geen contact met
SOEKARNO
kent zijn taak
Verkeerd
Nederland
DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN.
DE BONBON EN DE BON
Ve"TJnzwarterhI^eldecohaebo"
Britsche poging om
Soekarno te remmen
EEN REIS DOOR WERK
LEKKERLAND
Onze eerste prediker en redenaar
P. Borromneus 50 jaar
O.F.M.
vIikf%e^^„h^d™^etXr
Van de Goudkust naar
uw schoteltje
R.K.H.C. Excelsior
Weer fietsen gestolen
Variaties op een thema
PRACHTIG RESULTAAT
Coördinatie van R.K.
sportkrachten
Uitg. v. d. Maas
bode-Stichting,
R'dam Giro 9095
Directeur:
Joh Kuijpers.
Hoofdred.: Mgr
Dr J Witlox.
Alg Redacteur:
H. A. Paalvast.
Drukker:
N.R.C N.V
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
66ste JAARGANQ. No. 19824
DINSDAG 2 OCTOBER 1945
Tijd. adres:
Broersvest 8 A
Tel. 68804.
\bonnementspr.
f 3.25 p. kwart.
1.10 p. maand
0.26 p. week.
Advertentiën
25 ets. per mm.
De rijen van geldinleveraars zijn
verdwenen. Gisteren en vandaag
konden de werkers der banken den
geldstroom in vergelijking na
de vorige week gc^.f knude geld
heerschen. Thans is he van de
op alle mogelijke manzeifs weer
Haan'^hikh"id tot deblokkeering
t,™ ktoeen natuurlijk 100 gul-
X?n minimaal in de wacht zal po
gen te sleepen. noodig of niet noo-
dlg.
Daarnaast functionneert weer de
zwarte handel met prijzen van vier
Engelsche sigaretten voor een gul
den, een plak chocolade voor dne
gulden, terwijl zes weken geleden
reeds de vlGeschtermijnmarkt in
werking is getreden. d.w.z. men kan
a raison van zooveel gulden vleeseh
bestehen; levering: Novemb61"
Wij wijzen hier op den zwarten
handel, omdat uit de ge^rekken
der burgerij o.i. k&n woiden gec
cludeerd. dat voor haar de
saneering wel een fmancieele zaak
of doch eigenlijk en vooral een min
Of meer iustitieele aangelegenheid
En^ dat inzicht of die meening js
Srs Vpromeurs en de maat
regelen daartoe beteekenen een
enC voor "d^^öfatkist een
fortuin, al zal dat binnenha en dw
het leger ambtenaren een aaim^en
grijpstuiver kosten. Over dit alle.
maat schertst en denkt Nederland
Fr is echter heel wat anders aan
de hand. Nederland is uitgemer-
eeld Alle voorzieningen kosten mil-
&n. |n we willen alles tegelijk
De voorzieningen kunnen e
lijk geschieden, mits ons geld goed
is. en mits er geld is. Nu was er
geld in overvoeld en er waren geen
goederen. Gevolg een prijsopjagen
en een vermorsen van geld. Die
periode wil de minister nu afsluiten
en afgesloten houden. Daarom
evenwicht tusschen het geld in cir
culatie en den voorraad goederen
Vadertje Staat houdt ons kort, zi?
het dan, naar men hoopt, op een
niet al te rigoureuze manier. Doch
tie piaotijk moeten we nog afwach-
ten Wat wij momenteel of in de
naaste toekomst niet terugkrijgen
beschouwt hij als ons spaargeld
maar grootendeels door hem te ge-
brufken. De minister gaat nog
verder. Hij vraagt zelfs om on.
nieuwe geld niet geheel op lte
ken. doch ook daarvan een Scd^ele
ató spaargeld weg te brengen er
hem in een of andeien weg-
hand te ook nog
breng®Puwe eeW offerln. En dat
°uL^m onzl huishouding zoo snel
SJMÊ dTz, binnen enkele jaren
eer)TtdisteeenahMl andere zijde dar
^Al'lèen^dl1 departementen, die
zuinigheid en spaarzin propa
benevens arbeidzaamheid
zullen in soberheid en werklust der
volke een voorbeeld moeten zijn
pat mag onze eisch zijn en daaror
zuilen we onzerzijds controle uit
oefenen.
