RECHT OP- HERSTEL DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN. De grondslagen van onze eischen GEEN VERKIEZINGEN VOOR 1946 De „Christiaan Huygens' HERDENKING VAN DE GEVALLENEN Donderdag kranslegging in de Plantage Examen hoofdakte Gelijkheid van rantsoen Meer brood en suiker Voor de rookers Burgerlijke stand RESTAURATIE DER GROOTE KERK Werk von minstens drie jaren WEERBERICHT Scheidsmuur tusschen koor en schip wordt gesloopt HUGO DE GROOT 645 - 28 Aug. - 1945 Eerste landingen in Japan Vlooi* nadert Sabang Canadeezen helpen spoorwegen Max Blokzijl voor den rechter LFitg. v. cf. Maas bode-Stichting, R'ciam Giro 9095 Directeur: Joh. Kuijpers. Hoofdred.Mgr. Dr. J. Witlox. Alg Redacteur: H. A. paalvast. Drukker: N.R.C N.V. NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT DINSDAG 28 AUGUSTUS 1945 66sle JAARGANG No. 18794 Tijcf. adres: Broersvest 8 A Tel. 68804. Abonnementspr. f 3.25 p. kwart. l.lo p. maand 0.26 p. week. Advertentiën 25 ets. per mm. Bij alle vraagstukken, welke op den iongsten oorlog betrekkin., hebben kan men steeds van een vaststaand feit uitgaan: dat het Derde Rijk, en derhalve het Duit sche volk, dezen oorlog doelbe wust gewild, jarenlang voorbereid, en ten slotte moedwillig heeft uit gelokt. Dit gegeven ds boven eiken twijfel verheven; er zijn in de pe riode tusschen 1918 en 1939 van alle zijden politieke en economi sche fouten begaan, niemand, die het ontkent; maar anderzijds be stond er zeer goede wil om al het menschmogelijke te doen ten einde de daaruit ontstane moeilijkheden en conflicten vredelievend op te lossen. Ook de Duitsche regeerin gen van voor 1933 wilden dien weg op en hebben daarmede ver rassende resultaten bereikt: toen Hitler aan het bewind kwam, was het verdrag van Versailles, be halve in zijn territoriale bepalin gen, practisch geliquideerd. Eerst het nationaal-socialistische regiem brak met deze methode van het gezond verstand om den weg van het brute geweld, van de voldon gen feiten op te gaan. Deze handelwijze moest op zich zelf reeds ten slotte in een wereld oorlog uitloopen; het nationaal- socialisme wilde den strijd wijl het zóó in zijn hoogmoedswaanzin een wereldbeschouwelijk en poli tiek doel meende te kunnen en zullen bereiken: de overheer sching van geheel Europa en ver- der-strekkend, van de geheele we- WM door het uitverkoren Herrn- Y**'d?t als zijn ingeboren recht opeischte alle andere volken te domineeren en deze in volslagen dienstbaarheid aan zich onderda nig te maken. Dit -is een van de kernpunten van de ras, bloed en bodem theorie. Duitschland dat wil zeggen het Duitsche volk is ten volle verantwoordelijk voor den oorlog, welke op zijn totale nederlaag en Vernietiging is uitgeloopen. Het Heeft daarom de consequenties van Zijn daad te dragen. In strijd met alle Goddelijk en mensehelijk recht is het den oor log tegen Polen begonnen. En daarna werd misdaad op misdaad, rechtsschennis op rechtsschennis gestapeld. Zonder eenige overdrij ving kunnen we zeggen, flat er geen gruwel is, of het Derde Rijk heeft er zich aan schuldig ge maakt. Een dier misdaden en rechts- schennissen was de verraderlijke en lafhartige overval op Nederland van 10 Mei 1940, zonder oorlogs verklaring, nadat Hitier herhaalde malen, zelfs nog ln de week van den Duitschen aanval, de plechtige verzekering had gegeven, dat hij de neutraliteit van Nederland zou eerbiedigen. Voor dien overval was geen enkel redelijk motief. Het beruch te memorandum van Von Ribben- trop was een lange, weerzinwek kende aaneenschakeling van leu gens, verdraaiingen en verdacht makingen. Maar Duitschland had Nederlands gunstige strategische positie, zijn voedselvoorraden, zijn werkkrachten en zijn rijkdommen noodig om het nagestreefde doel: de overheersching van Europa en de wereld te