Kan Schiedam een groote stad
worden?
Londen vol vreemdelingen
Belgische Kamers
ontbonden
Pagina 3
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
WOENSDAG 9 JANUARI 194B
DOORBRAAK DER
GEESTEN
Historisch en toekomstig
Th, J. W. Mouwens
gaat heen
LAATSTE BERICHTEN
Vitamine D-tabletten
Commissie voor de
Rijnscheepvaart
Vreemde „geografie'
DE VISSCHERIJ
De aanvoer nog
onbevredigend
Het defensie beleid
Zuiveringsraden voor
detailhandel en ambacht
Weerbericht
Don Juan naar Lissabon
Het schaaktornooi
te Hastings j
Tartakower winnaar 1
Loonregeling in het
brandstoffenbedrijf
De Indië-vliegtuigen
In het inleidend artikel van
gisterenavond, gaven wij in vo
gelvlucht een karakteristiek van
Schiedam tegen den achtergrond
van de historie.. Die schets was
verre van volledig, en diende
alleen maar als voorbereiding tot
een dieper ingaan op verschillen
de verschijnselen. In het kort
kunnen we het zoo zeggen:
chiedam, dat door zijn plaatse
lijke industrie wereldbeteekenis
had, is door de eeuwen heen
zichzelf, dat is een provincie
plaatsje, gebleven. De ontwikke
ling en bevolkingsaanwas van de
gebieden rond de Rijnmonding
hebben het echter gedwongen,
zijn knuste beslotenheid cp té
geven. Dat feit kunnen we pas
sief aanvaarden, waardoor we het
recht op en de reden tot zelf
standigheid verliezen. We kun
nen ook de bakens verzetten.
Over deze laatste operatie willen
wij heft hebben. Sinds enkele
ifcontallen Scni€<iam
een intocht begonnen van vele
nieuwe inwoners. De zich ont
wikkelende industrie trok men-
echen aan en het bijbouwen van
nieuwe wijken kon niet uitblij
ven. Zoo groeide, in enkele de
cennia. het stadje tot een stad.
Men behoeft maar oude Schie
dammers te ontmoeten, of ze
weten te vertellen van hun jeugd-
tochten naar de hoekplankjes,
van den dievenhoek, van den
(tijd, toen langs den Rotterdam-
schendijk nogde stoomtram reed.
Een geleidelijke ontwikkeling
heeft Schiedam dan ook nooit
gekend en behalve de oudie
stadskern is alles van betrekke
lijk jongen, datum.
Omdat Schiedam een uitge
sproken industriestad was met
een klein aantal werkgevers en
een groot aantal arbeiders, werd
het openbare leven door die ver
houding zeer sterk gescheiden in
twee deelen.
Daarbij lag het openbare leven
voor de inheemsche arbeiders in
café of bond, terwijl dat van de
inóustrieelen in Den Haag of
^Rotterdam lag. De middenstand,
die een evenwicht, overbrugging
en binding tot stand had kunnen
brengen, was te klein.
In het oude Schiedam waren
de betrekkingen tusschen werk
gever en werknemer conservatief,
maar niet slecht te noemen. Het
•was echter niet verwonderlijk,
dat dit vooral voortkwam uit het
feit, dat het vocht, dat hier het
ontstaan vond, ook de voornaam
ste bron van recreatie vormde.
En dit is geenszins een afkeu
rende opmerking, maar het sim
pele vaststellen van een feit.
Degenen, die cultureele eischen
fielden aan hun ontspanning,
'konden zich over het algemeen
H makkelijk verplaatsen, zoodat
Den Haag en Rotterdam Schie
dams cultuurcentra waren.
Naarmate de nevenindustrieën
van het oerbedrijf een onafhan
kelijker en belangrijker plaats
gingen innemen en meer indus
trieën zich hier vestigden, begon
ook de samenstelling van de be
volking een verandering te onder
gaan. Nieuwe zaken vestigden
zich hier en nieuwe wijken ver-
rezen.
Met deze injectie van buiten af
en met de geweldige expansie
van do bevolking ontstond er een
situatie, waarop niet gerekend
was. De nieuwgekomenen von
den wel een plaats,, maar geen.
stadsleven, geen winkelcentrum
geen bioscopen,, geen café's, geen
schouwburg, niets, wait de zucht
amusement kon bevredigen.
wanneer men dezen zin leest,
men geneigd zijn te protes-
feeren. Geen winkelcentrum?