On de brandende kwestie: welke
aiene beteekenis sparen kan heb
ben. en met welke resultaten ko
tnen we nog apart terug.
De minister voor overzeesche ge
bieden. Logemann, die, gelijk ge
meld, naar Londen is vertrokken,
heeft in de Ned. ambassade aldaar
over de huidige situatie in Ned.-
Indië gesproken. De Ned. regee
ring, aldus de minister, zal onder
geen enkele omstandigheid met
Soekarno aan een rondetafelconfe
rentie deelnemen, onverschillig van
wie een dergelijke uitnoooigi n
mocht uitgaan. Soekarno is een
demagoog, een goed redenaar en
vanzelfsprekend een nationalist,
naar geen goed democraat, aange
zien hij volgeling werd van het
Japansch regiem. Hij bezit geen
binnenlandsch program en wo-rdt
door slechts enkele helpers ge
steund. Achter zijn Indonesische
republikeinsche beweging staat
geen macht. De Japanners hadden
aan jongeren een militaire opvoe
ding gegeven in „Hoh'ei" en „Soe-
karela", welke militaire organisa
ties thans door Scekarno werden
gebezigd om de zaak van de Indo
nesische republiek te steunen. Deze
jongeren zouden ongetwijfeld het
verzet niet zoo spoedig willen op
geven maar zij vormden slechts een
klein gedeelte van de geheele In
donesische bevolking, zoodat de
macht, waarop Soekarno steunde,
zeer zwak zou zijn.
De Nederlandsche regeering. al
dus de minister verder, wachtte
geen enkele beslissing van welke
andere regeering ook af. maar had
->ieon richtlijnen uitgebaken'd. Dp
Indonesiërs wapen thans nog
niet in staat tot zelfbestuur. Ne
derland wenschte echter ziin taak
hun dit zelfbestuur te geven, niet
halverwege op te geven maar baa
volledig te vervullen, gebaseerd op
hel often, ««daan door Koning-in
wilhelmina Het eind» daarvan zou
ziin dp onafhankelijkheid voor
Indonesië.
Nadat de bezetting van Batavia
en omgeving voltooid was heeft
pen lid van den staf van admiraal
Patterson Soekarno bezocht en
met den nationalistischen leider
en zes leden van zijn „republi
keinsche" reoeering gesproken.
Deze Britsche officier heeft den
nationalisten verzocht, hun samen
werking te verleenen bij het op-
beffen der wetteloosheid en bii
het lenigen van den heerschenden
nood In dat geval zouden zij niet
bevreesd behoeven te zijn, gear
resteerd te worden en zouden dan
;n Batavia volkomen vrijheid van
beweging genieten. Soekarno heeft
hieron geantwoord, dat hij ziin
volgelingen heeft gelast, hun vol-
'odivp medewerking te verleenen
bii het handhaven van wet en
orde. Intusschen zijn, behalve de
Britsche kruiser Sussex en de
Ned. kruiser Tromp, die 100 Ned-
matrozen landde, nog drie Ned.
onderzeeërs te Tandjong Priok
aangekomen.
Drie Mitchells van het Ned.-Ind.
leger hebben 45 Ned.-Ind. soldaten
uit Balikpapan te Batavia aange
voerd.
Een Reuter-correspondent heeft
een onderhoud gehad met den In-
dischen nationalisten-leider Soe
karno, die zeide, dat zijn bewe
ging geen anti-blanken-beweging
is. Er bestaat geen anti-Britsch ge
voel op Java. De Indonesiërs
vechten tegen de voortzetting van
de Nederlandsche koloniale poli
tiek van uitbuiting van' Indonesië.
