Frankrijk en de Ver. Staten
PROBLEMEN VAN HET GEMEENTE
BESTUUR
QUISLING VOOR ZIJN RECHTERS
Politieke vraaggesprekken
Minister Beel over de nieuwe gemeenteraden
De gemeente-financiën
n.
Geroofde goederen
komen terug
Min. v. d. Leeuw over
herstel universiteiten
De wachtgeldregelingen
Café's, restaurants, enz.
beter voorzien
Wenschen van
de Gaulle
Opheffing leen- en
pachtwet'
DE LEEN- EN PACHT-
WET
Roode Kruis-pakketten
voor Indië
De opgegraven lijken van
gefusilfeerden
(Van onzen parlementairen redacteur)
In den tijd, toen de Westelijke
en Noordelijke Provinciën nog
niet waren bevrijd, stond inen
het Zuiden voor de vraag noe
te organi-
«ei (iUiuiu vuui «V- -i n i
bestuur der gemeenten te or£*n
seeren en voelde ever
hoefte aan een orgaan, dat ever
de oude gemeenteraden gedrai
werd door bet vertrouwen van de
burgers, doch men was van oor
dcel, dat de oude gemeenteraden
ais zoodanig niet meer konden
worden geacht dat noodige ver
trouwen te bezitten. Dat was een
van de eerste vraagstukken, waar
voor de Minister van Binnenland
sche Zaken in het nieuwe en
laatste kabinet-Gerbrandy, Dr. L.
J. M. Beel, zich gesteld zag. Ge
makkelijk was die taak aller
minst.
Verkiezingen konden wij niet
houden. Van de partijen was in het
Zuiden nog minder over dan in het
Noorden. Vijf of zes jaarklassen van
Kiezers hadden daarenboven nog geen
Jhvloed kunnen doen gelden en de
oude gemeenteraden konden moeilijk
nog als de drager van het vertrouwen
des volks gelden.
Vele gemeenteraadsleden immers,
die toch eigenlijk gedurende den
bezettingstijd hadden behooren op
te treden als vertegenwoordigers
van het volk, hebben zich geheel
afzijdig gehouden van al wat er
gebeurde. Hier en daar zaten er
wei sterke figuren onder, maar
bij deze figuren vormde hun lid
maatschap van den gemeenteraad
nooit het bijzondere motief, dat
ben ertoe drong een krachtige
houding aan te nemen. Hun aan-
2,en sloeg niet of nauwelijks op
den Gemeenteraad terug.
In de pers bleek dat duidelijk. Men
wilde lot iederen prijs gemeenteraden
..liever een beno.emde dan geen",
schreef het Parool in dien tijd
maar men zag liever de oude gemeen
teraden niet terug.
•ru hebt toen de gemeentewet en
Kieswet op zij gezet
De gemeenteraden
Niet verder dan strikt nood
zakelijk was Ik heb zooveel mogelijk
vastgehouden aan de wet. doch in
tweeerlei opzicht moest ik 'afwijken.
Ik moest uit de impasse, waarin wij
Waren geraakt door de onmogelijk
heid om verkiezingen te houden en
ik moest zorgen, dat het dagelijksch
bestuur der gemeenten een zoo vrij
£nogelijk|2j armslag kreeg om in een
Tila als deze. die snelle voorzieningen
eischt. handelend te kunnen optreden
De ..benoeming" van. den gemeente
raad door den burgemeester achtte
ik geen goede oplossing, omdat in
zoo'n geval degene, die gecontroleerd
Wordt feitelijk de gemeenteraad naar
21 in hand kon zetten. Daarom heb ik
gemeend bij de samenstelling tus
schen den burgemeester en den ge
meenteraad het orgaan van de kies
mannen te moeten inschuiven en
tevens den commissaris der Koningin
in de nrocedure te moeten inscha
kelen Voor het overige echter heb ik
den gemeenteraad geheel gelaten zóó
als hij krachtens de gemeentewet
moet zijn. In heb het aantal leden
niet veranderd en ik heb aan zijn
bevoegdheid niets tekort gedaan. Zijn
Wetgevende en budgetaire macht en
zijn bevoegdheid om de uitvoerende
macht ter verantwoording te roepen
blijft hij onveranderd uitoefenen
doch daar waar de gemeentewet den
Kaacï toestaat om beoaalde bestuurs
bevoegdheden aan het college van
burgemeesters en wethouders te dele-
gceren. heb ik die delegatie in de
wet zelve vastgelegd. Dat laatste lijkt
mn. zoo-als ik U zei. geboden door de
omstandigheden, die snel handelen
noodzakelijk maken De nieuw ge
kozen gemeenteraden hebben boven-
öien den plicht om binnen een maand
na hun optreden nieuwe wethouders
te verkiezen.