kunnen bereiken. Op echte nazi-methode werd dit doel verdoezeld en kwamen de Duit schers hier onder met mom van be schermers, in- werkelijkheid echter als roovers en plunderaars. En het resultaat van hun vijfjarig verblijf in ons land is geheel overeenkom stig den opzet dan ook geweest, dat toen zij verslagen moesten wegtrekken, ons land volkomen leeg was, aan den rand van den afgrond stond en overgegeven was aan den hongersnood. Welvaart vernietigd, een vermindering van het nationaal vermogen met vijf tien tot achttien milliard gulden, een berooide schatkist, fabrieken zonder machines, verwoeste ha vens geïnundeerde polders en landerijen, platgeschoten steden en dorpen, uitgehongerde en verarm de bevolking. En deze geweldige schade is aangericht moedwillig en systema tisch, in strijd met elk recht. Die misdaad, die rechtsschennis eischt volledig herstel; eenvoudig en zonder meer volkomen resti tutie. Dat is een recht, dat Neder land kan en moet doen gelden. Er is geen rechtsorde in de wereld mogelijk, als de roover niet ge dwongen wordt tot restitutie, de beroofde geen restitutie kan eischen. Technische en andere moeilijkheden Naar kapitein H. Brugmans van den regeeringsvoorliehtingsdienst ver klaarde. zijn de verkiezingen niet voor het. voJgend voorjaar te verwach ten Hoewel de regeering het houden van spoedige verkiezingen als een groot belang erkent, zijn de techni sche moeilijkheden van dien aard, dat men ze niet voor 1946 kan houden. Gedurende den bezettingstijd zijn de verkiezingsregisters door vernietiging of vervalsching m een chaotischen toestand komen te verkeeren. Boven dien zullen verschillende politieke partijen zich met het oog op de ver anderde toestanden nog moeten reor- ganiseeren. Ook heeft de pers nog niet het stadium bereikt, waarin zij het Ne- derlandsche Volk volledig over de politieke situatie kan inlichten Poiiie van het schip verbeterd, zijn lot nog onzeker Nadat de „Christiaan Huygens", die, zooals gemeld, zich ter hoogte van Westkapelle in zinkenden toe stand bevond, op de Zuidsteenbank was gezet, scheen- de positie van net schip aanvankelijk vrij kritiek omdat een Zuid-Westenwind opi stak, welke gewoonlijk met storm vlagen gepaard gaat. Later echter is de wind naar het Oosten ge draaid. waardoor de windkracht af nam. De positie is hierdoor ver beterd. Het is nog niet bekend, wat er met het schip zal gebeuren. Op slepen door den Nieuwen Water weg zal niet mogelijk zijn door den grooten diepgang, welken het schip heeft gekregen tengevolge van het volloopen van de ruimen. Het schip heeft thans een diepgang van 40 voet. De bevelhebber der zeestrijd krachten te Londen zal over de verdere bergingswerkzaamheden van de ..Christiaan Huygens" moe ten beslissen, daar het schip nog in geallieerden dienst voer. Het officieele programma voor de feestelijkheden in onze stad, uit gegeven door het bestuur der Oranjevereeniging, is thans ver» schenen. In verband met de papier- söhaarschite heeft men de oplaag sterk moeten beperken. Aan het programma, -in welks uitvoering uit den aard der zaak mogelijkerwijs nog eenige wijzi ging kan komen, ontleenen wij net volgende: Op den vooravond van de f^5" ten, Donderdag 30 Augustus dus, zal een plechtige herdenking plaats hebben „Voor hen, die vielen Nadat om 7 uur in verschillende kerken een gedachtenisd-ienst is gehouden, zal om 8 uur op plech tige wijze een kranslegging plaats hebben bij het tijdelijke gedenk- teeken „V-oor hen, die vielen". Door de Oranjevereeniging is na melijk in de Plantage een eenvou dig monument opgericht, waarbij een ruimte is gereserveerd voor de nagelaten betrekkingen van hen, die met hun leven de goede zaaj4 der vrijheid hebben betaald, Oo-k voor genoodigden van de Oranje Vereenig'ing is een gedeelte be schikbaar. Niemand