Néén, de Hoogstraat is wel een
drukke straalt, maar een winket-
centrum is het niet, daarvoor is
veel meer noodig. Geen bios
copen? Néén, want het later ge
bouwde Passage voldoet slechts
gedeeltelijk aan de behoefte van
zoo'n groot inwonertal, terwijl
Monopole te klein is en een te
specifiek publiek herbergt om
voldoende aanvulling te zijn.
Geen café's? Néén, want de vele
cafétjes, die we in Schiedam
hebben, zijn teveel stamkroegen,
om vaii een stadscafé te kunnen
spreken. Het ontbreken van een
café is ook in niet geringe mate
een gevolg van het provinciale
karakter van Schiedam. Geen
Schiedammer zou het wagen op
een terras een glas bier te gaan
zitten drinken in de overtuiging,
dat er den volgenden dag van
hem zou worden verteld, dat hij
dronken was.
Omdat het grootste deel van
de nieuwe bevolking, gewend
aan amusement, toch zijn ver
maak zocht, werd ook hiervoor
Rotterdam het centrum. Zoo
groeide in enkele tientallen jaren
een Schiedam, dat in naam zelf
standig was. dat de oer-bewoners
tot eiken prijs zelfstandig wilden
houden, maar dat door het ont
breken van een hart, een cen
trum van openbaar leven, tot een
voorstad van Rotterdam móést
worden.
Schiedam geheel opgenomen in
de Rotterdamsche belangensfeer.
Dat zou de historische groei zijn
van een plaats, die zichzelf over
leefd had. Zoo zag het er uit in
1939. Toen kwam het bombarde
ment van Rotterdam. Het cen
trum werd weggeslagen en Schie
dam had zijn cultureele hart ver
loren. De vijf jaar bezetting
dieden het gemis hieraan ternau
wernood voelen, maar bedroe
vend duidelijk werd dat. toen de
bevrijding zich aandiende en er
alom imenschengToepen en -groep
jes vormden, die tot doel hadden
in het gebrek aan een „gezel"-lig
openbaar leven te voorzien.
Wij hebben hier nog buiten
beschouwing gelaten de verande
ring, die de samenstelling van de
bevolking onderging in die jaren.
Die kwrestie hopen we in een vol
gend artikel te behandelen, om
zoo via al deze factoren tot een
conclusie te komen.
De man, die als voorzitter van
den R.K. Volksbond 49 jaar lang
op de bres heeft gestaan voor de
godadienstig-zedelijke, culttureele
stoffelijke belangen van den
R.K. Volksbond, Th. J W. Mou-
W(g?'s; neemt afscheid.
die Cp,n dat iemand,
zich heeft^^ iV^- dienat achter
zien neeft, zooals hij, een algemeen
blijk van waardeering en hotde
verdient. Het huidige bestuur 2af
dan ook Dinsdag a.s. een af-
scheids- en huldigingsavond orga-
rtiseeren, die om 8 uur begint.
Heit is niet mogelijk, om aan'
alle leden uitmeodigingen voor
deizen a vend, te doen, toekomen.
Daarom heeft het bestuur ge
meend, de kaarten via de secreta
rissen van de vakbesturen te moe-
t*n uitreiken, voor zooveel plaat-
®r zijn. Als men de ver
gadering dus -wil bijwonen, moet
men een plaats afhalen bij den
S0CJ£ VA|)r l&et V chfr foftg tWM*,
Ds. Schmidt overleden
Gisterenmiddag Is Ds. V. P. w.
B. Schmidt, predikant van de Lu-
tlhersche gemeente alhier, over
leden. Hij was 49 jaar oud.
Hoewel een hartkwaal hem het
werken iin den laaitsten tijd moei-
Brussel, 9 Jan. (A.N.P.) De
Belgische minister-president heeft
hedennamiddag in de Kamer voor-
lezing gedaan van een decreet,
waarin beide Kamers van het Par
lement ontbonden worden ver
klaard.
De Rotterdamsche burgemeester, mr. Oud, kwam de eerste sinaas
appelen, die met hel ss. -Tiius" weer werden aangevoerd
27.315 kisten, zoeals gemeld zelf keuren.
lijk maakte, heefit Ds. Schmidt
toch zelf de Kerstviering willen
verzorgen. De inspanning is hem
waarschijnlijk te veel geweest en
gisterenmiddag is hij ontslapen.
Vrijdagmiddag zal de lijkdienst
gehouden worden en Zaterdag
wordt Ds. Schmidt in Amsterdam
begraven.
