1
BIDDERS IN DEN NACHT
a
Russisch, niet nationaal
Oorlogsbruidies varen uit
DIK TER BUIK neemt maatregelen
DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN.
DE GESCHIEDENIS ZAL
ZICH HERHALEN
DE PAUS OVER DEN
KIEZERSPLICHT
RUSSEN VERLATEN
BORNHOLM
Een „held" kwam
terug
Rus
trekt weg uit
O.-Duitschland
„Wegéns geschokt
prestige"
Prinses Juliana naar
Zwitserland
De „rechten van den
mensch" in Frankrijk
De bee-vaart door
Oud-Amsterdam
Een snik en een lacii
in Le Havre
It
R'dam Giro 9096
Directeur:
joh Kuijpers
Hoofdred.Mgr
Dr J Witlox.
Alg. Redacteur:
HA. Paalvast.
Drukker:
N.R.C. N.V.
Uitg v.d. Maas-
bode-Stichting,
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
MAANDAG 18 MAART 1946
68ste JAARGANG No. 19963
\bonnementspi
f 3.25 j>. kwart
11.10 p.maand
f 0.26 p week
Tijd. adres:
Broersvest 8 A
Tel 68804
A<Jvertentiën
15 ctg p. mm.
Het is een evident feit, dat Rus
land in alle landen, welke op zijn
grenzen liggen, en in die gebieden,
welke het als zijn rechtstreeksche
invloedssfeer beschouwt, regeerin-
Bovenfjien waakt Moskou er met
de strengste straffen voor, dat de
ware communistische leer, zooals
die op een bepaald moment door
Moskou wordt gehouden, d.w.z. on
der de huidige omstandigheden
Ruslands machtspositie en zijn
recht om zijn „veiligheid" op alle
mogelijke wijzen te verstevigen
gen poogt te vestigen, wier interra- i ongeschonden blijven. Afwijkingen
tionale politiek met die van Mos- va.n het orthodoxe Stalinisme wor-
kou gelijkgeschakeld is, of tenden, mits zij zich aanpassen aan
minste gelijkgeschakeld kan wor- de geestesgesteldheid van het be
den. Het wil zich van de Noorde-1 treffende land, geduld en soms
lijke IJszee over do Baltische sta
ten, Polen, Tsjecho-Slowakije, den
Balkan, Turkije, Iran en Mandsjoe-
rije. tot den Stillen Oceaan omrin
gen met een borstwering van sta
ten, die zonder meer de Russische
internationale leiding volgen. Het
moeten z.g. satelliet-staten zijn, en
als ze zich niet goedschiks onder
werpen, dan schrikt Moskou niet
voor geweld en terreur terug. Het
'i en zal zijn doel bereiken, wel-
k middelen ook het daarvoor
m e. aanwenden.
oen borstwering lijkt in vele op
zichten op den beruchten „Lebens-
raum" van het naziregiem. Telkens
als de levensruimte zich uitbreidt,
ontstaan daardoor automatisch
nieuwe behoeften en bestaans-
eischen, welke niet autarkisch kun
nen worden bevredigdsteeds is
weer nieuw gebied noodig, dat
overweldigd moet worden; steeds
groeit de machtshonger (expansie-
- drift), tot eindelijk geen andere
we? overblijft dan de oorlog.
Zoo ligt voor elke borstwering.
hoe hecht deze zij, weer een terre'n
dat een eventueele vijand zou kun
nen gebruiken. Ook dat moet der
halve warden gelijkgeschakeld, en
zoo ontstaat een perpetuum mo
bile, dat slechts door een geweld-
dadig „tot hier toe, en niet ver
der" tot staan kan worden ge
bracht. 1939 heeft de wereld de
catastrofale ervaring gegeven, tot
welke consequenties een dergelijke
politiek, hetzij zij gedreven wordt
door expansiedrift of door angst
twee mogelijkheden, welke wij nog
onder het oog zullen zien on-
ve-foiddellijk moet leiden.
Op dit voorterrein van de in wor
ding zijnde borstwering, hetwelk
practische geheel Europa omvat
werkt Rusland met de ook van
rxazi-Duitschland bekende methode,
door steun aan de gelijkgezinde, in
dit geval derhalve communistische
partijen en organisaties. We bewe
ren allerminst, dat Moskou aan de
pariijgenooten in het overige Euro
pa nog financieel en steun verleen1
de m"este dezer partijen zijn kani-
taalkrachtig genoeg om hun geld
zaken te regelen, en de aangeslote
nen offeren gaarne voor hun ideaa!
