DE WEG TOT VERGELIJK
DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN.
Soekarnisten worden toegeeflijker
ONZE BABIES
Welvaartsspreiding
TERUGKEER van KUNSTSCHATTEN
Prijsgave van republ.
bestuursvorm mogelijk?
Soekarno's kabinet
Britsche aanklacht aan
Ned. adres
Geen Amerikaansche
wapens voor Indië
I Correspondentie met
personen in Ned -Invisa
De „Oranjefontein" te
te Melbourne
Ned. bestuur op Timor
hersteld
Radio Bandoeng weer in
national, handen
REGEEREN IN
FRANKRIJK
Naar een kabinet der
drie partijen
WEERBERICHT
Manchetknoopen voor
Eisenhower
Ike dankt machinist van
Ned. Spoorwegen
15 Textielpunten geldig
Oproep van de Ver. tot
Besch. van Zuigelingen
Pas*. L. H. Geldermans t
DE „INDRAPOERA"
Na 5 jaar te Rotterdam
Uitg. v. d. Maas
bode-Stichting,
R'dam Giro 9095
Directeur:
Joh. Kuijpers.
Hoofdrecf.Mgr.
Dr J. Witlox.
Alg. Redacteur:
H. A. Paalvast.
Drukker:
N.R.C N.V
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
DONDERDAG 25 OCTOBER 1945 66sie JAARGANG No. 19844
Tijd. adres:
Broersvest 8 A
Tel. 66804.
Abonnementspr.
3.25 p. kwart.
1.10 p. maand
0.26 p. week.
Advertentiën
25 ets. per mm.
Verklaarde de nationalistische
..minister van buitenl. zaken dr.
Soebardjo, reeds, dat de geallieer
de autoriteiten definitieve stappen
hebben ondernomen om een einde
te maken aan de aanhoudende
impasse in Indonesië, thans wordt
ook melding gemaakt van een toe*
nemende geneigdheid onder de
..republikeinen" om ter oplossing
van de crisis in bespreking ie tre
den bij voorkeur met een inter
nationaal lichaam, waarin de In
donesische republiek al of niet
vertegenwoordigd is, of, zoo het
noodig is, direct met de betrokken
partij of partijen.
Deze stemming valt vooral op
onder de meer vooraanstaande le
den van het „werkcomité", dat
deel uitmaakt van het „centraal
nationaal comité" der Indonesiërs.
Dit „werkcomité" controleert prak
tisch elke werkzaamheid der „re-
publiïkeinache regeering". Het is
gekant tegen het extremisme en
beseft, dat Soekarno als centrale
figuur bij de eventueele aan
staande besprekingen niet aan
vaardbaar is.
Men kan niet ontkomen aan den
indruk, dat onder de nationalisten
meer en meer het verlangen zich
openbaart naar een sipoedige op
lossing. Deze meer gematigden
zouden wellicht zelfs zoo ver gaan,
dat zij den republikeinsehen re-
geeringsvorm vaarwel zouden zeg
gen, wanneer aan hun eischen om
zelfbestuur tegemoet gekomen zou
worden.
REGEERINGSCOMMENTAAR
Naar aanleiding van het bericht,
dat de Indonesische nationalisten
geneigd tot concessies zouden zijn,
i verkreeg het A.N.P. van regee-
rmgszijde het volgende commen
taar: „De nationalisten zullen ten-
Slotte alleen met ons kunnen
spreken op den voet zooals de
minister van overzeesche gebied$-
deelen, prof. J. H. A. Logemann
in de Kamer heeft uiteengezet. Wij
blijven daartoe ten volle bereid,
maar zien ook met zorg de toe
nemende anarchie op Java aan."
Men schrijft ons van welinge
lichte zijde:
De groote meerderheid der leden
van Soekarno's kabinet behoort
tot de volgelingen der P.I. Maar
ook de Gerindo-leider Sjarifoedin
blijkt te zijn toegetreden. En dit
terwijl Gerindo toch tegen de non
coöperatie was en Sjarifoedin even
eens. Ook de buitengewoon geziene
regent van Bandoeng: Wiranata
Koesoema, is lid. Koesoema was
,bijAuu Nederlanders in trek.