Van Mook naar Batavia.
Dr. H. J. van Mook, luit.-gouv.-
gen. van Ned—Oost-Indië, wordt
binnen eenige dagen te Batavia
verwacht, verklaarde Sir Philip
Christison. de commandant van
alle geallieerde strijdkrachten in
Ned.-Indië. Christison zei verder,
dat hij hoopte, dat van Mook in
Met algeheele instemming zal
het overgroote deel van ons
volk de krachtige verklaring
hebben vernomen van onze
regeering. Inderdaad: nulla
communio, geen schijn van ge
meenschap met den fascisti-
schen trawant der Japanee-
zen. Dat is de eenig mogelijke
houding. Er is geen twijfel mo
gelijk, of ook de geallieerden
zullen dit ten volle inzien.
mens de Ned. regeering af te leg
gen. die de Indonesische nationa
listen zou bevredigen.
Dreigende hongersnood
op Java.
De voedselpositie op Java moet
als verontrustend worden be
schouwd. De rijstoogst in 1945 is
zeer laag geweest. Ook konden ten
gevolge van de Japansche politiek
gebieden met een groot tekort aan
rijst niet van elders dit voornaam
ste volksvoeösel betrekken. De Ja
panners hebben aanwezige over
schotten voor eigen doeleinden ge
bruikt, De situatie in de groote ste
den is thans zoo. dat slechts tot
eind Ocober en hier en daar uiter
lijk tot begin October voorraden
van het hoofdvoedsel aanwezig zijn.
Slechts ruime hulp uit andere lan
den en werelddeelen kan een ein-
staat zou zijn een verklaring na- stigen hongersnood voorkomen.
Morgen herdenkt Pater Rorromaeus
Greeve den dag. dat hij vóór
viiftie jaar zijn intrede deed in de
orrie van Sint Francipcus.
Wij die zijn zegenrijk en verdien
sten vol leven in ffelijk tem00 hebben
medebeleefd, zonden een boek over
hem kunnen schrijven, wij moeten ons
helaas hier tot een simpel scheur-
Kaïonderblaadje bepalen
Pater Borromaeusde Greeve,
SeVierd* e" P°-
nïlfs Borro
al voldoende zijn om zijn hooge en
breede fumur met den m.rkanten
kon dadelijk voor aller oogen op te
roepen Maar wij voegen er dezen
keer opzettelijk zijn familienaam d e
G r e e v e aan toe. ter onderscheiding
van ziin neef Henri d e Gr ectv e.
die heerooms wondere w'8J^pt
heid erfelijk zoo roemvol voortzet
Pater Borromaeus de ,Gr-^%ran'
zeventig van leven, vilftig üaar jV.a
ciscaan nog altijd onze eerste prediker
en redenaar uit de allervoorste ry
Z-ijn openbaar debuut ligt tegen net
jaar 1903. het sterffjaar van dien
anderen redenaar-kampioen van ka
tholiek Nederland Dr S c h a e p-
m a n.
r stond Pater Borromaeus pa-
at om diens krachtige bazuin van
Eloquentie over te nemen, en nog
neett hij die niet moede uit zijn
nanden doen zakken.
Pater Borromaeus heeft Schaepman
overtroffen zoowel in levensduur als
veelzijdigheid.
Waar Schaeoman maar zelden den
kansel besteeg en zich meer thuis
voelde op de spreektribune. daar
heeft pater Borromaeus het machtige
orgel zijner eloquentie in alle regis
ters bespeeld
Hij sprak in de gesloten en gewijde
ruimte van het kerkgebouw in de
open lucht van Houtrust Stadion en
Malieveld, van alle kansels is zijn
woord gehoord zelfs van Protestant-
sche preekgestoelten.
Tot ver over de grenzen ging zijn
naam en zijn faam. tot over zeeën en
landen Duitschland en Italië. Brussel
en Antwerpen, het oude Vlaanderland.
