21
m
m
HET GELAAT VAN
CHRISTUS.
T>0
Een Paaschverrassing van
den „huisbaas".
ROTTERDAMSCHE
RECHTBANK.
m
VRIJDAG 22 MAART 1940
De Nederl. Spoorwegen en de
S tations wachten.
KOELHUIS-EIEREN.
AAN TRAP VAN PAARD OVERLEDEN
HET DREIGEND CONFLICT BIJ DE
BROCKWAY-BUS TE HAARLEM.
DE PROTESTANTEN EN DE
ZONDAGSVIERING.
VERKEERSONGEVALLEN IN JANUARI
STATIONSWERK IN NEDERLAND.
DE INDISCHE POSTVLUCHTEN.
Exporttoeslagen op landbouw
producten.
v ciz yXe^oUAjla^olyJlz.
r\ S).
Bij al de verschillende soorten gasten,
welke de Ned. Spoorwegen het jaar door met
een bezoek ver
eeren, heeft de
mobilisatie nog 'n
categorie gevoegd,
die (en daarin
onderscheidt zij
Bich van de ande
ren) niet alleen
de treinen en per
rons, maar ook
de kantoorgebou
wen en seinhui
zen is gaan be
volken.
Wij bedoelen
fle militairen.
En daar de N. S.
Iteeds alles in het
werk stellen het
hun gasten zoo
aangenaam en ge
makkelijk moge
lijk te maken,
heeft de Directie
gemeend ook voor
deze categorie iets
te moeten doen.
In samenwerking
met en met volle
medewerking van
O. en O. werden
plannen beraamd,
die verwerkelij
king vonden in
een pakket, dat
als Paaschverras
sing aan ieder
van deze lands
verdedigers werd
gezonden.
Een pakket, waarvan de inhoud voor een
gedeelte wel spoedig in rook zal vervliegen
en voor een ander deel slechts op verhooging
van uiterlijk schoon is ingesteld, doch waar
in ook nog andere zaken zijn verpakt, die
de militairen zullen helpen deze dagen
prettiger door te komen en hun eenige uur
tjes van afwisseling zullen bezorgen.
De pakketen bevatten n.l. een spoorweg-
bouwmodel of -zaagfiguur, wat bloc-notes,
legpuzzles, sigaretten, scheerzeep en prent
briefkaarten. Voor knutselaars dankbare ob
jecten en voor hen, die geen knutselaar doch
wel,, Pater familias" zijn, iets om straks
thuis wellicht een flinken robbedoes van een
jongen een welkome verrassing te bereiden.
Elk pakje is voorzien van een keurige,
door Jo Spier geteekende kaart, waarvan
we hierneven een afbeelding geven en
waarop de Directie der N. S. (als huisbaas)
en O. en O. (als makelaar) den jongens een
prettig Paaschfeest toewenschen.
De surprise is bedoeld als bewijs van
waardeering voor het nuttige werk, dat door
deze militairen wordt verricht en als dank
voor de buitengewoon prettige samenwer
king.
O O <4-
h<r'-
Uitspraken.
De rechtbank heeft veroordeeld:
C. R., 18 jaar, fietsjongen, gedetineerd, we
gens diefstal ten nadeele van zijn patroon
C. D. Speelpenning, tot 6 maanden gevan-
genistraf met aftrek van het voorarrest met
de bepaling, dat 2 maanden van de straf
voorwaardelijk worden opgelegd met een
proeftijd van 3 jaar en onder de bijzondere
voorwaarde, dat verdachte zich in de Rek-
kensche inrichtingen zal laten opnemen.
F. M. M., 19 jaar, loopknecht, gedetineerd,
wegens diefstal van filmtoestellen ten nadeele
van zijn patroon, heeft de rechtbank een on
derzoek gelast naar de mogelijkheid ver
dachte in de jeugdgevangenis te doen plaat
sen.
W. Z., 26 jaar, los werkman te Ridderkerk,
wegens huisvredebreuk tot 14 dagen gevan
genisstraf.
F. W. J. van O., 52 jaar, knecht, gedeti
neerd, wegens een zedendelict tot 8 maan
den gevangenisstraf met aftrek van het
voorarrest, met de bepaling, dat 4 maanden
van de straf voorwaardelijk worden opge
legd met een proeftijd van 3 jaar.