kome zonder bewijs van toegang op het afgeslo ten terrein. Zeer waarschijnlijk zal door de uit de oorlogsjaren beruchte alarm sirenes het teeken gegeven wor den voor „een minuut stilte". Ge durende die minuut stilte staat alle verkeer in de stad stil. Ieder op straat en in huis gedenke dan enkele oogenbliklken onze stadge- nooten, die voor onze vrijheid vielen. Onmiddellijk na afloop der mi nuut stilte neemt het leven weer zijn gewonen gang. Sprekers bij de herdenking zijn Burgemeester Bosch, de heer P. Mak, Ds. Schouwink en Pastoor Binkhorst. Gedurende de herdenking mogen geen open-bare feestelijkheden plaats hebben, doch moet de stad een rustig, plechtig karakter, dra gen. Onmiddellijk na de plechtigheid wordt echter de ban opgeheven. Om 9 uur heefit op de Groote Markt de Taptoe plaats. Naar wij vernemen is onze stad- nóot, de heer L. Soeters, op het Za terdag te 's-Gravenh#age gehouden examen hoofdakte geslaagd voor het gedeelte B. IN OCTOBER LANDELIJKE BONNENLIJST. De moeilijkheden bij de bevoor rading hebben het tot dusver on mogelijk gemaakt de rantsoenee ring landelijk te doen. vaststellen. Wel is den laatsten tijd al meer gelijkheid gekomen in de ver- strekte rantsoenen van bepaalde artikelen. Naar wij vernemen, is de stand van zaken nu zoo, dat men hoopt met October te kunnen overgaan tot invoering van één bonnenujst voor het geheele land. BISCUITS NIET MEER OP DE BONNENLIJST. Op de nieuwe bonnenlijst voor de volgende veertien dagen komt geen bon voor biscuits meer voor. In verband daarmede is het brood' rantsoen voor personen van vier jaar en ouder vermeerderd met 800 gram per 14 dagen en dus gebracht op 2800 gram totaal per week. Het rantsoen suiker is voor per sonen van vier jaar en ouder van 250 op 400 gram per 14 dagen ge bracht, waardoor het rantsoen in het Westen gekomen is op het peil, dat voorloopig voor geheel Nederland gekit.. VOORLOOPIG 2 RANTSOENEN IN 14 DAGEN Er verluidde dezer dagen, dat de tabaksrookers in het genot zouden worden gesteld van 3 rantsoenen per veertien dagen. Naar wij vernemen, is dit bericht onjuist. De eerstvolgende rantsoe neering bedraagt: 2 rantsoenen voor 14 dagen. Dit zal voorloopig wel zoo blijven. Later zal het misschien op gevoerd kunnen worden tot 3 rant soenen" per 14 dagen, maar dit zal geheel van den aanvoer afhangen. Men make zich derhalve niet blij met een doode musch, want óf het tot die verhoogde rantsoeneering zal komen en zoo ja wanneer, staat nog geenszins vast. Geboren: Maria Cornelia, d. v. A. v. Gulik en C. Eering, Hellevoetsche- str. 4; Franklfn D., z. v. P. Broeren en J. Boomsluiter, v. Marumstr. 25; Dominicus W. M., z. v. M. W. de Kort en W. A. M. v. Oostrom, N. Maasstr. 37; Larrvbertus, i'. v. L. C. Boon en J. Magieisen, Huijsmans- str. 65. Overleden: D. J. B. Venhuis. 77 j., Nassaulaan 75: C. Buijtelaar. 72 j., wed. v. J. Brinkman, Nassaulaan 75; P. v. Steenis, 73 j., Vriendschapstr. 1. H.M. de Koningin wil geen uitzondering Het is de wensoh van H. M. de Koningin, dat ter gelegenheid van Haar verjaardag niet van de thans bestaande regeling zal worden af geweken, volgens welke het ver zenden van felicitatie-telegrammen niet is toegelaten. Het bedoelde verbod blijft dan ook op 31 Aug. a.s. van kracht, voor wat betreft het zenden van zoodanige telegrammen aan Hare Majesteit. Op Vrijdag 31 Aug. en Zaterdag 1 Sept a.s. zullen de treinen en N.S.-bussen rijden als op werkdagen. Op 31 Augustus zullen de Haag- sehe trams op de stadslijnen geduren de den geheeien dag rijden, dus van 7 tot 18 uur. «Medegedeeld door het Kon. Ned Met. Instituut. Geldig van Dinsdagavond tot Woensdagavond: Weersomslag. Toenemende be wolking Plaatselijke regen met kans op onweer, opnieuw koeler. Naar Z.