Dat Abikoesno van de Sarikat
Jen plaats heeft verkregen
behoeft niet te verwonderen
Doch als Sjarifoedin en Koesoe
vAn heJ- kabinet van Soe-
rarno hebben doen opnemen, bliikt
Wel. dat de Nationale geest dieper
en anders geworteld zit, dan men
gewoonlijk in Nederland aanneemt
Soekarno heeft meer achter zich.
afiS m-en vr°eger meende, niet
kwaliteit1 kwantiteit, maar ook in
de non-rnis het geheele kabinet
Soek?rooCSatie-gedachte van
kingen met nr„JÏ°rden bespre-
het naar Kiel om het te gebruiken
als doelwit voor oefeningen met
torpedo s. Na den oorlog heeft de
Britsche marine het schfp wee?
kaDitei? ian<u teruSgegeven. De
kapitein, de heer Romiin is de
NedSt ledecoreerde man van de
Zifn „e koopvaardijvloot, wegens
tiidenX ^?18 elï a*s gezagvoerder
tijdens den oorlog.
'Erge toestanden in gevangenis
te Batavia.
Een rapport over toestanden in
de gevangenis van Batavia van den
Britschen luit.-kol. J. Mellsop bevat
opzienbarende onthullingen. De ge
vangenis staat onder bewaking van
Ned. oud-krijgsgevangenen. Mellsop
trof in de oude gevangenis bij het
Waterlooplein vijf cellen en eenige
andere vertrekken aan, die maar
zeer weinig grooter dan cellen wa
ren. 208 Indonesiërs waren in de
cellen samengepakt, zonder eenige
medische verzorging, hoewel een
aantal van hen gewond was bij hun
komst in de gevangenis. Zij hadden
geen bedden en waren gedwongen
op den kalen vloer te slapen. De
sanitaire verzorging en de latrines
waren onvoldoende. Ongetwijfeld
werd een groot deel van de ge
vangenen verwondingen toege
bracht, terwijl zij in de gevan
genis waren.
In de gevangenis van Buitenzorg
trof Mellsop 770 Europeanen, Indo-
Europeanen en Indonesiërs aan,
waaronder 120 werkelijk gevange
nen. De gevangenis had slechts een
capaciteit voor 100 gevangenen. Al
len waren vermagerd, sommigen
ziek, maar dezen schenen wel be
handeld te zijn, daar zij schoone
verbanden droegen. Mellsop ver
moedde echter dat dit gedaan was,
omdat men het bezoek verwacht
had. Hij noemde de condities „ont
stellend".
meldt uit
De eerste slaalgieterij in Nederland weer aan het werk, ie Ridderkerk
Het gieten van de eerste stukken voor den Rijkswaterstaat,
de autoindustrie.
De „Daily Tel."
Ma
deelt,
zeer moeilijk prominente figuren
voor
van corre^ a™ door middel
«ikrije^^Pondentie formulieren
Ned. Roode Kruit afd- van bet
te zenden aatTwV?? na «vulling
van het Ned. Ro^d"f-SrmaUebureau
denhoutscheweg 7 *^«8, Benoor-
Het bovenstaande' eoM,Den Haag.
I Nieuw Guinea, Balikpa "let voor
kan en Morotai, -
waarmee
Tara-
streeksche correspondentie neie5ht
mogelijk is. Post
arriti Npd- schip „Oranjefontein"
via met te Melbourne uit Bata-
1 gevangenÏÏ,eer dan 200 oud-krijgs-
Ipen van To aan b°ord uit de kam-
stond bij hef "Oranjefontein"
O°riog te n uitbreken van den
«aar de rw? ?rdam °P stapel,
Ü?Vp om 1 ers bouwden het
Z V** om 1 wuwaei
onderzeebr,^, moederschip
Werpers b0r!e"- Britsche bom
^mken, mattCliten het Iater tot
n bet schi Duitschers Iicht-
da.t d,e Amerikaansche regee-
rmfe, verboden heeft Nederlandsohe
troepen wapens te verstrekken door
verkoop of anderszins, aldus een
mededeeling van generaal-majoor
Uhl, chef van den staf van den
Nederlandschen opperbevelhebber
in den Pacific. Uhl. is oud-krijgs
gevangene. Hij vertoeft op de
PhiKppijnen voor het vormen
van gevechtstroepen uit de zeven
duizend aldaar vertoevende voor
malige N ederl andsche krijgsge
vangen-en.