J. A. v. d. M., 29 jaar, timmerman, gede
tineerd, wegens diefstal van ongeveer 200
planken en 15 palen, ten nadeele van de ge
meente Rotterdam, tot 10 maanden gevange
nisstraf met aftrek van het voorarrest en met
bepaling, dat 4 maanden van de straf voor
waardelijk worden opgelegd met een proef
tijd van 3 jaar.
H. B., 36 jaar, rijwielhandelaar, wegens he
ling van planken, tot 2 maanden gevangenis
straf;
W. C. den B., 31 jaar, meubelmaker, even
eens wegens heling van planken, tot 6 maan
den gevangenisstraf met een proeftijd van 3
jaar.
D. P. I., 24 jaar, varensgezel, wegens heling
van planken tot 3 maanden gevangenisstraf
voorwaardelijk met een proeftijd van 3 jaar;
F. van D., 28 jaar, varensgezel, wegens he
ling van planken tot 2 maanden gevangenis
straf.
H. de K., 32 jaar, chauffeur, recidivist en
gedetineerd, wegens diefstal van een aan
tal bussen verf ten nadeele van den schil
derspatroon T. Schalekamp te Pernis en van
eenige bussen glycerinezeep uit het pakhuis
van den waterstoker P. Wisse aan de Car-
nisserlaan, tot 1 jaar gevangenisstraf met af
trek van het voorarrest met bepaling dat 4
maanden van de straf voorwaardelijk worden
opgelegd met een .proeftijd van 3 jaar.
P. van Z., 39 jaar, loodgieter, gedetineerd,
wegens medeplichtigheid aan den diefstal van
de bussen verf, tot 6 maanden gevangenis
straf met aftrek van het voorarrest.
F. A. G„ 38 jaar, kleermaker,wegens het
gebruikmaken van een vervalscht geschrift
toen er in verdachte's werkplaats brand
was geweest had hij verklaringen van klan
ten overgelegd, waarbij meer goederen ge
declareerd werden, dan er in werkelijkheid
verbrand waren tot 6 maanden gevange
nisstraf met de bepaling, dat 4 maanden van
de straf voorwaardelijk worden opgelegd met
een proeftijd van 1 jaar.
J. C., 47 jaar, loswerkman, wegens het aan
zijn onvoorzichtig rijden te wijten hebben,
dat de door hem bestuurde auto op den on-
bewaakten overweg aan de Laanslootschen
weg door een trein was gegrepen, tenge
volge waarvan een passagier van den trein,
de machinist J. Bruin door glasscherven aan
hoofd en hand was verwond, tot 1 week
hechtenis.
In de zaak van A W., 25 jaar, rijwielher
steller, appellant van een vonnis van den
kantonrechter, alhier, waarbij hij wegens een
overtreding van de Vestigingswet was ver
oordeeld tot vijf maal 10 boete subs vijf
maal 1 dag hechtenis, heeft de rechtbank het
vonnis vernietigd en opnieuw rechtdoende
verdachte veroordeeld tot vijf maal 2 boete
subs vijfmaal 2 dagen hechtenis.
In de zaak van ir. F. L. S. 61 jaar, hoofd
ingenieur van den Rijkswaterstaat te 's-Gra-
venhage, appellant van een vonnis van den
kantonrechter te Schiedam, waarbij hij, we
gens een overtreding van de Bouwverorde
ning te Maassluis appellant had zonder
schriftelijke vergunning van B. en W. van
Maassluis aan de Burgemeester v. d. Lelie
kade doen bouwen, door aan den kademuur
aldaar veranderingen te doen aanbrengen
was veroordeeld tot 6 boete subs 3 dagen
hechtenis, heeft de rechtbank het vonnis ver
nietigd en opnieuw rechtdoende verdachte
veroordeeld tot 1 boete subs 1 dag hech
tenis.
In de zaak van W. M., 44 jaar, fabrieks
arbeider te Vlaardingen, appellant van een
vonnis van den kantonrechter te Schiedam,
waarbij hij, wegens een overtreding van de
Jachtwet was veroordeeld, heeft de recht
bank het vonnis bevestigd.
Duitschland na Paschen aan de markt.
Blijkens van de Reichsstelle für Eier te
Berlijn ontvangen mededeeling bestaat het
voornemen, direct na de Paaschdagen te be
ginnen met den aankoop van eieren in koel
huisverpakking, dus van eieren bestemd voor
opslag in koelhuizen.
