r,„ s;;™ ™'e»v?.r'erk""ins
Nogmaals ramoer
rond Mullatuli.
Rechtbank.
ROTTERDAMSCHE
VRIJDAG 9 FEBRUARI 1940
HILLEGERSBERG.
katholieke bond voor het
GEZIN.
Dr. A. W. Ausems over „Het herhaalde
moederschap".
DE BURGERWACHT.
VLAARDINGEN.
HOEK VAN HOLLAND.
KATH. BOND VOOR HET GEZIN.
de ambachtsschool.
BERKEL EN RODENRIJS
VOORBURG.
Dei
AANRANDING IN DE PARADIJS
STRAAT.
TASCHJESDIEF GEARRESTEERD.
IJSSELMONDE.
SCHOONHOVEN.
RAADSVACATURE.
OUDE TONGE.
Zitting van 8 Februari.
Een oude man van zijn spaargeld
beroofd.
Twee inwoners van Ridderkerk, de
27-jarige landarbeider G. K. en de 37-jar &e
klinknagelmaker A. H. waren te weien ge
komen, dat een 71-jarige kleermaker in hun
dorp steun genoot, hoewei hij er een aaicug
spaarpotje op nahield. Zij besloten die we
tenschap te eigen bate te exploiteeren en
op tweeden Kerstdag 1938 belden zij bij
hem aan en deden zich voor als ambtenaar
der gemeente belast met de controle op de
steunuitkeeringen. Zij vertelden hem te
weten dat de kleermaker den steun had op
gelicht, doordat hij zijn kapitaaltje verzwe
gen had en zij maakten den ouden man
bang door hem te dreigen met de afschu
welijke gevolgen die dit voor hem kon
hebben. Tenslotte zou zich alles echter nog
w bikken als de kleerma-
opzichte. DeyTn hef6 gedrage,n te hunnen
aarri et nauW gedreven grijs-
1erde er met f 75 af komen
eearla' werd dat ook voldoende
■wn 'blaar toen de zak te voorschijn kwam
auut het geld zou worden betaald, ver
oogde H. de benoodigde som tot 90. Met'
bloedend hart want de kleermaker be
hoorde tot de lieden die hun gespaard geld
liefkozen en oppoetsen deed hij afstand
van het kapitaaltje, waarmee K. en H. zich
naar het café van den 23-jarigen M. J. A.
spoedden. In het cafe waren zij stamgast
en beiden hadden zij er een belangrijke
schuld. Van dien schuld hebben zij dien
avond 27 betaald, waarbij zij aan den café
houder precies verteld hebben op welke
jkam®r aan het geld waren gekomen.
"ad dezen man echter niet weerhouden
"et aan te nemen en zelfs was hij een paar
c af,en later meegegaan met K., toen deze
Probeeren wilde nog wat geld bij den oude
los te krijgen. Hij had toen op den uitkij#
Bestaan. Er was toen voor K. echter geen
gelegenheid geweest om binnen te komen en
het zou Kerstmis 1939 worden, alvorens hij
het tweede bezoek van de heeren ontving.
Hun gezichten was hij toen echter niet ver
geten en doordat de oude toen het met zijn
buren afgesproken alarmsysteem hij
flopte met een stoffer op den muur in
werking stelde is het toen gelukt de beide
mannen aan te houden. Intusschen heeft het
oorgevallene voor den ouden man zeer
onplezierige gevolgen gehad. Het was maar
i te waar geweest, dat hij ten onrechte
kerk1 5enoten kad en de gemeente Riddcr-
tBru had een bedrag van 909 van hem
tip,, ®f.6Vorderd, zoodat er van de spaarcen-
De v VSel meer over is"
F. M. w-nSenwoortliger van bet M' nv I
gedrag renninck, heeft het schandelijke
zucht de d'rüfEZe manm,n' bij WiC* ,frfnk"
hpt ïipi., 01 veer was in zijn requisitoir in
jaar ge^ g^teld tegen ieder geëischt 1
voorarrest. StrSf met aftrek Va" het
Uitspraak 19 Februari.
Uitspraken.
rechtbank heeft veroordeeld:
A. W. N. v. d. H„ 36 jaar, koopman, we
gens verduistering, tot 1 maand gevangenis
straf.
J. P. V., huisvrouw J. P. B., zonder beroep,
wegens oplichting. Verdachte had zich in
weldadige katholieke kringen ingedrongen,
waar zij door het doen van allerlei onware
verhalen het medelijden wist op te wekken
afgnfe^6 daardoor wist te bewegen tot de
verdachte*" l8eldsbedragen' d'° echter aan
maanden Zgf,ten S°ede kwamen tot 5
met een proeftIjdngenisstra>f voorwaardelijk
zondere voorwaarde0 !aar en onder dC bij:
stellen nnder tU, verdachte zich zal
van het Leger des
Voor de af deeling Hillégersberg-Schiebroek
van den Katholieken Bond voor het Gezin
heeft de bekende Utrechtsche vrouwenarts
dr. A. W. Ausems gisteravond in „Lommer
rijk" een lezing gehouden over het herhaalde
moederschap.
Na een algemeene uiteenzetitng over de
evolutie in opvattingen, stelsels en meeningen
en in de geneeskunst, waarbij het betere van
het nieuwère dikwijls slechts uiterlijke schijn
was, memoreerde spr., dat een halve eeuw
geleden het herhaalde moederschap niet
afhankelijk werd gesteld van financieele
becijferingen en onzekere toekomstoverwe
gingen. Het werd. aanvaard als een vanzelf
sprekend periodiek gevolg van het huwelijk.
