HET NIEUWE REGLEMENT UIT DEN OORLOG OM GOD Euwe wint van Tartakower VAN DEN MINISTERRAAD De spanningen in het nabije Oosten VAN ORDE Het „Radio-schandaal' MacArthur tevreden over Hirohito Nieuwjaarsboodschap van den Keizer Begrootingsconflicf in Curacao De Christelijke Pers Het tornooi te Hastings Prins won voor de derde maal Verloop der partijen Ruslands doel Turkije in een lastig parket Een portrettengalerij van vurige strijders wapengeweld ten gronde gingen. Hoe Prins van Thomas won Euwe en Prins verliezen Proces te Neurenberg hervat Rijksbureaux heffen consent-geld bunker met munitie ONTPLOFT" ii 5o. Vroeger heette het, dat de Ministerraad beraadslaagt en be sluit in het algemeen over wat een gemeenschappelijk overleg tus- schen de Departemenishoolden vordert, „teneinde eenheid m de toepassing der Regeeringsbeginse- len te verzekeren Thans „ten einde eenheia in net Regeeringsbeleid te verzekeren" Daar eemge toelichting ont breekt valt moeilijk te ontdekken, waarom deze verandering is aan gebracht In het eerste Reglement van Orde, van 1823 luidde dit breed- sprakiger „ten einde op zulk eene wijze, de meest mogelijke éénheid, en zamenstemming in alle takken van bestuur te doen plaats hebben, zoo wel bij nel daarstellen der wettelüke en administratieve ver ordeningen als bij het in werking brengen en uitvoeren derzelve" In hel R. v O van 1842 werd het ai korter- „ten einde alzoo één heid en zamenstemming in alle takken van Bestuur te doen plaats hebber" Maat m net R v O van 1850 werd het „ten einde eenparig heid in de toepassing der beginse len van Regeering te verzekeren" Evenzoo in het R v O van 1854 In het Reglement van Orde van 1862 werd nu deze formule „ten einde eenparigheid in de toepas sing der Regeeringsbeginselen te verzekeren En zoo bleet net nu verder on gewijzigd dus gedurende meer dan tachtig jaren in de Regle menten van Orde van 1866. 1901 en 1905. met dien verstande dal in 1901 en 1905 in plaats van „een parigheid" gelezen werd „eenheid" Waarom nu na zoovele jaren deze verandering van „eenheid in de toepassing der Regeeringsbe ginselen" in „eenheid in het Re geeringsbeleid"? Men zou kunnen zeggen, aat dit laatste een ruimer begrip is dan het eerste „Regeeringsbeleid" sluit zeker „de toepassing van regee ringsbeginselen" in Ook opportu nistische politiek omvat het. Vermoedelijk werd het woord „regeeringsbeleid" ontleend aan art. 1 van het door ministei Ch CW4». >1 Bocvonbrouek vaitseloVcte Koninklijk Besluit van 13 Sept 1918, waarvan artikel 1 lid 1 luidt: „Alvorens eene beslissing te ne men over zaken, bij welke het al gemeen Regeeringsbeleid kar. ge acht worden betrokken te zijn en die niet behooren tot de zoodanige welke in den Raad van Ministers behandeld moeten worden, pleegt het Hoofd van hei Departement van Algemeen Bestuur overleg met den Voorzitter van den Raad van Ministers Daar nu art 1 van he- toen gel dende Reglement van Orde ver plichtte. om „al wn- een gemeen schappelijk overleg tusschen die Hoofden vordert, ten einde een heid in de toepassing der Regee ringsbeginselen te verzekeren" in den ministerraad te behandelen, blijkt- hieruit, dat ook Ruüs de Beerenbrouck het begrin ..Regee ringsbeleid" zoo ruim opnam, dat daaronder ook handelingen vielen waarbij geen sprake was van de ^repassing der Regeeringsbegin selen Maar als wij deze redeneertng zouden willen toepassen op het nieuwe Reglement van Orde dan loopen wij spaak bii het rieuwe art 3 waarin de inhoud van het zoojuist genoemde Koninklijke Besluit is verwerkt Dit nieuwe