HET BROEIT IN POLEN
fBYRNES OVER HET ECHEC
DER VIER TE PARIJS
VERZET
en
AVONTUUR
IIEBbW fc vw,"» OMSTREKEN.
XABINETS-
formatie
ÉBill
dik TER BUIK ontmoet kannibalen
teg^ereldhonger
DAGBLAD VOOK a*.ninuMm akcanc. No. 20016
DINSDAG 21 MEI 1946
Vredesconferentie of
beroep op Ver- Naties
mÊÉÈÈÈié&i
WmmÊm
BROODRANTSOEN OP
2200 GRAM
Met ingang van 26 Mei
I teerd.
DE ZEELIEDENSTAKING
Nieuwe voorstellen
der E.V.C.
het „DOODENLIJN".
PROCES
SPRINKHANENPLAAG
IN ITALIË
R'dam Giro 9095
Directeur
Joh. Kuijper»
Hoofdred.:Mgr
Dr. J. Witlof.
AJg. Redacteur-
H_ A. Paalvast.
Drukker:
N.R.C. N.V.
TJitg- v.d. Maas
bode-Stichting,
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
«.bonnementspi
f 3.25 p. kwart
f 1.10 p.maand
0.26 p week
Tijd. adres:
Broersvest 8 A
Tel. 68804
Advertentiën
15 ets p. mm.
De minister van bnitenfandaehe
«aften der V. S., James Byrnes,
heeft via de radio meegedeeld, dat
hij, Indien dezen zomer peen
vredesconferentie gfefiowden wordt,
de zaak voor de algemeen* vergade
ring- van de Vereenig de Naties zon
brengen.
Hq verklaarde verder, dat StaIJn
*fj« voorstel inzake een vler-mogend-
den ver drag* met betrekking tot
Dnltsehland zou hebben willen
ondersteunen, terwijl Molotof te
Parijs tegen zoodanig voovstcl era-
aöge bezwaren aanvoerde.
Veiligheid, aldra» Byrnes, is e&n
zaak, die elke natie aangaat, maar
de pogingen van de eene natie om
voor zich die veiligheid te doen
toenemen. kan de veiligheid van
andere natie» bedreigen, die dan
op bun beurt zulke pogingen in bet
werk gaan stellen.
veiligheid zou wel een» tot minder
in plaats van tot meer veiligheid in
de wereld kunnen leiden.
De Sowjet-Unie eischt 100.000.000
dollar herstelbetalingen van Italië,
vervolgde Byrnes. maar weigert
oorlogsbuit als herstelbetaling te
Alle landen, die onder den druk
van de Duitschers hebben geleefd
en die tegen dien druk in verzet zijn
gekomen, voelen er begrijpelijker
wijze behoefte aan de herinnering
aan den herpieken tfjd van onder-
grondsehen strijd op den fttmband
vast te leggen. Al deze landen heb-
iben hun verzetsfilm. Wy hebben er
een gezien uit België, een uit Dene
marken, er zullen er nog verschil
lende komen uit Frankrijk en ook
iNederland blijft niet achter.
Moe meer echter van deze films
loskomen, des te meer blijkt, hoe
moeilijk het is den waren geest van
(het verzet in het verhaal op het
witte doek tot uiting te brengen.
Het kan niet ontkent worden, dat
het verzet rijk was aan momenten,
die zich uitermate Ieenen voor sug
gestieve en zelfs spannende weer
gave. De metholen der Duitsehe
gansters en de oorlogswetten der
Illegaliteit bieden een schat van
mogelijkheden voor den schrijver
yan een scenario. Aan achtervol
gingen en schietpartijen, aar. myste
rieuze vergaderingen en verduf ti ge
spionnage en contra-spionnage, aan
tragische verwikkelingen en aan
scherpe zwart-wit afscheidingen tus-
Echen blanke strijders in colbert en
duister geboefte in uniform, ont
breekt het dan ook in geen der tot
nu toe bestaande films. De groote
vraag Is echter, of de geest van het
verzet wezenlijk werd bepaald door
bet rauwe en het avontuurlijke ka
rakter, dat de belevenissen der ille
gale werkers vaak aankleefde.
