De regeeringsverklaring
Het Koninklijk woord en deiZelfbestuur onder vertegenwoordiger
regeeringsverklaring
Uitweg uit een tragische
impasse
van de Kroon
DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN.
Een ernstig document
Ontwerp-structuur
Radiorede van minister
Logemann
R'darn Giro 9095
Directeur:
Joh. KuUpers
Hoofdred.Mgr
Sr. J Wttiox
ftjg. Redacteur:
ij a. Paalvast.
Drukker:
N.R.C N.V
Uitg. v.d. Maas
bode-Stichting,
SCHIEDAMSCHE COURANT
MAAHDAG .1 giïv.m 19.6 JAARGANG NO. 19933
\bonnementspi
f3.25 p kwart
f 1.10 p maand
f 0.26 p week
Tijd. adres:
Broersvest 8 A
Tel 68804
AdVertentiën
15 ets p. mm
Plan voor gemeenebest Indonesië
HEI Siuk, dat gisteren in Neder
land in Indië en in net buiten
land is gepubliceerd, is zeker wel
een van de ernstigste documenten,
ooit aan het Nederlandsche volk
Voorgelegd. En zelfs zij, die van het
begin af aan achter de regeering
Stonden bij de methode, door haai
ter oplossing gekozen, n.l. ie» weg
der onderhandeling, zuilen wei
enkele oogenblikken noodig hebben
gehad, om het hun voorgelegde ge
heel te verwerken. 'En als zij
daarin geslaagd zijn, /.al het eerste
gevoel, dat zich opdringt, er een
zijn van groote zorg, en de eerste
vraag die rijst zal zijn: hoe ver
houdt zich het thans geboden? tot
de bekende verklaring van mze
Koningin? 'mmers, het stond vast:
dat moet de basis zijn en deze
toezegging moet zoo va komen
mogelijk worden gehonoreerd. En
dan kan de eerste indruk moeilijk
een andere zijn, dan deze. datgene,
waarmede de regeering thans voor
den dag komt, gaai verder dan
het koninklijk woord
De verklaring van de Koningin
immers liet de rijkscertheid vol
slagen intact: deze bleet conditio
sine qua non. Wat de regeering
thans biedt stelt, altnuns wat de
toekomst betreft, die ee/.heid uit
drukkelijk im Frage. Na korter of
langer tijdsverloop, zoo wordt met
evenveel woorden vastgesteld, zal
over de vraag, of Indonesië in één
rijksverband met Nederland wil
blijven, door de Indonesische vol
keren in volle vrijheid kunnen
worden beslist. Iets anders is niet te
lezen uit de verklaring aer regee
ring: „zij (de regeering) olaatst
zich op het standpunt, da' de be-
bolking van Indonesië na een be
grensde periode van voorbereiding,
in vrijheid over haar staatkundig
lot zal moeten kunnen beslissen
Deze onbegrensde vrijheid houdt
natuurlijk ook de vrijheid in voor
Indonesië, om zich geneel uit het
rijksverband los te maken.
no= di' beleid gaat dt regeering,
eig?n verklaring, uit van de
f™ hR uitgedrukt in de red?
ToPi- ik'Koningin van Dec
1942. ,,Ik weet, dat geen politieke
eenheid en verbondenheid op der-
duur blijven bestaan, die mat door
de vrijwillige aanvaarding en de
trouw van de overgroo'e meerder
heid der burgerij worden gedra
gen." We hadden achter we'
gaarne gezien, dat de regeering
deze verklaring wat verder geci
teerd had Immers, de algemeene
opvatting was, dat de koninklijke
verklaring uitging vatl de voor
onderstelling dat de rijkseenheid in
ieder geval gehandhaafd zou blij
ven en dat de toe te kennen zelf
standigheid slechts de inwendige
aangelegenheid gold Dit blijkt uit
de passages onmiddellijk aanslui
tend bij de door de regeering ge
citeerde. Hier volgen zii: de cur-
siveerino van onc
•Ik weet, aai Neaeiiand dieper
öan ooit zijn verantwoordelijkheid
der°elt voor den tachtigen groei
de innerzeesche gewesten, en dat
gegroeide6!1»0113 ln de langzaam
ten waarbori?16"werkin9 den bes"
stel van hun vVÏÏ?en voor het her"
De laatste jariSeK®b «luk.
dat in beide volkenm?en .getoonc
vermogen tot harmonise»1 en b
willig samengaan aanwezig n7iyri)-
Een op dien grondslag gevefee
rijkseenheid stuurt aan op de ver
wezenlijking van.net deel, waar
voor de Vereenigde Naties strij.
den, zooals dit onder meer in het
Atlantic Charter is belichaamd en
waarmede wij aanstonds konden
instemmen, omdat het de grondsla
gen bevat van onze eigen Opvat
ting van recht en vrijheid, waar
voor wij in den loop der geschie
denis goed en bloed geofferd
hebben.