Voorts kan worden gemeld, dat nu voor
buitenlandsche rekening zeer waarschijnlijk
aanmerkelijk minder eieren in Nederlandsche
koelhuizen zullen worden opgeslagen dan in
voorafgaande jaren, van officieele zijde hier
te lander maatregelen in overweging zijn ge
nomen,, om eieren in de koelhuizen te plaat
sen.
Gisteravond is te Resteren de 26-jarige
dienstplichtige H. Lazaroms uit Oud-Gastel
van een paard gevallen. Hij kreeg een trap
van het beest, waardoor hij inwendige kneu
zingen opliep. In het ziekenhuis te Tiel is
L. overleden.
Directie aanvaardt bemiddelings
voorstel.
Gisteren is onder leiding van den rijks
bemiddelaar in het eerste district, mr. S. de
Vries Czn., op het departement van Sociale
Zaken een bespreking gehouden van partijen
betrokken bij het dreigend conflict bij de
Brockway Bus Maatschappij te Haarlem.
Aan het slot van de bespreking deed de
rijksbemiddelaar het volgende voorstel
De loonen van de chauffeurs, monteurs en
carrosseriebouwers worden verhoogd met 1
per week. Twee met name genoemde reserve
chauffeurs zullen het hoogste loon ontvangen
hetwelk voor deze categorie geldt. De directie
zal nader invoering van een premiestelsel
overwegen ter voorkoming van schade ver
oorzaakt door aanrijdingen.
Wanneer de stijging van de kosten van
het levensonderhoud in totaal 15 pet. of meer
zal bedragen, zullen de partijen nader in
onderling overleg treden omtrent een te ver
strekken looncompensatie.
De directie heeft dit voorstel aanvaard en
is bereid de loonsverhooging in te voeren
met ingang van de loonweek van 17 Maart.
Onder deze omstandigheden heeft de rijks
bemiddelaar den arbeidersorganisaties in
overweging gegeven den arbeiders te advi-
seeren niet tot staking over te gaan.
I
Prof. dr. H. H. Kuyper schrijft in het Ge
reformeerde weekblad „De Heraut", in ver
band met de vraag of Gereformeerde mili
tairen op Zondag mogen reizen
„Er kan bij degenen, die de verloven te
regelen hebben, zeer zeker op aangedron
gen worden, dat de verloven zoo worden in
gericht, dat het reizen op Zondag niet nood
zakelijk wordt. Maar de vraag, of dit moge
lijk is, moet aan hen, die de verantwoorde
lijkheid dragen voor de veiligheid van ons
land, worden overgelaten. De verantwoorde
lijkheid daarvoor berust bij de legercomman
danten. Maar voor de soldaten, die voor hun
verlof gebonden zijn aan hetgeen hun chefs
bepalen, staat de zaak anders. Indien het ver
lof hen dwingt om 's Zondags te reizen, wil
len zij op tijd op het appèl zijn, dan zouden
ze, wanneer dit niet mocht, omdat het des
Zondags reizen een sabbathschennis is, ge
dwongen zijn, om in hun kampementen te
blijven en van hun gezinnen soms maanden
lang gescheiden te zijn. Meent iemand in zijn
consciëntie, dat het sabbathsgebod dit eischt,
dan moet hij dit offer brengen. Maar zulk een
opvatting van het Sabbathsgebod zou o.i.
meer Joodsch dan Christelijk zijn. Nog daar
gelaten, dat het sabbathsgebod, ook in den
striksten zin genomen, ons wel het werken
op den rustdag verbiedt, maar niet het rei
zen, wat geen werk is, zoo heeft de Christe
lijke kerk toch geleerd, dat, naar Christus'
eigen woord, werken van barmhartigheid en
liefdewerken ook in den dienst van God
en zoo ook werken van noodzakelijkheid, op
den rustdag geoorloofd zijn. De mensch is
niet om de sabbath, maar de sabbath is om
den mensch, heeft Hij, Die de Heer van de
sabbath is, ons geleerd. En als de Farizeeën
Hem en Zijne discipelen van sabbathschen
nis beschuldigen, dan heeft Hij hen her
innerd aan wat geschreven stond, dat God
barmhartigheid wil en geen offeranden."
andering ten goede schijnen onoverkomelijke
moeilijkheden verbonden te zijn!
Wat het Apostolaat ter Zee, afdeeling
vrouwen betreft, kwam er geen verandering
of uitbreiding tot stand in dit jaar. 109
scheepsbezoeken werden afgelegd aan boord
van 61 Duitsche, 23 Engelsche, 13 Braziliaan-
sche, 5 Nederlandsche, 3 Japansche schepen
en aan boord van een Egyptische, 1 Noorsche,
1 Poolsche en 1 Roemeensche boot. Met 180
vrouwen werd gesproken; 16 kwamen er aan
wal.
