Als pelgrim
OP WEG NAAR FATIMA
Nederland en de wereldmarkt
NIJMEGEN HEEFT HAAST
Gedachten op 3000 meter hoogte
DINSDAG 14 MEI
ENG. WAPENS VOOR T.R.I
PAGINA 3
BERICHT.
SPECIALE OPLEIDING
VOOR HET BUITENLAND
DE MIJNWERKERSSTAKING
IN DE VER- STATEN
NEDERL. JAARBEURS
Amsterdam een filiaal?
ZEEUWSCH OORLOGSMUSEUM
HET WEDEROPBOUW-
FLAN AANGENOMEN
NifmeflnXlZ£\Van
toen hii tilden f er t°ch op,
tie dezV &Te ^COnter^
houden, de dringende gT
DE HERDENKING OP DEN
GREBBEBERG
NIEUWE PRIJZEN VOOR
KLEEDING
GEEN GELD, GEEN TANDEN
DE GEBR. DE VILDER
SPOORWEGEN EN
VERKIEZINGEN
MEN aarzelt één oogenblik
voor men dezen titel boven
een reisbrief zet. Niet zoozeer om
het baast ontstellende gebrek aan
originaliteit dat daarin tot uiting
komt, als wel om den onwenraigen
klank, dien dit woord „pelgrim" in
den modernen mond gekregen
heeft
Er is voor mij iets nederigs, iets
bijna onderworpen nederigs im dit
woord en de twintigste eeuwer,
die niet meer barrevoets en in
boetepij naar het Heilige Land
trekt, levend van hetgeen een
goede hand hem geeft, maar lui
achterover in zijn verstelbaren
zachten zetel het mozaïek van een
heel continent onder zich door ziet
schuiven, kent dergelijke bijna
anachronistische begrippen haast
niet meer.
Pelarimsveizigers waren vroeger
beenige, holoogige vrome liteden,
hun huid donker en tanig van zon
en wind en regen, hun voeten zeer
en moe van het eindelooze gaan,
hun band geheven in den deemoed
van het aalmoes vragen ter Liefde
Gods.
Dit stadium zijn wij moderne
menschen te boven. Onze „boete
tocht" (van de eene instantie naar
de anderell eindigt wanneer wij
eindelijk de reis aanvaarden en
in een vliegtuig stappen;, welis
waar zijn wij momenteel onder
danen van een arme natie, karig
bedeeld met deviezen, maar geen
bedelaar* en het ruige, schuren
de ke—^haar werd een stijlloos
cDlfo*-'-
O-' 70 verrukkingen zijn an
ders -■v-ï-rden. Zij bestaan uit een
ln oneindige variaties wisselend
schouwsnel, gevat in het gestroom
lijnde aluminium van een kleine
patrijspoort
Men drinkt iets vóór negen z'n
eerste kopje koffie boven de
Schelde, waar alles potdicht zit
en om half één schuift onder dén
veilig breeden, glanzenden linker
vleugel de Spaansche kust reeds
in zicht .„You can see the bull-
fightersring!" roent een enthou
siaste passagier, die hier jaren ge
woond schijnt te hebben En dan
schillen we bedachtzaam en
letterliik! een appeltje boven
de wilde schoonheid van het Bas-
klsehe land met ziiu bronzen her
gen rung van bosaehen
Traner. in de oog en, wanneer
zij eindelijk achter den laat sten
horizon het doel van hun reis za
gen. benden slechts i» vrome pel
grims van vroeger. Mijn huurman
momneb getallen en cijfert zijn
vlrtuozetoovensrij met wissel
koersen. Weliswaar gaat hij niet
te- bedevaart, maar evenmin he»ft
hii oog voor het wonde-liik
helle sneeuwwit*» PooUand«chan
waarop de verblindende zon de
geheimzinnige ij?«"-rtten scheme-
teekent en alle schaduwen diener
maakt. Soms zon men denederige.