Het gezinsbestaan vulde het leven volkomen
en de geneeskunst had er niet eens veel mee
te maken. Voor het groote sterftecijfer onder
de kinderen in het eerste levensjaar waren
vele oorzaken aan te wijzen, ook sociale.
Met de nieuwe eeuw voltrok zich in elke
richting verbetering, waardoor het sterfte
cijfer daalde. Moeilijk was echter de taak
van de eerste verpleegsters, die echt pioniers
werk te vervullen kregen, doch was het
voorheen voor de moeders een passief, gela
ten afwachten dit wijzigde zich in een hoop
vol, bewust tegemoettreden op de gebeurlijk
heden, dank zij mede het werk van de
consultatiebureaux.
En toch zit het publiek zelfs nu nog dik
wijls verstrikt in hardnekkige vooroordeelen.
Zelfs artsen huldigen het als een vaststaande
waarheid, dat opvolgende kinderen in een
groot gezin steeds zwakker en minderwaar
diger worden. Spr. acht dit een aperte
onwaarheid. Ook op lateren leeftijd vertoo-
nen die kinderen geen lichamelijken achter
stand en het is van algemeene bekendheid,
dat vele beroemde mannen en vrouwen tot
de laatstgeborenen van een groot gezin
behooren. Dat de moeder van vele kinderen
steeds zwakker zou worden, is eveneens een
verkeerde voorstelling van de werkelijkheid.
Spr. staafde zijn bewering met verschillende
bewijzen, 't Zijn altijd anderen, die meenen
dat het haar taak is, de moeder van het
groota gezin tegen haarzelf in bescherming
te nemen. Die moeder zelf begrijpt die zorg
van anderen niet, omdat zij zelf van een
andere mentaliteit is en tot een andere con
stitutie behoort.
Tegenstanders van het herhaalde moeder
schap voeren redenen aan van geneeskun-
cl!f°n of economischen aard. Geboortebeper-
vincr is voor niet-geloovigen een schromelijk
tei-r-rt aan gemeenschapszin en voor geloo-
•-'"--n ereerlijke majesteitsschennis. Mogelijk
vermen er grensgevallen zijn, waarvoor er
r -te-tees ziin, die spr. lang niet altijd uit
eten boore acht, doch de beoordeeling daar
van is uiterst moeilijk. De mentaliteit moet
in andere richting worden geleid. Er dient
een richtig besef van het moederschap te
komen. Godsvertrouwen moet de massa ver
vullen. Geboortebeperking beteekent voor de
gemeenschap uitroeiing, zelfmoord van het
volk; voor het Katholieke deel beteekent
het ook geestelijken zelfmoord. Kleine gezin
nen leveren slechts bij uitzondering religieu
zen. Houden wij, zoo besloot spr., het her
haalde moederschap in eere, tot zegen voor
de gezinnen, behoud van het geloof en tot
heil van ons vaderland.
Deze met aandacht gevolgde lezing, werd
gedeeltelijk voorafgegaan, gedeeltelijk ge
volgd door een huishoudelijke vergadering,
tijdens welke de waarnemend-secretaris, de
heer H, C. Voorn, het jaarverslag voorlas,
dat gewaagde van een ledental van 197 en
de heer W. Exler namens den penningmees
ter, die door ziekte verhinderd was, den
financieelen toestand onder de loupe nam.
Er bleek een nadeelig saldo van 27.54 te
zijn. In de bestlursvacature werd voorzien
door de verkiezing van den heer W. Huis
mans.
De voorzitter, de heer W. Brüggemann,
heeft o. m. den spreker ingeleid en dank
gezegd.
Dezer dagen is de 21ste algemeene jaar
vergadering gehouden van de Hillegersberg-
sche Burgerwacht onder leiding van den
heer N. J. van der Valk, die in zijn openings
woord de gebeurtenissen van het afgeloopen
jaar uitvoerig memoreerde en een blik in de
toekomst sloeg. De autoriteiten wisten blijk
baar niet, dat uit de Burgerwacht de Lucht
beschermingsdienst behoorde te worden op
gebouwd. Eerstgenoemde is ingeschakeld
voor hulpdiensten bij de politie etc. De bur
gerwacht kon daardoor haar positie niet vol
ledig handhaven. Door nieuwe statuten en
huishoudelijke reglementen is zjj van Re-
geeringswege aan de huidige omstandighe
den aangepast. Spr. kon met genoegen vast
stellen, dat de activiteit van de Burgerwacht
groot is. Daarna volgden de jaarverslagen.
Vele leden van de burgerwacht nemen deel
aan den luchtbeschermingsdienst. Het leden
tal bleef in 1939 gehandhaafd op 235.
De nadeelige saldi van vorige jaren 2ijn
aangezuiverd en het nadeelig saldo van het
laatste jaar bedraagt slechts 2.89. De in
uitzicht gestelde verhooging subsidie van de
gemeente zal de Burgerwacht in staat stel
len tot grootere activiteit. De commandant
de heer M. A. de Boom gaf een overzicht van
de prestaties in 1939. Er is in 6 bestuursva-
catures voorzien door de verkiezing van de
heeren ir. J. J. Terwiel, B. F. Beunderman,
W. G. van Leeuwen, Pastoor C. Mol, ds. P.
C. Bosboom en Ir. van der Meer.
ARBEIDSBEURS.