Vitamine D tabletten. Voor die
genen, die voor hun kinderen van
3 maanden tot 3 jaar verzuimd
hebben vitamine-D tabletten te ha
len, bestaat hiertoe alsnog gelegen
heid op Vrijdag des morgens van
1012 uur en des middags van 2-
4 uur in heit uitreikimgslokaal
Nieuwstraat 12.
Men zij er op bedacht, dat we
gens grootere s' erkte van de ta
bletten slechts 1 (één) tablet per
maand dient te worden gegeven.
Naar de persdienst van het Belgi
sche Ministerie van Buiter-landscibe
Zaken meldt zal de Centrale Con>
missie voor de Rijnscheepvaart den
17den Januari te Brussel bijeenko*-
men. De commissie zpl trachten de
levensmiddelenverzorging voor de
schippers op den Rijn te verzekeren.
Bovendien zaï zij zich bezighouden
met de finanoieele problemen, welke
voortvloeien uit de verschillende var
luta Zoo als bekend, bestaat de
commissie uit. vertegenwoordigers va®
Engeland, Frankrijk. België. Zwitser
land. Nederland en de Ver Staten.
- Een gewezen Deensche SS-inan
is in KO'penJrag'era door een vuur-
pelotcm van 12 politie-agenten dood
geschoten, wegens moord op een
vroegeren correspondent van de
Daily TeL" Dit is de eerste exe
cutie tn Denemarken sinds 50 jaar
Gedurende het afgeloopen week
einde is ongeveer de heele wereld
in Londen op bezoek gekomen.
Achthonderdvijftig gedelegeerden
van de Vereenigde Naties hebben
zich gevoegd bij de 360, die er zich
reeds bevonden, om morgen te be
ginnen met den opbouw van een
nieuwe wereld. Dertig beroemde
Lo'ndensche hotels en tal van par
ticulieren hebben de handen ineen
geslagen, om aan al die vreemde
bezoekers onderdak te verleenen.
De „geografie" van Londen is
vreemd, maar tactvol. China, De
nemarken en de Philippijnen zijn
ingekwartierd in Grosvenor House.
Joegoslavië, de Libanon en Ethiopië
zitten gezellig bij elkaar in de Mav
Fair.. Turkije, Perzië en Jeru hou
den elkaar in Park Lane gezelschap
De Ritz huisvest Nederland,
Egypte, Griekenland, Syrië en de
Dominicaansche republiek. Dé Ber
keley verleent onderdak aan
Tsjecho-Slowakije, Zuid-Afrika en
Ecuador. De Vereenigde Staten
en Frankrijk deelen Claridge's:
Canada en Saudi Arabia de Dor
chester.
De Savoy met België, Luxem-
Argentinië, Venezuela, Boli-
1 exico' Brazilië en Panama
zelf 6611 v enbondje op zich
De namen van de verschillende
gedelegeerden zijn geen zekere
aanduiding voor hun nationaliteit.
De heeren Blum, Blanchard en
Pavolsky b.v. zijn lid van de Ame-
rikaansche delegatie; een Senator
en een Stevens vertegenwoordigen
België en een O'Farril komt uit
Argentinië.
Senor Roberto Jiminez, gedele
geerde voor Panama, brengt voor
eerst van zijn léven een be-
5 '^,aan Europa. Hij staat er ver-
bedelaars^iifm' de straten niet Vo1
dat bi-ina ieder
een, die op straat wandelt, iemand
in den oorlog heeft verloren" al
dus Senor Jiminez, „verwonder ik
me over de opgewektheid, welke
bier keer echt."
Senora Jiminez is van meening,
dat de Londenaars er goed gekleed
en weldoorvoed uitzien, doch dat
de Londensche winkels erg duur
zijn. Zij mist vooral haar vijf kin
deren in Panama, van wie de jong
ste ruim vier maanden oud is.
Emin Ali Sipahi, de Turksche
ambassadeur van Jeddah, die tien
jaar geleden al eens een bezoek
van vijf dagen aan Londen heeft
gebracht, verklaarde; „Ik vind de
Landenaars ernstiger en soldates-
ker èn jonger".
Hoead Kececi is verbaasd over
kwaliteit en kwantiteit van het
voedsel in Londen. (Hij was
Turksch ambassadeur in Boeda
pest gedurende de Russische be
legering van die stad!)
Zondag was de „dag der moei
lijkheden". De gedelegeerden van
de kleinere naties, die zeer op hun
waardigheid gesteld zijn, maten
met een duimstok de hun toegewe
zen kamers na, om er zeker van te
zijn, dat zij geen kleinere kamers
hadden gekregen dan andere, nog
kleinere naties, die lager op de
anglijst staan. De grootere' naties
maken zich daarover niet druk.
