De
ure der
beproeving.
BRUSSEL VRAAGT HULP.
Britsche en Lransche troepen
op weg naar België.
HET POOLSCHE LEGER IN
FRANKRIJK.
JODY EN HET HERTEJONG"
Het is een Cultuurserie-boek
BUITENLANDSCHE
KRONIEK.
Britsche vliegvelden in
Frankrijk aangevallen,
Zwitsersche spoorlijn
gebombardeerd.
VRIJDAG JO MEI 1940
KONING LEOPOLD AAN
HET HOOFD VAN ZIJN
TROEPEN.
engelsche TROEPEN OP
IJSLAND GELAND.
Ten einde het eiland tegen een
Duitsche invasie te
beschermen.
Algemeene mobilisatie in
Zwitserland.
Bommen gevallen op Brussel
en Antwerpen.
BRUSSEL, 10 Mei. (Havas). Sedert
vannacht een uur is de ministerraad
bijeen geweest.
Te 6.25 uur werden op het vliegveld
Evere bij Brussel bommen geworpen.
Aan de Belgisch—Duitsche grens is ge
schutvuur gehoord.
België, dat zich aangevallen be
schouwde, heeft onmiddellijk een be
roep gedaan op Frankrijk en Engeland,
zijn garanten.
Bevestigd wordt, dat ook Luxemburg
is overweldigd.
Te Brussel is, naar Reuter meldt, me
degedeeld, dat Britsche en Fransche
troepen in antwoord op het Belgisch
beroep zijn vertrokken.
Na het door den Belgischen ambas
sadeur gedane beroep hebben de mili
taire autoriteiten van Frankrijk direct
den opmarsch gelast van het leger, dat
bestemd was hulp te bieden aan België.
Duitsche bommenwerpers bi
de monding van de Theems
verdreven.
OUDE GEBRUIKEN IN DE
MEIMAAND.
De bedevaart der zigeuners.
DE INTERN. ARBEIDS
ORGANISATIE.
De naleving der geratificeerde
arbeidsconventies.
Een harte-warmend geschenk.
Door vijandelijk vliegtuig
Courrendlin.
bij
BRITSCH OORLOGS
KABINET BIJEEN.
Luxemburgsche regeering zou
liet land verlaten hebben.
BESTRAFFING VOOR HET DRAGEN
VAN EEN BORSTKRUIS.
Bijeenkomst duurde
35 minuten.
Groote veldslag ten Noord-
Westen van Hankau.
DE KATHEDRAAL VAN VIBORG.
HET ITALIAANSCHE PANTSERSCHIP
„ROMA".
HET FRANSCHE LEGERBERICHT.
CONFERENTIE TE
WASHINGTON.
BEZOEK AAN KAMP
BRETAGNE.
IN
EEN NIEUWE KATHOLIEKE KERK
IN SERAJEWO.
Voortreffelijke zorg voor de kader
vorming; goede geest tusschen
officieren en manschappen.
In den afgeloopen nacht zijn Nederlandj
België en Luxemburg overweldigd.
Het is, nu wij zoo diep onder den indruk
zijn van dit medesleuren van twee kleine,
werkelijk onzijdige, landen het zeer kleine
Luxemburg is practisch zonder slag of stoot
bezet in den Europeeschen oorlog, het
oogenblik niet om breede politieke en diplo
matieke beschouwingen op te zetten. Al onze
gedachten gaan naar ons leger, naar ons
volk, naar hen, die, naar wij hopen, ons in
den zwaren strijd om onze zelfstandigheid
en onze onafhankelijkheid te hulp zullen ko
men, tot de eindoverwinning zal zijn be
haald.
Reeds zijn onze ministers van buitenland-
sche zaken en van koloniën naar Londen
vertrokken om daar alle problemen welke
met de verdediging van ons Rijk, in Europa
en overzee, samenhangen, te hespreken.