Ik stel mij voor. zonder vooruit
te loopen op de adviezen der rijks
conferentie, dat zij zich richten
zullen op een .Rijksvelband, waar
in Nederland, Indonesië, Suriname
en Curasao tezamen deel zullen
hebben, terwijl zij ieder op zich
zelf de eigen. Inwendige aange
legenheden in zelfstandigheid en
op eigen kracht, doch
met den wil elkander bij te staan
zullen behartigen.
j-ÏÏÜ yïeen' dat zulk een zelfstan
digheid en samenwerking aan het
Rijk en zijn deelen de kracht kun
nen geven om hun verantwoorde-
DE NEDERLANDSCHE RE
GEERING stelt zich voor, in
overleg met veelzijdig gekozen
gezaghebbende vertegenwoordi
gers van Indonesië, een struc
tuur te ontwerpen voor het ko
ninkrijk en voor Indonesië, ge
baseerd op een deelgenootschap-
pelijken democratischen grond
slag en die zal gelden voor een
begrensden tijdsduur, aan het
einde waarvan de deelgenooten
zelfstandig zullen beslissen om
trent de voortzetting hunner
netrekkingen od den grondslag
van een alsdan volledis en vrij
willig deelgenootschap
Wat de genoemde structuur
oeireft, zal net overleg worden
gevoerd aan de hand van een
zestal hoofdregels, die te be
schouwen vallen ais een ont-
werp-constitutie. na de inwer
kingtreding waarvan de Neder
ïandsche regeering de spoedige
toelating zal bevorderen van
Indonesië als lid van de O.N.O
lijkheid naar '-innen °n naar bui
ten ten volle te dragen.
De regeerrag hoopi wel, even
later ook deze woorden ten deele
citeerend, dat bij de eenmaal in
vrijheid te nemen beslissing, de
rijkseenheid in den zin der Ko
ninklijke verklaring zal bewaard
blijven, maar meer dan een, zij het
geringe hoop. Is het niet.
in afwachting van de eenmaal te
nemen eindbeslissing stelt ae regee
ring voor een structuur van be
grensden tijdsduur; de vraag over
evenlueele verlenging zal worden
onaerworpen aan een verzoenings
procedure of aan arbitrage
Deze tijdelijke structuur wordt
dan vastgelegd in een 7-tal punten,
waarbij, dus helaas! slechts voor
loopig, van de rijkseenheid wordt
uitgegaan, terwijl de inwendige
aangelegenheden zelfstandig zullen
worden geregeld door een Indisch
gemeenebest samengesteld zeer
verstandig uit landen met uit-
eenloopende graden van zelfregee-
ring. In de volksvertegenwoordi
ging wordt, zeer juist, een substan-
tieele Indonesische meerderheid
gedacht; een ministerie en politieke
harmonie met die volksvertegen
woordiging en een vertegenwoordi
ger dei Kroon vormen mede de
wetgevende en uitvoerende macht.
Eenige fundamenteele punten voor
de constitutie worden vastgelegd
Voor net geheeie rijk komt er een
rijkskabinet met ministers uit alle
deelen van het koninkrijk en een
rijkswetgeving, die de instemming
behoeft van de volksvertegenwoor
diging der onderscheiden rijksdee-
len Van hoeveel gewicht deze de-
mocratiseermg voor Sjahrir moet
zijn, blijkt uit zijn ondubbelzinnige
verklaring in de brochure „Onze
Strijd": „Niet het nationalisme be
hoort nummer één te ziin. maar de
demooratie'
Tegen deze, thans zoo uitdrukke
lijk als voorloopig gekenmerkte,
structuur hebben wij geen bezwaar,
iIntegendeel: zij brengt de inlossing
i van het koninklijk woord, maar wij
hadden gewenschi. dat het daarbij
voorloopig ware gebleven en dat
de rijkseenheid niet met evenveel
woorden tot een toekomstig vraag
stuk gemaakt ware. waarin moge
lijk nog een invitatie kan liggen tot
voortdurende en gezochte agitatie
lntusschen hebben wij één troost
die bijna zekerheid is: het samen
gaan binnen de lijnen van de voor-
loopige structuur zal zoo duidelijk
doen blijken, dat Nederland en In
donesië in beider belang bijeen be
lmoren te blijven, dat ook later de
rijkseenheid gehandhaafd za) blij
ven. Dit te meer omdat alleen zeer
buitengewone omstandigheden aan
Soekarno de eenige nog vrijloo-
pende Quisling genoemd c.s ge-
legeriheitf hebben kunnen geven de
tegenwoordige beroeringen te wek
ken Hadden de Nederlanders on
middellijk weer het gezag overal in
handen kunnen nemen, dan ware
er niets gebeurd. Dan waren zij,
ook op Java ontvangen, zooals in
de buitengewesten: met een diepen
zucht van verlichting en met het
harteliikst vreugdebetoon
De regeering heeft met dit alles
een wel zeer zware verantwoorde
lijkheid op zich genomen, voorat
doordat zij deze tot heden alleen
draagt, en de Staten-Generaal eerst
in het vertrouwen heeft genomen,
toen er aan de zaak toch niets meer
te veranderen was.