Het werk werd gesteund door de Regee
ring en sommige gemeentelijke instanties,
die subsidie verleenden, door de prettige en
hulpvaardige verstandhouding met spoor
weg-, boord-, politie- en douane-autoriteiten
en beambten.
Daar staat tegenover, dat door dezelfde oor
zaken op de veelal versmalde wegen, van
welke de vrij liggende rijwielpaden meeren-
deels buiten gebruik waren gesteld, de af
wikkeling van een veilig verkeer sterk werd
bemoeilijkt. Uit de ongevallencijfers blijkt
derhalve, dat de overblijvende verkeersdeel
nemers zich over het algemeen goed aan de
gewijzigde omstandigheden hebben aangepast
en met beleid aan het verkeer hebben deel
genomen.
De cijfers voor de laatste zes maanden
zijn als volgt (tuschen haakjes de over
eenkomstige cijfers van het voorgaande
jaar):
pers. gedood pers. ernstig gew.
m
BH
Aan den Sloterweg te Amsterdam wordt 't nationaal luchtvaart-laboratorium met
windtunnel gebouwd. Kijkje van het dak van het hoofdgebouw op den windtunnel.
Veel werk in 1938 verricht.
Het Stationswerk in Nederland uitgaande
van de Ned. Vereeniging ter behartiging van
de belangen der jonge meisjes, de R. K. ver
eeniging tot Bescherming van meisjes en den
Ned. Vrouwenbond tot verhooging van het
zedelijk bewustzijn, afdeeling 's Gravenhage
is aan vele wisselingen onderhevig, maar
steeds wordt het doel voor oogen gehouden,
n.l. na te gaan of de reizende jonge meisjes
zich soms in minder gewenscht gezelschap
bevinden, waartegen dan gewaarschuwd
wordt en, ZQO noodig, met behulp van spoor
wegbeambte of politie ingegrepen wordt;
zich te vergewissen of de bestemming der
reis betrouwbaar is en degenen, die geen be
stemming hebben, naar huis terug te voeren
of naar Tehuizen te begeleiden, waar nacht
verblijf en goede betrekkingen worden ver
strekt.
Het aantal Duitsche meisjes, die vooral te
Zevenaar de grens passeerden verminderde
hoe langer hoe meer.
De jaarverslagen der plaatselijke commis
sies wijzen bijna alle op een toename van
hulpverleeningen aan Nederlandsche meis
jes. Dit aantal hulpverleeningen steeg in
1938 tot 26572. In het kader der vereenigin-
gen is het een gelukkig verschijnsel, dat'het
hoofdaantal der hulpverleeningen jonge
meisjes betrof, doch ook mannen, kinderen
en jongens maken hoe langer hoe meer van
de hulp op de stations gebruik.
Het stationswerk kwam naar voren op de
tentoonstelling „Veertig jaren Christelijke
maatschappelijke arbeid in Nederland". Spe
ciale acties werden gevoerd ten einde de
geestelijkheid op de belangrijkheid van het
werk te wijzen. Politie-agenten, taxichauf
feurs en kruiers werden te Amsterdam spe
ciaal op de hoogte gebracht van het werk.
Door de R. K. Vereeniging werd in Januari
een begin gemaakt met een zeer moeilijk,
doch hoogst noodzakelijk werk, n.l. de be
zetting van den grenspost Wernhoutsburg aan
de heirbaan Breda-Antwerpen, een punt,
waar jaarlijks een 80.000 auto's de grens pas-
seeren en helaas niet alle met goede bedoe
lingen. Dertig minderjarigen, die Nederland
wilden verlaten, werden door haar terugge
zonden. Een groote belemmering voor het
werk is, dat zich aan de Nederlandsche zijde
der grens geen afsluitboomen bevinden;
iedere, uit Nederland komende auto rijdt dus
door en ontgaat zoodoende aan de controle
van politie en grensjuffrouw. Aan een ver-
Dank zij sneeuw en ijs zeer lage
cijfers.
Blijkens de gegevens van het Centraal
Bureau voor de Statistiek was het aantal
verkeersslachtoffers in de maand Januari
j.l. beduidend minder dan in dezelfde maand
an het vorig jaar, schrijft de K. N. A. C.