U kunt bezwaren hebben tegen dit
systeem, ik heb er zelf ook. U moet
bovenal niet denken, dat ik een ideale
oplossing zie in deze nood-gemeente
raden. doch ik zie geen betere en ik
heb nergens ook een betere gesug
gereerd gevonden.
Resultaten der verkiezingen.
En hoe werkt deze regeling in de
pracfiik. Excellentie
In het Zuiden heeft de verkie
zing van de nieuwe gemeenteraden
inmiddels op enkele uitzonderingen
na reeds plaats gevonden.
De resultaten zijn zeer merk
waardig, vooral omdat zij zoo
sterk niteenloopen Er zijn ge
meenten. waarin de oude Raad in
zijn geheel is teruggekeerd.
Andere, waar hij ten deele is
vernieuwd en weer andere, waar-
In geen enkel lid van den ouden
Raad meer is teruggekeerd Bin
nenkort zullen de verkiezingen in
het overige deel des lands plaats
vinden. Het doet mij vreemd aan.
wanneer ik beluister, dat men
hier en daar meent de eenmaal
vastgestelde regeling niet loyaal
te moeten toepassen. De Regeering
meent te mogen vergen, dat ieder,
en zeker degenen die terecht aan
dringen op eerbied voor de wet,
»«an een eerlijke uitvoering dezer
wettelijke regeling meewerkt.
i De gemeentefinanciën.
OD7ichfe>t va„reeridi Uw standpunt ten
bepaald eeroeemefmanciën
eiën h^ftt0deeSvXdaarnirchTvte£inan-
ambtgenoot van Financiën en va"
Zij hebben zwaar geleden 11 kSi
laatste decennium en niet vL*lrL- t
onder de bezetting en het i« h
noodzakelijk, dat er een S"
regeling tot stand komt. Ik ben
In 234 kort geleden in Neder
land onderzochte schepen trof
men groote hoeveelheden waarde
volle artikelen aan, welke de
Duitschers naar Duitschland had
den willen vervoeren. Daaronder
bevonden zich 16.500 ton wals-
producten, 2.640 ton machines,
machine-onderdeelen, kranen e. d,.
1.050 ton scheepsbouwmateriaaf,
400 ton verfraateriaal, 260 ton
papier, 900 ton straatklinkers en
metselsteenen. 9800 rollen draad.
115 ton touw en nog heel veel
meer.- Het rijksbur. voor metalen-
verw. ihdustrieën geeft aan al deze
goederen de juiste bestemming
Minisier dr. L. J. M. Beel
derdaad van plan de financieeïe ver
houding- tusschen het Rijk en de Ge
meente wederom geheel op de helling
te zetten.
Met name geloof ik, dat defini
tief een einde moet worden ee-
maakt aan den onhoudbaren toe
stand, dat het nieerendeel der
Nederlandsche gemeenten in nood
lijdende omstandigheden verkeert.
Aan de oplossing daarvan kunnen
wij niet ontkomen.
Hoe die oplossing eruit zal zien, kan
ik nog niet zeggen. In concreto kan
men daarover pas spreken, wanneer
een overzicht is verkregen zoowel
over de situatie der gemeentefinan
ciën als over den toestand der finan
ciën van het Rijk en over de conse
quenties, welke die toestand ook voor
den belastingbetaler meebrengt
De burgemeesters.
