NEDERLAND en de bezetting van Duitschland DADIO GELEIDE ECONOMIE IN NEDERLAND VOORONTWERP WET OP DE BEDRIJFSCHAPPEN Van vergissen en vergeten NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT DINSDAG 19 MAART 1946 PAGINA 2 EEN MILITAIRE SPECIALITEIT Iran en Rusland IX PRO PROGRAMMA PRODUCTIE EN GELD Hard werken en weinig consumeeren Advies van de Hoofdgroep Industrie Staatsloterij De Poolsche legers bij de geallieerden Terug naar het vaderland? DE „SOUVENIRS" VAN DEN CANADEES Indrukken uit een verslagen land Nawerking van een duivelsche propaganda Belgische communisten tegen regeering-Spaak G:ftigs eende-eieren Wanneer naast het scheppen - bevestigen van een internationa rechtsorde en samenwerking, vei sterking van het nationale prestige en waarborging van ds nationale belangen in het internationale mi lieu ais hoofdelementen van elke buitenlandsche politiek gezier moeten worden, kan de na-oorlog- sche politiek, die Nederland te: op heden ten opzichte van het bui tenland gevoerd heeft, niet steeds een gelukkige genoemd worden. Het is nu wel langzamerhand naar wij mogen aannemen, tot alle verantwoordelijke kringen doorgedrongen, dat de acties om bijstand van buitenlandsche zijde teneinde ons land uit de berooid heid en den nood, door den oorlog teweeggebracht, weer op een ni veau van bestaansmogelijkheid te brengen dikwerf aanleiding heb ben gegeven tot particuliere bede larijen. die het Nederlandsche aan zien in het buitenland geen goed gedaan hebben of doen De Neder landsche trots, die de kracht van onze zeventiende-eeuw che regen ten en koopmansgeslachten uit maakte, is met het slinken der rijkdommen al te vaak in zijn te gendeel verkeerd Het ware on juist hiervan de regeering oif eenige publieke instanties een rechtstreeksche grief te maken; over wat meerendeels particuliere gedragingen zijn, hebben zij daar toe geen genoegzame controle Nochtans is éen der diepere oor zaken van deze en andere tekort komingen im ons internationale optreden terug te voeren tot het ontbreken van vaste lijnen en con structieve gedachten en derhalve van leiding in onze regeeringspo- litiek op internationaal terrein. Wij ontveinzen ons de moeilijkhe den, waarin de regeering, zooals in vele opzichten ook in dit op zicht. verkeert, niet. Maar blijft men niet tezeer in de moeilijk heden van het oogenblik steken, is het nastreven van een verder- verwijderd. maar vastomlijnd toe- komstdoel vaak niet vruchtbaar der dan de bekommering om de zorgen van den dag? Aan de vaste omlijning der doel stellingen ontbreekt het in onze buitenlandsche politiek zeer. In dit verband moet b.v. de vraag van het hart, of de regeering zich concrete denkbeelden gevormd heeft over de toekomstige bezet ting door een Nederlandsche macht van een zóne in Duitschland en welke deze denkbeelden zijn Ettelijke weken geleden heeft er een persbericht gecirculeerd, vol gens hetwelk België een zone in Duitschland zou gaan bezetten. Zelfs werd gemeld, dat deze zone zich zou uitstrekken tot de hoogte van Venlo. Daargelaten of dit laatste detail Jui t is. is het toch voor ons land van de grootste beteekenis, dat on zerzijds liefst in nauwe samen- werking met België aan net vraagstuk der bezetting eener zone van Duitschland meer aandacht wordt besteed dan blijkens de ge ringe belangstelling, die voor dit vraagstuk bestaat of wordt opge wekt. geschiedt. Het probleem eener bezetting an een Duitsche zóne is onafhan- elijk van dat der annexatie, het heeft een zelfstandige beteekenis, '.oowel in politiek al? in econo- ïisdh opzicht. Economisch is het ^enerzijds op korten termijn ge zien, een volstrekt-noodzakelijke „conservatoire maatregel", waar door wij onze rechtmatige