Het Ned. burgerlijk bestuur op
het eiland Timor is teruggekeerd
en, naar verluidt, enthousiast door
de bevolking ontvangen. Van 60%
der huizen in Koepang, de hoofd
stad van Ned. Timor, staan alleen
nog maar de muren en de bevol
king mag voorloopig nog niet in
de stad terugkeeren. Er heerschten
in deze gebieden vrede en orde en
de politieke situatie is er gunstig.
Hollandsche bestuursambtenaren
zijn eveneens in Makassar, de
hoofdstad van Celebes, terugge
keerd. Zij troffen er bijna den ge-
heelen voor-oorlogschen staf burger
lijke autoriteiten in goede gezond-
heid aan. De openbare diensten
komen daar weer langzamerhand
op gang en de politieke situatie is
er gunstig, evenals de voedsel
situatie. De huizen zijn er alle
maal leeggehaald, terwijl de bur
gerkampen tijdens den oorlog
schade hebben geleden door ver
keerd uitgevoerde Australische
bombardementen. Amerikaansche
bommenwerpers deden bij vergis
sing een aanval op het burger
kamp bij Parepare aan de West
kust, waarbij 25% van de kamp
bewoners om het leven kwamen
Het bovenstaande is door „Un
Press" ontleend aan „Het Dag
blad", de eerste weer uitgekomen
krant te Batavia.
Radio Bandoeng was gisteravond
weer in den aether en zond een
oproep uit tot president Truman
namens Soekarno, om Amerika,
Rusland en China in het huidige
conflict te doen bemiddelen.
Nu de Mouvement Républicain
Populaire zich ten gunste van het
programma van den nationalen
verzetsraad heeft uitgesproken,
zijn, volgens Reuters correspon
dent te Parijs, de kansen op de
totstandkoming van een coalitie
kabinet, gevormd door de drie
grootste partijen, gestegen.
Terwijl echter de socialistische
„Populaire" overeenstemming met
de M.RP. zeer goed mogelijk
acht, blijft de communistische
„Humanité" deze partij nog be
schouwen als „een bolwerk van
de reactie". De beslissing over een
regeering, gevormd door de drie
partijen, ligt in handen van de
Communisten.
Daar echter aangenomen wordt,
weer en brachten!
Medegedeeld door het K.N.M.I.
te De Bilt.
Verwachting; tot Vrijdagavond.
hc^a". de kust stormachtige, in
lijk b*nnenland krachtige, tijde-
Z. *vstori«achtige wind tusschen
w°lkin».ei1 West; wisselende be-
met kan/egenbuien aan de kust.
Wind- ei?1* onweer. Vrij koud.
dienst: au? ïf.tor?lwaarschuwings-
morgen n blstricten Donderdag-
storm uit het -JVordt verwacht
Waarnemingen* Wes* kwadrant
van hedenmorgen V? 0Rotterdam
j - O LI 11T*
Barometerstand- 74n3c
Windrichting; Zuid-WesuV™.,,
Temperatuur: 12 6 Celsius'
Weersgesteldheid: regen.
Maximum-temperatuur (voor
gekomen tusschen 8 uur gisteren-
en 8 uur hedenmorgen): 18.0 Cel
sius; minimum: 10.2 C.
dat generaal de Gaulle de vorming
van een regeering uit de drie
groote partijen als een politieke
noodzakelijkheid beschouwt, ter
wijl de communisten gaarne wil
len deelnemen aan de nieuwe re
geering, worden in Parijs de voor
uitzichten voor een uiteindelijke
overeenstemming tusschen de
M.R.P. en de communistische
partij gunstig beoordeeld.
De Eindhovensche machinist
P. L. Mansvelders van de Nederl
Spoorwegen, die generaal Eisen
hower op zijn reis door ons land
van Eindhoven naar Nijmegen
bracht, bood hem bij deze gelegen
heid een paar manchetknoopen aan
Hij ontving nu van het geallieerde
hoofdkwartier den volgenden brief
„Generaal Eisenhower heeft mij
gevraagd u te bedanken voor uw
practisch en karakteristiek ge
schenk bestaande uit een paar
manchetknoopen, gemaakt van
Nederlandsche munten. Bij het
dragen er van zal hij niet alleen
met warme gevoelens denken aan
uw vaderland, maar ook aan de
prachtige hulp, door de leden van
de N.S. aan de geallieerde legers
bewezen."