Reeds is uit Londen gemeld, dat Enge
land en Frankrijk bezig zijn ons alle ge-
wenschte hulp en steun te verleenen. In
welken vorm deze gegeven zullen worden,
Weten we op het oogenblik nog niet. Laten
We in dit opzicht volle vertrouwen hebben
in onze regeering en onze legerleiding, die
gedurende de dagen, dat ons de weldaad van
den vrede geschonken was, de paraatheid
van ons land tot het uiterste opgevoerd heb
ben, en nog dezer dagen in haar scherpste
waakzaamheid juist die maatregelen hebben
getroffen, welke nu, in de ure der beproe
ving, ons dierbaar vaderland in staat zullen
stellen stand te houden.
Toen Denemarken en Noorwegen bezet
werden, meende men, dat de groote, wer-
e ijke oorlog uitgebroken was. Die opvat
ting Was algemeen, maar weldra bleek, dat
die aanval slechts „een incident was, mis
schien een belangrijk incident, maar niet
wat men verwacht en gevreesd had: de ont
ketening van alle helsche krachten van den
oorlog,
Zal de door geen enkele aanleiding ook
maar in de geringste mate gerechtvaardigde
®anval op Nederland, België en Luxemburg
nu den oorlog in geheel West-Europa, van
Noordzee tot de Middelandsche Zee doen
losbarsten? Op het oogenblik is een gewel
dige en benauwende activiteit van Duitsche
vüegtuigen boven ons land en boven België.
Maar tegelijkgfftijd wordt zoowel uit alle
streken van Engeland en Frankrijk voort
durend luchtalarm gemeld. En de waarschu
wingen, welke officieel in Londen gegeven
Worden' om zeer waakzaam te zijn, wijzen er
Wel op, dat men daar den Jotalen oorlog
vreest; den oorlog, die Engeland en Frank
rijk in hun diepste wezen zou moeten tref-
*en-
We weten, dat ginds op deze ontwikkeling
sinds lang gerekend is, en vele woorden,
Welke door de Britsche regeering dezer da-
Sen in het lagerhuis gesproken zijn, zullerr
hu waarschijnlijk in een nieuw licht ver
schijnen.
Terwijl WO dit schrijven, komen berich
ten binnen, welke er op zouden kunnen
wijzen, dat Duitschland ook den aanval op
Zwitserland heeft ingezet; ook daar hebben
bombardementen plaats gehad en zelfs zou
den er teekenen zijn, dat op het Westfront
tegenover de Maginotlinie, dat nu het cen
trum van een geweldige gevechtslinie is ge
worden, binnenkort een groot offensief zal
Worden ondernomen. Van het overige
Europa hebben we zoo goed als geen be
richten, zoodat niet te beoordeelen valt, of
*ich daar ook bijzondere gebeurtenissen van
eenige beteekenis hebben voorgedaan.
De beproeving is over Nederland en Bel
gië gekomen. Meer dan ooit gaan onze ge-
^achten nu omhoog, om van den Hemel af
*e srneeken de overwinning over onze wa
penen, welke wij niet voor den oorlog wil-
den gébruiken, en welke wij nu slechts voor
de verdediging van onze gerechtvaardigde
°°Sste nationale goederen zullen benutten,
strijd ons tegen onzen wili opgedron-
gen la.
bevestig^ dusverre 2Bn deze keric^en n'et
LONDEN, 10 Mei. (Havas.) Gemeld wordt,
dat Engelsche troepen op IJsland ontscheept
Worden, ten einde de IJslanders tegen een
Duitsche invasie te beschermen.
Ten aanzien van de ontscheping van En-
Selsche troepen op IJsland deelt het Foreign
°«ice mede:
Sedert de bezetting van Denemarken is
net noodzakelijk geworden rekening te hou
den met de mogelijkheid vén een onverhoed-
sche aankomst var* Duitsche troepen in IJs
land. Het is duidelijk, dat deze aanval door
de IJslandsche regeering, welke te zwak is,
niet zou worden afgeslagen en dat het land
geheel in Duitsche handen zou vallen
De Britsche regeering heeft dah ook be
sloten deze mogelijkheid te voorkomen door
zelf een strijdmacht, te ontschepen. De ope_
ratie werd vanochtend ten uitvoer geiegd
De regeering heeft expliciet waarborgen
gegevenTan de IJslandsche^ regeerin^ dat
de strijdmacht, welke ontsch P
veiligheid van het eiland te ve striid-
gen een Duitschen aanval en da
uiacht na afloop der vijandelijkhe
borden teruggetrokken.