aanspra ken op schadevergoeding en herstel van aangedaan onrecht eeniger- mate veilig kunnen stellen, ander zijds, op langeren termijn gezien, een onmisbare voorwaarde om onze belangen ïm het Duitsche achterland, dat op allerlei wijzen met onze volkshuishouding ver vlochten was, te waarborgen. Wij mogen niet riskeeren, dat over deze leven -belangen in het Duit sche achterland buiten ons om en zonder ons wordt beslist. Politiek beteekent een deelne ming aan de bezetting van Duitsch land een verhooging van ons in ternationaal prestige en een moge lijkheid onze stem in het interna tionale concert met meer nadruk te doen hooren Zou het vraagstuk der bezetting van Duitschland bovendien zoo als hierboven reeds aangeduid in nauwe samenwerking met Bel gië tot oplossing kunnen worden gebracht, wat bij de goede ver standhouding tu'schen de beide landen nauwelijks tot onoverko- menlijke moeilijkheden kan leiden, dan zou de internationale positie van het Nederlandsch-Belgisehe bloc daarmee een aanmerkelijke versteviging ondergaan. Dat het militaire aspect van het vraagstuk aanleiding geeft tot be zinning en matiging, beseffen wij volkomen. Nochtans achten wij dit militaire aspect zelfs onder de huidige door de Indonesische kwes tie gecompliceerde omstandigheden oplosbaar, inzonderheid als deze bezetting een militair-politioneel karakter zou verkrijgen, waarbij wij aan het uitstekende wapen der marechaussée denken. Het zou ons verheugen, wanneer de regeering op korten termijn aan dit probleem van constructieve buitenlandsche politiek de aan dacht zou schenken, die het om zijn beteekenis voor onze internationale positie verdient. v. D. Wij spraken onze teleurstelling nit qver de groote leemte van het politiek advies: geen militaire spe cialiteit Wij wezen op het ver moeden. tn één van de bladen uit gesproken, dat een bekend officier van den generalen staf, nl. majoor Eiévez voor een candidatuur zou hebben bedankt. Wij zijn intusschen met majoor Fiévez, die in Engeland verblijft aan de Senior Officers School, Erlestoke Park. Devizes (Wilts), In verbinding gekomen en verna men dat hij, hoewel zeer ongaarne met het oog op zijn militaire loop baan. zich bereid had verklaard een candidatuur te aanvaarden Een eerste klas militaire speci aliteit in de Katholieke Tweede Kamerfractie lijkt ons onder de tegenwoordige omstandigheden van dergelijk overgroot gewicht, dat wij alsnog de vraag aan de orde durven stellen: is hierin, ook op dit moment, nog niet op een of andere wijze te voorzien? Officieel is aangekondigd, dat de nieuwe ambassadeur van de sowjet- unie in Perzië, Sadtsjikof, weldra te Teheran zou aankomen Waar schijnlijk zal dus het overleg tus- shhen Perzië en de sow jet-unie voortgezet worden en Perzië geen beroep op de vereenigde volkeren doen. Het Amerikaansche departement van buitenlandsche zaken aldus „U.P.", noemt het Reuter-bericht, volgens hetwelk de Ver. Staten een nota aan Iran gezonden zou den hebben om te vragen of dit land in staat en voornemens was beschuldigingen tegen Rusland voor de Vereenigde Volken te brengen en te verzekeren, dat de Ver. Staten dit zelf zouden doen als Iran niet binnen 24 uur zou antwoorden, „volkomen onwaar en totaal val9ch". Iedere basis voor zulk een bericht ontbreekt, aldus bet departement. WOENSDAG. 20 MAART Hilversum I (301 m.): N.C.R.V.- uitz. 7.00 Nieu<ws, gyrrm., morgen wijding en gram. 11.15 Piano en zang. 11.45 Ber. krijgsgev. 12.00 Orkest. 13.00 Nieuws 13.20 Orgel 13.45 ,Me- lo-dia". 14.46 Gram. 15.30 Solisten. 16.00 Over postzegels. 16.15 Gram 16.45 v. d. Jeugd. 17.35 Mandoliata. 18.15 Engelsche les 18.45 Concert. 19.00 Nieuws en causerie. 19.30 V. d Ned. Strijdlkr. 20.06 Philh. orkest. 