Parlement een LATE HERDENKING ONZE diamant industrie nAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN. Treinen op Zondag Van 7 October a.s. at MR. DR. F. L- J. VAN HAAREN t Een groot katholiek, een groot staatsburger GONGSLAGEN Deblokkade rDaar werd wat groots verricht" EXPOSITIE OVER INDIË De rijkdommen van ons Insulinde Duitschers roofden een waarde van 25 a 30 millioen eerwaarde mUUoS HET VATICAAN IN 1940 Waarschuwde Duitsch- lands Westelijke buren Uitg. v. cf. Maas bode-Stichting, R'dam Giro 9095 Directeur: Joh Kuijpers. Hoofdred.Mgr Dr. J Witlox. Al<* Redacteur: H~A. Paalvast. Drukker: N.R.C NV NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT G6sie jA, JAARGANG. No. 19819 Tijcf. adres: Broersvest 8 A Tel. 68804. \bonnementspr. 3.25 p. kwart. 1.10 p. maand 0.26 p. week. Advertentiën 25 ets. per mm. WOENSDAG 26 SEPTEMBER 1945 O Tijdens den oorlog gebeurde het nog al eens, dat iemand, die over den wederopbouw van n parlementaire leven na de De ding sprak werd aangehoord, veie" par_ zich in allen ernst at, moest ko- lement werkelijk f.,atglieden, die men en onder de erliezen hadden, een reputatie tVatholieken, waren ook ""^„."parlement aanzienlijk er- ciie rechten wilden beknotten, SnHt zij meenden, dat daar de rem van een gezond staatkundig leven lag. Thans, vier maanden na de De vrijding deelt niemand meer die Vrintegendeel: ieder is ervan over tuigd, dat juist de afwezigheid van het parlement het groote struikel blok vormt voor de gezondmaking onzer politieke verhoudingen. Juist het scheutje dictatuur, waar velen in de bezettingsjaren mee coQcoï teerdenblijkt hoe langerhoe meer noodlottig voor de goede verstandhouding tusschen kabinet en volk. Het kabinet kan zich met verstaanbaar maken tegenover het volk. Het kan spreken „op de brug", het kan zijn voorlichtings apparaat gebruiken om mededee- lingen aan het publiek te doen alleen het vertrouwen komt niet door die middelen. Niemand kan tegenspreken; niemand kan de waarde der gesproken woorden toetsen en komt er critiek, dan kunnen én het kabinet en zijn voorlichtingsdienst zich in den ivoren toren dér zwijgzaamheid opsluiten zonder dat iemand hen op de vingers tikt. Neen' het orgaan bij uitstek, dat het vertrouwen tusschen kabinet en volk kan bevorderen blijkt op nieuw het parlement te zijn. Herstel van het pa^emimt alleen kan het onbehaaglijke gevoel van onzekerheid wegnemen, dm ne optreden der nieuwe politioneele organen, het voortdurend beroep op het noodrecht, de verlenging van den staat van beleg, het aan blijven van het militair gezag en zooveel andere punten-, schept. De aanwezigheid alleen reeds van het parlement zuivert de sfeer. Of men het met den thans ge kozen vorm van het parlement eens is of niet doet weinig ter zake. We hebben weer een parlement en dat is een zéér belangrijke stap vooruit in de goede richting. Van Zondag 7 October af zul len in het westen des lands, d-i. boven de groote rivieren en ten westen van de IJssel een aantal treinen op den Zondag worden in- gelascht. De dienstregeling, die nog nader bekend zal worden ge maakt, zal ongeveer zoo zijn als op de werkdagen. Op de volgende trajecten zullen evenwel des Zondags nog geen treinen loopen. Den Helder—Alk maar; AlkmaarEnkhuizen ZaandamHoorn. H.M die Ko-ninigiin heeft don Ned Ambassadeur iin Washington en mevr Loudtan alsmede luit. gen. H ter Poorten, comm. van K.N.I.L. In au diëntie ontvangen. Als wij woorden van herden king wijden aan onzen oud-bur gemeester, weten wij, dat velen