Be steun is vooral moreel en po
litiek^ maar dit beteekent tevens,
dat hij, komende van een gewel
dige politieke en militaire macht
als Rusland, van onmetelijke betee
kenis is.
zelf aangemoedigd; maar meen.in.gs-
versohil over Ruslands plaats en
recht in Europa wordt in dit over
de geheele wereld vertakte totali
taire en dictatoriale stelsel als ver
raad aan het communisme be
schouwd.
De komintern is „pgciieven en
we gelooven, dat dit eerlijk is ge
schied. eenvoudig wijl het bestaan
van een komintern overbodig en
waarschijnlijk ook een potentieel
gevaar voor Rusland was gewor
den. Het is niet meer noodig
een centraal orgaan in Mofkou te
hebben, nu de partijen in de an-1
De H. Vader heeft volgens Reu-
er richtlijnen voor geestelijken
ten aanzien van de komende ver
kiezingen verstrekt. Z.H. ver
klaarde, dat „Katholieken hun
stem slechts aan die candidaten
mogen geven, die de gehoorzaam
heid aan de goddelijke wet en de
rechten van religie en Kerk in het
persoonlijke en het openbare leven
zullen eerbiedigen en verdedigen".
De Paus voegde hieraan toe, dat
de priesters den Katholieken in
politieke kwesties leiding moeten
geven binnen het breede kader
van de kerkelijke leer.
De Sovjet-Russische autoriteiten
op hot Deensche Oost zee-eiland
Bornholm hebben medegedeeld,
dat de roode tiroepen in de eerst
komende dagen een begin zullen
maken met de ontruiming van dit
eiland. Aan de mededeelmg werd
dat de ontruiming I
Het roode leger Irekl uit Oool-
Duitschland terug en wordt ver
vangen door een kleine, goedgedis-
ciplineerde en uitgeruste militaire
politiemacht, aldus meldt een cor
respondent van de „Observer".
Naar schatting is reeds 75 procent
van de oorspronkelijke bezettings
troepen vertrokken. De rest zal in
de kamende weken vertrekken.
Het terugtrekken der troepen is
vrijwel onopgemerkt geschied. De
reden schijnt een politieke te zijn.
Men heeft zich te Moskou gereali
seerd, dat het sovjet russische pres
tige en zijn politieke invloed ern
stig geleden hebben onder de ex
cessen van de ongedisciplineerde
soldaten en deserteurs en omdat
het roode leger op het land geteerd
heeft.
Gerrit Mooyman was een na-
zi-onale held. Er is een tijd ge
weest, dat heel wat. kranten in
ons land zijn naam i.n groote
koppen vermeldden. Hij was een
held van het Oostfront" Dertien
Russische pantserwagens vernietig
de hij met een stuk pantserafweer-
geschut. En voor dit en andere
wapenfeiten schonk zijn Führer
,h„em T5et - ridderkruis van het, IJze-
tt Kruis. Verder kreeg hij het
IJzeren Kruis eerste en tweede
klasse, het NahkamnfineiVue en de
Ostmedaille.
Toen hij als Rottentührer der
S.S naar Nederland kwam met
verlof heeft Seyss-Inquart hem in
eigen persoon ontvangen en gede
coreerd en ook Leider Mussert
bereidde hem een grootsche ont
vangst in zijn hoofdkwartier.
Eén ding was jammer Dij dit
alles: Gerrit was eigenlijk een
Nederlander en zijn vrienden wa
ren niet direct vrienden van het
Nederlandsche volk. Zoodat hij het
na den mislukten Endsieg heele
maal niet prettig vond naar zijn
vaderland terug te keeren. De toe
standen in het Grosse Vaterland
waren echter zoo onprettig, dat
hij er ondanks alles toch toe be
sloot, in de hoop, dat men den
Ridder in hem niet zou herkennen.
En zoo ging hij met een vriend,
die bij de Kriegsmarine had ge
diend, op stap naar Alphen a. d.
Rijn.