21.20 Causerie. 22.00 Nieuws en cau serie. 22.3023.50 Gram. Hilversum II (415 m.): V.A.R.A.- uitz. 7.00 Nieuws, gymn. en gtram. 10.20 V. d vrouw. 10.35 Sopraan en piano 11.00 Gram. 12.00 E. Walis 12.35 Politiemuziekkorps. 13.00 Nieuws. 13.15 Orkest. 13.45 Gram. 14.15 V. d. vrouw. 14.30 Gram., 15.30 V d jeugd 17 00 Vaudeville-orkest, 18.00 Nieuws en orgel. 18.30 Causerie 18 15 De Ramblers 19.15 Over Indo nesië. 19.30 V.P.R.O. 20.06 Causerie. 20.20 Concert. 20.25 Hoorspel. 21.10 Missa C. gr. t., Beethoven. 22.06 Causerie. 22.15 Viool en piano. 22.45 Causerie. 23.00 Nieuws. 13.1524.00 Gram. Uitgenoodigd door den faculteits kring „Economica" van het insti tuut voor economische weten schappen der Leuvensche univer siteit heeft prof. Tinbergen te Leuven een uiteenzetting gegeven over de gedirigeerde economie in Nederland. Van het Nederlandsch nationaal vermogen dat voor den oorlog, volgens de persoonlijke raming van prof. Tinbergen, ca. 29 mil liard gulden bedroeg, is ongeveer 8 milliard gulden door den oorlog teloor gegaan. De productiefactor kapitaal is in hooge mate aange tast en de arbeidsproductiviteit is TREKKING VAN 18 MAART Voornaamste prijzen: 5.000 op nr 20436; 2.000 op nr 4882; 9689; 1.000 op nr 16901 De Hoofdgroep Industrie heeft de zer dagen haar advies inzake het voorontwerp van wet op de bedrijf schappen aan den Minister van Han del en Nijverheid verzonden. De hoofdgroep stelt voorop, dat ook door haar samenwerking tusschen overheid en bedrijfsleven noodzake lijk wordt geacht. Reeds lang voor den oorlog bestond bij de industrie de wensch ingeschakeld te worden bij de voorbereiding van het bedrijfs leven, rakende wettelijke maatrege len en waar mogelijk de uitvoering van zoodanige maatregelen of de re geling van daarvoor in aanmerking komende onderwerpen zelf ter hand te nemen. Men denke bijvoorbeeld aan de instelling van Nijverhéids- raad en Middenstandsraad. Deze wenschen komen bij de toenemende bemoeienis van de overheid met het bedrijfsleven in steeds sterker mate naar voren. Het voorontwerp komt echter in geen enkel opzicht aan deze wen schen tegemoet. De voorgestelde be drijfschappen worden in wezen staatsorganen en geen organen van bet bedrijfsleven. In de practijik zal een en ander ertoe leiden, dat het bedrijfschap zal steunen op het bu reau van den regeermgscommissaris, wiens overwegende positie op zich zelf reeds een duidelijke aanwijzing is, dat hier organen met een ambte naarlij k karakter zijn ontworpen. De aan de bedrijfschappen toege dachte taak is eensdeels gebaseerd op de overspannen taak van de over heid onder de huidige nog abnor male omstandigheden en dreigt deze te bestendigen terwijl zij de rechten van den ondernemer dreigt aan te tasten Ten aanzien van den socialen kant breekt de ontworden organisa tievorm af, hetgeen reeds in onder ling overleg tusschen werkgevers en werknemers tot stand is gebracht i11 de „Stichting van den Arbeid" In opbouwenden zin geeft de Hoofdgroep Industrie eenige richt lijnen voor samenwerking tusschen overheid en bedrijfsleven Het be drijfsleven heeft in de eerste plaats een adviseerende taak. Er dient een scheiding gemaakt te worden tusschen hetgeen overheidstaak is en hetgeen aan het „zelfdoen" door het bedrijfs leven kan worden overgelaten Ter uitoefening van de advisee rende taak worde zoo spoedig moge- Lij j k een sociaal economische raad [ingesteld, waarin naast werkgevers 1.500 op nr en werknemers ook andere des^undi- I gen zoomede overheidspersonen worden opgenomen.