artikel 3 luidt* „1 Over zaken, -bij welke hei algemeene regeeringsbeleid eeaeh' kan worden betrokken te zijn nip* behoorende tot die. bedoeld in 'ie* voorgaand artikel Diegen de Mi nisters tot het nemen van een be slissing overleg met den Minister- President 2 Indien het overleg niet -o* overeenstemming leidt worden deze zaken gebracht tn den Raad" Dit art. 3 klopt niet met art 2 zooals het thans luidt. Alles wat in dit artikel 3 genoemd wordt, en dus in overleg met den Minister- President buiten den Ministerraad om kan worden afgedaan, moet volgens het le lid van art. 2 in den ministerraad behandeld worden Bij Ruijs de Beerenbroück be stond deze tegenspraak niet. wan neer men aanneemt, dat algemeen Regeeringsbeleid een ruimer be grip is dan „toepassing van de Re geeringsbeginselen" Nu echte- mams dat ruimere begrip reeds in art. 2 opgenomen is, past zich het nieuwe artikel 3 daarbij kwalijk aan. Ten-slotte is in het nieuwe Re glement van Orde een nieuwe pa ragraaf 5 4 ingevoegd, om vattende de artikelen 1216. en den titel voerende „Vaste Colleges uit den Raad" Hierop werd blijkbaar gedoeld in het reeds in den aanvang geme moreerde persbericht, toen het mededeelde, dat het nieuwe R v O. o.m. bevatte een nieuwe wijze van werken in den Ministerraad Nu is 't nieuwe echter alleen, dat deze regeling in het R. v. O is opgenomen, maar geheel nieuw is zij geenszins. Immers ook vroeger werden wel in <3«w JWnisterraad zulke commis sies gevormd, al vandén ze geen vermelding in het Reglement van Orde 1 och is deze nieuwe par,.graat me: onbelangrijk, voorai al=" wij haaT beschouwen in verbanc mêt de positie van den Minister-Pre sident Daarom zullen wij hier' p terug komen als wij een aparte be schouwing zullen wijden aan den Ministerraad De heer Snel bekend geworden door het „radio-schandaal" van 8 December stuuri ons een schrij ven waaraan wij ontleenen dat hij begrijpt dat vele luisteraars zich terecht hebben geërgeid maar dat hij geenszins de groote Brabantsche gezinnen wilde be spotten Hij had slechts ten doel de hekeling der voorgekomen wantoestanden in bijna alle deelen des lands Doordat hij per „on»e luk"(D over het zuiden des lands en met name over Brabant sprak is dit door velen verkeerd opge vat heigeen hij ten zeerste be treurt. Generaal MacArlhur heeft open lijk zijn voldoening te kennen ge geven over de nieuwjaarsbood schap van keizer Hirohito. „Met deze boodschap", zeide de gene raai. „neemt de keizer een leidend aandeel in de democratiseering van zijn volk. Zijn optreden weer. spiegelt den onweerslaanbaren In vloed van een gezond idee De verklaring van MacArthur wordt belangrijk geacht, daar zij de eerste openlijke officieele on dersteuning van den keizer be- leekent. In zijn boodschap tot het Ja- pansche volk zeide de keizer o.a „dat het zijn verlangen was in vreugde en leed bij zijn volk te zijn. De banden die keizer en volk binden aldus Hirohito. zijn geen banden van mythe en le gende. maar banden van weder- zijdsch vertrouwen en weder- keerige liefde Zij zijn niet het resultaat van "de waanvoorstel ling, dat de keizer goddelijk is of dat het Japansche volk boven de andere volken verheven is en voorbestemd tot het regeeren van de wereld De minister voor overz. gebie den, Logemann, heeft aan gouver neur Kasteel te kennen gegeven, dat H.M. de Koningin bezwaren heeft tegen de begrooting van Curacao over het jaar 1946, zoo als vervat in het schrijven van den gouverneur aan de wetgevende vergadering. De begrooting zal bij de wet worden vastgesteld. In de chr „Rotterdammer" deelt de heer H Diemer mede dat var. 1 Januari af een fusie plaats vindt tusschen .Trouw" en ..De Roller- dammer" en dat hij zijn functie als directeur-hoofdredacteur van de N.V Dagblad De Rotterdammer" neer legt DE RAMBLERS TE UTRECHT De Ramblers traden gistermid dag in Tivoli te Utrecht op voor een met geheel uitverkochte zaal waarbij ongewoon veel politie aanwezig was Bij den ingang wer den aan de bezoekers voor het overgroote deel jongelui pamflet ten uitgereikt Hierin werd hen ontraden de uitvoering bij te wo nen Er was veel minder applaus dan vroeger en soms wat gefluit maar verder is de uitvoering zon der eenige opmerkelijke gebeur tenis verloopen Uden Marsman speelde mee als pianist, terwijl de drummer Kranenburg, het ensem ble leidde HET K.N.G V GEZUIVERD Namens de commissie voor de zui vering van de sport heeft het deo van onderwijs k en w aan het K.N.G V medegedeeld, dat de com missie tot de conclu-ie is gekomen dat aan het K.N.G V -bestuuT geen laakbare feiten in verband met nou ding en gedragingen tijdens de be zettingsperiode ten laste kunnen worden gelegd Zij acht geen grond aanwezig om den minister te advi- seeren over te gaan tot het nemen van eenigen maatregel De uitslagen vam de derde ronde luiden Tartakower Euwe 01: Tho masPrins 01; MiesesDevos 14Aitken—Ek^troem 0—1: SteinerSergeant 10: Denker— Christoffe) U De hangoartij uit de tweede renof SergeantDenker werd ten voor deele van Denker beslist De stand na de derde ronde is Prins en Steiner 3 punten Euwe 2H pnt. Tartakower en Ek troem 2 pnt Chri-roffel en Denker 1U ont Arker en Mieses 1 nnt Devos xf» Dnt Tho mas en Sergeant 0 Dnt Dr M Euwe seinde Maandagavond 31 December uit Hastings: Prins won voor den derden keer tmaal was Thomas het slachtoffer die de opening te passief behandelde en weldra in moeilijkheden ge raakte Een aardig dame-oftfer var den Engelschman werd door Prins op afdoende wijze weerlegd Na eer dertigtal zetten moe=t Thomas de vl2g strijken Steiner had net evenmin moeilri1 met zijn tegenstander Sergeant n? een geweigerd damegambiet slaagde de Amerikaan er in door middel van een algemeene afwikkeling een be slissend eindspel-voordeel te verkrri gen Sergeant zag het hooelooze var ziin ;telling in en gaf gewonnen Mieses 'peelde een rustige partij tegen Devos welke na ruim 25 zet ten in gelijke stelling remise werd gegeven Tartakower trachtte Euwe te ver rassen met een ongewone variant van het damegambiet Er ontstonder moeilijke situaties welke ten slotte voordeel voor Euwe opleverden Spoedig na de pauze gaf Tartakower na 45 zetten het op Denker kon zijn pluspion tegen Een der ingewikkeldste proble men, welke het oude jaar aan hei nieuwe heeft nagelaten, is zeker dat van de Turksch-Russische spanningen. Den 7den Novemoer j.l liep het vriendschapsverdrag tusschen de twee landen dat in Maart door de Sovjetunie was op gezegd, af, en de hernieuwing er van werd door Moskou, eerst door middel van de pers, later zeer of ficieus - echter nooit officieel afhankelijk gesteld van de oplos* sing van twee vraagstukken, de territoriale eischen van Rusland inzake de twee Kaukasische grens provincies Kars en Ardahan en de herziening van het verd-ag van Montireux van 1936 (dat in 1946 af loopt) in de bepalingen betreffende Een van onze bekende schrij vers van boeren-verhalen heeft ja renlang rondgeloopen met het plan voor een hervormingsroman on der den titel „Oorlog om God" Zoo had het proefschrift kun nen heeten. waarop dr P H Win kelman in Nijmegen cum laude is gepromoveerd