Jeruzalem en Constanhnopel. Batavia
en Soerabaja. hebben zijn machtig en
stichtend woord gehoord.
Hij hield meditaties retraites, tri-
dua, liefdadigheidspredikaties zonder
r v Hij sprak op congressen, katho-
nekendagen feestvergaderingen, ver-
fcl£™igsmeetings.
scUr?"en av°nd de speelsche cau-
öercn avnn j ,ien J°kk®™tJ. den an-
nen bijhouden, en had hij een kas
hoek gehad miUioenen had hij o£
geteekend als winst van zijn liefda-
j rfV. n tl coaII op f P o
dieheidscollectes
Pater Borromaeus, zeventig jaar oud
vijftig jaar Franciscaan en nog is zijn
stem niet verstomd, en zijn Ijver niet
bekoeld Met dien anderen Franciscus,
die ook' Xaverius heet. durft hij nog
te zeggen: „Amplius" „Nog meer"
P.H.H.
Dit wordt een Tantalusverhaal
voor al de lezeressen. Daarom bie
den wij bij voorbaat onze veront
schuldigingen aan voor alle ver
zuchtingen, die boven een leeg bon
bonschaaltje worden geslaakt. We
hebben de flikken zien rollen uit de
vormen in tien-, in honderd-, in
duizendtallen. De voorhoede staat
in slagorde aangetreden om een
massalen aanval op de etalages te
doen. Maar laat ik bij de deur van
de chocoladefabriek beginnen.
Ergens verscholen achter kastan-
jeboomen staat in Schiedam een
fabriek, waar vóór den oorlog 400
menschen werk vonden in het ma
ken van chocoladewerken. Tijdens
den oorlog kwam het bedrijf steeds
meer tot stilstand en de arbeiders
moesten op non-actief. Zoodra we
echter waren bevrijd kwamen de
schepen uit Afrika weer aan en
losten hier hun kostbare bruine la
ding. Dat was het oogenblik, waar
op de chocoladefabriek zoolang had
gewacht. Honderd menschen gin
gen weer aan het werk en het
bedrijf draaide weer.
Nog geen bonbon-bon
De rest van de 400 zal pas een
plaats kunnen vinden als er weer
bonbons zullen worden gemaakt.
Bonbons eischen een groote hoe
veelheid grondstoffen.
Denk maar eens even terug aan
zoo'n prachtige vóór-ooriogsche
doos bonbons: die daar met die
hazelnoot, of die met die toffee-
vulling; ik prefereer een likeur
fleschje; pistache is altijd mijn
favoriet geweest; ik ben dol op
melkchocolade; die pittige smaak
van dat sinaasappelschilletje is
verrukkelijk. Herinnert u ze weer
Het is begrijpelijk, dat we dié
voorloopig neg niet zien, want in
elk van die soorten is een geheel
eigen, niet voorradige grondstof
verwerkt.
Toch chocolade
We moeten dus wel onze toe-
Tió» Dneme" 1°natwel choco.
w^®'.0® 8001"1. dle °P het oogen
blik j,n Nederland wordt verwerkt
is uniform, eenheidskwaliteit. Deze'
chocolade komt van de Engelsche
goudkust en heet naar haar export
haven Akkra.
Hoewel de soort dezelfde is is
het eindproduct van de verschil
lende fabrieken zeer verschillend.
Dat ligt aan de wijze van bewerken
De zorg, er aan besteed en dé
goede machines maken nier de
kwaliteit en den smaak uit.
Van cacaoboon lol flik
De cacaoboonen worden in jute
zakken aangevoerd en gaan in
de poetsmachine cm te "worden
schoongemaakt. Dan volgt het
machinaal sorleeren en via deze
bewerking belanden de boonen,
die anderhalf keer zoo groot zijn
als een tuinboon, in den brander.