^jotonfee wegen van den
trotoeboQu™ verkiezen bover. de
Skymaster die nu met
onna drehnude-d kilometer vaart
over Castif'ë jaagt.
De zes of zeven nationaliteiten
aan boord in deze kleine en
uiteindelijk zeeir wankele wereld
worden niet eens meer gebon
den door het gemeenschappelijke
.avontuur", dat reeds lang geen
avontuur meer is, koel beleefde
treinreizigers tweede klas. Tot
het enthousiasme over het prach
tig verweerde gezicht van Spanje
er is in dit land een eeuwen
oud rood dat ik nooit ergens an
ders vond ons allemaal een
beetje dichter bij het raam en bij
elkaar brengt
Iedereen grijpt gretig naar de
„communiqués", die regelmatig
van de cockpit uit worden doorge-
gegeven, omdat iedereen nu een
maal leeft bij de gratie van koele
radiopeilingen en een feiïlooze
cartographie.
Toen ik opdracht kreeg om naar
Fatima te gaan heb ik in vier
atlassen tevergeefs naar bet
plaatsje gezocht.
Men moest wijzer zijn: God kent
het aanschijn der aarde met alle
geheimste rimpels en kreuken als
zachte lijnen van Zijn eigen
góede Hand waaruit ze voort
kwam De Hemel vergeef me
deze „Amerikaansche" beeldspraak
heeft geen atlas noodig en ze
ker aeen „Who is who" waarin
hij de schallende namen Zijner
gunstelingen kan naslaan.
De Pelgrim van de vroege mid
deleeuwen en het op alle kaarten
onvindbare Fatima, de drie dorps
kinderen, die eiken morgen de
gedweeë kudden hunners ouders
den Cova da Iria opdreven.... en
wij, die den Pelgrim vervingen
door den „sightsee-enden" tou
rist. omspoeld door het gelijk
matig dreunen achter geluiddem
pende gecapitonneerde stroomlijn-
wanden van eer. „Skymaster"....
Wij keken op onze routekaarten en
constateerden voldaan even voor
v" -iwat gezagvoerder Overeijnder
zjjn I*. L, 316 weer maar mooi op
tijd op „Portela de Sacavemn" neer
zette
Men aarzelt één oogeniblik voor
men zich „Pelgrim" noemen
durft.
J. W. HOFWIJK,
•OP HET PUIN"
Openluchtspel te Arnhem
O®"-®1® de oorlogsjaren was de
ODPnlimht Tr? het Arnhemsche
Openluchtspel Op het Puin zich gis
teravond afspeelde.
In plaats van een decoratieve zaal
de geteisterde G-roote Markt van
Arnhem, in plaats van decors de
puinen van de Groote Kerk, in
KEU"*..*6* met rood fluweel
een natte
regen wma staanplaats in
enfh^usifstle^h™ ,rSS; H K i?
Prinses Juliana en Prins Bc^hard
komend van het stadhuis af
de ontvangst had plaats gehad t
voet op 't terrein aankwamen om 't
spel te zien. Zoodra het prinselijk
paar, in regenjassen gehuld, zyn
plaats had ingenomen, werd door
da duizenden het volkslied aange
heven en begon het spei.
Noemen wij het openluchtspel een
muzikalen show dan wouden wij te
veel suggesties wekken aan praal
van costumes en decors. Praal
echter was aan deze sobere en ern
stige manifestatie geheel vreemd.
Met eenvoudige middelen zelfs zon
der opvallende lichteffecten heeft de
Arnhemsche jeugd, knap geregis
seerd door Arbraham van der
Vrind, een in min of meerdere mate
symbolisch beeld van de dagen van
terreur, bezetting, vrede en vrij
heid, in Arnhem doorleefd, gegeven
Waarbij de muziek o.i. het beste
element vormde. Vooral in het mo
tief, waarmede zij de stompzinnige
cirkelmarsch van de landverraders
begeleidde. De tekst daarentegen
vertoonde nu en dan de neiging
tot lichte gezwollenheid.