lntusschen de eindbeslissing toch
mede liggen bij de Staten-Generaal.
Moge deze beslissing, op het mo
ment dat zij genomen zal moeten
worden, door een gunstige ontwik
keling van de omstandigheden niet
al te moeilijk zijn.
De regeering houde nu verder
voet bij stuk Wordt het hier ge-
bodene verworpen, dan zal de ge
heeie wereld weten aan welke
zijde do goede en aan welke zijde
de slechte wil was, en de over-
groote meerderheid van de Indo
nesische volken zal de juiste con
clusie weten te trekken
Gisteren zijn te Batavia de besprekingen begonnen
tusschen den luitenant Gouverneur-Generaal dr. H. van
M.ook en dr. Sjahrir om te komen tot een uiteindelijke op
lossing van het conflict, dat in lndië is gerezen en over den
toekomstigen status van Ned. Indië in het Koninkrijk der
Nederlanden. Volgens welke lijnen de Nederlandsche regee
ring zich deze ontwikkeling voorstelt, is neergelegd in een
officieele verklaring, welke gisterenmiddag om 12 uur
tegelijkertijd in Der. Haag, Londen en Washington is ge
publiceerd. De tekst van deze regeeringsverklaring luidt j
als volgt:
De Nederlandsche regeering gaal bij haar beleid len aan
zien van Indonesië uil van de overtuiging, uiigedrukl in de
rede van H. M. de Koningin van 6 December 1942, mei de
woorden: ,,Ik weel, dal geen polilieke eenheid en verbonden
heid op den duur kunnen blijven beslaan, die niel door de
vrijwillige aanvaarding en trouw van de overgroole meerder
heid der burgerij worden gedragen"
Zij plaalst zich, daarop voortbouwend, op hei standpunt,
dal de bevolking van Indonesië, na een begrensde periode
van voorbereiding, in vrijheid over haar staalkundig lol zal
moeien kunnen beslissen. Mitsdien acht zij hel haar plicht,
uil hoofde van de op haar ruslende en door haar diep ge
voelde verantwoordelijkheid, alles in hei werk le stellen, om
zoo spoedig mogelijk de voorwaarden in hel leven le roepen,
of lof vervulling te brengen, die zulk een vrije beslissing mo
gelijk zullen maken en haar internationale erkenning zullen
verzekeren, daarmede tevens uitvoering gevende aan hel
bepaalde in artikel 73 van hel Charier der United Nations.
Zij is daarbij, zonder iels aan hel in den aanvang gestelde
beginsel le kori ie doen, harerzijds eveneens overtuigd, dal
ook daarna hel heil van hel land en van de onderscheiden
volken van Indonesië zijn besten waarborg zal kunnen blij
ven vinden in de vrijwillige bestendiging, naar de woorden
van H. M., van „Een rijksverband, waarin Nederland, Indo
nesië, Suriname en Curasao tezamen deel zullen hebben, ter
wijl ieder op zichzelf de eigen inwendige aangelegenheden in
zelfstandigheid en steunend op eigen kracht, doch mei den
wil van elkander bij le slaan, zullen behartigen.
Op den grond van hel vorenstaande slell de Nederlandsche
regeering zich voor om, in overleg mei veelzijdig gekozen,
gezaghebbende vertegenwoordigers van Indonesië, een struc
tuur le onlwerpen voor hel Koninkrijk en voor Indonesië,
gebaseerd op een deelgenooischappelijken democratischen
grondslag. Deze structuur zal gelden voor een begrensden
tijdsduur, binnen welke het mogelijk word! geacht, dat de
(Vervolg op pag
ln een radiorede deed minister
Logemann Zondagmiddag aan het
Nederlandsche volk mededeeling
van de regeeringsverklaring be
treffende Indonesië.