De Britsche regeering heeft aan dc IJ -
landsche regeering doen begrijpen, dat zi.1
geenszins de bedoeling heeft zich te mengen
in het op het eiland bestaande bestuur en
dat zij bovendien bereid is, met de IJsland
sche regeering te onderhandelen over een
handelsovereenkomst, welke, naar men ver
wacht, voor de bewoners voordeelig zal zijn.
®ERN, 10 Mei. (Havas.) Zwitserland heeft
de algemeene mobilisatie afgekondigd.
Na een bespreking met den koning, aldus
meldt Havas, heeft de Belgische premier
Pierlot aan de pers verklaard, dat België
door Duitschland was aangevallen.
Na de besprekingen van den ministerraad
zijn minister-president Pierlot en de minis
ter van buitenlandsche zaken, Spaak, naar
den koning gegaan.
De Belgische radio heeft medegedeeld, dat
alle soldaten zich onmiddellijk moeten mel
den.
Het Belgische telegraafagentschap ver
klaart, dat Duitschland te Brussel vóór de
agressie geen stap had ondernomen.
In ieder geval was om zeven uur van
ochtend niets bekend van eenige démarche.
De Belgische minister van buitenland
sche zaken, Spaak, heeft vanochtend om
kwart over acht den ambassadeur van
Duitschland te Brussel, von Bulow, en den
eersten secretaris der ambassade, von Ber
gen, ontvangen.
Het onderhoud was om 8.40 uur geëin
digd.
De vertegenwoordigers van Duitschland
hebben den Belgischen minister van bui
tenlandsche zaken een memorandum over
handigd dat bedoelt de Duitsche agressie te
gen België te rechtvaardigen.
De ambassadeur der Vereenigde Staten te
Brussel, Cudahy, heeft vanochtend om half
acht een bezoek gebracht aan den Belgi
schen minister van buitenlandsche zaken.
Naar de Britsche omroep verneemt,
heeft koning Leopold het opperbevel op zich
genomen van de Belgische strijdkrachten.
PARIJS, 10 Mei. (R.O.). Op Brussel zijn
bommen gevallen. Verscheidene huizen zijn
ve woest.
De Belgische ambassade te Parijs ver
neemt, dat Antwerpen door 37 vliegtuigen
is gebombardeerd. Het militaire hospitaal is
verwoest.
In verschillende deelen van Brussel zijn,
naar Reuter verneemt, granaten neergeko
men.
Op verscheiden punten te Etterbeek (een
voorstad van Brussel) zijn branden uitgebro
ken.
Een bom is neergekomen op het Madou-
plein dicht bij het centrum van Brussel.
Deze'bom heeft brand veroorzaakt en scha
de aangericht.
Naar gemeld wordt, zijn er slachtoffers.
Ook na zes uur vanochtend werden nog
hevige ontploffingen gehoord, afkomstig
van het geschut der luchtdoelartillerie. Een
belangrijk aantal Duitsche vliegtuigen, naar
schatting meer dan honderd, vlogen boven
de Belgische hoofdstad.
De regeering heeft verklaard, dat Brus
sel een open stad is. Zij heeft alle maatre
gelen genomen, opdat geen troepen door de
hoofdstad trekken.
PARIJS, 10 Mei. (R.O.). Het spoorweg
station Jemelles in de Belgische provincie
Koning Leopold, die zich aan het hoofd
van de Belgische troepen heeft gesteld.
Luxemburg is door vijandelijke vliegtuigen
verwoest.
Nader wordt vernomen, dat het spoor
wegstation Jemelles in brand staat.
LONDEN, 10 Mei (Havas). De B. B. C.
kondigt aan, dat volgens inlichtingen uit
België, Duitsche parachute-troepen gedaald
zijn in Nijvel en Leuven.
BRUSSEL, 10 Mei (Havas). In het me
morandum aan minister Spaak biedt de
Duitsche regeering België aan zijn onafhan
kelijkheid te behouden en zijn nationale en
koloniale grondgebied te garandeeren, als
mede de Belgische dynastie te handhaven,
indien België doortocht verleent aan de
Duitsche troepen.