Het rijksbureau „Distex"
deelt volgens het „Textiel-
blad" mede, dat met ingang
van 29 Oct. van de textiel-
kaart V.A. 510, welke thans
door de distributiediensten
wordt uitgereikt, tot nader
aankondiging 15 punten (en
wel no. 1 t/m 15) geldig zijn
voor den aankoop van klein-
vakartikelen en eenige andere
artikelen.
Aflevering tegen in ontvangst
neming van deze punten vóór
29 October is verboden.
De kaarten kunnen per gezin
gecombineerd worden ge
bruikt.
VATICAANSCHE TROEPEN
GEDEMOBILISEERD
U.P. m^Jdt uit Vaticaanstad:
Nu de oorlog geëindigd is, werd
besloten de strijdkrachten van het
Vaticaan te verminderen. 150U Le
den van het huipcorps der lu-
wacht, die in October 1943 mdiemt
genomen werden «T a h le.
Te?» "van "J^man zulle^ gedemo-
biliseerd worden.
Het bestuur van de Schied'arr.sche
ver-eeni'ging tot bescherm img van
zuigelingen verzocht oins de aandacht
van de lezers op het werk van deze
vereeniging te vestigen. De vereeni
ging stelt zich ten doel, vooral de
pi-op-by }actische zorg van de baby
op zidh te nemen dtoor het geven
van advies op haar consult a tieb ure au
voor zuigelingen. Prophylactisoh is
aaDgene, wat meft het befhoedlen
voor ziekten te maken heeft. In den
oorlog heeft de vereeniging zich erg
moeten behelpen, want negen keer is
zij gedwongen geweest haar tijdelijke
tehuis op te geven. Nu wordt er
hard gewerkt aan het verkrijgen van
een permanent ei'gen (huis. Men heeft
al een pand' aan de Lange Haven op
het oog, waar ook vroeger het
bureau gevestigd was.
Enkele vereen igingen hebben het
mooie plan opgevat het kasoverschot
van hun feestvieringen aan de
vereeniging tot bescherming van
zuigelingen af te staan Zoo schon
ken de Vlaardiingerdijk bewoners,
tusschen Jacob Marisstraat en Jan
Vermeerstraat 57, het overschot
van het feest op 1 Sept. j.l. gdhou-
den. Wijk F 26 vam de Luchtbescher
ming in liquidatie schonk 300. De
vereeniging houdt ziich voor meer
van deze gebaren zeer aanbevolen.
Daardoor wordt de weg, die ïïög gê-
gaan moet worden om het Eigen Huis
te bereiken belangrijk korter.
Giften kunnen worden overge
schreven op giro 290783 of gebracht
bij de penningmeesteresse mevr.
Steeman-Hesse, Fr. Haversch/midtlaan
De zeereerw. heer L. H. Geluer-
mans, pastoor van de St- Liduina-
parochie te Den Haag is in den af-
geloopen nacht in het R.K. Zieken
huis overleden.
Pastoor Geldermans was in 1882
in Beverwijk geboren, in 1906
priester gewijd. Achtereenvolgens
was hij kapelaan te Naaldwijk,
Kwintsheul, Beemster. Hoorn en
Naaldwijk. Pastoor benoemd werd
hij in 1915 te Oud-Beierland, in
1929 te Heinkenszand en in 1933
te Den Haag.
Een bijzonder frisschen en fik-
schen indruk maakt het ontwerp-
urgentieprogram van het Centrum
voor Staatkundige Vorming op het
sociaal-economisch gebied. Aan
deel in de winst, medezegging
schap, opheffing van de bevoor
rechte positie van den kapitaals-
factor, uitbreiding Van het privaat
bezit over de massa van het volk,
dit alles wordt onomwonden ge
vraagd.
We stemmen er uiteraard mee
in en blijven aandringen op een
zeer vooruitstrevende sociale poli
tiek, op het tot volle gelding bren
gen van den factor arbeid in het
productieproces en op welvaarts
spreiding. het ideaal van een No-
lens.