Op de Gem. Arbeidsbeurs alhier staan in
totaal 253 personen als werkzoekenden inge
schreven.
WESTLANDSCHE DAMBOND.
Voor den Westl. Dambond, 1ste klasse
competitie speelde de Lier tegen Naaldwijk
met als uitslag 128 en 's Gravenzande tegen
Naaldwijk met als uitslag 812.
BURGERLIJKE STAND.
OVERLEDEN: Anna C. Leerdam, 54 jaar,
echtgen. van L. van Geest.
HOOGHEEMRAADSCHAP DELFLAND
NIEUWE POLDES.
Het hoogheemraadschap Delfland heeft
voorloopig vergunning verleend aan de tuin
ders wier grond gelegen is, tusschen Heen
weg en Zeeweg ('s Gravenzande), tot stich
ting van een nieuwen polder en het plaatsen
van een beperkt aantal molens om het water
peil ter plaatse te verbeteren.
De officieele vergunning zal nader ver
strekt moeten worden door Ged. Staten. In
de a.s. vergadering van de Prov. Staten van
Zuid-Holland zal de vergunningsaanvrage
behandeld moeten worden. De nieuwe polder
zal dan genoemd worden „Heen en Geest
vaartpolder". Hiermede zal dan hèt laatste
gebied rondom 's Gravenzande zijn ingepol
derd.
Op uitstekend geslaagde wijze heeft de
Kath. Bond voor het Gezin zijn Vastenavond
feest gevierd in het R. K. Vereenigingsge-
bouw. Het feest werd geopend door den voor
zitter den heer A. J. van Tienen, die tot zijn
spijt moest mededeelen dat de Z.E, Heer Pas
toor wegens ziekte was verhinderd den feest
avond bij te wonen.
Spreker riep vervolgens een harte
lijk welkom toe aan de talrijke aanwezi
gen en schetste in het kort de voorbereiden
de werkzaamheden, die waren verricht, om
dit feest op touw te zetten. Hierbij herinner
de de voorzitter bijzonder aan het vele werk,
dat was verricht door diegenen, die voor de
tombola hadden gezorgd en zoo'n groot aan
tal prijzen, in totaal 605, hadden verzameld.
Aan de vele gevers van deze prijzen bracht
spr. ook hartelijk dank.
Hierna werd begonnen met het program
ma van den feestavond. De leiding van het
tooneel berustte bij den heer N, W. A. Lens.
Groot was het succes, dat de dame en de
heeren met hun verschillende voordrachten
en aardige numers, oogstten..
Daverend applaus volgde op ieder nummer.
Keurig waren de programma's verzorgd dooi
den heer J. Kloos, die tevens de leiding van
het bal had, dat een buitengewoon prettig
en goed verloop had. Voor de noodige ver
rassingen was tijdens het feest gezorgd. Ieder
der aanwezigen kreeg een kop koffie met ge
bak, terwijl door het IJswonder, Veerplein, er
voor gezorgd was, dat iedere dame en iedere
heer op het juiste moment, een heerlijke ijs
wafel kon verorberen. Dit gratis aanbod van
het IJswonder viel zeer in den smaak.
Tijdens het feest werd een blijde mededee-
ling gedaan. Een der leden n.l., die met zijn
echtgenoote op het feest aanwezig was, heeft
een toezegging gedaan, welke op hoogen
prijs werd gesteld. Ieder lid der afdeeling*
in wiens gezin in 1940 een baby wordt gebo
ren, kan na overleg met bestuur, in de Witte
Ster aan de Hoogstraat, gratis een 12-tal
luiers afhalen.
Na het gezellige bal, dat gedurende enkele
uren de aanwezigen pret verschafte, bracht de
voorzitter dank aan allen, die hadden mede
gewerkt, om het feest te doen slagen. Aan de
heeren Lens en Kloos, voor de leiding van
tooneel en bal, aan Van Dijk's Band voor de
gezellige muziek, die zoo goed de stemming
er in hield. Namens de aanwezigen bracht de
heer Roestenburg dank aan het bestuur voor
den prettigen en uitstekend geslaagden avond
die den leden was aangeboden. Hij verzocht
ieder, propagandist te zün van den Kath.
Bond voor het Gezin en te trachten, er
nieuwe leden bij te winnen. Deze woorden
werden door den voorzitter nog eens onder
streept, waarna de avond werd gesloten.
Aan het jaarverslag over 1939 van de
Vereeniging „De Ambachtsschool" te Vlaar-
dingen is het volgende ontleend:
Op 1 Januari waren aanwezig 169 en op
31 December 166 leerlingen en wel 113 uit
Vlaardingen, 18 uit Vlaard.-Ambacht, 22 uit
Maassluis, 4 uit Hoogvliet, 2 uit Pernis, 5 uit
Maasland en 2 uit Hoek van Holland.
Op 1 Maart verwierven 34 en op 1 Sep
tember 39 leerlingen het einddiploma, terwijl
resp. 5 en 2 leerlingen moesten worden af
gewezen.