Het verzet was veel meer dan dat,
Het avontuurlijke was eigenlijk bij
komstig. Hoofdzaak was, dat men-
schen van zeer uiteenloopende le
vens- en wereldbeschouwing elkan
der als goede vaderlanders in den
strijd tegen den éénen gemeenschap-
pelijken vijand ontmoetten. Hoofd
zaak was niet het feit, dat men
Vocht en zelfs niet de vijand, waar
tegen men vocht, doch het goed,
'rj°°r ,men vocht. De gedachte,
van hT,1 fed voor een heropbouw
van het geslagen vaderland. Hoofd
zaak was niet. dat men een of meer
Duitschers neerknalde, doch dat
men aan eigen landgenooten het ge
loof in de grootheid en in het be
staansrecht van het vaderland en
de hoop op zijn herleving bijbracht.
In geen enkele film. die tot dus
verre in ons land draait, komen
deze dingen voldoende naar voren.
Overal liggen de sensatie, het avon
tuur, de sfeer van gevaar, van den
strijd van man tegen man, er dik op
en valt van de hooge geestelijke
goederen, waar het tenslotte om
°f vrijwet niets te bespeu-
r'J!yar cynisehe woorden in
een Deensche film i- vrijwel aIV.
dat men eruit kan halen.
Dit is funest.
Films van dit kaliber hebben tot
eenig resultaat verruwing, kunst
matig vasthouden van de ongezonde
en abnormale elementen in het ver-
zetsleven. Met tot gevolg, dat het
publiek de verzetsfilm als type in
den korst mogelijken tijd beu wordt.
Men kan de gedachtenis van het
verzet geen slech teren dienst be
wijzen dan door voort te gaan met
het produceeren van dit soort films,
die de werkelijk goede verzetsfilm,
die vroeg of laat komen zal, vol
komen het gras voor de voeten weg
maaien.
aeeepteeren. „Want" zoo zegt
de Sowjet-Unie, „oorlogsbuit be
hoort aan het land. dat de buit ver
overt en kan derhalve nimmer als
schadevergoeding dienen."
De schepen van de *tal'aa{\sc
vloot beschouwt de aoWjet-Unie als
oorlogsbuit. Toch heeft de USSR
noott eenigen door haar veroverden
oorlogsbuit met de andere gealli
wenscht met de op
brengst van de Italiaanscheproduc
tie betaald te worden. De V. S. zou
deze productie moeten financieren,
weshalve Byrnes de opvatting van
de Sowjet-Unie verworpen had.
Soreker had verder niet toege
stemd in de toewijzing vanden
Dodekanesos aan Griekenland, tenzq
de andere? geallieerden het met
zekere territoriale bes'iesingeneldera
eens zouden zijn. Voor Venezia
C' iuiia verlangde de Sowjet-Unie een
plobiscié t over het geheeie gebied.
terwUI de V. S. bet in twee zones
wilden splitsen. Triest moet volgens
Byrnes een vrije haven worden
onder internationaal toezicht.
De verdragen voor den Balkan
konden niet worden ontworpen
doordat men het niet eens kon
woiflen over economische clausules.
De Sowjet-Unie wilde geen vrij
handel op de Donau waarborgen.
De geallieerden kunnen, naar Byr
nes meent, niet ten eeuwigen dage
wachten met het opstellen van de
vredesverdragen. Als de vredes
conferentie dezen zomer niet plaats
heeft, zullen de V. 3. de Vereenigde
Natie» verzoeken, aanwijzingen te
geven op grond van artikel 14 van
het Atlantisch handvest.
Byrnes sprak de hoop uit, dat
de Sowjet-Unie haar oordeel over
het Amerikaansche voorstel met
betrekking tot Duitschland zou her
zien. Ook met Oostenrijk moet vrede
tot stand komen. Dit zal ertoe bij
dragen, dat de bezettingslegers in
Europa verdwijnen.