zullen vragen: ..Waarom zoo laat' Immers reeds vóór de bevrijdings- klok zijn overwinningslied uit zong, had Schiedam dezen Sf00' ten man ten grave gedragen, doch er werd geen gelui van de doods klok gehoord. Lang hebben wij daarom over wogen, of wij dezen plicht nog moesten vervullen, lang zeld. Töen kwam onlangs een brief van een vriend van den overledene, niet stadgenoot, onzen twijfel wegnemen. Hij sprak er zijn verwondering over uit, dat de dood van dezen beminden man geheel onopgemerkt aan de Katholieke Pers was voorbijge gaan. Op het tijdstip van zijn over lijden verscheen de „Nieuwe Schiedamsche Courant" echter niet, verboden als zij was door den Duitschen bezetter. Maar thans willen wij, zij het laat. met enkele woorden de herinnering wakker roepen aan mr. d.r. F- L- J- van Haaren, onzen oud-burgemeester Aan zijn benoeming was Been vredig afwachten van de zjjdeder politieke leiders in Schiedam voorafgegaan. Hij deed zijn in trede temidden van een veete, die met alle kleine en achterbaksche middelen van een clique werd ge voerd- „In deze stad niet weer een Roomsche burgemeester", was de begroeting, die hem in de Resolutie van de Christelijk His torische Unie bereikte. 5200 hand- teekeningen steunden een verzoek schrift aan de Koningin om een protestant te benoemen. Niet lan ger zou een paap over deze pro- testantsche stad regeeren. Het plaatselijke neutrale blad, dat een vreemde, typisch liberaal- monopolistische positie innam, steunde met alle kracht het anti papistische relletje. Onze voorganger zag in dit alles aanleiding tot het lanceeren van het bericht: „Benoeming van een Turk verwacht", een persiflage, die als de knuppel in het hoen derhok werkte en het „liever Tutfcsch dan Paapsch" kostelijk aan den schandpaal sloeg. Zoo woedde met alle felheid de strijd over de benoeming van Katholieke hooge ambtenaren en tot op dezen dag is die strijd niet uitgevochten. Het ging niet om personen, maar om een, voor ons Katholieken, principieele kwestie. In geheel Noord-Holland, Zuid- Holland en Zeeland is Schiedam de eenige plaats van meer dan 50.000 inwoners, die een katholie ken burgemeester heeft gehad. Wij hebben het recht, die ééne plaats te eischen, te blijven eischen en onze aanspraken erop te verdedi gen. Toen Burgemeester van Haa ren de ambtsketen omgehangen kreeg, was het bijleggen van dezen twist niet de eenige taak, die, met de ambtsketen, op zijn schouders kwam te rusten. Als hoofd van de politie was hij verantwoordelijk voor den toestand in het corps. De moord op den potitie-commissaris was juist voor de rechtbank ge weest en rotheid van den toestand was verbijsterend duidelijk aan den dag getreden. Met sceptische omstanders, die eerder tégen dan vóór waren, moest burgemeester van Haaren zijn lancet in de etterbuil steken en haar uitsnijden. Het was een gewaagde operatie voor den nieu weling. Maar als we nu terugdenken aan burgemeester van Haaren zien we, dat bij de oplossing van beide problemen zijn karakter eigenschappen een grandioze over winning hebben behaald. Wat waren die eigenschappen? Schiedam leerde ze al van tevoren kennen uit de afscheidsrede, die Mr. van Erpecum, de president van het Hof van Justitie te Paramaribo hield, bij het vertrek van Mr. Dr. F. L. J. van Haaren als procureur van datzelfde Hof. Hij zeide toen: „In Mr. Dr. F. L. JJ. van Haaren verliest het Hof een conscientieu- sen procureur die geen onderdeel onbewerkt liet in zijn reqquisitoir, een kundig en vlot werk, wiens doorwrochte conclusiën