Minder pakkend maar duidelijker en zakelijker heet het: „Remonstranten en katholie ken in de eeuw van Hugo de Groot" (Centrale Drukkerij N V. Nümesen) Het is niet toevallig, dat de Remonstranten en katholieken met elkaar in verband worden ge bracht. Door het schrikbewind van de Calvinisten werden zii 'n een zelfden hoek gedreven En wat nog meer zegt: in leerstelligen zin vielen hun opvattingen op belang- •iike punten samen Als men daar dan nog aan toevoegt, dat de re- monstrantsche leiders, uit de repu bliek verbannen, zuidwaarts trok ken en zich in overwegend katho lieke landen vestigden, dan is wel duidelijk, dat de onderlinge be trekkingen talrijk waren Het levendig geschreven boek van dr. Winkelman is een portret tengalerij van leidende figuren uit den godsdienststrijd tijdens en na het Bestand. Met wat een interessante per soonlijkheden laat hij ons kennis maken! Daar is allereerst Armi- nius zelf. bij wien het drama be gint. een nobele en sympathieke geest maar als karakter niet groot ^enoeg voor zijn enorme taak om in het protestantisme de over macht van het starre Calvinisme te breken. Dan is daar Wttenbo- gaert, die met zijn diplomatieke gaven als man van de wereld niet zoo gauw slachtoffer wordt en zich bij alles wat hij ondervindt en om zich heen ziet geschieden van zijn protestantsche overtuigin gen niet af laat brengen. Maar de ontwikkeling, met Ar- mtoius ingezet, loopt bij Bertius uit op een bekeering tot de ka tholieke kerk. Een beminnelijke fi guur is deze gewetensvolle voor ganger en zijn levensgeschiedenis levert een boeiend verhaal op. Drie van zijn zonen werden Carmeliet Wat met zijn gezin gebeurt vormt een welsprekende episode uit de Contra-Reformatie, door dr Win kelman niet zonder spanning be schreven. Zooals Bertius zijn er meer leiders van de Remonstran ten vroeger of later den weg naar de moederkerk opgegaan. zonals andere met Wttenbögaert vast hielden aan de beginselen van de hervorming-, Tusschen deze groepen protes tanten en katholieken rijst dan dr reusachtige figuur op van Huge -ie Groot, die als staatsman het be houd van Europa zag in de overwinning van de diep-betreur- de kerkelijke scheuring Het zal altijd een mysterie bliiven waar hij orecies stond, maar met de feiten voor oogen moet de conclusie zijn- op den drempel van de katholieke tijd ontbroken. Misschien ook kerk. Om dezen te overschrijder '*>eeft het hem ten laatste nov aan sprak hij zich niet stelliger uit om zijn vereenigingsideaal niet in ge vaar te brengen Maar hii war „klaar" De Hervorming zag hij als ongerechtvaardigd Zij heeft tn plaats van de nevelen te ver lagen. die de ware leer omhul den, er andere leeringen van men- schelijke vinding tegenover gesteld en zii is opgestaan t,®gen be- welt*" VprVeliik gezag De katholiek® kerk heeft zichzelf gereinigd en Trente heeft de le®r in haar ouder "tans hersteld Hereeniffin-g der ohristenen moest derha've terug keer ziin tot de moederkorf Ten slotte stemt dit boek wee moedig. Het ideaal van de Groot is niet in vervulling gegaan De ge schiedenis is er een van gemiste kansen. En van den oorspronkeltl- ken geloofsschat is bij de Remon stranten in de hedendaagsche Broederschap weinig overgebleven Naarmate zij zich verder van haar stichters verwiiderde, vergrootte zij ook den afstand van de moe derkerk. de voorwaarden voor de doorvaart van ouitenlandsehe schepen dour de Dardanellen. Aanvankelijk had het eten schijn, dat Rusland de territoriale eischen vooral stelde om zijn Dar- danellen-desideraia bijzondere Kracht bij