Voor een belangrijk gedeelte zal deze ver
mindering kunnen worden toegeschreven
aan de weersomstandigheden. Door ijs en
sneeuw was de verkeersfrequentie voor alle
verkeerssoorten uiteraard belangrijk lager.
Augustus 92 (68) 513 (492)
September 68 (68) 421 (452)
October 76 (90) 415 (408)
November 59 (68) 378 (365)
December 55 (42) 341 (312)
Januari 27 (42) 281 (326)
In vergelijking met andere maanden had
de vermindering der ongevalen vooral plaats
buiten de groote steden, hetgeen wel duidt
op een sterk verminderd interlocaal verkeer.
Vanochtend is de „Reiger" om 6.20 uur
(A.T.) van Napels naar Nederlandsch Indië
vertrokken, met als bemanning gezagvoerder
Von Weyrother, tweede bestuurder Witt-
kampf, radiotelegrafist Van Brugge, boord
werktuigkundige Vliegenthart en steward
telegrafist Kiepe. Aan boord bevinden zich
pasagiers voor Irak, Iran, Britsch-Indië en
Nederlandsch Indië.
Een onzer abonné's stelt ons de volgende
vraag
„Nederland zendt eieren, boter en bacon
naar Engeland, waarbij het telkens zooveel
moet bijpassen, dat de leveranciers een
dragelijken prijs voor hun producten ont
vangen Zoo menigeen heeft dikwijls bij zich
zelf gedacht, met welk doel doet onze regee
ring dat. Zij is toch geen philantropische
instellfng, die zich beijvert Engeland bijv.
natuurboter te verschaffen voor een lager
prijs, dan die, welken wij voor margarine
betalen. Wij moeten natuurlijk van de ver
onderstelling uitgaan, dat zij daarvoor ge
gronde redenen heeft. Maar welke zijn die
Welke tegenprestatie levert Engeland onj
daarvoor
Met een uiteenzetting van deze kwestie
zou U mij en zoo vele anderen ten zeerste
verplichten
Ons antwoord hierop luidt als volgt
De toeslag op den export van eenige land
bouwproducten is inderdaad geen philan-
tropie tegenover Engeland, maar een uit
vloeisel van de dwingende noodzakelijkheid
om algeheele ineenstorting van ons land
bouwproductieapparaat te voorkomen.
Indien de regeering niet op de eene of
andere manier zou zorgen, dat de boer een
niet-verlies-gevenden prijs krijgt voor de
verschillende producten, waren er pl.m. twee
honderdduizend bedrijven absoluut failliet.
Die krach zou een socialen chaos meebren
gen, die geen regeering zou durven ontkete
nen. De waarde van al ons bebouwd land en
vooral die van het weiland zou ver beneden
nul dalen, indien" de regeertng geen maat
regelen nam.
Zij geeft daarom „steun" en doet dit voor
de genoemde exportproducten op zeer zicht
bare wijze, om dezelfde reden als zij het voor
verschillende takken van industrie op meer
onzichtbare wijae doet (invoerrechten en
contingen teeringen)
Dat zij daarbij streeft naar voor de schat
kist minst bezwarende en de nationaal-
economisch (d.i. voor de betalingsbalans)
meest voordeelige manier, ligt voor de hand.
Het voorbeeld der boter moge dat verdui
delijken. Gesteld haar doel den veeboer aan
den productieprijs te helpen (door haar ze
op 1.60 gecalculeerd) en het feit, dat inge
land uit alle deelen der wereld b°ter aü'30
per kg. kon importeeren en ons de gelegen
heid niet afsnijdt, dat ook te doe"' dan moet
er uit de eene of andere bron 80 cent per
kilogram bij.
Nu stelt de regeering a's redelijk, dat de
spijsvet-consumenten den bfer aan den pro
ductieprijs moeten helpen al kunnen deze
als groep veel goedkooper met buitenland
sche boters, vetten en oliën hun vetbehoefte
dekken. Zij maakt nu die vetten zoo duur,
dat de prijsverhouding boter margarine
normaal blijft (pl.m. 3:2).
Gevolgde consumptieverhouding ver
schuift niet al te veel, d.w.z. ongeveer de
helft onzer productie blijft hier te lande ge
consumeerd. Maar er blijft nog rond 50 mil-
lioen kg. voor export over. Engeland wil er
ƒ0.80 per kg.) 35 millioen van. Dit „kost"
dus pl.m. 28 millioen gulden aan toeslag.