en argu menten steeds even belangwek kend en nauwkeurig verantwoord waren". Spoedig was ScShiedam getuige van de waarheid van deze woor den. Burgemeester van Haaren was strikt rechtvaardig, bezonnei en iemand met een groot hart. stemming in den raad was hem a gauw gunstig gezind. Voor de ka fholieke fractie was het zens wcx eens moeilijk, gewettigde wenschen doorgevoerd te krijgen, omdat hij vóór alles den schijn wilde ver mijden, dat hij zijn geloofsgenooten bevoorrechtte. Als we dat beden ken, is het niet verwonderlijk, dat er warmte klinkt in de stemmen, als men nu nog zijn naam noemt Zoo leidde hij de gemeente door de moeilijke jaren heen. Veel werd er tot stand gebracht, levende getuigen daarvan omringen ons. Maar burgemeester van Haaren was niet op de eerste plaats de groote bouwer, hij was de vader van zijn gemeente, de mensch, die ons allen tot voorbeeld was. Ooik hij moest het lot van de besten onder ons deelen. De Duit- sdhers namen hem als gijzelaar gevangen en hij werd overge bracht naar St. Midhelsgestel. Na zijn ontslag was hij eenigen tijd in Tilburg, maar al spoedig kwam hij naar Schiedam terug. Slechts een enkele goede vriend wist, dat hij in de teruggetrokken heid van „Huize Liduina" werkte aan de voortzetting van zijn bur gemeesterschap. Met al de gron- Naast het werkwoord enquêteeren vervoegt Nederland ook het verbum deblofckeeren. In Mei werd na vijf jaar de deblokkade van de vrijheid onder luid gejuich toegepast. Het ging nurksen niet gauw genoeg, doch sindsdien werden de gedepor teerde mannen en jongens gede blokkeerd. de krijgsgevangenen, het gas, electriciteit. Gisteren vond zelfs de deblokkade van de Tweede Kamer plaats. Vanavond gaat de directeur van den geldwinkel, minister Lieftinck, digheid, die zijn werk kenmerkte, k6en van het deblokkeeren van bestudeerde hij zijn na-oorlogsche taak. De bevrijding zou hem niet onvoorbereid hebben gevonden. In concept 'had hij de rede al klaar, die hij op het bordes van zijn stadhuis zou hebben uitge sproken. Hij, de oprechte en vurige aanhanger van het Oranje huis, zou de terugkomst van Haare Majesteit niet dan met tra nen in de oogen hebben begroet. Toen werd hij in April door een beroerte getroffen en op 13 Apri ging hij naar het Vaderhuis. J gemeente terneergeslagen ach/te latend. Burgemeester van Dat was Katholiek, een Wij burger. Haaren, een sneu - ifrooit Nederlandsoh vergeten spoedig. Te snel flitsen de gebeurtenissen langs ons heen om blijvende indrukken achter te laten. Maar' nu de groote strijd gevoerd gaat worden in de poli tieke arena, mogen wij hem niet vergeten. In zijn voorbeeld moe ten wij de kracht kunnen vinden, dien strijd groot van geest, recht vaardig, en met li of de te voeren. Het zou de mooiste eerbiediging zijn van zijn nagedachtenis. onze geblokkeerde centjes Wij zullen niet zooveel krijgen, want de goederenvoorraad is nog niet vol doende gedeblokkeerd, dus kan de geldcirculatie ook niet zonder meer worden gedeblokkeerd. De P"jzen zouden automatisch gedeblokkeetd Wl>eLmen der moraal zijn reeds den we spoedig De Nederlandsohe diamant industrie is thans weer op Voor den oorlog was Amsterdam een van de voornaamste diamant centra van de wereld, bekend door zijn groote deskundigheid, vooral van sierdiamant. In Mei 1940 moest het zijn belangrijke positie prijs ge-ven. Hoewel de meeste diamantbedrijven met hun machinerieën gespaard zijn ge bleven, is de diamantindustrie toch gevoelig getroffen. De Duitscher gulden; circa 30.000 „relstê pen