ver
tegenwoordigers van 24 staten, door de As
semblée gekozen, en uit niet meer dan acht
leden, die niet als vertegenwoordigers van
staten zullen zitting nemen doch voor deze
verkiezing op grond van hun bijzondere
bekwaamheid en gezag in aanmerking ko
men. Het comité zou de bevoegdheid moeten
hebben stappen te doen, strekkende tot deel
neming van andere staten aan zijn werk,
welke staten op dezelfde wijze aan dit werk
zouden moeten deelnemen als de staten, die
lid van den Volkenbond zijn.
In December j.l. heeft een comité ad hoe,
welks voorzitter de heer Bourquin (België)
was, dit rapport bestudeerd en een conclu
sie ontworpen, welke de Assemblée, in pleno
bijeen, op 15 December van het vorige jaar
heeft aanvaard. Deze conclusie spreekt on
der meer de wenschelijkheid uit, dat het
algemeene comité de noodzakelijke stappen
zal doen, noodig voor het constitueeren van
het centrale comité. Zooals in den aanvang
gezegd, zal de volgende week in het Vredes
paleis tot oprichting van een dergelijk cen
traal comité worden overgegaan.
VERKEERSONGEVALLEN OCTOBER
EN NOVEMBER.
Basiliek van O. L. Vrouiv te Maastricht.
len allen, die aan deze beraadslagingen zul
len deelnemen, in 's Gravenhage aankomen.
Verschillende hooge ambtenaren van den
Volkenbond, die de verschillende gedele
geerden van advies kunnen dienen, worden
dan ook hier verwacht. Tot deze categorie
behooren de heeren Avenol, secretaris-ene-
raal van den Volkenbond, en Winant, direc
teur van het internationale arbeidsbureau.
Ook de griffier van het permonente hof van
internationale justitie, de heer Lopez Olivan,
behoort tot de ambtenaren, wier advies door
de financieele commissie gevraagd zou kun
nen worden.
GEMOBILISEERDE AMBTENAREN EN
KOSTWINNERSVERGOEDING.
De ambtenaar, die in verband met oor
log, oorlogsgevaar of andere buitengewone
omstandigheden, verplichten werkelijken
dienst verricht, ontvangt gedurende de
eerste 30 dagen de volle aan zijn ambt ver-
bonden bezoldiging en daarna hetgeen deze
meer bedraagt dan zijn militaire belooning
De uitvoering van deze bepaling kost aan
de gemeente Haarlem ongeveer 175.000
per jaar, terwijl het Rijk daardoor ontlast
is van de betaling van kostwinnersvergoe
ding aan de gezinnen dezer gemobiliseerden.
Noch de bewoordingen van het betrokken
artikel in het Ambtenarenreglement, noch
de voorschriften inzake het toekennen der
kostwinnersvergoeding staan toe de kost
winnersvergoeding te vej-leenen, indien de
werkgever het loon doorbetaalt, omdat van
„derving van inkomsten" tengevolge van
den militairen dienst niet kan worden ge
sproken. In het Ambtenarenreglement van
Haarlem zal thans een bepaling worden op
genomen, waarbij de aan het ambt verbon
den bezoldiging slechts wordt gegeven als
bijslag op de militaire belooning vermeer
derd met de eventueele kostwinnersvergoe
ding.
De financieele commissie.
Het tweede comité, de z.g. financieele com
missie van den Volkenbond, die toezicht heeft
op de begrooting van den bond, komt 9 Fe
bruari a.s. in het Vredespaleis bijeen. De
beraadslagingen van dit comité zullen ver
moedelijk twee dagen duren. Gewoonlijk
vergadert het te Genève, maar wegens reis-
moeilijkheden is ditmaal Den Haag als ver-
gaderstad uitgekozen. Dit is ook de reden,
dat het eerste comité hier bijeenkomt.
