Bewogenheid te Neurenberg Spanning rond Lahausen Republiek Joego-Slavië OOK SUMATRA „BESMET"? iRÏSSP DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN. Films en getuigen verhoor Verbazing en neerslach tigheid bij de verdachten ^Qlcherens dijken Over een week dicht? Er is haat in de zaal Antwoorden als moker slagen De afschaffing van hef koningschap Gevolgen op den Balkan? De verbinding Zuid- Noord hersteld Spoorbrug bij Buggenum geopend Bisschopswijding mgr. Jos Baeten Onruststokers van Java dienen geweerd 1 De eerste Pullman BrusselAmsterdam Kerknieuws R'dam j_i.ro 9095 Directeur Joh Kuijpers Hoofdred.Mgr Dr J Wïtlox Alg Redacteur: H. A Paalvast Drukker: N R C NT V CJitg v d Maas bode-Stichting DINSDAG 4 DECEMBER 68ste JAARGANG No. 19876 Abo-runementspr 3.25 p. kwart f 1.10 p maand f 0.26 p. week Tijd. adres: Broersvest 8 A Tel. 68804 Advertentiën 15 ets per mm. Neurenberg, 30 Nov 1945. (door mr A J M van Dal.) Hjalmar Schachl. de fïnancieele •n Franz von Papen, de diploma tieke goochelaar, weigeren naar net filmdoek te kijken waarop in beelden die aan de verschrikkin gen van Dante's hel herinneren, het vierde hoofdstuk der aanklacht m het Neurenbergsche proces ver schijnt: Misdaden tegen de mensch- heid Schacht Keert he' proieetiedoek osten'E!' ef den rug toe vort Papen houdt ziin blik op den grond ge richt of bedekt ziin oog met de rech'e-hsnd De andere achttien verdachten kijker. °e Sommigen znoa's Goe ring. Hess en von Schiraeh. ge- inferetce?rd. anderen, zooa's Seys-s Xnquar: en Jodl. uiterlijk onbe wogen weer anderen, zooals Punk en F^ank zichtbaar diep onder den indruk ..Dp vertooning van de films der concentratiekampen verwekte de s-erkstp reacties, tot nu toe bij de III uCVerl waargenomen" zegt L,:rlnn,or?en uitgekomen psy- Chiatrtsch rapport der aevan»enis- doktoren over de uitwerking der films on de beschuldigden „Het meerendep! der verdactren rea geerde met verbazing en neer- slacnt'vheid en toonde na de films de effecten van een sterke emo- tioneele spanning" In de getuigenbank zit Erwin X-abauren en opnieuw verbreid' zich door de rechtszaal een sfeer van sponning, thans echter een spanning die gemengd is met rn.vs terie Pen eenvoudig man schijn baar. deze kaalhoofdige Oo?tenrijk- sche generaal in zijn onopvallend grijs co'bertcostuum. die met rus tige vlakke stem. zonder eenige verheffing, antwoordt op het kruis vuur van vragen, hem door de Ajnerikaansche. de Fransche, de Russische openbare aanklagers, la ter ook door sommige leden van bet tribunaal gesteld- Maar een man van scherpe intelligent.e die zich langzaam doch zeker en" met volkomen beheersching zijner woorden weet uit te drukken Lahausen vertelt van geheime besprek:noen jn den trein van den hter "t> het hoofdkwartier, van ge ^-zinnige acties en sa- menzwe :n.jpn. van moorden en moordnlannen, van mysterieuze opdrach'en en openlijke fusillade, van terreur en blinde vernieti- gingszuch-. Een der weinige overlevenden is deze generaal uit het com- nlof van 22 Juli 1944. de samen- -""erina tegen Hitler's leven, een man van den achtergrond, maar e thans oneens als een wre- I- -ode engel in het licht der - enbaarheid treedt. De gene- al-majoor Lahausen werd na ee inlijving van Oostenrijk de •aaste medewerker van admiraal Canaris. het hoofd der contra- ?oionna?e van het oppercomman- fn der Duitsche weermacht. In r-e functie kwam' hij met de r onkere plannen en daden van Hitler en zijn handlanger? voort durend in aanraking Met de SS lag hij in telkens nieu we conflicten, die dan ook in 1944 tot zijn ontslag leidden. Mislukking van den aanslag op Hitier maakte aan zijn boeiend en opwindend een einde. stam4» T^tfmgevi'nS varl dezen mart van intriv^?en en over deze sfeer n" geheimzinnige ac- - telt doet hij op de vragen der an klagers sensa tiomeele onthullin gen aan het tribunaal. Lahausen, de man met de diep liggende oogen en het pokergezicht vertelt en zooals de documenten der vorige dagen de gangstermen- Zaterdagmorgen om