-w. omgaande wind. Waarnemingen te Rotterdam van hedenmorgen 11.30 uur Barometerstand: 762 0 'mm Temperatuur: 21.2 Celsius' Windrichting: O.-Z.-O., kracht 2. Weersgesteldheidonbewolkt. Maximum-temperatuur (voorgeko men tusschen 8 uur gisteren- en 8 uur hedenmorgen): 22,8 Celsius' mi- simum: 13,8 Celsius. Steeds bevangt ons een zekers schroom, als we een oude, eeuwen oude kerk betreden, als we opzien naar die hooge gothische ramen, wier lijnen met eerbied en eenvoud ten hemel wijzen. Het is, alsof de vele stemmen, die gedurende tal van eeuwen ter eere Guds tegen de gewelven klonken en verklonken, weerklinken in ons. Het is, alsof zij er op heel bijzondere wijze een gelijkgestemde snaar doen trillen met de snaar, welke gezongen heelt in de harten der vrome geloovigen, die hier gedurende tallooze geslacn- ten eer en dank hebben gebracht aan God, die Hem om uitkomst hebben gesmeekt in smart en nood. Ondanks het feit, dat de St. Jans- kerk, de Groote Kerk, sinds de Hervorming niet meer wordt ge bruikt voor den eeredier.st, waar voor zij oorspronkelijk werd ge bouwd, overviel ons dit gevoel toen wij haar gisteren betraden! Toen wij het zonlicht door de hooge ramen zagen spelen met het don kere eikenhout van preekstoel en vroegere koorbanken. Immers, de Groote Kerk is het Huis van God gebleven. Zij is toch, ook in don loop der laatste eeuwen, bevolkt geweest door een menigte geloovi gen, die God wenschten te eeren en dienen, zij het op een andere wijze dan de oorspronkelijke be zoekers van de kerk en volgens de opvattingen welke naar hun oordeel de juiste waren. Wij betraden het schip der kerk in gezelschap van den heer L. J. Ensing, die belast is met het toe zicht op de restauratie-werkzaam heden aan de kerk, welke begm Juni zijn hervat in opdracht van de Hervormde Gemeente, welke thans eigenares is van de kerk. De heer Ensing was zoo welwil lend te voldoen aan ons verzoek om ons rond te leiden en ons een en ander te vertellen over de vor deringen, welke reeds met het werk zijn gemaakt en over de plannen, lie men heeft. Onder zijn leiding hadden wij reeds een rondgang gemaakt door iiet Zuider- en Noorderkoor en door het vroegere priesterkoor, waar thans het lied van spade en troffel den zang der geloovigen heeft ver vangen. Over planken, gelegd over diepe kuilen, moesten we ons een weg kiezen naar de plaats, waar zich vroeger het hoogaltaar heeft be vonden en waar thans alleen nog maar de rijzige pilaren en hooge gewelven herinneren aan het de el, waarvoor dit schoone bouwwerk eens werd opgetrokken. Een dertigtal werklieden, onder wie een aantal bekwame metselaars en steenhouwers, gespecialiseerd in het herstellen van oude, histori sche gebouwen, was o.a. bezig met het dichten van de openingen, welke zijn ontstaan door het sloo- pen van den uitbouw, die zich vroeger aan dit deel van de kerk heeft bevonden. Deze werkzaamhe den dragen een voorloopig karak ter, aangezien het in de bedoeling ligt, later opnieuw een stuk aan te bouwen. Dit is overigens niet in strijd met het oorspronkelijke ont werp van de kerk. De fundamenten van het Zuiderkoor, welke thans blooüliggen, duiden erop, dat ook de leggers ervan op uitbreiding hebben gerekend. Op onze vraag, hoe het stond met het verkrijgen van het bouwmate riaal antwoordde de heer Ensing, dat men daarmede uiteraard moei lijkheden ondervindt, vooral wat betreft het vervoer. Bouwstoffen zelf echter zijn nog wel te verkrij gen, omdat uitsluitend gebruik wordt gemaakt van oud materiaal, dat geschikt is voor het herstellen van monumenten. Het plan is, om de kerk geheel te restaureeren. Met deze werk zaamheden. welke ten minste drie jaar zullen duren, zijn belast de architecten H. en L. v. d. Kloot- Meyburg en Bolt. Aannemer is de firma D. Huisman uit Delft. Het ligt in de bedoeling, later de muren, welke thans het schip van de kerk scheiden van het vroegere priesterkoor, af te breken en het koor weer bij de kerk te trekken. Aldus zal de Groote Kerk, waar eens het lichaam van Ste. Liduma. Schiedams teere liefde-heilige heeft gerust, weder geheel in haar oor- spronkelijken vorm worden her steld. Vandaag herdenken we de 300sten sterfdag van een der grootste Nederlanders, Hugo de Groot, die stierf in den vreemde, oirraat voor hem geen plaats was in het door godsdiensttwisten verscheurde va derland. De Groot was zeer verdraagzaam en den katholieken buitengewoon gunstig gezind.. Hij betreurde de onderdrukking van de Roomscnen in zijn land, o.a. ook, zooals hij aan zijn br: r Willem schreef, omdat zij daardoor gedwongen werden Spaansch gezind te zijn. „Dat waren zij niet, toen zij den Prins van Oranje in Brabant en Vlaanderen geroepen hebben". De Groot stond den katholieken godsdienst zelfs zeer na. Verstandelijk had hij geen bezwaar, noch tegen het pauselijk primaat nog tegen het geheim der H. Eucharistie. De Groot is bij het groote publiek vooral bekend als de man van de boekenkist, maar in de philoso- phische en rechtsgeleerde wereld staat hij bekend als de man van de boeken, die hem den titel bezorgden van „Vader van het volkenrecht", die hij in zooverre terecht draagt, dat hij nader for muleerde en in systeem bracht, wat middeleeuwsche schrijvers en voor al de groote Spaansche theologen en juristen van de zestiende eeuw reeds vroeger hadden geponeerd. Wat zou Grotius gezegd hebben van onze tegenwoordige wereld, hij die zoo pijnlijk getroffen was door het. wreede van den oorlog in zijn dagen? Van katholieke zijde heeft De Groot bij deze eeuwenherdenking van zijn. dood belangstelling onder vonden in een Nijmeegsch proef schrift van den heer Winkelman, getiteld: „Remonstranten en Ka tholieken in de eeuw van Hugo de Groot". Diens promotor, prof. Cor- nelissen, schreef in Studia Catho- lica een artikel: „Hugo de Groot en de vervolging der katholieken", terwijl dr. Borret S.J. aan hem een artikel wijdde in het Katholiek Cultureel Tijdschrift: „Op den 300sten jaardag van Grotius' dood". MANILA, 28 Augustus. (R.O.) De eerste Amerikaansche bezettings troepen zijn in Japan geland. Nader wordt gemeld, dat t en transporten Amerikaansche bezet tingstroepen op hel vliegveld Al- soegi. ongeveer dertig kilometer van Tokio, zijn geland. Officieel wordt medegedeeld, dat de Britsche Oost-Indische vloot Sabang is genaderd. Oorlogssche pen en vliegdekschepen hebben de opdracht ten spoedigste naar Penang te varen. Generaal MacArthur heeft in een boodschap aan het Japansche algemeene hoofdkwartier gezegd, dat meer Amerikaansche troepen, dan aan de Japansche afgezanten te Manila was opgegeven, op 1 Sep tember te Yokohama en te Tateya- ma (ten Z.O. van de baai van Sa- gami) door transportschepen aan land zullen worden gebracht. De Canadeesche strijdkrachten in Nederland zullen voertuigen, chauf feurs, benzine, olie en smeermidde len leveren om de Nederlandsche Spoorwegen te helpen bij de orga nisatie van vijf nieuwe busdien sten. De Canadeezen zullen geen enkel financieel voordeel uit ue voorge stelde diensten aanvaarden, doch zich eenige zeggenschap bij de be schikking over de inkomsten voor behouden. De diensten zullen in volgorde van belangrijkheid worden inge steld en wel op de trajecten: 'SrHertogenbosch Geldennalsen, Meppel—Hattemerbroek, Arnhem— Nijmegen. Zutphen Deventer, AmersfoortEde. Zwolle Deventer. Max Blokzijl zal op 11 September as. om half elf voor het bijzonder gerechtshof te 's-Gravenhage te recht staan. Met hem zal de oud- N.S.B.-burgemeester van Wassenaar jhr. de Blocq van Scheltinga, voor het gerechtshof verschijnen.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Nieuwe Schiedamsche Courant | 1945 | | pagina 1