De Nijverheidsavondschool begon het jaar
191 en eindigde het met 225 leerlingen,
Waarvan 198 te Vlaardingen 19 te Vlaard.-
Ambacht, 5 te Maassluis, 1 te Hoogvliet en
2 te Pernis. In verband met de reorganisatie
van het onderwijs werd aan het einde van
den cursus op 31 Maart 1939 aan 48 leerlin
gen der 4e klasse het diploma der school
uitgereikt. Afgewezen werden 4 leerlingen.
Het gebouw der school, sedert 1936 in ge
bruik, gevestigd Oosterstraat 86, blijkt te
klein om in den toevloed van leerlingen te
voorzien. Vooral voor het avondonderwijs
hetgeen na 1936 geheel is omgezet en uitge
bouwd met practiseh onderwijs, bleek de
ruimte in den loop van 1939, nu het tweede
leerjaar van dat practiseh avondonderwijs
werd ingevoerd, niet voldoende. Thans, nu
het onderwijs aan de Ambachtsschool naar
het daartoe opgezette plan is voltooid, kun
nen de krachten worden geconcentreerd op
de zoo juist mogelijke aansluiting van het
schoolonderwijs aan de eischen van de pfac-
tijk- Daartoe behoort, behalve een goede
vooropleiding aim de school, een verdere op
leiding in de fabriek en werkplaats, waar
door de mogelijkheid wordt geschapen, dat
de leerling, die met succes het onderwijs
heeft gevolgd, niet als werknemertje, maar
weer als leerling wordt geplaatst, zoodat het
doel, opleiding tot goede werkkrachten niet
alleen de taak Is der school, die in den haar
toegemeten tijd van twee jaren alleen de
noodige handvaardigheid kan bijbrengen,
maar vooral een taak is van de industrie,
om het aangevangen werk te voltooien; een
taak, die voor den aanstaanden vakartfeider,
maar vooral voor de industrie zelve van
groote waarde ia.-
Opcnbare les.
Woensdagmiddag en -avond werd in de
Ambachtsschool een openbare les gehouden,
welke zich in een druk bezoek mocht ver
heugen. In de verschillende lokalen waren
de toekomstige ambachtslieden bezig met
timmeren, smeden, bankwerken en teeke
nen, terwijl meerdere vervaardigde werk
stukken werden tentoongesteld.
Uit alles blijkt, dat door de leerlingen met
vrucht het genoten onderwijs wordt gevolgd.
MOEDIGE REDDING.
Woensdag bevond de heer G. Breur uit de
de Merellaan, te Vlaardinger-Ambacht,
chauffeur bij de banketfabriek J. Smelik
alhier, zich in verband met zijn werkzaam
heden te Loosduinen. Langs den Haagweg
rijdend, zag hij, dat een 10-jarige jongen
door het ijs was gezakt. De chauffeur sprong
gekleed in den bijt, die ongeveer 3 M. van
den kant was, en smaakte het genoegen
den jongen te redden.
BINNENGEKOMEN.
In de Vulcaanhaven is binnengekomen het
Italiaansche stoomschip „Goffredo Manelli"
om 2000 ton kolen te laden.
SCHEEPVAARTVERKEER.
Dat de oorlogstoestand ook zijn stempel
drukt op de seheepvaartbeweging te dezer
stede, blijkt wel het duidelijkst uit het vol
gende overzicht:
In de Vulcaanhaven kwamen gedurende
de maand Januari slechts 2 stoomschepen
binnen, tegen 36 in de maand Januari 1939.
Aan de installatie der Nieuwe Matex
N.V. 3 tegen 9 in 1939.
Aan de Eerste Coöperatieve Kunstmest-
fabriek 1 tegen 12 in 1939.
In de gemeentehavens am, evenals ver
leden jaar Januari, geen enkel schip binnen.
BURGERLIJKE ST.-VfD.
GEBOREN: Lijdia J., dochter van G. J.
Wabeke en M. de Vrieze, tijd. Binnensingel
17/2 Willem A. L., zoon, van C. Paalvast
en P. Valken, v. Kinsbergenplaats 4 Wil-
helmina M., dochter van A. van Rij en P.
Robbemond, W. Beukelszn.straat 70.
ONDERTROUWD: Cornelis de Zeeuw, 30
jaar, Ged. Biersloot 140 en Neeltje de Blois,
24 jaar, Steijnstraat 41 Gerard Thurmer,
24 jaar, Eindhoven, Hemelrijke 150 en Neel
tje van der Heul, 22 jaar, Dirk Schaferstraat 2
Pieter Kramer, 31 jaar en Maria E. Brijs,
31 j. Dirk A. Geerling 26 j. en Volksje
Voogd 20 j. Gerrit van IJperen 35 jaar
en Johanna Eijgenraam, 35 jaar.
OVERLEDEN: Cornelis van Oeveren, 73
jaar, Verpl. Chasseplein 5 Jakob van der
Velden, 66 jaar, echtgenoot van J. Hooger-
werf, Oostehavenkade 2.
GEMEENTEBEGROOTING.
Aan de verschenen gemeente enroot
ontleenen we:
Ontvangsten: batig slot laatste roki
2501.94 uitlceoring gemeentefonds t 26232
80 opcenten grondbel. gebouwd 6131, 1
opcenten ongebouwd 1251, 200 opcentc n
personeele belasting 17500; 38 opcenten ver
mogensbelasting 2121; 75 opcenten
meentefondsbelasting 17400. Batig saliw
electriciteitsbedrijf 4250.
Het totaal bedrag aan ontvangsten der ver
schillende belasingen wordt neraama op
59318.90.