Tot Bodegraven ging alles goed,
maar toen raakte het tweetal den
weg kwijt. Eenige voorbijgangers
werden aangesproken maar ze
deden zoo zenuwachtig, dat deze
menschen het zaakje niet ver
trouwden en de politie waarschuw
den, die hun als eerste etappe op
den terugtocht het politiebureau
aanwees. Een streng verhoor volg
de hier en de heeren vielen door
de mand. De P.O.D. werd gewaar
schuwd en deze heeft hun den weg
naar Alphen gewezen.
Bij hun aankomst was er weer
gejuich, maar nu gold dat meer
hun gezelschap
Prinses Juliana die thans nage
noeg hersteld Is, heeft het voor
nemen zich in den loop van deze
week naar Zwitserland te begeven,
ten einde aldaar in gezelschap van
Prins Bernhard nog een korten
tijd volledige rust te nemen, al
vorens haar werkzaamheden geheel
te hervatten
toegevoegd, dat de
V- v 7iin om waarschijnlijk in de eerste week!
op"6eigen wielcen "e drijven, ^n van A^" voltooid zal zijn.
voorts, om begrijpelijke redenen
een eigen belang hebben om de
doctrinaire saamhoorigheid met de
officieele leer van de Russische
staatsalmacbt en suprematie in
Europa niet te schokken. In dien
zin sprak Churchill ook van een
„vijfde colonne". Inderdaad, elke
communistische partij of organisa
tie is Russisch, niet nationaal.
Mocht er ooit een gewapend con
flict uitbreken, dan kiezen al deze
partijen voor Rusland, niet voor
hun geboorteland: de ervaringen
van 1 September 1939 tot 22 Juni
1941 zijn een voorteeken. De ge
schiedenis zal zich herhalen.
Z.H.Exc. Mgr. Huibers draagt na het houden van den Stillen
Omgang de H. Mis op in de kapel van het Bagijnhof.
De F ransche conslitueerende
vergadering heeft met 321 tegen
222 stemmen het amendement der
MRP verworpen, dal tot doel had,
ouders het recht te geven zelf
op godsdienstige of wijsgeerige
grondslagen de (lagere) school
voor hun kinderen te kiezen.
„De vrijheid van onderwijs"
wordt dus niet tot recht ver
klaard in de wet op de rechten
van den mensch.
Een zuivere zilveren maan
bescheen de duizenden, die in
den kouden nacht van Zaterdag
op Zondag den Stillen Omgang
maakten. In de Amsterdamsche
grachten lag een vliesje ijs. maar
de koude had den mannen geen
vrees aangejaagd. Veel meer
dan het verwachte aantal zelfs
waren er gekomen en van ruim
25,000 niet-Amsterdammers en
zeker 20,000 hoofdstedelingen
steeg in dezen nacht uit de
nauwe straten van den ouden
beeweg één groot, stil en innig
gebed omhoog om liefde en
vrede van God- te verkrijgen bij
den wederopbouw van hot maat
schappelijk en godsdienstig
leven.
Wederom was nauwelijks de drukte
van Dam en Nieuweitdijk verdwenen,
nog dromden de laatste Zaterdag-
avondgangers naar huis, toen de eer
ste beevaartgangers hun ommegang
al hadden volbracht. Evenals de
(Van onzen Parijschen
oorrespondent)
Le Havre, 15 Maart.
Dikke Duitschers, rond en vet,
blazen de wangen bol vol hoem-
pamuziek. Zwermen andere mof
fen met de P.W. op den rug, op
de beenen en voor de borst ver
dringen zich om de bagage. De
bruidjes kijken versteld, zich zoo
ineens in dait Duitsche gebied te
bevinden en het is dan ook om te
lachen.
Amerlkaansche officieren rege
len de ontvangst in de perfectie.
Eerst mag niemand naar buiten,
die geen baby heeft en die babies
kijken tevreden wegens de ver
andering na de lange reis.
Een moedertje en een vriendin
dragen een kostelijke baby-draag
mand, waarin een wolk van een
kind, echt Hollands welvaren. Naar
nationaliteit behoeft niet gevraagd
te worden. Iemand die toch, in het
Nederlands, vraagt: waar komt U
vandaan, hoort ten antwoord: uit
Maastricht. Maar verder zijn er
Belgische, Fransche, Poolsche «n
zelfs Tsjecho-Slowaaksohe vrou
wen. Een juffrouw van om en na
bij de 45 met twee groote jongens
van 16 en 17 jaar en nog, heel
alleen, een gravin
Zoo was de aankomst van dén
bruidjestredn, den lk weet niet hoe-
c
23. Dik volgde het kereltje steeds,
maar tenslotte bleef het bij een bus
halte staan. Mh", dacht Dik ter
Bulk „wat nu te doen?" En hij keek
eens rond.