Byrne» eindigde aldus: „Het doel
van onze pogingen is niet „gebied
Of „herstelbetaling" voor de V. S.
Ons doel is vrede, geen vrede, ge
baseerd op wraak en hebzucht, maar
rechtvaardige vrede, de eenige, die
duurzaam is,"
Pantserauto-s van het Nederlandsche leger patrouilleeren in het
havenkwartier te Rotterdam
i i toegezegde gebied van Oost-Duitsch-
TWle Streken branden hand. welke streken op haar beurt
lirui w -ruiitsohprfi moesten wor-
liXUU.» v-------
weer van Duitschers moesten wor
De berichten, welke de laatste gezuiverd en woonruimte te
weken uit Polen naar het Westen bieden voor de „verplaatste" Polen.
Daarbij kwamen hongersnood, in
flatie, werkloosheid en. het kan
WCftCil tas», a
doordruppelen, werpen wel een som
ber licht op de toestanden, welke in
dit door de eeuwen heen steeds diep verwooderen, dat bij een der-
ongelukkige land heerachen. to o „elijk comp.iex van menschelijke
Septemberdagen van 1940 werd ne raiaeJte nieuwe ondergrondsche
het slachtoffer van twee overweldi
misere nieuwe ondergrondsche
stroomingen ontstonden, welke elk
Men meldt ons uit Den Haag:
De komende kabinetsformatie staat
hier natuurlijk in het brandpunt dee
belangstelling. Men verwacht geen
herhaling van de proef: twee for
mateurs. -Daarin zou een te sterke
binding zitten aan een bepaalde
oplossing van de crisis, terwijl méê«
dan één weg open staat.
Het wordt wel als vaststaand
aangenomen, dat een Katholiek zien
de zware taak zal zien opgelegd.
Men hoort vooral noemen prof,
Romme, die een leidende rol speel-,
de bij het vaststellen van het alge-
men staatkundig beleid der Katho
lieken en ook als fractie-voorzitter
werd gekozen. Mogelijk zou men
hem gaarne als zoodanig behouden.
Veel genoemd (als formateur) wordt
ook minister Beel, van wien men in
ieder geval verwacht, dat hij als
minister zal terugkeeren. Men hoort
ook den naam van den algemeen
geachten Kamervoorzitter, nr. van
Schalk, die steeds een vooruitstre
vende politiek voorstond. Maar 5
ieder oogenblik kunnen de kaarten
anders komen te liggen.
het giacniuu« - Buwui»»6
gers tegelijk Duitschland e:n Ru 00genblik tot een uitbarsting van
land. De alles vernietigende oorlog hartstochten konden komen,
golfde tot driemaal toe over Polen. Polen ziJn meesters in het
Het onderging de verschrikkeloks ond rondache verzet, in het com-
bezetting, welke de wereld ooit heett lotteeren Gedurende twee eeuwen
gekend. En toen eindelijk de Rus
sen in hun zegetocht naar het We®-
ten vlak voor de Poolsehe hoofdstad
stonden, en de duizenden mannen
en vrouwen tellende verzetsbe
weging in Warschau het moment
gekomen achtte tegen de Duitsehe
tyrannic op te rukken, b even
de Russen lijdelijk toezien en zon
der een wuul uit te steken wachtten
zij rustig af, tot dit moedige leger
geheel was uitgemoord. Die ver
zetsbeweging, vooral uit de Katho
lieke bevolking voortkomende, was
hun niet aangenaam. Polen moest
een ander bewind, een communis
tisch bewind krijgen. En zag zich
dit ook opgedrongen.
Niettegenstaande de verontwaar
digde protesten van de katholieken
van de geheeie wereld, lieten Ame
rika en Engeland Rusland begaan.