Bfj de uitgaven zien we a.m. de volgende
bedragen: kosten bescherming tegen lucht
aanvallen 500, onderhoud straten en pleinen
2000, wegen, voetpaden en rijwielpaden
450, ondersteuning behoeftigen in geld
6500 6000); uitgaven goedkoope levens
middelen 8000; werkverschaffing door der
den" 12020; stéun aan werkloozen 20.000
18000); steunverleening aan kleine tuin
ders 3805; kosten bijzondere maatregelen
distributie levensmiddelen 2900.
Het totaal der ontvangsten wordt geraamd
op 167.766.31; de uitgaven op 165.181,90.
De post onvoorzien op 2584.41.
stellen onder toezicht
Heils.
E. C., 73 jaar, zonder k
overtreding van de Hamlterl^ veTS
te had in September een voorraad van 5 Ka
thee ingeslagen - tot f25 boete subs 5 da-
Distributlewet verdachte 71
reeds eenmaal op ,i n Li i nadat hem
,,up zlJn met „hoofd" afge
stempelde distributiekaart een stel petro-
leumkaarten was verstrekt, waarna die kaart
echter niet was afgestempeld, die kaart'on
nieuw aangeboden en daarop ten tweeden
male een stel petroleumkaarten verkregen
v"^'d vrijgesproken.
overt, ,Van L" 38 iaar' caféhouder, wegens
daehte h 8 van de Distributiewet ver
suiker ged in October een hoeveelheid witte
zijn distrih.ltht,Zonc'er daarvoor een bon van
boete subs io°rtaart af te geven tot 25
B de P.,' ie IT" hechtenis.
stal van een aantal' ,eleotricien' wegens dief-
terrein van de Verl^,00sterb.aren va" het
tot 6 maanden sevan* *?e Touw Fabrieken>
lijk rret een "emsstraf, voorwaarde
lilk """'TOi:
njk met een proeftijd van i
bijzo-dere voorwaarde dat3331" f n?
zal stellen nn^ - 1 verdachte zich
J. G Si t0,eZ1Cht Va" Pro Juventute.
J g. io Lm Van Pro Juventute.
^efians w r' auffeur te Bergambacht,
chBniSch1 gevaar brengen van het me-
dachte had rkeer over den spoorweg - ver-
hem bestuUrcle 11 December met de door
ten overweg aan>aehtauto op den onbewaak-
begeven, toen uIt den Zwarten Weg te Gouda
seltreln naderde, met n'"8 Gouda een Die
aanrijding ontstond en Eevolg, dat een
den Diesel ontspoorde 6tot°rSte truek van
tenis voorwaardelijk met eer,1 maand hech-
3 jaar. Proeftijd
van
W. B., 20 jaar, electricien,
zedendelict, tot 4 maanden gevangene
v°orwaardeli.ik met een proeftiid van 3 1aar
U- B„ 42 jaar, koopman, gedetineerd u[t
anderen hoofder wegens verduistering Van
ee" *'ets, to." 3 maanden gevangenisstraf.
Dezelfde verdachte, gedetineerd, wegens
een zedendelict, tot 4 maanden gevangenis-
rnf met aftrek van den tijd in voorloopige
J v1115 d°OrReb,'0cht'
neerd'an U, 31 jaar. zonder beroep, sedet.i-
hechte V/egens een zedendelict, tot 12 dagen
"Lenis
's een
traf.
Jdenschen, die zóóveel haast
"et>ben, dat hun de tijd ontbreekt
001 veilig te rijden, krijgen vaak
[Taanden cadeau in hospitaal of
Uls Van bewaring....
Nogmaals rumoer rond Multatuli.
Eigenlijk hebben wij nooit anders gekend,
er is nooit anders dan rumoer geweest rond
dezen Multatuli, als schrijver zoowel als
mensch.
Maar nu nog vijftig jaar na zijn dood?
Wordt Multatuli als schrijver in onze
dagen nog gelezen? De „Max Havelaar"
misschien nog, maar dan niet anders dan
nog als studieobject.
Zijn „Vorstenschool" wordt nog weieens
een keer genoemd, als er ergens een stok
oude aetrlee is gestorven, die bij haar leven
ook nog een rol heeft gespeeld in dit toch
weinig gewaardeerd drama.
Maar het veelbewogen leven van Multa
tuli als mensch schijnt nog altijd stof op te
everen voor de litterair-historische betee-
kems van zijp per600n.
S°t VI-iDig jaren geleden reeds niet al
een afdoend oordeel, dat veel van een von
nis heeft, over deze merkwaardige figuur is
uitgesproken.
Maar nu over Multatuli zeif niet veel
nieuws meer is te vertellen, hebben ver
woede Multatulianen, die er nog altijd zijn,
gemeend hun aandacht te moeten wijden
aan zijn gezin, en meer bijzonderlijk aan
zijn beide kinderen, die nu ook enkele jaren
al aan den dood zijn toegevallen.
Enkele jaren geleden is van de hand van
een vurig Multatuliaan, den Vlaamschen
dr. Julius Pée, een boek verschenen, getiteld
„Multatuli en de zijnen", een boek waarover
ten onzent nog al veel te doen is geweest
naar aanleiding van een uitbundige recensie
van de hand van den bekenden dr. Menno
ten Braak in „Het Vaderland" van 18
Februari 1937.