En -ie burgemeesters
Ook daar moeten wij zoo spoedig
mogelijk uit den toestand van nood
voorziening komen. De voorloopige
aanwijzingen moeten in den kortst
'defnv? vJd Plaats maken voor een
'in^t^r
vaSes^ew^ purend
den TkVhnbenoeming kan plaats vin-
«IV J ho°P. dat wij op dit terrein
hersteld"0™ verh°udingen hebben
En de politie
Op dat punt sta ik niet alleen
Daarin moet ik samenwerken met
U J'èchTiitSen010t Van Ju=nitie. Ik mag
een vergevordetJf zelfs reeds
reikj. Een oplossing5aA"?!* heeft- be
vraagstuk, is zeer urgent. oei
Ook het ambtenaren-vraagstuk res
sorteert onder Uw Departement
Inderdaad en ook te dien opzichte
bestaan plannen. Het vraagstuk van
de personeelsvoorziening bij de over-
moeten mr!2StUdle Fenomen' Hier
ken ik a ,rnevideeën baan b,e
aanw» denk h,erbÜ o.m aan de
technUchï® lan Personeel. de psycho.
ternoiü keuring, de regelmatig
din» beo°''deeling, de opiei.
e t;echtspositie, het georgani
seerd overleg. s
avan andere belangrijke vraag
stukken dienen voorts onder de ooeen
te worden gezien. Een der meest ur
gente problemen naast de zuivering
vormt de quaestie van het rechtsher-
amh?enV1JdellT? d,e bezett>ng ontslagen
ambtenaren. Ik hoop zeer binnenkort
een ontwerp-regeling terzake aan den
ministerraad voor te leggen.
Vrijdagavond 24 Augl zal de
minister van onderw., kunsten en
wetensch., prof. dr. G. van der Leeuw,
om 9 uur een. radiorede houden over
het onderwerp: „Herstel der universi
teiten"
Voortaan zal een onderneming
waarin personeel arbeid verricht
die slechtts dient om dat personee'
bezig te houden, niet meer eer
wachtgeldsubsidie als bijdrage i'
de loonkosten voor deze werkzaam
heden ontvangen.
Er is een belangrijke verbete
ring opgetreden in de voorziening
van de restaurants en hotels met
levensmiddelen en dranken, Zoo
werd de toewijzing voor aard
appelen met 50 pet. verhoogd en
m verhouding daarmee eveneens
die voor groente, bloem en suiker
Gedurende den oorlog zijn er
heel wat meeningsverschillen en
zelfs conflicten tusschen president
Roosevelt en generaal de Gaulle ge
weest. Of het een persoonlijke wrij
ving tusschen de twee tamelijk
autoritaire figuren was, van wie
de Amerikaan soepel, de Fransch-
man nogal koel en afgemeten was;
dan wel politieke rancunes de
hoofdrol speelden, is moeilijk uit
te maken. Zeker is, dat toen admi
raal Darlan, die te Vichy goede re
laties met Roosevells persoonlijken
vertegenwoordiger bij de Fransche
regeering onderhield, onverwacht
na de landing bij Casablanca pel
vliegtuig i" «-•-
veerde, er zelfs een scherpe tegen
stelling tusschen Londen én Wash
ington ontstond over de vraag, wie
officieel erkend zou worden als de
leider van het Fransche verzet: de
Gaulie of Darlan. De gewelddadige
dood van den laatste maakte een
einde aan dezen bevoegdheden-
strijd, maar niet aan de „veete"
tusschen Roosevelt en de Gaulie,
welke zelfs op de betrekkingen
tusschen de Vereenigde Staten en
'Frankrijk oversloeg. En toen na
de conferentie van Yalta president
Roosevelt generaal de Gaulie uit-
noodigde om hem op de Middel-
landsche Zee te bezoeken, gaf het
Fransche staatshoofd een mokkend
„niet thuis".