Onder zeer groote hitte worden de
boonen in een roteerende trom
mel gebrand. Iedere soort heeft
haar eigen brandtijd, afhankelijk
van de dikte van den bast. De
gebrande boonen worden ln een
trommel opgevangen en uitge
spreid om nabranden te voorko
men. Gruis wordt met een cycloon
afgevoerd.
Deze cyclonen vinden we in
deze heele af deeling. Het zijn
groote „stofzuigers", die gruis en
stofdeeltjes naar een centrale
plaats afvoeren. De gebrande cacao
wordt gebroken en gereinigd van
de doppen. Dan volgt het maal
proces: de cacao wordt in poeder
omgezet. Intusschen is dat ook ge
beurd met haar toekomstige cho-
colagenoote, de suiker. Beide be-
standdeelen worden in een meng
machine tot het z.g. chocoladedeeg
gekneed. Dan volgt het mengen
met water. De dikke pap die ont
staat, wordt tusschen watergekoel-
de walsen gedraaid om den korrel
van suiker en cacao absoluut te
doen verdwijnen. De dikke pap,
die uit de walsen komt, wordt
urenlang geslagen om de massa
volkomen homogeen te maken.
Hoe langer dit „kousen" gebeurt,
des te meer één is de chocolade.
Na deze bewerking, die meestal
24 uur duurt wordt de chocolade
op een temperatuur van 32 gr. ge
bracht. Dat is de temperatuur,
waarop zij het best te verwerken
is. De bruine brij wordt in vormen
gegoten, in groote machines wor
den die afgestreken en via een
gekoelden transportband, die ge
leidelijk naar het vriespunt gaat,
belandt de chocola bij de verpak-
sters.
De wieg en het graf.
In keurige houten kistjes of in
kartonnen doozen, die een lust
voor het oog zijn, wordt de cho
colade in velerlei vorm verpakt.
Er zijn margrieten en linde
blaadjes, flikken en tulpen, een
heele bloementuin van heerlijk
heden. De kistjes en kartonnen
doozen zijn in -eigen cartonnage-
en timmerfabriek gemaakt. Zoo
liggen de stapels kistjes en doozen
te wachten op het sein van het
distributiekantoor, en den tocht
naar het graf: onze maag.
Zal dat nog lang duren? We
vermoeden, dat wel spoedig de
eerste bonbon-bon bekend zal
worden gemaakt, al kunnen we er
dan alleen chocolade pastilles op
krijgen. En het wordt tijd. De
kinderen gaan weer levertraan
drinken en waar is dan het tradi
tioneele chocolaatje? De „jours'
van mevrouw zijn nauwelijks
denkbaar zonder een chocolade
margriet of een chocolade-tulp.
Nederland gaat weer aan het snoe
pen, niet uit vreemde bron, maar
uit eigen zak. De heeren een ciga-
ret, de dames chocola, het leven
wordt goed.
In een uitstekend gespeelden wed
strijd, verweerde het eerste heeren-
elftal van Excelsior zich op zoo een
unieke wijze, dat het, vooral in de
lste helft, werkelijk op een overwin
ning voor de Schiedammers begon
te lijken. Aangezien Noad (dat in
de competitie twee klassen hooger
is ingedeeld) in het begm er niet
erg in kon komen, en Excelsior, we
tend welk een geduchten tegenstan
der het had. zich meer op verdedi
ging had ingesteld, kon het spel in
de eerste tien minuten niet erg vlot
ten Het bepaalde zich tot kle.ne
schermutselingen op de Explore
helft, welke echter door regelmakg
tactisch ingrijpen van de verdedi
ging ongevaarlijk bleven. Al 8&bW
veranderde Excelsior van tactiek.
Het tempo werd verhoogd, de bal
vloog heen en weer in een spel,
waarin beide elftallen het uiterste
gaven. Beide doelen verkeerden
beurtelings in gevaar, zonder dat
gedoelpunt werd; totda.t een der
Noad-spelers een overtreding maaK-
te in den cirkel: straf-corner voor
Excelsior De strafoorner (speciali
teit van Excelsior, dank zij ve,e
avonden training), werd scherp m
hard genomen door den rechtslwi-
ten J. v. d. Berg, prachtig met de
hand gestopt door den mid voor J.