Daartegenover gesteldde regeering zou
de spijsvetprijzen zóó regelen, dat de consu
ment al deze boter moest nemen, dan zou
„het publiek" die 28 millioen moeten op
brengen. 4
De regeering redeneert laten wij liever
35 millioen kg. (goedkoope) vreemde vetten
nemen, waarop 60 cent per kg. heffing wordt
gelegd, is 21 millioen gulden. De consumen
ten blijven nu practisch vrij om margarine
(van gemiddeld pl.m. f 1.10) of boter (pl.m.
1.80 in detail) te nemen en het land spaart
7 millioen gulden, terwijl de industrie (olie
slagerij, raffinaderij, margarine-industrie)
mitsgaders handel en scheepvaart bij import
(van vreemde vetten) en export (van die
boter) nog werk- en winstgelegenheid over-
houden.
Indien de regeering tusschenwegen koos,
door b.v. de boter hier te lande goedkooper
verkrijgbaar te stellen, zou het landbouw
crisisfonds (d.i. tenslotte de schatkist) er
zeker niet beter voor komen te staan.
Iedereen kan dat gemakkelijk narekenen.
En de andere gevolgen liggen voor de hand.
De inzender vraagtWelke tegenprestatie
levert Engeland daarvoor? (d.i. voor de
„goedkoop" geleverde boter).
Het antwoord is
Engeland neemt (tot nog toe) onze boter
aan wereldmarktprijs in ieder kwantum, dus
hoeft het ons niets te presteeren.
De „contra-prestatie" wordt door de
wereldmarkt geleverd in den vorm van zéér
goedkoope vetten en oliën, waarvan het rela
tief prijsniveau minstens gelijk is aan die van
de wereldmarkt voor de boter.
Per saldo geeft de regeeringspolitiek dus
geen nat ion a al-economisch verliessaldo,
maar winst.
Voor eieren en bacon geldt mutatis mutan
dis een analoge redeneering. (De „tegen
prestatie" ligt hier bij den zeer lagen prijs
voor granen en veevoeders op de wereld
markt).
Wij hopen hiermede den geachten vragen
steller schematisch voldoende duidelijk ge
maakt te hebben, dat de regeering niet zoo
.onzinnig" handelt als men dat wel hoort ver
kondigen door hen, die den samenhang der
dingen niet voldoende in het oog we .en
nemen.
Onze abonné oordeelt terecht, dat de regee
ring wel gronden zal hebben voor wat zij
doet. Het zou ook wel sterk zijn anders te
veronderstellen van onze ministers als Ver
schuur, Deckers en Steenberghe, die er ach
tereenvolgens de verantwoordelijkheid voor
op zich namen.
In geen devoter stemming dan op den
historischen Goeden Vrijdag kunnen wij onze
ingetogen aandacht schenken aan het koste
lijke boek, dat ons het aanbiddellijk gelaat
voor oogen brengt van onzen Heer Jesus
Christus, zooals de groote kunstenaars der
Christen-eeuwen dat in hun ontroerde visie
op doek en paneel hebben gebracht.
De N.V. van Ditmar's Boekenimport,
AntwerpenAmsterdam, Singel 95, heeft een
prachtige en toch niet kostbare uitgave
de prijs is slechts 7.90 verzorgd van de
Fransche editie van „Le Visage du Christ
Deze Nederlandsche bewerking wordt inge
leid door een deskundige als prof. dr. B. H.
Molkenboer, die op gebied van de Christe
lijke kuntt reeds zooveel heeft gepubliceer
terwijl Ria Versteegh de toelichtende teksten
heeft vertaald van een Frangois Mauriac en
Pierre Mornand.
De eerste vraag, die bij het aanschouwen
van dit schoone album bij ons rijst is bestaat
er eigenlijk wel een authentieke beeltenis
van Jezus' gelaat?
„Al verhaalt de legende, dat de Evangelist
Lucas, die geneesheer en schilder was, van
Maria met het Jesuskind een afbeelding ge
maakt heeft, en al wint de gelaatsafdruk van
den gestorven Heiland op de lijkwade van
Turijn aan beteekenis, wij moeten toch be
rusten in het feit", meent prof. Molkenboer,
dat er van den levenden volwassen Meester
geen authentiek portret tot ons gekomen is,
gesteld dat er ooit een bestaan heeft".