te 'zetten: zij konden als concessie-materiaal dienen Maar de gebeurtenissen oo de grenzen van Turkije wijzen er wel op dat Rush _d verder-=trekken de doeleinden nastreeft, zooais anderszins uuk blijkt uit den Azer- beidsjaanschen opstand tegen Iran Zonder zelfs aan een direct Rus sisch ingrijpen behoeven te den ken voelt men toch dat de Rus sische actie tegen Turkije laatst genoemd land in groo e moeilijk heden met zijn mmderheden- grensvolken heeft gebracht ter wijl de opstandige beweging in Iran. welke in elk geval sympathie en steun uit Rusland knjat. de woelingen ook in het Turks-the rijk aanwakkert. De situatie :s momenteel zoo da- Turkije in net Noord -Oosten door Armeenscne agitatie wordt bedreigd, in hei Oos ten door troebelen van Koerdi sche minderheden terwijl ook de Georgiêrs hun eischen gaan -t«i len Een tijd lang had het boven dien den schijn dat de Buigaren up den Ba kan 2 etig naar Turks -n gebied aldaar uitza en en er :11e' voor terugschrokken groote troe penmachten op de Bulgaarsch- Turksche grens te concentreeren Een wenk uit Mosl-ou heeit "ezen begeerten echter den pas afgesne den: het lijkt er op, dat de Sov jetunie zelf het oog op Europe.:sch Turkije heeft ges'agen, in dien zin. dat het daar ter verded ging van de Dardanellen een Turksch- Russiscn condominium zou wil len zoodat oe Russische, iroepen daar een vrij operafieveld zouden krijgen Eén blik op de kaart is vol doende om ieder te doen be effen dat Rusland bij dergelijke plannen Engeland en Amerika ais e„en spelers krijgt. Het gaat toch om de beheersching van de OosteujK Middellandsche Zee. van de one in he» Nabije Oosten, en ten=10 om den weg naar Engelsen-(na e De beruchte „drans "3a* 3 Oosten", welke langen tijd au ee typisch Duitsch str?v^"„ l®, w' schouwd, is Rusland ook al.er- minst vreemd: hetzelfde imperia lisme, dat Berlijn dreef, drijf! evenzeer Moskou, al heet het dan anti-fascisme, een slagwoord, dat een prachtmotief »s om ook in Spanje agitatie te verwekken Het is werkelijk vreemd, dat Engeland ten opzichte van Spanje in het zelfde schuitje vaart als Rusland. Want de ls zeker nog niet voorbij, dat Gibraltar voor het Britsche imperium een levensbe lang beteekent In de Turksche pers verneemt men intusschen krachtige taal: het geheele Turksche volk is be reid zich liever in het vuur te werpen dan een duimbreedte van zijn grondgebied af te staan" „Turkije zal niet zwichten voor drang onverschillig van welke zijde deze komt van vriend ot vijand" Turkije weet zich voorloo- pig sterk, wiji het machtige vrien- den heeft, terwijl anderzijds Ru - land zeker niet tot wapengeweld zal overgaan. Maar uit "en Hit.er- tijd herinneren we ons nog, dat Oostenrijk en Tsjecho-Slowakije met machtige vrienden en zonder Christoffel niet realiseeren en moest met remise genoegen nemen. Ekstroem won een interessant toren-eindspel na 66 zetten tegen Ait ken die vlak voor het einde van den speeldag de beste voortzetting verzuimde Het is opvallend, hoe vaak de rwarte stukken in dit tornooi zege vieren; van de 18 tot nu toe gespeelde oartiien won zwart er 11 wit slecht 4. T^.