In het genoemde boek van dezen Julius
Pée hebben vooral de beide kinderen van
Multatuli Edu en Nonnie 't danig moeten
ontgelden, 't Schijnt geen buitenkansje kin-
cren te zijn van een beroemden vader, die
ook alleen als schrijver gevierd was, maar
heeft0"8 al een zeer bec,en!5;eHike aandacht
Vangritr0kken door zijn persoonlijk leven,
zoon Edua-Hbf.id.e kinderen heeft vooral de
zeer ern5u ln het boek vandr. Julius
op hoogen „„„t !S
zyn weduwe is nog in ievL aa
zich zoo diep beleedigi door d°Pn ZC T f
nagedachtenis van haar man aangedaan dtt
zij zelve naar de pen heeft gegreS^' Z
boek van niet niinder dan 500 pagina's heeft
geschreven om voor de eer van haar echt
genoot op te komen. Zij mocht hierbij spon
taan op de hulp rekenen van mr. Tromp
Meesters, advocaat en procureur te Arnhem,
zelf eenmaal een overtuigd Multatuli-ver-
1 eerder. Tien maanden lang heeft deze mr.
Tromp Meesters zich onbaatzuchtig en met
rusteloozen ijver aan het onderzoek van de
beschuldigingen van dr. Pée in binnen^ en
buitenland gewijd, maar vóór dat hij dezen
arbeid had voltooid, is deze man bij een
auto-ongeluk om het leven gekomen. Aan
de hand van de door dezen mr. Tromp
Meesters verzamelde gegevens en van haar
eigen herinneringen en familiedocumenten
heeft de weduwe van Eduard Douwes Dek
ker Jr. dus de eigen schoondochter van
Multatuli, nu haar boek „De Waarheid
over Multatuli en zijn Gezin" samengesteld
om de geschonden nagedachtenis van haar
echtgenoot te wreken.
Als doel van haar boek noemt zij in de
eerste plaats de waarheid over Multatuli's
zoon te geven, maar tevens ook een beeld
te geven van de armzalige wijze, waarop de
litterair-historie en de litterair-historische
critiek door eenige publicisten van dezen
tijd worden beoefend.
Dr. Julius Pée heeft de beide kinderen
van Multatuli bij hun leven nooit gezien
noch ontmoet, hij heeft al de gegevens over
deze twee menschen uit de tweede hand.
Maar de lieden, die hem hebben ingelicht
zijn later, toen zij door mr. Tromp Meesters
nader aan den tand werden gevoeld, groo-
tendeels op hun oppervlakkige verklaringen
teruggekomen. Ze hadden niet gedacht, dat
alles letterlijk gedrukt zou worden.
Multatuli's dochter Nonnie, de latere
mevrouw Bossani is in Italië katholiek ge
worden, en dat zeker op overtuigender
gronden dan haar vader Multatuli eens in
Indië tot de katholieke kerk is overgegaan-
Maar daarom wordt zij door de critici „bigot"
genoemd en is haar lot bezegêld.
Eduard junior echter wordt geteekend als
een zeer onbetrouwbaar persoon, een mon
ster, een mislukkeling, iemand die niet voor
diefstal en zelfs voor moord terugschrok,
en die een doodeiijken haat toedroeg aan
Zljnr grooten vader.
Waarheid is dat deze Eduard reeds vanaf
zijn veertiende jaar voor zijn moeder en
zijn zusje zorgde, en later hier in Holland
leeraar Is geweest aan de H. B. S. te Sap-
pemeer, te Gouda en aan het Gymnasium te
Rotterdam.
Een man van vele talenten en gevoel voor
vreemde talen, en van een algemeene ont
wikkeling, waarop zijn vader zelfs jaloersch
was, ofschoon deze vader zich nooit iets van
het lot zijner kinderen heeft aangetrokken,
en deze zoon alles uit eigen studie heeft
moeten verwerven.
Een man, die toen hij te Nice zijn welver
diende rust genoot op zijn zeventigsten ver
jaardag een hartelijk felicitatieschrijven
ontving van zijn gezamenlijke oud-leerlingen
van Gouda.
Ook zijn zuster Nonnie was zeer ontwik
keld, is een knappe schilderes geworden en
een toegewijde assistente van haar man, een
professor in de biologie, die nog dankbaar
de trouwe medewerking van zijn nu over
leden vrouw herdenkt.
Terwijl wij vijftig jaren lang omtrent
Multatuli nooit anders hebben geweten, dan
dat deze zijn vrouw Tine en de beide kin
deren steeds gewetenloos heeft verwaar
loosd en hen aan de bitterste armoede ten
Prooi heeft gelaten wordt 't nu in het boek
Van dr. Julius Pée voorgesteld, dat 't juist
de kinderen zijn geweest die zich nooit iets
van hun vader hebben aangetrokken en
hem steeds een haat hebben toegedragen.
En toch deze Multatuli was zulk een
ideaal van een vader.
Toen hij zijn eerste brieven schreef aan
Tine als verloofde, dacht hij met vreugde
aan een toekomst, die hem eens den vader
naam zou doen hooren. Hij voelde zich ge
lukkig nu hij hopen mocht, dat geliefde
stemmen met hem zullen medebidden om
dagelijksch brood en vergeving van schul
den. Hij wenschte de vader te worden van
kinderen „met koninklijke harten."