Voorzitter van de financieele commissie
is dé heer Hambro, president van het Noor
sche parlement; leden zijn Sir Cecil Kisch,
die in Engeland een vooraanstaande regee-
ringspositie inneemt, voorts de heeren De
Boisanger, onder-gouverneur van de Bank
voor Frankrijk, Holma, Finsch gezant in
Parijs, Pardo, permanent vertegenwoordiger
van Argentinië bij den Volkenbond, de mi
nisters van staat Graaf Carton de Wiart
(België) en dr. H. Colijn.
In het begin van de volgende week zul-
Onder zeer groote belangstelling heeft ir.
A. Roebroek, directeur-generaal van den
landbouw Dinsdagmorgen te Roelofarends-
veen de R K. Tuinbouwschool geopend, wel
ke daar met medewerking van de regeering
is tot stand gekomen.
Onder de aanwezigen merkten we o. m. op
den inspecteur van den tuinbouw, ir. Van der
Plassche; den Rijkstuinbouw-consulent, ir.
G. W. van der Helm; het lid vSm de Tweede
Kamer, den heer Van der Weijden het vol
den gemeente-secretaris; den burgemeester
tallig gemeentebestuur van Alkemade met
van Leimuiden en Nieuwkoop, alsmede den
loco-burgemeester van Ter Aar; den zeer-
Eerw. Heer Saraber, pastoor te Oudewete
ring verschillende kapelaans uit de omge
ving; den heer S. van Spronsen, afgevaai-
digde van den Chr. Land- en Tuinbouwbond;
het voltallig bestuur van den kring „De
Venen" en afgevaardigden van het bestuur
van de Veiling „Eendracht maakt Macht", te
Roelofarendsveenvoorts de bestuursleden
van de Diocesane vereeniging tot bevorde
ring van het land- en tuinbouwonderwijs met
hun voorzitter, prof. Cleophas en de Com
missie van toezicht voor de nieuwe school.
Nadat de thee was geserveerd, namen allen
plaats in het schoolgebouw, waar behalve de
leerlingen ook de directeur, de heer Verkleij
met zijn echtgenoote aanwezig waren.
De voorzitter der commissie van toezicht,
burgemeester Peek van Alkemade, sprak het
welkomstwoord, waarna ir. Roebroek de
openingsrede hield. Vervolgens hebben nog
het woord gevoerd de heer v. d. Weyden,
burgemeester Bakhuyzen van Leimuiden,
Rijnsaterwoude en Nieuwveen, mede namens
zijn ambtgenoot te Uithoorn, de heer C.
Huigsloot, namens den kring „De Venen
wethouder Volgering, namens het gemeen
tebestuur van Ter Aar prof. Cleophas en di
recteur Verkley. Burgemeester Peek einde
lijk sprak het slotwoord, waarna de school
werd bezichtigd.
J-,C
Ieder kwaad ding heeft zijn goede zijde.
Het oorlogsgevaar dat bij tijd en wijle ook
boven ons vaderlandje schijnt te zweven eu
'n prikkel geweest is tot het nemen van be
schermingsmaatregelen tegen eventueel lucht-
gevaar, schijnt onze vaderlandsche monu
menten ten goede te komen. De voorgenomen
maatregelen ter bescherming van onze histo
rische gebouwen en monumenten dragen ten
deele ook een permanent karakter. Wijlen
Jonkheer Victor de Stuers, die in de Kamer,
als hij het had over de loodgieters op onze
kerkdaken, zich tot onparlementaire uit
drukkingen liet verleiden, heeft met zijr
dringende waarschuwingen enkele decennia
na zijn dood toch nog gehoor gevonden.
Men moet de stof-droge gewelven van
onze oude kerken kennen om te beseffen wat.
een achteloos vonkje hier kan uitrichten. In
kerken ontstaat zelden een zoogenaamd „be
gin van brand". In den regel is er geen hou
den aan, omdat er ,geen verdiepingen of ver
trekken zijn, die nog behouden kunnen wor
den. De catastrofe eindigt steeds met een in
stortend gewelf en een als een fakkel laai-
enden toren.