Daaronl was dit openluchtspel
ook op de eerste plaats een kijk
spel. Hetgeen duidelijk tot uiting
kwam in het tooneel waar tallooss
bouwers en sjouwers zoo waar een
volledige brug in elkaar zetten.
Op de vragen van den heer Van
Kempen betreffende de opleiding
van Indon. vliegers door Jap.
instructeurs en het verschaffen
van krtjgsmateriaal door het Eng.
opperbevel aan de T.R.I. heeft de
minister van overzeesche gebieds-
deelen o.a. het volgende geantwoord
Opleiding van Indon. piloten vindt
momenteel plaats te Jogjakarta op
Jap. vliegtuigen met voormalige
Indon. militairen van het Kon. Ned.-
Ind. leger en Japanners als instruc
teurs. Dat daarbij hulp van gealli
eerde zijde zou worden verleend, is
niet bekend en is ook niet aanneme
lijk. Evenmin is iets bekend van
dagelijksehe vluchten van Batavia
naar Jogja.
Door het Eng. militaire opperbevel
op Java is een beperkt aanta'
wapens met een geringe hoeveelheid
munitie, voldoende voor twee batal
jons T.R.I., versterkt, welk mate
riaal na beëindiging van de door
de T.R.I. uit te voeren evacuatie
van geinterneerden en Jap. krijgs
gevangenen weer zal worden
ingeleverd.
De beslissingen om krijgsmateriaa
aan de T.R.I. te verschaffen werd
genomen na overleg en met instem
ming van de Ned.-Ind. regeering,
zoodat bezwaarlijk kan worden
gesproken van schending van de
Ned. souvereiniteit.
Aangezien de geïnterneerden nood
gedwongen reeds lang onder de
bescherming van de T.R.I. staan,
komt er door de evacuatie, geen'
verandering in de wijze, waarop
zulks geschiedt. Verwacht mag
worden, dat door versterking van
wapenmateriaal aan de met de be
waking belaste T.R.I.-bataljons een
betere waarborg voor de veiligheid
wordt verkregen.
Ned. Commando O.-Java
De commandant van de 5e Brit.
End. div. te Soerabaja heeft het
commando over Oost-Ja va aan den
Ned. bevelhebber, kolonel Giebel,
overgedragen.
Sneller evacuatie van
geïnterneerden.
Officieel wordt bekend gemaakt
dat de Indonesisch republiketnsche
legerleiding op een conferentie met
Britsche officieren te Djokjakarta is
overeengekomen, dat de Engelschen
Dakotas's kunnen gebruiken om per
vliegtuig geïnterneerden uit het bin
nenland te evacueeren, meldt U. P.
Verwacht wordt dat den twintigsten
Mei met deze operatie een begin
wordt gemaakt en dat op deze wij
ze wekelijks duizend van de twintig
duizend zich nog in het binnenland
bevindende geïnterneerden geëva
cueerd zullen worden.
De» dagbladen is vergunning
verleend deze week driemaal in
dubbelen omvang te verschijnen
Hiervan wordt door ons heden
voor de eerste maal gebruik
gemaakt.
Sinds de bevrijding is er herhaal
delijk op gewezen, dat Nederland
al zijn krachten moet inspannen
om zijn plaats op de wereldmarkt
te heroveren en, zoo mogelijk, te
versterken.
Naar „Economische Voorlichting
bericht, hebben reeds in den bezet
tingstijd, onafhankelijk van elkan
der, de heer Flesman en prof.
Weyer hun gedachten over dit
vraagstuk laten gaan. Na de be
vrijding wisten zij hun ideeën te
coördineeren en na tal van voor
bereidende besprekingen kon
overgegaan worden tot de oprich
ting van het Nederlandsch Oplei
dingsinstituut voor Buitenlandschen
Dienst, het N.O.I.B.D.
Voor den oorlog was het zoo, dat
talrijke groote bedrijven, speciaal
di'e welke op Nederlandsch-Indië
georiënteerd waren, 'n eigen oplei
ding organiseerden voor die em
ployé'!, die zij wilden uitzenden.