Maandag is men met „sightsee
ing" begonnen. De Turken waren
de eersten met een tocht! e naar
Windsor.
Het ministerie van buitenland-
sche zaken heeft een heele reeks
uitstapjes georganiseerd naar de
door bombardementen geteisterde
gebieden, de dokken, vliegtuigfa
brieken. kampen, musea, zieken
huizen en plaatsen, vanwaar op
D-dag de troepen naar Frankrijk
zijn overgestoken. Portsmouth,
Oxford en Cambridge,, alsmede
Newmarket staan eveneens op de
lijst van dè te bezoeken plaatsen.
In de verschillende theaters in
het West End blijven iederen
avond plaatsen gereserveerd voor
de gedelegeerden, terwijl een drie
tal banen, waar windhondenrennen
worden gehouden, vrijen toegang
aan de leden der budtenlandsche
delegaties hebben aangeboden.
Op de lijst van 47 naties, die aan
de Londensche conferentie zullen
deelnemen, ontbreekt ditmaal
Zwitserland, eens het tehuis va»
den Volkenbond.
De aanvoer van versche visch uit
zee blijft nog zeer onbevredigend.
Weliswaar zijn enkele partijtjes
visch van IJmuiden naar Scheve'
ningen verzonden, doch de vraag
naar zeevisch blijft zeer groot, zoo
dat de vischhandel in geenen deele
in staat is de vele orders uit te
voeren. De kustvisscherij ligt nog
geheel stil, hoofdzakelijk tenge
volge van de slechte weersomstan
digheden, Slechts enkele van deze
schepen, de grootste ervan, zijn
buitengaats.
De vangsten van deze bootjes be
staan hoofdzakelijk uit platvisch,
o.a schol en schar. Fijnvisch, zoo
als tong en tarbot, wordt weinig of
in het geheel niet gezien.
Betere aanvoeren zijn te ver
wachten. wanneer de loggers aan
de treilvisscherij gaan deelnemen.
Een 25 a 30-tal van deze schepen
zal ter versche visehvangst uit
varen. Tengevolge van het gebrek
aan materialen, vordert het klaar
maken voor de visscherij langeren
tijd dan in normale omstandig
heden. De verwachting is echter,
dat einde dezer maand het meeren-
deel der treilloggers zee zal hebben
gekozen en dat de vischaanvoer
dan beduidend zal verbeteren De
voorraad gezouten haring (in hoofd
zaak steurharing) in de diverse
visscherijplaatsen is aanzienlijk.
De vraag er naar in het binnen
land is zeer groot, vooral naar
bokking. Gewenscht is, dat deze
haring, gezien de houdbaarheid,
dezen winter geruimd wordt.
Een aantal officieren, zich noemende
soldaten vran het „oude leger", heefr
een petitie gericht tot H. M. de
Koningin, waarin het zijn bezorgdheid
uitsprekt om het behoud van het
Koninkrijk en over de wanordelijk
heid en ondoelmatigheid van 's lands
defensiebeleid. De petitie gaat ver
gezeld van een uitvoerig memoran
dum.
Er zijn elf zuiveringsraden voor
detailhandel en ambacht ingesteld.
Secretaris van den zuiveringsraad
voor de provincie Zuid-Holland (be
halve het gebied van de plaatselijke
kantore te 's-Gravehhage. Leiden en
Gouda van de kamer van koophan
del en fabrieken voor Zuid-Holland)
is mr W. Noordijk te Rotterdam.
Het secretariaat, waar de klachten
kunnen worden ingediend, is geves
tigd Karei de Stouteplein 9, Rotter
dam.
Voor het gebied van de plaatse
lijke kantoren te 's-Gravenhage,
Leiden en Gouda van de kamer van
koophandel en fabrieken voor Zuid-
Holland is mr. J. J. H. M. Peters,
•s-Gravenhage, secretaris van den
zuiveringsraad. Het secretariaat is
gevestigd Sweelinckstraat 98, 's-Gra
venhage.
Medegedeeld door het K.N.M.I.
te De Bilt.
Verwachting tot Donderdag
avond.
Krachtige, aan de kust tijdelijk
stormachtige wind tusschen Zuid
en Zuid-West Zwaar bewolkt
met plaatselijk eenigen lichten
regen. Verdere stijging van tem
peratuur.
Waarschuwing van den wind- en
stormwaarschuwingsdJenst. Heden-
morsen elf uur alte districten:
Wordt verwacht, harde Zuid-Wes
ten wind.