BRUSSEL, 10 Mei. (Havas.) Met het oog
op de gebeurtenissen is de kamer tegen van
middag twee uur en de senaat tegen drie
uur bijeengeroepen.
In een speciaal communiqué worden alle
burgemeesters uitgenoodigd, in de centra
hulpposten in te richten voor eventueele ge
wonden.
BRUSSEL, 10 Mei. (R.O.) Bij den aanval
op Brussel is vandaag een bom neergekomen
bij de Duitsche ambasade.
LONden, 10 Mei. (R.O.) Het Britsche
ministerie van luchtvaart deelt mede:
In de vioege ochtenduren hebben vijande
li.lke vliegtuigen zonder succes verscheiden
door de Britsche luchtmacht bezette vlieg.
velden in Frankrijk aangevallen.
Het is reeds bekend, dat vijf vijandelijke
vliegtuigen zijn omlaag geschoten.
LONDEN, 10 Mei. (R.O.) Van gezagheb
bende zijde wordt vernomen, dat gevechts
vliegtuigen der Britsche luchtmacht Duit
sche bommenwerpers boven de monding
van de Theems en het Nauw van Calais
hebben verdreven. Te Dover werd gezien,
dat een aanvaller werd getroffen.
In de vlakke, steenachtige en onvruchtbare
Rhóne-delta ligt een eenzaam dorpje, dat
alleen als radiostation in scheepvaartkringen
eenigszins bekend is. Santé Maric-de-la-Mer.
Het dorpje dankt dezen naam aan een zeer
oude legende. Volgens deze legende zouden
de H. Maria Jacobe en de H. Maria Salome
na de Verrijzenis van Christus uit Palestina
verbannen zijn. Zij gingen scheep en dreven
naar het Westen, tot hun boot aan het strand
liep in de golf van Lyon, op dezelfde plek
waar zich nog een kerk bevindt uit de
twaalfde eeuw. De beide vrouwen zouden
vergezeld zijn géweest door Lazarus, die door
Christus uit den dood is opgewekt, door
Martha en door de zwarte dienstmaagd Sara,
die haar meesteressen niet wilde verlaten.
In de Middeleeuwsche kerk worden nog
een aantal relikwieën van deze vrouwen
bewaard. In iedere Meimaand is het arm
zalige Rhöne-dorpje het centrum van tal van
bedevaarten, niet alleen uit de Provence,
maar uit geheel Frankrijk en zelfs uit het
buitenland. In en bij de kerk worden gods
dienstplechtigheden gehouden, terwijl op 't
marktplein de meer profane feestelijkheden
plaats vinden, zooals stierengevechten en
Provencaalsche dansen.
De legendarische relikwieën van de zwarte
dienstmaagd Sara werden vooral vereerd door
de zigeuners, die in grooten getale met hun
piepende wagens naar Sainte-Mario-de-la-
Mer komen en met fanatieken ijver strijden
om het voorrecht om een erkel oogenblik de
rilikwieën te mogen dragen van de „Zwarte
Maagd". De aartsbisschop van Aix neemt aan
de plechtigheden deel en zegent het water en
het land, om Gods hulp af te srneeken voor
de visschers, die het grootste gedeelte van
de bevolking vormen.
doet ju
goed'
Reel. 3805-5 30
Onze Geneefsche correspondent meldt ons:
De bereidwilligheid der regeeringen, om
ondanks den oorlog de internationale ar
beidsorganisatie tot een zoo normaal moge
lijke voortzetting van haar arbeid in het be
lang van den socialen vooruitgang in staat
te stellen, is weer gebleken tijdens de jaar-
Iijksche bijeenkomst van de deskundigen
commissie voor het toezicht op de naleving
der geratificeerde arbeidsconventies. Vol
gens de grondwet der internationale ar
beidsorganisatie is iedere regeering verplicht
jaarlijks met betrekking tot iedere door
haar geratificeerde conventie een rapport
bij het internationale arbeidsbureau in je
zenden over de wijze, waarop die conventie
in haar land werd nageleefd. Van de 766
dergelijke rapporten, die het arbeidsbureau
over de toepassing der conventies in het
jaar 1939 had moeten ontvangen, waren er
bijna 600 binnengekomen. Een cijfer, dat
voor den oorlogstijd, waarin iedere regeering
onder zooveel ernstige zorgen gebukt gaat,
stellig heel bevredigend mag genoemd wor
den.