Even verrit-
stond daar met
rug, geiyk een kon" 0p den
overwinning terugwee» U* Van een
vende op hem at Dik ste"
„Luister eens, vriend", begon hij en
toonde zijn politiepenning, „volg dat
kereltje daar, waar hij ook naar toe
gaat, al is het naar China Bel daar
na commissaris Chogum op, waar je
bentl" „In orde, inspecteur,"
veeiaten, die hier in Le Hévre is
aangekomen. Want alles gaat over
deze havenplaats, waar het War
bride transportation Office voor het
inpakken zorgt van de bruidjes, die
aan den overkant van den Oceaan
verwacht worden. De derde boot al
gaat 19 Maart vertrekken. Ik bekijk
net tooneel met gemengde gevoelens
Thans is alles vroolijk en zelfs op
een druilregendag behoudt de reis
iets zonnigs. Maar in 1919 hebben
wy hier ook veel bruidjes met mu
ziek zien vertrekken. Toen waren
het hoofdzakelijk Belgische en Fran
sche en ook enkele Italiaansche.
Maar wy hebben er ook niet weinig
zien terugkomen, ietwat ontnuchterd
van de romantische droomen over
Amerika.
Het contact met de nieuwe familie
daarginds, het werk, de omgeving,
had gemaakt, dat velen het niet
konden uithouden. Er waren toen
geen Hollandsche meisjes bij.
De Amerikanen zorgden aan het
station hier voor een perfecte ser
vice en het vertrek der jonge vrouw
tjes naar het kamp, waar zij eenige
dagen gaan rusten alvorens de zee
reis te ondernemen, verliep uiterst
vlot.
Dat „kamp" was alleen reeds een
verrassing, om het zoo maar uit te
drukken. Het ligt op 5 km afstand
van Gainnevilliers en het bestaat uit
barakken van golfyzeren platen.
Maareen hotel kan nauwelijks
gezelliger zijn ingericht. Van binnen
wit beschilderd en met 'kinderkopjes
en vogeltjés versierd. Mooie baby
zalen, prachtige slaapzalen, salons,
hallen met baden, hygiënische in
stallaties met dokters en verpleeg
sters. En het is ongeloofiyk wat een
comfort er is en met hoeveel goeden
smaak alles is ingericht. Dit Philip
Morriskamp heeft eerst voor vrouwe
lijke officieren by haar ontscheping
gediend. Thans zou het stellig voor
kinderziekenhuis kunnen dienen.
Want de Amerikanen hebben letter-
lyk alles gedaan om het den bruid
jes naar den zin te maken.
Dat wil niet zeggen dat allen het
naar hun zin hebben. Er was ook een
Marseillaansche, die te vroeg was
afgereisd en nog niet met het trans
port meemocht. Twee dagen was zy
al uit Marseille* weg en zij hield niet
oip van haar stad te spreken en te
klagen, dat zij naar Marseille terug
wilde. Tot diep in den nacht hield
haar dreinen ons uit den slaap.
Twee barakken zijn als eetzaal
ingericht. De schotels, die opgediend
worden, zijn uitstekend en overvloe
dig In iedere eetzaal is plaats voor
300 personen. Een leger van koks
rijdt rond en waf het meest opvalt
in het kamp is, dat er haast geen
deur geopend wordt, of er komt een
Mof door met een schep kolen in zyn
gehandschoende hand om de kachels
by te vullen De temperatuur is dan
ook in elke barak uitstekend. Na
tafel is het rusten in een gemakke-
lijken fauteuil in de salon. En dan
komen de lange, steeds herhaalde
verhalen van hoe ze aan „hem" ge-
vorige week waren ook voor dezen
nacht veertien extratreinen ingelegd
en meer dan 100 autobussen voerden
van nabij en ver de leden aan van
het gezelschap
Alkmaar had ditmaal geen rijwiel
bedevaart, doch 900 kwamen er per
boot Uit Kampen kwamen onver
wacht nog 100 man, die een extra
boot hadden kunnen charteren, wyd-
gebroekte Volendammers, ffOO man,
oud en jong, verweerde koppen onder
de visschersmutsen, kwamen deels ie
voet, deels per extra tram. En de
treinen bleven aldoor maar menschen
brengen naar het Centraal Station;
uit Rotterdam en Dordt en Delft en
Vlaardingen, uit Nijmegen en Den
Bosch en tal van andere plaatsen De
grootste groep 2000 man, kwam uit
Utrecht Militairen waren er ook bij.