tien uur, bij de kentering van het getij, is het gat in den Walcherschen zeedijk bij fort Rammekens geblokkeerd. Daartoe werd gebruik gemaakt van Phoenix- caissons. van 62 meter lengte, 12 meter breedte en 13 meter hoogte, zooals die te Westka- pelle worden gebruikt als golf breker. Fr valt intusschen nog heel wat werk te doen om de dich ting van het gat tot stand te brengen en of dit lukt, zal af hangen van de hoogte der komende vloeden en van de weersgesteldheid. Als de omstandigheden medewerken hoopt men over ongeveer een week zoover te zijn. taliteit en de wreede brutalitei' der nazileiders hebben blootgelegd zoo leiden ook zijn onhuïlingen ons binnen in een wereld van roe- kelooze misdaad, waarvan wij het bestaan in de samenleving der vol ken niiet voor mogelijk hadden ge houden. In September 1939 vlak voor den va' van Warschau, zit hij in den trein van Hitier en be spreekt met Canaris, Keitel en Ribbentrop het voorgenomen bom bardement van Warschau en den „politieken schoonmaak van Polen" door den Fuehrer persoonlijk be volen. Met dót cynische woord „politieke schoonmaak" werd de massamoord aangeduid op de ge- heele Pcolsche intelligentsia, den adel. de geestelijkheid en de Joden Canaris en Lahausen verzeilen zich maar Keiiel zegt koraf. dat deze rlannen door den Führer zoo zijn vastgesteld en dal de weermacht ze heeft uil te voeren. „AHe Poolsche dorpen moeten in vlammen oogaan" roept Ribben- trop. „AHe Joden moeten worden doodgeslagen" Lahausen's verklaringen groeien als een avonturenroman, als een detectiveverhaal Gevangenen uit een concentratiekamp worden in Poolsche uniformen gestoken en doen, tezamen met leden van den S.D eer aanval op den Duitschen radiozender Gleiwitz. Zoo forceert er zorg voor, dat alle deelnemers aan deze manoeuvre ook haar eigen leden, spoorloos verdwijnen. Keitel geeft aan Lahausen op dracht den Franschen maarschalk YVeygand ie „elimeneeren". „Wat is elimeneeren? „Vermoorden" zegt Lahausen Keitel informeert herhaaldelijk ongeduldig naar de resultaten van zijn order Later ontwerpt hij op Hitler's instigatie de actie „Gus- tave", een soorgelijk moordplan op Giraud Beide plannen worden door Canaris en zijn staf gesabo teerd. Zij zijn militairen, zeggen zij geen moordenaars. Wat zij niet kunnen saboteeren. zijn de beve len tot het fusilleeren der Russi sche krijgsgevangenen. Gestapocommando's hebben op dracht, alles te executeeren, dat als drager van het bolsjewisme beschouwd kan worden. Met vol komen willekeur schiften zij de gevangenen, laten voor de oogen van de Duitsche troepen duizen den Russen neerknallen Canaris en zijn staf protesteeren bij net noofdkwartier. Want de Duitsche soldaat komt erdoor in opstand Nieuwe bevelen van Himmler's bureau volgen. Om de gevoe lens van de troepen te sparen zullen de Russische krijgsgevange nen voortaan op meer afgelegen plaatsen worden gemitrailleerd. De verklaringen van generaal Lahausen maken een betrouwbaren indruk. Zij zijn helder en onop- men een oorlog. De Gestapo draagt gesmukt. Mr. Van Dal telegrafeert ons uit Neurenberg op 1 December: De gansche Zaterdag beheer- schen de markante gebaren van Lahausen, den Oosfenrijkschen generaal-majoor de rechtzaal van Neurenberg en de spanning rond zijn persoonlijkheid groeit. Van daag zijn het niet meer de open bare aanklagers, doch de verdedi gers, die dezen laaisien overleven- de var» de samenzwering legen Hitier in kruisverhoor namen, en hij heeft het zwaar te verantwoor den. Niet voor niets heeft Goering hem gisteren uit de beklaagden bank „verrader" toegeroepen en aan de „bentgenooten" dier bank spijt betuigd, dal men bij de op ruiming na het complot tegen den Führer deken spionage-generaal vergeten had. De verdediging doet haar uiter ste best. het vertrouwen in de persoonlijkheid van dezen zoo be langrijken getuige te ondermijnen. Niet langer antwoordt Lahausen met de vlakke rustige stem die de eerste dagen zijn verklaring Ken merkte. Hij wordt aangevallen en houwt