* De mogelijkheid worde geopend dat bij daartoe ge voelde behoefte uit den bedrijfstak ze'.f organen worden gevormd, welke dooo de overheid worden erkend en welke naast een adviseerende ook een uitvoerende taa.k op zich kun nen nemen. Zoolang het voortbe staan der rijksbureaux noodzakelij ie blijkt, dienen aan deze bureaux ter. spoedigste commissies vaan advies te worden toegevoegd. Haar oordeel samenvattend geeft de Hoofdgroep te kennen dat \n de in het voorontwerp gedachte organi satie door de industrie gem prac- ti>«ch en nuttig werk te verrichten valt zoodat zij dit ontwerp niet kan aanvaarden. Zij verklaart z:oh ech ter gaarne berïid mede te werken aan de verdere uitwerking van een regeling, die in den geest der richt lijnen een doeltreffende samenwer king tusschen overheid en bedrijfs leven waarborgt De Britsche regeering heeft besloten, dat de Poolsche strijd krachten van het leger, de vloot en de luchtmacht, die tijdens den oorlog aan Engelsche zijde hebben gestreden, ontbon den zullen worden, aldus de politieke correspondent van de „News Chronicle." Het bestuit van de Britsche regeering is aan de Polen meege deeld. Aan alle Polen van de strijdkrachten zullen twee papie ren worden uitgereikt: een certi ficaat van veiligheid bij den terug keer in het vaderland voor allen, die het huidige Poolsche regime willen steunen, en een brief van minister Bevin, waarin deze de hoop uitspreekt, dat de Polen naar hun land terug keeren. UITKEERING AAN MOBILISATIE- SLACHTOFFERS Maatregelen zijn in voorbereiding om aan de z g. mobilisatie-slacht offers over 1945 een uitkeering in eens ad 25 pet te verleenen. Over wogen wordt in hoeverre er aanlei ding is om tot een verder gaande verbetering van de positie der mobi lisatie-slachtoffers te geraken. Een militaire vrachtwagen, die fle bagage van repatrieerende Ca- nadeezen met hun „souvenirs" vervoerde, verloor onderweg1 een kist, welke op het Haarlemsche plaveisel uit haar voegen sprong en haar inhoud prijs gaf. Gouden horloges, kostbare sierraden, een fonkelende overdaad van edele samenstelling rolden over den weg. Een handje vol thee, wat cigaret- ten en een stuk krantenpapier vormden het schrille contrast met de. uitgestorte rijkdommen. Een bejaard echtpaar, dat deze schat „ontdekte", zocht alles zorgvuldig bijeen en deponeerde de k'st met Inhoud bij de po1:'ie (Van onzen Buitenlandsche Kroniekschrijver.) Een der teleurstedlendste ervarin gen, welke men bij een verkennings tocht door Duitschland tijdens ge sprekken met Duitschers voortdu rend otpdoet, is wel, dat zij van het wereldgebeuren der laatste dertien jaar een volkomen scheef beeld heb ben en houden. Niet alleen legt het ,,Wij hebben het niet geweten, wij hebben het niet gewild" eilken recht- geaarden Germaan en Germaan sche m den mond bestorven, maar, wat vooral voor de toekomst erg is, on ophoudelijk blijkt, dat de duivelsche leugenpropaganda van Goebbeils de geestesgesteldheid en het herin neringsvermogen van dit volk totaal heeft verpest. En met de grootstf bezorgdheid vraagt men zich af, of zelfs de voortreffelijkste opvoeding van het Duitsche volk er in zal sla gen weer een zuiveer beeld van het verleden wakker te roepen. Enkele voorbeelden. We waren in gezeischap van een aantal intellectueelen, van wie de meesten om hun bekende anti-nazi gezindheid zwaar te lijden hadden gehad»; allen democraten, die hun uiterste krachten willen inspann n om een beter Duitschland op te bou wen. Het gesprek kwam op de Ame rikaansche democratie, en onmiddel lijk kwamen de tongen los Ja, dat Engeland den strijd tegen het nazidom en tegen Duitschland had aangebonden (men voelt hier den «gen** staatT dê^lé'hïnShe ver^^;^ te begrijpen. Het was de strijd om de macht tusschen de twee polen van Europa. Maar waarom had Amerika zich met deze Europeesche aangele genheid bemoeid? Waarom had het zijn legers en