Scheffers en gelijk daarop ge
scoord door den spil A. ter Braak
met een keihard schot. Dat was de
eerste goal. Spoedig daarop ging
dc rust in
Na de rust was het spel vinnig
met aan beide zijden kansen, die
echter slecht benut werden. Een
overtreding door Excelsior's rechts
back werd bestraft met een straf-
bully. Hiervan maakte Noad ten
volle gebruik door te. scoren (1 1).
De spanning steeg nu ten top,
beide elftallen leverden mooi spel
en vlak voor het einde wist Noa-d
jji gen goeden aanval nogmaals te
scoren, zoodat deze wedstrijd ein
digde met een 21 overwinning
voor Noad.
Van P. A. J.D. een fiets uit
den luin van het distributiekantoor
en bij A. K. is aan de Lange
Haven zijn stalen ros gestolen.
De Koemarktbrug. rinkelende
bellen, hollende menschen, racende
fietsen, dalende boomen. Een late
vluggerd, een foute schatting en de
Koemarktbrug heeft weer een
nieuw slachtoffer in de klem. Een
schram aan de bovenlip en een
verbogen voorvork is dit keer de
prijs voor de eeuwige run op de
brug.
DAMES: EXCELSIOR 1—
POLLUX 2—3.
De Excelsior-dames hadden Zon
dag niet hun „beau jour", althans
wat het spel betreft. Hun hockey
was zwaar en zonder het enthou
siasme, dat we van hen gewend
zijn. De Pollux-sterren daarentegen
.waren aggressief en toonden daarbij
iets beter spel, wat dan ook be
loond werd met een overwinning,
■die de verhouding in sterkte wel
zuiver weergeeft. De wedstrijd op
zich zelf was voor de toeschouwers
weinig aantrekkelijk.
HEEREN: EXCELSIOR 2—
POLLUX 1 2—1.
De heeren hadden de eer na den
dameswedstrijd den sportdag op
Boshoek te mogen besluiten. Een
twijfelachtige eer echter, daar het
reeds natte veld er gedurende de
5 voorgaande wedstrijden niet beier
op was geworden en zeer zwaar te
bespelen was. Toch is het een op
windende wedstrijd geworden. Om
beurten deden zich voor beide doe
len talrijke schermutselingen voor
en er werden vele goede kansen
om zeep gebracht. Excelsior nam
door een jeugdigen invaller bij
verrassing de leiding en vergrootte
vervolgens den voorsprong tot 2—0.
Eerst daarna wist Pollux een tegen-
punt te scoren, waarna spoedig het
einde kwam.
De overige uitslagen waren:
Dames: Excelsior 2Asvion 3
30; Excelsior 3—Pollux 2 4
Excelsior 4Pollux 3 10.
41,426,37 (zegge: een een veer
tig duizend, vierhonderd zes en
twintig gulden zeven en dertig
cent) heeft Schiedam voor de
Stichting 1940'45 in de Feestweek
2431 Aug. geofferd. Een goed be
wijs van offerzin. Allen die mee
geholpen hebben om dit te berei
ken, gevers en vooral collectanten,
worden hartelijk bedankt. Zij, die
alsnog bijdragen willen storten,
kunnen dat doen bij R. Mees en
Zoonen, alhier, ten name van de
Stichting 1940'45.
Op de vergadering, die Vrijdag
avond j.l. werd gehouden, is door
de aanwezige besturen van de
R.K. Sportvereenigingen in prin
cipe besloten om te komen tot eea
federatie van alle R.K. Sportver
eenigingen in Schiedam. De statu
ten en het reglement zullen ont
worpen worden, als de algemeene
ledenvergaderingen van de diverse
vereenigingen zich ten gunste van
het plan hebben uitgesproken.