Het onverwachte heengaan van
president Roosevelt is een keer
punt in de officieele Fransch-Ame-
rikaansche relaties geworden. Niet
dat alles ineens volop vriendelijk
heid werd, verre van daar. De
twee volken staan ongemeen sym
pathiek tegenover elkaar, maar
officieel zijn er vraagstukken,
welke hen scheiden, de gebeurte
nissen in het Verre Oosten, waar
door het nu nog onbegrijpelijke
Noord-Afrika arri-
Tru"lan heeft ten stel-
6e
volomeVonwaarwa^g^f1^
pachtwet was een oorlogswapen
aldus de president, en de regee
ring was verplicht haar in te trek
ken, zoodra de oorlog geëindigd
was. Hij herinnerde er aan, dat
toen hij vice-president onder Roo
sevelt en voorzitter van den senaat
was, hij persoonlijk aan het con
gres beloofde, dat de leen- en
pachtwet zoo spoedig mogelijk na
den VJ-dog zou worden inge
trokken
ONDERZOEK
BELEID DR. HIRSCHFELD
E. A.
---uiuem en suiKer. uuor net nu nog onbegriipeüike
ook werd wederom een toewij- prijsgeven van Indo-China door de
Zing Peulvruchten iti(ipvAAi.J Frar.srhpn OUD T 'J r\ O ri lrf.! ralrei+o
in de Indo-Chineesche kwestie te
krijgen: persoonlijk is hij uitermate
gevoelig voor het internationaal
prestige van Frankrijk. Voor het
binnenlandsch herstel van Frank
rijk is even belangrijk, dat de
Gaulle met een flink crediet terug
keert. Hij schijnt eenige milliarden
te wenschen, waarschijnlijk zal hij
„slechts" 800 millioen dollar krijgen.
En als hij voorts de toezegging
van een snelle levering van grond
stoffen krijgt, dan zal zijn reis niet
vergeefsch geweest zijn. Frankrijk
toch heeft dringend hulp noodig,
want de economische toestand is
er nog bedroevend slecht.
wil lAJL
zing peulvruchten ingevoerd.
In café[s e.d. zal binnenkort
weer (gelijk reeds aangekondigd)
echte koffie verstrekt kunnen
worden. Deze bedrijven krijgen
daarnaast ook toewijzingen voor-
suiker en melk. De theeliefheb-
bers zullen nog geduld moeten
betrachten. De geleidelijk aan
groeiende voorraad van dit artikel
in ons land is nog niet zoo groot,
dat men er al toe over kan gaan
het beschikbaar te stellen.
Bier kon deze maand in het
Westen op een basis van 30 pet.
van den omzet wan Augustus 1941
worden gerantsoeneerd In het
Noorden en Zuiden, waar dr
kolenpositie iets gunstiger was, is
het percentage op 50 pet. ge
bracht. Hoe de toekomst zich ont
wikkelen zal.' is afhankelijk van
°e voor de brouwerijen beschik
bare kolen.
De rantsoeneering van jenever
zal zooals reeds eerder gepubii
ceerd, weldra op basis van 40 pet
van den omzet in 1939 worden
hervat.
RECTIFICATIE.
In ons bericht van gisteravond
over de daling van de bankbiljet-
tencirculatie is een zetfout ge-
sloopen.
De bankbiljettencirculatie is n.l.
niet van doch met 135 millioen
tot 2.722.631.685 gulden vermin
derd.
Franschen aan Japan de kritiekste
verwikkelingen waren ontstaan,
zijn in Washington steeds zeer
hoog opgenomen, zóó zelfs dat men
Frankrijk den rang van groote mo
gendheid betwistte. Wat natuurlijk
weer gevolgen op economisch ge
bied had; veel kleinere naties
konden veel gemakkelijker facili
teiten en credieten in de Veree
nigde Staten krijgen dan Frankrijk.
De Gaulle's reis naar Washington
beteekent nu niet, dat de moeilijk
heden tusschen de twee landen
zijn geregeld; zij is veeleer een be
gin dan een einde. Wat intusschen
sinds een half jaar is veranderd,
is, dat er geen veete meer bestaat;
men kan met een blanco-lei begin
nen en dat is een niet te onder
schatten voordeel.
Voor Frankrijk zijn goede be
trekkingen met de Vereenigde
Staten van het hoogste belang. Het
is dan ook begrijpelijk, dat de uit-
noodiging van Truman aan de
Gaulie om naar Washington te ko
men met gejuich is ontvangen; en
wederkeerig maakte Amerika zich
enthousiast op om den erkenden
leider van het Fransche verzet
feestelijk en bijzonder vriend
schappelijk te ontvangen. Zijn reis
in het land der onbegrensde mo
gelijkheden is een triomftocht ge
worden, een goed voorspel voor de
moeilijke onderhandelingen, welke
op den blijden intocht moeten
volgen.