Het nadeel hiervan was uiteraard
de typische eenzijdigheid van deze
opleiding. Bij het Nederlandsch Op
leidingsinstituut zal men nu een
andere tactiek gaan volgen.
Het is van meening, dat elke
vertegenwoordiging in het buiten
land. behalve het particuliere be
lang een algemeen Nederlandsch
belang vertegenwoordigt en dat de
zifting en de opleiding bij voor
keur zoodanig moeten zijn, dat de
grootst mo-gelijke waarborgen be
staan, dat de naar het buitenland
uitgezondenen de particuliere be
langen, welke zij in het bijzonder
moeten dienen, goed kunnen be
hartigen, terwijl zij tevens door de
wiize waarop zij dat doen en door
alles, wat zij daarnevens nog kun
nen verrichten het belang van het
Vaderland bevorderen.
Karaktervorming.
De meerderheid van de 400.000 sta
kende mijnwerkers is naar de mijnen
teruggekeerd. Voorloopig voor den
tijd van 14 dagen, gedurende weike
periode men tot een definitieve over
eenstemming hoopt fe geraken. On-
geveer 30.000 mijnwerkers ln Pensyl-
vanië echter geven er de voorkeur
aan, te wachten tot het. definitieve
contract geteekend is, alvorens aan
het werk te gaan.
Men stelt zich voor jongelui op
te leiden voor handel en industrie,
voor consulairen en diplomatieker»
dienst, voor verkeer, bankwezen,
journalistiek en hotelwezen. De op
leiding zal in beginsel Sterk afwij
ken van elke tot dusver in Neder
land bekende opleiding.
De studie zal niet te lang zijn en
zal in bijzondere mate gericht zijn
op karaktervorming en „esprit de
corps". Zij is bedoeld voor jonge
lui die de middelbare scholen heb
ben afgeloopen en duurt twee jaar
met een voorcursus van vier maan»
den. De eerste cursus zal in Sep»
tember 1946 beginnen.
De eerste zes weken worden d«
leerlingen hoofdzakelijk met elkaar
in kennis gebracht en lichamelijk
getraind, terwijl zij onderwijs krij
gen in enkele algemeene vakken.
Daarna gaat ieder in het door hem
gekozen vak een studiereis maken
van b.v. een maand, waarna de
leerling nog van vak veranderen
kan. Vervolgens wordt nog een
maand op het Instituut gewerkt en
in Januari begint dan de eigenlijke
opleiding, Wfelke twee jaar duurt.
De eerste 18 maanden krijgen alle
groepen nagenoeg een gemeen
schappelijk programma en in het
laatste half jaar volgen meer ge
specialiseerde programma's voor de
verschillende richtingen.
Internaat.
Slechts indien de leerlingen door
loopend onder toezicht staan vat»
de leiding en het personeel van
het Instituut, kan de grootst moge
lijke waarborg worden verkregen,
dat de opleiding vruchtdragend zal
zijn. Men wil dus een internaat
stichten, mede, omdat het de be
doeling is leerlingen van eiken
rang en stand toe te laten, mits be
schikkende over de noodige be
gaafdheid en enthousiasme.
Het Stichtingskapitaal zal waar
schijnlijk 1.000.000 bedragen, en
zal bijeengebracht worden door de
instellingen die belang hebben bij
een dergelijke opleiding. De moge
lijkheid is groot, dat het internaat
in Twerathe zal worden gevestigd.
Het bestuur bestaat uit de volgen
de heeren: Ir. A. Plate, voorzitter
(Mij. van Nijverheid en Handel),
Jhr. H. G. A. Quarles van Ufford
(BPM.), A. Plesmam (K.L.M), Ir.
F Koeterink (Philips) H. J. P. van
Hoek (Twenthe), A. Schram (Uni
lever). Mr. J. J. Klaaseaz (P.T.T.).