Toen hij eenmaal kinderen had, schreef hij
in zijn „Ideeën": „Aan mijn kinderen. Gij
zijt nog wat klein en zoudt me nu niet be
grijpen, maar eenmaal zal de tijd komen, dat
ge leest, wat ik hier zeg. Welnu, als ik me
°oit tegen u beroep op m'n vaderschap,
lach me uitAls ik ooit u onderdanigheid
voorschrijf.." bespot mij Als ik ooit liefde
van u vorder. omdat.omdat.hoe
zal ik zeggen? Liefde, omdat er eenmaal iets
geschiedde, waarbij ik volstrekt niet dacht
aan u. Liefde, omdat ik iets verrichtte, vóór
gij bestond. Liefde, omdatVult aan, kin
deren, gij zult dit kunnen als gij rijp zijt
om te lezen, wat uw vader schreef. Vult aan!
Als ik ooit liefde vorderde daórom, werp me
met vuilLach me uit, bespot mij, werp me
met vuil, als ik ooit onderdanigheid of lief
de vorderdaarom
En nu wordt dezen kinderen verweten dat
zij hun vader niet waardeerden, dezen va
der, die hun onderwijs en opvoeding ont
hield, die hen de bitterste armoede deed lij
den, terwijl hij met zijn maitresse naar het
buitenland trok om aan speelbanken zijn
geld te vergokken.
Multatuli was een hartstochtelijk speler,
ols de eerste de beste malloot in Monte-
Carlo, was hij steeds op zoek naar een „sy
steem", dat hem in één slag rijk moest ma
ken.
Geld, geld, geld, was de eenige idee, die
hem beheerschte. Onder alle voorwendsels
werd vrienden en verwanten geld afgeperst,
waarvan vrouw en kinderen nooit iets te
zien kregen. Zelfs den dood van zijn vrouw
Tine, exploiteerde hij om aan alle kanteh
geld te vragen. Hij moest immers naar Ve
netië om zijn vrouw de laatste eer te be
wijzen: maar als hij het geld had gekregen,
ging hij niet.
Bekend is dat „Dek", zooals Multatuli ge
woonlijk genoemd werd, in zijn driftbuien
er nog al eens op los sloeg, en zelfs met mes
sen dreigde, de eerste zoowel als de twee le
vrouw heeft dat ervaren, maar den zoon
wordt aangerekend, dat hij voor zijn moeder
opkwam en met zijn jonge kracht den ten-
geren vader in bedwang hield.
In een van zijn eerste brieven aan de
jonge Tine belijdt Multatuli overdreven, dat
hij eens op het punt is geweest iemand in
koelen bloede te vermoorden; mogelijk dat
deze obsessie hem er later als vader toe
bracht zijn eigen zoon Edu te verdenken, dat
deze den geruchtmakenden moord had ge
pleegd op den jeugdigen Marius Boogaardt,
wiens eigenlijke moordenaar, de Jong, alles
volledig heeft bekend, en zijn zware straf
heeft ondergaan.
Toch wordt deze veronderstelling ook in
het boek van dr. Julius Pée weer naar vo
ren gebracht.
Multatuli was 'n volslagen neurasthenicus
en ontoerekenbaar geoordeeld, al werd de
bekende studie van dr. Swart Abrahamsz,
onder dit opzicht door de Multatuli-vergo-
ders volstrekt afgewezen. En toch, Tine zelf,
bij al haar vereering en bewondering voor
haar man, vreesde haar leven lang dat ge
nie en waanzin bij hem zeer aan eikaar
grensden.
Multatuli was een fantast. Alles was in
hem even onmatig. Hij beloofde alles, maar
kwam niets na. Dan noemde hij zich bij het
in gebreke blijven een beklagenswaardig
slachtoffer van de omstandigheden.
Hij beschikte over weinig kennis, hoe rijk
de talenten hem ook van nature waren toe
bedeeld. Hij was hoogmoedig, hij aanbad
zijn eigen grootheid, maar was kleinburger
lijk ijdel, jaloersch op de wel gefundeerde
algemeene ontwikkeling van zijn zoon. Als
deze hem bij een enkel bezoek eigenlijk
overbluft had door zijn verrassende kennis
van de zaken, waarover hij sprak, ging de
vader achteraf in encyclopedieën naspeuren,
of de zoon wel gelijk had. De zoon had zich
een eervolle positie verworven in de maat
schappij, terwijl de geniale vader geheel af
hankelijk leefde van de royaliteit en wel
dadigheid van zijn vrienden en dwaze ver
eerders.
En toch heette de zoon een mislukkeling,
nota bene „een verloopen kerel".
Deze zelfde zoon heet in de „Havelaar",
„Max", die kleine guit, die nu ook zoo bij
het publiek is geïntroduceerd (door zijn va
der), „dat hij nooit een verdere recomman
datie zal noodig hebben."
Trouwens, Muttatuli was overtuigd, dat
hij alleen door hun vader te zijn, zijn kin
deren een adelbrief had meegegeven
voor het leven.
Dr. Julius Pée kon zich kwalijk felicitee-
ren, dat hij door zijn boek over „Multatuli
en de zijnen", dit gedocumenteerde verweer
van Multatuli's schoondochter heeft uitge
lokt.