De Gaulie hoopt algeheele vol
doening van de Fransche wenschen
De min. v. H. en N. heeft inge
steld een commissie, welke een
onderzoek heeft in te stellen naar
het beleid en de gedragingen ge
durende de vijandelijke bezetting
van het rijk in Europa van dr. H.
den m ëldf Secr~s'en- van dat
van "riTr Woltersom, voorz.
van de organisatiecomm en later
InnmreR 'TV0" bedrijfsl
en mr. J M van Spaendonck,
dir. van het Rijkstextielbur
Tot leden dezer commissie ziin
benoemd de heeren dr. F. H Fen-
tener van Vlissingen (tevens voor
zitter), mr. dr. H. J. Donner
(tevens plaatsvervangend voorzit
ter), L. Neher, ir. J. W. Albarda
en mr. G. van Hal). Als secretaris
is aangewezen mr. J. Ie Loope.
Sedert een paar dagen staat de
Noorsche Mussert, Quisling die
land en volk in de macht van den
vijand speelde, voor zijn rechters.
Het verhoor bracht tot dusver
weinig belangwekkende momenten
Quisling nam een typisch Duitsche
houding aan, die bewijst hoe diep
de perverse Duitsche mentaliteit
zijn geest en persoonlijkheid in be
slag genomen had. Quisling wist
yap niets, hij had niet anders dan
in het belang van het land gehan
deld, en was dus volkomen on
schuldig. Hij had nooil van gruwe
len in Duitsche en Noorsche
concentratiekampen gehoord, nog
minder van Joden-vervolgingen, hij
had de zilveren couverts uit het
koninklijk paleis eenvoudig geleend
en geen oogenblik er aan gedacht
ze^ te ontvreemden, hij had mis
schien sommige dingen tegen het
belang van zijn land in gedaan
wanneer deze niet te ontkennen
waren, maar dit gebeurde alleen om
erger kwaad te voorkomen. In één
woord: een vo-lslagen naargeestige,
Germaansche verlooning.
Ook gisteren hield de Führer-
imitator die houding vol hoewel
de aanklachten en bewijzen tegen
hem zich steeds hooger opstapelden.
Gisteren traden eenige Joden als
getuigen op. Zij verhaalden over
het concentratiekamp Auschwitz,
waar vier millioen menschen wer
den vermoord en over het Noorsche
concentratiekamp te Falstad, waar
een der getuigen drie Joden zag
doodschieten. Quisling wist niets,
noch van gaskamers van de con
centratiekampen noch van het feit
dat Joden naar Duitschland ver
voerd werden.
Kolonel Hatledahl. chef van den
generalen staf in 1940, verklaarde,
dat Quisling na de mobilisatie in
April 1940 poogde de mobilisatie
ongedaan te maken en dat zulks
een verwarrenden en ontmoedi-
genden invloed op de troepen had
gehad.
Kolonel Hiorth verklaarde, dat
Quisling hem op 9 A.pril te Elve-
rum opbelde en hem in zijn functie
als „hoofd van den staat" beval de
marxistische regeering, die naar
Zweden trachtte te ontsnappen, te
arresteeren.
»TEgiI Sundt'. directeur van de
Noorsche radio, verklaarde dat
Quisling hem op 10 April telefo
nisch opdroeg uit te zenden, dat
5 °P *ort Bolaerne in
de Oslofjord gestaakt moest wor-
den. Sundt weigerde dit en Quis-
Hmor t6Ig deze weiS«ring aan
Hitier te rapporteeren.
Luitenant-generaal Harald Wrede
verklaarde, dat Quislings houding
beti effende de mobilisatie groote
verwarring had veroorzaakt.
Een hoteltelefoniste verklaarde
dat Hagelin sinds 1 Januari 1940
in het hoi el woonde doch dat deze
vaak naar Duitschland ging Bii
zijn terugkeer had hij vaak veel
geld bij zich, soms 10,000 kronen die
door den hotelkassier voor hem' be
waard werden. Op 9 April kwam
een Duitsche marine-officier in het
hotel, die naar Hagelin of Quislin"
vroeg Er stonden volgens haar
wachten van de Quislin^-bewetfin°"
bij het hotel Continental.
Een omroeper van de Noorsche
radio verklaarde nog, dat Quisling
op 10 April gevraagd had het bevel
„staakt het vuren" voor het fort
Bolaerne in de Oslofjord te geven,
doch 4at dit verzoek geweigerd
werd.
ZULLEN DEZEN WINTER
BEPERKINGEN INTREDEN?