Donderdag ie Januari. Zon op
8.45 uur, onder 18.50 uur; maan op
12.20 uur. onder middernacht.
Waarnemingen te Rotterdam van
hedenmorgen 11.30 uur.
Barometerstand: 757,0 mm.
Windrichting): Z.; kracht: 5.
Temperatuur: 5,8° C.
Weersgesteldheid: bewolkt.
Maximum-temperatuur (voorge
komen tusschen 8 uur gisteren- en
8 uur hedenmorgen)4,8° G.; mini-
—2.48 e.
Volgen» Spaan»che regeerings-
kringen zal don Juan 12 Januari
a.s. met zijn vrouw per vliegtuig
in Lissabon aankomen. Zijn v--
luig zal over Spaansch gron
bied mogen vliegen, meldt Rc
Ook het Fransche agent 'aap
A.F.P. meldt, dat de Spa, -che
troonpretendent dezer dagen in
Lissabon wordt verwacht.
Franco zou morgenochtend Ma
drid verlaten, echter, naar het
heet niet om don Juan te ont
moeten, maar om op jacht te
gaan.
Sprekend voor vertegenwoor
digers van de pers, zeide de
Spaansche minister van buiten-
landsche zaken: indien don Juan
op zijn weg naar Portugal over
Spanje zou reizen zouden hem in
dit land de militaire eerbewijzen
worden gebracht, zooals ook in
Portugal namens Salazar zal ge
schieden. De minister ontweek
echter alle vragen over de moge
lijkheid van een eventueel onder
houd tusschen Franco en don
Juan aan de Portugeesche grens:
Het schaaktornooi te Hastings is
gewonnen door Tartakower, die in de
laatste ronde na 29 zetten won va»
Aitken.
Bij beschikking van het college
van rijksbemiddelaars is bindend
vastgesteld een regeling van loo-
nen en andere arbeidsvoorwaar
den in het brandstoffenbedrijf.
Hierin zijn de gemeenten verdeeld
in vijf klassen. De loonen voor
vaste volslagen werknemers be
dragen 39 per week voor ge
in eeniteklasse 1 en 33 per week
voor gemeenteklasse 5. Voor losse
volslagen werknemers 7.50 voor
de eerste vijf dagen en 5 voor
den Zaterdag in gemeentekla e 1,
resp. 6.40 en 4 voor gemeente
klasse 5.
Opgenomen is o.a. een jeugd-
loonregeling, overwerkregeling en
bepaling van den arbeidsduur.
De regeling treedt in werking
op 3 December 1945 en is van
krachit tot en met 31 Maart 194a
NL-300, gezagvoerder Viruly, 8
Januari 02.00 gmt vertrek Batavia,
pass.: 30, mail: 33 bags.
NL-310, gezagvoerder Moll, 7 Ja
nuari 03.45 gmt aankomst Batavia.
NL-307, gezagvoerder Rijkhof 8
Januari 03.05 gmt aankomst Co
lombo.
NL-304 gezagvoerder Brugman,
8 Januari 09.05 pl.t. vertrek Schip
hol, 9 Januari vertrekken Napels
richting Cairo.
NL-305, gezagvoerder Snitselaar,
9 Januari vertrokken Cairo, ver
moedelijke aankomst Napels
KOSTELOOZE MAALTIJDEN VOOR
OFFICIEREN EN ONDEROFFICIEREN
Het Tweede-Kamerlid Bajetto heeft
den minister van oorlog de volgende
schriftelijke vragen gesteld
Is de minister bereid mededeeling
te doen van de redenen, welke hij
heeft om nog steeds de kostelooze
verstrekking te handhaven van warme
en koude maaltijden aan officieren
en onderofficieren
Wil de minister mededeelen in hoe
verre in restaurants en dergelijke ge
legenheden zulke kostelooze maal
tijden, alsmede dranken tegen ver
minderd tarief, kunnen worden ge
noten Bestaan soortgelijke inrich
tingen ook voor militairen beneden
den rang van onderofficier
Wil de minister een opgave doen van
de totale kosten (hieronder begrepen
die van huur, bediening, verlichting,
verwarming, muziek, enz.), daaraan,
tot dusverre door den staat besteed,
en van het bedrag dier toosten per
maand 7
Engeland. Frankrijk, Rusland en
de Vereenigde Staten hebben do
Oostenrijksehe regeering officieel
erkend.
Het aan WAG. van Rossum,
bevrachttngseommissaris te Nijmegen,
gegeven bevel tot staking van do
uitoefening van zijn funetle. i» in»