MR. CARP VOOR RAAD VAN
CASSATIE
Thans 12 jaar geciseht
De advocaat-fiscaal bij den Bij-
zonderen Raad van Cassatie te
•a-Gravenhage heeft gisteren gecon
cludeerd tot vernietiging van de sen
tentie van het Bijzonder Gerechtshof
te 's-Gravenhage, waarbij de voor
malige president van het Vreae-
gerechtshof. dr. J. H. Carp, veroor
deeld far tot achttien Jaar gevange
nisstraf; h(J vroeg veroordeeling
van den requirant tot een gevange
nisstraf van twaalf Jaar.
Naar A.N.P. verneemt, worden er
van eenige zijden in de hoofdstad
pogingen in het werk gesteld om een
filiaal van de Ned. Jaarbeurs in
Amsterdam te krijgen.
Te Middelburg ia opgericht de
vereeniging Zeeuwsch oorlogs
museum, die ten doel stelt in Zee
land een museum in te richten ter
herinnering aan de oorlogsdagen
van Mei 1940, aan de illegale actie
der jaren 1940—1945 en de ge
vechtshandelingen verbonden aande
bevrijding. Zij stelt zich o m. voor
een diorama te doen opstellen. Tot
voorzitter der vereeniging werd ge
kozen de heer J. Ph. Koene ge
meentesecretaris van Middelburg.
Wanneer men in dezen tijd,
waarin het woord urgentiepro-
gram aan de orde van den dag
ls' *ets ..urgent" noemt, loopt
men kans, dat dit woord niet
den verwachten indruk maakt.
bepleitte om de Keizer Ka^Sn
snel op te bouwen Karelstad
Waarom heeft riu juist Nijmegen
zoo'n haast? Omdat deze stad met
haar indrukwekkend verleden met
haar ontegenzeglijk groote 'toe
komstmogelijkheden, door brand
stichting en bombardement in, net
hart getroffen, nog steeds in een
noodtoestand verkeert
Zeker, de stad, waarvan het za
kencentrum voor bijna de helft
verwoest is, de stad, die practisch
zonder hotels café's en amusement
gebouwen was, heeft reeds vele
noodvoorzieningen getroffen. Nog
deze maand komen 33 noodwin-
kels gereed e« in den loop van
den zomer nog 37. De parken,
waar tot voor enkele maanden nog
de geallieerde trucks plachten te
parkeeren, herkrijgen gaandeweg
hun oude kleur en fleur, maar
zakenleven en vertier passend aan
een groote stad, mist Nijmegen nog
volkomen. En wanneer deze toe
stand al te lang gaat duren, is er
gevaar, dat de Nijmegenaren elders
gaan zoeken wat hun eigen stad
niet bieden kan.
Daarom is het wederopbouwplan
voor Nijmegen van bijzondere ur
gentie. De belangrijkste punten
van het plan, door den ontwerper
ir. A. Siebers, voor de vertegen
woordigers van binnen- en buiten-
landsche pers uiteengezet, gaven
wij dezer dagen reeds. Vandaag
brengen we een reproductie van
het plan zooals het in den Ge
meenteraad is aangenomen. Ter
oriëntatie diene dat het station is
aangegeven met het cijfer 1- Ten
Noorden hiervan mondt de nieuw
aan te leggen tunnel uit, die West-
Nijmegen met het Centrum ver
bindt. Het cijfer 2 duidt het Kei
zer Karelplein aan, het cijfer 3 de
Groote Markt. De grootsch opge
vatte pleinengordel, dwars door de
stad, d belangrijkste verandering
bij het nieuwe plan, wordt door de
letters A B C D aangeduid
Namens H. M. de Koningin, die
wegens een lichte vermoeidheid de
herdenking op den Grebbeberg
heden niet bijwoonde, hebben Prin
ses Juliana en prins Bernhard tij
dens die plechtigheid den krans va»
H. M. neergelegd.
De Prins heeft ook de posthuum
verleende eere-teekenen aan de
naaste betrekkingen van gesneuvel
den uitgereikt.