Met groote ingenomenheid hebben we dan
ook kennis genomen van de plannen door ar
chitect Sandhövel ontworpen in het hem toe
gewezen district Zuid Limburg, vooral wat
betreft de permanente beveiligingsinstalla
ties, welke in de St. Servaas en de O. Lieve
Vrouwe Basiliek te Maastricht aangebracht
zullen worden.
In ons vaderlandsch oud kerkenbezit ne
men deze duizend jaar oude godshuizen wel
een bijzondere plaats in. Alleen om de vele
problemen van kunsthistorischen en bouw
kundigen aard werden zij door dr. Fr. Ver
meulen „de sphinxen aan de Maas" gedoopt,
en haar indrukwekkende schoonheid boeit
steeds inlander en toerist. Beide kerken krij
gen op haar gewelf zolders brandvrije muren
gebouwd, die de inmmense ruimten in vak
ken zullen verdeelen, zoodat een zekere
vuurbeperking mogelijk gaat worden. Daar
naast krijgen zij een automatische brand-
bluschinstallatie, bestaande uit een pompin-
richting, die op een zelfstandigen waterput
wordt aangesloten. Stijgleidingen zullen hef
water naar een ringleiding voeren, die rond
het gewelf der kerk wordt gelegd en waarop
een paar honderd sproeiers worden aange
bracht. Deze beginnen automatisch te wer
ken als tengevolge van brand een bepaalde
temperatuur bereikt is. Het automatische is
hier van groot nut, want de toegangen tot de
gewelven, vooral in de Onze Lieve Vrouwe
kerk, zijn zoo ingewikkeld en halsbrekend, dat
het uitgesloten is een eventueelen vuurhaard
met persoonlijke hulp tijdig te bereiken.
Voor afvloeiing van het bluschwater wordt
eveneens gezorgd door middel van gaten in
de buitenmuren. Daarnaast worden er nog
tal van bijkomende maatregelen getroffen,
zooals het vervangen, waar mogelijk van
het houten balkwerk door beton, het leggen
van betonvloeren, het bestrijken met on
brandbare emulsies enz.
In de Servaaskerk vraagt de houten hoofd
toren met zijn ijzeren klokkestoel speciale
voorzorg. De groote klok van St. Servaas
weegt 6000 kilogram. De klokken-roovende
Franschen zijn er al voor teruggedeinsd aan
dit gevaarte te raken uit vrees, dat het met
toren en al naar beneden zou storten. In
geval van brand zou dit een grondige vernie
ling van den vermaarden Westbouw betee-
kenen met de befaamde Keizerszaal, waar
de groote klok vlak boven hangt. Men zal
nu onder de klok een betonnen vloer leggen
en op dezen vloer zal de klok voorloopig
neergezet worden. Begrijpelijkerwijze is voor
dezen laatsten maatregel minder geestdrift
in Maastricht. Het zal beteekenen, dat de
groote klok voorloopig zal zwijgen en dat wil
wat zeggen in Maastricht, waar de groote
klok met haar plechtstatig geluid de hoogda
gen pleegt in te luiden, en de trekkende Ser-
vaasprocessie begeleidt.