diamant moest onder p worden verkocht, oncontroleerbare hoeveelheden o m mant uit particulier bezit tol Duitsch eigendom werden ver klaard en de veelal Joodsche ar beiders naar Duitschlqnd werden gevoerd. veS00^ "ezen gang van zaken zijn arbeiders voor de erdarnsehe industrie verloren &aan. Met voortvarendheid thans door de betreffende instan ties de scholing van jonge arbei ders ter hand genomen. Amsterdam heeft door den oor log haar goodwill niet verloren. Dit is in Londen onlangs duidelijk gebleken. In het buitenland is men gaarne bereid om weer met Neder landsohe firma's in co-ntact te tre den Enkele vertegenwoordigers van de Amsterdamsohe fabrikanten zijn naar Londen geweest om bij het Londensche syndicaat, dat het wereldimonopolie van ruwe dia mant heeft, de Nederlandsche be langen te behartigen. Een belang- rijke hoeveelheid ruwe diamant kon worden aangekocht; deze is thans in Amsterdam aangekomen en onder de fabrikanten ter er- werking verdeeld, waardoor de diamantindustrie 2 a 3 maanden werk heeft. Als de partij geslepen is, moet deze weer worden ge ëxporteerd ze zal dan belangrijk meer waard zijn, hetgeen onze deviezen-positie ten goede komt Vooral Amerika zal voorloopig een onbeperkt afzzetgebied zijn voor het geslepen product. In Londen zijn hii den aankoop van de eerste nartii gunstige afspraken ge maakt met betrekking tot toekom stige leveringen- Als wij den titel van tiet beken de boek over Xndië als kop ge bruiken, is dat ook als lot voor deze tentoonstelling. Immers, niet bescheiden middelen is hier een overzicht gegeven van den rijk dom van Insulinde, die verwon derlijk is. Wij zeggen rijkdom en bedoelen daarmee niet op de eer ste plaats een surplus aan materie. Neen veeleer nemen we van deze tentoonstelling de herinnering mee aan een land met een verbijste rend 'Schoone cultuur. In meer dan 1000 boeken vinden we deze veelzijdigheid beschreven. Allereerst in de Reisverhalen van onze Goudeneeuwsche kolonisten, Historie in overvloed en, zooais vaak: de meest doorwrochte wer ken van Duitschen oorsprong. Beschrijvingen vinden we ver der in romans, zooals die van mevr. Szekely Lulofs en Augusta de Wit, Hans Martin en Henri van Boven. Van alle kanten wordt het leven m Indië belicht. Fotografisch vergelijkingsmate riaal over de verschillende rassen levert gelegenheid tot een diep gaande studie van de bewoners. Maleisch is uiteraard zeer in trek op het oogenblik en een heel aparte tafel brengt ons de studieboeken onder de aandacht. Als kostbare aanwinst staan daar ook een Ja- vaanschNederlandsch en een NederlandschJavaansch woorden boek. Kersversch van den uitgever gearriveerd. Het werk van missie en zending wordt uitvoerig beschreven in di verse officieele rapporten. Ieder van de buitengewesten heeft zijn eigen documentatie. Bali, het won ier-eiland, heeft vooral Duitsche beschrijvers gevonden. Nieuw-Gui- ïea neemt een zeer speciale plaats in. De bevolking behoort niet tot het Maleische ras. Het is voor ons een gebied, waarvan we slechts den buitenkant kennen, maar waarvan de rijkdommen wel eens fabelachtig konden zijn. Als entourage van den overvloed aan boekenschoonheid hebben ver schillende particulieren en vereenl- gingen voorwerpen van Indischen oorsprong afgestaan. Naast gebl ikte doeken vinden wij be«. rtjk- bewerkte koper. Speciale aandacht verdient het Javaansche Epos in lontarbladen gekrast. Een prachtig voorbeeld van den hoogen trap van beschaving, die bereikt werd De Edel grootmogende Heeren Bestuurderen van