Teheran en Yalta hadden nu een
maal alle gebied ten Oosten van de
Elbe aan Moskou overgeleverd, en
te Potsdam werd deze capitulatie
nogmaals gesanctionneerd.
Polen behield zijn communistische
regeering en in het geheeie land
barstte een terreur los, waarvan
tienduizenden 't slachtoffer werden.
Deze vermeerderde nog den chaos,
welke reeds bestond, en verdiept
werd door de volks verkiezingen,
welke „noodig" bleken voor de Po
en, welke uit de gebieden ten Oosten
van de Curzon-lijn dus het door
Rusland genomen gebied overge
plant moesten worden naar het ais
vergoeding aan Polen voorloopig
onueigiwiiusuuo
plotteeren. Gedurende twee eeuwen
van onderdrukking hebben zij zich
daarin kunnen oefenen, en aldus i
hebben zij al dien tijd hun eigen
aard, niettegenstaande alle territori
ale verdeelingen, behouden. Het be
hoeft dan ook niet te verwonderen,
dat de terreur-regeerfng te War
schau de studentenonlusten, vooral
te Krakau, maar ook aan de andere
universiteiten, heel hoog opneemt
en grootscheepsche arrestaties heeft
doen verrichten. Nog ernstiger ech
ter zijn voor haar de Oekrainsche
opstanden btj Bialystok, in 't gebied
van Lublin en bij Rzeszow. De in
deze streken rondzwervende, uitste
kend bewapende benden vernielen
alles, wat zij tegenkomen. Heele
dorpen ztjn leeggeplunderd en daar
na tot den grond toe platgebrand.
Meer dan drie duizend boerderijen
zijn reeds met den grond gelijk ge-
maakt.
Wie de bedrijvers van ai deze ter-i
reurdaden zijn, wordt in het duister
gehouden. Men spreekt van Oekrai-
niers, die naar Rusland moesten
verhuizen; in elk geval vormen zij
een kern rond welke zich heel veel
andere elementen groepeeren en ern-
tig wordt gevreesd, dat deze bewe
ging ook naar het overige Polen,;
waar het sinds lang broeit, zai over
slaan.
Onder dergelijke omstandigheden
kan het niet verwonderen, dat Was
hington het crediet van 90 millioen
dollar, welke Polen zoo bitter hard
noodig heeft, heeft geannuleerd.
Eerst moeten orde en rust worden
hersteld, hetgeen alleen kan ge
schieden, als er een regeering komt,
welke uit werkelijk vrije verkiezingen
is voortgekomen. Daarop wacht de
geheeie wereld, daarop wacht vooral
Polen zelf.
De buitengewoon gevolmachtigde
van pres. Trutnan bij den H- Stoel,
Myron Taylor, verlaat het Vati-
caan na zijn eerste bezoek aan
den H. Vader.
Op een Maandag te Roermond ge
houden vergadering van ambte
naren van den provincialen voedsel-
commissaris, heeft de directeur-ge-
neraal van de voedselvoorziening
medegedeeld, dat met ingang van
26 Mei het broodrantsoen zal wor
den verminderd tot 2200 gram.
Voorts deelde Ir. Keizer mede, dat
het niet waar Is, dat er boter wordt
uitgevoerd. Wel zullen op beperkte
schaal 10 pet.) kaas en andere
melkproducten worden geëxpor-
In een vergadering van zeelieden
te"' Amsterdam, uitgeschreven door
de afd. transport der E.V.C., werd
meegedeeld, dat het hoofdbestuur
van de E.V.C.-transport een drie
ledig voorstel aan de reeders-orga-
nisatie zal doen toekomen wanneer
de bij de E.V.C. aangesloten zee
lieden het eveneens zouden aan
vaarden. De voorwaarden, In het
voorstel neergelegd, zijn:
Het werk wordt hervat op de nieu
we condities mits
a. na hervatting geen rancune
maatregelen zullen worden geno
men, alle zeelieden op hun oude
plaatsen terugkeeren en voor dege
nen die dat niet kunnen (omdat hun
schip intusschen ls uitgevaren) een
wachtgeldregeling wordt getroffen;
b. na hervatting de E.V.C.-afge-
vaardigden to de contactcommissie
worden opgenomen, die de onder
handelingen over loon- en arbeids
voorwaarden heropent
c. de landelijke afdeeling transport
van de E.V.C. in de nieuwe c.a.o.
wordt opgenomen.