Maar nog erger zullen de parochianen
schrikken ovor de maatregelen, die het gou
den beeldenportaal in St. Servaas en het
priesterkoor van de basiliek moeten beveili
gen. Boven de „entrée royale" wordt een
scherf vrije vloer gelegd en de beelden zullen
uit hun nissen worden genomen en wegge
borgen. In de basiliek van Onze Lieve Vrouw
worden nog hoogere eischen gesteld. De be
scherming van den kolossalen torenbouw,
waarvan de reusachtige klokkenstoel een
wirwar van eikenhouten balken vormt, zal
wel een probleem blijven. De bescherming
van het prachtig priesterkoor kan niet an
ders geschieden dan op een wijze, die de
schoonheid volkomen te niet zal doen. De
dubbele bovengalerij met haar monolithen
en haar vermaarde kapiteelen is op zichzelf
een subtiel bouwwerk. Partieele beveiliging
der kapiteelen, beeldhouwwerk uit de
Xlle eeuw kan geen doel hebben, wanneer
niet de instortingsmogelijkheid zelf zooveel
als doenlijk is verkleind wordt. Daarom zul
len vierkante zuilen van baksteen de kolom
men gaan omsluiten. Deze baksteenen zuilen
worden weer met gemetselde muurtjes aan
den buitenwand vast verbonden. Poortjes, in
deze verbindingsmuurtjes uitgespaard, zullen
den rondgang onder de ingemetselde galerij
en nog mogelijk maken.
Vooral van deze voorgenomen inmetseling
van het priesterkoor der basiliek is men in
Maastricht nog al geschrokken. Op het pries
terkoor van Onze Lieve Vrouw zullen zich
ongetwijfeld de hoofdmomenten afspelen
van het Maria-congres 1940, zooals dat ook
het geval was in 1912 tijdens het tweede
Maria-congres. Dat in Augustus a.s. dit
priesterkoor onder een baksteenen omman-
teling zal schuil gaan, is zeker geen feestelijk
vooruitzicht. Maar dit neemt niet weg, dat
men in de monumentenstad Maastricht zeer
erkentelijk is voor de goede zorgen vanwege
de Rijks Monumentenzorg aan hare bouw
werken besteed.
Gunstige invloed van de mobilisatie
De cijfers omtrent het aantal verkeers
slachtoffers, zooals gepubliceerd door het
centraal bureau voor de statistiek, geven
voor de maanden October en November 1939
voor wat betreft het aantal gedoode perso
nen een gunstiger beeld dan het vooraf
gaande jaar ,al moet daarbij geconstateerd
worden, dat het aantal ernstige gewonden
is toegenomen.
De cijfers van de laatste zes maanden,
waarover gegevens beschikbaar zijn, zijn als
volgt (tusschen haakjes de overeenkomstige
cijfers van 1938)
gedood ernstig gewond
Juni 77 (66) 452 (384)
Juli 54 (71) 461 (401)
Augustus 92 (68)* 513 (429)
September 68 (68) 421 (452)
October 76 (90) 606 (408)
November 59 (68) 378 (365)
In hoevere in deze kort na de mobilisatie-
maand gelegen periode van afneming of toe
neming van het verkeer sprake is, kan nog
niet worden nagegaan, omdat de desbetref
fende waarnemingen van den rijkswaterstaat
nog niet werden gepubliceerd Wel was het
verkeer in September 1939 in het algemeen
geringer dan in September 1938.
Oude kost.
De a.r. „Standaard" driestart:
In de November-aflevering van het Haag-
sche Maandblad heeft de heer Elout, voor
heen vooral bekend als hoefijzer-corres
pondent van „Het Handelsblad", zijn licht
doen schijnen over het probleem der partij-
formatie.
Het thema, waarop heel zijn betoog be
rust, luidt aldus: „het normale aspect der
partij-tegenstellingen in de Sta ten-Gene
raal is doorbroken door 'n volstrekt nieuw,
qp innerlijk beteekent dit: onze politiek
staat niet meer, zooals ze dit een halve
eeuw lang heeft gedaan, op een geestelijk,
maar op een sociaal-economisch stand
punt".
Nu laten wij de heele vraag, 0f de coa
litie is uitgeleefd, hier verder geheel ter
zijde en wij stellen ons nu voor het oogen
blik eens op het standpunt, dat de heer
Elout in dezen inneemt.Is er dan gegronde
reden voor zijn vreugde, dat wij nu na een
halve eeuw eindelijk eens verlost zijn van
de geestelijke grondslagen van ons poli
tieke leven?