En toch, Christus' gelaat, de christen
kunstenaars aller eeuwen hebben steeds ge
tracht Zijn goddelijke schoonheid door alle
aandoeningen heen weer te geven of tenmin
ste te benaderen. Zooals van den modernen
roman gezegd wordt, dat hij wil zijn „une
tranche de vie vue a travers un tempera
ment", zoo meent Frangois Mauriac dat de
kunstenaars Christus' aanschijn hebben ver
beeld „selon le coeur qui le refletait naa
de geestelijke gesteltenis van die Hem aan
schouwden. De H. Schrift heeft hen daarbij
zeker tot inspiratie gediend.
Maar Pierre Mornand wijst daarbij nog op
een veelzeggend document, bewaard in de
Vaticaansche Bibliotheek en aangehaald door
J. H. Mielle in zijn „Image de Jesus". Het
is een brief, die gericht zou zijn geweest
aan den senaat van Rome door Publius Len-
tulus, „president van het volk van Jeruza
lem", Romeinsch proconsul uit den tijd van
Tiberius en voorganger van Pilatus in Judea
„Een buitengewoon deugdzaam man is op
gestaan en leeft in ons midden; Zijn volge
lingen noemen hem den Zoon van God". Hij
geneest de zieken en wekt de dooden ten
leven op. Hij is groot van gestalte en trekt
de aandacht. Zijn gelaat boezemt zoowel
liefde als vrees in. Hij heeft lange, blonde
haren, glad tot op de ooren, van de ooren tot
aan de schouders zijn ze licht gekroesd en
gekruld; ze zijn in het midden gescheiden en
vallen naar weerszijden neer, zooals het ge
bruik is bij de Nazareners. Zijn wangen zijn
eenigszins rose gekleurd, hij heeft een goed
gevormden neus en mond, een volle baard
in de kleur van rijpe hazelnoot, evenals de
haren kort en in het midden gescheiden. Uit
zijn blik spreken wijsheid en eerlijkheid. Zijn
blauwe oogen schitteren af en toe plotseling
van glans. Deze man, die gewoonlijk zoo
beminnelijk is in den omgang, wordt vreese-
lijk wanneer hij berispt. Maar zelfs dan gaat
er van hem een verheven zekerheid uit. Nie
mand heeft Hem zien lachen, maar dikwijls
zag men hem weenen. De klank van zijn
stem is ernstig-terughoudend en bescheiden.
Hii is zoo schoon als een mensch maar zijn
kan. Men noemt hem Jesus, den Zoon van
Maria".
Frangois Mauriac durft dan op zijn beurt
de vraag te stellen was Jezus mooi
De H. Schrift noemt Hem vluchtig „de
schoonste van de kinderen der menschen
maar anderzijds wijst Mauriac er op, dat ae
Samaritaansche bij haar ontmoeting Hem zag
als een gewonen Jood, en als Judas Hem g -
overleveren, dan moet hij Hem toch onder de
anderen zeer bepaald aanwijzen met een kus
als een teeken van afspraak. „Maar het is
niet minder waar", meent hij, „dat wanneer
Jesus bij zijn vele ontmoetingen bemind
werd, Hij op het eerste gezicht bemind wordt
en dat Hij vaak gevolgd werd bij het eerste
woord, ja zelfs vóór Hij nog een wonder had
gedaan".
Dan is er nog een merkwaardig feit, waar
Mauriac op wijstv't is eigenaardig, dat door
een geheimzinnigen samenhang bijna alle af
beeldingen van den triumfeerenden Chris
tus, die de schilders van de eerste Byzantijn-
sche voorstellingen af tot aan de Christus
figuren van Giotto, Angelico, Rafaël, Titiaan
en Quinten Matsys bedachten, zijn terug te
voeren tot die mysterieuze teekening, die
verborgen was in de H. Zweetdoek, waarvan
niemand van de ontelbare kunstenaars, die
zoo'n afbeelding maakten, het bestaan ver
moedde".
Wanneer toch deze heilige Zweetdoek van
Turijn welke dank zij een van die ontdek
kingen, waarop onze tijd zoo trotsch is na
zooveel eeuwen te voorschijn kwam voor
waarachtig kan gehouden worden, dan kun
nen wij niet meer ontkennen, dat Jezus maje
stueus van gestalte was en dat zijn verheven
gelaat misschien nog eerder tot aanbidding
dan tot liefde opwekte. Hoe het zij, de chris
ten-kunstenaars aller tijden hebben in hun
ontroerende verbeeldingen Christus gevolgd
van de kribbe tot het graf, niet het minst
ook in Zijn gruwelijk lijden en daar weer nog
bovenuit in Zijn verheerlijking en opstanding
uit den dood.