Indiën gaven in '731 nodracht tot het drukken van het Nieuwe Testament in het Ma leisch. Deze druk is op de ten toonstelling te zien. evenals een boek met middeleeuwsche Javaan- •r-he fabels, in het Arabisch ge schreven. Het is een werkje, dat •aar onze miniaturen toegaat en even verrukkelijk is voor den ken ner. Het is ondoenlijk volledig te zijn in dit overzicht. Het is beter dat men zelf eens een kijkje gaat nemen. De bevrijding van Indië was aanleiding tot deze tentoonstelling. We zijn er mej. J. J. G. Degenaar zeer dankbaar voor, dat zij dit initiatief heeft genomen. "Vandaag, morger en overmor gen is de tentoonstelling in de Gem. Openbare Leeszaal nog te bezichtigen. in eenzelfde ge deblokkeerde^ ellende zitten als in den afgeloopen winter. Deblokkade is een moot dmg, maar het eisoht in elk opzicht wijs heid en beleid. Overigens ware het te wenschen, dat altijd zoo over deblokkade werd gesproken, nage dacht en activiteit betoond als nu in dienst van den Mammon. Er worden zoo vaak aansporingen gegeven om goeden wil, aanpas singsvermogen, offerzin, gods dienstzin, beschaving, blijmoedig heid en sociale gevoelens te deblok keeren. In vele gevallen mag men daarover niet praten of er is geen interesse. De hemelsche radio wordt afgezet. En toch de deblok kade bij het bijzonder en laatste oordeel van ons tegoed aan goede werken zal de deblokkade bij uit stek zijn. Die deblokkade van St. Pieter beslist voor een gansche eeuwigheid. Neem een goeden raad aan en deblokkeer eiken dag uw goede eigenschappen, zorg, wanneer ge des avonds de kas van uw ge weten opmaak, dat er op de Bank van Boven wederom een tegoed is bijgeschreven. Per saldo is dat te goed het schoonste saldo. Word in dat opzicht kapitalist. HENK VAN DER MAZE. Het lijnschip „Mauretania" van de Cunard White Star heeft een we reldrecord behaald door een reis van 28.662 zeemijlen in BI dagen en 1<> uur te volbrengen. Een nieuwe vinding, de ..Lily", een Vatvuil vliegtuigen op zee. Het eiland bestaat ml ze. het landen van vueyxuiye,. w 13M m hoekige trommels, aan elkaar gekoppeld: het is ruim UW m. lang en 152 m. breed. (Foto Ass. Pr.) Zooals men weet, aldus schrijft de correspondent van A.F.P. uit Vaticaanstad, hebben bij het be gin der vijandelijkheden, de am bassadeurs van Frankijk. Polen en België, de gezant van Groot-Bri- tannië en later de gezant van Joe- go-Slavië en de vertegenwoordiger van den president der Vereenigae Staten, zich in het Vaticaan ge vestigd na een overeenkomst tus- schert' de Pauselijke autoriteiten en de fascistische regeering. De fascistische regeering aaa toegestaan, dat deze diplomaten via de radio met hun regeering verbinding traden, doch zonder ge bruik te maken van een code. z.U dreigde den electrischen stroom voor het Vaticaan af te smjden in geval van overtreding. De Pau selijke autoriteiten waren genood zaakt, in dezen eisch te b Maar het Vaticaan kon m cijter schrift met zijn vertegenïïerbin- gers in het buitenland d,.n ding treden. Dit "JSj™ regee- Paus in l9%r?f Néddeerlagnd ringen van Beigie, voren en Luxemburgse dagen ^0^ in kennis te stelle^ zijde van Duinwand het slachtoffer zouden worden. Teneinde den argwaan der fas. .„niet op te wekken, werden dril berichten opgesteld volgens j „„r«'hillende code s. Tocü sla'aeden de Italiaansche diensten er in de boodschap te ontcijferen. Hevige woede van Mussolini en Sjn trawanten was het gevolg.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Nieuwe Schiedamsche Courant | 1945 | | pagina 1