De thans begonnen besprekin
gen. aldus de minister, kunnen
vap beslissende beteekenis worden
voor de toekomst van Nederland
en Indonesië. De poging, die in
Baiavia wordt ondernomen r „en
einde te maken aan de vern i ng
van levens en eigendommen, wel-
vaart en cultuurgoed, zal door het
9eheele Nede, Ïandsche volk met
!??nnil»g worden gevolgd en wordt
ooit door de groote meerderheid
°ns volk goedgekeurd
eeUikkis ^m ln zijn meerderheid,
hoven gebleken om zich
verheffen en «voelsreactie te
vernetten en naar begrin fP 7npkpn
van de diepere oor£k£n v™ekhe"
conflict. Om critisch terug te zien
o-p het verleden en om zich af te
vragen, hoe een eerlijke toekomst
gebouwd ban worden. Spr. was
er trotsch op, dat deze geesteshou
ding niet in de laatste plaats te
v nden is bij hen, diie zelf slacht-
offer van het tragisch gebeuren
zijn geworden.
Het misverstand.
Het Nederlandsch bewind
heeft vóór 1940 eerlijk ge
streefd naar een geleidelijke
ontplooiing van Indonesische
volkskracht. Wij hebben het
breuk ons verrast en ontgoocheld.
Maar ze heeft ons ook gebracht tot
bezinning Die is noodig aan beide
zijden
Want de breuk un de ontwikke
ling heeft het feit niet weggevaagd,
dat de Indische samenleving m
haar meest wezenlijke stoffelijke
en geestelijke elementen is opge
bouwd uit dat samen-leven van In
donesiër en Nederlandeer Het Ne
derlandsche element laat zich niet
verwijderen zonder noodlottige ge
volgen voor welvaart en cultuur.
Daarom mag Nederland zijn ver
antwoordelijkheid niet prijsgeven
voor de toekomst van Indonesië.
Daarom snijdt Indonesië in eigen
vleesch, als het den Nederlander
zou pogen uit te werpen uit zijn
maatschappij en ziin staat
Minister J. Logemann
land goed bestuurd en goed
toegerust Maar wij hebben de
spanningen onderschat, die in
de menschelijke ziel veroor
zaakt worden door de dooreen-
strengeling in. één enkele sa
menleving op ongelijken voet
van twee volken dragers van
tweeërlei cultuur, tweeërlei
godsdienst, tweeërlei economie,
tweeërlei levensrhythme
Daarom heeft de plotselinge na
bijheid der vrijheid de Indonesiërs
zeil overrompeld. Daarom heeft de
Naar nieuwen
samenwerking.
vorm van
Wat noodig 1b, is het vinden
van den nieuwen vorm van samen
werking, waarin de Indonesiër ont
last zal zijn van den psychischen
druk, waaronder de oude verhou
dingen hem stelden en dien hij als
zijn onvrijheid voelde.
De Nederlandsche regeering
is bereid tot een uiterste po
ging cm dien nieuwen vorm te
vinden. In harmonie met de
door haar als grondslag aan
vaarde Koninklijke rede van
1942, denkt zij zich een mate
van zelfregeering voor Indone
sië, waarin Nederland slechts
steun verleent en overigens een
laats-te verantwoordelijkheid
draagt voor de waarborging
van internationale maatstaven
van goed bestuur i
Zij denkt zich een behartiging
der gezamenlijke belangen un een
rij kss truc .uur, waarin Indonesiërs
gelijkwaardig naast Nederlanders
(en natuurlijk vertegenwoordigers
van Suriname en Curagao) aan de
bewindstafel zullen plaats nemen
en waarin zij de noodige interna
tionale ervaring kunnen opdoen.
Recht van zelfbeschikking.
En vooral is zij bereid, als
duidelijk en binnen afzienba-
ren lijd bereikbaar doel te stel
len voor Indonesië's staatkun
dige oniwikkeling datgene, wat
in het Atlantisch handvest en
un het handvest der vereenigde
volkeren als het rechtmatig
doel van ieder volk is erkend:
hel recht van zelfbeschikking.
De regeering honoreert daarmede
niet alleen de har.dteekeningen dia
namens Nederland onder die docu
menten zijn gezet. Zij honoreert er
ook mede de belofte, die uiteinde
lijk in de sedert 1901 aanvaarde po
litiek van zedelijke verplichting je
gens Indië lag verscholen. Zij er
kent, dat de tijden gaan rijpen en
zij meent, dat alsdan geen betera
waarborg te vinden is voor de blij
vende eenheid van ons rijk, dan
de vrijheid van zijn samenstellenido
deelen.
Dit alles is uitgedrukt in de
publicatie, die vandaag in Bala-
via namens de regeenng wora*^
openbaar gemaakt.