terug, snel, hevig, met een stem, waarin bedwongen emotie doortrilt. Niet langer legt hij zit tende zijn verklaringen af, zooals hem gisteren in verband met zijn hartaandoening was toegestaan Reeds bij de eerste vraag die Keitel's advokaat, die het kruisvuur opent, stelt, gaat hij staan, wijdbeens de armen ge kruist. gereed den slag op te van gen en te pareeren. Een lange machtige figuur, die de zaal do mineert. Maar geen figuur van de forsche openhartigheid die den soldaat kenmerkt. De achtergrond van Lahausen's leven blijft duis ter, zijn persoonlijkheid raadsel achtig. De intrigues waarin zijn geheele leven en streven gevan gen was, laten hem niet meer los. Zij hullen hem in een sfeer van geheimzinnigheid Heeft generaal' Kei.el zijn offi- datre?n n'?t, stueoS voorgehouden, rf„ Z1J mets behoefden te doen tegen hun gewe'en? vraagt dr. Nelt, de raadsman van den vroeee- ren Duits-chen opperbevelhebber Ik weet het niet, antwoord La hausen. Wat ik weet is. dat hij on voorwaardelijke toewijding aan den Führer verlangde van zijn ge heele hoofdkwartier. Zijn officie ren moesten in de eerste plaats nationaal-socialisten zijn. Zoc vallen zijn antwoorden tel- Kens ais mokerslagen op de hoof- vaS verdachten, van Keitel an Ribbentrop, van Goering. golft h^at de zaal- hij 5" Xan,he', getuiigenges'joelte en van® ja der verdachten nan- 1 verdachten terug naar den mtrigueerenden ge neraal, die men zoo sVirdig was niet te vermoorden. We'ke nv" -ven bewegen dezen man, zijn vroegere chefs zoo volko men prijs te geven, de strop om hun nek met voelbare in nerlijke voldoening vas'er en vaster aan te halen? Wij kun nen niet zoo maar ve'-ge'en, dat hij en zijn onmiddelliike commandant, de admiraal Ca naris, 6 jaren voor Kek el ge werkt hebben en dat hij als leider der spionnage-afdeeling van een groot leger niet op zijn post gehandhaafd blijft als men geen resul'aten weet aan te wijzen. Is het u bekend, vraagt Gcerings advocaat, dat admiraal Canaris vaak zeer aolfef apionnage-acties ontwierp en energiek verdedigt? Dat hij langen tijd iintenrief sa menwerkte met de SS? Ja da: is den getuige bekend. Canaris wilde op de hoo-gte blijven, wilde de ge legenheid niet verspelen op het juiste moment te kunnen ingrijpen. Canaris kon nooit spreken, zoo als hij dacht, maar hoe dacht Ca naris, boe denikt Lahausen? Be. hoorden zij tot de oude legerkliek, die he1 nationaal-socialisme afwe zen, maar voor den vrede al even gevaarlijk zijn? Waren zij in hun verwachtingen teleurgesteld, ge dwarsboomd in hun carrière, of brachten zij zich tijdig in veilig heid. toen zij zagen, dat het schip waarop zij voeren, lekken vertoon de en de haven nimmer zcu be reiken? Pleit Lahausen thans voor zijn eigen za-aik? „Is het waar, dat u na de inlijving van Oostenrijk als een de. eersten naar Berlijn bent gereisd, om uw diensten aan het Duitsche leger aan te bieden?" vraagt Dr. Sauter. de raadsman van von Ribbentrop. „Ik behoefde mijn diensten niet aan te bieden, men heeft er om gevraagd. Men diong naar mij, mijn werk was bekend genoeg", klinkt het zelfbewust. De vraag blijft open, waarom hij op de aan biedingen van Duitsche zijde is in- 'Zie vervolg op pag. 2) „In overeenstemming met den vrij tot uiting gekomen wil van alle bevolkingsgroepen van Joego- Slavië heeft de constitueerende vergadering besloten: lo. dat een federatieve volks republiek van Joego-Slavië wordt uitgeroepen; 2o. dat door dit besluit de mo narchie in Joego-Slavië definitief is afgeschaft in naam van de be volkingsgroepen van Joego-Slavië: en dat aan Peter II Karageorgê witsj, evenals aan de geheele Ka- rageorgewitsj-dynastie alle rech ten, welke vroeger aan hem en aan de Karageorgewitsj-dynastie zijn toegestaan, worden ontno men.' Aldus luidt de tekst van het be sluit, waarmede het pas gekozen Joego-Slavische parlement een einde heeft gemaakt aan den mo- narchistischen staatsvorm van het land. Een besluit overigens, dat bij niemand en nergens eenige ver wondering heeft gewekt, en zoo