H. M. stelt zich voor de niet
posthuum verleende en nog te ver-
leenen eereteelcenen der militaire
Willemsorde en van andere eer-
belooningen binnen eenige maanden
op de traditioneele wijze met een
parade uit te reiken.
OVERSTROOMINGEN VAN
jHJPHRAAT EN TIGRIS
Uit Bagdad seint Reuter: Duizen
den menschen zijn dakloos tenge
volge van overstroomingen van de
groote tweeling rivieren Euphraat
en Tigris, welke practisch alle
bouwland t.usschen Bagdad en Banna
(haven aan Perzische Golf) hebben
overstroomd, waarbij ongeveer
2000 gebouwen zijn verwoest en
het verkeer is belemmerd.
In de voorsteden van Bagdad
haasten duizenden dakloozen zich
voort met kinderen en bagage, ten
einde aan het gevaar van. de
vallende huizen te ontsnappen.
Het water staat in de straten
en het grootste deel van het bouw
land rondom de stad staat 50 a 100
c.m. onder water.
Voor damesmantel» en mantel-
costuums mogen volgen» een dezer
dagen in de Staatscourant gepubli
ceerde beschikking prijzen worden
berekend, die gemiddeld TO pet.
hooger zijn dan die welke in 1939
werden gevraagd. In het meest
voorkomende genre, heit z.g. „mid
dengenre", dat ongeveer 60 pet. van
de geheele productie uitmaakt, zal
een damesmantel op deze wijze
gemiddeld f 50 kosten, hl het
„populaire genre" ongeveer ƒ33,
Voor mantels van het „betere genre"
zijn de prijzen uiteraard zeer uit
eenloopend en veel hooger.
Over enkele weken zullen ook
nieuwe prflzen voor heerenmaat-
kleedtag ingaan. Zij zij» verschil
lend naar afwerking en ook voor
de drie groote steden en de overige
gemeenten. Zoo zal een behoorlijk
afgewerkt driedeelig coibertcostuum
bijv. bij een stofprijs van ƒ8 in
Amsterdam, Rotterdam en den Haag
ongeveer 125 mogen kosten en in
alle overige gemeenten 105. Da
kleermaker, die op grond van een
betere afwerking een hoogeren prijs
wil berekenen, moet hiervoor schrif
telijk toestemming hebben van hef
directoraat-generaal v. d. prijzen,
directoraal-generaal V. d. prijzen.
Een grondig onderzoek door den
prijscontroledienst heeft aan het
licht gebracht, dat een tandheel
kundige inrichting te 's-Gravenhaga
met filialen in Amsterdam, Rotter
dam, Leiden en Haarlem, in d»
jaren 1940 tot 1946 een ongeoorloof
de winst heeft gemaakt van ruim
315.000.
De patiënten, die meestal op af
betaling werden geholpen en du» tot
de minder draagkrachtigen moeten
worden gerekend, moesten voor een
gebit, dat ten hoogste 75 mocht
kosten, een bedrag neertellen, dat
tusschen de 135 en 500 varieer
de. Dikwijls werd bovendien ba-
taling in natura gevergd, terwijl het
in veel gevallen voorkwam, dat
tijdens de behandeling, nadat alls
tanden en kiezen waren getrokken,
de reeds afgesproken prijs nog eens
werd verhoogd. Ook aan een groot
aantal verplicht verzekerden wer
den te hooge prijzen berekend.
Tegen twee verdachten, die voor
namelijk van de overwinst hebben
geprofiteerd, is proces-verbaal op
gemaakt.
Op 17 Juni zal. de bijz. raad vaH
cassatie de zaken behandelen van
de gebr. De Vilder, aannemers t«
Amsterdam, die door het bijz. ge
rechtshof zijn veroordeeld ieder tot
3 jaren rijkswerkinrichting wegen»
collaboratie met den vijand.
Op de aanstaande verkiezings
dagen zullen de weekkaarten de*
Ned. spoorwegen voor de heenreis
geldig zijn tot 12 uur en voor de
terugreis als op Zaterdag.