De persoonlijke mededeelingen en nadere
onthullingen van de schrijfster, wie niemand
zeker ten kwade zal duiden, dat zij zoo
strijdlustig voor de eer van haar echtgenoot
in 't veld is getreden, kloppen volkomen
met, en versterken te meer de feiten, die
in vroeger jaren reeds over Multatuli zijn
openbaar gemaakt. Maar de histoire litte
raire over de groote figuren in onze letter
kunde, is er weinig op vooruitgegaan en
heeft er niet in gehalte bij gewonnen.
Doch dat is niet de schuld van Multatuli's
schoondochter.
P. HYACINTH HERMANS.
„De Waarheid over Multatuli en zjjn Ge
zin", een antwoord aan Julius Pée, Menno
ter Braak e.a., van de Schoondochter. Uit
gave W. P. van Stockum Zoon, 's-Gra-
venhage.
Een dame uit de Paradijsstraat te Voor-
hurg heeft bij de politie aangegeven, dat zij
in genoemde straat, toen zij daar op bezoek
ging, door een man, die haar eerst eenigen
tijd had gevolgd, is aangevallen. Toen de
dame om hulp riep, heeft hij haar tegen den
grond gegooid, waarna hjj zich snel uit de
voeten maakte. Bjj de aangifte toonde de
politie het slachtoffer enkele foto's van ver
dachte personen en uit deze foto's wist zij
den vermoedelijken dader aan te wijzen.
Deze is toen door de politie gearresteerd. Het
was de 25-jarige Van E. uit Voorburg. Hij
ontkende evenwel zich aan dit feit schul
dig te hebben gemaakt; wel had hij, zooals
hij zeide, deze dame ontmoet.
De politie heeft intusschen andere aan
wijzingen, welke sterk in de richting wijzen,
dat Van E. wel de dader is.
De Voorburgsche politie heeft, geholpen
door eenige militairen en burgers, door de
arrestatie van een jongeman uit Den Haag,
die zich schuldig had gemaakt aan diefstal
van een handtaschje, een goeden slag gesla
gen.
Een Fransche dame, mevr B., die bij fami
lie in het park „Vronesteynl' was gelogeerd,
wandelde Woensdagavond omstreeks 6 uur
in genoemd park, toen haar plotseling door
een wielrijder de handtasch werd ontrukt.
De tasch had voor haar groote waarde, niet
alleen omdat zij een vrij belangrijk bedrag
aan geld bevatte, maar vooral omdat haar
pas daarin was opgeborgen.
In het overigens zoo stille park trof mevr.
B. een dienstpl. sergeant-majoor aan, wien
zij den diefstal vertelde. Deze militair zag
op hetzelfde moment een wielrijder het park
uitfietsen in de richting van den Parkweg
en aangezien deze volgens mevr. B. de dader
was, zette de militair hem achterna. Op den
Parkweg kreeg de sergeant-majoor assis
tentie van 'n burger, waarna beiden de ach
tervolging via de Rozenboomlaan tot aan
de Bilderdijklaan voortzetten. Aan het eind
van die laan gaf de wielrijder het op en
kon hij door het tweetal achtervolgers, daar
bij nog gèholpen door een anderen militair,
die zich op de Bilderdijklaan bevond, wor
den aangehouden.
De man is naar het politiebureau aan den
Parkweg overgebracht en daar aan een ver
hoor onderworpen. De gestolen tasch bleek
niet meer in zijn bezit, doch ze is kort daar
op door de politie in een tuin aan den Park
weg gevonden. De arrestant ontkende aan
vankelijk, doch later heeft hij bekend zich
aan dezen diefstal te hebben schuldig ge
maakt. Het bleek te zijn de 22-jarige M. de
B. uit Den Haag, die reeds eerder hetzelfde
feit had gepleegd.
De man is in verzekerde bewaring gesteld
en zal voor den officier van Justitie worden
geleid.
BURGERLIJKE STAND.
GEBOREN: Hermina, dochter van W. L. D.
Rijnsaardt en A. Alderlisten Elisabeth,
dochter van G. C. Brukelman en J. West-
dijk Willem, zoon van J. W. IJsselstein en
J. de Ruiter Petronella J. H., dochter van
N. van Oort en W. van Hemsbergen.
ONDERTROUWD: J. Scheurwater 22 jaar
en S. Huizer 17 jaar.
GEHUWD: N. de Vos 25 jaar en A. Huis
man, 25 jaar.
Doordat de heer de Oudsten de stad gaat
verlaten is wederom een plaats open van de
Ver. v. Hervormden in de gemeenteraad.
Op de lijst staat nu de heer B. F. Smit, Lo-
pikerweg.
VERKOOPINGEN.
Uitslag openbare verkooping van huizen en
tuinen ten overstaan van notaris A. H. Ris
alhier, op Woensdag 7 Febr. j.l. in hotel van
Veen, ten verzoeke van de erven C. van de
Swaluw.
Zes huizen met erven en tuin, samen groot
11 A. 14 c.A.; no. 1, woonhuis, ingezet door
v. Noord op 7 325; nr. 2 idem op 3éü; no. 3
idem op 310; no. 4 idem op 355; no. 5 door
C, Snijders op 323: no. 6 door v. Noord op
350; tuin ingezel door C Snijders op 300,
Twee tuinen, samen groot 13 A. 0 c.A.,
resp. ingezet door A- Kanters op 170, en
door C. Snijders op 230.
Een huis met wagenmakers- en schilders
werkplaats, gemeente Den Bommel, groot 10
A. 95 c.A., ingezet in café Buijs te Achthuizen
door v. d. Welle op 1800.
'ip 14 Tc