zijn vliegmachines naar Europa gezonden en met zijn gewel dige mechanische strijdmiddelen zoo veel onvervangbare cultuurmonu menten in Duitschland vernietigd? We maakten slechts een korte op merking: Maar waarom heeft Hitier dan den 8stem December 1942 m een yan zijn rijksdagdemonstraties uit solidariteit met den asgenoot Japan, dart toch zelf den oorlog tegen ue VS. was begonnen, Washington den oorlog verklaard? Had hij soms ge dacht, dat Roosevelt deze oorlogs verklaring eenvoudig naast zich neer zou leggen. Deze historische reminiscentie bracht ontsteltenis te weeg. dat essentieele gegeven, waren zij 8e' heel en al vergeten. Zelfs op deze mannen had de venijnige propagan da van Goebbels zóó ingewerkt, aat zij waren gaan gelooven, en nu niet beter wisten aan dat Roosevelt Duitschland den oorlog had ver klaard. Op hen werkte een enkel woord verhelderend; op hoevele Duitschers echter zal zelfs een his torisch gedocumenteerd betoog niet den geringsten invloed meer hebben voor hen blijft Amerika ten eeuwi gen dage de aanvaller Telkens als wij daartoe in de gele genheid waren, vroegen wy den Duitschers, wat zij van het proces van Neurenberg dachten. Het inte resseert hen niets, niemendal. Alleen wachten zij met spanning op het moment, dat ,.die misdadigers" zul len w 'Vn "reen Awe den wat diepstr op deze verwachting in gingen., bleek ons echter helaas, dat de meeste Duitschers de beschuldig den uit«het proces niet als misdadi gers beschouwen, wijl dezen de we reld moedwillig in de huidige ellende hebben gestort en de gruwelijkste moordpartijen op politieke tegenstan ders hebben georganiseerd. maar....:- alleen en uitsluitend, wijl Duitschland in den oorlog hadae gevoerd, alvorens dit land _^frsneiile volkomen gereed was om e n,feCï^tunOV|rToTen,nrIlStdaaetih;a,een Dat Is hun g fip pro ia rlnarvoor verdienen zij ae gcug Al" Duitschers ons hun nood klfLa-Erden over de moeilijkheden, waarin zij verkeeren, verwezen wij naar alle ellende, welke hun leiders in Rusland, Polen, Joego-Slavië en alle Westelijke bezette landen moedwillig en stelselmatig hadden gesticht. Het stereotiepe antwoord luiddeJa, maar toen was het oor log 1 A'lsof oorlog de schending van alle Goddelijke en menschelijke wet ten rechtvaardigde. Een collega kreeg een nog ontnioedigender ant woord: Maar dit waren geen Duit schers! De Herrenvolk-idee blijkt nog niet geheel uitgeroeid De meeste Duitschers gelooven nog steeds, dat Duitschland Neder land en België binnengevallen is, nadat de Engelscihen reeds op hun Noordzeekust waren waarheid tot hen doen doordringen is een bijna onbegonnen werk uoeo- bels propaganda houdt deze stakkers omklemd Wij gaven slechts enkele van de meest frappante staatjes van ver- gissen en vergeten, zooals we d.e bij de Duitschers aantroffen. Ze '.ver. pen een schel licht op de moeilijk- heden, welke nog moeten worden overwonnen, alvorens Duitschland een juister kjjk op zijn eigen ontwik keling sinds 1933 kan krijgen. En zoo lang dat niet in breede lagen der bevolking het geval is. is er geen -prake van, dat Duitschland heeft op' -kouden een gevaar voor Europa te zün- tot 60 70 pet. der vooroorlog- sche gedaald. Zonder buitenland sche hulp is Nederland niet bij machte zich te herstellen, te meer daar buitenlandsche deviezen in Nederland zeer schaarsch zijn en er uiterst zuinig mee moet worden omgegaan. De prijslbeheerschmg is een der groote oogmerken van de Neder landsche economische politiek. Volgens prof. Tinbergen zijn de prijzen in Nederland met 80 pet. gestegen tegenover voor den oor log, zoodat de index dus op 180 ligt, en prof. Tinbergen voorziet dat in den loop van het jaar 1946' de evolutie der prijzen den index op 200 