De deskundigencommissie, die al deze 600
rapporten mpet bestudeeren, om na te gaan
of de ratificatie eener conventie geen doode
letter is gebleven, heeft hier van 29 April
tot en met 2 Mei vergaderd, om de indruk
ken uit te wisselen, die haar verschillende
leden tevoren van de lezing dezer rapporten
verkregen hadden. De deskundigencommissie
bleek van oordeel te zijn, dat over het alge
meen de nationale wetgeving van ieder land
in overeenstemming was met den inhoud der
geratificeerde conventies en dat deze tot het
tijdstip van het begin der vijandelijkheden
algemeen op normale wijze werden toegepast.
Na het uitbreken van den oorlog is de toe
stand echter in menig opzicht anders ge
worden. Verschillende arbeidsconventies be
vatten de bepaling, dat een regeering on
danks de ratificatie der conventie deze tijde
lijk kan buiten werking stellen in geval van
oorlog of van nationaal gevaar. Vele regee
ringen hebben zich op deze bepaling beroe
pen en de toepassing dezer conventies geheel
of gedeeltelijk opgeschort. Ditzelfde is bo
vendien geschied met betrekking tot conven
ties, die een dergelijke bepaling over tijde
lijke stopzetting in geval van oorlog of natio
naai gevaar niet uitdrukkelijk bevatten. Des
ondanks hebben verschillende regeeringen
gemeend bij wijze van analogie ook dergelij
ke op cjit punt stilzwijgende conventies tij
delijk buiten werking te mogen stellen. De
deskundigencommissie heeft omtrent deze
opvatting eenige opmerkingen gemaakt, die
stellig op de aanstaande op 5 Juni beginnen
de 26e internationale arbeidsconferentie on
derwerp van bespreking zullen uitmaken.
Bij de opening der zitting der deskundi
gencommissie erkende de waarnemende di
recteur van het internationale arbeidsbureau
E. J. Phelan, dat de arbeidsconventies ge
maakt waren, om in een tijd van vrede te
worden toegepast, en dat het menig land
moeilijk zou vallen haar ook in dezen tijd
van oorlog toe te passen. De kwestie moet
dus stellig onder de oogen worden gezien.
Voor Phelan is de hoofdzaak, dat het sociale
peil dat in de twintig jaren van het bestaan
der 'internationale arbeidsorganisatie verkre
gen is, niet zal worden prijs gegeven. Het
toezicht der deskundigencommissie zal hier
toe kunnen bijdragen.
De bijeenkomst der deskundigencommissie
Reel. 3889-5 8
BERN, 10 Mei (Havas). In den afgeloopen
nacht heeft een vijandelijk vliegtuig bij
Courrendlin (Rennersdorf, Zwitserland)
bommen uitgeworpen.
De spoorweg heeft eenige schade opgeloo-
pen. Het spoorwegverkeer kon evenwel wor
den gehandhaafd.
Vanochtend hebben vreemde vliegtuigen
bij Bazel boven Zwitsersch gebied gevlogen.
Bijzonderheden zijn nog niet bekend.
werd geleid door den Belgischen oud-minis
ter van arbeid Paul Tschoffen, terwijl met
den voorzitter aanwezig waren de deskundig
gen uit Bulgarije, Frankrijk, Britsch-Indië,
Polen en Zwitserland.
WASHINGTON, 10 Mei. (Havas) De am
bassadeur Cuhady heeft verklaard, dat de
regeering van Luxemburg, met uitzondering
van den minister van buitenlandsche zaken,
het Luxemburgsche grondgebied verlaten
heeft.
De militaire rechtbank van Moskou heeft
onlangs een proces gevoerd over een zeke
ren Nikorschuk, soldaat van het roode leger,
die wegens zijn heldenmoed bij den strijd
tegen de Japanneezen in 1938 en tegen de
Finnen in 1939 twee hooge onderscheidingen
had ontvangen.