We zouden dezen term van
Nolens 't liefst willen behouden,
maar uitbreiding van het privaat
bezit of „Verbreiding van Privaat
eigendom" zeggen hetzelfde. De
laatste formule vormt den titel
van een brochure, bij Urbi et Orbi
te Amsterdam verschenen van de
hand van prof. Romme en van den
nieuw-benoemden Nijmeegschen
hoogleraar pn.l dr. J. van den
Brink. „Vermogenswinning door
de bezitloozen is een eisch der ge
rechtigheid", wordt daar zoo stevig
mogelijk vooropgesteld. En: „Wil
vermogensvorming door arbeiders
tot stand komen, dan zal deelname
der werknemers in de winst
massaal moeten worden georgani
seerd. Daarnaast is het noodzake
lijk, dat aan de afiderneming de
beslissing blijft over het al dan
niet uitkeeren der gemaakte winst.
De overheid heeft hier een taak,
aldus de schrijvers, en het is
noodig, dat deelneming in de winst
verplicht worde ingevoerd, in dien
zin, dat de arbetde- deelgerechcigd
wordt in de totale winst Van de
gezamenlijke ondernemingen in
denzelfden bedrijfstak Wordt de
winst niet uitgekeerd, dan moet
den arbeider een recht worden
toegekend op het met-uitgekeerde
winstdeel Dit alles wordt in de
brochure nader uitgewerkt.
We vragen de belangstelling voor
dit geschrift dat een kwestie be
handelt van het allerhoogste ge
wicht. Een van de eerste en groot
ste taken der toekomst zal bestaan
in: welvaartsspreiding. Daarin zit
een door en door gezonde gedachte,
die niet meer van de agenda zal
verdwijnen. Er was tot 1940 wel
wat al te groote onevenredigheid in
de materieele waardeering van de
factoren kapitaal en contmercieelen
arbeid eenerzijds. en geestelijken
arbeid..en vak- en handenarbeid
anderzijds. Medezeggingschap en
aandeel in de winst, bezitsvorming
door den arbeider, zijn daarenboven
kernpunten uit Quedragesimo Anno,
met welke vooruitziende encycliek
wij, Katholieken, in de sociaal-
economische orde vooraan blijven
staan.
Woensdagmiddag is de Indrapoera
van den Rotterdamschen Lloyd
voor het eerst na vijf jaar weer
den Nieuwen Waterweg binnen
gevaren. Het bracht 480 repa-
trieerenden mee, die in Southamp
ton aan boord waren gekomen,
nadat kapitein Stobbe daar 1200
Engelsche krijgsgevangenen, die
door de Japanners gevangen wer
den gehouden en in Rangoon
scheep waren gegaan, aan wal had
gezet. Oorspronkelijk had het in
de bedoeling gelegen een transport
kinderen mee naar Nederland te
nemen, maar gebrek aan plaats
ruimte maakte dit onmogelijk.
Het schip zal vermoedelijk tot 22
November te Rotterdam blijven
en daarna weer een reis naar
Southampton ondernemen. Het
komt dus nog niet ter beschikking
van den Rotterdamschen Lloyd.
De eerste transporten van ge
roofde kunstwerken zijn uit
Duitschland teruggekeerd en gister
middag in het Rijksmuseum te
Amsterdam aan de Nederlandsche
regeering overgedragen.
De regeling van deze materie is
te danken aan generaal Eisenho
wer die echter zelf met aanwezig
kon zijn. De overdracht had nu
plaats bij monde van den Ameri-
kaanschen ambassadeur, dr. Stanley
K. Hornbeck, die deze teruggave
een symbool noemde van de door
de geallieerden bereikte successen.
De minister van O. K. en W..
Prof. G. van der Leeuw heeft na
mens de regeering de kunstschatten
aanvaard. Hij deelde mede hoe de
ontvreemding was geschied. Zij
werd als koop aangeduid, maar be
taling had plaats met ons geld, dat
bij de onder Duitsche contröle
staande Nederlandsche Bank werd
gedrukt. Deze transacties liepen
over millioenen en millioenen.
Er is al een tweede zending aan
gekomen en tijdens de plechtigheid
arriveerde een derde.
Als een aardige bijzonderheid
kan nog gemeld worden, dat de
eerste kunstwerken terugkeerden
met een Dakota-vliegtuig, waar
mee dezelfde Amerikaansche be
stuurder kort tevoren een drietal
voorname oorlogsmisdadigers (Goe-
ring, Hess en Julius Streicher) naar
Neurenberg gebracht had.