™„ïerlo°P van de partij tusschen Thomas en Prins uit de derde ronde was als volgt: Wit: Thomas. -- Zwart: Prins. Spaansche partij 1 e2e4 ele5: 2 Pglf3 pps c6; 3 Lflb5 a7—a6; 4 Lb5—a4 Pg8—£6; 5 Ddle2 b7—b5; 6 La4— b3 Lf8c5; 7 a2—a4 Ta8—b«: 8. a4xb5 a6xb5; 9 Pbl—c3 0—0 (be- PtoH-öffer); 10 0—0 d7—d6; 11. '2 h3? (Een zeer slappe voor'ze*- (dreigt zoo wel 12 Pf4 als 12 Pg3)12. Pf3x e5 (een aardige combinatie die achter faalt op de slagvaardigheid van den 2rwart-speler): 12 Ph5 f4: 13 Pe5Xc6 (de consequentie); 13 Pf4Xe2 schaak: 14 Pc3ve2 Dd8h4 (indien wit nu voortzet met het oorspronkelijk beoogde 15. Pb8: volgt 15 Lb7 16 Pd7 °"d«kbaar mat); 15 d2— d4 Dh4Xe4; 16 Lb3d5 (nog een aar dig grapje: niet mag 16 Dd5: wegens 17 Pel schaak)- 16 De4Xe2; 17. d4Xc5 Lc8b7; en zwart won door zijn groot materieel over wicht Dr. Euwe seint op Nieuwjaarsdag uit Hastings: De uitslagen der vierde ronde luiden: EkstroemMieses 10; DevosTartakower afgebroken; EuweThomas 0— 1; Sergeant Aitken; afgebroken; Christoffel Ste ner 10- PrinsDenker 01. Een slechte dag voor de Neder landers Aanvankelijk liet het zich geheel anders aanzien. Euwe kreeg weldra openingsv jordeel en ook "•rins stond -:et slecht. Maar kort voor de pauze veranderde het oeeld Euwe slaagde er niet in ziin voordeel te vergrooten, bracht ee, geheel ongemotiveerd oion- offer en verloor snel. Prins onderschatte de kansen van zijn tegenstander op den dame vleugel en moest in een slech'e -telling een pion vrijgeven De Amerikaansche kampioen behan delde het eindspel zeer zorgvuldig en ?af zijn tegenstander geen kans. Een andere verrassing was Stei- ner's nederlaag tegen Christoffel. ■^•einpr speelde een voortreffelijke vambiet-partij, maar faalde op het „H-ioirp oogenblik Ekstroem had niet veel moeite met Mieses, die te gewaagd speel de De overige partijen Devos— Tartakower en SergeantAitken. werden in ongeveer gelijke stel- ine afgebroken. De stand na de vierde ronde luidt: Prins. Ekstroem en Steiner e'k 3 punten: Euwe, Denker en Christoffel elk 2% p.; Aitken 2 p.; Tartakower 2 en een afgebro ken partij, Thomas 1 p., Mieses l p.. Devos H p en een afgebroken partii en Sergeant 0 p. Neurenberg, 2 Januari (Ro). Na het kerstreces van twaalf dagen is heden het proces tegen de twee- en-twintig vooraanstaande Duit- rche oorlogsmisdadigers te Neuren berg hervat, alsof er geen onder breking ware geweest Kaltenbrun- ner die aan bloeduitstorting in de hersenen lijdt, was niet in de be klaagdenbank aanwezig. Kolonel Storey Amerikaansch aanklager, vino voort met het overleggen van de bewijsstukken tegen de S.S en daarna tegen de Gestapo en de S D Hij legde hierbij den nadruk op de door Kaltenbrunner als lei dende figuur in de Gestapo ge- speelde rol Momenteel worden de Kosten van de rijksbureau* voor handel en nij verheid vrijwel geheel uit de staats kas betaald Hierin wordt met in- ang van 1 Januari een verandering ebracht De rijksbureaux zullen dan en consentgeldregeling invoeren, welke in hoofdzaak zal drukken op ien invoer van grondstoffen en eind producten. alsmede op enkele bin. •Ten^ndsche grondstoffen en fabri katen Van grondstoffen zal l*,fe pet., van eindproducten DCt worden geheven De werkelijk betaalde consentgel- der, mogen automatisch in de prijzen worden doorberekend behalve voor •producten voor welke een vaste maximumprijs ts vastgesteld Opge merkt dient te worden dat deze -egcling ook vroeger gegolden heeft. Door de gedurende de bezetting féeds toenemende schaarschte wer den de goederenomzetten evenwel te Tering, om haar toen in stand te houden Te Scheveningen is op de Waals- dorper vlakte een bunker met landmijnen en munitie ontploft. Hoewel de explosie vermoedelijk is veroorzaakt, doordat kinderen met vuur hebben gespeeld, zijn waarschijnlijk geen menschenle- vens te betreuren. De materieele schade, vooral aan ruimten, is ech ter omvangrijk.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Nieuwe Schiedamsche Courant | 1946 | | pagina 2