Bij de bestorming van de Mannerheimlinie
werd hij gewond en achter het front werd
hij in een ziekenhuis geopereerd. Na de ope
ratie miste hij een borstkruis, dat een ge
schenk was van zijn moeder. Hij diende een
aanklacht in bij den rechter en verklaarde
bij het verhoor, dat hij geloovig was en de
godsdienstoefeningen regelmatig bezocht. De
rechter stelde vast, dat het borstkruis niet
gestolen was, maar door het ziekenhuisper
soneel aan de godloozenleiders ter hand was
gesteld.
De militaire rechtbank nam het besluit,
Nikorschuk uit het roode leger te stooten en
hem het dragen van zijn militaire onderschei
dingen te verbieden. Alleen aan zijn dapper
heid in het roode leger was het te danken,
dat hij niet gearresteerd werd.
LONDEN, 10 Mei (R. O.). Alle leden van
het oorlogskabinet zijn aanwezig geweest in
de bijeenkomst van vanochtend, welke onge
veer 35 minuten heeft geduurd.
De eerste zeelord, sir Dudley Pound heeft
verklaard, voor hij Downing Street binnen
ging: „Wel, het is eindelijk begonnen".
De chefs der generale staven van marine,
oorlog en luchtvaart, hebben de vergadering
bijgewoond van het Britsche oorlogskabinet.
Tijdens de vergadering vertrok generaal
Ironside naar het departement van oorlog.
Toen Churchill vertrok, verklaarde hij aan
de pers „U zult wel begrijpen, dat er van
nacht veel gebeurd is en dat er vandaag iets
gaat gebeuren."
Vernomen wordt, dat Chamberlain van
daag een bezoek zal brengen aan den koning
in het Buckingham-Paleis.
.TSJOENG KING, 10 Mei (R. O.). De
grootste veldslag in China sedert bijna twee
jaar woedt ten Noord-Westen van Hankau
om het bezit van de belangrijke steden Siang
Yang en Fan Tsjeng.
Gemeld wordt, dat de Japanners zeven di
visies in den strijd hebben geworpen, in to
taal ongeveer 150.000 man, gesteund door 200
vliegtuigen en 400 tanks. Na een week zwa
ren strijd hebben vier Japansche colonnes
contact gekregen en de hoofdtroep der Chi-
neezen is thans met hen in gevecht.
De nieuwe plaatselijke groep van den bond
der strijdende godloozen in de vroegere
Finsche vesting Viipuri (Viborg) heeft aan
de desbetreffende sovjet-autoriteiten het ver
zoek gericht, de kathedraal door dynamiet
in de lucht te laten springen. Tevens werd
verzocht om op de plaats van de kathedraal
daarna een clubhuis voor de „godloozen van
het Noorden" op te richten. De godloozen
van Moskou ondersteunen het voorstel van
hun kameraden in Viipuri. De regeering van
Moskou heeft echter tot op heden nog geen
beslissing genomen.
Voorts eischen de godloozen van Viipuri
de teruggave van de kerkelijke kunstvoor
werpen, die bij de ontruiming van de vesting
door de Finsche geestelijkheid in veiligheid
waren gebracht.
ROME, 8 Mei (Havas). De „Roma", die
binnenkort te water zal worden gelaten, zal
het meest geperfectionneerde, machtigste Ita-
liaansche pantserschip zijn.
Italiaansche marinecritici achten het het
volmaakste schip, dat bestaat. De „Roma" is
de laatste van een groep van vier 3S.000 ton
metende Italiaansche linieschepen. De twee
eerste waren de „Littorio" en de „Vittorio
Veneto", die kort geleden in dienst zijn ge
steld. De werkzaamheden ter voltooiing van
de „Impero", die in November te water is ge
laten, worden krachtig voortgezet.
PARIJS, 10 Mei. (Havas.) Het Fransche
legerbericht van 10 Mei luidt:
De Fransche legers waren in den loop van
den nacht gealarmeerd.