Volgens de „New York Times"
zijn hooggeplaatste regeerings-funo-
tionarissen te Washington van mee*
n'ng, dat de opheffing van dc leen-
en pachtwet zeer zeker in den
aanstaanden winter een beperking
in de middelen van levensonderhoud
zal beteekenen in Engeland, Frank
rijk. België en andere landen, die
steunden op groote verschepingen
.op grond van deze wet, aangezien
de regeeringen van deze landen
niet bi.i machte zijn direct een an
dere voorziening daarvoor in de
plaats te stellen.
De haast, waarmede president
Truman in dezen heeft gehandeld
heeft zelfs in regeeringskringen een
of aan de nieuwe
f''tsbhe labourregeerïng zoowel al»
Gaulle0 re?eennf? van generaal d»
Gaulle met opzet moeilijkheden In
den weg zijn gelegd.
aanaTre^'o be?cht\ heeft Truman
hefbme Cl'0Wley' het hoofd van
mm HV0ÏÏ' buitenlandsche eco-
oR a t' gegeven om alle
uitstaande leen- en pachtcontrac-
ten, behalve, waar de geallieerde
regeenngen genegen zijn betalingen
te doen, of waar het in het belang
van de V. S. is. ze uit te voeren,
m te trekken.
Crowley werd gemachtigd, om
met de geallieerden te onderhan
delen over <jen verkoop van leen-
en pachtvoorraden, die momenteel
onderweg naar het buitenland ziin
of In het buitenland liggen. 'Deze
haeat wVe°2rrraden hebb™ volgens
«eb i ~u;? een waarde van tus
schen de S duizend en anderhalf
duizend millioen. Er loopen nog
contracten voor fabrikaten en niet-
explosieve goederen ter waarde van
tweeduizend millioen.
r^riirnal1 deelde verder mede. dat
de militaire behoeften aan leen- en
pachtvoorraden voor troepenbewe-
gmgen en bezettingsdoeleinden in
overweging zullen worden genomen.
Het Ned.-Indische Roode Kruis
heeft met financieelen steun der
Indische regeering door bemidde
ling van het Amerik. Roode Kruis
een vrij groot aantal levensmid
delen-pakketten naar Indië laten
overbrengen. De Japannez-s heb
ben alles in het werk gesteld, om
deze zaak te verdoezelen, zoodat
verdere gegevens omtrent'de ont
vangst ontbreken. Het Ned. Roode
Kruis heeft echter terstond aan het
Amerik. Roode Kruis verzocht, al
het mogelijke te doen om deze
zending in het groot te herhalen,
ongeacht de kosten.
Ook de Zuid-Amerikaansche
pakketten, bestemd voor het Ne
derlandsche Roode Kruis, zijn voor
dit doel ter beschikking gesteld
Het is vooralsnog niet mogelijk
pakketten van Nederland uit naar
Indië te sturen.
Van d®. 422 lijken van gefusil-
1 eerden, die in de duinen te Over-
ueSn opgegraven, zijn er tot
heden 368 geïdentificeerd.
de, niet-geïdentificeerde
lyken bevinden zich vermoedelijk
ook de lijken van Jan Hendrik de
An°f' 1sm' te SPrang-capelle 20
u wL en van Personen, die
nebben deelgenomen aan overval
len op het huis vgn bewaring en
het bevolkingsregister te Amster-
dam en op het kamp te Westerbork
(door 5 Joodsche personen) en ten
slotte van 2 personen, wier kleediivg
de waschnuimmers resp. 35 en 3G
draagt.
Onder opgave van bijzonder
heden, welke tot identificatie zou
den kunnen leiden, kan men zich
in gegeven gevallen wenden tót het
bureau nationale veiligheid. Singel
202, Amsterdam.
SCHEVENINGEN OOK
's WINTERS IN EXPLOITATIE
Burgemeester de Monchy sprak
bij de opening van de V.V.V.-ten-
toonstelling Scheveningen als zijn
meening uit, dat de badplaats
Scheveningen ook 's winters be
hoort te worden geëxploiteerd.
Een stap in die richting noemde
hij het plan, om ter voorziening in
den huidigen woningnood, reeds
thans eenige Scheven ingsche ho
tels ook in den winter bewoonbaar
te maken.