Het tegendeel is het geval.
Het is de bekende oud-liberale droom,
dat de geestelijke tegenstellingen in ons
volksleven, voor zoover deze op religieuse
grondslagen berusten, kunnen en moeten
worden beperkt tot de bekende „binnen
kamer". Voor het openbare volksleven heb
ben zij geen beteekenis.
Daartegenover staat het Christelijk stand
punt, dat de sociaal-economische proble
men eveneens in hoogsten aanleg geheel
worden beheerscht door geestelijke tegen
stellingen, n.l. door de principieele opvat
tingen over den mensch en zijn roeping,
over de verhoudingen van Staat en maat
schappij, over den aard van het maatschap
pelijk leven zelf en zooveel meer.
Tijdelijk kunnen gelijksoortige feitelijke
uitkomsten tot practische samenwerking
leiden, maar de geestelijke tegenstellingen
zullen ook hier zich steeds weer doen gel
den en de groote lijnen beheerschen. -
Wat er ook zij van de coalitie, de heer
Elout vergist zich schromelijk als hij meent,
dat met haar einde de geestelijke tegen
stellingen uit ons openbare leven zouden
zijn verdwenen.
Het is oude, niet meer eetbare kost, dien
hij hier opdient.
Bij Kon. besl. van 27 Januari 1940 no. 15
is aan den reserve-kapitein mr. F. M. T r i p,
van het 2de regiment artillerie, den reserve
kapitein der militaire administratie T.
K i n g m a, van het 20ste regiment infanterie
den reserve-eerste-luitenant L. A. «J.
S c h u u r s, van het 6de regiment infan
terie, alsmede aan den reserve-officier van
gezondheid der eerste klasse J. J. J. M.
Schretlen, van den geneeskundigen
dienst der landmacht, een eervol ontslag ver
leend uit den militairen dienst;
De Keizerszaal in de St. Servaaskerk, ivaarhoven de 12000 pond ztvare groote
De groote Nederlandsche scheepswerven
hebben, naar wij vernemen, dezer dagen een
schrijven ontvangen van de Koninklijke Ne
derlandsche Paketvaart Maatschappij,
waarin werd bekend gemaakt, dat er over
eenigen tijd een inschrijving zal worden ge
houden voor den aanbouw van een viertal
nieuwe schepen van 4000 ton, waarmede de
vloot der K.P.M. zal worden uitgebreid.
De voorwaarden waaraan deze schepen
moeten voldoen, zijn door de werven in sta
die genomen en binnenkort zullen de offertes
worden opgemaakt, waarna over den defini-
tieven bouw zal worden beslist.
in
PRESENTEERT VRIJDAG j
een REALISTISCHE FILM met
STERKE SPANNING
BNIV£»S*l AGCNCP
91644MVS 100
2057S 142
PRESENTEERT
een meesterwerk
met
EEN ZELDZAAM MOOIE I
FltM I
METRO-feOLPwyN-MAyERfg
Dagelijks matinée 2.15 uur. Twee avondvoorstellingen aan
vang 7 uur. Voorziet U tijdig van plaatsen. Toeg. eiken leen..
91649MVS 80
TELEFOON
688C8
HOOGSTRAAT
SCHIEDAM
0LYMPIA
(R.K.O. Radio).
(Universal).
Vanaf Vrijdag 2 Februari 1940
is het veelbesproken Fransche Meesterwerk
91643 MVS 40
91642MVS 70
De grootste monumentale film uit den tijd der Christenvervolging.
ALS 2e HOOFDFILM:
Een spann. film. Dus alweer een programma hetwelk elk publiek
belangstelling inboezemt en boeien zal van begin tot einde.
De GEZELLIGSTE MATIN EE's zijn en blijven in MONOPOLE.
IEDEREN MIDDAG 2 UUR. PRIJZEN VANAF 15 CENT.
MET VERTOONING VAN HET GEHEELE PROGRAMMA.