vanzelfsprekend wordt gevoeld, dat reeds officieel te Londen is verklaard, dat geen nieuwe er kenning der nu republikeinsch ge worden Joego-Slavische regeering noodig wordt geacht: de erken ning van maarschalk Tito's regee ring kan geldig blijven ondanks de constitutioneele wijziging. In het land zelf zal de nieuwe staatsvorm voorloopig practiseh geen verandering in de bestaande situatie brengen. De jonge koning Peter II vertoeft te Londen en be seft ter dege, dat hij het best doet zich met koninklijke waardigheid in het particuliere leven terug te trekken. De verklaring, waarmede hij het besluit van maarschalk Tito want deze is de drijvende kracht in deze ontwikkeling heeft beantwoord, moge uiterlijk bewogen en fel klinken, in volle werkelijkheid is zij een berusting in het onvermijdelijke, met den wil „om mijn geboorteland als loyaal onderdaan te dienen." Dat hü de hoop uitspreekt eens als koning terug te keeren is begrijpe lijk bij de vorstelijke wisselvallig heden der dynastieën op den Bal kan. Bij dit woord Balkan raken we het krachtveld van deze gebeurte nis. Internationaal-politiek, d.w.z. van wereldbeteekenis is het feit niet. Joego-Slavië lag reeds als Slavisch land in de Russische in vloedssfeer: misschien, waarschijn lijk zelfs zal Tito na dit besluit zich zelfstandiger tegen Moskou plaatsen, vooral als hij, zooals hij heeft aangekondigd, een oppositie zal toelaten, zoo noodig zal aan- kweeken. Voorloopig wordt in dit opzicht de pas gemarkeerd: de toekomst is nog tamelijk ondoor zichtig. Duidelijker is de terug slag op de Balkanlanden Grieken land, Roemenië en Bulgarije Het schijnt, dat laatstgenoemd land het voorbeeld van Joego- Slavië snel wil volgen, en dan nog een stap verder wil zetten in het streven naar een federale unie met Joego-Slavië en zoo een een heid wil scheppen van alle Sla vische volken op den Balkan: een ideaal dat in de betrokken hoofd steden reeds lang leefde, maar onderdrukt werd door vier oorlo gen, welke de bedoelde volken te gen elkaar in het veld brachten en door de dynastieke kwestie. Want een federatieve unie met meerdere souvereine koningen, ieder op eigen prestige en souve- reiniteit gesteld, is wel uitgeslo ten, Nu kan. terwijl de geheele Balkan een volkomen chaos is, ten minste een poging in die richting worden gedaan, te meer waar Tito voor alle Slaven reeds een legen darische figuur is geworden. Hoe de niet-Slavische landen Roemenië en Griekenland zich in een der gelijk complex zullen inschakelen of inffeschFke'd zullen worden is een probleem op zichzelf In elk geval staat ook daar de ko ningskwestie in een voor de ko ningen minder aangename belang stelling. In tegenwoordigheid van talrijke autoriteiten is Zaterdagmiddag de spoorbrug over de Maas bij Bug genum in de lijn Roermond-Eind hoven in gebruik genomen. Als eerste trein was speciaal een kolen- trein gekozen om daarmee te sym- boliseeren het groote belang, dat deze brug heeft voor de kolen- voorziening, welhaast de voor naamste factor in den weder opbouw van on? vaderland. De president der Ned. Spoorwe gen ir. W Hupkes, verrichtte de officieele opening en de zwaar be laden kolentrein van 35 wagons stoomde over de brug getrokken door een feestelijk versierde loco motief. Ir. Hupkes gaf in een korte toespraak uiting aan zijn waardee ring voor het gereedkomen van deze zoo belangrijke verbinding, die een groote stap beteekent in de richting van hernieuwing en opbouw. De bisschopswijding van mar. Jos. Baeten, als bisschop coadjutor van Breda, zal worden toegediend door mgr P Hopmans, die hem ook tot priester wiidde Als assis- teerende bisschoppen zullen vol gens „Sancta Maria" fungeeren mgr dr G. Lemmens. bisschop van Roermond en mgr J P Huibers. bisschop van Haarlem. Hei Bantamdistrict op West-Java is op 'i oogenblik een broeinest van de Pemoedas, (leden van de extre mistische jeugdorganisatie). Een aanzienlijk aantal hunner gaat ge- regeld naar Sumatra, waar da toe stand nog altijd eenigszins gespan nen