Kapitein Visser, de aalmoezenier van
den Harskamp was er met 30 van zijn
jongens, hei Rotterdamsent garni
zoen telde een honderd man onder Je
biddenden, terwyi Amersfoort en
enkele andere garnizoenen ook hun
vertegenwoordigers hadden. Extra
trams brachten duizenden aan uir
Haarlem en de bollenstreek, maar een
duizend Haarlemmers maakten den 15
K.M. langen tocht naar de Mirakel
stad geheel te voet
Om 1 uur 's nachts was het hoogte
punt. Treinen rolden binnen bussen
doorkruisten de stad, op zoek naar
parkeerterreinen. De straten in het
centrum waren zwart van dc men
schen en even leek het er op, dat
de organisatie zou falen. Enkele
aanwijzingen echter van het bestuur
van het genootschap, dat geassisteerd:
werd door de Verkenners, brachten
alles weer spoedig in het goede spoor.
De kerken, waar de deelnemers de
tl. Mis bijwoonden waren meer dan
vol, geen plekje was er onbezet en
nog waren de buitenstedClingen niet
met hun omgang of de Am-
sterdammers verzamelden zich reed*
bij hun Parochiekerken om in lange
^hn£aar£et cenl™ 'e trekken en
zwth hier by hen te voegen
Tot de deelnemers in d»ezen twee
den nacht behoorde ook Haarlem*
bisschop Mgr J p Huibers
Zaterdagavond had Z.H Exc. in de
kerk van het Bagijnhof met assistentie
van prof. M. J. Wenners van War
mond en kapelaan J. van Dijk een
pontificaal Lof gecelebreerd.
Zondagmorgen omstreeks half zeven
deed de Bisschop den beeweg, waarna
hij om acht uur een stille H. Mis op
droeg. in de kerk van het Bagijnhof.
waarin tal van geloovigen geen plaats
konden krijgen. In een korte predi
katie betuigde mgr. zijn vreugde, dat
de Stille Omgang dit jaar weer in den
Ducien luister had kunnen plaats vin
den. God heeft de Mirakelstad ge
zegend'. want voor de oorlogsverwoes
tingen is zij vrijwel geheel gespaard
gebleven. Als dank aan God voor deze
gunst wekte mgr. op tot een blüvende
vereering van het H Sacrament
Zondagmiddag heeft tenslotte in de
St. Willibrorduskerk aan den Amstel-
dijk Deken v. d. Burg een plechtig
Lof gecelebreerd, waaronder pater
Gilb. Lohuis de predikatie hield.
komen waren, hoe hy was en waar
zij naar toe gingen, waarbij de aard
rijkskundige aanwyzingen niet het
verhoopte succes hadden, daar ieder
voor zichzelf maar één plekje had,
dat voor haar het een en het al van
Amerika beteeikende.
Een van die salons wordt des Zon
dags ook voor de kerkdiensten ge
bruikt.
Het aardigste van het karnp is d®
babykamer met de gemoedeiyk dikk®
verpleegster, zooals wy ons een
ouderwetsche baker voorstellen. Het
is bepaald jammer, dat bakermutsen
niet meer gedragen worden.
In onze gesprekken met tal van
vertrekkenden viel het ons op, ho®
de meeste vrouwtjes hun vertrek
heel ernstig opvatten, maar er waren
er ook, van wie wij ons afvroegen,
of de schoonfamilie wel zoo heel
verrukt zou zyn met deze aanwinst
van de familie
Over het algemeen echter viel het
mee, en dat was ook de meendng van
de officieren, die al heel wat meer
treinen hebben kunnen bekyken. Een
zeer nauwlettend toezicht wordt ult-
feoefend, maar het consigne is, dat
e vrouwtjes zich niet in een kamp
mogen gevoelen en ook niet het ge
voel mogen hebben op transport t®
zijn De Hollandsche vrouwen waren
bepaaild flink, zy zagen niet tegen
de reis oip. zy waren uitgerust en
opgewekt. Vol moed en alle hadden
vertrouwen in Amerika wel haar
levensgeluk te zullen vinden.