Bovendien heeft de vijand luchtbombarde
mentsacties in het Noorden en het Oosten
van Frankrijk ondernomen.
Verscheiden vijandelijke vliegtuigen, hun
aantal staat nog niet vast, zijn neergeschoten,
door luchtdoelgeschut of jachtvliegtuigen.
Parkeerenda auto's op
rijwielpaden... pratende
voetgangers en fietsers
op den rijweg... op die
manier móeten er Im
mers ongelukken gebeu
ren. Wat zoudt u hier
van denkenIEDER OP
ZIJN EIGEN WEG!
WASHINGTON, 10 Mei. (Havas.) Sedert
middernacht zijn hooge functionarissen van
het departement van staat zonder onder
breking in conferentie.
Om 10.30 uur zal onder leiding van Roo
sevelt een vergadering plaats hebben, waar
aan alle ministers en de legerleiders zullen
deelnemen om de middelen te bestudeeren
tot handhaving van de Amerikaansche
neutraliteit.
Toen Serajewo in 1878 door Oostenrijk-
Hongarije werd bezet, telde de stad onge
veer 800 katholieken. Nu telt Serajewo meer
dan 23.000 katholieken, verschillende paro
chiescholen en een prachtige kathedraal.
Dezer dagen is een nieuwe kerk ingewijd,
welke is gewijd aan den H. Jozef. Het altaar
in deze kerk is een geschenk van Paus Pius
XII. Er bestaan plannen om in Serajewo een
groot-seminarie van de paters Francisca
nen op te richten.
Sinds 1881 is Serajewo de zetel van een
aartsbisschop. Het gebied zelf staat recht
streeks onder de Congregatie van de Voort
planting des Geloofs in Rome. Bij gelegenheid
van de inwijding van de nieuwe kerk hebben
tal van Kroaten uit Amerika telegrammen van
geukwenschen gezonden.
PARIJS 7 Mei. (Van onzen correspon
dent). Op' uitnoodiging van den heer Za-
lewski broeder van den Poolschen minister
van buitenlandsche zaken te Angers, hebben
wij een bezoek gebracht aan het herstelde
Poolsche leger, dat zich op verschillende
punten in het Fransche Westen ophoudt.
Heel wat kilometers stroomafwaarts van de
Loire vonden we de genie-soldaten in oefe
ning of aan den arbeid. Dichtbij een brug,
die nog uit de Romeinsche geschiedenis be
kend is, waren pontonniers bezig met het
slaan van een ponton-brug. In een vredig
dorp vonden we de school voor de kaderop
leiding van de genie. Verderop een school
voor vaandrigs en het groote aantal van hen,
die men onderhanden had genomen, viel op.
De schoollokalen waren in ruime barakken
door de Polen zelf opgeslagen, evenals de
uitstekend ingerichte kantonnementen.
Soortgelijke barakken en kantonnementen
zouden we later in grooten getale zien na
een urenlangen tocht per auto in het uit
gestrekte kamp, waar de met den dag
groeiende troepen hun instructies ontvan
gen. Dat kamp lag diep Bretagne in.
In Frankrijk zelf zijn de Polen van mili
tairen leeftijd opgeroepen, wat reeds een
aantal divisies opleverde. Maar veel grooter
is het getal van hen, die uit andere landen
zijn gekomen, waaronder er zich ook bevin
den, die uit Polen zelf hebben weten te ont
vluchten. Ook het aantal vrijwilligers is zeer
groot. Zooals een deel van de Poolsche ma
rine zich bij die der geallieerden heeft kun
nen voegen, hebben ook de vliegers nieuwe
formaties kunnen vormen, die reeds gerui-
men tijd in actie zijn. De Poolsche vlieg
kampen zijn echter elders.
Wat wij vonden was vooral infanterie en
artillerie. Ergens in een onafzienbare vlakte
mochten we de schietoefeningen van de ver
schillende batterijen volgen, oefeningen met
het Fransche „75", dat volgens de Poolsche
officieren het prachtigste veldgeschut is. We
hadden, voorbij bosschen rijdend, het gera
tel van machine-geweren gehoord. Infanterie
kwam van manoeuvres terug. Overal
heerschte een groote bedrijvigheid. Bij het
bezoek aan den generaal, die het kamp be
stuurt, had hij ons aangeraden, vooral de
scholen te bezoeken, om te zien, welk een
zorg aan de kadervorming wordt besteed.