is. Van reizigers wordt ver nomen, dat de invloed van Java meer en meer op Sumatra wordt gevoeld. Indien het den Pemoedas niet belet wordt op Sumatra te komen en onrust te zaaien onder de Su- matranen, zullen er meer moeilijk heden ontstaan. Generaal Christison heeft in de laatste dagen een bezoek aan Pa- da ng, Medan en Palembang ge bracht. Door zijn toedoen is een nauwer contact ontstaan met de nationalistische leiders. In Medan heef de „republikein- sche "ouvemeur" van Sumatra dr. H. .san, evenals de nationalisti sche leider Shafei te Padang, ver klaard, te willen samenwerken met de Britten en voorbereid te zijn op informeele besprekingen met de Nederlanders, teneinde waarborgen te krijgen voor het economische leven van het land. Zij voegden hieraan toe, dat zij de Nederlan ders niet officieel konden ontmoe ten, aangezien zij daartoe eerst be velen uit Java moesten krijgen. De betreffende bijeenkomst werd bij gewoond door mr. Spits, één der erlandscfye gouverneurs op Sumatra. De Indonesische leiders spraken hun groote vertrouwen in Sjarir en zijn collega's uit en hoopten, dat hij geheel Indonesië naar zijn kan zou weten over te halen. Zij zeiden dat iedereen de vooroorlogsche normale omstandigheden terug- wentsohte onder een systeem van zelfbestuur, met steun van de Nederlanders, voor zoover zulk? noodig was. Zij waren zich ervan bewust, dat veel steun noodig is Zij hoopten, dat alle Nederland- sche plantages en zaken spoedig veer geopend zouden worden, om dat hierdoor alleen de welvaart kon terugkeeren. Tot zoover de Indonesische leiders. Vragen aan min. Logemann Het Eerste Kamerlid Weiter heeft eenige schriftelijke vragen gesteld aan den minister van overzeesche gebiedsdeelen. In deze vragen wordt eerstens verzocht om een wekelijksche uitsluitend op feite lijke gegevens berustende mede- deeling. zonder commentaar, om trent de gebeurtenissen in Ned. Indië, Voorts wordt verzocht, mede te deelen over welke machtsmiddelen de regeering thans beschikt in of nabij Ned. Indië of in de naaste toekomst, bijv. op ultimo Decem ber a.s. denkt te beschikken, be staande uit deelen van het Kon. Ned. Ind. leger, het Kon. Ned, leger en de koninklijke marine en of de regeering zich reeds een voortel ling heeft gemaakt van het tijdstip waarop zij verwacht in staat te zijn met behulp van die machtsmidde len zelve het herstel van rust, orde en veiligheid in Ned Indië ter hand te nemen. De eerste Pullman BrusselAm sterdam is Zondagmorgen 9.30 uur uit Brussel vertrokken en le 17.34 uur te Amsterdam aangekomen. Daarmede is de geregelde Pull- man dienst BruaselAmsterdam en omgekeerd ingewijd. De rit duurt nog lang. doordat de trm'n met over de Moerdijkbruc rijdt, maar via Roosendaal over Tilburg Nijmegen en Utrecht moet. ?®u.Ssc en Ned. spoorwegen hebban deze gebeurtenis niet onop gemerkt laten voorbijgaan en er een zekeren luister aan gegeven De locomotief was versierd mei vlaggen en groen. Talrijke voor aanstaande personen van de Belgi sche spoorwegen en uit officiééls kringen naaakten de reis mede. Na aankomst te Amsterdam had een dmer plpats, waarop de dir.-gen. oer Belgische spoorwegen, de heer Henmng en de heer Claeys. secr.- gen. van het Belgische ministerie van verkeerswezen, hulde brachten van den moed van het Ned. spoorwegpersoneel tijdens den oor log. De minister van verkeer en energie, ir. van SchVk, uitte zijn tevredenheid over de hervatting van de bedrijvigheid van de „Com- pie. des wagons lits" en sprak de hoop uit, dat de toenadering tus- schen beide landen nog bevorderd zal worden. Hedenmiddag vertrok de eerst® Pullman om 13.08 uit Amsterdam naar Brussel. BENOEMINGEN IN HET BISDOM HAARLEM Z.H. Exc. de Bisschop van Haar lem heeft benoemd tot kapelaan te Rotterdam (H. Lambertus) den weleerw. heer A. H. Duyvestein; tot kapelaan te Zaandam den wel eerw. heer H. B. Bertels, die ka* pelaan was te Nibbixwoud.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Nieuwe Schiedamsche Courant | 1945 | | pagina 1