Te Washington ls Maandag de in
ternationale conferentie geopend,
die de wereldproblemen zal behan
delen op het gebied van voedsel en
van de landbouw. De conferentie is»
belegd door de F.A.O. (Food and
Agriculture Organisation) van da
vereenigde naties. Vooral de drei
gende hongersnood over de geheela
wereld zal een belangrijk punt van
bestudeering vormen. Achttien lan
den hebben vertegenwoordigers ge
stuurd. De Sovjet Unie is echteC
niet vertegenwoordigd.
Btj de opening van het proces te
Singapore tegen de oorlogsmisdadl.
gers van de „doodenlijn" in Birma,
ziln drie beschuldigingen naar voren
gebracht tegen majoor Mizutanl.
commandant van 't krijgsgevangen
kamp aldaar, op grond van on.
menscheiyke behandeling van Ned..
Britsche, Amerik. en Australisch»
krijgsgevangenen, welke den dooa
en het lijden van velen tot gevolg
heeft gehad. In dit verband ztjn da
1200 Ned. krijgsgevangenen uit Sin
gapore aan de orde gekomen, van
wie er velen zijn gestorven.
De openbare aanklager kenschet
ste de „doodenlijn" al3. "7^
rosa", waar het menscheUjk lijden
practisch ondragelijk was.
Vt' .DIk Praatte en praatte, maar
Koning Hakmaraffie was onver
murwbaar. „Ja, ziet TT"', zei Dik,
„wanneer U deze glasies 'moet heb
ben, dan ben ik blind". Hij over
dreef het maar een beetje. „Oh,
nou ik begrijp, jij heb namaak ogfes,
want jou eigen ogies zijn blind".
„Juist", zei Dik, die dacht dat het
de goede richting inging, maar de
zwartkop zei „Och wat spijt mij
dat errg voorr Jou, maarr ik moe
heb de glasies"Dik begreep dat
het verkeerd ging en begon met
zijn armen te zwaaien, dat de ko
ning zijn zilveren polshorloge moest
zien! Onderwijl kletste hij maar
door. Ook de professor en Chogum
begrepen, dat het nu om leven en
dood van Dik ging en verzamelden
zooveel mogelijk snuisterijen zooals
een zakmes, een vulpen en derge
lijke dingetjes. Dik probeerde hier
mede den koning over te halen om
hen te laten gaan. Maar blijkbaar
had dit een averechtsche uitwer
king. De koning wou wel graag al
die dingetjes ineens hebben. Want
toen
Sardinië wordt al sinds weken dooh
een geweldige invasie van sprinkha
nen geteisterd. Naar A. F. thans meldt
breidt de plaag zich thans ook uiï
tot het Italiaansche vasteland, m aa
provincie Rome hebben de Insecten
al meer dan 1000 hectares aangetast.
Ze zijn ook waargenomen in Eui®«
ItOaië, vooral in de streken Foggfcr,
Taranto en Salerno.
Een Ansa-berioht meldt, da tv et-
gif, uit Engeland aangekomen, doeM
treffend is, maar dat de hoeveelheuï
niet voldoende is. Er zijn in Sardi
nië nog steeds twee groote centra,
waar de plaag woedt, en waarvan ee
een zich uitstrekt over tienduizend
heKoning Umberto is Zaterdag naat
Sardinië gevlogen, waar hij volgen*
de berichten de streken bezocht,
het ergst geteisterd waren" ®*V
zorgd heeft, dat OT^aan
nooddruftige boeren
kelijkste werd uitgedeeld-