Geen enkele school, die we binnentraden of
aan den wand tegenover den ingang hing
een groot Kruisbeeld, meest met een palm
krans omgeven, en een reproductie van de
Madonna van Czestochowa.
De hallen waren ruim en op de wanden
hadden de militairen, die de „Ecole des
beaux Arts" hadden bezocht, wanddecoraties
aangebracht met tafereelen of symbolen uit
de Epopée van het Poolsche leger. In de can-
tines en de eetzalen hadden kunstenaars van
talent silhouetten aangebracht van de ge
martelde Poolsche steden of van bekende
beelden uit het verre vaderland.
De aalmoezenier, naar wien mgr. Gawlina
ons had gezonden, de hoofdaalmoezenier van
het kamp, was een pastoor uit de onmiddel
lijke omgeving van Warschau. Bij zijn vlucht
had hij, als boer vermond, negen dagen lang
in de sneeuw van de Tatra doorgebracht en
meermalen was hij als door een wonder aan
de vijandelijke soldaten ontsnapt. Hij voerde
ons naar een groote open vlakte in het
bosch. „Dit is onze kerk", zoo zeide hij.
„Verleden week nog stond in het midden op
een tribune een groot houten kruis. Mgr.
Gawlina kwam hier voor de zooveelste maal
de vaandels zegenen, die uitgereikt werden
aan de divisies, die naar het front vertrek
ken. Nu hebben we ons nieuwe altaar".
De aalmoezenier leidde ons er heen. Een
ontzaglijke ovetdekte tribune, aan een der
zijden van den rechthoek, droeg een prach
tig altaar door de soldaten van de genie op
getrokken en met een groot kruis daar
boven uit. En zijn armen uitstrekkend, zeide
de aalmoezenier: „Hier kan een dertigdui
zend man het H. Misoffer gelijktijdig bijwo
nen en op de Zon- en feestdagen worden er
drie H.H. Missen opgedragen. De soldaten
worden er ordelijk heengeleid door hun of
ficieren. Zij hebben zelf een orkest gevormd
en een groot koor.
De kolonel, die ons vergezelde, antwoord
de ons op onze desbetreffende vraag, dat
sinds in October de hervorming van het
leger werd ondernomen, talrijke divisies
reeds konden worden afgeleverd en dat die
naar alle strijdtooneelen zijn vertrokken,
naar Noorwegen o.a. de jagers uit de Tatra,
die prachtige ski-loopers zijn. En na elk ver
trek vult het kamp zich opnieuw. Hij ver
telde ook nog, dat de Poolsche soldaat onder
precies dezelfde voorwaarden leeft als de
Fransche. Voor de kost wordt hetzelfde be
drag uitgetrokken. Zij bereiden de maal
tijden op zijn Poolsch in de rollende keuken.
Men liet ons geheel vrij om met de sol
daten te spreken. Hun geest is uitstekend,
hadden de officieren en de aalmoezeniers
reeds gezegd, maar het was merkwaardiger
het van de soldaten zelf te hooren. Zij von
den, dat er wel iets veranderd was, waaraan
het voorbeeld van het Fransche leger aller
minst vreemd is. Alle kaste-geest is ver
dwenen. De officieren leven met de soldaten
mede. De sociale zorgen zijn talrijk en de
discipline is dan ook meer spontaan en
krachtiger geworden. Zij zelf vonden, dat er
veel voor den soldaat wordt gedaan en wat
het meest trok, was de groote aanhankelijk
heid van de mannen voor hun aalmoezeniers.
De kolonel zeide ons: Frederik II vreesde,
dat, als de soldaten veel leerden, zij minder
zouden gehoorzamen. Maar wij zjjn overtuigd
van het tegendeel. We hebben nu een eigen
krant: „Polska Walczaka" en die zag er wat
aardig uit.
De soldaten hebben hun bioscoop en hun
recreatie-zalen en zij kunnen allerlei avond
lessen volgen.