zal brengen. De loonen zijn gestegen tot den index 160. maar de stijging is niet even intensief m de nijverheid (index: 150: als in den landbouw (index: MO) De industrie werkt op 60 pet van haar vooroorlogsohe activiteit, maar van werkloosheid is toch geen sprake. Een centraal planbureau. Grond- en brandstoffen voor de industrie worden van boven af verdeeld, maar tot nog toe gebeur de de verdeeling eerder onsyste matisch, zeide prof. Tinbergen, omdat ze niet van een centrale leiding uitging. Om dit euve te verhelpen is men overgegaan tot de oprichting van een centraal planbureau, van waaruit het ge- heele bedrijfsleven geleid wordt en waarvan prof. Tinbergen het hoofd is. Het centraal planbureau bundelt de elementen bedrijfsleven, ad ministratie en wetenschap en ts onderverdeeld in vier afdeel ingen: de eerste houdt zich bezig met de organisatie, de tweede met het opmaken van het globale plan. de derde en de vierde met de ver schillende sectoren. Het globale plan beoogt harmo nie te brengen in de verdeeling van het nationaal inkomen tus schen de factoren arbeid, kanitaal, natuur en ondernemer, en tevens harmonieert het de activiteit van de verschillende sectoren van het bedrijfsleven. Het globale olan voor het jaar 1946 is thans aa- den Nederlandsohen ministerraad voor gelegd, die er de richtlijnen voor zijn economische politiek in vindt. Bij het opstellen van het globale plan werd rekening gehouden met vier elementen nl. verbruik, in- vesteering overheidsuitgaven en ui/tvoer. Voor het opstellen van hei con- umptieplan gaat men uilt van de burgerstatistiek. Voor den oorlog bedroeg het gemiddeld inkomen per gezin in Nederland 2200 gul den per jaar. Daar het huidig wel vaartsniveau ca 70 pet. van het vooroorlogsohe bedraagt in Neder land, volgens de raming van prof. Tinbergen, kan men hieruit aflei den aan welke eischen de goede- renvoorziening dient te voldoen. Inzake de investeeringen m ent prof. Tinbergen dat Nede'land credieten voor 6 miliard gulden maximum kan opnemen. In 1946 kunnen ca. 2 milliard opgenomen worden, en in 1947 nog maximum 1 milliard. Wat den export betreft beoogt men in Nederland de grootste deviezenopbrengst per eenheid schaarsche producten te bekomen. Prof. Tinbergen wees er op dat zijn land elechts met hard werken en niet te veel consumeeren de huidige moeilijkheden kan fr bo ven komen De Nederlandsch eco nomie zal zich derhalve eersl over een paar jaar van haar banden kunnen ontdoen. Met enkele practische voorbeel den besloot prof. Tinbergen zijn voordracht, waarna hij enkele vra gen beantwoordde. Het bestuur der coomumsti-che Partij in België heeft Zondag beslo ten zich tegen de regeering-Spaak te keeren, aangezien bij de samen*ie:Png van het nieuwe kabinet geen reke ning is gehouden met de po.it eke conjunctuur Spaak wordt verweien, dat hij in zijn ministerie twee tech nische medewerkers heeft opgenomen, t,.w. Moens de Fernig (bevoorrading), die lid zou zijn van de C.V P en kolonel de Fraiteur (landsverdedi ging), die Leopoldist en tegenstander van de verzetsbeweging zou zijn In Zaandam zijn de twee kin deren van een boterhandelaar on wel geworden na het eten van een paar zacht gekookte eende-eieren. Terstond werden ze naar »en zie kenhuis te Amsterdam vervoerd, waar de jongste, een meisje van ongev. 15 maanden spoedig over leed. De toestand van het oudere zusje is zorgwekkend: vermoede lijk zal het blind blijven Paratyphusbacillen in de eieren zouden de schuld zijn De Ned. Bioscoopbond heeft voor de tweede maal 73.000 over- aan 'Ned Volksherstel, als I van de film. Vrij en on- vei veexd".

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Nieuwe Schiedamsche Courant | 1946 | | pagina 2