De hoeveelheid dezer Christus-afbeeldin
gen is onoverzienbaar, maar de samenstel
lers van dit schoone boek hebben er wel een
gelukkige bloemlezing uit gedaan. Het geeft
ons de Christus-gelaten van de oudst-chris-
telijke, van de romaansche, byzantijnsche,
gothische, renaissancistische, barokke en
moderne kunstenaars.
Opmerkelijk is hierbij weer, dat de tijden
die nog het dichtst bij Jesus' leven op aarde
stonden, ons juist niet de beste portretten
geven, 't Was, zegt prof. Molkenboer, de
vormenspraak van de Grieksch-Romeinsche
cultuur, waarover de eerste eeuwen van het
Christendom beschikten, die Christus voor
stelde als een jeugdigen Apollo, een opgeto
gen Orpheus of een Adonis van edele schoon
heid.
Een fout, die de toch weinig geestelijk aan
gelegde Busken-Huet ook weer ontdekte by
de latere zoo imposante kunst van een Ra
phael en een Michel-Angelo en vooral bij
dezen laatste niet het minst.
„Het eenige", schreef deze knappe kunst
kenner, „wat hem, Michel Angelo, ontbreekt,
en wat hij niet in zich had kunnen opnemen
zonder zijn natuur geweld aan te doen, is
een innigheid als die van Fra Angelico Van
christelijke mystiek, van aandoening of aan
doenlijkheid vindt men bij Michel-Angelo
geen spoor. Van een Fra Angelico getuigt
Pierre Mornand in zijn goed gedocumen
teerde studie in dit boek: „de kunst van Fra
Angelico is inderdaad niet te vergelijken met
wat vóór hem ontstond, ook niet met alles
wat na hem gemaakt is, omdat zijn werk de
revelaties weergeeft waarmee een heilige
begenadigd wordtzij is een visioen van het
hiernamaals. Behalve bij hem heeft de reli
gieuze kunst altijd het stempel van tijd, om
geving en ras gedragen; de kunst van Fra
Angelico is niet gebonden aan tijd en ruimte
zij is hemelsch, terwijl ze toch uitermate bin
nen onze gevoelssfeer blijft. Hier is het vol
komen evenwicht tusscher? het menschelijke
en het goddelijke".
En meer dan reeds een halve eeuw ge
leden schreef ten onzent de Protestantsche
Margadant, dat gij bij het aanschouwen van
Angelico's werken door een onuitsprekelijk
gevoel wordt aangegrepen en bij wijlen pein
zend stilstaat en u zelve de vraag
of ge inderdaad wel ooit de volle diep e <-
beteekenis, de volle heerlijkheid hebt
van dat christelijk een van de
deze kunstenaar wel waariy
edelste en verhevenste tolken is.
Na Angelico krijgen bij Mornand de Neder
landen en meer speciaal Vlaanderen de beste
beurt Rogier van der Weyden, de Van Eyc-
ken en vooral Quinten Matsys. 's Is deze
laatste meester, die het zeer menschelijk
lijden tot uitSrukking brengt in de hoogst
majestueuze waardigheid. Het is deze mees
ter, die dè afbeelding bracht van den God-
delijken Martelaar.
Daartegenover geeft Frangois Mauriac
onzen Rembrandt de eer, dat hij onder alle
schilders van Christus de afbeelding heeft
gemaakt, die het meest overeenkomt met het
Evangelieverhaal. Dan denkt hij hierbij
vooral aan het doek in het Louvre, waarop
de verzwakte en bijna leeggebloede God
wordt herkend door de twee leerlingen, met,
wie Hij het brood breekt in de herberg van
Emmaus. „Niets is menschelijker dan dat
lijdende gelaat. En toch, van dat eenvoudige
gezicht straalt een glans, ontsprongen aan den
Vader, die Liefde is".
En wie dan de oude Duitsche meesters nog
beziet als een Schöngauer, Grünewald, Hol
bein, Dürer en Cranach, voor hem zal dit
prachtige boek met al die getuigenissen van
Jesus' schrikkelijk lijden wel de aangrijpend-
ste meditatie zonder woorden worden op
dezen dag. P. HYACINTH HERMANS.
Ecce Homo
Albert Bouts:
