DE ZUIVERING VAN HET GELD
m
PAPIERGELD 26 SEPTEMBER ONGELDIG
leder kan I 10 inwisselen
Uitreiking van nieuw geld door
de distributiediensten
DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN.
den
Genezing van
gulden
Rede van Minister
Lieftinck
Geen verrassing
Eerst 10 per persoon
nieuw geld
Omwisseling van 10
per gezinslid
Geldkaart A
Geldkaart B
Collectieve uitreiking
Uitg. v. dr. tyïaas-
bode-Sticnting,
R'dam Giro 9095
Directeur:
Joh. Kuijpers.
Hoofdred.: Mgr.
Dr. J. Witlox.
Alg Redacteur:
H. A. paalvast.
Drukker:
N.R.C N.V.
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
DONDERDAG 13 "ptfMBE8 1345
GGste JAARGANG No. 19808
Tijd. adres:
Broersvest 8 A
Tel. 68804.
A.bonnementspr.
f 3.25 p. kwart.
1.10 p. maand
0.26 p. week.
Advertentiën
25 ets. per mm.
Het is on giet wijf eld een goede ge
dachte geweest van den minister van
financiën, prof. mr. P. Lieftinck. de
geldverwisseling van het nog in om
loop zijnde papiergeld niet bij verras
sing te doen plaats hebben, doch van
te voren in een radiorede een uit
voerige uiteenzetting te geven van de
maatregelen, welke zullen worden ge
nomen en de motieven, welke hen
onvermijdelijk maken.
Er zal dan eindelijk over enkele
weken zooveel nieuw bankpapier be
schikbaar komen, dat de verwisse
ling kan plaats vinden. Op 26 Sep
tember verliezen de oude bankbil
jetten. muntbiljetten en zilverbons
hun geldigheid, terwijl alle bank-,
spaarbank- en girorekeningen worden
geblokkeerd. Als gevolg van de te
nemen maatregelen zal slechts een
zeer kleine hoeveelheid nieuw geld
korten tijd naast het oude circu-
learen, zoodat het opkoopen v>an oud
papier met nieuw papier en omge
keerd, hetgeen in België nogal schijnt
te zijn gebeurd, praktisch niet kan'
Voorkomen. Vóór de eigenlijke inleve-
ringsweek begint, dus vóór 26 Sep
tember, kan men f 10 oud geld per
persoon verwisselen tegen nieuw geld.
Dat de geringe circulatie aan nieuw
papier in den beginne voor velen on
gerief en mogelijk zelfs moeilijkheden
zal veroorzaken is een feit, waarvan
ook de regeering zich voldoende be
wust is. doch het kan nu eenmaal
niet anders. Inflatie moet voorkomen
worden.
De vorige week publiceerde het mi
nisterie van financiën een oproep aan
houders van kasvoorraden om de
niet strikt noodige geldmiddelen zoo
spoedig mogelijk te storten op bank-
of girorekeningen (of rekeningen van
commissiormairs in effecten, zooals
later bleek), niet alleen voor een vlot
verloop de verwisseling, doch ook in
het eigen belang. Tharns wordt deze
storting voor particulieren een dwin
gend voorschrift, daar per gezin of per
alleenstaand persoon in de inleverings-
week niet meer dan 300 mag wor
den ingeleverd. Vóór 26
moet hiet meerdere dus op ban*- oi
girorekening worden gestort. *-*^ wuze
en omvang van de deblokkeering blijft
voorloopig nog een geheim.
een rfgis-
y van de overige vermogens-
tïstanddeelen. Dit alles moet een in-
Kkt geven in de verdeelmg van het
volksvermogen, hetgeen vereischt is
teneinde de voorgenomen belasting
maatregelen te kunnen doorvoeren.
Hieruit krijgt men den indiuk. dat het
nog wel eenigen tijd zal duren, al
vorens deze bekend zullen worden.
Aangekondigd wordt zooals vroe
ger ook al eens was geschied een
zware heffing op de vermogensver
meerdering en een vermogensheffing
in eens.
De motieven voor de geldverwisse
ling en de overige maatregelen zijn
1 De hoeveelheid in omloop zijnd
geld binnen de gewenschte
brengen. 2. Registratie van de li
quide vermogenspositie. 3. Conuoe
op de besteding van het geaccumu
leerde geldbezit, opdat deze in over
eenstemming zij met de belangen
van de volkswelvaart. Duidelijk blijkt
uit de rede. dat het niet de bedoe
ling is het ingeleverde geld te ont
eigenen, doch wel dat de besteding
z«r stérk aan banden zal worden
gelegd.
De minister van financiën, prof. mr. P. Lieftinck, heeft gister
avond zijn aangekondigde rede gehouden over de komende maat
regelen tot saneering van hel geldwezen.
Hij deelde daarin o.a. mede. dat op Woensdag 26 September a.s.
al het zich thans in omloop bevindende papiergeld zijn geldigheid
verliest krachtens de Beschikking Geldzuivering 1945, welke gister
avond in het Staatsblad is verschenen. Met ingang van denze'fden
dag worden alle tegoeden bij banken, spaarbanken en giro instel
lingen geblokkeerd.
Om te voorkomen, dal het betalingsverkeer gedurende de
inleveringsweek, wanneer alle papieren geld ongeldig is
geworden, (van 26 September tot 3 October) zou worden ontwricht,
zal ieder gezinshoofd in de periode van 19 lot en met 25 September
(dus: omwisselingsweek) in slaat worden gesteld een
bedrag van 10 aan oud geld bij den distributiedienst legen nieuw
geld in te wisselen. Daarbij ontvangt ieder ook een geldkaart A of B.
In de inleveringsweek mogen particulieren niet meer
inleveren dan 300 per gezin, welk maximum ook geldt voor
alleenstaande personen. Voor bedrijven geldt die beperking niet.
Vermoedelijk van 4 October af zullen de week- of maandloonen
in nieuw geld uitbetaald kunnen worden.
De minister deelde dan mede, dat van de inlevering van de
zinken pasmunt voorloopig is afgezien.
Zoodra de inlevering is voltooid, zal met een verdere beschik
baarstelling van nieuw papiergeld worden begonnen, terwijl dan
zevens de geblokkeerde rekeningen volgens bepaalde maatstaven
zullen worden vrijgegeven.
LANDGENOOTEN,
Tot do maatregelen, die vocxr het
herstel van orus land onvermijdelijk
zijn. behoort de door u allen reeds
lang verwachte en door de regeering
zeer gewenschte geldverwisseling. Het
vooruitzicht daarvan heeft bij velen
wier medewerking voor den weder
opbouw van ons land onmisbaar is
,een min of meer afwachtende hou
ding teweeg gebracht, die het her
stel van ons land bepaald niet kan
velen. De geldovervloed heeft op den
arbeidslust niet bevorderend gewerkt,
terwijl arbeid, en de noodige hulp
middelen d»aartoe. de eerste voorwaar
den zijn voor den wederopbouw. De
zwarte handelaar met een portefeuille
vol bankpapier is nog steeds niet ge
heel van het toon-eel verdwenen. Dat
deze zaak de regeering in hooge mate
ter harte ging, moge blijken uit het
feit, dat in den loop van de afgeloo-
pen weken reeds een aantal maat
regelen op het gebied van het geld
wezen werd genomen, zooals de in
levering der 100 biljetten, de re
gistratie van alle bedrijfstransacties
van juweliers en een aantal andere
bepalingen. Wat tot dusverre is ge
schied. kan echter slechts als voor
bereidend werk gelden. De volledige
geldvernieuwing kon nog niet ter
hand worden genomen omdat zoo
als u thans wel allen weet het
nieuwe papiergeld nog niet gereed
was.
Van het eerste moment af, dat ?'k
op het departement van financiën
kwam, heb Lk er achter heen gezeten
om de aflevering van het door mijn
voorganger, dr. Huysmans, die de
eer verdient den grondslag te heb
ben gelegd, waarop ik kon voort
bouwen, - ten deele in Engeland,
ten deele in Nederland bestelde pa
piergeld zooveel mogelijk te versnel
len. Ik ben er herhaaldelijk voor
naar Engeland gegaan en ik ben er in
geslaagd, dank zij de hulp van de
Bank of England, bij de Engelsche
drukkers van bankpapier, die groote
orders uit verschillende landen had
den loopen, voor onze bestelling voor
rang te verkrijgen. De laatste twee
maanden werkten de betrokken En-
gelsehe fabrieken practisöh uitslui
tend voor ons. De grootste moeilijk
heid. die aan de vervulling van on
zen wensch naar grooter snelheid in
den weg stond, lag in een gemis ean
geschoold personeel. Het drukken van
papiergeld dit zal ieder, die met de
grafische vakken vertrouwd is, bekend
zijnis een uiterst zorgvuldig werk.
Elk biljet moet afzonderlijk worden
gecontroleerd en u zult verrast zijn
te hooren. dat gemiddeld van elke
honderd biljetben er niet minder dan
vier moeten worden afgekeurd.
De productie in Nederland, waar
ook een belangrijke order werd ge
plaatst, werd geremd door de beperk
te capaciteit van de papierfabriek,
die de voor de biljetten benoodigde
speciale papiersoort moest leveren.
Gedurende de laatste weken kwamen
de geplaatste bestellingen los. Wii
hadden de moeilijke vraag te be
antwoorden. of de hoeveelheid, die
wij aan het eind van deze maand ter
beschikking zullen hebben, voldoende
ko-n worden geacht om de inwisse
ling van het resteerende geld te doen
plaats vinden. Ik meen thans, dat de
Z. Exc. prof. mr P. Lieftinck.
stap vandaag over veertien dagen
verantwoord is. Gisteravond is in
verband daarmede de Beschikking
Geldzuivering in het Staatsblad ver
schenen.
Uit het feit van deze aankondiging
blijkt, dat de regeering met de geld
zuivering niet als een verrassing,
als een donderslag uit helderen he
mel wil komen. Dit biedt, van het
standpunt van de regeering uit gezien
het voordeel, dat de ingrijpende ope
ratie, die wij gaan toepassen, beter
kan worden voorbereid en toege
licht. Het voordeel voor u allen is,
dat ge tijdig rekening kunt houden
met hetgeen er van u zal worden
verlangd en dat de maatregel aan
zienlijk vlotter zal kunnen verloopen
dan wanneer u zooals bii de in
levering der honderd gulden biljetten
het geval was zoudt worden ver
rast.
Ik stel mij voor u thans allereerst
een indruk te geven van hetgeen
er zal geschieden, om daarna bii de
bedoeling, die de operatie heeft, nog
een oogenblik stil te staan. Met tech
nische details zal ik mij in dit ver
band zoo weinig mogelijk ophouden.
De pers zal u daaromtrent in de ko
mende dagen stellig uitvoerig op de
hoogte brengen.
Op Woensdag 26 September a.s.
verliest al het thans zich in om
loop bevindende papiergeld zijn gel
digheid. Deze maatregel heeft betrek
king pp: alle bankbiljetten, uitgege
ven door de Nederlandsche Bank, al
le zilverbons en alle muntbiljetten,
die door de geallieerde troepen zijn
Zuiden des lands in omloop zij-n ge
bracht. Met ingang van denzelfden
dag worden alle tegoeden bij banken,
spaarbanken en giro-instellingen ge
blokkeerd. Dit is de kern van de Be
schikking Geldzuivering 1945. Het be
hoeft echter geen betoog, dat een zoo
ingrijpende maatregel door vele an
dere voorzieningen moet worden aan
gevuld, wanneer men een ontwrich
ting van het economische leven wil
vermijden. Enkele van de voornaam
ste vragen, die in dit verband onge
twijfeld bij u zullen opkomen, zal ik
thans gaarne beantwoorden.
Gedurende de inleveringsweek en
waarschijnlijk nog enkele dagen daar
na, zal ér vrijwel geen contant geld
in omloop zijn. De ervaring in het
buitenland heeft geleerd, dat gelijk
tijdige circulatie van oud en nieuw
geld in hooge mate ongewenscht is,
omdat de zwarte handel dian zeker
probeert zijn oude, besmette geld te
gen nieuw, gezuiverd geld om te rui
len. Het zou het beste zijn, als geen
nieuw geld in omloop kwam voordat
al het oude geld uit de markt is.
dat is dus aan het einde van de in
leveringsweek. Wanneer dit beginsel
in volle gestrengheid werd doorge
voerd, zou gedurende meer dan een
week het betalingsverkeer geheel stil
staan. Om dit te voorkomen zal ieder
gezinshoofd in staat worden gesteld
vooraf, dat wil zeggen vóór 26 Sep
tember a.s., een klein bedrag aan ou#
geld tegen nieuw geld in te wisselen.
Voor hen, die niet leven in gezins»
verband wordt een gelijke mogelijke
heid geschapen
Dit nieuwe geld zal borden uitge
reikt door de distributiediensten tot
een bedrag van tien gulden per per
soon. Een gezin van vijf personen kan
dus de beschikking krijgen over 50.
Het genoemde bedrag is bestemd om
gedurende de inleveringsweek de nor
male huishoudelijke uitgaven te doen.,
Grootere betalingen, die in de inle
veringsweek vervallen, zullen nood
gedwongen tot na die week moeten
worden uitgesteld.
Op den Zaterdag in de inleverings
week zal de normale wekelijksch«
loonbetaling niet kunnen plaats vin
den. om de eenvoudige reden, dat er
op dien dag geen betaalmiddelen be
schikbaar zullen zijn De werkgever»
worden uitgenoodigd om, voor zoo
veel zulks verantwoord is, loonvoor-
schotten te verleenen, opdat b.v.
groote gezinnen inderdaad in staat
zullen zijn per hoofd/ 10 oud geld te
gen nieuw geld in te wisselen Verder
zal al het noodige worden gedaan om
ervoor te zorgen, dat zoo spoedig mo
gelijk na het eind van de inleverings
week op 4, 5 of 6 October dus
een dubbele loonbetaling zal kunnen,
geschieden. Ook de maandsalarissen
over September zullen pas in de twee
de helft van de eerste week van Oc
tober kunnen worden voldaan, even
als de uitbetaling van wachtgelden,
pensioenen en lijfrentefi e.d., alles
natuurlijk in nieuw geld. Wanneer
medegebracht en die vooral in het iedereen in de inleveringsweek zijn
Dr. J. Loudon, de Nederlandsche ambassadeur le Washington.en
rijn echtgenoote, bij hun aankomst per ss. ,,Dïdfldijk van de H.A.L.
Zij worden verwelkomd door mr. Vis namens de regeering.
Het centraal distributiekantoor
maakt bekend, dat in het tijdvak
van Woensdag 19 tot en met Dinsdag
25 Sept. de bevolking in staat wordt
gesteld thans in omloop zijnde bank
biljetten bij de plaatselijke distribu
tiediensten om te wisselen in nieuwe
muntbiljetten van een gulden en 2i/2
gulden tot een bedrag van tien gul
den per persoon. De dagen, waarop
men zich aldaar moet vervoegen,
zullen plaatselijk nader bekend ge
maakt worden.
Op den daarvoor bepaalden dag
dient per gezin een der gezinsleden
(18 jaar of ouder) zich bij den dis
tributie.dienst te vervoegen met ten
eerste: de starrflkaart plus inlegvel van
het gezinshoofd; ten tweede: de inleg
vellen van de overige gezinsleden;
ten derde: de brandstoffenkaart van
het gezin.
Voorts moet per gezinslid tien gul
den worden ingeleverd in bankbiljet
ten van 10, 20, 25 of 50; in
levering van muntbiljetten van 1
of 2.50 en 5 is niet geoorloofd.
Er dient voor gezorgd te worden dat
inlevering in gepast geld plaats heeft.
Beschikt een gezin niet over vol
doende bankbiljetten om voor alle
gezinsleden de omwisseling te doen
plaats hebben, dan moeten behalve
de stamkaart plus inlegvel van het
gezinshoofd en de brandstoffenkaart
slechts zooveel inlegvellen worden
meegebracht als noodig is voor de
omwisseling van de beschikbare
bankbiljetten.
Zij, die niet over voldoende bank
biljetten beschikken, maar wel een
geblokkeerde rekening bezitten we
gens ingeleverde biljetten van 100,
kunnen bij het kantoor, waar zij de
biljetten van 100 hebben ingeleverd,
het ontbrekende bedrag opnemen te
gen overlegging van een schriftelijke
verklaring va<n onmacht tot betaling.
Bij de inlevering der bankbiljetten
verwijdert de distributiedienst van
de inlegvellen de bonnen 2ö (rechter
bovenhoek) en neemt deze in. Losse
bonnen worden niet aangenomen. De
uitbetaling van de nieuwe muntbil
jetten geschiedt aan de houders van
brandi&toffenkaarten in biljetten van
een gulden en aan de overige gezins
leden in biljetten van 2gulden.
Ziji, die niet in het bezit zijn van
tfnlegvelllenv toornen niiet voor om
wisseling in aanmerking. Reclames
dienaangaande worden niet in behan.
deling genomen.
Voorts zullen tegen inneming van
de bonnen 5H (rechterbovenhoek) der
brandstoff enkaarten de z.g. „geld
kaarten A" worden uitgereikt, waar
op door den distributiedienst het
nummer van de stamkaart van het
gezinshoofd wordt ingevuld. De dis
tributiedienst kruist daarbij het vakje
401 A van de stamkaart van het be
trokken gezinshoofd af. De verwijde
ring der bonnen 51 van de brand
stoffenkaart geschiedt door den dis
tributiedienst; losse bonnen worden
niet aangenomen. Deze Geldkaarten
A dienen voorshands zorgvuldig te
worden bewaard. Zij, die niet in het
bezit zijn van zoo wel een stamkaart
als een brandstoffenkaart, komen
niet voor uitreiking van een Geld
kaart A in aanmerking. Ook wat dit
betreft, worden geen reclames in be
handeling genomen.
Gezinshoofden of alleenwonende
peisonen, aan wie geen brandstoffen
kaart is uitgereikt en die in verband
daarmede bon 51 van die kaart niet
kunnen inleveren ter verkrijging van
een .Geldkaart A", kunnen een Geld
kaart B" aanvragen. Zij dienen zich
hiervoor echter niet tot den distri
butiedienst te wenden, doch moeten
bij het postkantoor een aanvraagfor
mulier voor een Geldkaart B afhalen.
Dit aanvraagformulier moeten zij
uiterlijk op Zaterdag 22 Sept. inge
vuld en onderteekend en onder over
legging van hun stamkaart indienen
bij de bank. waar zij hun geld wen-
schen te deponeeren. Zij ontvangen
daan van deze bank een „Geldkaart
B", waarbij de bank in het vakje
401* A van de stamkaart de aanteeke-
ning B plaatst.
Ook personen, die geen hoofd van
een g'ezin zijn, doeh den leeftijd van
21 jaar hebben bereikt en zelfstandig
een inkomen genieten van meer dan
100.per maand, kunnen, indien
zij hun geld niet op de rekening van
hét gezinshoofd, doch op een afzonder
In de provinciën Zeeland, Noord'bra»
bant en Limburg, het gedeelte van
Gelderland bezuiden de Waal en het
eiland Goeree-Overflakkee moeten, in
plaats van de inlegvellen der stam
kaart, de thans aldaar geldige distri-
butiebonkaaTten bij den distributie
dienst worden overgelegd. In verband
daarmede kunnen uit het Zuiden af
komstige schippers, die zich in het
Noorden. Westen of Oosten des lands
bevinden, op vertoon van hun be
vracht in gsboek je in plaats van het in
legvel de hun in het Zuiden uitge
reikte bonkaart voor de 10de periode
overleggen.
Werkgevers worden desverlangd in
staat gesteld, ten behoeve van hun
personeel en de leden van het gezin,
waartoe de werknemers behooren, de
omwisseling van bankbiljetten in
nieuwe muntbiljetten tot een bedrag
van tien grilden per persoon collectief
te doen plaats hebben.
De werkgevers, die hiervan gebruik
wenschen te maken, nemen de jonnen
no. 25 van de inlegvellen van de werk
nemers in. Ook* de stamkaarten van
de gezinshoofden onder de werkne
mers en de bonnen 51 van de brand-
stoffenkaarten van de gezinnen der
werknemers worden ingenomen.
De bonnen van het inlegvel worden
geplakt op opplakvellen en bij de dis
tributiediensten ingeleverd. De inle
vering der inlegvelbonnen moet ge
schieden in veelvouden van vijftig
bonnen.
De bonnen van de brandstoffenkaart
worden eveneens geplakt op opplak
vellen en bij de distributiedienstea
ingeleverd. De inlevering' der brand-
stoffenbonnen behoeft niet in veelvou
den te geschieden.
De ilevering heeft plaats op door d«
distributiediensten nader aan te geven
dagen. De in te wisselen bankbiljetten
worden in gepast geld afgedragen. De
distributiediensten nemen de in to
leveren bonnen in ontvangst en ver
strekken aan de werkgevers munt
biljetten van een gulden in pakje»
van 500 stuks of mumbiljetten val
2V. gulden in pakjes van 400 stuks.
Desveria,ngd kunnen deze Pakjes
plaatse worden nageteld, reclame»
achteraf omtrent verschillen kunnen
niet worden aanvaard. De werkgevers
teekenen een kwitantie, waarop zij
tevens verklaren, dat de om-wisseling
uitsluitend ten behoeve van de gezin.,
nen hunner werknemers Is geschied.
De werkgevers ontvangen eveneens
de Geldkaarten A voor houders van
brandstoffenkaarten ten behoeve van
hun personeel.
Werknemers zijn met verplicht aan
lijke rekening wenschen te storten, op i ----- --
de bovenomschreven wijze in het be- nemen
zit te komen van een ..Geldkaart B". I werkgevers deel te nemen.
